text
stringlengths 0
600k
|
|---|
<p>Should I expect enum types to resolve automatically or do the types only exist to limit options?</p>
<p>Given a GraphQL Schema of the following:</p>
<pre class="lang-js prettyprint-override"><code>type Job {
description: String!
status: Status!
}
enum Status {
PENDING_REVIEW
PENDING_APPROVAL
APPROVED
}
</code></pre>
<p>and a query that looks like:</p>
<pre class="lang-js prettyprint-override"><code>query job {
description
status
}
</code></pre>
<p>If my database returned the following:</p>
<pre class="lang-js prettyprint-override"><code>{ "description": "Some irrelevant job description", "status": 1 }
</code></pre>
<p>I would expect GraphQL to return:</p>
<pre class="lang-js prettyprint-override"><code>{ "description": "Some irrelevant job description", "status": "PENDING_APPROVAL" }
</code></pre>
<p>Have I set something up incorrectly, or is this expected behaviour that will require me to write a resolver for <code>status</code></p>
<pre class="lang-js prettyprint-override"><code>const getQuestionStatus = ({ status }) => ['PENDING_REVIEW', 'PENDING_APPROVAL', 'APPROVED'][status];
</code></pre> |
Franz "Fränky" Schiemer (born March 21, 1986, in Haag am Hausruck, Upper Austria) wasan Austrian footballer who played as a defender for FC Red Bull Salzburg in the Austrian Bundesliga.
Career
He started in his local club Taufkirchen as striker in the youth ranks.For SV Ried he made his professional debut in the 2003/04 season at the age of 17. With the U17 national team he was 3rd in the UEFA - European Championship 2003. 2005 he joined FK Austria Wien. With this club he reached his first Championsship. 2009 he joined FC Red Bull Salzburg, where he signed till 2012. He played all position in the defence and reached 2010 with Red Bull Salzburg his second Championship.
In 2014 he retired due to often injuries.
Honours
Austrian Football Bundesliga (4):
2006, 2010, 2012, 2014
Austrian Cup (4):
2007, 2009, 2012, 2014
Austrian Football First League (1):
2005
U17-European Championship 2003
3rd
1986 births
Living people
Austrian footballers
Players of the Austrian national football team
FC Red Bull Salzburg players
SV Ried managers |
Christopher Alan Young (born June 12, 1985) is an American country singer and songwriter. In 2009 he had a number one song on Billboard's Hot Country Songs music chart.
Early life
He was born on June 12, 1985. He comes from Murfreesboro, Tennessee.
Discography
Singles
"Famous Friends" (2021)
Studio albums
Chris Young (2006)
The Man I Want to Be (2009)
Neon (2011)
A.M. (2013)
I'm Comin' Over (2015)
It Must Be Christmas (2016)
Losing Sleep (2017)
Famous Friends (2021)
References
Singers from Tennessee
American singer-songwriters |
Leslie Thomas, (22 March 1931 – 6 May 2014) was a Welsh journalist and author. His best known works where his comic novels The Virgin Soldiers (1966) and Dangerous Davies, the Last Detective (1976). The Virgin Soldiers was made into a movie in 1969 and a sequel in 1977, while Dangerous Davies, the Last Detective was made into an ITV television series starring Peter Davison. The series ran for 17 episodes from 2003 to 2007.
Thomas was born in Newport, Monmouthshire. He was became an orphan at the age of 12, when his mariner father was lost at sea and his mother died only a few months later from cancer.
Thomas after a long illness on 6 May 2014 near Salisbury, Wiltshire, aged 83. His wife, Diana, and their four children outlived him.
References
Other websites
1931 births
2014 deaths
British Army people
Welsh journalists
Disease-related deaths in England
Officers of the Order of the British Empire
People from Newport
Welsh novelists |
Fimleikafélag Hafnarfjarðar (English: Hafnarfjörður Gymnastics Club; usually just called FH) is an Icelandic sports club from Hafnarfjörður. The club competes in football, handball, track and field, and fencing. The men's football team has been one of the most successful Icelandic teams since the early-2000s. They recently won the 2015 Úrvalsdeild.
The club was founded in 1928 as a gymnastics club. FH has since moved into other sports. FH were promoted to the Úrvalsdeild in football for the first time in 1979. After moving up and down through the league system, they finally were promoted to the Úrvalsdeild again in 2000. They won their first Úrvalsdeild title in 2004.
They went on to win the Úrvalsdeild six more times, the Icelandic cup twice, Icelandic league cup six times and the Icelandic super cup six times. They also made multiple appearances in European tournaments.
The team's colours are white and black.
Honours
Icelandic Champion: 7
2004, 2005, 2006, 2008, 2009, 2012, 2015
Icelandic Cups: 2
2007, 2010
Icelandic League Cups: 6
2002, 2004, 2006, 2007, 2009, 2014
Icelandic Super Cup: 6
2004, 2006, 2008, 2009, 2010, 2013
References
1928 establishments in Europe
Sports clubs
Sport in Iceland
Icelandic football clubs
20th-century establishments in Iceland |
Nick Tilsley (also Platt) is a fictional character from the British ITV soap opera Coronation Street. He was born off-screen during an episode broadcast on 31 December 1980, but made his first appearance on 5 January 1981. He was played by Warren Jackson from 1981 until 6 September 1996. Adam Rickitt took over the role on 15 October 1997 until 21 April 1999 but returned for three separate stints between 2002 and 2004 and made his final appearance as Nick on 11 July 2004. Ben Price took over the role on 21 December 2009. Price announced his intentions to leave the serial on 26 January 2017, before making his on-screen departure on 2 June 2017. However, on 23 April 2018, it was announced that Price would reprise his role as Nick, and returned on 12 October 2018.
Coronation Street
Television characters |
Edward Leon Rowny (April 3, 1917 – December 17, 2017) was a United States Army Lieutenant General of Polish origin. He was a commanding officer in World War II and Korea, a military advisor to five U.S. presidents and a negotiator on the Strategic Arms Reduction Treaty (START).
Rowny died in Washington, D.C. on December 17, 2017 of cardiomyopathy at the age of 100.
References
Other websites
Interview about the SALT I negotiations for the WGBH series, War and Peace in the Nuclear Age
1917 births
2017 deaths
Deaths from cardiomyopathy
Cardiovascular disease deaths in Washington, D.C.
American centenarians
American generals
American military personnel of the Korean War
American military personnel of the Vietnam War
American military personnel of World War II
People from Baltimore |
Fructose is a simple sugar (monosaccharide) found in many foods. It is also one of the three most important blood sugars, the other two are glucose and galactose. Honey; tree fruits; berries; melons; and some root vegetables, such as beets, sweet potatoes, parsnips and onions, contain fructose, usually with sucrose and glucose. Processed foods also contain fructose due to how sweet it is.
References
Other websites
Fructose
Fructose
Carbohydrate metabolism
Fructose Information Center
Carbohydrates
Sweeteners |
Islets are small islands. Examples are Ortac in the English Channel and the Senkaku Islands in the East China Sea.
References
Islands |
<p>I get this error when I assign my array to a variable:</p>
<blockquote>
<p>'krsort()` expects parameter 1 to be array, string given</p>
</blockquote>
<p>Here's my code:</p>
<pre><code> if ( !in_array( $controller, $bypass_controller ) ) {
$sesscontroller = $this->CI->privileges->getcontrolleruri();
if ( $sesscontroller && empty( $sesscontroller ) ) {
$sesscontroller = $this->CI->session->userdata( SESS_PREFIK . 'controllers' );
$arrcnt = array(
'menu_name' => 'Add',
'controller' => ''
);
$sesscontroller[] = $arrcnt;
} else {
if ( !is_null( $sesscontroller ) ) {
krsort( $sesscontroller );
$this->CI->session->set_userdata( array(
SESS_PREFIK . 'controllers' => $sesscontroller
) );
}
}
</code></pre>
<p>Why do I get this error?</p> |
<p>I have written a small Tensorflow program which convolves an image patch by the same convolution kernel <code>num_unrollings</code> times in a row, and then attempts to minimize the mean squared difference between the resulting values and a target output. </p>
<p>However, when I run the model with <code>num_unrollings</code> greater than 1, the gradient of my my loss (<code>tf_loss</code>) term with respect to the convolution kernel (<code>tf_kernel</code>) is zero, so no learning occurs. </p>
<p>Here is the smallest code (python 3) I can come up with which reproduces the problem, sorry about the length:</p>
<pre class="lang-py prettyprint-override"><code>import tensorflow as tf
import numpy as np
batch_size = 1
kernel_size = 3
num_unrollings = 2
input_image_size = (kernel_size//2 * num_unrollings)*2 + 1
graph = tf.Graph()
with graph.as_default():
# Input data
tf_input_images = tf.random_normal(
[batch_size, input_image_size, input_image_size, 1]
)
tf_outputs = tf.random_normal(
[batch_size]
)
# Convolution kernel
tf_kernel = tf.Variable(
tf.zeros([kernel_size, kernel_size, 1, 1])
)
# Perform convolution(s)
_convolved_input = tf_input_images
for _ in range(num_unrollings):
_convolved_input = tf.nn.conv2d(
_convolved_input,
tf_kernel,
[1, 1, 1, 1],
padding="VALID"
)
tf_prediction = tf.reshape(_convolved_input, shape=[batch_size])
tf_loss = tf.reduce_mean(
tf.squared_difference(
tf_prediction,
tf_outputs
)
)
# FIXME: why is this gradient zero when num_unrollings > 1??
tf_gradient = tf.concat(0, tf.gradients(tf_loss, tf_kernel))
# Calculate and report gradient
with tf.Session(graph=graph) as session:
tf.initialize_all_variables().run()
gradient = session.run(tf_gradient)
print(gradient.reshape(kernel_size**2))
#prints [ 0. 0. 0. 0. 0. 0. 0. 0. 0.]
</code></pre>
<p>Thank you for your help!</p> |
Nigerian National Petroleum Corporation is the oil producing corporation which the federal government of Nigeria regulates and participates in the country's petroleum industry. The NNPC business operations are managed and own through Strategic Business and Corporate Services Units in diverse locations across Nigeria.
History
NNPC was founded on 1st April 1977 as a merger of the Nigerian National Oil Corporation and the Federal Ministry of Petroleum and Energy Resources. Nigerian government conducts petroleum exploration and production.
In December 2021, the Federal Government of Nigeria and the Nigeria National Petroleum Corporation (NNPC) Ltd signed a N621 billion Memorandum of Understanding to finance the construction of critical road infrastructure in Nigeria.
References
1970s establishments in Africa |
Centre-Est is a region in Burkina Faso. The capital city is Tenkodogo. Three provinces make up the region — Boulgou, Koulpélogo, and Kouritenga.
Regions of Burkina Faso |
Katie Stevens is an American television actress. She stars in a television show called "Faking It". The show airs on the MTV network.
Katie Stevens started acting and singing at age three. She went to Broadway camp during her childhood. Later she acted in local theatere shows. Stevens appeared in the 2009 season of American Idol. She lives now in Los Angeles, California.
References
Actors from Connecticut
American Idol contestants
Living people
Year of birth missing (living people) |
<p>I got this warning:</p>
<p><strong>warning: The following options were not recognized by any processor: '[room.schemaLocation]'</strong></p>
<p>I've already checked the below links solutions and it seems to be a different problem.
I receive the error while working with Android Studio IDE on an Android project. The error popped up after changes to binding variable in xml (changed type from Integer to int due to Unboxing warning and that i actually only require int). </p>
<p>Already checked below solutions:</p>
<p><a href="https://netbeans.org/bugzilla/show_bug.cgi?id=233098" rel="noreferrer">NetBeans bug 233098</a></p>
<p><a href="https://stackoverflow.com/questions/25290256/getting-android-studio-gradle-and-android-annotations-working-together">getting-android-studio-gradle-and-android-annotations-working-together</a></p>
<p><a href="https://stackoverflow.com/questions/27607509/annotationprocessor-option-not-recorgnized-by-any-processor">annotationprocessor-option-not-recorgnized-by-any-processor</a></p> |
Mylo Xyloto is the fifth studio album by Coldplay. The album was released on October 25, 2011. It was fifth and final studio album of label Capitol Records.
2011 albums
Coldplay albums |
218
tJber das Segment mediaire Latreilie’s.
You clem c. M. Prof. Dr. Friedrich Brauer.
(Mit :i TilfelB.)
Latreille sagt (Families naturelles du regne animal,
2. edit., Paris 1825, p. 259): ,,Le thorax des hymenopteres a
abdomen pedicule et celui des dipteres a line composition parti-
culi£re; il est ferine posterienrement par le premier segment de
l’abdomen, celui que j’ai nomine (Mem. du Mus. d’Hist Nat.
tom. 7) mediaire, de sorte que le segment suivant, celui qui paratt
etre le premier de cette partie du corps, est reellement le second.
Le thorax est done ici plus eomplique, et, a raison de cette
composition insolite, je le distinguerai par la denomination de
surthorax (Superthorax); il forme une sorte de gond on de pivot
sur lequel la tete et rahdoinen se meuvent. L’abdomen, dans ce
cas, sera cense, tel qu’il se presente, etre incomplet; mais nean-
moins je continuerai d’appeler, avec les entomologistes son segment
petiolaire le premier, quoiqu’il soit ainsi que nous venous de le
voir, le second.“
Mit Reclit liebt Reinhard (Berliner Entomol. Zeitschrift,
9. Jahrg., 1865, p. 215) in seinem lehrreichen Aufsat/e iiber die
Entwicklungsgesehichte des Tracheensystems der Ilyinenoptereii
liervor, class diese Ansieht Latreille’s in Bezug auf die Segment-
zalil am Thorax fast giinzlieh in Vergessenheit gekommen sei,
nur halt er Audouin fiir den Entdeeker dieser Verhaltnisse. Ieh
finde in der angezogenen Abhandlung (Recherehes anatomiques
sur le thorax des animaux articules ete., Ann. Se. nat. tom. 1,
1824), jedoeli nielits von den Bezielmngen des ersten Hinterleibs-
segmentes zum Thorax, wolil aber die Feststellung des Ento-
tliorax. — Aueh die spateren Autoren erwahnen nur den Ento-
thorax und Burineister bespricht denselben im Handbuch der
Uber das Segment mediaire Latreilie’s.
219
Entomologie I, p. 94 mid 252. In tier Zusanimenstellung tier
Benenmmgen tier Brustkastenstiieke wird Latreille niclit auf-
aeffilirt mid ist aueh von deni Segment mediaire keine Rede.
Bei den Sckwierigkeitcu, welelie sicb bei den vergleicbend
anatomisclien Untersueliuiigeii ties Hantskeletes der Insecten
/eigen, ist es niclit zn verwundern, tlass Rein hard ganz ver-
sebiedene Ansiebten als antlere Untersnclier vertritt.
Kacli Rein bard bat Ger stacker (die Gattnng Chvybelw s.
Arch. f. Naturg. 1867, Btk XXX) die Ansielit Latreille’s weiter
ausgeffibrt nnd znr Basis einer natfirlicben Eintbeihmg tier Hyme-
nopteren gemaebt. Er bestimmt genan die Grenzen ties Segment
mediaire bei der einen Abtbeilung derselben mid stellt die
Cbaraktere desselben fest. — Das Segment mediare findet sicb
nnr bei tier Abtbeilung Ilymenoptera apocrita, wozu die hochsten
Formen der Ordmiug geboren, wird dagegen bei den //. symphytis
sen phytophayis ein gewOhnlicher erster Hinterleibsring.
In Betreff ties von Audouin besebriebenen Entotborax
fintlen wir in diesen Arbeiten verscbiedene Ansicliten, auf die icb
spiiter ztiruckkommen wertle. — Die Systematiker vernaeblassi-
gen dieso Arbeiten aber aucli nacli Gers tacker mid namentlieb
in den gediegenen Arbeiten von Mayr nnd For el iiber Formi-
eitlen fungiren der dritte Brustringmit dem ersten Abdominalringe
einfach als Metatborax.
Warden nacli tliesem die ausseren Verbiiltnisse am Tliorax
tier Hymenopteren von Gerstacker genan festgestellt, so ist das
fiir die Dipteren nacli Latreille and Rein hard niclit gesclieben.
Uber das Yorhandensein eines Segment mediaire fin den wir
Vermuthungen, aber die Lage and Form dieses Segmentes and
sein Yerhaltniss zam Tliorax ist nicht festgestellt. — Die erste
derselben finden wir in Pa linen’s ausgezeicbneter Arbeit fiber
das Traebeeasystem (Helsingfors 1877, Morpliologie tl. Tr. Syst.)
p. 59. Es beisst dort: ,,Meine vorlaufigen Untersaelnmgen iibei
einige Tipnliden, sowie antlere mil* augenblicklich zu Gebote
stebende Dipteren macben es wabrsclieinlieb, tlass tier Tliorax
bei den Dipteren uberbaupt, wie bei den Hymenopteren aas vier
Ringen besteht.“ — Pal men maclit daraaf weiters aafmerksam,
tlass bei tier Imago der Dipteren kein Segment der Larve spurlos
verloren gegangen and tlass sicb die geringe Segmentzabl am
220
B r a u e r.
Hinterleibe a us deni Vorhandensein eines Segment mediaire
einerscits und der Verwendung der letzten Ringe zum Genital-
apparat erklaren lasse. — (Nach Weismann sind jedoch die
letzten Irnaginalsegmente Neubildungen im Puppenstadium und
die Legerbhre wird somit niclit aus den letzten Larvenringen
gebildet.) — Wenn nun an eh Pal men versuchte, die verscbie-
denen Ansicliten iiber die Lage der Stigmen der Insecten viclitig
zu stellen und es fast .sicber maclit zu erkennen, wo die Grenzen
der Segmente sieli befinden, ferner dadurch namentlicli die
Ansieht widerlegt, dass das Luftloeh miter der Haltere deni Meso-
tborax angehbre, wie Rein bard glaubt, so ist er doch in einem
IiTthnme befangen, wenn er jene rundlicbe Abstufung liinter dem
Scliildcben der Culiciden und Tipuliden, welche die Systema-
tiker Metanotum i. e. Hinterrttcken nennen, fiir das vierte Rumpf-
segment der Larve, d. h. den vierten Thoraxring oder das Segment
mediaire halt, wiilirend das Seutellum fiir den Metathorax in
Ansprucli genommen wird.
leh babe in nieiner Arbeit iiber die Zweifliigler des kaiser-
lichen Museums (I, p. S, Anmerkung 2, Denkscbrift d. kais.
Akademie d. Wiss v math. nat. Cl. 1S80) ganz dieselbe gefeblte
Ansieht ausges]irocben, glaube aber docli darin beute sicber zu
sein, dass der Hint err iicken der Diptercn niclit das erste
Hinterleibssegment sei, nocli weniger aber kann jener das
Metapb r a gin a sein, wie Kirby sagt.
Xaeli Hammond (Journ. Linn. Soe. Zool. Vol 15, 1880/81)
sind dieseGegenden wieder anders gedeutet. Er reedinet alleTbeile
des Thorax liinter dem Prothorax am Riieken zum Mesotborax
und ist der Ansieht, dass die Dorsalseite des Metatliorax
vollstandig beim Ubergange der Larve zur Imago
verloren gelie, so dass sieli der Hinterleib bier direct
an den Mesotborax ansebliesst und der Metatliorax
nur an der Unterseite und den Seiten erkennbar
bleibt. Jenen Tlieil des Thorax, welcher vorne an den Hinter-
rand des Scbildcbens stosst, bezeiclinet Hammond niclit weiter,
dagegen wird das darauffolgende starkgewolbte Feld, Rein¬
bard’s Mesopbragma, als Postscutellum des Mesotborax 1
1 Nach Hammond hat Lowne in seiner mirniclit zuganglichen Arlieit
iiber dieblaue Fleischfliege diesenTlieil als Metanotum bezeiclinet, p. 13 b), c).
fiber »las Segment vnediaire Latrei lie’s.
221
aufgefasst ((lessen Taf. 11 /'2 ps = mes, Fig. 1) imd (las darauf-
folgende Segment in der Puppe (Fig. 1 met) lieisst wie bei Rein-
hard Metanotum, soli aber nach Hammond bei der Imago
verloren gehcn.
Vcrgleichen wir den Thorax der Hymenopteren and zwar
einen senkrechten Langssclniitt desselben in der Achse des
Kbrpers, so iallt cs auf, dass bei der Hornisse, wie es aucli
Rein hard abgebildet hat (1. c. Taf. 11/18 //), auf das Scutum
(4) des Mesothorax und (lessen Seutellum (5) zwei Stiicke folgen,
von denen das erste (6) von R. dem Mesothorax zugezahlt wird
als Mesophragma, Avahrend das zwcite, welches aussen sichtbar
ist (sielie Fig. 18 A und 18 B. 9), Metanotum genannt wird. An
Rein hard’s Mesophragma setzt sicli der grosse Langsmuskel
des Thorax vorne an und liiuft als breites senkrechtes mittleres
Septum bis zur Innenscitc des Mesoscutum, iiber sicli (las Scutcl-
lum und einen Raum vor (liesem frei lassend. Bei den ungefliigel-
ten Arbeitern der Ameisen felilt (liescr Muskel und aucli Rchi¬
li a rd’s Mesophragma.
Das Mesophragma stellt cine dreieekige Platte dar, deren
Basis nach oben dem Hinterraude des Seutellum zugekehrt ist
und etwas concav erscheint. Befestigt ist dasselbe mit den Basal -
ecken innen an beiden seitlichen Enden des Schildchens, so zwar,
dass die Basis der Platte frei bleibt und zwischen ihr und dem
unteren Ramie der Greuze des Schildehens cine spindclfbrmige
Spalte in den Mesothorax nach vorne fiilirt. Die Platte ist von
reehts nach links vorne concav, liinten convex, von oben nach
unten etwas „s“-formig gebogen. Bei Hummeln ist sie selir stark
nach iiinten convex und verdrangt dadurch den ganzen Raum des
Metathorax und Segment mediaire bis auf eine schmale schiefe
Spalte. Da die Hinterflligel (lurch Haftleisten von den Yorder-
fliigeln gefiilirt werden, so ist cin eigener Langsmuskel fur den
(lritten Thoraxring cntbehrlich. In Hammond’s Fig. T. II 5, 6
ist diese Spalte ganz tibersehen und der Thorax liinten von der
Wand geschlossen, an welcher vorne der Liingsmuskel ent-
springt,
Bei Dipteren ist das Diaphragma, an welches sicli der
grosse Langsmuskel des Thorax ansetzt, ahnlich gebildet, es
schliesst sicli aber geuau an den unteren Rand des Wulstes miter
'2 22
li r it 11 c r.
dem Schildchen in der Hanzen Aiisdeliuuiiii- an mid der obere
Band des Diaphragma ist somit niclit mir seitlich miter mni
liinter dem Scutellmn befestigt. — liber demselben ist dalier
keine Spalte. — Die Weichtheile des Thorax treten in beiden
Fallen erst miter dem migetheilten Diaphragma diirch eine
schmale Querspalte in den folgenden Bing- naeli liinten.
Bein'nard identifieirt das Mesophragma der Hymenopteren
mit dem ahnlichen Gebilde der Dipteren.
Ganz almlich ist das starker entwickelte Mesophragma
derCicaden g , ebildet 7 das aber einen Liingsschlitz ziini Dureligange
der Weichtbeile freiliisst, nur scliiebt sicli der dicke obere Band
mit einem mittleren Bogenvorsprunge liinter die Biickengrate des
scbmalen Metanotnm durcli, die Seitenwand entspringt aber vor
dem Ansatze der Hintcrfliigel. Die Holile des Metathorax ist selir
klein mid keilfbrinig, im Lsingsschnitte dreieckig mit der Basis
naeli unteii. Die Wand gegen das Abdomen ist selir dhnnhiiiitig
(Metapliragma) olme Liingsmnskel.
Wie B einliard ebenfalls bemerkt, gehbrt das Meso])hragnia
der Dipteren niclit stets zmn Entothorax, sondern es kann aucli
einen Tlieil des Hautskeletes bilden. Es ist thatsachlich einmal
z. Tli. iiusserlicli gelegen (Tipuluriae), ein andermal aber inner-
licli (Muscuria, Tnlxinidnr n. a.). Dass man es in den beiden
Fallen vrirklich mit homologen Gebilden zn tlinn liabe, beweist
erstens, bei iinsserer Lage desselben, der Mangel einer voll-
kommenen inneren Qnerwand, zweitens, dass in beiden Fallen der
doppelte grosse Liingsmnskel des Thorax an der Innenseite (Vor-
derseite') dieses Mesophragma entspringt. Sclion darin liegt ein
grosser Unterschied des abschilssigen sogenannten Hinterriickens
der Hymenopteren mid desjenigen der Dipteren mid ancli zugleieh
der Beweis, dass der sogenannte Hinterriicken der Tipnliden u. a.
niclit das Segment mediaire (erstes Hinterleibssegment naeli
Latreille mid Palmen) sein kann, weil ein Langsselmitt dureh
den Thorax der Hymenopteren zeigt, dass an dem Segment
mediaire nieinals der grosse Liingsmnskel des Thorax entspringt,
sondern von der vor diesem mid dessen Innenranm vom Hinter-
rande des Mesoscntellmn herabgehenden Chitinwand. — Breehen
Avir den Hinterleib einer Fliege mit innerem Mesophragma ab, so
selien wir von liinten her direct auf dieses hinein mid es liisst nur
liber clas Segment mediaire Latrei lie’s.
223
nnten eine schmale Spalte zum Durclitritte der anderen Organe
frei. — Der Hiuterleib brielit so ab, (lass ein oben sclnnaler, seit-
lieli breiterer King (las breit blossgelegte Mesophragma und die
Hinterbiiften einrahmt, Oder bei gestieltem Leibe bleibt unter der
kleinen Offnnng eine breite Flaelie fiber den Hinterbiiften. (Siebe
hieriiber weiter nnten.)
Maehen wir (lasselbe Experiment bei einem Hymenopteron
aus der Abtheilung der H. apocrifa , so brielit der Hinterleib
zwischen dem ersten nnd zweiten Segment ab vor deni sogenann-
teu Stiele, aber wir selien nieht in eine breite Offnnng, in den
Thorax binten liineiu auf das Mesophragma, sonderu es entstelit
nur eine kleiue rnnde Offnnng, wo der zweite Hinterleibsring mit
dem ersten verbunden war nnd die Hinterwaud, der sogeuanute
Hinterrficken, bleibt intaet nnd bildet den Anschluss der Brust
hinten. Er besteht znm grossen Tlieile ans der Riieken-
platte ties ersten Abdominalringes, des Segment
mediaire.
Bei Tipula warden wir (lurch Abbreehen des Abdomens
dasselbe Resultat wie bei einer Fliege mit iunerem Meso[diragma
haben, aber im Thorax wttrden wir kein Mesophragma mehr
linden, oder nnr den hinteren untersten, etwas eiuspringeuden
Rand desselben bemerken, weil dasselbe fast ganz oberfliichlieh
gelegen ist. Unmittelbar an (lessen binteres ansseres Ende
sehliesst sich ein scbmaler Ring an, weleben Re in bard auf
'I'af. II 1. e. f. 21 A r Metanotnm genannt bat.
Bei Inseeten mit Meso- nnd Metaphragma sind beide stets
Tlieile des Meso- nnd Metathorax nacli innen (Mynneleon, Pal-
pares) und von beiden lanft ein grosser Langsmuskel entweder
zum entspreehenden Seutum oder dem vorhergelegeuen Meso¬
phragma.
Der dritte Brustring (IMetathorax) der Dipteren sehliesst sieli
dem Mesothorax in der Weisc an, dass die Riiekenplatte als
sehmaler Halbring mit dem Mesophragma in Verbindnng tritt, nnd
zwar bei innerer Lage (les letzteren bedeekt dieser Halbring oben
die Basis des Mesophragma, diclit liinter dem Qnerwnlste, der
miter dem Seutellum verlauft (sogenanntes gedoppeltes Seliild-
clien). Die mit dem Ritekenhalbringe innig verbnndene Seiten-
platte ist von versehiedener Gestalt und bildet z. B. bei Leptis,
22 4
B r a u e r.
Dolichopus a. a. den hiuteren Abschlnss tier Piemen ties Thorax.
Sie hat die Form eines Dreieckes, dessen breite Basis von der
Hinterhiifte, (leren Pfanne sie bilden liilft, bis liinter die Basis
der Haltere hinanfzieht and dessen stmnpfe Spitze nach hinten
gerade zwisehen die Verbindnng der Blicken- and Banchplatte
des ersten Hinterleibssegmentes hineinragt. Der antere Schenkel
des Dreieckes bildet oft gegen die concave Banchseite der Hinter-
leibsbasis eine vorspringende Kantc.
Bei Masearien and Syrphiden, wo das Abdomen inehr weniger
gestielt oder, wie bei Bienen, bang-end ist, befindet sick diese
Verengerang vor dem zweiten Hinterleibsringe.
Der erste Hinterleibsring liegt init dem Vorderrande dem
Metatliorax (Metanotam) knapp an and bildet die Verengerang
dadareli, dass er nach hinten breiter wild; er schliesst eine
trichterfdrmige Hblile ein, die oft noeli dadareli nach hinten
erweitert wird, dass der zweite Bing, and zwar dessen Bftcken-
platte, im vordercn Drittel fast senkrecht aafsteigt and dann
plbtzlich im rechten Winkel nach hinten gebogen ist.
So stellen sieli die Verhaltnisse bei Volucella. Da der in der
verengerten Basis des Hinterleibes gelegene erste Bing ohue
Zergliederang des Thieres scliwer za selien ist, so wird derselbe
von Systematikern wenig beachtet.
Bei Volucella pellucens kann man sieli leieht iiberzengcn,
wie anrichtig die Beschreibangen laaten. Bei diescr Art ist der
zweite Hinterleibsring weiss and dnrchsichtig, der erste Bing- ist
aber schwarz. — Fa brie ins sagt nan, das erste Segment sei
weiss, Meigen 1 gibt aber als weiss richtig das zweite Segment
an. Naeli Pal men ware dieses falsclilich das dritte. Das erste
Segment wird tlberhaapt in solchea Fallen selten geziihlt. Jedes
dieser Segmente hat sein Stigma. Wie wir dareh Pal men
erfahren, soli das grosse Stigma antcr der Haltere zam ersten
Hinterleibssegmente gehoren, das Stigma des zweiten liegt, wie
das des dritten Segmentes am Vorderrande derselben in der Ver-
bindangshaat der Blicken- and Banchplatten.
Beinhard halt das Stigma a liter der Haltere tiir das des
Mesotliorax, weil er, wie dies allgemein frtther angenommen war,
1 Syst. Beset r. Ill, p. 405.
225
Cher (las Segment mediaire Latreilie’s.
dein Prothorax das erste Stigma zuziihlt mid iiberhaupt die Stigmen
an das hint ere Ende der zugehorigen Segmente verlegt, wahrend
das Stigma stets am Vorderrande des entsprechenden Ringes,
uacliPal m en, gelegen sein muss. Nichtsdestoweniger muss Re in-
hard insoferne Reclit behalten, als das Halterenstigma si eh
als Thoraxstigma mid nicht als Hinterleibsstigma erweist,
mid /war liegt dasselbe am Vorderrande des Metathorax
uud ist das liingst vermisste Meta thoraxstigma der
Dipteren. Pal men verkaimte dasselbe, weil er das Metanotmn
gefehlt deutete mid maclite ein Postthoraxstigma daraus. — In
dieser Richtung muss ich auf eine mir unklare Stelle in Pal men’s
Arbeit liinweisen. Xacli demselben batten die Larven der Musciden
mid andere amphipueustisclie Formen dieser Ordining ein Pro-
t horaxstigma, welches am hinteren Ramie des Prothoraxringes
gelegen ist. Es liegt dieses Stigma darmn ganz in der Niilie des
Stigmas der Nymplie, welches aber entschieden zum Mesothorax
gehbrt und am Hinterrande des Prothorax der Puppe, zuweilen
innerhalb der Tonne, in Horner verliingert ist (Syrphiilue) mid
man sielit bei Musciden die Haut der Tracheen vom Puppenstigma
oder ganz aus der Xiihe des Puppenstigma kommend in Verbin-
dung mit der Stigmenbffnung der Larvenhaut, die zur sogenannteii
Tonne erhartet ist. Bis jetzt hat man angenommen, dass bei solchen
Fliegenpuppen, welche in der Larvenhaut, die zur sehiitzenden
sogenannten Tonne erhilrtet, eingesehlossen bleiben, die Athmung
durch die Vorderstigmen der Puppe in ilirem Verbande mit den
nocli vorhandenen Larvenstigmen erfolge. Wenigstens besteht eine
solclie Verbindung bei cyclorrhaplien Tonnenpuppen. Bei ortlior-
rhaphen Tonnenpuppen besteht jedocli (man vergleichc Stratiomys)
keine Verbindung der Puppeustigmen mit den einstigen Larven-
stigmen dureh die Traeheenintima, die etwa nocli an beiden Enden
haften geblieben. Wir miisseu also aiinehmen, dass in die Tonne
durch die Larvenstigmen hinreichend Luft hineingelangen kann,
uni die darin eingeschlossene Xymphe zu erhalten.
Was nun La trei lie bei Dipteren fttr das Segment mediaire
gehalten hat, siiul thatsachlich, wie sehon Re in hard gezeigt hat,
Theile des Mesothorax und Metathorax zusammeu, das Post-
scutellum des Mesothorax und das Mesophragma, beide sind so
226
B r ;i u e r.
gelegen, class sie das Segment mediaire der Hymenoptrva apon itu
vortauschen.
Bei Dipteren wird die Riiekenplatte des Metathorax ein selir
schmaler (kurzer) Halbring, der nacli nnten unmittelbar in eine
jederseits etwas erweiterte Seitenplatte Ubergeht, die sieli an die
Hinterhuften anlegt (Epimeren) und bei einigen G-attungen
(Tabamis) an die Bauchseite als halbrunde Platte herabreicht.
Bei Asilus u. a. wird der Raum zwisehen Hinterhitften und
dem ersten Abdominal-Binge von einer dreieckigen Verbindungs-
haut ausgefttllt.
Bei Ocyptcra verwachsen die beiden Epimeren des Meta-
thorax hinter den Hiiften und unter dem Abdomen.
Dass meine friihcre Ansicht iiber das erste Abdominal-
segment und (lessen Baucliplatte, die Schiner bei Tnbanus
Klappen genannt hat (Xovara-Reise), vollkommen unriclitig ist
(siehe Dcnksehrift d. kais. Akadcmie d. Wiss. math. nat. Cl. 1880,
die Zweiflugler I, p. 9, Note), wersteht sich nacli dieser Dar-
stellung. Diese Klappen sind die Epimeren des Metathorax.
Kiinekel hat in seiner Arbeit iiber die Gattung Volttce/la
unseren Metathorax richtig abgebildet, aber (Taf. XI bis Fig. 1
und 7) als Epimer und Trochantin /GV und k IV bezeichnet. 1 * *
Bei einer aus der Nymphenhaut herausgeschalten Tipula
tfiij ant an zeigte sieli die Trennung von Mesothorax und Meso-
phragma genau unter dem Sehildcheii ((f), so dass der vordere
Abschnitt des sogenannten Hinterriickens, der einen kurzen Quer-
wulst (e) unter und hinter dem Schildchen bildet, als zum Meso¬
thorax gehorig und zwar als gedoppeltes Schildchen erkannt
wurd e.
Hinter diesem beginnt das hier zum grossen Theile frei-
liegende Mesophragma, welches nur am hinteren Ende vom
Metathorax etwas gedeckt wird. Letzterer endigt aber ebenso im
1 Es ist zu bewerkeu, (hiss aut'Taf. X, Fig. 3 dieselben etwas starker
vergrOsserten Theile das wahre erste Hinterleibssegmeut (larstellen und die
Bnchstaben /< IV uud Ariv §ich auf die vor denselbeu liegenden
schmalen Flatten tin Taf. XI bei Fig. 1) bezieheu und niclit auf die-
jenigen, in welche sie gedruckt sind. — Ebenso ist es bei Fig. 3 (Taf. XI
bis), wo h und A 1V sich auf die Platten am Ramie des Mesophragma herein-
beziehen.
tjber das Segment mediaire Latreilie’s.
227
Anschlusse ;ui die Hinterkiiften, wie bei den Formen mit ganz
verborgenem Mesopkragma. — Bei der Nympke von Stratiomys ,
die man aus der Larvenbant kerausgenommen bat, zeigen sick
am Riicken so deutlicbe Nahte, dass es den Anscbein hat, als
sake man deutlicb die Grenzen der drei Thoraxringe, weil
zwischen Praescutum und Scutum des Mesotborax eine deutlicbe
Nalit verlliuft, dock eutspringen die Fliigel nocb zum Tlieile vor
dieser Naht und von dem Basalende des Hinterrandes der Fliigel
lauft ein scbmaler Hautsaum nacli binten kings des bogigen
Hinterrandes des Scutums, um sicli dort zum ziemlich grossen
Scliitppchen zu erweitern, das zum Fliigel gehbrt. Erst bierauf
folgt, theilweise vom Scbiippcben bedeckt, der sogenannte Hinter-
ritcken. Die Haltere ist verdeckt, aber binter dem Scbiippcben
sieht man am ersten Hinterleibsringe seitlicb eine faltige Blase
hcrvorragen, die den bei Perliden persistirenden Tracbeenkiemen
abulicb ist. 1 — Die Nympke ist iibrigens auffalleud scblank, im
Gegensatze zur Imago, mit drehrundem Abdomen, wie bei alien
Orthorrhaphen. Das Abdomen ist nicbt wie bei cyclorrhapken
Nymphen dick und breiter als der Thorax.
Bei cyclorrhapken Tonneupuppen ist die Bildung des Thorax
an der Riickenseite von Weis maun in der Weise geschildert
worden, dass Meso- und Mctatborax keine scharfen Grenzen
zeigen. Icb babe mich an der Nymphe von Hypoderma bovis
tiberzeugt, dass nacli dem Verwacbsen der Imaginalscbeiben
anfangs nocli eine Langsnath in der Alitte des Pracscutums
(Rlickenschild vor der Quernabt) bestebt, an welcber Stclle nocb
friiber eine Spalte sicb findet und dass diese in eine Querspalte
oder deren Nath tibergeht.
Die Basis der Fliigel liegt anfangs weit nacli vorne, niiber
zum Stigma am Vorderende des Mesotborax und riickt in der
weiteren Ansbildung des Puppenkbrpers immer weiter zuriick, so
dass spiiter die Flttgelwurzel fast in einer Querlinie mit der
Quernabt des RUckenscbildes zu liegen koinmt. Bei der Stratio-
myspuppe blcibt die Langsnabt besteben und gebt in die Quernabt
vor dem Scliildcken iiber.
1 Die Blaseii diirfen nicht mit der Anlage der Haltere verwechselt
werden (siehe weiter unteuj.
Sitzb. d. mathem.-naturw. Cl. LXXXV. Bd. I. Abth.
16
228
Braue r.
Bei tier weiter entwickelten Nymphe von Hypo derma findet
sich nun vom Hinterrande ties Protkorax an bis zum Yorderrande
ties ersten Hinterleibsegmentes keine deutliche Quernalit. Die
gewbknlicke Quernaht ties RUckenschildes tier Fliege ist nnr
durch eine Furclie angedeutet, das Schildclien nicht abgehoben
und die Oberflitcke ties Ktickens direct in die ties Hinterleibes
tibergehend, olme Einscknitrung binter dem Scutellum. Hinter
dem Fliigel liegt jetlerseits am Hinterrande ties Thorax das
Sckttppchen, (lessen Vorderrand als scbmaler Saum nacb vorne
zur Fliigelwurzel ziebt. Hinter dem Schiippcken sielit man die
erste Segmentgrenze, das ist die ties Metanotnm und ersten Hinter-
leibssegmentes.
Die oberen Seitenwiilste ties Larvenbinterleibes sind in den
friikeren Stadien nocb deutlicb zu selicn, und bilden bier am
ersten und zweiten Ringe nocb jene faltigen Tracbeenkiemen
almlichen Blasen, deren erste direct am Segment binter dem
Scliiippehen liegt. — Anfangs erscbeinen nocb aclit Hinterleibs-
ringe, die ersten fitnf mit oberen Seitenwulsten, die entwickeltere
Nympbe zeigt nur mehr seeks und zuletzt. fitnf Ringe und am
ersten und zweiten Ringe Seitenwiilste. Da sick die Muskeln ties
Thorax erst spater entwickeln, als die Hauttbeile desselben, so
darf es niebt befremden, (lass sick (lieselben aucli im Innern an
die entsprecbenden Tboraxwande anbeften und die Hblile tier
Brust aucb in tier \Yeise durebsetzen, (lass sie sick in den einzel-
nen Tboraxringen (dem zweiten und dritten) niebt wiederholen,
wie bei den getrennten Tboraxringen anderer Insecten. (Acridler,
Myrm e leo n en.)
So gebt ein senkreebter Quermuskel vom Mesosternum zum
Praescutum und ein ebensolcber vom Metasternum zum Meso-
seutum. Letzterer Muskel geliort also zwei Brustringen an 7 weil der
keilfdrmige, oben liingere Mesotborax mit seinem Scutum die
entspreekende Ansatzstelle fiir die Wirkung dieses Muskels bildet
und nicht das nacb liinten geschobene Metanotnm.
Der Scbluss Hammond’s, dieses Muskels wegen 7 das Meta-
sternum an einer anderen Stelle zu suchen und das der Lage
nacb ganz mit dem Mesosternum bomooplastisebe Gebilde fiir ein
Epimerum des Mesotborax zu erklaren, scheint mir nicht
gereebtfertigt. — Ebensowenig moebte ieb lieute nocb annebmen,
229
Uber das Segment mediairc Latreille’s.
der Riieken liinter der Quernabt mit Einsebluss des Schild liens
sei das Metanotnin und Metaseutellmn, womit die Frage dieser
Muskeln aucli zu Ibsen ware.
Die eigcntliclio Gestalt der Brust mid die Einzielmng
zwiselien dieser und dem Hinterleibe entsteht erst unter der
Ohitinliaut der Nympbe am eigentlieben Fliegenkorper oder an
der Hypodermis der Nympbe.
Bei der zimi Auskriecben reifen Fliege ersebeint daber aucli
die Cuticula der Nympbe iiber diese Einsebnuriing binter dem
Gebildeben biniibergespannt.
Die Tipula-Puppe zeigt im Langssebnitte das naebberige
Mesopbragma der Fliege deutlicb als letzten Tbeil des Mesonotum,
welcber ausserlicb siehtbar ist; dessen binteres Ende ist aber fast
reebtwinklig einwjirts gebogen und bildet ein wall res inneres
Mesopbragma. Bei der Imago rttekt dieses Mesopbragma bis auf
das Enddrittel aus dem Metatborax liervor und gebt dann olme
Greuze durcb eine Biegung in den sebon an der Nympbe frei-
gelegenen Tbeil iiber. Es ist nicbt ganz riebtig, wenn Hammond
sein Postscutellum (unser Mesopbragma bei Tipuln ) bei der
Nympbe ganz freiliegend bescbreibt und mit demselben Tbeile der
Fliege (Imago) vergleiebt; denn bei der Imago komint liiezu noeli
ein grosser, friiber innen gelegener Tbeil, an den sicli der
Liingsmuskel ansetzt.
Den auf dieses sogenannte Postscutellum Hammond’s, d. i.
auf unser Mesopbragma, folgeuden Abselmitt nennt Hammond
bei der Nympbe der Tipula riebtig das Metanotum, welebes er
aber an der fertigen Fliege niebt raehr als vorbanden augibt. Er
besebreibt ebenso geuau die Anlage der Haltere, bat aber dennocb
den Tborax der fertigen Fliege anders gedeutet, als icb es nacli
meinen TJntersucbungen fur riebtig balten muss. — Da Weis-
111 an 11 niebt auf die Bildung der Riiekentbeile des Tborax und die
Grenzen von Meso- und Metatborax, sowie die Bildung des Dia-
pbragma eingebt, so lag es mir daran, festzustellen, an welebem
Scgmente die Haltere sicli bildet. Bei Musearien ist das selir
scbwierig zu seben,weil die Sebeidc fiir die Haltere selir verborgen
230
B r :i n e r.
gelegen ist und die Thoraxringe aueli selir eng verbimden sind. 1
Bei Fliegcn mit freien oder verborgenen Mumieupuppen findet
sich wieder die Sehwierigkeit, dass nur an der naeli aussen
gekehrten Seite der Kbrpcrankange eine feste Cutieula sich bildet,
an der Seite aber, mit weleber die Glicdmassen etc. dem Kbrper
anliegen, ist die Cutieula selir zart und verklebt mit der Leibes-
wand oder der Cutieula der anliegenden Gliedmasse. Die
Scheide fiir die Haltere steekt nun vollstiindig unter der Fliigel-
seheide und nur ein kleines Stiiek des basalen Hinterrandes steht
binter derselben vor. Icli babe ein Object gefunden, bei welchem
die Fliigelsckeide niclit so fest mit der Kbrperwand und den
Beinenscheiden verklebt ist und oft frei abstekt, das ist die
Mumienpuppe von Ctcnopliora atrata. Hebt man die Fliigelscheide
anf, so sieht man darunter die kleinere, aber wie fur einen Fliigel
geformte Scheide der Haltere, die dureh die durehsicktige Cutieula
sofort in der Mittc der Scheide zu erkennen ist. Dicse Halteren-
sekeide sitzt, genau so eingelenkt wie die Fliigelscheide und
ebenso mit einer Xadel abkebbar, am ersten Binge hi liter
dem sogenannten Postscutellum Hammond's oder dem
sogenannten Hinterriicken der Systematiker, namlick
kinter unserem Mesopliragma, und dieser Bing, der in
seiner Zeichining und Bildung ganz einem ersten
Abdominalringc gleicht, ist demnack der Metatliorax.
Die Halter en ent spree ken den Hinterflugeln und
werden genau so gebi 1 d et. Zur vollen i berzeugung ver-
gleiehe man eine Nymphenliaut einer grossen Cicade, an welcker
man am Hinterrandc des Pro-, Meso- und Metatliorax ein grosses
Stigma finden wil’d, von denen das letzte das kleinste ist und
naeli Palmen dem ersten Abdominalringe angekoren soli. Ferner
sielit. man die Aknliekkeit des Metathorax mit den folgenden
Abdominalringen. (Sielie aueli Paul Mayer.) — Das Halteren-
s t i g m a d e r D i p t e r e n liegt in der Beget vor der Haltere,
an der Greuze zwiselien Meso- und Metatliorax und ist
d a s M et a t k o r a x s t ig m a. Der Buekentheil des Metatliorax ist ein
i Man sielit aber naeli Aufheben der Fliigelscheide deutlich, etwas
unter dem llinterbeine, die Halterenscheide' von der Form einer kleinen
Fliigelscheide (Cephenomyia).
231
Uber das Segment mediaire Latreilie’s.
schmaler Hal bring, tier unter dem Scliildclien iiber die Basis ties
Mesophragma zieht oder sich an dessen Hinterrand ansetzt. Das
erstere ist bei orthorrhaphen Brachyceren mid Cyclorrhaphen der
Fall, das letztere bei Nemoeeren gewohnlieh. — Die verschiedene
Form und Lage des Metatliorax ist aus den Abbildnngen
geniigend ersiclitlicli. Das Metanoturn ist bei keiner
Fliege verloren gegangen, wie Hammond glaubt. Der
Thorax der Dipteren ist dalier ganz iihnlich gebaut
wie der der Cicaden and Lepidopteren, weiclit aber
von d em d er Hymenopteni apo critn d a d arch a b , dass
kein Hinterleibssegmeat in eine innigere Verbin-
dung mit demselben tritt. — Das Segment mediaire,
welches bei Hymenopteren von der Riickenplatte des ersten
Abdominalringes gebildet wird, kommt bei Dipteren nieht
vor, dagegen hat Latreille den Metathorax der Fliegen and
einen Tlieil des Mesothorax (das freiliegende Mesophragma der
Tipalarien) far ein Segment mediaire gehalten.
Versnchen wir naeli dieser Darstellang eine Deutang der
Theile des Thorax der Dipteren.
Am Mesothorax erhalten wir an der Riickenseite vorne das
Praeseutam (/;), vor dem Schildchen (t/) das Scutum (c), durch
die zweite oder hintere Nath (/3) des Riickensehildes (vereinigtes
Praeseutam and Scutum) von dem Praeseutuin getrennt (Tipula)
oder nar seitlich vor der Fliigelwurzel geschieclen, in der Mitte
mit jenem vereinigt. Die vordere Nath oder Furclie des Riicken-
sehildes («) liegt genau iiber dem Mesothoraxstigma an der seit-
liehen Greuze des Prothorax, oben verliiuft sie in der Mitte des
Praeseutam and amschliesst den Raum der Ansatzstelle der beiden
grossen Langsmuskeln des Thorax. Bei Pty chapter a u. a. ist sie
vollstiindig „V“-ft>rmig aasgebildet.
Osten-Saekens’ Dorsopleuralnaht( 7 )trennt, vom Humerus
(a) (seitliche obere Wolbung des Prothorax an den Vorderenden
des Riiekensehildes) beginnend and zar Fliigelwurzel ziehend, die
Seitenflachen (Pleuren) des Thorax vom Notum. —Eigentlieh geht
sie vom Mesothoraxstigma und iiber demselben zur Fliigelbasis.
232
B r a u e r.
An (lev Unterseite liegt vor den Mittelhiiften das Mesosternum und
reieht seitlieli an die Pleuren hinauf bis iiber die Hiiften, deren
Pfannen es vorne nnd oben seitlieli bildet (3). An den Pleuren wild
es dureh cine zur Dorsopleuralnaht fast parallele Naht, Osten-
S a eke ns’ Sternopleuralnalit (d) von den iiber dem Mesosternum
und vor der FlUgelwurzel gelegenen Episternum des Mesotliorax
oder Mesoepisternum getrennt. — Osten-Sacken nennt das
Mesoepisternum Mesopleura. (1) — Gerade naeli hinten von
derselben liegt unter deni Fliigel das Epimcrum des Mesotliorax
(2). Durcli eine senkrechte Furebe kbnneii Episternum und
Epimerum in zwei nielit stets deutlicli gescbiedene Platten oder
Wiilste getrennt werden, z. B. bei Volueella. Von einander aber
sincl sie dureh eine senkrechte oder seliiefe Naht geschieden,
welclie von der Fliigclwurzel herabzieht und bei Tipuliden
fast gerade zuin Hinterrande der Mittelhufte reieht, bei anderen
(Muscarien, Tabaniden, Leptiden etc.) aber an der Sterno-
pleuralnaht angelangt,einen fast rcehten Winkel nach hinten bildet,
als Fortsetzuug dieser Naht erseheint und erst iiber dem hochsten
Punkte der Mittelhufte nach abwarts biegend dort endigt. DerVer-
lauf dieser Naht ist alsdann fast „S-“formig. Osten-Sacken
bezeiehnet diese Naht, so lange sie zwischen Episternum und
Epimerum des Mesotliorax verlauft, mit. dem Namen Mesopleural-
naht und nennt das Epimerum hinter ihr und unter dem Fliigel
Pteropleura. (2). — Bei Empis ist diese Naht iiber der Mittelhufte
unterbroehen. — An der Biiekenseite wird das Mesonotum dureh
das Seutellum (r/) oben abgeschlossen. Unter deinselben verlauft
ein von dem Rande des Schildchens liinteu gewohulich iiber-
ragter senkreehter (Muscarien'i oder flacherer sehiefer Wulst
(sogenanutes gedoppeltesSchildchen)(<'),anwelchem sielibei Tipu-
larien iiusserlieh hinten das grosse Mesophragma (Hinterrttcken
der descriptiven Dipterologie) anseliliesst, bei Muscarien u. a.
aber setzt sich dieses in senkreehter Richtung naeli unten an und
ist, wie oben gezeigt worden, Iiusserlieh nielit siehtbar. (/'). Bur¬
in eister rechnet diese letzteren Theile zum Metathorax.
Der Metathorax ist an der Riickenseite nur als sehmaler Halb-
ring ausgebildet und liegt bei Muscarien, Tabaniden u. a. diclit
unter dem Schildcben, indem er gleich hinter dem gedoppelten
Sehildchen an der Basis des Mesophragma aufliegt, bei Tipuliden
Uber das Segment mediaire Latreilles.
unci Miicken ist er vom Scntellum (lurch das lange and grosse
aussere Mesophragma getrennt and an das hintere Ende des
letzteren geriickt. An der Unterseite des Metathorax liegt zwi-
schen den Mittel- and Hinterhttften a. zw. vor letzteren das Meta-
sternum, (lessen Grenzen uach oben nicht immer deatlich sind.
Nehmcn wir die Haltere, den umgewandelten Hinterflllgel, als
Basis, so erscheint etwas vor and anter derselben eine oftwulstige
Platte, die ieh fraglich far homolog mit der Platte 1 and somit
fur das Episternum des Metatliorax lialte. Stets dicht anter dem-
selben and etwas zuriickgesckoben, liegt das grosse Haltereu-
Stigma, an der Greuze zwisclien Meso- and Metatliorax am anteren
Hinterrande des Epimerain des Mesothorax. Ich betrachte es der
analogen Lage wegea wie bei Ephemera far das Metathorax-
Stigma. 1 Das fragliclie Episternum desselben (5) nennt Osten-
Sacken Metapleara. Hiatcr der Haltere wird der Hinterrand der
Plearen des Thorax von der oft dreieckigen, oft melir randlichen
Platte gcschlossen, deren unteresEnde an derBasis der Hinterhttften
liegt and die ich als Epimeram des Metatliorax bezeiclmet babe.
Das Metasternum nennt Ostea- Sacken Hypoplenra, das stets
vorliandcne and oft grosse Epimeram des Metatliorax hat derselbe
ganz ttbersehen. Eiuen Trochantians, den Kttnckel erwahnt,
kann ich nicht sehen, aach findeich zamUnterschiede vonLepidop-
teren stets einfache Htiften, wahrend diese bei Lepidopteren
(Saturnia, Danais), sowie bei Trichopteren and Panorpidcn 2 stets
der Lange nach getheilt erscheinen and eine vordere and hintere
Hiilfte zeigen. Packard anterscheidet die hintere Partie, wie ich
glaabe falschlich, als Trochantians; dean letzterer mass nach
An don in am entgegengesetztea Ende des Trochanter, also an
der Basis der Httfte entspringen.
1 Bei Paliugenia liegen die Stigmen ebenso wie bei Ephemera, sind
aber riesig gross und das Metatliorax-Stigma fiillt den ganzen Baum
uber dem Metasternum aus, es ist uierenfbrmig. Das Mesothorax-Stigma liegt
an der oberen Seitenecke des Mesosternnm und ist halbmondformig. Be-
traehtet man den Thorax schief von oben, so sieht man die ganze Ausdch-
nung des Stigmas. Die Bander beider Stigmen sind nach innen gefranst.
2 Alle anderen Neuropteren haben einfache Hiiften. Die Strepsipteren
haben iiberdies den grossen Metathorax, wie er mir Iv a fern zukommt und
hieriu niclits mit dem Ban der Trichopteren gemein.
234
B r a u 6 r.
Der erste Hinterleibsring 1st bei Tipularien ziemlicli gross unci
lang, bei Musearien, Tabanus u. a. niramt er meist an der Rtteken-
seite eine mebr verticale Lage an und liort meist vor der brei-
testen Stelle am Grunde ties Abdomens auf. Sein Stigma liegt
dielit, biuter dem Epimerum des Metatliorax. — Zweifel liber die
Bezeiehnnngder Skelettlieiledes Thorax konnten bei zwei Stttcken
entstelien, u. zw. bei dem Metasternum, wie ieh bereits envahnt
babe und dann bei dem Episteruuin des Metatliorax (5) 1 . —Letz-
teres liegt in der Regel iiber und etwas vor dem Halteren-Stigma
und vor der Haltere. Am Mesotborax liegt vor clem Fliigel, dem
Homologon der Haltere, das Pa tag him und das Praescutum oben,
oder seitlieh das Episternum des Mesotborax. Letzteres begrenzt
aber das Stigma liinter dem Prothorax naeli liinten, wahrend dies
bei dem Episternum des Metatliorax gerade umgekebrt sebeint,
indem das Stigma, wie bemerkt, unter und etwas liinter dem wul-
stigen sogenannten Episternum liegt. Man miisste daber anneh-
men, class letzteres am Metatliorax etwas vorgeseliobeu sei. Zum
Mesotborax vermag ich dasselbe nielit mcbr zu recbnen. Bei der
Reduction, welche die Theile des dritten Brustringes bei Dipteren
erlitten haben, ist es vorlaufig nieht moglieh, alle richtig zu deuten.
Die Untersuebung an der Nymplie ist sehwierig, weil diese Theile
ganz von den Beineu und Fliigelsekeiden verdeekt liegen. — Ieb
kann es naeli diesen Auseinandersetzungen nur billigen, class
Osten-Saeken diese Skelettheile vorlaufig mit eigenen Namen
bezeichnet bat, die sebr tretfend gewiihlt sind.
Bei Systropus sind die Epimeren des Metatliorax sebr gross
und venvaebsen binten unter clem Hinterleibe zu einer langen
breiten Flache in einer Naht Rings der Mitte iiber den Hinter-
httften. Ebenso bei Oeyptera. Der selimale Riiekentlieil des Meta¬
thorax ist etwas breiter als gewohnlieh und sattelformig zur Ein-
lenkung des ersten Hinterleibsringes aufgebogen. Dieser ist nocli
etwas am Yorderraude wulstig aufgebogen und bilclet dadureh
am Yorderraude clen Stiel, an clem der lange, mit Einsehluss dieses
Ringes neunringlige Leib sitzt. — Die Platte 5 (fragliehes
Episternum des Metatliorax) ersehcint bomolog mit
i B u rraeis te r rechuet alle diese Tlieile uoch zum Mesotborax, dagegen
das Diaphraguna zum Metathorax. Vergi. (lesseu Atlas zum Hamlb. d. Eut.
T. 7, VII 1. 2. Tabanus.
Ober das Segment mediaire Latreilie’s.
235
dcrEcke des Praescuturns vor den Fliigclu nnd stellt
den R e s t dieses T li e i 1 e s d a r. Der an den Hinterleib
stossende Ring liinter dem gedoppelten Schildchen wiirde somit
als Scutum aufznfassen sein und die Platte direct unter der Hal-
tere das walire Episternum darstellen, das nacli unten vom Meta¬
sternum vorne durcli eine Nabt oder Furclie abgegrenzt erscheint.
Teli liabe versucbt, durcli fliigellose Dipteren Klarheit zu
erlangen und zu diesem Zwecke die Chionea araneoides Dalm.
untersucht. Man findet bier iiber den Htiften eine Nabt, die aber
niclit die Brustringe tlieilt. Sie entspricht wohl znm Theile der
Nabt z bei Tipula, aber nacli oben feblt deren weitere Theilung
und dadurcli erscheinen Episternum und Epimerum mit dem Meso-
stcrnum vereinigt. Das erste Stigma liegt iiber und liinter der
Vorderbiifte, das zweite fast mitten auf der Platte hinter der
Nabt s zwisclien Mittel- und Hinterbiiften. Der Raum iiber und vor
dem Stigma muss dalier dem Felde 5 von Tipula oder dem frag-
lichen Episternum des Metatliorax entsprecben, der aber nacli
vorne nocb tbcihveise mit dem Epimeron des Mesotborax hinter
der Nabt s verscbmolzen ist. — Uber den Hinterbiiften verliiuft
wieder eine starke Nabt, hinter welcber das Epimerum des Meta-
thorax an die Hinterbiifte stbsst. Hinter demselben liegt das dritte
Stigma oder das erste des Abdomens. Die letztgenanute Nabt gebt
nacb oben bis zu einer unregelmiissig vierseitigen Grube mitfesten
Chitinrandern, aus welcber die Haltere entspringt. Yon der Innen-
seite dieser weicbbautigen Grube gebt eine Nabt quer iiber den
Riicken zur anderseitigen Grube und trennt dadurcli am Riicken
den Meso- nnd Metatliorax (sielie Fig. 18 //). Letzterer bat dadurcli
nur eine scbmale (kurze) Riickenplatte und vor dieser ist weder
ein Praescutuni, noeb Scutum, nocb Scutellum abgegrenzt. Das
aussere Mesopbragma feblt, oder ist nur als scbmale Zone vor
dem Metanotum angedeutet. Am Felde liinter dem Pronotum sielit
man Ansatzc von Muskeln in Form von schwachen Strienien
(sielie /' 19 b). — In der „Y“fbrmigen Theilung der Nabt iiber
den Mit.telbiiften deutet ein schwarzer Pnnkt die Ansatzstelle der
feblenden Fliigel an, die genau so liegen sollen, wie die Haltere
in der Theilung der Nabt iiber den Hinterbiiften. — Beide Niilite
liegen, wie eingangs bemerkt, niclit an der Greuze der Brustringe,
sondern genau in der Mitte je eines dcrselben, so dass eben die
236
B r a u e r.
Felder mit clem Stigma vor, die Epimeren hinter die Naht. fallen.
— Da der Vorderflligel gen an hinter dem Episternum des Meso-
thorax liegt, so muss die Pteropleura oder das miter dem Fliigel
liegende Feld liier hinter die Naht fallen.
Ich will hier anf eine sehr merkwlirdige Analogue aufmerk-
sam machen, welelie zwischen den Dipterengattungeu Systropns,
Ocyptera u. a. und der Hymenopteren-Gattung — Foenns besteht.
Bei denselben sieht man zwischen den Hinterhiiften und der
Unterseite der Hinterleibsbasis eine breite schiefe Fliiche. Bei
jenen Dipteren wird diese Fliiche aber, wie gezeigt wurde, von
den Epimeren des Metathorax gebildet, welelie von beiden Seiten
her unter dem Hinterleibe zusammenlaufen und in einer Liings-
naht verwachsen, wahrend sie sonst nur zur Basis der Hinter¬
hiiften liinten gelien, oder als klappenartiges Gebilde der Bauch"
schiene des ersten Hinterleibsringes aufliegen (Tabanus) und in
der Mitte sehmal verbunden sind oder eine dreieckige Verbin-
dungshaut mit derselben Bauehschiene zwischen sich fassen
(Asilus). — Bei der Hymenopteren-Gattung Foenns wird diese
Fliiche aber vom ersten Hinterleibsringe gebildet u. zw. von dessen
Riickenplatte (Segment mediaire) an deren oberen (vorderen),
Ende das zweite Segment als Stiel eingelenkt ist. Bei Stephanas
ist dagegen der Stiel, wie gewohnlich bei den Hymenopterix
apoen'tis am liinteren Ende der Platte des ersten Hinterleibsseg-
mentes eingelenkt. Gerstiicker hat diese Verliiiltnisse, die von
Rein hard verkannt warden, klar auseinandcr gesetzt (Giebl
Zcitschft. f. ges. Nat. Wiss., Bd. 3, 1867 b p. 27, Anraerkang). —
Zeigen somit Systropus, Ocyptera a. a. Dipteren 1 eine Analogic
mit Foenns, so ist eine andere Analogic wieder zwischen Tipa-
liden and Stephanas, sowie an deni Hymenopteren dadarch erzielt,
dass derHinterleib seheinbar am Ende der schiefen Endfliiche des
Thorax ansitzt, indem bei Tipala das Mesophragma so weit naeh
aassentritt, dass es das schiefliegende Segment mediaire der genann-
ten Hymenopteren nachakmt. Bei jenen Hymenopteren liegt aber
das Metanotum vor der schiefen Endfliiche des Thorax, wahrend
es bei Tipuliden erst hinter dieser schiefen seheinbaren Endfliiche
1 Man vergleiche Fig - . 8 (Tipula) mit 9 (Leptisj, wo diese Bildnug der
Epimeren [/' beginnt.
Uber das Segment mgdiaire Latreil le’s.
237
des Thorax beginnt und einem ersten Abdomiualsegmente gleicht.
Wir sehcn in beiden Fallen das Umgekchrte. Bei Hymenopteren
verschwindet sclieinbar das erste Hinterleibssegment und sielit
einem Metanotum almlich, bei Dipteren dagegen bleibt der
Riickentheil des Metatkorax znriick und gleicht einem ersten
Hinterleibsringe ; in Folge dessen wurde der zweite Hinterleibs-
ring bei Hymenopteren als crstcr Ring von den Besclireibern auf-
gefasst, wiihrend man den ersten Hinterleibsring der Dipteren fiir
den zweiten lialten kdnnte. Bei gestieltem llinterleibe bildet bei
Hymenopteren der zweite Ring allein oder mit dem folgenden den
Stiel, bei Dipteren der erste in seiner Verbindung mit dem Meta¬
thorax und durch seine Erweiternng gegen den zweiten Ring, der
gewbhnlich der breiteste ist. Die Alinlichkeit von gewissen Dip¬
teren und Hymenopteren entsteht nacli diesenBctrachtungen durch
die relative Grbssenentwicklnng einzelner Hautskelettheile, die,
obschon niclit homolog miteinandcr, eine sclieinbar gleiche Lage
und Form annehmen und physiologisch oft von gleicher Bedeutung
sind. Sowolil bei Hymenopteren als bei Dipteren zeigt sich der
Thorax oder einTheildesselbensogestaltet, class dasFlugvermogen
einmogliclistvollkommeneswild. DieVereinigungder drciThorax-
ringe zn einem Ganzen wild aber atif verschiedene Weisc erreicht.
Wie sehr die Grossenentwickluiig Eines Hautskelettheiles zur
Veranderung eines Thieres beitragen kann und in wie weit hie-
dnrch Ahnlichkeiten (Mimicry) mit anderen niclit verwandten
Formen licrvorgehen, selien wir bei der Dipterengattnng Cely-
plitis. Durch das sehr grosse, mcist metallisch gcfiirbte Schildchcn,
welches den ganzen Hinterleib deckt, entsteht die Alinlichkeit mit
einem Blattkafer. Andererseits kbnneii Ahnlichkeiten ancli durch
gleiche Entwickhing homologerTheile entstehen, olme dass darum
eine nahere Yerwandtschaft stattfande. Ebeuso sind Insecten mit
sehr erweitertem Pronotum einander iilmlich, wie z. B. viele Kiifer
mit Blattiden, wogegen ein schmales langes Pronotum mit Raub-
beinen Fangbeusclirecken und die Netzfliigler (Mantispa) gemein-
sain habeu.
Fasse ich die Resultate meiner Untcrsuehungen in Kiirze
zusammen, so ergibt sich:
1. Der Satz Latreille’s in Betretf des Segment mediaire
ist nnr auf die Hymrnoptera upocrita Gerst. anwendbar; bei den
238
Br;i u ei\
Dipteren gibt es kein Segment mediaire, da kernes der Hinter-
leibssegmente mit dem Thorax so innig verbunden ist, dass es zur
Schliessnng desselben mit in dcssen Complex einbezogen ist.
2. Die Schliessnng- des Thorax nacli hinten erfolg-t bei den
Dipteren auf zweierlei Weise, cntweder dnrcb das Mesophragma,
welches znm Theile ein ausseres wird, znm Theile dnrch die
Pleuren des Metathorax, oder dnrch die Epimeren des Metathorax
(Ersteres bei Tipnliden, Letzteres bei verschiedenen Gattungen
anderer Familien, welche cinen mehr wenig-er gestielten Hinter-
leib zeigen, z. B. Sysfropiis, Ocyptcra.
3. Der Thorax der Dipteren ist so gebant, wie er von Rein-
hard beschrieben wurde, d. h. die Ruckenseitc des Metathorax
bleibt als sclnnaler Halbring erhalten nnd gleieht einem Abdo-
minalringe.
4. Das Metanotnm gelit nicht verloren bei der Imago, wie
Hammond behanptet, man kann sicli bei der Nymphe von
Ctenophora nberzeugen, dass die Scheide ftir die Halteren ans
einem Seginente hervorgeht, welches liinter dem Mesophragma
gelegen nnd ganz wie ein Abdoininalriug gebildet ist. Dieses
Segment ist der Metathorax nnd anch bei der Flicge hinter dem,
zum grossen Theile anssen gelegenen, Mesophragma vollkommen
erhalten.
5. Der Thorax der Dipteren ist demnach iilmlich gebaut wie
jener der Depidopteren nnd Cicaden. Speciell bei letzteren ist das
Metanotnm ebenso redncirt bei der Imago nnd bei der soge-
nannten Cicadcnmntter (dem der Imago voransgehenden Han-
tungsstadium) wie ein Hinterleibsring gebildet.
6. Die Stiginen des Thorax erweisen sich fur Dipteren mit
Rncksiclit auf Pal men’s Theorie, nacli welcher dieselben am
Vorderrandc der entspreehenden Segmente gelegen sein mUssen,
als Meso- and Metathorax-Stigmen. Das letztere ist das Halteren-
Stigma. — Bei Cicaden gehort das dritte, oben am Hinterrande
der Pleuren des Metathorax gelegen, dem erstcn Abdominal-
ringe an.
7. Die Deutung des Scutellum der Dipteren als Metascntellum
von Palmen nnd mir ist sonach fallen zu lassen und damit anch
die des Halteren-Stigmas als Postthoraeal-Stigma nacli Pal men,
Uber tins Segment mediaire Latreille’s.
239
weil dasselbe vor deni Metathorax gelegen ist imd nieht zwisehen
diesem und dem ersten Hinterleibsringe.
8. DasMesophragma dcr Dipteren ist vollkommengesehlossen,
seine paarige Aulage, wie sie Ortopteren and Neuropteren zeigen,
verloren gegangen, es ist in dieser Hinsieht, wie das der Lepidop-
teren und Hymenopteren gebildet, aber aueh an seinem oberen
Raude Uberall fest cliitinisirt und mit der Unterseite des Seutellums
venvaehsen, so dass weder eine, mit einer Plant versehlossene,
Querspalte ober der Mitte desselben frei bleibt, wie das bei Hyme¬
nopteren der Fall ist, nocli aueh eine Liingsspalte (senkrecht
langs dessen Mitte), wie bei der Cicade sieh tindet.
9. Ein Metaphragma mit einem entsprechenden paarigen
Langsmuskel, wie es bei insecten mit vollkommen getrennten
Thoraxringcn vorkommt (Myrmeleon, Acridier u. a.) fehlt voll-
standig bei den Dipteren, Hymenopteren, Cicaden u. a. Insecten
mit sogenanntem concentrirten Thorax und scheint im letzteren
Falle nocli in geringerein Grade entwickelt, wenn die Bewegung
der Hinterfliigel nieht dureh eine Fiihrung (Graber) mit den
Vorderfliigelu vollstandig vermittelt wird. (Lepidoptera p p).
10. Die Diaphragmen werden ganz rudimentar oder fehlen
vollstiindig bei ungeflugelten Insecten und entwiekeln sicli bei den
gefliigelten Formen erst beim Ubergange der Larve zur Imago im
Puppenkorper. — (Formicaria, Chionea, Cicada.) Es gibt nur eine
Insectengruppe, naeh unserer Ansicht eine besondere Ordnung,
bei der wir trotz der entwiekelten Fliigel und der grossen Flug-
fertigkeit der hielier gehorenden Formen das Verschwinden
der Diaphragmen mit dem entsprechenden indirecten Fliigel-
muskel beobachten, es fehlt der grosse Langsmuskel des Thorax
und es sind dagegen die direeten Fliigelmuskel zu grosser
Entwicklung gekommen. Bedingt scheint diese Bildung dureh
die Lageveriinderung der Hautskelettheile des Thorax, indem die
Oberseite grossentheils zur Yorderseite geworden ist uud nur das
Schildehen und die Fliigel die Oberseite behaupten (Libelluliden).
Die sonst von unten zu den Fliigeln laufenden Muskeln nehmen
hier die Lage von vorne und unten selir schief nach hinten und
oben an und vereinigen gewissermassen die Wirkung des Liings-
muskels des Thorax mit den direeten Fliigelmuskeln. Wir miissen
diese Form als eine altere betrachten, iusofern die Triiger der-
240
Brjiuer.
sclben tiefer stelien als die mit Mesoph ragmen versehenen Hyme-
nopteren, Dipteren, Lepidopteren undCicaden. — Die bei Libellen
als inuere Halteren von Brunner beschriebenen Gebilde siml
jedocli nur die am Ende tellerfonnig enveiterten Muskelsehnen,
welclie das erste Abdominalsegment mit dem Thorax bewcglieh
verbinden (Aescbna). — (Siche Festschrift der zool. bot. Gesell-
schaft zum 25jahrigen Bestelicn dersclben).
11. Zeigt sich der Thorax der Dipteren aus densclben
Stttcken zusammengesetzt, wie derjenige der ttbrigen Insecten,
und wenn auch durch relative Grbssenentwicldung einzelner
Tlieile eine verschiedene Verbindung und Lage derselben eintritt,
so lehrt dock der Vergleich der Forinen aus verschiedenen Fami-
lien dieser Ordnung, dass alle nach einem gemeinsamen Plane in
dieser Hinsieht gebaut sind und trotz der wechselnden Gesammt-
form der Tliiere das Auftreten dieser Theile constant bleibt. Es
muss sonach diese Ausbildung des Thorax als eine ererbte
angesehen werden; gerade so wie die fliigellose Arbeiter-Ameise
iln* Segment mediaire besitzt, zeigt auch die fliigellose Chiouea
den schmalen Metathorax und nicht etwa ein Segment mediaire.
— Wir sind daher auch nicht der Ansicht, dass die Hautskelet-
tlieile der Insecteu so wegwerfend zu behandeln sind, wie dies
Graber in seiner Arbeit iiber die Insectenanatomie (p. 87) gethan
hat. Die Namen der Theile scheinen uns in diesem Falle ganz
glcickgiltig, man weiss recht wohl, dass man es bei Insecten nicht
mit „Schulterblattern, Schl Usselbeinen" etc. zu tliun hat,
aber man weiss auch, dass man es mit Theilcn zu tliun hat,
die bei alien Insecten vorhanden sind, deren Homo-
logie nachweisbar ist und olme deren Beriicksichtigung jedc
vergleichende Anatomie aufhort. Auch Burmeister tadelt die
Namen, welclie einzelne friihere Entomologen gewiihlt batten,
aber er sagt auch: „Allenthalben, wo man eineu Theil
nicht gleich wieder erkennt, diesen einen eigenen
Namen zu geben, ist keine Kunst, wohl aber durch
sorgfiiltiges Studinm nachzuweisen, wie die gleichen
Theile sich in den verschiedenen Ordnungen verhalten
und welchen Yeranderungen sie unterliegen.“
Bequemer ist freilich, von dem Yorhandensein solcher Homo-
logien abzusehen und einfacli zu sagen: die Concentration
241
Uber d;is Segment mddiaire Latreille’s.
des gauzeu (Musk el)-Sys terns ist den Zwei- und Haut-
fliiglern eigen, wo es si eh zwisehen V order- nu d Rii e ken-
wand des buckeligen Brnstgebftuses ausspannt" (Gru¬
ber l. c. p. 103); was allerdiugs theilweise riclitig ist und womit
Graber die bis dabin uocli nielit zweifellos aufgeklarte Zusam-
mensctzuug des Thorax der Zweifliigler gesehiekt umgaugen hat.
Es gclit aber aus dieser Darstellung nielit liervor, dass trotz dieser
fast gleielien Museulatur der Thorax der Dipteren ganz anders
gebaut sei, als der der Hymenopteren.
Literatur.
Latreille: Families naturelles du regne animal 2 me edit. Paris
1825, p. 259.
Andonin: Ann. Seiene. naturell. T. I. Paris 1824, p. 118.
Mae ’Leay Ubersetz. von Andouin. Ann. Sc. nat. 1832, T. XXV
(vide Rein hard p. 206 1. c.).
Burmcister: Handbueli d. Entomologie T. I und Atlas.
Rein hard: Zur Entwickl. d. Tracheen-Systems der Hymenop-
teren. BerlinerEntomol. Zeitung Bd.IX, 1865, p. 187, Taf. II.
Gerstaeker: Die Gattung Oxybelus, Giebl Zeitselift. f. ges.
Naturwiss. 1867, Bd. 30, p. 1, 25, 27.
Lowne : Anatomy of the Blow-Fly, London 1868.
For el: Fourmis de la Suisse 1874.
Palmen: Morphologie des Traeheen-Systems der Insecten. Hel¬
singfors 1877.
Paul Mayer, Zeitselirift f. wiss. Zoologie, Bd. XXVIII, 1876.
Tonapparat der Cieade p. 91 Holzsehnitt.
A. Hammond : Thorax of the Blow-Fly. The Linn. Soc. Journ.
Vol. 15, Zool. 1880/81.
Osten-Sacken : Chaetotaxi. Mittheil. des Miinehner Entomol.
Vereines, 5. Jalirgaug 1881 2, p. 121.
Lubboek, Anatomie of Ants. Trans, of the Linn. Soe. London
2, Ser. Zool. Vol. II, p. 141. 2 Tafeln 1879.
V. Graber: Der Organismus der Inseeten, I. Th. in: DieNatur-
kraftc, Bd. XXI, 1877.
Aug. Weismann : Nachembryonale Entwieklung der Dipteren,
Siebold und Kolliker Zeitselift. f. wiss. Zool. 1864.
242
Bruner.
Erk 1 arun g der Abbildungen.
Folgende Bezeichnuugen sind bei alien Fignren gleieh :
a) Prothorax. Obeu Pronotum. (lessen wulstige Seiteu vor clem
ersten Stigma biklen den Humerus Hammond’s, Osten-
Saeken’s u. A., oder die vorderen Hoeker des Riicken-
schildes, weun der Thorax als Ganzes aufgefasst wird.
b) — f) 1, 2, 3', St. 1; a, /?, y , 3, s ; Ala, alula, squama, p., pr
und p 2 gehoren zum Me so thorax.
Oben: b) Praescutuin = Mesonotnm Brauer, Palmen olim.
c) Scutum — Metanotnm Brauer olim.
d) Seutellum = Metaseutellum Palmen.
e) Postscute Hum = Hinterriieken Meig. pp \ gedoppeltes
Sehildehen; (Low, M eigen). Nach Hammond Taf. II,
Fig. 7 ps „postseuteIlum of Mesothorax".
Hinten f) Mesophragma. — Hammond 1. e. mph. (Soli nach H.
oder innen : vom vereinigten Postseutellum des Mesothorax und Prae-
seutum des Metathorax gebildet werden ??). = Meta-
phragma Kirby, Bnrmeister falsehlich. Hinterriieken
prop. Meigeu, Osten-Saeken (Tipularia). Entothorac.
pars. And on in.
Seitlich: 1. Episternum des Mesothorax = Mesopleura Osten-
Saeken = Hammond’s parapterou (par), Lowue’s
vordere Seitenplatte des Mesothorax.
2. E pi me rum des Mesothorax = Pteropleura Osten-
Saeken = Hammond’s Episternum des Mesothorax.
Seitlieh und 3. Mesosternuin = Sternopleura Ost.-Saeken; = Ham-
unten: mond’s Sternum des Mesothorax. st. Taf. II, Fig. 6.
St. 1. Mesothorax-Stigma Palmen. Friiher als Prothorax-
Stigma bezeichnet. Rein hard u. A.
p. callus postalaris, hintere Seitenhoeker des Riickenschildes.
pr. callus praealaris O.-S. = Patagium aut.
y. Dorsopleuralnaht Ost.-Saeken’s; 3. Sternopleuralnaht
Ost.-Saeken’s; e. Mesopleuraluaht.
g, g', 4, 5, 0; St. 2 gehoren zum Metathorax.
Oben: g) Metauotum.— Mit g' Segment mediaire Latreille
i. e. 1. Abilominalsegment fasehlich. Hieher gehort aus
Hammond Taf. I, Fig. 7, j. alsRuekeuplatte: line of junc¬
tion of thorax and abdomen.
yEpimernm des Metathorax = Hammond’s Taf. I>
Fig. 7 s ^narrow margin, probably remains of lateral plate
Seitlieh:
Brauer! Segment mediaire
Fifj.'l
Ciaiojthont
alroi a
Fix). 3.
I n ft <Ll-
|
Iizuka is a small city in Fukuoka Prefecture, Japan. It is on the island of Kyūshū.
Other websites
Cities in Fukuoka Prefecture |
<p>Simple situation: I have an object, which has a <code>QPixmap</code> member. Object first created (pixmap is null now), then pixmap readed from data base and inserted in object. I need to insert that pixmap in html code () and display that html code in a <code>QLabel</code> but I have no idea how to make it, because pixmap's path is unknown.</p>
<p>I know how to insert images from resource files and from files on my hard-disk, but it isn't that case. I was using <code>QMimeSourceFactory</code> class on qt 3.3.4, but on 4.6.2 it is deprecated. Assistant says: "Use resource system instead". But resource system compiles with app, but it is needed to read images during runtime.</p>
<p>I will be grateful for any help. Thanks.</p> |
Jane Bryan (June 11, 1918 – April 8, 2009) was an American actress. Her career began in 1936. Bryan was known for She retired in 1940 because she married a drugstore manager. She was known for her role in Brother Rat and in Brother Rat and a Baby.
Bryan and her husband helped make Ronald Reagan run for President of the United States in 1980.
References
Other websites
1918 births
2009 deaths
American movie actors
Actors from Hollywood |
is a Japanese professional athlete. He is best known as a Association football or soccer player.
Club career statistics
References
Other websites
Albirex Niigata, http://www.albirex.co.jp/topteam/15_homma.html
1981 births
Living people
Footballers from Niigata Prefecture
Albirex Niigata players |
The following is a list of deaths that should be noted in December 2020. For deaths that should be noted before the month that the world is in, please see "Months". Individuals listed must have notability. Names under each date are noted in the order of the alphabet by last name or pseudonym. Deaths of non-humans are noted here also if it is worth noting.
Each listing of a death must have a source. If no reference is included, the death notice will be removed. The following are the requirements of adding a name to the list in its order: name, age, where they came from, what the person is known for, cause of death (if known) and a source.
December
1
Norman Abramson, 88, American engineer and computer scientist.
Miguel Algarín, 79, Puerto Rican historian and writer, co-founder of the Nuyorican Poets Cafe.
George Ross Anderson Jr., 91, American politician and lawyer, member of the South Carolina House of Representatives (1955–1956) and Judge of the U.S. District Court for the District of South Carolina (1980–2016).
Hasna Begum, 85, Bangladeshi philosopher, editor (Bioethics) and feminist, COVID-19.
Abhay Bharadwaj, 66, Ugandan-born Indian politician, lawyer and activist, member of the Law Commission (2016–2018) and MP (since 2020), COVID-19.
June Rose Bellamy, 88, Burmese aristocrat and socialite, First Lady (1976–1977).
Jean Cottard, 94, French fencer and fencing master, member of the French Federation of Fencing (since 1988).
Arturo Diaconale, 75, Italian journalist (Il Giornale), sport manager (S.S. Lazio) and politician, member of the RAI Administrative Council (2015–2018), cancer.
Luciano Guerzoni, 82, Italian politician, Deputy (1983–1992, 1994–1996).
Juan Hormaechea, 81, Spanish politician, Mayor of Santander (1977–1987) and President of Cantabria (1987–1990, 1991–1995).
Maria Itkina, 88, Russian Olympic runner (1956, 1960, 1964) and European Athletics champion (1954, 1958, 1962).
Nina Ivanova, 86, Russian actress (Once There Was a Girl, Spring on Zarechnaya Street, There Is Such a Lad).
Hugh Keays-Byrne, 73, English-Australian actor (Mad Max: Fury Road, Stone, Mad Max).
Brian Kerr, Baron Kerr of Tonaghmore, 72, British politician and lawyer, Lord Chief Justice of Northern Ireland (2004–2009) and Justice of the Supreme Court of the United Kingdom (2009–2020).
Li Guanxing, 80, Chinese nuclear material engineer, member of the Chinese Academy of Engineering (since 1999).
Eduardo Lourenço, 97, Portuguese professor, philosopher and writer.
Mohammad Maleki, 87, Iranian academic, historian and political activist, Chancellor of the University of Tehran (1979), problems caused by cancer and diabetes.
Denis Menke, 80, American baseball player (Milwaukee / Atlanta Braves, Houston Astros, Cincinnati Reds).
Bill Palmer, 70, American businessman, co-founder of Applebee's, pancreatic cancer.
Thomas Morrow Reavley, 99, American politician and lawyer, Texas Secretary of State (1955–1957) and Judge of the U.S. Court of Appeals for the Fifth Circuit (since 1979).
Arnie Robinson, 72, American athlete, Olympic bronze medalist (1972) and champion (1976).
Erlend Rian, 79, Norwegian editor (Bladet Tromsø) and politician, Mayor of Tromsø (1980–1990).
Tommy Sandt, 69, American baseball player (Oakland Athletics) and coach (Pittsburgh Pirates, Miami Marlins, Colorado Rockies), World Series champion (1997).
Hanna Stadnik, 91, Polish military personnel (Warsaw Uprising) and activist, Acting Chairman of World Association of Home Army Soldiers (2020), heart attack.
Henri Teissier, 91, French-Algerian Roman Catholic prelate, Archbishop of Algiers (1988–2008), problems caused by multiple strokes.
Walter E. Williams, 84, American economist, libertarianism political commentator and academic.
Sol Tolchinsky, 91, Canadian Olympic basketball player (1948), problems caused by COVID-19.
2
Mohamed Abarhoun, 31, Moroccan footballer (Moghreb Tétouan, Moreirense, national team), stomach cancer.
Warren Berlinger, 83, American actor (The Joey Bishop Show, The Cannonball Run, The World According to Garp).
Frank Carney, 82, American businessman, co-founder of Pizza Hut, pneumonia.
Richard Corben, 80, American Hall of Fame illustrator (Bat Out of Hell) and comic book artist (Den, Rip in Time), Grand Prix winner (2018), problems caused by heart surgery.
Bronisław Dankowski, 76, Polish politician and trade union activist, member of Sejm (1997–2005).
Koba Davitashvili, 49, Georgian politician and activist, co-founder of the United National Movement and MP (1999–2016), problems caused by ankylosing spondylitis.
Valéry Giscard d'Estaing, 94, French politician, Minister of the Economy and Finance (1962–1966, 1969–1974), Mayor of Chamalières (1967–1974) and President (1974–1981), COVID-19.
Franco Giraldi, 89, Italian movie director (Seven Guns for the MacGregors, Sugar Colt, Up the MacGregors!) and screenwriter, problems caused by COVID-19.
Kazuo Hiramatsu, 73, Japanese accountant and academic, President of the Kwansei Gakuin University (2002–2008).
Zafarullah Khan Jamali, 76, Pakistani politician and businessman, Chief Minister of Balochistan (1988, 1996–1997) and Prime Minister (2002–2004), heart attack.
Rafer Johnson, 86, American athlete and actor (The Sins of Rachel Cade, None but the Brave, Licence to Kill), Olympic silver medalist (1956) and champion (1960), problems caused by a stroke.
Alfred Kucharczyk, 83, Polish Olympic gymnast (1960, 1964).
Karin Lindberg, 91, Swedish gymnast, Olympic champion (1952).
Aldo Moser, 86, Italian racing cyclist, COVID-19.
Pat Patterson, 79, Canadian-American Hall of Fame professional wrestler (WWE, AWA), cancer.
Boris Plotnikov, 71, Soviet-born Russian actor (The Ascent, The Cold Summer of 1953, Heart of a Dog), COVID-19.
Karim Salman, 55, Iraqi footballer (national team) and manager (Al-Talaba, Al-Karkh), COVID-19.
Pamela Tiffin, 78, American actress (One, Two, Three, Harper, Summer and Smoke) and model.
Bernard Vogler, 85, French historian and academic.
3
Janne Andersson, 77, Swedish television news anchor (TV4), esophageal cancer.
Giuseppe Dalla Torre, 77, Italian lawyer and educator, Rector of the Libera Università Maria SS. Assunta (1991–2014), COVID-19.
Bill Fitsell, 97, Canadian sports journalist (The Kingston Whig-Standard, The Lindsay Post) and historian (Original Hockey Hall of Fame), co-founder of the SIHR.
Maria Fyfe, 82, Scottish activist and politician, MP (1987–2001).
André Gagnon, 84, Canadian composer and conductor, problems caused by Lewy body dementia.
Dharampal Gulati, 97, Indian businessman and philanthropist, CEO of MDH (since 1959), Padma Bhushan recipient (2019), cardiac arrest caused by multiple organ failure.
Kaj Ikast, 84, Danish politician, Minister of Transport (1990–1993) and MP (1993–2005).
Adil Ismayilov, 63, Azerbaijani lawyer, jurist, and investigator, COVID-19.
Jutta Lampe, 82, German actress (Sisters, or the Balance of Happiness, Marianne and Juliane, The Distant Land).
Alison Lurie, 94, American novelist (Foreign Affairs, The War Between the Tates) and academic, Pulitzer Prize winner (1984).
Ron Mathewson, 76, Scottish jazz double bassist and guitarist, COVID-19.
Albert Salvadó, 69, Andorran writer and industrial engineer, leukaemia.
Betsy Wade, 91, American journalist (The New York Times), colon cancer.
4
Eduardo Cesti, 78, Peruvian actor (La mujer de Lorenzo, Fire on the Amazon), problems caused by diabetes.
Mihăilă Cofar, 73, Romanian political activist (1990 Târgu Mureș ethnic clashes). (death announced on this date)
Peter DiFronzo, 87, American mobster, COVID-19.
Larry Dixon, 78, American politician, member of the Alabama House of Representatives (1978–1982) and State Senate (1983–2011).
Ole Espersen, 85, Danish politician, MP (1973–1994) and Minister of Justice (1981–1982).
Gérard Gourgue, 95, Haitian politician and human rights activist, member of the National Council of Government (1986), 1988 presidential candidate.
Cliff Green, 85, Australian screenwriter (Picnic at Hanging Rock, Break of Day, Summerfield).
Narinder Singh Kapany, 94, Indian-American physicist, creator of fiber optics.
Marie Rút Křížková, 84, Czech literary historian and poet, Charter 77 spokesperson.
David Lander, 73, American actor (Laverne & Shirley, Who Framed Roger Rabbit, Will the Real Jerry Lewis Please Sit Down), problems caused by multiple sclerosis.
François Leterrier, 91, French movie director (A King Without Distraction, Slices of Life) and actor (A Man Escaped).
Antonín J. Liehm, 96, Czech writer, publisher (Lettre International) and translator.
Larry Mavety, 78, Canadian ice hockey player (Los Angeles Sharks, Philadelphia Blazers), coach (Belleville Bulls) and executive (OHL).
Alexander Nikolayevich Mikhailov, 69, Russian politician, MP (1993–2000, since 2018) and Governor of Kursk Oblast (2000–2018).
James Odongo, 89, Ugandan Roman Catholic prelate, Archbishop of Tororo (1999–2007).
Huba Rozsnyai, 77, Hungarian Olympic sprinter (1964).
Anatoly Samoilenko, 82, Ukrainian mathematician, Director of the NASU Institute of Mathematics (since 1988) and member of the National Academy of Sciences of Ukraine (since 1995).
Suhaila Seddiqi, 71, Afghan politician and feminist writer, Minister of Public Health (2001–2004), problems caused by Alzheimer's disease.
Dineshwar Sharma, 66, Indian police officer and politician, Director of the Intelligence Bureau (2015–2017) and Administrator of Lakshadweep (since 2019), lung disease.
Anand Singh, 72, Indian-born Fijian politician and lawyer, member of the House of Representatives and Attorney General (1999–2000) and Senator (2001–2006).
Kinuko Tanida, 81, Japanese volleyball player, Olympic champion (1964), cerebral hemorrhage.
Ferenc Tóth, 69, Hungarian businessman and politician, MP (1998–2014), COVID-19.
Weston E. Vivian, 96, Canadian-born American engineer and politician, member of the U.S. House of Representatives from Michigan's 2nd congressional district (1965–1967).
5
Peter Alliss, 89, English Hall of Fame golfer and commentator, British PGA champion (1957, 1962, 1965).
Pierre Bernard, 86, French politician, Mayor of Trébas (1970–2001) and Deputy (1980–1993).
Mickaël Bethe-Selassié, 69, Ethiopian-born French sculptor.
Belinda Bozzoli, South African politician, MP (since 2014), cancer.
Robert Castel, 87, Algerian-born French actor (The Tall Blond Man with One Black Shoe, Two Men in Town, Je suis timide mais je me soigne) and comedian.
Dolf de Vries, 83, Dutch actor (Turkish Delight, Soldier of Orange, Black Book) and writer.
John Harvey, 82, Australian racing driver, Bathurst 1000 winner (1983), lung cancer.
Ron Irwin, 84, Canadian politician, MP (1980–1984, 1993–1997), Minister of Crown–Indigenous Relations (1993–1997) and Ambassador to Ireland (1998–2001).
Henryk Kukier, 90, Polish Olympic boxer (1952, 1956, 1960), European Amateur champion (1953).
Sherbaz Khan Mazari, 90, Pakistani politician, MP (1970–1977) and Leader of the Opposition (1975–1977).
Ildikó Pécsi, 80, Hungarian actress (Tales of a Long Journey, A Strange Role, Just like Home) and politician, MP (1994–1998).
Viktor Ponedelnik, 83, Russian footballer (Rostov, SKA Rostov-on-Don, Soviet Union national team) and manager.
Martin Sandoval, 56, American politician, member of the Illinois Senate (2003–2020), COVID-19.
Xu Shousheng, 67, Chinese politician, Governor of Gansu (2007–2010) and Hunan (2010–2013).
Wojciech Zabłocki, 89, Polish architect (Silesian Insurgents' Monument, Syrian Presidential Palace) and fencer, Olympic silver (1956, 1960) and bronze (1964) medalist, co-founder of the Art of the Olympians.
6
Dejan Dabović, 76, Montenegrin water polo player, Olympic champion (1968).
Muslihan DS, 74, Indonesian army officer and politician, Regent of Rejang Lebong (1994–1999) and North Bengkulu (2001–2006), COVID-19.
T. B. Ekanayake, 66, Sri Lankan politician, MP (since 1994).
Jaromír Kohlíček, 67, Czech politician, MP (1998–2004) and MEP (2004–2014, 2016–2019).
László Kuncz, 63, Hungarian water polo player, Olympic bronze medalist (1980).
Li Ligong, 95, Chinese politician, member of the Central Committee (1982–1992), delegate to the National People's Congress (1988–1998) and CCP Party Chief of Shanxi (1983–1991).
Adam Marcinkowski, 77, Polish historian and educator, Rector of Kazimierz Wielki University in Bydgoszcz (2002–2006).
Soedardjat Nataatmadja, 82, Indonesian politician and Army general, Regent of Bogor (1983–1988), Vice Governor of Irian Jaya (1989–1993) and MP (1997–1999).
Klaus Ofczarek, 81, Austrian actor (Klimt, North Face) and opera singer.
Dennis Ralston, 78, American Hall of Fame tennis player, Davis Cup winner (1963, 1972), cancer.
Džej Ramadanovski, 56, Serbian pop-folk singer, heart attack.
Neil Robbins, 91, Australian Olympic steeplechase runner (1956).
Paul Sarbanes, 87, American politician, member of the U.S. House of Representatives from Maryland's 4th and 3rd congressional district (1971–1977) and U.S. Senator (1977–2007), heart failure.
Jack Scarbath, 90, American Hall of Fame football player (Washington Redskins, Pittsburgh Steelers, Maryland Terrapins), congestive heart failure.
Tabaré Vázquez, 80, Uruguayan politician, Intendant of Montevideo (1990–1994), President (2005–2010, 2015–2020) and President pro tempore of UNASUR (2015–2016), lung cancer.
Senta Wengraf, 96, Austrian actress (Two Times Lotte, Voices of Spring, Sissi – The Young Empress).
Ali-Asghar Zarei, 64, Iranian military officer and politician, MP (2008–2016).
7
Fred Akers, 82, American football coach (Texas Longhorns, Wyoming Cowboys, Purdue Boilermakers).
Dick Allen, 78, American baseball player (Philadelphia Phillies, Los Angeles Dodgers, Chicago White Sox), cancer.
Akito Arima, 90, Japanese nuclear physicist (Interacting boson model) and politician, MP (1998–2004).
Tihomir Arsić, 63, Serbian actor (The Promising Boy, Great Transport, Battle of Kosovo).
Natalie Desselle-Reid, 53, American actress (B.A.P.S., Eve, Rodgers & Hammerstein's Cinderella), colon cancer.
Pumza Dyantyi, 72, South African politician and anti-apartheid activist, Eastern Cape MPL (2014–2019) and MP (since 2019).
Clem Eischen, 93, American Olympic middle-distance runner (1948).
Phyllis Eisenstein, 74, American science fiction writer (Born to Exile, Sorcerer's Son, The Crystal Palace) and academic, stroke caused by COVID-19.
Eduardo Galvão, 58, Brazilian actor (Porto dos Milagres, O Beijo do Vampiro, Bom Sucesso), COVID-19.
Aleksandr Gordon, 88, Russian actor (The Killers) and filmmaker (There Will Be No Leave Today).
İrfan Gürpınar, 77, Turkish politician, Minister of Tourism (1995–1996), COVID-19.
Walter Hooper, 89, American literary editor (C. S. Lewis, Owen Barfield) and writer (The Dark Tower), stroke caused by COVID-19.
Masao Komatsu, 78, Japanese actor (Kaiju funsen–Daigoro tai Goriasu, Pink Lady no Katsudō Daishashin, Journey to the Shore) and comedian, liver cancer.
Katarzyna Łaniewska, 87, Polish actress (Nikodem Dyzma, Klan, Czterdziestolatek) and political activist.
Marilyn Lewis, 89, American politician, member of the Pennsylvania House of Representatives (1979–1982).
Lidia Menapace, 96, Italian resistance fighter and politician, Senator (2006–2008), COVID-19.
Roger Moret, 71, Puerto Rican baseball player (Boston Red Sox, Atlanta Braves, Texas Rangers), cancer.
Arthur Newman, 96, American movie producer (Cool Hand Luke), businessman and politician, member of the Rancho Mirange City Council (1993–1998) and brother of Paul Newman, problems caused by sepsis.
Vadim Petrov, 88, Czech composer and pianist.
Janusz Sanocki, 66, Polish politician and journalist, Mayor of Nysa (1998–2001) and Deputy (2015–2019), COVID-19.
Doug Scott, 79, English mountaineer and philanthropist, brain cancer and lymphoma.
Malcolm Simpson, 87, New Zealand Olympic cyclist (1952).
Ildegarda Taffra, 86, Italian Olympic cross-country skier (1952, 1956), COVID-19.
Tasiman, Indonesian politician, Regent of Pati (2001–2011), COVID-19.
Howard Wales, 77, American rock jazz keyboardist ("Truckin'"), cerebral hemorrhage.
Chuck Yeager, 97, American Hall of Fame Air Force general and pilot, first person to pass the speed of sound.
8
Harold Budd, 84, American avant-garde composer and poet, COVID-19.
Tony Curcillo, 89, American football player (Ohio State Buckeyes, Chicago Cardinals, Hamilton Tiger Cats), problems caused by COVID-19.
Aslanbek Fidarov, 47, Ukrainian Olympic wrestler (1996), COVID-19.
Goo Kennedy, 71, American basketball player (San Antonio Spurs, Spirits of St. Louis, Houston Rockets).
Klaus Pagh, 85, Danish actor (Soldaterkammerater rykker ud, Me and the Mafia) and movie director (Sunstroke at the Beach Resort), problems caused by Alzheimer's disease.
Raffaele Pinto, 75, Italian rally driver, European Rally champion (1972).
Alejandro Sabella, 66, Argentine footballer (River Plate, Estudiantes) and manager (national team), heart failure caused by a virus.
Yevgeny Shaposhnikov, 78, Russian military officer and politician, Commander-in-Chief of the Air Force (1990–1991), Minister of Defence (1991–1992) and Secretary of the SCRF (1993), COVID-19.
Kurt Stettler, 88, Swiss footballer (Basell, Luzern, national team), COVID-19.
Gerard Stokes, 65, New Zealand rugby league player (Workington Town, national team) and coach (Canterbury Bulls), brain cancer. (death announced on this date)
Sudjati, 66, Indonesian politician, Regent of Bulungan (since 2016), COVID-19.
Roberto Ulloa, 96, Argentine politician, Governor of Salta (1977–1983, 1991–1995), Deputy (1985–1991) and Senator (1996–2001), problems caused by pneumonia.
Ralph K. Winter Jr., 85, American politician and lawyer, Judge of the U.S. Court of Appeals for the Second Circuit (since 1981) and of FISCR (2003–2010), esophageal cancer.
Wang Yupu, 64, Chinese businessman and politician, member of the Chinese Academy of Engineering (since 2007), Chairman of Sinopec (2015–2017), and Minister of Emergency Management (since 2018).
9
V. J. Chitra, 28, Indian actress (Mannan Magal, Chinna Papa Periya Papa, Pandian Stores), model and television news anchor, suicide by hanging.
Osvaldo Cochrane Filho, 87, Brazilian Olympic water polo player (1964).
Vyacheslav Ezepov, 79, Soviet-Russian actor (Express on Fire, Battle of Moscow, Stalingrad), People's Artist of the RSFSR (1989) and Ukraine (2004).
Gordon Forbes, 86, South African tennis player, French Open winner (1955), COVID-19.
Dick Hinch, 71, American politician and businessman, member (since 2008) and speaker (since 2020) of the New Hampshire House of Representatives, COVID-19.
Raymond Hunter, 86, Northern Irish cricketer (Irish national team) and rugby player (Irish national team, British and Irish Lions).
Vyacheslav Kebich, 84, Belarusian politician, Prime Minister (1991–1994), COVID-19.
Phil Linz, 81, American baseball player (New York Yankees, New York Mets).
Mungo Wentworth MacCallum, 78, Australian journalist (The Australian, The Sydney Morning Herald) and political commentator (The Drum), problems caused by throat and prostate cancer.
Sean Malone, 50, American progressive metal bassist (Cynic, Gordian Knot, Aghora). (death announced on this date)
Marc Meneau, 77, French chef.
Alex Olmedo, 84, Peruvian-American Hall of Fame tennis player, Australian Open and Wimbledon (1959) winner, cardiac arrest caused by cancer.
Ray Perkins, 79, American football player (Baltimore Colts) and coach (New York Giants, Tampa Bay Buccaneers), heart disease.
Paolo Rossi, 64, Italian footballer (Lanerossi Vicenza, Juventus, national team), world champion (1982), cardiopulmonary arrest caused by lung cancer.
Soufis Subri, Indonesian politician, Vice-Mayor of Probolinggo (since 2019), COVID-19.
Valeriu Turea, 69, Moldovan politician and journalist, Ambassador to Portugal (2010–2015).
Mohammad Yazdi, 89, Iranian Islamic cleric and politician, MP (1980–1988), Chief Justice (1989–1999) and Chairman of the Assembly of Experts (2015–2016), stomach cancer.
Chowdhury Kamal Ibne Yusuf, 80, Bangladeshi politician, MP (1991–2006), Minister of Disaster Management (2001–2006) and Food (2004–2006), COVID-19.
10
Wallace Barnes, 94, American politician and businessman, member of the Connecticut Senate (1959–1971).
Brandon Bernard, 40, American convicted murderer, execution by lethal injection.
Rafael Ramón Conde Alfonzo, 77, Venezuelan Roman Catholic prelate, Bishop of Maracay (2008–2009) and Margarita (1999–2008), pancreatic cancer.
Don Marion Davis, 103, American child actor (The Star Boarder, Down on the Farm, Percy).
Astad Deboo, 73, Indian dancer and choreographer, Padma Shri recipient (2007), subdural haematoma caused by a fall.
Billy DeMars, 95, American baseball player (St. Louis Browns) and coach (Philadelphia Phillies, Cincinnati Reds).
Dudu Duswara, 69, Indonesian politician and lawyer, Justice of Supreme Court (since 2011), COVID-19.
Tom Lister Jr., 62, American actor (Friday, The Fifth Element, Zootopia) and professional wrestler (WWE), cardiac arrest caused by COVID-19.
Juan Pérez-Giménez, 79, American politician and lawyer, U.S. District Court for the District of Puerto Rico (since 1979).
Ram Lal Rahi, 68, Indian politician, MP (1977–1984, 1989–1996) and Minister of State for Home Affairs (1991–1996).
José Mario Ruiz Navas, 90, Ecuadorian Roman Catholic prelate, Bishop of Latacunga (1968–1989) and Archbishop of Portoviejo (1989–2007).
Joseph Safra, 82, Syrian-Lebanese-Brazilian businessman, founder of Banco Safra.
Iman Budhi Santosa, 72, Indonesian novelist and poet, heart attack.
Andrzej Skowroński, 67, Polish Olympic rower (1980).
Dame Barbara Windsor, 83, English actress (EastEnders, Carry On, Chitty Chitty Bang Bang), problems caused by Alzheimer's disease.
Hasu Yajnik, 82, Indian writer and critic, COVID-19.
11
Kenneth Alwyn, 95, English conductor (BBC Radio 2, London Symphony Orchestra) and composer (Friday Night Is Music Night), Fellow of the Royal Academy of Music (since 2000).
Carlos Calvo, 67, Argentine actor (Locos por la música, Los Hijos de López, Adiós, Roberto) and comedian, problems caused by multiple strokes.
Per Carlsen, 72, Danish politician, Ambassador to Lithuania (1997–2001), Russia and Belarus (2005–2010) and Latvia (2010–2015). (death announced on this date)
Gotthilf Fischer 92, German choral conductor (Fischer-Chöre).
James Flynn, 86, New Zealand intelligence researcher (Flynn effect) and writer.
Nikolai Ivanov, 77, Russian actor (The Red Tent, The Love of Mankind, Battle of Moscow).
Đurđa Ivezić, 84, Croatian actress (H-8, Back of the Medal, The Magician's Hat), COVID-19.
Kim Ki-duk, 59, South Korean filmmaker (The Isle, Spring, Summer, Fall, Winter... and Spring, 3-Iron), problems caused by COVID-19.
Malik, 72, Belgian comic book artist (Cupidon), injuries caused by a house fire.
Carol Sutton, 76, American actress (Steel Magnolias, The Pelican Brief, Monster's Ball), problems caused by COVID-19.
Charlotte Tillar Schexnayder, 96, American politician, member of the Arkansas House of Representatives (1985–1999).
Mongkol Na Songkhla, 79, Thai politician, Minister of Public Health (2006–2008), cancer.
Andrzej Tomaszewicz, 77, Polish historian, Solidarity activist and politician, Senator (1989–1991).
Irena Veisaitė, 92, Lithuanian Holocaust survivor, theatre scholar and human rights activist, President of the Open Society Foundations, COVID-19.
12
James Atwell, 74, British Anglican priest, Dean of St Edmundsbury (2000–2006) and Winchester (2006–2016).
Bird Averitt, 68, American basketball player (San Antonio Spurs, Kentucky Colonels, Buffalo Braves), ABA champion (1975).
Claude Castonguay, 91, Canadian politician, educator and businessman, Quebec MNA (1970–1973) and Senator (1990–1992).
Nicolas Chumachenco, 76, Polish-born Spanish-German violinist (Queen Sofía Chamber Orchestra).
Escurinho, 90, Brazilian footballer (Villa Nova, Fluminense, national team), multiple organ failure caused by Alzheimer's disease.
Valentin Gaft, 85, Russian actor (Hello, I'm Your Aunt!, Say a Word for the Poor Hussar, Forgotten Melody for a Flute), People's Artist of Russia (1984).
Alfonso Gagliano, 78, Italian-born Canadian politician, MP (1984–2002), Minister of Labour (1996–1997) and Public Works and Government Services (1997–2002).
Victor Gnanapragasam, 80, Sri Lankan Roman Catholic prelate, Vicar Apostolic of Quetta (since 2001), heart attack.
Terry Kay, 82, American writer (To Dance with the White Dog), liver cancer.
U. A. Khader, 85, Burmese-born Indian novelist (Chandrika), President of the PKSS (since 2016).
John le Carré, 89, British author (Tinker Tailor Soldier Spy, The Night Manager, The Little Drummer Girl), pneumonia.
Motjeka Madisha, 25, South African footballer (Highlands Park, Mamelodi Sundowns, national team), car crash.
Jerzy Mikułowski Pomorski, 83, Polish sociologist, rector of the Kraków University of Economics (1990–1996).
Ferruccio Pisoni, 84, Italian politician, Deputy (1968–1983).
Charley Pride, 86, American Hall of Fame country gospel singer ("Kiss an Angel Good Mornin'", "Is Anybody Goin' to San Antone"). guitarist and baseball player (Memphis Red Sox), problems caused by COVID-19.
Ann Reinking, 71, American choreographer and actress (Chicago, Fosse, Annie), Tony winner (1997).
Jack Steinberger, 99, German-born American physicist (muon neutrino), Nobel Prize winner (1988).
Fikre Selassie Wogderess, 75, Ethiopian politician and convicted war criminal, Prime Minister (1987–1989), problems caused by diabetes.
Ruhollah Zam, 42, Iranian activist (2017–2018 Iranian protests) and journalist (Telegram), execution by hanging.
13
Fiorenzo Alfieri, 77, Italian politician and educator, member of the Turin City Council (1995–2000), COVID-19.
Otto Barić, 87, Austrian-born Croatian footballer (Lokomotiva Zagreb) and manager (Rapid Wien, national team), COVID-19.
Robert Bloxom, 83, American politician, member of the House of Delegates (1978–2004) and Virginia Secretary of Agriculture and Forestry (2005–2010).
Jorge Bruni, 79, Uruguayan politician and lawyer, Minister of the Interior (2009–2010).
Greg Burdine, 61, American politician, member of the Alabama House of Representatives (2010–2014).
Carlos Eduardo Cadoca, 80, Brazilian politician and lawyer, Pernambuco MLA (1995–1999) and Deputy (1999–2019), problems caused by COVID-19.
Jimmy Collins, 74, American basketball player (Chicago Bulls, Carolina Cougars) and coach (UIC), problems caused by heart surgery.
Ambrose Mandvulo Dlamini, 52, Swazi businessman and politician, Prime Minister (since 2018), COVID-19.
Nur Hossain Kasemi, 75, Bangladeshi Islamic scholar and politician, co-chair of Al-Haiatul Ulya (since 2020), Secretary General of Jamiat Ulema (since 2015) and Hefazat (since 2020), respiratory failure.
Catie Lazarus, 44, American comedian, writer, and podcaster (Employee of the Month), breast cancer.
Shahid Mahmood, 81, Pakistani cricketer (national team).
Minoru Makihara, 90, English-born Japanese business executive, CEO (1992–1998) and Chairman of the Mitsubishi Corporation (1998–2004), heart failure.
Jimmy McLane, 90, American Hall of Fame swimmer, Olympic champion (1948, 1952) and silver medalist (1948).
Leith Mullings, 75, Jamaican-born American anthropologist and writer, co-founder of the Black Radical Congress and President of the American Anthropological Association (2011–2013), cancer.
Radhika Ranjan Pramanick, 87, Indian politician, MP (1989–2004).
Sal Rocca, 74, Italian-born American politician and real estate developer, member of the Michigan House of Representatives (1975–1980, 1983–1994, 2001–2004), COVID-19.
Barry Sonshine, 72, Canadian Olympic equestrian (1968).
Paul Wass, 95, American politician, member of the Pennsylvania House of Representatives (1977–1990).
14
Herman Asaribab, 56, Indonesian army officer, Commander of Cendrawasih (2019–2020) and Tanjungpura (2019) and Deputy Chief of Staff (since 2020).
Mamye BaCote, 81, American politician, member of the Virginia House of Delegates (2004–2016).
Paul M. Cook, 96, American businessman, founder of Raychem.
Eric Freeman, 76, Australian cricketer (South Australia, national team), heart attack.
Segundo Galicia Sánchez, 82, Peruvian-Mexican academic and sociologist.
Gérard Houllier, 73, French footballer and manager (Paris Saint-Germain, Liverpool, national team), problems caused by heart surgery.
Huang Zongying, 95, Chinese actress (Rhapsody of Happiness, Crows and Sparrows, Women Side by Side) and writer.
Earl Hutto, 94, American politician, member of the Florida House of Representatives (1972–1976) and U.S. House of Representatives from Florida's 1st congressional district (1979–1995).
Piotr Machalica, 65, Polish actor (Hero of the Year, Dekalog: Nine, A Short Film About Love), COVID-19.
Richard Laird, 81, American politician, member of the Alabama House of Representatives (1978–2014), COVID-19.
Michael F. Land, 78, British neurobiologist.
Moshe Mendelbaum, 87, Israeli economist, Governor of the Bank of Israel (1982–1986).
Roddam Narasimha, 87, Indian aerospace engineer and fluid dynamicist, Director of the NAL (1984–1993) and Chairman of the JNCASR (2000–2014), cerebral hemorrhage.
Jack Page, 70, American politician, member of the Alabama House of Representatives (1993–2010), COVID-19.
Paulo César dos Santos, 68, Brazilian pop rock singer and percussionist (Roupa Nova), cardiopulmonary arrest and multiple organ failure caused by COVID-19.
Günter Sawitzki, 88, German footballer (VfB Stuttgart, national team).
Hanna Stankówna, 82, Polish actress (The Real End of the Great War, Lokis, The Third Part of the Night).
José María de la Torre Martín, 68, Mexican Roman Catholic prelate, Bishop of Aguascalientes (since 2008), COVID-19.
Totilas, 20, Dutch dressage horse, world championship winner (2010), colic.
Seppo Vainio, 83, Finnish Olympic ice hockey player (1960).
Marcelo Veiga, 56, Brazilian footballer (Santos, Internacional) and manager (Bragantino), problems caused by COVID-19.
Tarcisius Gervazio Ziyaye, 71, Malawian Roman Catholic prelate, Archbishop of Lilongwe (since 2001).
15
Ungku Abdul Aziz, 98, English-born Malaysian economist, Vice-Chancellor of the University of Malaya (1968–1988).
Anthony Casso, 78, American mobster (Lucchese crime family), COVID-19.
Sudhir Chakraborty, 86, Indian anthropologist and essayist, heart attack.
Frank Christopherson Jr., 93, American politician and businessman, member of the Wisconsin State Assembly (1959–1961) and State Senate (1963–1967).
Manuel Costas, 78, Spanish footballer (Sevilla, Recreativo de Huelva).
Donald Fowler, 85, American politician and political scientist, National Chair of the Democratic National Committee (1995–1997), leukemia.
Paul Nihill, 81, British race walker, Olympic silver medalist (1964) and European Athletics champion (1969), COVID-19.
Milomir Odović, 65, Bosnian footballer (Željezničar, Linz) and manager (Slavija Sarajevo), cancer.
Zoltan Sabo, 48, Serbian-Hungarian footballer (Vojvodina, Cement Beočin) and manager (Radnički Sombor), problems caused by pulmonary embolism.
Bruce Seals, 67, American basketball player (Seattle SuperSonics, Utah Stars).
Petro Slobodyan, 67, Soviet-Ukrainian footballer (Dynamo Kyiv, USSR national team) and manager (Obolon Kyiv).
16
Yaakov Agmon, 91, Israeli journalist (Rimon), theater producer and director (Habima Theatre), founder of the Beit Lessin Theater, problems caused by COVID-19.
Ian Armstrong, 83, Australian politician, New South Wales MP (1981–2007) and Deputy Premier (1993–1995). (death announced on this date)
Waldemaro Bartolozzi, 93, Italian Giro d'Italia racing cyclist (1956).
William Beaty Boyd, 97, American academic administrator, President of Central Michigan University (1968–1975) and University of Oregon (1975–1980).
Emil Cadkin, 100, American composer (The Big Fix, The Killer Shrews).
Caroline Cellier, 75, French actress (This Man Must Die, L'emmerdeur, A Thousand Billion Dollars).
Flavio Cotti, 81, Swiss politician, member of the Federal Council (1986–1999) and President (1991, 1998), COVID-19.
Marcus D'Amico, 65, German-born British actor (Superman II, Full Metal Jacket, The Long Weekend (O' Despair)).
Feng Duan, 97, Chinese physicist and politician, member of the Chinese Academy of Sciences (since 1980) and delegate to the National People's Congress (1983–1994).
Tesfaye Gessesse, 83, Ethiopian theatre actor and director, General Director of the Hager Fikir Theatre (1974–1975).
Jean Graetz, 90, American civil rights activist, lung cancer.
Bill Holm, 95, American art historian and writer.
Peter Yariyok Jatau, 89, Nigerian Roman Catholic prelate, Archbishop of Kaduna (1975–2007).
Joseph Kyeong Kap-ryong, 90, South Korean Roman Catholic prelate, Bishop of Daejeon (1984–2005).
Leticia Lee, 56, Hong Kong politician and activist, COVID-19.
Rosaly Papadopol, 64, Brazilian actress (Night Angels, Bellini and the Sphinx), lymphoma.
Kálmán Sóvári, 79, Hungarian footballer (Újpesti Dózsa, national team).
Wacław Szybalski, 99, Polish-American biotechnologist and oncologist, discovered the Szybalski's rule.
Lorenzo Taliaferro, 28, American football player (Baltimore Ravens), heart attack.
Stephen Tjephe, 65, Burmese Roman Catholic prelate, Bishop of Loikaw (since 2015).
Adela de Torrebiarte, 71, Guatemalan politician, Minister of the Interior (2007–2008), President of the National Football Federation (2016–2017) and Deputy (since 2020), lung cancer.
Renê Weber, 59, Brazilian football player (Vitória de Guimarães, national team) and manager (Caxias), COVID-19.
17
Namat Abdullah, 74, Malaysian footballer (Penang, national team), stomach cancer.
Franck Balandier, 68, French writer.
Jeremy Bulloch, 75, English actor (Star Wars, The Spy Who Loved Me, Mary, Queen of Scots), problems caused by Parkinson's disease.
Pierre Buyoya, 71, Burundian politician, President (1987–1993, 1996–2003), COVID-19.
Jeff Clayton, 66, American jazz saxophonist (The Clayton Brothers, Clayton-Hamilton Jazz Orchestra), problems caused by kidney cancer.
Stanley Cowell, 79, American jazz pianist and educator, co-founder of Strata-East Records, problems caused by hypovolemic shock.
Alfred Farrar, 99, American Army Air Force personnel, member of the Tuskegee Airmen.
Enrico Ferri, 78, Italian lawyer and politician, Minister of Public Works (1988–1989), Deputy (1992–1994) and MEP (1989–2004).
Maciej Grubski, 52, Polish politician and wrestler, Senator (2007–2019), COVID-19.
Jacó Roberto Hilgert, 94, Brazilian Roman Catholic prelate, Bishop of Cruz Alta (1976–2002), cardiopulmonary arrest.
Hennadiy Kernes, 61, Ukrainian politician, Mayor of Kharkiv (since 2010), kidney failure caused by COVID-19.
Leif Mills, 84, British trade unionist and politician, General-Secretary of the BIFU (1972–1996) and President of the Trades Union Congress (1995), problems caused by vascular dementia.
Lorraine Monk, 98, Canadian photographer.
Benny Napoleon, 65, American police officer (DPD), lawyer and politician, Sheriff of Wayne County, Michigan (since 2009), problems caused by COVID-19.
Ignaz Puschnik, 86, Austrian footballer (Kapfenberger, national team).
Giovanni Sacco, 77, Italian footballer (Juventus, Atalanta, Reggiana), COVID-19.
R. N. Shetty, 92, Indian businessman and philanthropist, heart attack.
Satya Deo Singh, 75, Indian politician, MP (1991–1998), cardiac arrest caused by COVID-19.
Saufatu Sopoanga, 68, Tuvaluan politician, Prime Minister (2002–2004). (death announced on this date)
Bill Sveinson, 74, Canadian poker player and politician, Saskatchewan MLA (1982–1986).
Pelle Svensson, 77, Swedish wrestler and lawyer, Olympic silver medalist (1964), cancer.
18
Roger Berlind, 90, American banker (Lehman Brothers) and theatre producer (Amadeus, The Book of Mormon, Guys and Dolls), multi-Tony winner, cardiopulmonary arrest.
Charlie Brooker, 88, Canadian ice hockey player (Berlin Dutchmen), Olympic bronze medalist (1956).
Bill Bullard Jr., 77, American politician, member of the Michigan House of Representatives (1983–1996) and State Senate (1996–2002), problems caused by COVID-19 and cancer.
William J. Castagna, 96, American politician and lawyer, Judge of the U.S. District Court Judge for the Middle District of Florida (since 1979).
Joan Dougherty, 93, Canadian politician, Quebec MLA (1981–1987), COVID-19.
Han Grijzenhout, 87, Dutch football manager (Cercle Brugge, Eendracht Aalst, K.A.A. Gent).
Armin Hofmann, 100, Swiss graphic designer.
Michael Jeffery, 83, Australian Army general and politician, Governor of Western Australia (1993–2000) and Governor-General (2003–2008).
Eddie Lee Jackson, 71, American politician and educator, member of the Illinois House of Representatives (2009–2017), COVID-19.
Peter Lamont, 91, British art director and production designer (Goldfinger, Aliens, Titanic), Oscar winner (1998).
Michał Marusik, 69, Polish politician, MEP (2014–2019) and Leader of the Congress of the New Right (2015–2017).
Rahah Noah, 87, Malaysian socialite, Spouse of the Deputy Prime Minister (1957–1970) and of the Prime Minister (1970–1976), mother of Najib Razak.
John Obiero Nyagarama, 74, Kenyan politician, Governor of Nyamira County (since 2013), respiratory failure caused by COVID-19.
Peter Takeo Okada, 79, Japanese Roman Catholic prelate, Archbishop of Tokyo (2000–2017).
José Vicente Rangel, 91, Venezuelan politician and journalist, Minister of Foreign Affairs (1999–2001) and Defense (2001–2002) and Vice President (2002–2007), cardiac arrest.
Òscar Ribas Reig, 84, Andorran politician, Prime Minister (1982–1984, 1990–1994).
Jerry Relph, 76, American politician and businessman, member of the Minnesota Senate (since 2017), problems caused by COVID-19.
Ray Rogers, 89, American politician and businessman, member of the Mississippi House of Representatives (1984–2020).
Aristóteles Sandoval, 46, Mexican politician, Governor of Jalisco (2013–2018), shot.
Tim Severin, 80, British explorer, historian and writer.
Valentin Shurchanov, 73, Russian politician and journalist, Deputy (1999–2003, since 2007), COVID-19.
Sun Weiben, 92, Chinese politician, Communist Party Secretary of Liaoning (1982–1985) and Heilongjiang (1985–1994).
William Winter, 97, American lawyer and politician, member of the Mississippi House of Representatives (1947–1959), Lieutenant Governor of Mississippi (1972–1976) and Governor (1980–1984).
Yazid Zerhouni, 83, Tunisian-born Algerian politician, Minister of the Interior (1999–2010) and Deputy Prime Minister (2010–2012).
19
Shirley Abrahamson, 87, American politician and lawyer, Chief Justice (1996–2015) and Justice (1976–2019) of the Wisconsin Supreme Court, pancreatic cancer.
Per Alsing, 60, Swedish rock drummer (Roxette).
John Ahern, 86, American politician, member of the Washington House of Representatives (2001–2009, 2011–2013).
Anthony Birley, 83, British ancient historian and archaeologist (Vindolanda), lung cancer.
Mile Bogović, 81, Croatian Roman Catholic prelate, Bishop of Gospić-Senj (2000–2016), COVID-19.
David Giler, 77, American screenwriter (The Parallax View, The Money Pit) and movie producer (Alien), cancer.
Kirunda Kivejinja, 85, Ugandan politician, Deputy Prime Minister and Minister of East African Community Affairs (since 2016), COVID-19.
Rosalind Knight, 87, English actress (Carry On, Friday Night Dinner, Gimme Gimme Gimme).
Sir Mekere Morauta, 74, Papua New Guinean politician and economist, Prime Minister (1999–2002).
Märta Norberg, 98, Swedish Olympic cross-country skier (1952).
Leo Panitch, 75, Canadian political philosopher and editor (Socialist Register), pneumonia caused by COVID-19 and multiple myeloma.
Maria Piątkowska, 89, Romanian-born Polish Olympic athlete (1952, 1960, 1964).
Hermina Pipinić, 92, Croatian actress (Square of Violence, La steppa, Old Surehand).
Eileen Pollock, 73, Northern Irish actress (Bread, Far and Away, Angela's Ashes).
Themie Thomai, 75, Albanian politician, Minister of Agriculture (1975–1989), COVID-19.
Alberto Valdés Jr., 70, Mexican equestrian, Olympic bronze medalist (1980).
Bram van der Vlugt, 86, Dutch actor (Pastorale 1943, Tropic of Emerald, Family), COVID-19.
20
Samsuddin Ahmed, 75, Bangladeshi politician, MP (2001–2006), COVID-19.
Raymon Anning, 90, British police officer and politician, Commissioner of Police of Hong Kong (1985–1989).
Doug Anthony, 90, Australian politician, MP (1957–1984), Deputy Prime Minister (1971–1972, 1975–1983) and Leader of the National Party (1971–1984).
Anthony Banzi, 74, Tanzanian Roman Catholic prelate, Bishop of Tanga (since 1994).
Nicette Bruno, 87, Brazilian actress (Sétimo Sentido, Louco Amor, Perigosas Peruas), COVID-19.
Svatopluk Karásek, 78, Czech Evangelical priest, activist and politician, MP (2002–2006) and Charter 77 signer.
Gogi Kavtaradze, 80, Georgian actor (Don't Grieve, Melodies of Vera Quarter, Wounded Game) and filmmaker.
Delfino López Aparicio, 60, Mexican politician, Deputy (since 2018), COVID-19.
Inés Moreno, 88, Argentine actress (Behind a Long Wall).
Florencio Olvera Ochoa, 87, Mexican Roman Catholic prelate, Bishop of Cuernavaca (2002–2009).
Nasser Sabah Al-Ahmad Al-Sabah, 72, Kuwaiti royal and politician, Minister of Defense (2017–2019).
Yvonne Sandberg-Fries, 70, Swedish politician, MP (1982–1996) and MEP (2003–2004).
Chad Stuart, 79, English pop rock singer-songwriter ("A Summer Song") and guitarist (Chad & Jeremy), pneumonia.
Romolo Tavoni, 94, Italian sports businessman.
Richard Vande Hoef, 95, American politician, member of the Iowa Senate (1981–1993) and State House of Representatives (1993–1999).
Ezra Vogel, 90, American scholar and japanologist (Japan as Number One: Lessons for America, Deng Xiaoping and the Transformation of China), problems caused by surgery.
Lee Wallace, 90, American actor (Batman, Private Benjamin, The Taking of Pelham One Two Three).
Dietrich Weise, 86, German football player (Neckarsulm) and manager (Eintracht Frankfurt, Egypt national team).
Ned Wynn, 79, American actor (The Absent-Minded Professor, Son of Flubber, Bikini Beach) and screenwriter, son of Keenan Wynn, problems caused by Parkinson's disease.
21
Frederik Batti Sorring, 65, Indonesian politician, Regent of North Toraja (2011–2016), COVID-19.
John Fitzpatrick, 74, Scottish footballer (Manchester United).
Ikenwoli Godfrey Emiko, 65, Nigerian traditional ruler, businessman and philanthropist, Olu of Warri (since 2015), problems caused by COVID-19.
Tadeusz Górczyk, 59, Polish politician and journalist, Deputy (1991–1993).
Kevin Greene, 58, American Hall of Fame football player (Pittsburgh Steelers, Los Angeles Rams) and coach (Green Bay Packers).
Hamish McLachlan, 53, Australian Olympic rower (1988), stockbroker and convicted fraudster.
K. T. Oslin, 78, American country singer-songwriter ("80's Ladies", "Do Ya", "I'll Always Come Back"), Grammy winner (1988, 1989).
Motilal Vora, 93, Indian politician, Chief Minister of Madhya Pradesh (1985–1988, 1989), Minister of Health and Family Welfare (1988–1993), Governor of Uttar Pradesh (1993–1996) and MP (2002–2020), problems caused by COVID-19.
Sir Arnold Wolfendale, 93, British astronomer, President of the Royal Astronomical Society (1981–1983) and European Physical Society (1999–2001) and Astronomer Royal (1991–1995).
22
Joachim Bäse, 81, German footballer (Eintracht Braunschweig, West Germany national team).
Wojciech Borowik, 64, Polish politician and Solidarity activist, Deputy (1993–1997), COVID-19.
Claude Brasseur, 84, French actor (Bande à part, Such a Gorgeous Kid Like Me, A Simple Story).
Norma Cappagli, 81, Argentine model, Miss World winner (1960), hit by a bus.
Edmund M. Clarke, 75, American computer scientist (Model checking), member of the National Academy of Engineering (since 2005) and Turing Award winner (2007), COVID-19.
Ed Gomes, 84, American politician, member of the Connecticut State Senate (2005–2013, 2015–2019), injuries caused by a car crash.
Paul Loridant, 72, French politician, Mayor of Les Ulis (1977–2008) and Senator (1986–2004).
Ron Lurie, 79, American businessman and politician, Mayor of Las Vegas (1987–1991), problems caused by COVID-19 and blood cancer.
Muhammad Mustafa Mero, 79, Syrian politician, Prime Minister (2000–2003), COVID-19.
Ernst Schütz, 85, Austrian singer and actor (The Merry Wives of Windsor).
George Spriggs, 83, American baseball player (Pittsburgh Pirates, Kansas City Royals).
Özkan Sümer, 80, Turkish footballer (Trabzonspor) and manager (national team).
Stella Tennant, 50, British model.
Rubén Tierrablanca Gonzalez, 68, Mexican-born Turkish Roman Catholic prelate, Vicar Apostolic of Apostolic Vicariate of Istanbul (since 2016), COVID-19.
Tuck Tucker, 59, American animator (Hey Arnold!, Spongebob Squarepants, The Simpsons), television director and writer.
Antonio Vacca, 86, Italian Roman Catholic prelate, Bishop of Alghero-Bosa (1993–2006), throat cancer.
23
Arkady Andreasyan, 73, Armenian footballer (Ararat Yerevan, Soviet Union national team) and manager (Homenmen Beirut).
Irani Barbosa, 70, Brazilian politician, Deputy (1991–1995), COVID-19.
Charles Campion, 69, English food critic (The Times, The Independent, MasterChef).
John "Ecstasy" Fletcher, 56, American rapper (Whodini).
James E. Gunn, 97, American science fiction author (The Road to Science Fiction, Star Bridge, The Listeners).
Lyle Hanson, 85, American politician and educator, member of the North Dakota House of Representatives (1979–2012).
Issaka Assane Karanta, 75, Nigerien politician, Mayor of Niamey (1996–1999, 2010–2011) and Governor of Niamey Capital District (since 2018), COVID-19.
Pero Kvrgić, 93, Croatian actor (Ne daj se, Floki, All for Free, Nausikaya).
Lonnie Laffen, 62, American politician, member of the North Dakota Senate (2010–2018), heart attack.
Rebecca Luker, 59, American actress (Mary Poppins, Show Boat, Not Fade Away), problems caused by ALS.
Mićo Mićić, 64, Bosnian politician, Mayor of Bijeljina (since 2004), COVID-19.
Kay Purcell, 57, English actress (Emmerdale, Tracy Beaker Returns, Waterloo Road), liver cancer.
Frankie Randall, 59, American boxer WBC light welterweight champion (1994–1996).
Sugathakumari, 86, Indian poet, feminist writer and environmentalist (Save Silent Valley), Padma Shri recipient (2006), bronchopneumonia caused by COVID-19.
Leslie West, 75, American rock singer and guitarist (Mountain, West, Bruce and Laing, The Vagrants), heart attack.
Ron Widby, 75, American basketball and football player (Dallas Cowboys, Green Bay Packers), Super Bowl champion (1972).
Rika Zaraï, 82, Israeli singer-songwriter, problems caused by a stroke.
24
Mouloud Achour, 76, Algerian journalist and academic, Chair of the Public Establishment of Television.
Mohamad Aziz, 80, Malaysian politician, Johor State MLA (1986–1999) and MP (1999–2013), kidney failure.
Rosario Cordero, 54, Spanish politician, Mayor of Romangordo (since 2003) and President of the Province of Cáceres (since 2015), colorectal cancer.
John Edrich, 83, English cricketer (Surrey), blood cancer. (death announced on this date)
John Cremona, 102, Maltese politician and lawyer, Chief Justice (1971–1981).
Ivry Gitlis, 98, Israeli violinist.
Yehuda Henkin, 75, Israeli Orthodox rabbi and posek.
Thoriq Husler, 57, Indonesian politician, Regent of East Luwu (since 2016), COVID-19.
AKM Jahangir Hossain, 66, Bangladeshi politician, MP (1991–2008, since 2014) and Minister of Textiles and Jute (1998–2001), problems caused by COVID-19.
Milorad Janković, 80, Serbian footballer (Radnički Niš, Yugoslavia national team).
Aleksandar Ivoš, 89, Serbian footballer (Vojvodina, K. Beringen F.C., Yugoslavia national team).
William Magee, 81, American businessman, auctioneer and politician, member of the New York State Assembly (1991–2018).
B. J. Marsh, 80, American politician and lawyer, member of the Missouri House of Representatives (1989–1993, 2001–2009), problems caused by COVID-19.
Vincent Mhlanga, Swazi politician, Acting Prime Minister (2018), COVID-19.
Pir Noor Muhammad Shah Jeelani, 69, Pakistani politician, MNA (since 2013), COVID-19.
Benhur Salimbangon, 75, Filipino politician, member of the House of Representatives (2007–2019), cancer.
Mojmir Sepe, 90, Slovenian composer ("Brez besed", "Pridi, dala ti bom cvet", "The Earth is Dancing") and conductor.
Guy N. Smith, 81, British horror writer.
Davie Sneddon, 84, Scottish footballer (Kilmarnock, Preston North End, Raith Rovers).
Geoff Stephens, 86, English songwriter ("Sorry Suzanne", "Daughter of Darkness", "You Won't Find Another Fool Like Me") and record producer, Grammy winner (1967).
Siv Widerberg, 89, Swedish children's writer and journalist, member of the Swedish Academy for Children's Books.
25
Michael Alig, 54, American club promoter (Club Kids) and convicted murderer (Andre Melendez), heroin overdose.
Djalma Bastos de Morais, 83, Brazilian politician and businessman, Minister of Communications (1993–1995) and President of CEMIG (1999–2015), problems caused by COVID-19.
Ivan Bogdan, 92, Ukrainian wrestler, Olympic (1960) and WWC champion (1958, 1961).
Soumaïla Cissé, 71, Malian politician, Minister of Finance (1993–2000) and MP (since 2013), COVID-19.
Shamsur Rahman Faruqi, 85, Indian poet and literary critic, problems caused by COVID-19.
Reginald Foster, 81, American Roman Catholic priest and Latinist, member of the Latin Letters Office (1970–2009).
Danny Hodge, 88, American Hall of Fame wrestler (NWA) and boxer, Olympic silver medalist (1956), problems caused by Alzheimer's disease.
Tomás Irribarra, 85, Chilean politician and lawyer, Deputy (1969–1973) and Mayor of Quirihue (1992–1996, 2008–2012).
Robin Jackman, 75, Indian-born English cricketer (Surrey, Rhodesia, national team).
K. C. Jones, 88, American Hall of Fame basketball player (Boston Celtics) and coach (San Diego Conquistadors, Washington Bullets), Olympic (1956) and NBA champion (1959–1966, 1984, 1986), problems caused by Alzheimer's disease.
Jamal Khwaja, 94, Indian philosopher and politician, MP (1957–1962).
Martin Lambie-Nairn, 75, English graphic designer (BBC, Channel 4).
Barry Lopez, 75, American nature writer (Arctic Dreams) and essayist, problems caused by prostate cancer.
Anil Nedumangad, 48, Indian actor (Janaadhipan, Ayyappanum Koshiyum, Paapam Cheyyathavar Kalleriyatte) and television news anchor, drowned.
Jaan Rääts, 88, Estonian composer (Dangerous Games, A Time to Live and a Time to Love).
Tony Rice, 69, American bluegrass singer-songwriter ("Manzanita", "Church Street Blues", "Still Inside") and guitarist, Grammy winner (1983), heart attack.
Barbara Rose, 84, American art historian, journalist (Art International) and screenwriter (North Star: Mark di Suvero), problems caused by breast cancer.
Maksim Tsyhalka, 37, Belarusian footballer (Dinamo-Juni Minsk, Dinamo Minsk, national team).
26
Milka Babović, 92, Croatian sprinter, hurdler and journalist (Narodni sport), COVID-19.
Brian Binley, 78, British politician, MP (2005–2015). (death announced on this date)
George Blake, 98, Dutch-born British spy and double agent (KGB).
George Robert Carruthers, 81, American physicist, inventor of the optical spectrometer.
Kadambur R. Janarthanan, 91, Indian trade unionist and politician, MP (1984–1996, 1998–1999).
Bronisława Kowalska, 65, Polish politician and political scientist, Deputy (1993–2005) and MEP (2004), COVID-19.
Brodie Lee, 41, American professional wrestler (AEW, WWE, ROH), idiopathic pulmonary fibrosis.
Jim McLean, 83, Scottish footballer (Clyde, Hamilton Academical) and manager (Dundee United), problems caused by dementia.
Chic McLelland, 67, Scottish footballer (Aberdeen, Motherwell) and manager (Montrose).
Phil Niekro, 81, American Hall of Fame baseball player (Atlanta Braves, New York Yankees, Cleveland Indians), cancer.
Tito Rojas, 65, Puerto Rican salsa singer (Puerto Rican Power), heart attack.
Gregorio Salvador Caja, 93, Spanish linguist, member of the Royal Spanish Academy (since 1986).
Nomvuzo Shabalala, 60, South African politician, Deputy Mayor of the eThekwini Metropolitan Municipality (2011–2016) and MP (since 2018), problems caused by COVID-19.
Peter Schmidhuber, 89, German politician and lawyer, member of the Munich City Council (1960–1966), MP (1965–1969, 1972–1978) and member of the European Commission (1985–1994).
Mike Sutton, 76, English footballer (Norwich City, Chester, Carlisle United), problems caused by dementia.
Vic Stelly, 79, American politician and businessman, member of the Louisiana House of Representatives (1989–2005), problems caused by COVID-19.
27
Arthur Berckmans, 91, Belgian comics writer (Sammy).
Maria Gąsienica Bukowa-Kowalska, 84, Polish Olympic cross-country skier (1956).
José Luiz Carbone, 74, Brazilian footballer (Botafogo, national team) and manager (Fluminense), liver cancer.
Florentino Domínguez Ordoñez, 58, Mexican politician, Deputy (2003–2006), COVID-19.
Mohamed El Ouafa, 72, Moroccan politician, Ambassador to India (2000–2004), Iran (2004–2006) and Brazil (2006–2012) and Minister of Education (2012–2013), COVID-19.
Yuichiro Hata, 53, Japanese politician, member of the House of Councillors (since 1999) and Minister of Land, Infrastructure, Transport and Tourism (2012).
Marian Jochman, 85, Polish Olympic long-distance runner (1960).
Roberto Junguito, 77, Colombian economist and politician, Minister of Agriculture and Rural Development (1983–1984), Ambassador to the European Union (1983–1984) and Minister of Finance and Public Credit (1984–1985, 2002–2003).
Sunil Kothari, 87, Indian dance historian and critic (The Times of India), Padma Shri recipient (2001), cardiac arrest.
William Link, 87, American television producer and writer (Murder, She Wrote, Columbo, Mannix), Emmy winner (1970, 1972), heart failure.
Sergio Pintor, 83, Italian Roman Catholic prelate, Bishop of Ozieri (2006–2012).
Antonio Velasco Piña, 85, Mexican writer and essayist.
28
Csaba Ali, 74, Hungarian Olympic swimmer (1964).
Marc Basnight, 73, American politician, member of the North Carolina Senate (1985–2011) and State President pro tempore (1993–2011), problems caused by progressive bulbar palsy.
James Bordas, 91, French politician, Mayor of Chambray-lès-Tours (1981–2011) and Senator (1992–2001).
Moshe Brawer, 101, Israeli geographer and writer, Israel Prize winner (2002).
Romell Broom, 64, American convicted murderer, problems caused by COVID-19.
Othón Cuevas Córdova, 55, Mexican politician, Deputy (2006–2009), COVID-19.
Fou Ts'ong, 86, Chinese-born British pianist, COVID-19.
Paul Sueo Hamaguchi, 72, Japanese Roman Catholic prelate, Bishop of Oita (since 2011).
Paul Heller, 93, American movie producer (Enter the Dragon, The Wilby Conspiracy, The Pack).
George Hudson, 83, English footballer (Peterborough United, Coventry City, Tranmere Rovers).
Roy B. B. Janis, 63, Indonesian politician, MP (1992–1997, 1999–2005) and Chairman of the Democratic Renewal Party (since 2005).
Giovanni La Penna, 111, Italian supercentenarian, oldest living man in Italy (since 2020).
Armando Manzanero, 85, Mexican bolero singer-songwriter ("Somos Novios (It's Impossible)", "Mía", "Adoro") and pianist, Grammy winner (2014), problems caused by COVID-19.
Luis Enrique Mercado, 68, Mexican writer, journalist (El Economista) and politician, Deputy (2009–2012), COVID-19.
Cy McClairen, 89, American football player (Pittsburgh Steelers), coach (Bethune-Cookman) and administrator.
Nolan Mettetal, 75, American politician, member of the Mississippi Senate (1996–2012) and State House of Representatives (2012–2020), COVID-19.
John Fulton Reid, 64, New Zealand cricketer (Auckland, national team).
29
Hatem Ali, 58, Syrian television director (Salah Al-deen Al-Ayyobi, Seraa Ala El Remal, Omar) and actor, heart attack.
Claude Bolling, 90, French jazz pianist and composer (Suite for Flute and Jazz Piano Trio).
Pierre Cardin, 98, Italian-born French fashion designer and businessman.
Richard Choruma, 42, Zimbabwean footballer (Highlanders, Bloemfontein Celtic, national team), kidney failure.
Joe Louis Clark, 82, American school principal, subject of Lean on Me.
Josefina Echánove, 93, Mexican actress (El hombre de los hongos, The Children of Sanchez, Cabeza de Vaca), model and journalist.
Agitu Ideo Gudeta, 42, Ethiopian goat breeder and activist, beaten.
Miguel Ángel Gutiérrez Machado, 60, Mexican politician, Deputy (2003–2006), COVID-19.
Arne A. Jensen, 66, Norwegian media and corporate businessman, CEO of TV 2 (1993–1999) and Braathens (1999–2001).
Luke Letlow, 41, American politician and strategist, U.S. Representative-elect from Louisiana's 5th congressional district, problems caused by COVID-19.
Elaine McCoy, 74, Canadian politician, Alberta MLA (1986–1993) and Senator from Alberta (since 2005).
Nikhil Nandy, 88, Indian footballer (national team) and Olympian (1956).
Gregory Ochiagha, 89, Nigerian Roman Catholic prelate, Bishop of Orlu (1980–2008).
Corrado Olmi, 94, Italian actor (Wake Up and Die, Scandal in the Family, Madly in Love), COVID-19.
Daniel S. Paletko, 70, American politician, member of the Michigan House of Representatives (2003–2004) and Mayor of Dearborn Heights, Michigan (since 2004), problems caused by COVID-19.
Serafim Papakostas, 61, Greek Orthodox prelate, Metropolitan of Kastoria (since 1996), COVID-19.
John Paul Jr., 60, American racing driver and convicted criminal, problems caused by Huntington's disease.
Geoffrey Robinson, 83, Australian Roman Catholic prelate, Auxiliary Bishop of Sydney (1984–2004).
Howard J. Rubenstein, 88, American lawyer and public relations expert (New York Philharmonic, New York Yankees, Rudy Giuliani).
Luigi Snozzi, 88, Swiss architect and academic, COVID-19.
30
Aldo Andretti, 80, Italian-born American racing driver (USAC, IMCA) and businessman, brother of Mario Andretti and father of John Andretti.
Guillem Areny, 89, Andorran politician, Mayor of La Massana (1962–1963) and member of the Council General (1966–1969, 1974–1981).
Ronald Atkins, 104, British politician, MP (1966–1970, 1974–1979).
Jos Compaan, 62, Dutch Olympic rower (1980, 1984, 1988).
Josep Corominas i Busqueta, 81, Spanish physician and politician, Deputy (1989–2000) and Grand Master of the Grand Lodge of Spain (2002–2006).
Andrew Han Jingtao, 99, Chinese Roman Catholic prelate, Bishop of Sipingjie (since 1982).
Samuel Little, 80, American serial killer and rapist.
Yehoshua Matza, 89, Israeli politician, economist and businessman (Israel Bonds), member of the Knesset (1984–2002) and Minister of Health (1996–1999).
Martha Navarro, 83, Mexican actress (El asesino se embarca, The Garden of Aunt Isabel, The Holy Office).
Panusunan Pasaribu, 74, Indonesian politician, Regent of Central Tapanuli (1995–2001).
Phyllis McGuire, 89, American singer (The McGuire Sisters).
Alto Reed, 72, American jazz rock saxophonist (Bob Seger and the Silver Bullet Band, Little Feat, Grand Funk Railroad), problems caused by colon cancer.
Shabba Doo, 65, American dancer (The Lockers) and actor (Breakin', Breakin' 2: Electric Boogaloo).
LaWanna Shurtliff, 85, American politician, member of the Utah House of Representatives (1999–2008, since 2019), pneumonia.
Alexander Spirin, 89, Russian biochemist, member of the Russian Academy of Sciences (since 1970) and National Academy of Sciences (since 2019).
Dawn Wells, 82, American actress (Gilligan's Island, The Town That Dreaded Sundown, Return to Boggy Creek) and model, problems caused by COVID-19.
Eugene Wright, 97, American jazz bassist (The Dave Brubeck Quartet).
31
Tommy Docherty, 92, Scottish footballer (Preston North End) and manager (Chelsea, national team).
Grace L. Drake, 94, American politician, member of the Ohio Senate (1984–2000).
Jolanta Fedak, 60, Polish politician, Minister of Family, Labour and Social Policy (2007–2011) and member of the Sejm (since 2019).
Robert Hossein, 93, French movie director (Les Misérables, Cemetery Without Crosses), actor (Angélique, Marquise des Anges) and screenwriter, COVID-19.
Dušan Jovanović, 81, Serbian-born Slovene theatre director, playwright, and essayist, President of the Prešeren Foundation (since 2005).
Michael Kindo, 73, Indian field hockey player, Olympic bronze medalist (1972).
Narendra Kumar, 87, Indian military officer and mountaineer.
Muladi, 77, Indonesian politician and lawyer, MP (1997–1998), Minister of Justice (1998–1999) and Justice of Supreme Court (2000–2001), COVID-19.
Joe Neal, 85, American politician, member of the Nevada Senate (1972–2004).
Olivier Royant, 58, French journalist (Paris Match).
Joan Micklin Silver, 85, American movie director (Hester Street, Crossing Delancey, Between the Lines) and writer, problems caused by vascular dementia.
Dick Thornburgh, 88, American lawyer and politician, Governor of Pennsylvania (1979–1987) and U.S. Attorney General (1988–1991).
Narsing Yadav, 57, Indian actor (Kshana Kshanam, Gaayam, Shankar Dada M.B.B.S.) and comedian, kidney disease.
Months
January
February
March
April
May
June
July
August
September
October
November
December
Related pages
List of deaths due to COVID-19
Deaths in 2014
Deaths in 2015
Deaths in 2016
Deaths in 2017
Deaths in 2018
Deaths in 2019
References
Other websites
The Guardian, UK obituaries
The Telegraph obituaries
Obituaries, Chicago Tribune
Obituaries, Los Angeles Times
The New York Times, US obituaries
The Washington Post obituaries
The Sydney Morning Herald, Australian obituaries
12
Deaths |
Henryk Baranowski (9 February 1943 – 27 July 2013) was a Polish theatre director and actor. He starred in two episodes of The Decalogue series directed by Krzysztof Kieślowski.
Baranowski was born on 9 February 1943 in Tarnopol, Poland (now Ternopil, Ukraine). He studied at the University of Warsaw. His career began in 1969. He retired in 2006. Baranowski died on 27 July 2013 in Warsaw, Poland from an illness, aged 70.
References
Other websites
1943 births
2013 deaths
Polish movie actors
Polish television actors
Polish stage actors
Polish voice actors |
163
naheren Kennfniss tier Braula cocca Nitzsch. J. v. Hornig,
Ueher die ersten Stiinde einiger Lepidopteren. G. Dorf-
meister, Cucullia scopariae, entomol. Beitrag.
The Transactions of the entomological Society of London. New
Series. Yol. II. Part VII. 1853. J. W. Douglas, Contri¬
butions to the Natural History of British Microlepidoptera.
F. Smith, Monograph of the Genus Cryptocerus, belonging
to the Group Cryptoceridae — Family Myrmicidae — Di¬
vision Hymenoptera Heterogyna. G. R. Waterhouse, A Re¬
vision of the Synonymie of the British Species of the Coleop¬
terous Genera Hydrochus and Ochthebius. J. 0. West-
wood, Descriptions of some new Species of Coleoptera from
China and Ceylon.
E. Newman, The Zoologist. No. 135. Jan. 1854. Enthalt:
H. T. Stainton, Remarks on the Larvae of Oecophora and
Elachista.
„ No. 136. Februar 1854. Enthalt: J. Scott, A few Notes
on the Necessity for rearing all the Tineidae and other
small Groups. A. M. Norman, The Cholera Flv.
„ No. 137. Miirz 1854.
Sammtlich durch Schriftentausch erworben.
A. Karsch, De Corethrae plumicornis metauiorphosi. Adjecta
tabula. Monasterii Guestphalorum. 1854. 4.
Geschenk des Herrn Yerfassers.
Wissenschaftliche Mittheilungen.
Synopsis der Eucnemides des |einassigten
IVor d - Amerika’s.
Von John X. lie Conte*).
Obschon mehrere Entomologen die vorliegende kleine Kiifer-
gruppe fur eine besondere Familie ansehen, so finde ich doch,
nach genauer Untersuchung, dass sie nur eine Section der zahl-
reichen Elateridenfamilie bildet, und dass zu einer eigentlichen
Ausscheidung* kein Grund vorhanden ist.
*) Fottsetzung der Artikel vergl. Marz - Nummer 1854 dieser Zeitung.
Proceedings of the Academy of natural sciences of Philadelphia
Vol. VI., pag. 45. 1m Auszuge iibertragen.
C'. A . Dohrn.
11 *
164
Wie Erichson in Germar’s Zeitschrift fiir Entomologie II.,
179., anfiihrt, ist der characteristische Unterschied zwischen Ela-
(eriden und den nachstverwandten Familien in der Lockerheit der
Gliederung zwischen Prothorax und Mesothorax zu linden. Zur
Ermoglichung einer freieren Bewegung ist der Hinterrand oder
der eingebogene Theil des Prothorax mehr oder weniger erweitert
oder coneav, um iiber den entgegenstehenden Theil des Meso-
thorax zu gleiten.
Dieser Charakter, wenngleich fheoretisch plausibel, ist doeh
bisweilen nur schwierig festzustellen mid vveniger entvvirkelt bei
den Euenemiden als bei den typischen Elateren; indessen babe
ich ihn bei scharferer Beobachtung iminer entdeckt. In den Gat-
tungen Cebrio und Cerophytum fehlt er durchans; Cebrio
weicht ausserdem ab dureh seine hervorragenden Mandibeln und
Cerophytum durch seine Hintcrseheiikel, welche an der Extremi¬
st der verlangerten Trochanteren eingelenkt sind und nicht an
deren Basis oder Seite, wie bei den Elateriden und den meisten
ubrigen Kafern. Obwohl inir die Affinitat der Gattung Cerophy-
turn noch nicht klar ist, so glaube ich doeh, dass sie sowohl
yon den Elateriden als von den Cebrioniden auszuschliessen ist.
Die Buprestiden nnterscheiden sirh von den Elateriden da-
durch, dass der Hinterrand der Unterseite des Thorax direct an
das mcsothoracische Segment angrenzt. Andere untersciieidende
Charactere sind noch: die Vereinigung des ersten und zweiten
unteren Abdominalseginents, deren Sutnr nur an der Seite sicht-
bar ist; ferner die Gestalt der Augen, welche bei alien Bupresti¬
den transverse Form haben, bei alien Elateriden durchweg rund sind.
Um die Euenemiden mit den typischen Elateriden in eine
Familie zu schliessen, ware die Definition etwa folgende:
Coleoptera pentamera antennis serratis, mandibulis retractis,
oculis rotundatis; prothorace inferne mesosternum superante; ace-
tabulis anticis parcis rotundatis, in prosterno sitis, postice valde
hiantibus: coxis posticis laininatis, trochanteribus simplicibus; ab-
domine 5-aiticulato, segmentis omnibus distinctis.
Nach derBildung des Sternum und der Fro ns lasst sich
diese Familie in mehrere Grnppen theilen, deren erste und leich-
teste, die Euenemiden, so zu sondern ware: Clypeus vor den
Antennen ausgebreifet, La brum verborgen, der Kopf stark ab-
gebogen, Prosternum vorn nicht gelappt (lobed, lobatum).
Die ainerikanischen Gattungen waren so zu ordneu:
A. Tarsi non I a in i n i f e ri.
a. Thorax marginatus subtus non sulcatns.
1. Palpi tenues, articulo ultimo vix crassiore.
Pedes fortiter compressi (antennae minus
approxiinatae.. . . Melasis Oliv.
Pedes tenues . .. TharropsLap.
165
2. Palpi articulo ultimo dilalato (saepius
securiformi).
oc . Caput sub oculis non sulcatum.
Laminae tectrices magnae intus sen-
sim dilatatae.E u ry p ty ch us.
Laminae tectrices intus subsubito
dilatatae.
Tarsi arliculo quarto simplici. . Epiphanis Es.
Tarsi arliculo quarto hreviferlobato E m athi o n Lap.
Laminae tectrices intus quadrangu¬
lar!* ter dilatatae. Anelastes Kb.
/S. Caput sub oculis valde sulcatum.
Laminae tectrices angustatae . . . Hy lochares L.
b. Tborax marginatus, subtus ad latera
sulcatus.
Antennae tenues articulo tertio sequentibus
longiore. Fornax Lap.
Antennae tenues articulo tertio non longiore Jsarthrus.
Antennae valde serratae vel pectinatae . . EucnemisAhr.
c. Tborax margine interrupto, vel medio
obsoleto.
Sulci antennales ad prosterni margincm siti Mic rorb agus Es
R. Tarsi subtus laminiferi.
Sulci antennales laterales. Galba Escb.
Es leucbtet mir nicht ein, ob die Division A, welcbe Gat-
tungen mit und obne Tarsalanhange enthait, natiirlicb ist; aber
da ich koine Gelegenheit hafte, eine Gattung der Division B zu
untersucben , so wollte ich die von alien friiberen Entomologen
adoptirte Disposition nicht antasten. Geleitet durch das Studium
anderer Elateren bin ich geneigt zu glauben, es ware besser, die
Division B unter die vorigen zu vertheilen, Galba zunacbst
E a cue in is in die Subdivision b. und das (brasil.) Genus Pte-
rotarsns vor Mi cr orb agus in die Subdivision c. zu stellen.
Me 1 a sis Oliv.
M. pectinicornis Melsh., Pennsylvania, Ohio.
Tharrops Lap.
Th. ruiicornis Say, Missouri. Th. obliquus Say, Ohio.
Euryptycbus Le Conte.
Cl;*pens ad apicem rotundatus; antennae articulo priino
elongato, tertio praecedente longiore, 4 —8 subaequalibus crassitie
paulo longioribus, 9 — 10 latioribus et triple longioribus, 11 ite-
rum longiore elongato - ovali. Palpi articulo ultimo dilatato,
triangulari; prosternum postice prominens, mesosternum profunde
excavatmn; tibiae calcaribus apicalibus distinctis; tarsi tenues,
articulo primo elongato; laminae tectrices coxarum posticarum
intus gradatim valde dilatatae, apice subacutae.
9
160
Der Korper ist regelimissig gewolbt (regularly arched),
einigermassen breit (moderately wide) ftir diese Fainilic, und ver-
schmalert sirh vom Thorax ab, welcher void schmal, an den
Seiten gerundet ist. Der Habitus ist genau der eines Ampedus.
E. heterorerus Say, Pennsylvania.
E pi ph an is Eschs.
Das Insekl, welches ith a Is zu dieser Gattung gehbrig an-
sehe, unterscheidet sirh von dem vorhergehenden dureh das dritle,
kaum verliingerte Glied der Antennen; die vier Endglieder sind
bei dem d* gleichmiissig erweitert (enlarged) und jedes ungefiihr
doppelt so lang als dassiebente; die Flatten (plates) der bin tern
Coxen sind naeh innen piotzlieh erweitert und an der Spitze breit
ahgestumpfl. leh kann das letzte Glied der Palpen nicht unter-
6uchen', welches von Esehscholtz als eiformig beschrieben wild.
E. cristatus , New-York. E. canaliculatus, Pennsylvania.
L. coriiutus Eschs. Sithka, mir unbekannt.
Em nth ion Lap.
Diese Gattung ist der vorigen sehr ahnlich, der Unterschied
beschrankt sick darauf, dass hier cine leichte Yerlangerung des
vierten Tarsengliedes an der untern Scite stattfindet, und dass
die Vorragung des Prosternums spitz, bei Epiphanis stumpf und
gernndet ist. Bei den sind die letzten 6 Antennengliedcr
etwas erweitert.
E. Atropos Say, Louisiana. E. penetrans, Georgia.
Anelastes Kirby.
A. Drum Kirby, Guerin. Guerin rechnet diese Gattung
zn den ixchten Elateriden, Erirhson (Agassiz Nomencl. Zool.)
bringt sie zu den Cebrioniden. Indess gehort sie der Form des
Clypeus halber nothwendig in die vorliegende Gruppe. Das
Prosternum ragt kaum hinterwarts vor; die Plalten der Hinter-
coxen sind piotzlieh erweitert durch den Zuwachs eines vier-
eckigen Stiickes.
A. Latrcillei, California.
Hyloehares Latr. Gu£r.
H. nigricornis Say, Ohio.
Fornax Lap. (Dirhagus Eschs. )
F. bicolor Melsh. New-York. F. badius Melsh. Pennsyl¬
vania. F. cylindricollis Say, Illinois, Georgia, Pennsylvania.
F. sfriatus, Georgia.
I s a rt h ru s Le Conte.
Antennae tenues, extus paulo incrassatae, articulis eylindri-
cis, 2—12 subaequalibus, undecimo paulo longiore. (Palpi invisi).
Thorax subtus ad marginein prof unde sulcatus: coxarum posti-
earuin laminae teetrices intus modice dilatatae, ad apicem late
rotundatae; tarsi tenues, artieulo primo elongato, 2 — 4 gradatim
brevioribus, quarto vix dilatato.
167
Diese Gathing differirt von Fornax (lurch das dritte Fiihler-
glied, welches nicht grosser als das zweite und vierle ist, und
durch die hinteren Coxalplatten, welche innen weniger enveitert.
und am Apex breiter gerundet sind ; das vierte Tarsenglied ist
minder erweitert.
J. spretus, Lake Superior. Dies ist der von inir im Kata-
loge zu Agassiz’ Lake Superior beschriebene Fornax spretus.
Eucnemi s Ahrens.
a. Antennae serratae, tarsi artieulo quarto simplici
E. clypeatus Say, Pennsylvania.
b. Antennae serratae, tarsi artieulo quarto breviter lobato.
E. amoenicornis Say, siidliche und mittlere Staaten. Die
Antennen sind subflabellatae in beiden Gesrblechlern; bei einigen
Exemplaren (vermuthlieh 9) ist der Thorax an den Seitcn etwas
gerundet. Der ganze Habitus ist so der eines achten Eucnemis,
dass ich auf diese leiehte Abweichung in Fiihlern und Tarsen
keine neue Gatlung griinden mochte.
Mil; rorh ag us Esehs.
M. imperfectus, New-York. M. subsinnatus, Georgia. M.
triangularis Say, siidliche und westliehe Staaten. Auffallend ist,
dass Guerin (Ann. Entomol. Soc. Fr. L, 1S7) diese Art zn Eu¬
cnemis bringt, da doeh Say ausdriicklich anfiihrt, dass die Fiihler-
grube der Mitte der Brust nahe liegt. M. humeralis Say, Penn¬
sylvania.
Galba Eschs.
G. (Dendrocharis) flavicornis GudrinJ Ann. Soc. Fr. II.,
sdrie I., 193. tab. 6, Fig. 60, 61. Georgia; ich habe diese schone
Art noch nie gesehen.
Folgende Arten sind mir unbekannt und d’e Gattungen
zweifelhaft, zu welcben sie gehoren:
Eucnemis quadricollis Say, wahrscheinlich Melasis. (Trans.
Am. Phil. Soc. 6, 186).
Eucnemis frontosus Say, ibidem, wahrscheinlich gar nicht aos
dieser Gruppe.
Eucnemis calceatus Say, ibid. Die Beschreibung der Fiihler
passt durchaus auf meinen Isarthrus spretus, aber von die¬
ser Art ist das vierte Tarsenglied nicht unterwiirts gelappt.
Dirhagus rufipes Melsh. Pr. Ac. Nat. Sc. 2, 150. Die Stirne
soli einen Langs-Eindruck haben; dieser Charakter ware
ungewohnlich bei Fornax.
Eucnemis museidus und unicolor Say 1. c. sind Perothops
mucidus Erichson (Germ. Zeitsehrift III., 117). Das Geuns
Perothops ist schwierig zu stellen. Yon der vorliegemlen Gruppe
wird es durch den vorragenden nicht eingebogenen Mund ausge-
6chlossen. Yon den typischen Elateren weicht es ah durch den
vorn verbreiterten Clypeus, verborgnes Labrum und durch das
IG8
Fehlen des vordern Lobus am Prostermnn. Am uatiirlichsten
echeint Perothops als besondere Gruppc, Anelastes und die Eue-
nemiden mil den lypischen Elateriden zu vcrbinden.
Eiiievariscfies
von Prof. 5*. C. Zeller,
I.
Beschreibung nener Europitischen Schmetterlingen, die weder im
Rose! nodi Kleeinann bescbrieben stehen, herausgegeben von
G. J. Glad Ij ach.
Erster Tbeil. Frankfnrtb am Main 1771. 4.
Einem im letzten Jabrgang der Zeitung*) von mir erschie-
nenen Artikel liber Lepidoplera firtitia verdanke ich es, dass Dr.
Hagen die Giite hatle, mir das sebr seltfcne Gladbaebsehe Werlc,
das den obigen Titel fiihrt, znr Ansiclit znznscbieken. Ich fiber—
zeugte mich dadurch , dass die in Ffissly’s Magazin I., S. 293.,
mitgetheilten Beurtheilungen sehr Ireffend sind. Man sollte niciit
glauben, dass zu Elide des vorigen Jahrhunderts soiehe Bilder,
die auch dcr geringslen Spur von Natiirliehkeit entbehren, wie
auf Tafel 19, 22, 23, pnblicirt werden konnten. Esper, Scriba
(im Journal) nnd Bergstriisser haben das Work eitirf. Gladbach
hat sehr wohl gethan, dass er seinen Schmetterlingen keine latei-
nischen Namen gab, ausser vvenn er die von Andern ertheilten
dafiir wussle, und dass er naeh dem in der Yorrede ausgespmrh-
nen Plane „sich niemalen mil Besehreibung der Farben bei den
Schmetterlingen aufzuhalten", keine weitern Merkmale fiir seine
Arten mittheilte, als diejenigen, die wir in den illnminirfen Fign-
ren sehen, „auf deren Yollkommenheit nach der Nafnr sirh die
Hoehgeschatzfen Leser verlassen kbnnen“. (!) Wir sind da-
durcb der Miihe iiberhoben, wegen Gladbnrhscher Aneiennifats-
reehte weitlauftige Untersnchungen anzustellen, denn dass in dem
Werke manche fiir seine Zeit neue Art vorkommt, ist gewiss.
Es wird zur Befriedigung dcr Wissbrgier derjenigen, die das
Werk niebt kennen , hinreirhen, wenn ich die Arten mit ihrem
Namen aufzahle und ein Reispiel der Gladbachschen Behandlung
des Gegenstandes gehe.
1) Des Eissvogel sein Canimerad . tab. 1. fig. 1—4. S. 5. =
Safyrus Hennione.
2) Die Feld-Yenus, tab. 1. lig. 5. 6. S. 6. = Sat. Semele <S.
3) Der grosse Klotzer, tab. 2. fig, 1— 4. S. 7. = Sat. Phaedra.
*) Seite 411.
|
<p>We have an SQL job that when run as standard user (with appropriate access) returns the error seen in the title. However when we change the job to run as 'sa', it works flawlessly. The same parameters are being passed to the OPENROWSET function to connect to the OraOLEDB.Oracle provider (it's using the same Oracle ID/PW to login). It is NOT a linked Oracle server; it's ad-hoc.</p>
<p>Has anyone ever seen anything like this before?</p>
<p>Running Oracle 11g, SQL 2008 R1</p> |
<p>I am using swift mailer using this statement:</p>
<pre><code> require_once 'lib/swift_required.php';
</code></pre>
<p>to send email.</p>
<p>It was working fine for many months and now suddenly I start getting this error:</p>
<pre><code>Fatal error: Maximum execution time of 30 seconds exceeded in
...\lib\classes\Swift\Transport\StreamBuffer.php on line 271
</code></pre>
<p>I don't know why this error suddenly comes up and no emails are being sent. I have done nothing, it just stop suddenly. Also I own the server and I have made no changes to this server.</p>
<p><em>Actually the file called to send email is by jquery and I see in firebug that it calls the file properly but when it calls the file to send email, it gives this error after some time.</em></p>
<p>Thanks</p> |
<p><strong>What would be the Pythonic way to check if ANY element in a list is a key in a dictionary?</strong></p>
<p>Example, I have a list of fruits:</p>
<pre><code>fruits = ['apples', 'bananas', 'pears']
</code></pre>
<p>And want to check if ANY fruit is a key in my dictionary, examples:</p>
<pre><code>fruit_dict1 = {'apples': 4, 'oranges': 3, 'dragonfruit': 4} returns True
fruit_dict2 = {'oranges': 3, 'dragonfruit': 9, 'pineapples': 4} returns False
</code></pre>
<p>So far I have:</p>
<pre><code>def fruit_checker(list, dict):
for fruit in list:
if fruit in dict:
return True
return False
</code></pre>
<p>It feels weird to just look for a fruit "in" a dictionary, but it seems "in" only does a search on dictionary keys. <strong>How exactly does "in" work with the different types?</strong></p> |
Arosio is a comune in the Province of Como in the Italian region of Lombardy.
Settlements in Lombardy |
The color champagne is a name given for various very pale tints of yellowish-orange that are close to beige. The color's name came from the average color of the drink champagne.
The first written use of champagne as a color name in English was in 1915.
Meaning of champagne
The color champagne represents luxury.
Tones of champagne color comparison chart
Related pages
List of colors
References |
>
COLLECTION COMPLETE
Ws omin^cs
DE
Ps i
1. BOCIIS^ ri
'i£i,
®
POLR
La Harpe.
B-&*lHS^
Op. -*'i7
Propri£t6 de l'Editeur.
A, pahis
or^^
c5q 0djanenbcr0ei%
/t ♦
CbttCttt;,
^^ttrc^anb be "^j^ms^ik, i^jt^^omnrissionnatrc pur fa @^rance ct r^i^trantjcr,
OouievartM M'oissonnicre , 98,
DEPOT DE CORDES DE NAPLES. ASSORTIMENT POLR L'EXPORTATIO>.
MS
^e,/^v§>s,
USIQUE DE HARPE,
fubliee par SCMtOl^EXBERGER, etiUeur tie tnuaiQue, bouterart FoU»onniere , 9S.
OUVRAGES ELEMENTAXRES.
tUCnSA. Op. 60. Nouvellc grande m^thode, contenanl
tous les priiicipes gen^raux du
doigt^ , explication gtn^ialc de la
harpe, legons progressives, so-
nnies, fugues ct divers niorceaux
dans tous les genres et dans ti'us
les mouvements, la maniere d'ex^-
cuier siir la harpe des passages pro-
pres au piano et d'accompagner la
partition 65 »
— 61. Petite m(!iliodp, paiticulierement a
I'usage desjeuni'S ele\es, renfer-
mant les rfeglesdu doigt^, des exer-
cices en tous genres, et terminee
par des legons progress! ves,dMide
a mademoiselle Levgonnier. ... 15 »
— Z!x. ttudes dddi(5es a Cramer, conienant
cinquanie exercices calculus pour
faciliter les progrJjs de ceux qui sc
proposeni d'etiidier eel in^lrument
a fond; seronde ddil. 2livr., cliaq. 2i »
— C2 , connu 73. f.tudes en vingi-ciiiq exer-
cices d'line diniculid progressive,
elfdisantsuite a la l'eiilcm(^tlio(le. 15 »
— 16. Douze IcQons (5ldmenlaires,pri-te(l(5es
cliacune d'un pielude, el suivies
de deux iiirsvari(5s ties faci!es. . . 7 50
C»nt exercices doiglds ei cliiflies. . 7 50
— ll'iit grands preludes 9 "
— Cinquantele(;ons progressives, faciles. 9 »
— 79. Dix-huit preludes 7 50
— 207. Quinze precludes courts et brillants
dans les principaux tons majeurs el
mineurs. 2 suites, chaque 6 »
— 318. Quarante nouvelles Eludes faciles,
2 liv 7 50
— 321. Mdiliode 5 double niouvenient, fai-
sanl connaitre les ressources de eel
instrument , etc 15 «
DES.VRGL'S. Op. G. Vinst-qualre Eludes sur les Kolies
d'Espagne, pour exercer les
deux mains de loules les ma-
nii'res 6 »
SYMPHONIES.
BOCIISA FII.S el KHEtTZKn. Op. 17. .Symphonic con-
certante pour harpe el violon.avecorcheslre. 15 »
— Op. 8. Symphouic dHaydn pour harpe el piano,
avec accomp. de violon ou (lOle el
violoiirelle (ad lib.) N ' 1 a 3, chaque. 9 >•
CONCERTOS.
Boc.USX FJI.S. Op. 15. l"concfrto a»ec orch. [adlib.) 15 n
— Op. lil. 2' «d' il'' '« MilUaire, harpe seule. 9 »
L'orchestre siSpart^meul. 15 »
— Op. 293. 3* id. dit de Camera, harpe seule. 9 «
Avec quatuor. 12 >>
— Op. 308. U' id. pour harpe seule 7 50
Pour h^rpe el piano. 10 50
I \|{\!ii(E. Op. . Concerto de Hummel, arrange pour
la harpe 15 »
L'orchestre sdpardment. 12 »
rxRiSli ALVAns. Op. 34. Concertino. Ilarpe seule . . 10 «
l.'orcheslre seul. 15 "
SEXTUORS.
mks. Op. 142. Pour harpe, piaiio, clarinette, cor,
l.assi- fl coMlre-biisse 15 •>
QUINTETTES.
liuciisv. Op. 139. l'oi-|)ourri pour hirpe, cor, haul-
bois, v o!ou el violoncelle 12 •
_ CI nUMMF.I.. Op. 232. Collection douvertures
pour harpe, piano.flOte, violon el violoncelle.
y"> I. I'rom^iht'e, de Beethoven 9 n
2. La Klilie enchiinl^e, de Mozart. . . 9 •
3. Le.Mariagede Klgaio, id. . . . 9 x
U. Lodot^ka . de Cheriibini 9 >-
5. Sirgino,de I'aer 9 »
(). ouveriure originale.de Hummel. . 9 >■
7. Eurianihe, de Weber 9 »
8. Iphlg<»nie, de Oluck 9 •>
9. Ouveriure (in !>) , de llombeig. . . 9 »
10. liohiu-d.s-Bois, de Weber. .... 9 -
HIES. Quinteile pour harpe . piano, violon , alto el vio-
loncelle 15 »
QUATUORS.
H.n IIS\ Op. 4. Serenadi- (wur deux harpes ou harpe
et piano, cor, ou ror anglais et lldU'. 9 »
_ 140. Aubade iM>ur harpe, violoncelle, HQtc
el ror; avec Duport, Cuillou et
PuzzI 12 •
CM»er««re« e« %*r« dap^rat* en ^uR(uor•.
(Voyez llARi-Eel Piaso,)
TRIOS.
BUCnSA. Op. i. Fantaisie en trio pour harpe. hautbols
ou clarinette, oucur anglais, el bas-
son ou violoncelle 9 >
— 3. Nocturne pour harpe, haulbois el cor. 9 »
— 9, connu 39. hidii k Mi^hul, pour harpe,
violonetbasse. N°') a3.ch 12 »
— 22. Ilommage a ramitid, pour harpe,
piano et cor, ou violon ou clarinette. 9 »
— 38. Melanges d'airs d'opi ras de Berlon ,
pour harpe, cor , violon ou tlflle. . 7 50
— 47. Le Souvenir, pour harpe, piano et
violon ou cor 12 »
~ 63. L'Oubli , id. id. id. . 12 «
— 74- Les I'ensdes , id. id. id. . 12 »
— 76. Serenade pour harpe, flOleet cor. . . 9 »
— 82. Uiverlisseiuenl pour harpe, piano et
flOle. . . . .• 12 »
— 88. Grand trio, dddi(^ h Puzzi, pour harpe,
piano et cor ou violoncelle. ... 12 »
— 142. L' Alliance, grand trio pour harpe,
piano et flute ou violon ou cor. . . 15 »
— 143. Nocturne en trio pour harpe, clarl-
nelle el cor ou violoncelle 9 »
— 173. AirsdeHosina, pour harpe el piano,
etaccompagii. de flQie. 2 suites, ch. 9 »
— 193. Airs de Nina, pour harpe el piano, et
accompagnement de llille 9 »
— 218. Airs «5cossais, id. id.. . . 7 50
DKSVIGNE. Trio pour harpe, violon el violoncelle. . . 9 »
UENiiAL. Grand trio pour harpe , piano et cor ou vio-
loncelle 12 >
DUOS, KOCTUKNES, AIRS VARIES,
POLR HARPE ET VIOLO\.
BOCIISA. Op. 10. Pot-pourri facile 6 »
— 48. Pot-pourri facile 7 50
— 31. Trois sonates. N " 1 ci 3,ch 9 »
— 44. Trois sonates a sa femme.N"' li 3, cIl 9 «
— 45. Grande sonate ou duo 9 »
et KitEUTZEii. Op. 59. Six nocturnes , d^dids k
Ardisson. N°' 1 4 6, chaque 9 »
— Op. 54. Marche et introduction 6 »
— 55. Chasse 6 «
— 65. 3fantaisies,dddldesaPuzzi, N<"ia3,
chaque 6 »
— 86. Nocturne dddid iMackensie 7 .iO
— 94. Nocturne 6 »
— 316. Concertante fantastique 9 »
jACQHlNetMEYSEDEn.Varial.surunairfavorid'Aline 6 »
L\BAiiUE. Op.4. Snoclurnes. N°' l.thfemede Mozart. 7 50
2. — de Uossini. 7 50
— — 3. — original . . 7 50
LABABRE ct LOUIS. Op. 96. Fantaisic et variations
sur 'I'orqualo Tasso. 9 «
— — 97. /rf. surTEIisird'amore. 9 »
— — 98. Jd. sur Roberto d'Eve-
reux 9 b
POUn HARPE ET VIOLOKCELLE OU VIOLON.
BOCUSA. Op. 69. Nocturnes, 2' livre, avec Duport et
Kreulzer, k Cecilia Jackson. N"'!
k 3 , chaque 9 »
— 70. Nocturnes, 3' livre, avec Duportet
Kreulzer, k Georgette Gelinec.
Nos 1 i 3, chaq 9 »
— 201. Noclurn., 4' liv., k M.Berton. Nosli
3 , chaque 9 »
— 75, avec Duport; melange de tht^mes
nouveaux 9 "
NoTA. 11 7 a une parlk* de violon gravce separemcnt a tous ces
nocturnes, pour reniplacer le violoncelle,
LABABBE et BATTA. Op. 96. Noct.sut Torquato Tasso, 9 »
— — 97. Nocturne sur I'Elisir d'a-
more 9 »
— — 98. Nocturne sur Boberlod'E-
\ereux 9 «
UVVSEDER. Variations sur Aline 6 »
POLR HARPE ET FLUTE.
BOCIISA. Op. 10. Pol poiirri 7 50
— 36. Pastorale 7 50
— 45. Sonate ou grand duo 7 50
— et TfLOt. Op. 53. Oiialre nocturnes sur des th6-
mes de Paiir. N»» 1 A 4 . ch. 6 »
— et BEBBIGUIEB. Op, 59. Six noct. N"'l i 6,ch. 9 »
— — 69. 2* livre. Nocturne . .
No- 1 a 3, chaque. . 0 >
— — 70. 3'livre. Noclurne.N''»4
k 6 , chaque 9 b
_ — J6i. 4*livre. Noclurne.N"»l
k 3. cliaque 9 *
— — 75. Mdlange 9 »
nuciiSA. Op. 86. Nocturne dddit' ii .Makensic. . . . 9 »
— 94. ^'>cturne 6 »
— 309. ii 6 n
— 316. (onrertante fanlastique 9 ..
!i. J\CQVI.\. Varialunssur Aline, dapres Meyseder. 6 »
Harpe et Flii(e suite).
LABARBE et TLLot. Op. 96. Duo de salon sur Tor-
quato Tasso 9 ■
— — 97. Sur I'Elisir d'iimore. . 9 »
— — 98. Sur Kobertod'Evereux 9 »
AVEC FLUTE , ad libitum.
BOCHSA. Op. 154. Airs deTrancredi. deux suites, ch. 4 .';0
— 182. Airs de la Gazza ladra 6 "
— 183. Se madunia Mgaio 4 50
— 185. Barbiei e di Sivjglia 6 »
— 201. Dona del Lago 6 »
— 211. Uobin-des Bois, deux livres, ch. . 4 50
— 234. Alfred-le-Grand 6 •
— 243. Clary de Bishop 6 x
— 272. Th^nie ilalien de Kossiiii 5 •
POUR HARPE ET CLARINETTE,
Avec partie de Violon.
BOCHSA. Op. 12. 1" pot-pourri, a la Blanchardifere. . 6 «
— 12. 2' id. a de Convert 6 »
— Trois nocturnes de Top. 69, 2* livr. Nosl a 3, ch. 6 »
— Trois nocturnes de Top. 70,3' livr.N«s let 2, ch. 6 »
— Op. 52. Grande sonate ou duo 9 -
— Op. 93. Duo 6 »
POLR HARPE ET COR,
Avec partie de Violon.
BOCHSA. De Top. 50, avec Maifred, n" 1. Romance de
Joseph 6 »
— 51. Nociurue. N<» 1. Net cor piii . . 6 »
2. L'Echo .... 6 .
— 54- Marche et introduction 6 »
— 55. Chas.se prcici^ilde (Tune andante. 6 »
— 65. 3fauiaisiesd»!di6esa Puzzi. N'usl
d 3, chaque 9 »
— ■ ctDAliPRAT. 2* livre, noclurnes. N"» IkS, ch. . 6 »
— — 3' livre, noctui nis. No 1 6 -
BOCHSA. Op. 93. Duo concertant 7 50
— 94. Nocturne 7 50
DALPRAT. Op. 3. Sonate 7 50
— 22. Air ^cossais de la Dame Blanche. . 6 >■
F. JACQMIN. 1'^' fantaisie sur des airs de Rossini. . . 6 -■
LABARUEetUENGAL.NocturneN'"l.Th{'raede Mozart 7 50
2. — de Rossini 7 50
3. — original. . 7 50
MENGAL. Trois nocturnes. N" 1, 2, 3, ch (j >.
POUR HARPE ET HAUTBOIS.
BOCHSA et GAR.MER. Op. 50. Nocl. N » 1. Romance de
Joseph . . 6 »
— — 2. Fandango. . 6 >•
— — 3. Nel cor piii. 6 -
BOCHSA et BROD. Six grands duos on nocl. N''> 1 a 6. 7 50
BBUO. Op. 54. Duo d^di^ a madaine Jules Pierrot. . . 7 50
— 32. Relour du petit Savoyard 6 •
POUR HARPE ET BASSON.
BOCHSA et GEBAUER. Trois nocturnes arranges du
2* livre. N"' 1 S 3 , chaque 6 »
— Trois noclurnes arr.mgdsdu 3' liv. N"s4Ji6,ch. 6 »
— Nocl. de lop. 53 , tlifemes de Paer. No* 1 et 2, ch. 6 >•
POUR HARPE ET PIANO,
Avec accompagnement de Fldte, Violon et Violoncelle.
N. CH. BOCHSA et UCMMEL. Op. 232. Collection de dix
ouvertures.
^<'»l. Prom^th^e, de Beethoven. . . . 9 »
2. La Fhlle enchanl^ede Mozart . . 9 u
3. Le Mariage de Figaro, j'd 9 »
4. Lodoiska , de Cherubini 9 ■
5. Sargino, de Paer 9 .
6. Ouveriure originale de IlumnieL 9 •
7. Eurianihe, de Weber 9 n
8. Iphigdnie. de Gluck 9 *
9. Ouveriure {in D),de Romberg. . 9 »
10. Kobin-di's-Bois, de Weber. ... 9 »
Avec accompagneoient de FlOte ou Violon et Violoncelle ,
AD LIBITUM.
BOCHSA. Op. 8, Symphonies d'Haydn. N°» 1 4 3 , chaq. 9 »
— Op. 170. Tancredi, opdra, ouveriure 9 »
Airs. 2 suites, chaque . . 12 »
— 251. C^l^bre finale 9 »
— 171. II Barbiere, op^ra, ouveriure. . . . 9 »
1" suite, airs. 3 suites, ch. 12 «
— 172. Olello, opdra.airs 12 >
— 184. .Moise, op^ra, airs, en 3 .suites, chaq. 12 »
— 191. La Gazza ladra, id. id. id.. 12 »
— 209. Robin-des-Bois, opffra, ouveriure. . 9 »
— 210. Id. airs en 3 suites, chaque. ... 12 •
— 220, Id. Seine de la fonie des ballci. . 12 •
— 222. PrecioM, opdra, ouveriure 6 «
— 223. Id. airs 12 »
— 227. Turco in llalia, op^i a , ouveriure. . 7 50
— 237, Dona del Laj?o, opdra, airs, en 3 s. ch. 12 »
— 264- Clieeiir mllitaire , Dona del Lago. . . 9 »
— 253. Zelmira , op^i a, ouveriure 7 50
— 254, Eurianihe, opdra, aiis I3 ,.
ll^d
•» /- «
/
^-
1
3' m
QPj
*5Lic:V/^;
-:;
^w ^s;,Jt '"i^Ijji*^ ':i^r
no ^^cfH^npi
HAJip-^cu PJArf D
^/////,/ //////f/ r // // ///
/
///////// /'Z /// //^A
V//'
{ / /A
/
^
"y'""^''^''r//,A,y, ^ (:,„/n"/"ir,/ '
.,UJ"""
Op. 2 0-
/;„
'/"'■'-/, ,...,/;.,*>""
/'/< ScHOM:.\B/^:/iGt:Ji, /it/t/mr If'.,/, 11nxf'</f/e^7'roprfi'ATt'\ /c Ar ('oZ/ri'/nt// t/ai- (/utf/v.i'
( v. ( II. HOCHSA. OP. "1:^7.)
PIANO.
INTK01Ji:CTIO\.
L'ORAGE.
1)1 O.
?^^^^^^-•^--Xv v -^ k =^1;: ^ .''''^ #-'^=^-^^^^-7-"^^
Acla^io ma iion troppo quasi !4(lHnle
^
^^£.BE^;^^S^4^v"-^=^^
pp
^ ^ '■
T^
OF.
Som:
f^ ^ -0^ -0- ^ -0^ -0- ^ -0^ ^ ^ ^ -0- ^ ^ ^ -& W
ir
O-
u
^^^^^
1 Jy.
■'':£^
^^
^^
pp
__^_^_V_^_5^^_i
=Y=^->
=^=^~ "V
-#-,-, JL
:>-f— ^-y-
=^
^^^^^^:^^^^^^:^^
r-
r
p/^
T '^
o. p.
-V\-^Z9^^0'^X 9^-0^-0^1 ^1 0tr-0t. 0*^ 0^0^ A ttL 4^^ #f_ #
TTTTTTT-rifT-rTTTT TV
\}
TT^ ITT Ty t^ttttV? t t ^
?^
77
C((ll K^|):
( V I' .•! 1) 1.'T7. )
PIANO
ttQl
^VM- ^M.
'rJin.
-^ 'sM
^miiiBs^
■>,^^i
"91
cres
^^^^zM^J^^'^^/Z/J^^Wz
W^
^^^^^^^^^^
^^^l^^^^^^^^^l^^^^^^^^^
G^^mS^^
tir^iw^4Mj=:^9^4^- z
<^
o
e
( W I) et I). 1(^77.)
>
^
PIANO.
AUe^cro agitato con fuoco.
^^^^f^^^^^e
2^^^^^'
i^pf^-i^
j^^^
ir
.gilJp'i::^^^-T;iig--
^'
■Y-
3^
f_^
^
3^
:^E^
fizri
EES
-^-f-
T*^
ere
( \. I) el JJ. Ifi77.)
f^S=^-
*,
r^"-r,
g^;^=^^=^=t^
^
4 A £ JL £. J. J^ ^ M.^±.0±^t.^± A ^ M.
^' 0 P
-#*-
-* #--
^i^
r^Ji
=?
^^^/^^^^,/^i-^^-" /^
^ ^
^1^
a poco })iu Moderate
yj4
%^
*V^
?=?=
-#- — *■
,tf f
a=ss
-* — #-
^-^-^-^
§
i-
^ ^
:f=*:i
1^3
S==?
? ^
^^^^^
f?
1 I
-#■-#- ■#--#- -^-jr -#--#--#- -6^- — ^-^
■' 1 — -j- . I I — r
^y
iiS
ill
*:
h:^
\. n pt
I). 16 77.)
r/'
l>ol,r. . ±
PIANO.
I^^^S^^^^
^^^§i^^
-* — ^ HF!
7-
-t— I 1-
ii*:^^^^^
-El
-^-^-X2^^^
# # # #
» # ^ ^ r#-^
^V
^^^^^
-J-,* — ! — <-
'C^'^
*t
(Inn.
^*^
:^
^ , f iiiollo pa^i-ioiH'.
Con. ^.^p■. '
^^^Ei^
t-i-i — s — ' — ^ — ^
eSe
T»^#^^ n» y^
^ji^.-^Y'^
J^ J- £-
?^#^
feg^^^^i-f|H-S-'JJ=i^^
S
(
#-^-1^
I'/td'li^&'f^'f^
Crts.
>-l5
ininiato.
^i^^7^;^'i
r»-iS'
:»=#=
it^K
^'/' ic^lTT
4 # # # # ^ g-^
• — ^v ' 4 g-
-t
~ 0 g- - — ■ + ■
**^ BH ^^ ^T^ 4^ ^ 4- ^ ^ T^^ ' ' 44444
\-^^^^m
FI wo
'jr** 0^0^*f0^4f0*
l^^X^'^^^^^^^^'^^'U,
^^^.^M^^^^f^^^M^^
:^,^\0^[lfl'^'^^r^
JA£f^td^MfJ±MJti^
•m±=iM:^
'^0^^
i^.
tir
i
Les dt'iix P«'dales.
*
(a. T) ft 1) 1(v
o
PIANO
AnrlHute ModerHto.
■0--A — K_jt
THEM A
*-*-#
# jL-#_»z:r# -#
J^r^
- >Tfr frr^rr
( V I) v\ I). ^bTT. 'i
PIANO
])..]<
Aflt ^lH)^(>.
^J
^
^ N*; Ky
-0 -9-
Y~d^ mA
Sc. s
^ l'^'^-^'^
f^
N N
^ h^il
^
ir -^
S==^
-0 T
T^?
=it
?3g
0 r 0,1 m 1 \ A
^ ^'^J^:^
^ ^
#) #
azza
^
* 5t ♦
r/^
:,F^a
^^^
i?-^
^
I 1*1 gji
^ ^ ^ ^ ^
-# — -#-
— I — I — +-
y #^
li
^
[**t
W
^^
'S'^
*-«^
^
P
^^
i^-:^fi±A
=?-
(v. 11 M 11. 1(>7" )
«>•
FI4i\0
PP Les deui Fed
9^
lies.
^f
$ ^
'g ^' H ^
y y
i
^^
X— N.
^^ * r^^-ir^ -#t^^^:
il Basso b»u mar'cato.
^^^^^5
rf
(v. I) el I) 1677. )
11
\
PIANO.
^ ;=: ir ^ ?^ ^
T 7
?
JL^ltAt f^rf=EE
ii^f^ £^^,^^rNgf^£^i^£^
(y. n oi D. ir.77 )
» •
PIANO.
^0
^^ ^
A^
^" S ^-
u
hssiero.
AjFrT^if=f^^
'^ V t*
^ — * — <? — *?
• •
# — # — # — ■m # — # — ^ — *-
^=r=i^
itziizzi:
iM
5^
• •
^ — ^ — — r
t^3
ItliC
y # g
"1 r
r — * — 1*^
-i — f-
^JL
^-4:
=9=
-^-^
4 — \-
^^jmrzi
# <i ^ #
-# — # — # — # — ^# — # — #-
iJ#^
:^^f3?^
^^jg:
, — ; — ^_| — ^ , — 1 ^ — I — I — . — 1^..-^ — , — \ ^__„ -
^
* ^-i^
:^ • :€ t^
j41 - t* •?
_,' «.^ ^' * » • ir
(v. I) <i TJ 1677.)
PIANO
.^^ • La I \ 1 ^
r^
-i»-j«-j'.
I ■ ■* — ■ ■ .^ — -i 1 1- Mm I ■ ( ''
V
■' V ^ '
w^
p^**^
gffTyfrgf^'T^
-^»-
^
//•
r,.p
V=J^=^
=P^
?
5^
J^ -rr-giv-zg 1 -'#7
^
^ ! y ; ^ ; y-p y : ^ I ^:tjg
£
^r
^^^i
^
^
"g^^.^^.
?s
2i
1
/
^
*#
:?^^:^
^ ^
■^•
y^
IF. y* •#
\ 1) .1 1). I(i77.)
rv
PIANO
£ ^^^^t
im==r
^
^^U
^^
r
^r-^.Vf
# #
^^ ^
r
S>£E^=^MF
^
i^
^ £-^^
:^
i^dr
z^zic
T"
^^^
in*:
3;::
^H=
^f^
# #
*
:i
ir-ir-
*:S^^^-^
:e ti^ Si!^
fr fr f >f . ir- ^/^>f.^f;fA^,^/. I f^hhfkM^
;c^
,4-lf^^^JEfl^
(v I) ol I), h.'oll .)
t^
FIANO
^ A z:
X;
^=^^^a^i^
r/*
-* — ^
-1^ — -^
^
£. ± M.
■^ *-
^^
:i^=i
f^-*--^^:^
^^i
^^^=r
i^w~'-w
^^f=^
*c
,>a
•|_^^^^^
fy 0*^^00 ^ ^ 0 ^JJ 0 ^^ ji f f f 0jtJ 0^fJy^
'mn
V
.5
-6*-
±^iqr^==f^
^^trzISr^.^
C-d —
jra^^Ejf
^
:^t=:i€±r=1':=1?^
/y/'
:4-5^
ztn
O
izi^.$--f
(v. 1) et n. 4 677.)
] J
PIANO.
a j)()('<) pni Moderate).
-# ^
— t-^ — -•" — --w^ — -
■f ■■ T
# # — :gi -JE—
■|
# ' »
^
RZ
Dolcr.
^f^^
9 .§ . ^=:rg:
5^
^ ' ^ ' » d '
-V x* -^-
^?
^-
^^^r
I I # #
-t—r-rr
^' § '-r'l-gL
^a
^^^0 ^
-^ *^ }i 4-^^
Siiiory-ando.
Vivj
vacc.
; ! J N 1^
-^^ — H-^ — y-m — r-*
-^-L -*--L -J._1.5l_I.
^^
»-jr_jr
ai- # i^"
f ^
ahzt
f=^
1 — f-
^b:
^
^^
l:>
i^EE:^
^8^
n\
^^
fp
'^^^mf-
^^^
G.P.
-I —
#-f-
:^-
i::ta
-5-
^x
-0-' • <^- -^■
' \. I) '! I) 1''7T. )
I1''9
mT«»^ ■«4'«>«» -K-^-v^ «^ WTdiJ *• '^ «^^ -midt -ut-wA -Ji I >!•
v// y //
/.
/:■'
Op. 20 J.
'^'■'"'< ..^/;..''""'
A PAlllS,
^// . ScHOM:S/ii:/iOE/t, AW/Vi//^ if'. lA- 11n.if't/ft^\ /ro/>/f,'V<i/rc A/<T (('//rc/fo// t/ar (Jif/t'/r.*-
^^OADV^K^.
iV
(n.( II . i;«*('n,sA.(jF.'Jl,')7.)
H A H P E
iNri'.oUl ("linN .
Adai^io mil iioij lr()f'|.Hj (jm.im Andante
0^^
l'()1'.A(;k
IJ li o .
m
BE
jt
2 Pl^
^
^ — r
-n o — «-
4» 9 — 1«-
t^
^ ^
-«^
^^^^^
i^ar
^
f (HI
^5^-^>=^>^^^
*^ -*-
"*" Cr.-s.
«-■ I '~r;y
^
1 *-
■V. 1 ^^
,^^
-*^ # 1»^
£
^\ . n <i 1) . 1
HAKPE
Pl<=r
B^&^
a
^^
^\7tr^^
^=^
^
Dol
r«-
r^ ^ g
£
^p ^ -
u
]).
il
^
J ^
5
^
T^^
r^^
rS »
r^"^
Con esp".
4^-^^^^
9
|*£3^:
Dolce.
i£
a
t=mi
1 r
lary-j^
I I ' r-
±12^
^~^#"~^
;-y
:;-y
TlZ
1
-y # ^
l^.^,^^^
t=^
T
v-^
:?pc
(pes ,
iii
^ #
^^n'^'rr
f
f,^^' * •■ f "^f^
n^"^"^^" — 1
' ^
f
' f -
1
^•r-r* *- — * — - —
-^ w w — *^
^, . r #
w
— *— ^
2
l^gS- ' ' -> — -^
l_^ ^ 1_
1 1
-1* ^-
1 \
(V. [) .'t J) i'i7
HAHF'E
7-
S^yrl^^£
.0 s \\
-1# — ^
0 » _ ^^ ""y^TT^
-w~m
^^^
^^:ii5^=S^
...Tr_
:^=E„
?^i:e^i:!^^L^
I 1^ ' #-^-ir
H.urd.
H. or^l.
'V n ot T) 18"77 )
HARPF.
Doll f con 2;ii?i() r fspi-css.
-CI,
^3E±^
±:tz
J)()(()
:^ii
^
j)iu ^lodcrato.
T
¥
gj I !?'!
-*^
^# -^^^
-*»-/-
-(-t^— . ^
E
-1 — ,
KlxT.a^)
4a?^
[^^^
D^"*'
t » B VSSWW\W\V>WVVWWWW% vwvwvvw
HARPK
-«--«- ^.
I 7| -
-^--rf^^y^
^^'^'-^'^^
m. V
?^^^^
— ^^-y
±
if^# ■ I
«y
r
I
^^^^:^-
il^^diz:^
1^
22:
~40
g--^
sV-^-^
^3C
:^
?^S^
22:
— -f^^
7 ~ '"1 ~ — # ^^
,0 I. -^ -
■ J "i — ^ — * ' -*zt * — ^ — "
- -^ * : • — ' ^5~S2 "^^^3ft^
0 0_
^^ ''■
:» s * _ — « « — ^—
('aileii/-:k-
^H^
-t-T
P
-->♦-
X ± -zz±
rt-'
' \ f) ..» II . iK'
^- ^
TIIKME
Aiuianfe Mo'ier;it(j
^ ^ ^ zzfz
y=^
:^
-0 0-
^
s
^^^^i
^E=9'-
9 -P 0 -g-
~0-
-9 — 1^ — * W
(V T) "I T1 . 1f;77. )
H A R V K
-0 « 0 0 M-
-i# 0 1» »
2
-fS--f
3=*=:?
*^=t=S:
/-' I
X^
3?=*:
""7-
H^^
3„^^
*
zz:
i
^ -riS:
:^
li
:acr:z:;>:
i^'
■"t-
^ i» '.-^
:ff=3c
3t=jC
-* — *-
^ I
^ -5^
^^=
^^
y^
(•I
=?^=^
- _.^
:::zi±
Jt=^0-^
-t ^^
:^=±
Dol
^ ft
"^ ' y-
5
< f .
:9E¥^^Y#
^
^ ' 0
2 I 2
^^
>
IT— C7
E^
^
^.^
# ' 0
1 2 ■5
'0 ^ .^-
-5 '-
■f:
ii.*..
[^^#^-"*=^^
#n;^ ^ ^
T* ^
* V"'
i
■■■- "V T*
o
_ ^
■^ — 4^ — ^~rr~
- -- ^ ^ ! ^
- y ^ ; ' '
-#
n*- ■ ■
■ V V
|. _ —
■ " \ ■
[12^^ <'^ » 7 *
-■ — — V ' ' 1
., ^.* ..
q». :• .;^.
--. -f: _i_
r" ,f
(v. n <•( I). 1677.)
9'
±^ ^f-
^ ^
^
S< fif-rzaiufo.
2 T 1
^-^^
f V )) ,.( n ih— '/)
\()
>^>fc>»'v'^'<."v ■v-w^'^X^f^.'V^'^N
(y II ,.i I) 1fi77 )
n
H A'l; im; .
"j\: •^"
77 ^
9 T-:^
:^
^
^-.^H
:V-^--
>' '^ *i ^
n^:
ttz^
^-*— ^
# #
r ^
MmimM
Aiiii!i;iU)
:^^
/7-'
ilM.
-^ f-
^^^^^
/
7
?=^
/
-4* :^
=*=¥=
T^
S
^ f
^^ES
-7^
4^
:;t
-7^
szmE5
laC
Ji u
Cv. 1) pi T) i*>7r. )
HARPK
*'^-*,^^^
.^^'^^f -£. 1
^
S
lii
d^-
i)<
\
r
±1^=^
■0 ' 0
3Crrf=2t
Ty^'^
fz5:
■ v»— «?
^
^^^:^f^.
Crrs
-#-^=-#-
/•^'
1^^:^^^^^
:^:^
E^.-
^1=1^
ES
:* JL^-*;
~ . >7 ^ ^ ' *r ^^-_-: :}—0f^ 'i? — #~^
(\. n r-i D . ^rr'". )
HARPK.
iZ
-M-' -^W
^^_^.t^^j^
-'tis -^
-9 ^^i^
^■-^ 7
-# y
^ — -i,^-^^
^^^^^-^.
-*- a-^
-€. ^^
-e f-
9^ x*
5=^
(V.I) oi T) . 1677 . )
u
HARPE.
E^'^^-^
^--i-^l
-# ^-*-
:jr-'zi=:^
i^# rar^^ w^ "#
-* — . »
a:^:
2:^^^^^^
3r : #_ y
^ '
-* ^ * ^
'^^
^
^^
*^ # -r
# ' #■ , # ' #-
* -0 — — #
.^^^^jEzS
■Jif- > ^ » .^
^^-!
.-^^
(Till) (Faj)
-«; — r b# ^ 0 «; — A-'^r^-m
^f- \?0^^ -^ — m* ^^^
... y <^
0
#-
i^ # — V^ '^ 1
-9-0 * 0 0
#
1 *
0 ' 0
1^ ' ■' -w ^ 1
^ V i)(i n . {C^77 . )
HARPE
^J^^= ^^^^±€^£.i^JL^£±0_^0.
r^zt:
^^
:X^-
^
T
)^\ A |)<n'<) niii nu)clera)(».
Rilard.
narr.
o
o
n o
o f
=^5=55^
-e — e-
IKZMZjt
0 0-
o
-ft-
< — *---
.^e -x^
t^'^^S
i^,^^
o
JfZ—XZ
"^'^« ^> ' ^3:
/'
/O
3ctz2=zzz:z =cr_-; :
f^'. M ct T) jfirr. )
NoTA.
jpe el Piano (.suite).
I Aceompagnei ^''""" "" *"*'* *' violoncello, ad libUum.)
ivieio<iies tyroliennes,2suil»is, chaq. . 12
307. Sdmiramis, op^ra , ouverlure. ... 7
Airs. 3 suites, chaque. 12
312. Deux quadrilles de conlredanses.
N's 1. Sur 11 Pirata 7
2. Sur Oli Arabi nelle gallie. 7
313. La NorniH, op^ra, airs, 2 suites, ch. 12
317. II Pirata , id. 1 suites , chaque. 12
328. AnnaBoleDa.op6ra,airs, 3suiies,ch. 12
331. Elisircd'aniore, opera, airs, 2 suit., ch. 12
334. LesRivales.deStrauss, valse, 2s.,ch. 7
337. BealricediTenda.op(5ra,airs,2s..ch. 12
339. Torqualo Tasso , souvenir 6
349. Nabucodonosor, de Verdi. Airs ... 15
350. Somnambula, de Bellini. 2 suites, ch. 12
351. I Puriiani, 2 suiles.chaq 12
352. 2 valsesdeLabiski. N"> I.Aurora. . . 6
2.VVoronzow. 9
Ces operas s'executenl pour harpe cl piano seulement, Ics
acconipugncnients u'elunt qunrf libitum.
POUR HAnPE ET PIANO,
Sans accompagoenient.
1" pot-pourri , d^di^ i Kervessan
50
50
— 303
— 305
— 308,
— 312.
Grand duo & Nanine Marchal Volsin,
Hondo bolero
2' pot-pourri, balailied'lvry. facile. .
3'- id. a Labarlens, facile
Le Souvenir parCoiisineau
Duo ires facile, dCdic' h Elle
69. l>uo arransjd par Pruinier
85. La Folie du jour
90. Diveriissemeni cosaque trts facile. . .
169. Le goat du jour
173. Airs de Rosina, deux suites, chaque .
193. Airs de Mna
1*»7. Grande marche
208. Duo brillani sur un tiifeme de Clary. .
218. Grand duo sur un air dcos.sais . . . .
219. Giamle marche d'Alexandre
235. Rondo brillant a rantrlchienne. . . .
236. Rule Britannia vaiid
2Z|0. Grand duo draniatique
247. Non, non, je ne veux pas chanter. .
256. God -save the King , facile
257. L'Orage, scfneimiiaiive
299. Air Suisse, chants par madame Stock -
hausen , facile
Airsde Faust, de Sphor. \AT'\is. . . .
Melodies tyroliennes, 2 livres, chaque.
R(?ininiscence d'Ecosse . morceau dc
concert
Deux quadrilles. No, i. Sur li Pirata.
2. Sur Gil Arabi.
7
9
7
7
7
7
7
6
9
9
9
9
9
U
7
9
9
9
7
12
7
7
9
50
»
50
50
50
50
50
50
— 324. Trois petits duos.
1. Le Galop. . .
2. L:i Mazuika. .
3. La Polonaise.
— 347. Le Kremlin. . .
LAB\nnE. Op. 109. L'Union, duo brillant. ..'.'.'.
— 115. Fanl. sur Linda de Donizeii.. . '.
POlin HAnPE ET PIAIMO A QUATRE lilAllVS.
BOCOSA. Op. 214. Brillant d'amour, romance de San-
van, varle aver (Idle, ad libit. 9
— 230. Duo caraci^risiique sur Tair: Charlie
he's m'y darling 9
POUR DEUX DARPES.
BOCnSA. Op. 19. Duo sur Pair : Soyez sensible.
— 67. Grand duo
— 69. Duo .'.'.'.'.'.'
— 341. Marche des sorci^re.s. ....'.' i i
J«CQMIN. Variations sur I'air d'Aliue, de Ma'ysed'er. .*
HARPE SEULE.
BOCHSA.Op.S. Adelasio ed Aleramo. Nos 1 el 2, ch.
7. La Belle Bourbonnai.se , folie
Grande soiiaie
Trois senates progressives, faisant suite
auxdouzelegons el^mentaires . . . .
Les Adieux,fantaisie giierri^re, facile.
3 sonates dedides a Marin. Nos 1 J 3,ch.
31. 3sonat.d^dl^esJLeygonnier.N<'sli3,ch.
37. Les Papillons, rondo facile
43. Hommage aux manes de Dusseck. .
46. Six airs varies. l"livreconlenant Made-
moiselle Suzon, vous grandissez ; Au
bord d'une fontaine et la Ga^conne. .
2* livre, conienant un airallemand: Que
ne suis-je la fougere ! et un rondo de
Manini. .
Trois aiis varies faciles .' * '
57. IlommaKe a Gretry \\\
58. Adieu de Ciiarles VII a Agn^s Sorel. ! ',
Extraii). Thi'me vari<^
Quaire themes varids
Trois sonates progressives et doigi^es. ,
Trois sonates de dementi , doiglt'cs. . ,
Grande sonate. .
7
5 »
10 50
12 »
7 50
7 50
5 »
5 »
5 »
9 »
9 »
9 »
11.
23,
24.
30.
6
n
12
u
7
50
9
»
6
»
6
II
4 50
7
50
6
It
4 50
6
I)
9
»
6
H
6
II
7 50
— 56.
60.
I)
»
II
64.
7 50
7
50
6
»
6
»
5
n
6
n
4
50
4
50
7
So
Harpe seule (suite).
DOCnSA. 66. Trois airs varies, faciles 9
— 75. Th^mes nouveaux 6
— 77. Thfcme de Mozart : Ah I Perdonna. , . 6
— 78. Divertissement . 7
— 80. La Trompette, rondo 6
— 81. Marche et polonai.se g
— 83. Marche turque, suivie d'un rondo. . . 6
— 84. Cha.sse au renaid , rondo imitalif. ... 6
— 89. Rondo a la polonaise 6
— 95. Deux sctne-s . .* . 6
— 96. Mon ctcur .soupire g
— 97. Les plus jolis niois, romance deVilles! 4
— 98. Le regard romance de Blangini.
— 99. Adorable Lucetie
— 101 Airs de divers caracitres
125. Caprice sur le R(Scit du caporal. .
Fanlai.sie sur God save the King.
II
II
50
»
II
II
»
II
II
II
50
50
50
126
128. Caprice .sur un thtme italien. .°. . . . 5
131. Faniai.siesetvarial.surilpleut.beigfere. 6
132. Faniaisies et variat. sur Vive Henri IV. 6
133. Marclie des Deux Avares 6
134. Airtyrolien q
135. Faniaisie sur Dei nemici generosi ... 6
136. Fantaisiesur Partant pourla Syrie. . , 6
137. Melange sur Aline 6
138. Six conlredanses avec violon, ad libit. 3
150. Le Carnaval de Venise 7
151. Faniaisie militaire sur Rule Britannia*. ! 7
153. Air favori irlandais g
154. Airs de Tancredi. 2 suites, chaq! ,* ." .* 4
155. Sul margine , faniaisie 7
156. La ci darem la mano, faniaisie 6
157. Faniaisie sur un thfeme de Don Juan. . 6
158. Batii, baiti, 0 mio 6
160. Vedrai carino et quando d'al vino . . . 4
161. Fantai.sie sur Di tanii palpiti 6
162. Le Volage , contredanse en rondo. . .
163. La Biondina , barcarolle varide
164. Les Cloches bleues , chanson iriandaise.
165. La Giiaracha. airdedanse
166. Marche favorite francaise
167. Zitli. Zilti, trio du Barbier, varid .' ,* .
168. Grande sonaie, a Pareniliere 7 5o
174. filorioiis Apollo, air irlandais 4 50
175. Charmante Gabrielle et Mon joli Page. 6 «
176. Au clair de la lune 6
177. Trois airs varitSs, faciles. ..*..!."! 6
178. Ouverture de Lodolska 4
179. Faniaisie .sacrde j *
180. Pria che I'iuipegno, prande faiitaisie.' !
181. FanlaLsie et v.iriations sur un air dcossais
182. AirsdelaGazzaladra. avec note, ad ^iftiY.
183. Se a ca.so madama di Figaro . . . id.
185. Airs du Barbier id, [
186. Les charmes de Paris, varies. *. '...'.
187. Aurora che sorgerai . Dona del Lago . . .
188. My loding mdlodie favorile 4
189. Non so piu cosa di Figaro 4
nouveau quadrille 4
50
50
»
50
50
5
6
6
6 »
4 50
6 II
— 190. Le.s Graces
— 192. Cease >our funning, variaiions.
— 194. Di placer mi balse il cor,Gazza ladra.
— i^5. Quand ie vent souffle, de Bishop. . .
— 196. Second rondo sur un quadrille facile.
— 198. Variations sur un air St) le lyrolien. . .
— 199. Air calddonien
— 201. Airsde la Dona del Lago, av.n'ilte'ad/ift^ „
— 202. Airs de Rosina 3
— 204. Air de la Cmercniola, Fratanta! '. '. '.
— 205. Charlie he's m'y darlin;.'
— 206. Kelvin grove, a'ir dcossais ' *.
— 211. Airs deRobin-des-Bois, 2 livres, chaq.
— 212. Fantais. sur lechoeuret la valsede Robin
— 215. Impromptu et air anglais du Comddien
d'Eiampes
— 221. Gomy love, air anglais, rondo
— 225. Faniaisie imiiative sur un air espagnoL .,
— 226. Polonaise de Tancredi , varide 6
3 75
6 »
75
50
50
50
50
50
50
228. Ombra adorata. variations brillantes,
229. Trois amusements. N"' 1. A la martiale.
2. A la pastorale.
3. Al'allemande.
.JJJ. Grande marrhe russe et mazurka. , . .
233. Alfred-le-Grand , avec flilie, ad libitum.
239. Faniaisie a la russe
238. Grande faniaisie sur Sly Patrick . . , '.
242. Ais^, Brillani el Utile, facile. ..!! ! 6 »
244. Faniaisie Bed me , discours 4 50
245. Les Souvenirs, faniaisie pathdiique.. . 6 »
246. Petit mdlange sur II Crociato 6 „
249. Grand allegro di bravura 9 „
250. Colleciionsd'airs dco.ssais, 2 suites, ch.' 4 50
252. Thnme favori de Bishop 6 »
260. Grande faniaisie sur unopdradeBerton! 6 »
26a. Ballet de Cendrillon . facile 6 »
267. Second mdlange sur II Crociato .... 6 »
272. Deuxifeme rondoleilo sur un thime de
Rossini , facile q ,
L'imagination du moment 5 „
Peiite pastorale trts facile , , 4 50
Un petit Rien irts facile 5 „
Souvenir du Tyrol , facile 5 „
Variaiions sur line cavalinede la Zelmira. 6 .>
Les lleurs, a la I'isaroiii el a la Donzclli. 5 »
50
50
281.
283.
294.
295.
296.
298.
G
6
(i
(>
5
5(t
o
5
5
9
5
Jlarpe seule {suite).
BOCHSA.300. Rondo a la Suisse, chantd par madame
Slockhausen 5 „
— 301. L'Eldganle.a la Sontag 4 50
— 302. Variaiions brillantes sur la Dernifcre
pensde de Weber 6 w
— 304. Petites esquisses sur la Sdmiramis, fa-
ciles, 3 livres, chaque 4 50
— 306. Trois bagatelles trfes facile.s 5 »
— 308. Rdminiscence d'ficosso, 4« concertino. . 7 50
— 310. Petite babiole , rondo facile 5 »
— 311. Un petit passe-temps, facile ,
— 314. Souvenir d'll Pirata, cavaiini'deHellinI
— 315. Capricio d'll Pirata, Delia furor, della. ,
— 319. Mdlange sur la Norma
— 320. Cavaiine id
— 322. Deux bagatelles favorites, faciles". '. *. ',
— 323. Grandes variations de coiicrrt sur une
marche de ilossini 9
— 325. Deux aiis de ballet 5
— 326. Les Montagues suisses , variaiions. . . 5
— 3:i7. Grande faniaisie brillanle et vaiialions
sur I Capuletti g
— 329. La Cachucha , dansc espagnoie o
— 330. La Folie , de Grisard
— 332. Petite faniaisie sur la I'arisina
— 333. Deb non ferir, de Bellini , variaiions. .
— 335. 4 heures 5 min., rondo des cloclietles.
— 336. Le Iriumvirai des val.ses alieniandes,
N<»l,Strauss. 2,Mar(han. 3.Luiiuer,cli. 5
— 338. Morceau d'expression pour la harpe a
double niouvcment c
— 340. Les trois Graces. N"-l, Den conle,BL'l!ini'.
2, Forse uu destin, Donizeili. 3, All
come nastondere, Rossini, cliaq. . . 5
— 342. La Sdrdnade de Schubert 4
— 343. Les bords de la Neva .
— 344. Souvenirs du Nord
— 345. Ah cousolarmi AITretesli,dc Donizetti. .
— 346. .Morceau de concert et dc sa on sur I'Ele-
sire et la Norma
— 348 Le joli rien sur le Chalet
— 353. Les perles de la Persiani , sur une Polo-
naise de Donizeili. ... 5
— 354. Souvenir rocoio sur la Romane.sca ... 5
— 355. Pelitcfantaisiesiirla cavaiine favorite c'c
Ugo, conte di Pari'.;!, d.- nonizeili, . . 7
— 356. Mosaiquc sur la Somuaii.liule 5
— 357. Deux morceaux caracldiisliques .sur la
Somnanibule. Nos 1. Songe 5
2. Marche. . . . ! 5
— 358. Vaga luna romanzetta, de Bel.ini , vaiie
pour la harpe 5
DESAnC'S,Op.6.£ludessurlesFoliesd'Espagne,pour
exercer les mains de loutes maiiieres 6
n. J\CQMiiv. Vaiiat. sur un aird'Aline, de Mayseder. 4
— Valse de I'Oiseau et rondeau de I'Alouetle, faciles 4
— Polonaise d'Oginski, varide, facile 3
LABARiiK. Op. 103. Faniaisie sur des motifs de II
Giarunienlo 6
— Op. 105. Les Roses dis Alpes , melodies suisses,
trfes facile.s. N's 1 el 2,chaqiie. . .
— Op. 108. Man he et tyiolienne de Donizeili. . .
— 110. Fant. brill, sui Norma et Anna Bolcna.
— 113. Dix morceaux dldganls, faciles :
N"' 1. I'eiil .Souvenir, mdiodie de Rossini. . ,
2. Barcarole d'Oberon et Freyschutz.. . .
3. Pastorale, tliiiuied'Aulicr 4
4. Faniaisie mignonne de Meyerbeer. . .
5. Variations sur Bdairice de Rellini. . .
6. Rdmini.scence d'une .syinph. de Beeihov.
7. Priire deTojidra la Ve.siale,de Mercad.
8. Bagatelle sur des motifs de .Spohr. . ,
9. Petit melange sur le Chalet, d'Adam. .
10. Thfeme de Maria di Rudenz,de Donizeili.
— 114. Sur Maria Padilla
PRUNIER. Thfeme original de H, Herz, variaiions. . .
— Solo de concours 7 so
— Op. 45. Faniaisie el variaiions sur leClialet. 6 «
— 58. Mdiaiijje sur la Fille du Rdgiment, 6 «
— 60. Faniaisie sur les Martyrs, de Doni-
zeili 6 X
— 64. Grande fant. sur Nabucodonosor. . 6 »
PARISH ALVAKS.Op. 32. Introduction el variations sur
1 Montecchi 7 50
— 38. Diveriissemeni sur Beatrixdi
Tenda
— 46. Ricord. de la Somnambula.
— 47. Souv. de Gemma di Vergy.
— 56. Trois romances sans paroles.
— 57. Grande fanlais. de bravoure.
— 58. Grande faniaisie sur Moise. .
— 59. Fant. caracldr. sur Oberon.
50
50
6
»
()
))
9
n
4
50
4 50
4
5o
4
50
4
5»
4 50
4
50
4
50
4
50
4 5(1
(i
11
6
J'
61. Grande faniaisie 9
62. Souvenir du Bospliore. . . .
64. La Plainle de jeune fdle. . .
60. Fant. sur I'EroediLancastro
du comle de Westmorland.
Faniaisie brillanle et facile. .
La Lamentation 4 50
7
50
9
n
6
M
0
))
10
)l
12
il
9
II
9
W
4 50
4 50
7
50
6
u
Paris.— Imprimerie de Bourcogse et Martixf.t, rue Jacob 30.
^cnri iB^rtttti. — €>nvta^e& iljconqm^.
IPHiiSrCDg^
GI^AITSE KETHODE
PROGRESSIVE ET COMPLETE,
L'immense succes obtenu par cetle M6ihode des son apparition, classde comme la
plus gradute el la plus rationnelle, dispense de tout £loge.
Edition de luxe. Cartonn^e. Prix marque : ^5 fr.
FIETHODE
5^^S23Sf4?^2a)i3 S2 ail <B 22*3
©«()i« aux Slopes.
Le prix dievi de sa Grande Mcthode a d^lermin^ Bertini a en extraire une des-
tinie aui Aleves : elle renTerme tout ce qui est n^cessaire pour devenir de pre-
miere force, et est appelie a un succes populaire.
•Broch^e, prixmarqu6: 10 fr.
ETUDES ELEMENTAIRES.
Op. 137.
<^u^t:r
r--
^
CINQUANTE
ETUDES M^LODIQUES.
LiTres.
Op. 14«.
Chaque : 12 fr.
Berlin! , dans sa premiere collection d'^tudes, dcpuis Top. 137, L'Umeniaires pour
let peiiies mains, les plus faciles, jusqu'a Top. 12?, Ariistiques , les plus difGclles,
a pr6vu toutcs les comhinaisoiis m^caniques du doigter. II s'cst apcrcu qu'il man-
quail un ouvragequi, tout en am^linrant encore le m^canisme, ail surtout pour
but de d^velopper Ic sentiment musical. C'esl dans cet ordre d'id^es qu'il a com-
post ses Eludes milodiques, appelies sQrement a devenir I'aeuvre favori des concerts
el le cbarme des reunions inlimes.
ETUDES ARTISTIQUES.
Op. 1«9
2 Liv., cliaqiie : 51 fr. Reunis : 42 fr.
Ouvrage deslind aux artistes ct aux personnes qui veulent devenir de premiere
force, sp^cialemenl composed pour faire suite et completer ses Etudes caraciiris-
tiquts.
LA GYMNASTIQUE DES DOIGTS,
PREPARATION A L'ETIDE,
Exercice Journaller ct Indispensable,
Prix : 7 fr. 50 c.
2 Livres. 1" Serie. Chaque: 9 fr.
mum nnmuwrn.
2 Livres.
LECOIXS
6
2 Livres.
2' St;-rie. Chaque: 10 fr.
IlECREATIVES.
3' S^rie. Chaque: 12 fr.
Les Irois series de lecons en six livres onl H6 composies ou cholsies par I'auteur
dans les ouvrages les plus en vogue des meilleurs maitres. Ce sont des morceaux
agr^ablcs a jouer, et qai iloivent d^lasser I'fileve des Etudes plus arldes ; ils soni
doigl^s et class(^s progrcssivement avee le plus grand soin, el les Olives qui les
emploieront cunjoinlemenl avee sa Mcthode el ses 6tudes fcront de rapides
progres.
50 PRELUDES.
Op. 141.
2 Livres.
Chaque : 12 fr.
Les 50 Preludes de Bertlnl sont dignes de ses Etudes. Chaque Prelude contleni
une id6e predominante bien d^velopp^e. L'unit^ est le caract^re distinctif de cettc
production : comme science, comme m^lodie, tout est la parfail, £crit de main de
maitre.
LA SEDIAINE DU PIANISTE
(£tulic6 iournaliercs t>c la gomme
dans tou8 les tons majeure e( niineurs.
Prix : 10 fr.
Ouvrage poor let personnes qui , ayanl peu de temps a donner i I'dtude, veuleni
Gcpendant conserver leurs talents acquis.
£tudes a ouatre mains.
«& ETUDES TKEfi FACILES
A QUATRZ MAI&iS.
Op. 149.
1" Livre.
Prix: 12 fr
Op. 150.
Get ouvrage est destine a etre ^ludi^ concurremment avec lei
Etudes 6l6mentaire8.
2S JETUniSS FACIMjES.
A Q1TATRX MAINS.
2* Livre. Prix
12 fr.
Get ouvrage fail suite pour le degr6 de force a I'op. 149.
COXiX.ECTIOM
DE PRELIDES ET FlGllES DE SEBASTIE\ BACH
i;TUDE SPilCIALE.
DU STYLE ELKVE, DK LA MESURE,
ET DB TOUTES LES COMBINAISONS I.ES PLUS DIFFICILES DU RnVTIIMR , POUB APPREIIDtR
A EXECUTES LES OUVRAGES OtS GRAKUS MaItKKS.
Pour le Piano a 4 niainH.
Reliure riche, prix : 100 fr. Cartonnd a la Bradel, 90 fr
10 suites, chaque : 10 fr.
KorA. Nous prions MM. les professcurs ct amateurs de vouloir bicn remarquer que ces Etudes et Lefons, dtant les dernicres compositions de 11. nertini ,
renferDicnt scales les difficultds moderncs inlroduites dans la niusique de Piano.
nukiqoe Espagnole. — Aiuiortim«iit pour rcxporCation.
P..n». Illi[>ritucri« de Bou^gogii.- r1 Unitiiict, ru« i.cob. 30.
|
Jóhannes Eðvaldsson (3 September 1950 – 24 January 2021) was an Icelandic international football player. He won the Scottish league championship twice with Celtic F.C. and the Scottish Cup once.
Eðvaldsson died on 24 January 2021, aged 70.
References
1950 births
2021 deaths
Icelandic footballers
People from Reykjavík |
Inversnaid is a village on the east bank of Loch Lomond in Scotland, near the north end of the loch. It has a pier and a hotel, and the West Highland Way passes through the village. A small passenger ferry runs from Inversnaid to Inveruglas on the opposite shore of the loch. To reach Inversnaid by road involves a lengthy overland route from Aberfoyle. It is also the title of a poem by Gerard Manley Hopkins.
References
Villages in Stirling council |
Alesha Anjanette Dixon (born 7 October 1978) is a British singer and television personality. She was born in Welwyn Garden City, Hertfordshire, England. Her mother was Scottish. Her father was Jamaican. She was a member of the British girl band, Mis-Teeq. She released her first UK solo album, The Alesha Show, in 2008.
Mis-Teeq
Dixon's career began in 1999 when she met Sabrina Washington. They had both joined Dance Attic (a popular dance class school in West London). They recorded a demo called "Inspiration". During an audition, they met with Su-Elise Nash, and then formed a trio. They were soon signed to Telstar Records with a new member, Zena McNally. They became the popular UK garage/R&B girl band, Mis-Teeq. They released their first single, "Why?", in 2000. Soon, McNally left the band to perform by herself. The band decided to remain a trio.
In 2001, they released their first album Lickin' On Both Sides. It had the songs "All I Want", "One Night Stand", "B With Me" and "Roll On / This Is How We Do It". In 2003, they released their second album Eye Candy. That album had the songs "Scandalous", "Can't Get It Back" and "Style". In 2004, Mis-Teeq toured the United States. They released their first single "Scandalous" from their first American album Mis-Teeq.MisTeeq was a compilation of the albums Lickin' On Both Sides and Eye Candy. They released One Night Stand before coming back to Europe to start work with their third album. However, Telstar Records was shut down and the band had to have a 'Greatest Hits' compilation released under exclusive licenses with Universal Recording Company.
Dixon appeared in the N*E*R*D* music video for "She Wants to Move". That song was from their second album Fly Or Die. The last song she recorded with her band was "Shoo Shoo Baby". It was recorded for the Disney movie Valiant. In March 2005, they released their 'Greatest Hits' compilation. They also announced that they were going to start working separately. Dixon later announced that she signed a ₤500,000 contract deal with Polydor Records. She also announced that she will work on material for her first solo album. In the summer of 2005, she married her long-time fiancé, rapper MC Harvey (formerly of So Solid Crew).
Solo career
Dixon spent a year preparing for her solo first album, Fired Up. In June 2005, she announced the single "Superficial". After the song leaked illegally, the company said her next single would be "Lipstick". She released "Lipstick" on 14 August 2006. It went to No. 13 on the UK Single Charts. Dixon worked with several producers for her first solo album, including Richard X, Xenomania, Johnny Douglas, Brian Higgins, and Paul Eppe. She worked on a song with famous UK rapper Estelle.
Dixon announced that her second single would be "Knock Down". She calls the song "reggae-influenced". It was released on 30 October 2006. An album promo of Fired Up was released during the early weeks of September. It had the songs "Lipstick", "Knock Down", "Ting-A-Ling", "Fired Up", and "Free". All those songs were expected to be on her first album.
After "Knock Down" did not chart in the top 40 her record company dumped her. "Fired Up" was not released anywhere except Japan. After winning Strictly Come Dancing in 2007 she made a comeback. In 2008, Dixon released "The Boy Does Nothing", the lead single from her album The Alesha Show. She then released "Breathe Slow" which charted at No. 3 on the UK singles chart. That was her highest-charting single so far.
Dixon released her third album, The Entertainer, in 2010.
Dixon gave birth to her first child, Azura Sienna, in 2013.
Discography
Albums
Fired Up (2006)
The Alesha Show (2008)
The Entertainer (2010)
Do It For Love (2015)
Singles
References
Other websites
Official Alesha Dixon website
1978 births
Living people
Black British musicians
British R&B musicians
British rap musicians
English singers
Musicians from Hertfordshire
Strictly Come Dancing participants
Television personalities from Hertfordshire |
Pontin's is a holiday company which was founded by Fred Pontin in 1946. It is now owned by Trevor Hemmings and has eight centres in England and Wales.
Other websites
Pontin's official website
Companies of the United Kingdom
Shops
Holidays |
ECOLE DE MEDECINE. CLINIQUE INTERNE.
eV nm ma å
AN 1807.
COMPTE
RENDU
À L'ÉCOLE DE MÉDECINE,
PAR J. J LEROUX,
Se, à INTERNE.
è PREMIERE PARTIE.
Mouvement de l'Hospice clinique du premier septembre 1807, au premier septembre 1808,
et matériaux pour servir à établir la constitution médicale de cette année.
A PARIS,
DE L'IMPRIMERIE DE DIDOT JEUNE,
Imprimeur de la Faculté de Médecine, rue des Macons-Sorbonne , n.° 13.
1809.
AVERTISSEMENT.
M. Corvisarr, Professeur de Clinique interne à l'École de Médecine de Paris,
avait fait recueillir par ses Élèves les Observations les plus importantes faites
sur les malades admis à l'Hospice Clinique.
Vers la fin de l'an sept (1799), M. J. J. Leroux , Professeur de Clinique
interne adjoint , voulant seconder les vues de M. Corvisart, réunit wn
asez grand nombre d’Eléves instruits et pleins de zèle ; il les chargea de
recueillir des Observations ; il leur fit essayer divers autres travaux relatifs
ala Médecine pratique; il dirigea , il surveilla d'une manière particulière
tous ces travaux.
Dans le cours de lan huit (1800), leur nombre s'étant accru, ces Elèves
studieux et laborieux eurent des assemblées réguliéres, recurent des réglemens,
et sy soumirent; enfin, ils prirent le titre de Société d'Instruction médicale,
qui fut confirmé par un arrêté de l’École, dans la Séance du 9 prairial an
neuf (1801).
A la fin de lan treize (1805), les Professeurs de Clinique rendirent à
l'École de Médecine un premier compte, et lui offrirent 853 Observations
recueillies à l'Hospice de Clinique interne; plusieurs Extraits d'Auteurs de
Médecine et de Chirurgie; des Mémoires à consulter et des Réponses à ces.
Mémoires , faits par les Élèves; quelques mots traités pour composer un
Vocabulaire à l'usage de la Clinique.
Le 30 juillet 1806 , époque de l'inauguration des nouvelles salles de
lhospice , la Société d’Instruction médicale présenta à l'École assemblée ,
pour cette cérémonie, 78 Observations faites pendant les neuf derniers mois
précédens , ce qui porta la collection à 932 ; 122 Mémoires à consulter et les
Réponses en plus grand nombre ; 99 Extraits commencés, et 37 Mots pour
le Vocabulaire.
Le résumé de tous ces travaux, et le mouvement de l'hospice pour les sit
premiers mois de l’année, furent la matière du deuxième compte qui fut
rendu à l'École, le 14 août 1806, par le Professeur Leroux.
Il wy eut point de compte rendu en 1807, mais les travaux, continué
avec la même ardeur, furent plus soignés, et approchèrent sensiblement du
degré de perfection dont ils sont susceptibles.
Du premier juillet 1806 au premier septembre 1807, la Société, en réunissant
les Observations faites à la Clinique pendant ces 14 mois, les Observations
- égarées qu'elle avait recouvrées et celles qui avaient été recueillies hors de la
Clinique par ses Correspondans, augmenta sa collection de 559 Observations,
ce qui la porta à 1490. Elle s'enrichit, dans cet espace de temps, de 53 Mémoires
et 64 Réponses, de 51 Extraits achevés, et de 29 Mots pour le Vocabulaire.
Depuis le premier septembre 1807 jusqu'au premier septembre 1808, les
Observations faites à la Clinique interne ont été recueillies avec un gran
soin. On a tellement activé le zèle des Membres de la Société d'Instruction
médicale, on s’est tellement mis en garde contre la négligence de quelques-uns
qui ne terminent point les Observations dont ils sont chargés, contre k
peu de délicatesse de quelques autres qui ne se font point de scrupule d
garder celles qu’ils ont rédigées, que presque toutes ont été remises, et k
Professeur a fait lui-même celles qui manquaient ; de sorte que, dansk
troisième compte qu’il a rendu à l'Ecole de Médecine le 12 janvier 1809,
le mouvement de l'hospicé étant de 345 malades, dont 33 étaient restés à
Lhospice, il lui a offert 312 Observations, ce qui étant ajouté à 77 fournie
par les Correspondans de la Société, portait à 1879 le nombre total de
Observations que possédait le Professeur au premier septembre 1808 (1).
(1) Depuis le premier septembre 1808 jusqu’aujourd’hui-15 mars 1809, la Société d’Instruction médical
a remis au Professeur, Leroux 93 Observations recueillies a la Clinique interne, et 47 Observations faites
hors de la Cliniqne; Total général 2019.
Wy
Cette nombreuse collection , le Professeur de Clinique ne la destine pas
à rester enfouie dans ses cartons; il sent trop combien est précieux un pareil
trésor ; il ne l’a amassé que pour le consacrer à l'utilité générale.
Oui, j'ai toujours pensé qu’il ne convenait qu’au Médecin-praticien d'écrire
sur la Médecine-pratique. J'ai pensé qu’il ne devait l’entreprendre que lorsqu'il
possédait une grande masse d'Observations qu'il avait faites lui-même, ou
sur la fidélité desquelles il devait compter.
Mais aussi j'ai pensé qu’un traité complet de médecine était impossible
à bien faire par un seul homme, parce que sa vie entière n'y suffirait pas;
parce qu'il ne pourrait pas observer un assez grand nombre de faits sur
toutes les maladies, pour les comparer entre eux et en déduire des principes
sûrs.
Jai pensé qu’un pareil traité serait toujours mal fait par plusieurs médecins,
travaillant en même temps, parce qu’il manquerait de l’ensemble nécessaire,
parce qu'il ne pourrait point, qu'on me pardonne les expressions, étre
*
dessiné dans une intention unique, être coulé d’un seul jet.
S
Ainsi je crois que le Médecin qui a beaucoup et bien observé, qui veut
écrire, et auquel l'exercice et les soins de sa profession en laissent le temps,
est réduit à traiter seulement quelques parties de la Médecine , et c’est ce
que je dois tenter ; c'est ce qu'a pensé l'École, lorsqu'elle a arrêté que je
serais chargé de faire l'Histoire de la Clinique interne, et chargé de donner
tous les ans une Année médicale, basée sur les Observations faites dans
cette- Clinique ( oyez l’Arrété de l'École à la suite du Compte ).
Sans doute l’École a jugé que mon Rapport n'est qu'une indication des
travaux faits dans l'intention d'en exécuter de plus considérables, et qu'il est
facile de pressentir. Elle a jugé que c’est la première annonce que fait un
homme qui essaie ses forces, qui se rend compte de ses pensées, qui, entre
toutes les routes qui se présentent, et dont plusieurs pourraient l’égarer ,
cherche celle qu’il doit suivre.
a
iV
Elle a youlu que, par suite, les Observations sorties de la Clinique
fussent classées convenablement, non pas pour n’en donner que le nom, et
présenter, en quelque sorte, un squelette décharné, mais pour ordonner
des faits, pour en tirer des conséquences propres à confirmer les principes
établis ou à les combattre; propres à détruire les systèmes que des novateurs,
plus ingénieux que sévères observateurs, introduisent dans la Médecine, et
peut-être propres à réparer le mal qu’ont fait, sans le vouloir, ceux qui
se livrent à leur imagination , disposent des cadres pour y placer les
maladies qu'ils n’ont point vues, au lieu de rassembler une grande quantité
d'Observations, pour leur assigner ensuite le rang qui leur convient d’après
leur nature. Source d’erreurs pour les jeunes médecins qui ne sentent pas
d'abord qu’une méthode excellente pour guider dans l'étude des maladies
ne convient presque jamais pour éclairer le traitement, et surtout n'est
point admissible pour ordonner les faits recueillis.
L'Ecole, en distinguant ce que le Professeur de Clinique lui présentait de
ce qu’elle en attendait à l’avenir, a arrête que le Compte que je venais de lui
rendre serait imprimé, pour faire connaître de quelle manière se donne
dans son sein l'Instruction Clinique.
Pour établir le mouvement qui s’est fait pendant un an dans Hospice,
nous allons offrir les Tableaux de tous les malades qu’on y a traités, à
commencer par ceux qui en occupaient les litsau premier septembre 1807,
et finir par ceux qui les occupaient au premier septembre 1808.
Malades restés à [ Hospice au premier septembre 1807. 3
-
RC EIEEEI EST PEN FT LENT
ie
SORTIE.
; ae Noms SEPN ; : \ G Sip aoe eee
Salle.| lit. | des malades. | Age. Profession. Noms des maladies. |Entrée.| Guéris. [Non guéris.| Morts. |Restés.
y | © 4
| HOMMES.
| f rgaout
-I | 3 | Thezard fils...|16 ans Opticien... .\..... Fièvre bilieuse..... tess POO
4 'Marun(A.Cés.)|17 jlamenadicr BAPE Fièvre bilieuse,....... 7août.
2 |L'Écuycer.:...130 Cordonnier.......|Auévrisme de l’aorte...| 7août.
7 iLeipresht.....\23 lÉbéniste eooo 000 Fieve bilieuse.........| 6août.
SARIALAN AE a oe 38 Journalier. ....... Fièvre bilieuse......... 6août.
2PNHaiuaut.. 23 Cordounier....... Fièvre bilioso-putride..| 5 aotit.
3 ‘Henriot... Hee CNE 600 .....|Pétipneumonie putride.| 5août.
Anan SsOte ne 22 Menuisier......... Fièvre bilieuse......... 2oaoût.
9 (Bprelert..... 247 {Garcon boucher...|F'èvre bilieuse......... 29acut.
6 Freisheim....|50 Tailicur d'habits. .}Phthisie pulmonaite...| raoût.
DIANE YAN RP at ee 28 Étudiant en droit.. |B ypochondrie......... 3r Juill.
8 |Madeline.....|/ 13 Gomyneutne. te Rhuinatistre chronique|zojuill.
Qe Protinteon ss: 29 Péstuguier:.. 230. Augine siphilitique....|r7août.
10 jOlivarain..... 16 Jourpaliers AE Fièvre intermittente-bi-
Mense RTE 25aout.
iil | 3 |Astruc!...... 33 Officier de santé...|Rhumatisme et fièvre
. THERES. ey er: hee 3t aout.
4 |Lagnais...... 60 Journalier "tree Diarrhée bilieuse...... 18 août.
6 Pinel... sts 44 Peintre en bâti-|Engorgement du foie et
AND AAA oo derftrale ere re 25aotit.
8 |Duban,.-...… 49 DALICR ER EEE Coliques de plomb sui-
\ $ vies de gangrène ‘et
perforation du cæcum.| 3août.
FEMMES.
NE T0 \Riotte: sac, ..« 43 SANS HET ere Cancer ulcéré de la ma-
| MOO nn ne QUE 4août. » » 15 8bre.
3 |Langlois .....|25 Domestique...... Affection nerveuse.....l1gaoût.| 10 8bre. » »
4 |Pierve-Jean...|40 Sans états Cancer ulcéré de la ma-
| ICE rer teers ees 20 juin. « » 16 8bre.
5 iBerthoud..... 44 Hieutiste-e tech Tremblement spasino-
IE EN oper sited ois 5aout. » 24 8bre. »
6 |Combrebec...|28 Cordonnière...... HSE PCR Er S 28 août. » 7 7bre. »
7 |Hubert.......145 SANSIÉ TA ee terre Cancer ulcéré de la ma-
POO D'OR Bas aes à Cast 14 mai. » » 12 xbre.
i 8. |Duvaulay. . .|39 Brodeuse es... Phthisie pulmonaire... .|r4août. » 18 8bre. »
| | 28 8bre.
| 9 jopar . |20 Sans etate e ni Phthisie pulmonaire...| 1806 » | » 7 7bre.
‘to |Cattenot. . . .|15 Fille de campagne.lEpilepsie...........,.. 18août. » . 18 8bre. » ia
ToTAL des malades restés au 1.er septembre.. 27 13 8 6
Malades entrés en septembre 1807.
N }
yo Le) TE.
i T Noms S e TA, 4
Salle.| lit. | des malades. | Age. Profession. Noms des maladies. |Entrée.| Guéris. |Non guéris. | Morts. |Restés.
| |
HOMMES.
Ji 3 (K EED OSOS MAA Cera Ae eee e Fièvre intermittente 5
| ENCORE 12 27 idem. » »
e3 Miche)... 2... 38 Facteur de la poste.| Anévrisme de V’aorte...| 30 » » 14 8bre.
4 :Merflet.......155 R'entienet ecran Hypochondrie , dou-
| leurs rhumatismales, 16 » 7 8bre. »
G)yRoesha R. 21 Tailleur d’habits..|Catarrhe pulmonaire 4 février.
| ; CHLOPIQUC SR... Q » 1808. des
‘ 8 LeSueur....- 70 Jardinier. senai Fièvre bitieuse........ 12 27 td. » »
II. x Bonnard...... 45 ATANITIET RCE Maladie du coeur....... 5 » .6 8bre. »
2) Buse. ot... 44 Soldat et menuisier| Anévrisme de Faorte...| 15 » 17 8bre. »
3. Vhenier...... 24 Tailleur d'habits..|Phthisie pulmonaire...| 29 » » 25 gbre.
PEV eleet ne 56 Journalier sass Fièvre bilieuse.........| 28 18 8bre » »
~
4
Suite des malades entrés en septembre 1807.
No.
Ñ du
Salle. | Jit. |
Noms
des malades.
A
ge
Profession.
Noms des maladies.
SORTIE.
PETAR ae
Entrée.| Guéris. | Non
nwan
ENO,
guéris.| Morts.
Fr)
€
S
eel
fe
ess
= De l’autre part.... 9 3 4 2
HOMMES.
9 |Zeden..,,,...|19aus|Tailleur d’habits.. Fièvre intermittente
GATE soc 0 dos0006 000) ao 29 8bre. | » »
10 |Bruno........|43 Fondeur.en cuivreColique métallique...| 24 4 8bre. » >»
FIL | 2 Duperey......[24 Boucher..........|Perforationdel'estomac 7 » » 9 mars.
: ; 1808.
4 |Norgot. ......|29 Commis....,....,{Phthisie pulmonaire...| 19 » » 20 xbre.
-Ə \Gourchet.....136 Protesseur en lan- i à
gue latine.......JFievre bilieuse,....0.. 5 17 id. » »
5 |Cheminague. . |26 Porteur d’eau....,|Fièvre putrido-maligne.| 24 » » | 29 zd.
5 [Protin........|29 Perruquier......,.{Phthisie laryugée suite] 2.e fois. |
d'angine siphilitique.| 29 » 2cgbre. »
7 |Durand.......|46 Charron et serru-|Colique causée par un
Mere Creer COMO DI ALC tine ‘| 15 23 id. » »
8 |Prudon.,...../54 Vétéran...........;Catarrhe et rhumatisme
chroniques....-.....| 17 » 148bre. »
FEMMES.
IV. | 2 |Pienchard....|30 Couturière... e... | Affection nerveuse.... 23 26 8bre. »
6 |Guettard......|37 Sans état....,...../Epgorgement de la ma-
(UKE sacgho updo 5 COUN es à » 28 8hre. »
ON Denis... <0 Eh Sans ¢tat..........|Squirre de la matrice. I » 17 Bbre. ass
IO |Pouzzin ..,...|40 Cuisinière .,......|Cancer ulcéré de la ma- 19 mai »
| | CLIC CRIER oie 7 » | 1908.
Tora des malades entrés en septembre... 22 8 9 5
Malades entrés en octobre 1807.
| N. N SORTIE.
ai oms } soe Ce mme
Salle.| lit. | des malades. ' Age. Profession. Noms des maladies. (Entrée. Guéris. | Non guéris. | Morts. [Restés.
HOMMES.
I. 1 |Flambert...../24ans|Jardinier’.........{Ictére, engorgement de
IEC Mestre tart 21 gbre. » »
2 |Gaveaux......|26 Charpeutier.......|Diarrhée biliense......| x | 197zdem. > »
2 |Valet.........)20 Militaire........../Calarrhe pulmonaire 2 février
= CHrONIQUE iseasi 20 » 1808. »
4 |Faucon.......|44 Carreleur, ........| Fièvre intermittente
quotidienne, cachexie| 18 » » 19 gbre.
4 |[Deschamps...|59 Peintre auMuséum|Anévrisme du cœur...| 24 » 24 gbre, »
7 \Gallet........|15 Domestique......./Fiévre intermittente
GATE por ome 00:00 0 56 8 16 éd. » »
7 |Fourtier ....:|19 Sansiétat:e..-.4..|Catalepsie.. #2... 20 19xbre. » »
8 |Marie........|17 Chaufournier. ....|Fièvre intermittente
- quarte eee aei 8 16 id. » »
Tl. Pee BCHOt 2.120 Charron..........|/Péripneumonie........ 21 14xbre, » »
2 |Pouillot......|18 Tailleur de pierre .|Féripneumonie........| 20 13 xbre. » »
Renaud …....|21 Tailleur d’habits..|Catarrhe pulmonaire 25 avril
Chronique pongo usso|e 20 1808. » »
4 |Terloque.....|24 Domestique ......| Vomissement spasmo- 5
dique, et péritonite ,
suite de fièvre inter-
y: OELE Mos SoS 9000906 20) 28 gbre. » »
7 |[Masson.......|18 Garcon marchand
de vin..........|Leucophlegmatie. .....| 14 3 9bre. » »
8 |Petschler...../25 Bijoutier ......... Erysipèle bilieux à la
; faces a acy estes cae eat U7, 15 gbre. « »
9 |Marchand....|40 Menuisier ........|Hémoptysie ..........| 23 » 4 xbre. »
LOMIPErN Ie. A Cordonnier.......|Fièvre intermittente
double-tierce..,.....] 26 15 gbre. » >
16 12 3 I
Suite des malades entrés en octobre 1807. 5
STN:
s — ee oS ROE ES ee
du Noms : nm ent Hn, |
Salle.| lit. | des malades. | Age..| * Profession. Noms des maladies. |Entrée.| Guéris. | Non guéris. | Morts. |Restés. -
De l’autre part...! 16 12 3
| “HOMMES.
3 |Cheminot. AE ans|Boulanger RE Phthisie pulmonaire.. 23 » » 26 gbre.
5 |Fleurant..... 52 Charron. Sgt MEE Anéyrisme actif AE
COEM oo 3 » » 14 gbre.
WE NiO w boars ole) Ghapelienti jer. 1s Maladie.du cœur...... 19 » 19 xbre. »
7p Aa MICs Gosdoane 38 SCFRUTIERe rer Fièvre catarrhale bi-
ME ocodvsverocnos 6 1 gbre. » a
FEMMES. ; ;
; 2.¢ fois. | 19 Mars.
IV. | 3 |Duvaulay. ...|39 Brodeuse.. ARTS pulmonaire. . 23 » » 1808.
5 |Harguiez..... 30 IMlOdisteter. rer ere Spasme de la gorge.. 12 » » 19 jany.
© ATON 6406500 43 Infirmière........ Fièvre catarrhale bi-
liense nr rec pool 20 id. » »
8 |Queneville...|25 Sans état Rhone Suites de couches..... 20 1 gbre. » »
9 |Marlaire...... 40 Couturiére..... .. [Cancer ulcéré de la ma-
HE adou900 0000000 27 » » 12 avril
ToTAL des malades entrés en octobre.,. 25 19 4 6
Malades entrés en novembre 1807.
t
N°2 : SORTIE.
| du Noms ET eT, J Ë
Salle. iit des malades. | Age. Profession. Noms des maladies. |Entrée.| Guéris. | Non guéris. | Morts. |Restés_
HOMMES.
J. 5 |Sotinelle...... 48 ans| Domestique...... Hydro-tharax.. Meo) « » 8 xbre.
Il. |. 3 |Paltavec...... 2T Boulanger........ Pleuro-péripneumonie
patride aote 26 1g xbre. » »
Callous re 16 Novice matelot.../Fièvre intermittente |.
quotidienne ........ 3 12 idem. » »
5. [Martin < An- ;
toine ). 43 Limonadier....... Obstruction du pylore.| 15 |25 février » »
8 |Tittmar...... 28 Tailleur d’habits../Suites de péripueumo- 1808.
; a E O 20 28 id. » »
ro ”|Decan e 28 Limonadier. . ....|Squirre du foieetascite| 20 » » 24 xbre
très-soulagé.
IN. | 4 |[Toulouppe ...|4r Vigneron......... Maladie du cœur, ascite| 20 » 9 mars 1808. »
5 |Maincvile....|86 |Fondeuren cuivre-lAsthme 2"... 20 » 27 xbre. »
6 |Michaut...... 20 Ouvrierau minium neo ARS de plomb..... 21 27 xbre. » »
8 |Matiieu...... 45 Portier. .|Rhumatisme aigu bi-
: MERSS 600000000000 16 | 29xbre. » »
FEMMES.
DVA |Bailehs.-.... e 18 Passementière.....|Hystérie.............. 8 » 16 janvier. »
ne) MOH iponboos 37 Couturiere........ Péripaeumonie mali-
SnO Top perce 23 » » 247d.
ToTAL des malades entrés en noyembre... 12 6 3 3
-6 : Malades entrés en décembre 1807.
N°. | -
an Noms
Sortir.
Salle.| lit. | des malades.
Noms des maladies.
RER TIRE Em,
Age. | Profession. Entrée.| Guéris. | Non guéris.
De l’autre part...; 12 6 nes)
HOMMES.
I. rı |Lallemand....{r8ans|Raccommodeur de
Morts.
3
Q janvier.
1808.
16 id.
5 avril.
«
jọ janvier.
»
»
28 janv.
»
faience. te" Hiévre putrides.....-. 22 » »
3 [Cottin,:......l49 |Toutneurencuivre|Colique métallique
compliquée de fièvre
‘ putrido-maligne..., » »
3 Millet"... ..#147 Marchand de fruit.|Embarras gastrique...| 2: 9janvier »
1808.
4 |Meunier...... 32 Ramoreur ce lPleurodvnicentreeere 3 TILAAN »
KOCA. eee in 41 Terrassier r.. Fièvre interinittente | - ;
3 quante. To en a 26 3 févricr. «
ZI. | = |Salmon......{57 Militaire 5 S65 gence Embarras gastrique...| 2r 28 id. »
2.¢ fois.
2 Pugen saddoso 46 Soldat et menuisier!Anévrisme de Vaorte..| 18 » »
3 |Barjon.......{24 |Peintre en batim.|Colique de plomb..... 22 |rjanvier. »
4 [Lefebvre ( An- :
idré}....... {39 Serrurier.........|Fiévretiercesuivied’en-
gorgement des viscè-
res abdominaux... 8 31 id. »
7 |Cassignol..... 22 Papetier...... ....|Piévre tierce bilieuse..} 27 {5 janvier. »
8 |Hubert.......|30 Bonnetier.........| Affection spasmodique 9 19 id, »
8 |Dawan..... ee Couvreur....... ..|[Fièvre catarrhale bi-
CUP RER P ERP ERe 27 |2janvicr. »
9 |Malicieux....|40 Marchand de vin..|Cachexie scorbutique .| 2r » »
TO |Servat...,....|42 SCNGIMEICD so ee Embarras gastrique...| 30 7 janvier. »
IX. | 3 |Bergeat.......153 Commissionnaire.|Maladie du cceur...... 3 » 28 id.
3 |Rivoley...... 135 IOs avi eo cose oun Pleuro-péripneumonie
= PUR le rq crisis | 32 » »
5 |[Fouque.......|64 Tailleur de pierre.| Maladie du cœur... 2I » 6 février.
ae FEMMES
Iv. | 1 |Dezaville..... 17 Couturiére...... MENYS CETLE e e e ...| 23 [25 février »
; DE CTO enr. {20 Cuisinière ........| Fièvre bilieuseetretard
; desineslese rene 2 18 Janv. »
AAIManer oes w/e 44 Sanse tatie ae core Cancer ulcéré de la ma-
CCE CRC nee ET » : » >
bellow... Dre) Couturière .:.....|Colique nerveuse......| 22 » 17 février.
Tora dès malades entrés en décembre... 21 : 12 3
Malades entrés en janvier 1808.
Fete ya, =~ S
{° i ORTIE.
N Noms ee RE,
Salle | lit. | des malades. | Age. Profession. Noms des maladies. |Entrée.| Guéris. | Non guéris.
HOMMES.
I. TARAN en... S 21 aus|Cordonnier ... . +.. Fièvre putride........ » »
‘x |Chevalicr..... 17 Marmiton........ Fièvre bilioso-putride.| 16 » »
q |Louzardy.....123 Attaché au. Mu-|Fièvre intermittente
séum d'Histoire] avec engorgement de
naturelle Perte lA TUG ECS acs cou 27 17 avril. »
3 |Leroux.......143 Fripier, etc....... Maladie du cœur.,...| 12 » 4 février.
4 |Deschamps...|59 Peintre au Mu-
séum d'Histoire 2.¢ fois
naturelle .......| Anévrisme du cœur..|* 6 » 31 id.
$ |Chamel,......|/ 11 SATSE Fièvre maligne,...... 2 31 id. »
Il. t |Clajou...... .-|24 Charron......,...|Fièvre catarrhale mu-
QUEUSCR EE RER e 23 mars. »
2 |iBatral ce. 24 Palfrenier,.......|Wiévre catarrhale bi-
| Í Lleuserpsj cadet ia 5 6 février. «
6
|
| Morts.
Restés,
8 4 2
Restés. . —
Suite des malades entrés en janvier 1808. ae D.
SORTIE.
du Noms | j (PER Race Ne ELIE E
A lit. | des malades, | Age. | Profession. Noms des maladies. {Entrée.| Guéris. | Non guéris. | Morts. |Restés:
: De l’autre part...| 8 4 2 Py ies ||
| HOMMES.
| 4 |Boudron...... 21 ans|Journalicr........ Fièvre bilioso-putride.| 5 7 février. » »
GRIINIeOt RE en ör Professeur en lan-|Catarrhe pulmonaire
j gue laline...... ANIM Gnppsgooons 15 - |r4 février » »
/amiteelletier. ‘rcs. 31 Boutonnier....... Colique métallique....| 9 |26 za. » »
7 |Mioalane ....|45 Commissionnaire . [Suites de péripneumo-
MPH e onde 00d none 26 » 15 février. >»
8 |Polachon.....|22 Cordonnier....... Fièvre intermittente i t
MERS Has e 5 |i2février » »
I 10 |Soreau..,.... 22 Tisserand ........ Fièvre putride........ . 8 |3ozd. » »
II. | x Horanger ...,|79 Attaché au jardin|Paralysie et maladie du
des plantes...... CULE t aie are Re sinus 7 » DS gid.
T NNO SE a 00 20 Argenteurs. e. fi Péripneumonie bilieu-
| SSeocgongoaso0os0uaD 13 2 février » >».
3 |Bourdillac....|36 Visneron. tte Ascite, suite de fièvre
intermittente irrégu-
litre, et maladie du
COUR ER ane 14 » 27 mars. »
6 |Lafond....... 38 Menuisier .…...... Fièvre putrido - mali-
BUENE E EINDE 6 |287d. » >
8 |Picheru....:. 50 POBEDIM e aeS Anévrisme du cœur...| = » » 20 zd,
D AU VE ere 63 Menuisier ....,... Apoplexie et paralysie.| 21 » » 26id.
8 |[Raymond....|40 Laboureur.......,|Maladie du cœur...... 26 » 22 février. »
FEMMES.
INA a IP aische eee 26 Couturiére........ Suppression des règles.| 29 |r.7 mars, » »
S| LEN) e gue 3 Couturiére........ Beutormheen.. re. 19 8 juin. » »
OREA rer. I Conturiereyepire' Hystérie et suppression NE
désrénics peer ce 18 |11 février » »
10 |Thillaie ,.....|44 Blanchisseuse.....|Engorgement de la rate
et suppression des ré-
PL OStetete rente pee 14 » 5 mars.
ToTaz des malades entrés en janvier... - 25 14 6 5
Malades entrés en Jévrier 1808. \
=e
à Noms
Profession.
du
lit. | des malades.
Salle. Age.
nnn mme, |
Noms des maladies. Entrée.| Guéris. | Non guéris. Morts. |Restés.
HOMMES.
I GAJAN. clei: 19 ans|Décrotteur ....... Péripneumonie bilieu-
HSisungoceussacpes#t 4 422 idem. » »
2 Daval eene 49 Garcon de chantier Maladie du cœur...... 22 » 3 mars. »
3 |Gauterereau. . |23 Boulanger........ Pleuro-péripneumonie
3 [Laurent (J pilieunser coacogcabe 4 . |22 zd. » »
Etienne )...|27 Ouvrier au tabac..|Pleurodynie .......... 29 8 mars. » »
4 |Arnaud...... 30 Arquebusier ...... Phthisie pulmonaire,
hydro-thorax. ..... Alea ES » 25 mars.
S Protini... ie 120 = |Perruquier....... Phthisie laryngée , pré-
5 cédée d’angine si-|3.e fois.
philitique ........., 15 » » 8 mars.
GATESA des sia: 17 Elève en médecine.|Fiévre bilieuse........ 6... [tod i » »
6 |Broguier..... 28 Charretier. .....+ .|Fiévre intermittente
7 [Bonnard ( J. (NILE S855sa0sco08e0 20 6 mars. » »
Baptiste ).../26 Tailleur d'habits,.|Catarrhe pulmonaire.
4 AIEU ERP deren onde 6 14 id. » »
7 \Ouvrier....../22 Commissionnaire..|Fièvre putride........ 20 18 mars. >» »
8 |Bouvier...... 25 Domestique...... Pleurésie chronique...| 10 » » 30 mars.
i. | 13)|Lerat..,....,.138 |Confiseur......... Péripnenmonie bilieu-
Sesen 0 2 6000000) O FENTE »
8:
seer renee
Salle.
XV.
Salle.
II.
III
Ne.
du
lit.
orp
a ©
N
a
du
lit.
ANT Cr HR ©
N
N.°
Noms
des malades.
Sosiot.....
Leliévre..... 124
Letrouvé...
Gravely......|é
Riecaour:. «5...
Guillon.......
Romancey....
Legagne....../58
Porchel......|40
. 138
onanoi
Diewville...
Bender.
Noms
des malades.
Limpas...... . Péripneumonieputride| 15 14 avril.
Seguin .......|23 Tailleur de pierre.|Gatarrhe pulmonaire
aigu.. de a a I 8 zdem.
Aconclen saa Macon... RSA .|Péripneumonie putride} 16 14avril.
Lombard. .... |50 Serrurier ....:.... Maladie du cœur...... 21 »
BEDE ames ..|27 Domestique ...... Péripneumonieputride| 28 3 mai.
Dumont......159 Fabricant de bas..| Rhumatisme et para-
lysie 22.3.5 Meee ne LO »
rab bres oie. 18 Perruquier... .|Peripueumonie....... 20 3 avril.
‘Dupoublone. ./18 isserand, ess esoh .|Fiévre putride........ 5 5 avril.
Vaition 4.201122 Imprimeur àla cas-
; SORRE .......|Maladie du cœur..... 14 »
Rousseau. . >. . |28 Dauseur..........| Vertiges, convulsions,
oies PEER 6 »
Bacon........|24 }Boulanger......../Catarrhe pul lmonaire
3 aigu........ eee RE) 2017 0e
Lesneur......{15 Cofine tieren nie Péripneumonie....... 30 {rd avril.
MES 208880 vel Peintre cn bâti-|Engorgement du foie et}2.¢ fois
MIDAS RP ETES de Vestomac........ 30 »
Colline. 23 MEDELITE NS re .ctere's ea] HE MELOMULC Hla etereyerstoctcle 2 »
2.¢ fois
Maineville....|56 Fondeur en cuivre|Asthme...... PE DE 14 »
CAVIlICT e cal 32 | MACON s eenn e ee .. [Fièvre bilieuse..... Ier 21 zd.
Pichon. ...>..|26 Postillon.........|Fiévre intermittente
quarte... esseere 23 |11 mai
Joignant.....|37
Age. | Profession.
4: aus|Scieur de long..
Age.
6oans|Cother..:.7....
Suite des malades entrés en février 1808.
Noms des maladies. |Entrée.
De l’autre part...
HOMMES.
.[Péripneumonie putride
Chapelier......... Péripneumonieputride| 26 {14 mars.
Garcon Roca Scarlatine passe ma-| ~
dE VINS ere Mar conan 26 »
Maconies ia Catarrbe “pulmonaire
; chronigue......... 5] - 2X) »
Jardinier.........|Fièvre intermittente
UIE Sooo ere 26 I mars
Charretier..,.....|Engorgement du foie et
de la rate , suite de
fièvre intermittente.. 7 »
Boucher et infir-
MEN Pooocogdooc Péripueumonie....... 6 19 id.
Garcon depharma-|Fièvre catarrhale bi-
Cle lieuse., ... Sanan CRE 20 12 mars.
Journalier e.e.: Catarrhe pulmonaire ,
commencement de
maladie du cœur....| 15 »
FEMMES.
Cuisinière... -|Ménorrhagie..... 19 9 avril.
Couturiére.,...... Fausse-couche..... Peele Ole avale
23 19
Toran des malades entrés en février...
Malades entrés en mars 1808.
Noms des maladies. |Entrée.
HOMMES.
Profession.
Scieur de long....|Pleuro-péripneumonie
DEES ENEE stele
18 mars. |
SORTIE.
ET En
Guéris. | Non guéris.
SORTIE.
OE S >
Guéris.| Non guéris.
»
6 ayril.
»
11 mars.
»
»
8 mars.
»
»
15 mai.
»
15 avril.
>»
«
5 avril.
a Charenton
28 id.
»
¥
Morts.
»
le même
jour.
»
»
»
15 avril.
A id.
Restés,
Suite des malades entrés en mars 1808. 9
ON? = mS me: P
i ORTIE.
de Noms CRE ar Vo PTIT,
Salle.| lit. | des malades. | Age. Profession. Noms des maladies. |Entrée.| Guéris. | Non guéris. Restés.
5 De l'autre part...| 18 II 5 2
HOMMES.
= 8 |Taillade...... 18 ans|Charbotinier...... Péripneumon.bilieuse.} z {16 zd. » »
Gercau, dit
Masson..... 156 Domestique ...... Contusion au, côté et
rhumatisme aigu....| 18 » 26 id. »
ey {EOI boaon tos 16 Fabricant de jouets
@enfans..-. J... Péripneumonieputride; 30 |18 avril. » »
FEMMES.
IV. |: 1 |Harangé...... 31 Couturier ere Suppression des règles.| 16 {15 mai. » »
DAVES Banas 40 Empaill.dechaises.|Eugorgement et pro-
lapsus dela matrice.| 2 » 15 mai. »
3 |Josserand.....|47 SEIS GLA. ough oc Rénicarditeytisecs te 21 » » 25 id.
10 |Renaud...... 21 Femme -de -cham-
IMÉbododreccoues (Suppression des règles.) 8 » 27 id. »
ToTaz des malades entrés en mars... 25 14 8 3
Malades entrés en ayril 1808.
|N | 7 £ SORTIE.
MA Noms p
ille. lit. | des malades. | Age. Profession. Noms des maladies. |Entrée. Guéris. | Non guéris. ! Morts. |Restés.
HOMMES.
I T. EVO sen 15aus|Manœuvre........ Peripneumonie, fièvre
cxanthématique ....| 18 1 mai. » »
Oma BCE onono aao 22 Domestique...... Péripneumonie bilieu-
3 j COMENT NS NN ET TE 15 27 idem. » »
8 |Gemarre.... .|45 Manoeuyre........ Péripneumonie mali-
Naa eo ao n SCAO oA I » » 6 idem.
Sal eee 122 Domestique .... .|Péripneumoniebilieu-
SÉRIE l Las C267: » »
3 |Bourdillac....135 Vigueron.........|Ascite, suite de fièvre -
intermittente irrégu-
à d lière, et maladie du|2.e fois. ;
(Koa) wore Heb re 30 » 11 juin. . »
2.¢ fois.
4 |L’Ecuyer.....|38- Cordonnier....... Anévrisme de l’aorte.. I » » Iz Juin.
DONS Sosa 40 Fabricant de bas..| Anomalie nerveuse...| 16 21 zd. >» »
6 |Chapsal....... 51 Frotteur..........|Maladie du cœur...... 25 » 29 id. »
` 8 |Lamarre...... 64 Nraiteuree "ere ..|Fièvre bilioso-putride. I » » 6 id.
I, | 2 |Guillemain. .. {22 Arquebusier...... Maladie du cœur...... 27 » 17 mai. »
3 |Sauvages....../45 Salpetimence. ei . |Périppeumonie....... 3 24 id. » »
AAIBASOLE, oo te. 117 Cordonnier....... Fièvre maligne.......| 17 » » 19 id.
4 |Lemoine (Et: :
Brenre)e er Cartier..... oae do VCES CEN eE 6 ae 25 17 mal. » »
SSAB Ek ee es 15 Manoeuvre....... Fièvre bilioso-putride.| 12 juin. » »
Gaevle ve 24 LTO Aes lhe Ae Peripneumonie....... 12 17 mal. » »
7 Welezeve 7... . 17 Domestique ...... Péripneumonie....... II 3 mai. » »
MING Poe Gage 23 Tailleur d’habits..|Rhumatisme aigu ; du rhu-
commencement de matisme.
maladie du cœur....| 38 29 mai. » »
9 | Frangis....... 32 Domestique...... Fiévreputrido-maligne| 16 » » 28 id.
10 |} fhomas...... 34 Macon Are Péripneumonie bilieu- if
EREE SENO PME 2 16 mai. » »
TON RAY et ASE 50, {Journalier...... ..|Péripneumonie putri-
< dent Here 3 24 id. >» »
I, | 1 [Dubois....... 74 Macon ere Anévrisme passif du ;
CRUE NAE ae os 13 » » 19 id,
1 |/Hudry..... ..163 Journalier... ...../Péripneumon.biliense.| 20 15 mai. »
, 22 13 3 6
to
10 Suite des malades entrés en avril 1808.
SORTIE.
Noms x a
Salle.} lit. | des malades. | Age. Profession. Noms des maladies. Guéris. | Non guéris, | Morts. |Restis
i De l’autre part... | 22 13 3 6
HOMMES. |
Entrée.!
ue <.. 449 ans|Tourneur deroues.| Anévrisme de l'aorte. . I » » » 1
«[Oyon.. . [50 Gazier, infirmier.|Erysipèle bilieux à la z
aee per E 28 10 mai. » »
Drouard .....|63 Porteur d’eau.....|Catarrhe pulmonaire
GET EHEBE Apes ben SE 6 20 id, » »
Benard... .|65 Seiler rrr per Péripneumonie bilieu-
BO? co booed odonausboos 21 » > 31 mai.
Breon-. =... 52 Serrurier..,.!..,..|Péripieumonie nali- z
DRE e aT PEL » » 29 zd.
a tb
ANA MS AIBrelye oc 20118 Domestique...... Squirre de l’estomac...| 112 » » 27 mai.
4 |Venay..,.....|53 Garde-malade.....|Cancer ulcéré de la ma- :
(Ice Rire Re » | » 12 mai.
6 |Malfroy..,...|50 Ouvreuse de loges.|Phthisie pulmonaire.. 20 » » 22 id.
6 |Valois........443 Domestique....../Cancer ulcéré de la ma- 3 Ey
A ARA 21 » » 21 Juin.
K 7 |Boguet.......|28 Sans étať.........|Phthisie pulmonaire..| 15 » 22 id, »
8 |Nortain......|40 Miellense re" 4Eievrehbilreuser#rrte 15 24 id, » »
CuiPonchets sx" 0 Enfant i arnee Maladie du cœur......| 25 » 15 mai. »
V. dr |Legrand...... 122 Peintresmrentitr Hystenem ecnin ai 28 » 11 juin »
Tora des malades entrés en avril... 35 16 6 12 1
Malades entrés en mai 1808.
SEE UE RTE
Ne SORTIE.
du Noms a a EEEE
Salle. ‘| des malades. | Age. |- Profession. Noms des maladies. |Entrée.| Guéris. | Non guéris. | Morts: |Resté
HOMMES.
I. TGO aeee n a6 ans Garcon marchand|Angine spasmodique.. 2 12 idem. » »
dewin, Mt.
1 |Thezard père. y Opticien... e n Pleurodinie. 21... |... 12 25 id. » »
t |Lafosse. ...,..|23 Domestique...... Obstruction de la rate.. 27 11 juin. » »
6 |Pechereau... . |36 @wisiite rs ict vee Fièvre putride........ 4 25 zd. » »
6 |Camus.......|44 Cocher ee Gates Péripneumonie bilieu-
ESéccnsongasadcS olf 7853 11 juin. » »
Lalouette.....|44 Doreur surmétaux|Colique métallique... 21 30 juin. » »
6 Ganerte i... 02 Commissionnaire..|Maladie du cœur hy-
dro-péricarde....... 4 » » 5 td.
8 liBeymal:...5.% 54 Domestique....... Maladie du ceeur...... t » » 12 Juin.
i. 1 |Blanvilain...,|4o LE ais: Anse ase Oo Cancer du rectum..... 6 » 15 zd. »
eee maine ani 52 Décrotteur........|Péripneumonie bilieu-
: SORA EE NPA À ER Pub 13 juin. » »
2 |Baupain...... 34 Imprimeur en ia
piers peints. ...|Péripneumonie. doll 1 2 juin. » »
S1POIS name." 22 Marechal... 52.1, - Fièvre intermittente {
J ; LIEKCE RRS eR Ss 2 16 id. » »
3 | VediuS a a | 6 Selle iz ota e Péripneumonie bilieu- ;
; CO Hoba dote gnome 19 » » 24 id.
SHINOUCHE diei 21 Tailleur d'habits. „| Fièvre bilioso-putride.| 20 20 juin. » »
4 |Desforges...,.|b9 Menuisier. .......|Pleuro-péripneumonie
CLINICS Shas aus ues 19 » » 25 id,
GAIGornete ne 44 Domestique ...... Péripneumonie bilieu-
SE asser, on. 22 » » 31 zd.
7 \Cochd. i051 36 Bijoutier... .|Maladie du cœur. .... 6 > . 17 id.
7 |Boisvontier, .,/20 Manœuvre ....... Fièvre tierce bilieuse ..| 20 18 Juin. » »
Be Brctel pe. 66 Rapeur de tabac. .|Embarras gastrique. 10 13 id. » »
8 |Pontmichel...|38 Commissionnaire. ne
FOR OR 0 GAL AIO ONE 18 juin. » »
20% 13 2 5
> e » LU
Suite des malades entrés en mai 1806. . : 11
: :
N None SORTIE, |
~ Salle.| lit. | des malades. | Age. Profession. Noms des maladies. |Entrée.| Guéris. | Non guéris. | Morts. |Restés.
De l’autre part...| 20 13 2 on
HOMMES.
Armagnac....|49 ans|Horloger..... ....|Fièvre cérébrale mali- -.
Eva soouopocousuns 4 » » 18 7d.
9 Ponget eae 53 Porteur d’cau...,.|/Fiévre maligne....... 20. » » 25 id
10 |Martiuet. 23 Domestique....... Fièvre putride........ 19 | £8 juillet. » »
STT te (Eland: vas. 70 Cordonnier....... Leucophlegmatie et en-
gorgement du foie.. 2 » 6 août »
Sn ÉChrand.--. 42 Séries Phthisie pulmonaire. II » 13 zd. »
SHENS ETE oaa 44 Menuires Péripneumonie bilien-
SAYS SE ER Are Pae 25 aaNet » 7 »
6 |Portier.....|45 Commissionnaire.|Fievre maligne....... 29 » » 3 juin.
8 {Percheron ....|70 Chandelier....... Fièvre putride HOE DEN 4 » » 16 id.
SOUCIS e as 65 SerruUNeN. eenia Péripneumonie, scor-
buta tn anA 25 » 5 juin »
FEMMES.
| Le même
y, | 2 |Jouffroy...... 69 Domestique...... Apoplexie, hémiplégiel 6 » » jour.
‘| a |Lefebvre..... 59 Sans etatism esh {Cancer du rectum..... 19 » 18 juillet. »
2 |Levasseur 51 Sans état....... ...|Phthisie pulmonaire. 25 » » 29 juillet.
En appa-
rence.
AM DINO Gage nt Brodeuse aias =s Hysterie e eese: 29 |30 juillet. » »
7 \Fourry....... 48 0 Élarooooe Cancer ulcéré de la ma-
ICE dass bpoeS 2 » » 2 juillet.
8 |Durand... .. 43 Infirmière. a... Catarrhe pulmonaire
i | | aigu... ............ 2 15 id. » »
8/\Pouzzin...... 40 Gisinière-ser.". Cancer ulcéré de la ma-|2.¢ fois
BHO a dé avast 19 » » 6 juillet.
9 \Cellier...%.: .|20 Femme- de-cham- :
lNeGeanboauwan on Rhumatisme aigu..... 7 2 juillet. » »
10 |Mouguin..... 25 Sans eat ce. < sc Hystérie et scorbut....| 20 | juillet. » »
ToTaL des malades entrés en mai... 38 19 6 13
Malades entrés en juin 1808.
N.° SORTIE. $
du Noms À EE :
Salle.| lit. | des malades | Age. Profession. Noms des maladies. |Entrée.| Guéris. | Non guéris. | Morts. |Restés
HOMMES.
I| 3 fDelomel...... 18 ans|Garcon de cuisine.|Péripneumonie bilioso-
He socsnocedeus 20 |1i8 juillet. » »
4.[Grimoire..... 19 Garcon marchand
enya iss. she Fiévre maligne....... 7 » » 27 id.
4 |Deschamps...|59i |Peintre au Mu-|Anévrisme actif duj3.e Hors
seum d'Histoire (Coure. the iets 28 » » 2 juillet.
naturelle .......
5 |Lefremont,...}27 Brétre tree. Fièvre tierce avecexan-
EEE obarondeuc 2 |20 zd: » »
5 |Montprofit...J54 |Jardinier......... Maladie du cceur...... 25 » 19 juillet. »
6 |Lecherpy.....}23 Bonnetier ........ Fièvre double tierce...| 14 |22juillet. » »
8 |Deloity......1 SM MN RTE DO 0 0 LE à Colique métallique... 17 |22 7d. » »
8 |Briseville..... 62 Tisserand......... Maladie du cœur...... 24 » 27 juillet. »
itu) ee | Biol ee e 17 Cordounier....... Fièvre maligne ....... I4 » » 26 id.
1 [Raymond 15 Décrotteur........ Fièvre bilieuse........ 28 |r4 juillet. » »
2 |Cheville....... 16 Brossicr... .| Leacophlegmatie, ma- :
: ladie du cœur....... 3 » .26 id. »
2 |Potonier......[5o |Miroitier......... Tremblement et sur-
dité, suites de coli- ‘
: que métallique ..... 27 > Sjuillet. | »
3 [Martin (Louis Fabricant de can-|Péripneumonie bilieu- > |
| Claude)....|: MEET. mene SORA TNA res 24 |18 juillet. » Ets
13 6 4 3
Suite des malades entrés en juin 1808.
Ne
SORTIE.
du Noms pcre ESE
Salle.| lit. | des malades. | Age. Profession. | Noms des maladies. |Entrée.| Guéris. | Non guéris. | Morts. _(Restés
De l’autre part...] 13 6 4 3
HOMMES. /
4 |Monty..... -|45 ans|Poélier-fumiste ...|Suites de péripneumo-
Mr GES 0000100008 24 7 juillet. » »
15 [Weberz......l20 Serrurier....+.. ..|Fièvre maligne... ..... 6 » » 26 juillet.
6 |Lemoine (J.N. 59 Portier...........|Anévrisime passif du
i CHR RARE TEE sof a » » 1724.
6 |Dantin....... 18 Maneeuvre........ Fièvre bilieuse: EN st 22 5 juillet. » »
7 [Brut ......... 28 Etudiant en droit.. | Péripneumonie bilieu-|2.e fois.
Sel RE AA HAE 23 » 13 juillet. »
. 8 [Savard,..... {47 Militaire , impri-|Céphalée A ar |
menr. eani e SCOND E 21 j|roaoût. » »
9 So) | Ge sisis . [30 Gulottier: AE Fièvre intermittente
quotidienne rene DH I 18 id., » »
9 |Leblanc...... 20 Corroyeur........|Fièvre bilieuse........ ir Pre » -»
9 |Vidz......... 26 Chapelier: 00e Rhumatisme aigu..... 2 > 5 juillet »
5 |Payen.. 48 Tailleur d'habits. .|Rhumatisme aigu.,... 19 juillet. » »
TILL. | 6 Gonticr.. Sacre 24 Journalier. tec Maladie du cœur... 6 » 13 id »
6 Raynaud AA [23 Tailleur d'habits. .|Péripneumouie bilicu-
Revise gaeeu odbee sno. 17 |a7.2d. » »
7 |Bonelly......|27 Joueur de vielle...[Fièvre maligne RAS i I » » 17 id.
7 Guenet... 2I Cordonnier. ...... | Fièvre bilioso- -putride.| 21r » » 16 juillet,
Naté.., -|49 RENE oa 00 E A0 Anéyrisme de l'aorte.. 7 » » 11 zd,
8 [Lefebvre (J. 2.e fois
Antoine)...{4b Déchargeur de bois} Anévrisme del’aorte...| 11 » 29 id. »
FEMMES.
AVS Terrier... 3126 GUISIMICrE CE. [Suppression des règles.| 20 | r.raoûùt. » »
Tovar des malades entrés'en juin... 30 14 8 8
Malades -entrés en juillet 1808.
SORTIE.
o
de Noms : i
Salle.} lit. | des malades. | Age. Profession. Noms des maladies, [Entrée.| Guéris. | Non guéris. | Morts. |Restés,
|
HOMMES. |
/
I, 1 |Lefrancois....|23ans Menuisier.. ...... |Fièvre bilteuse: 22). as; 15 |30i7d. » | »
T | EL OCS lv «|| 27 Cordonnier....... Fièvre putride........ 31 » » » it
DuiG@ailots. +. +. 2 Domestique...... Fcter eh rrr ne tag oes 9 31 id. » »
An BA acts EL «+ 19 Emailleur...... -|Hémoptysic.......... 23 » 25 aout. | »
AONE Rave 25 Clerc de notaire...|Phthisie pulmonaire... 12 » >» » I
j 5 |Piltzinger, 2r -*|Chimiste......... Colique de plomb...... 20 1 août. » »
6 |Desprez. ...../55 Brocanteur ....... Phthisie palmonaire...| 24 » » 21 août
7 |Couturier......,21 Clered’avoué..... Fièvre intermittente ir-
| MÉDUITÈNEN oa a i Po ey 4 août. >» »
g Sakray, dma.. 166 Employé ala poste. Colique etligvrebilicnse] 30 14 août. » »
TI. | x {Durand ....../46 Charron, serrurier.|Colique causée par unj2.¢ fois. |
exomphale s fai ne 172674: » »
1 |Dubois....... 17 Penu guien. aias ek Fièvre intermittente
MANTECA se 26 |13 aoùt » »
2 PICEOR Siae 64 Broyeur de cou-|Péritonite, suite de co-
leurs iesene oS lique de Plomb AG 6 » » 8 zd,
2 |Baudoin......|45 Cocher tise Maladie du cœur...... 10 » 30 id »
SEES aS 25 Macoma G6 Ho Goa Fièvre bilioso-putride 13 |roaoût. » »
4 [Laurent gan n- 4
toine).. 27 Boulanger........ Péripneumonie .......] 13 |26 id. » »
4 Théophile. {13 Apprenti horloger. Epilepsie (feinte).. 26 7 août. » »
5% Pinteaux...../25 Cordounier. .|Hémoptysie....... SO » 3 aout, »
GbBernu sea. 52 Grammairien..... Totoro ce née courant ‘20 8 août. >. »
7 |Pfutzenreiter.{19 Boulanger.......,JAngine tonsillaire..... 9 |24 zd. »
. 19 12 3 2 2
_ Suite des males entres. en Juiller spon fee
N. x i So ORTIE,
du Noms 2 OR ae aL
Salle.| lit. | des malades | Age. Profession. Noms des maladies. [Entrée.| Guéris. | Non guéris. | Morts. |Restés
7 |Chapuis......|42ans| Boulanger. ..... ,.[Erysipèle bilienx à la 7
facer ofe Aiie RSS 26 |17 août. » »
9 |Lebesson..... |21 Macon qe ssi. -l) lHiemrebiliense cue Oy ENAA » »
9 |Labrosse..... 57 Cocheri enean Fièvre intermittente ir-
TÉSUIIÈFE re. «Dees 30 |28 août. » »
10 |Demousseaux 25 Peintre en bâti. À
mens. ...:......]Colique de plomb...... 21 > 24 id. »
10 |Soulés...... Homme de lettres {Phihisie pulmonaire... 29 » » 27 août.
INT] 3 |Rouget....... ‘ Charpentier....:..|Péripneumonie.....,.. 3 ‘1dr zd. > »
AL | MIGREIEP 665 55 31 Garcon marchand 5
de yiee Phthsie pulmonaire. 5. 19 >» » 27 août.
Botte... .... Cocher...........|Ascite et maladie du
CHŒUR EEE ECC 23 » » »
Baudier......1|2 Péintreeunvoitures. Colique de plomb ..... 7 14 id. » »
Gadet M... 2 Boulanger.. s.s... Fièvre bilieuse........ QI gaoùt. » i »
A. £ Macon ice 5. Fièvre maligne.......| 29 » » »
Gaudin.......|17 Mancœuvre ....... Rhumatisme aigu bi- :
NEE E: “16> “39 zd: » >
Maenche......|28 Imprimeur en iu- j é
dieuues..,......|Fièvre tierce bilicuse.. 20 |16 août. » | »
De l’autre part... 19 12 3 2
HOMMES. a
FEMMES.‘
CO ONNA x
O ©
oo S
5 S
35 H
: E
tb N ws to ON
CN co TO
WS (Dupuy. Eo Sans état....... >..)/Danse de St-With.....! 9 |rg aout. » »
6 |Houssin...... 44 Fruitiére........./Tumeurs irrégulières
; dans l’abdoinen..... 19 » » »
7 |Roulet.......|40 Gamitière:.......:. Squirre de la matrice... 25 » » »
8 |Dauphin.....124 Femme-de - cham- Vomissement pepe :
liso dmcasso yess AQUES ee 5 » » >> I
9 {Relinde......|14 Sans état.,.......-|Maladie du cœur... 13 » 22 août. _ »
o
| be Noms
Salle.| lit, | des malad | Age Profession. Noms des maladies. |Entréc. ies. [Entréc.| Tous restés au 1. septembre 1808.
| HOMMES.
rehbalNotel"" ....|32ans|Fileur de coton...|Fièvre bilioso-putride. 2 \
Sn bentivelet rer 77 Concierge ........|Catarrhe pulmonaire
chronique Fr En 30
5 |Heusting..... 21 Chimister... 5. ..|Colique de plomb...... 3
6 |Rodoiïiphe....,|3r Garcon de cuisine. Maladie du cœur, obs-
truction du foie, as- |
ennnen aeoo oa une 27
7 \Blancher:.®..185,00)Sérnnrien ees aeea Fièvre putride ........ 8
Sh|Ghapelle e... 17 Seieren eea + EVKE PULEMIGE ee 17
Mr Senechal. zee Domestique...... Phthisie pulmonaire..| 24
2 Gardens ns. 27 Ehéniste....,.....|Fiévre tierce et rhuma-
tisme chronique..... 3
3 |Contremine...|o4 Charron....,.,... Maladie du coeur...... 3
4 |Villedervant..|°0 Cordonnier -.,....|Hémoptysie .......... 10
6 |Talmeti...... 44 Peintre en bâtim.| Douleurs rhumatisan-
tes, suite de Pu ER
ý ; deplomhreere n: d: 16 |
7 |Blandinière .. {44 Marchand de bou- |
LENS EPP EEE .|Péripueumonie ....... 24
8 lodinerdile. c le Tailleur d’habits. ./Rhumatisme chronique
et menace de phthisie
| pulmonaire.........]° 12
Suites des malades entrés "en
oi
aout 1808.
f du Noms | -
- Salle.| lit. | des malades. | Age. | Profession. Noms des maladies. |Entrée.| Tous restés au 1.°° septembre 1808
De l’autire part...) 13
HOMMES.
i On| Celine cic 20 haïircuitrer.." {Fièvre intermittente ir- =
ERM Go asendos ce 30
mom Capelle... Wee | SCT Fièvre intermittente 5
Sa! | quotidienne..." 31
MMA ales, Jose... 19 Tailleur de pierre.|Fièvre maligne........ 9
3 |Baillou....... 23 SCLRMPICI ARE EE Fièvre puride..-..c. 24
2 fois.
4 |[Monprofit....|54 Jardinier.........|Maladie du cœur...... 29 -
6 |Lemousseaux.|17 Macoma aii eee Fièvre intermittente
; HOME e ia os 10
Boucher...... 47 MEGON sod ei Squirreet tuberculesdu
HNO coacoopasaocnoce 22
FEMMES.
Iv. | 2 |Mauger...... 29 Couturitre..... 64. Maladie du cœur, ana-
sarque et ascite...... 5
9) Weclere-. 2... 53 Voituriére........ Anévrisme de l'aorte..| 4
4 |Douvillier... .|18 Domestique....... Suppression des règles
3 et ophtalmte chroni-
4 uenn Ari 21
5 |Liénard...... 38 Coutumete 7.1.10: Grossesse et céphalée..| 23
9 [Fridz......... 2 Couturière ..,.... Grossesse et phthisie
pulmonaire «ce 30
Tora des malades entrés en août... 25
Malades restans à l Hospice Clinique au premier septembre 1808.
En
-¢ Avril 1808...... I
Hommes...,|Entrés., .à Juillet......... 4 + 25
AO E sobre 0 20
A 2 UUM ie 5 Goose 3
| Femmes..... Entrées...) ees ais a 5 ? 8 :
Toran 33
Au 1.2 7bre.
1807.
. Septembre...
a 6
Octobre......
Novembre...
Décembre...
1808.
Janvier...
Février. .,...
Mars. se...
TRS one
TOTAL...
-|30..
RE
OT
z
D
CG
[ue]
oc
Co
N
AA Ne ee ee Oe OO we OO
Résumé des malades.
Ayant des maladies
| Guéris.
15
|
Morts. | Restés.
Aigués. | Chroniques. Non guéris.
ç Hommes..... | 18 o eo Wt sneaks canoe oY) Coda non a. cle Aisne Cena »
T Hemmess clerc lo ai Sekine bat REG: Sorted. lee de all pes À eters eee
Hommes. 2 1!) | 2Oschee-ia |i, re. Ka ep anti ric ora O E BiA 5
kemmes aee aa aAa a a O SO Ed Sta oOo Donne eps »
f Hommes.....| 20 |..... p Oe seem eaS DES aloe. LAN Pr ltce soir »
d Femmies...... |... REENEN See T he Me. OOE EET o AA Hoi ile She z
Hommes .... TOLT e ance ARR lous Ce Sie orale se DA »
Femmes...... |...... 2 Res Very hl We eh » ETS | ART sel lue GRR Swedes oi NE Tis »
Hommes..... T7 Au TTL AS ; EA e TO QE css D »
Femmes ema 1b Ob GRO 4 Sess al ie à Ten rome let Sete le CT »
Hommes..... CT) CO) one te hoe caret | An ABC CN EE REA D rit Cae D] Ret CAN tae oo D »
IWS wehrnecpeaides |code 4 Ro aby epee ae EETA ATEN ar a> ler ter | GER ek n ten: (in. » »
Hommes..... CE) pea bee I eA ea Tea uellotre Tone EA S EE 1 »
Femmes...... so. 2 CAROL ES A AE i » s APE P IA Gore Sena OT » . >»
Hommes... 2 apr PR le Er | RE MES tis RAR lero 13.7 Genera: pi Dees »
Femines...... ; | 4 a Te eres 0 5 Tomes CARRE iene eres »
Hommes..... 27 desole: Po} Abul no oan (760 beo TO Bile AO I
Femmes...... |...... (Io Be onllapos bé 7° on0ë ic 668 3) Banos . 4: >»
Hommes..... 20 parse |oodumseoeal lo RSA END 58) Balloo SALON ON Sad ama
Femmes...... }+--.-- GA See AlPrronbr On WH Goalsodn 26 4 . 4. »
Hommes..... DORA onl leks sie S S OT S08 Are Loreto tO atte TO »
Hlemmeste- oy loono0d) T Barteria cicrwal RE Wey Fae rately Oo TORRES eres », >»
Hommes. .... Po leon euo TOM ele fe orient One Ci onngallode 4. 4
Femmes... Ao Goon! lee Bye LE A PRE De on nabo At do à © où 3
Hommes oo || PIS loo ooh Ao Gr eal een nO nado e EA O E an Oo] COo REC
Femmes... Jaio ie D oarl arh Osa bone RE a ee ben » 5
62 187 158 167 70 75 33
Après ces divers tableaux vient l'extrait des Observations météorologiques faites par M. Cotte, et insérées dans le Journal
de Médecine, depuis le premier juillet 1807, jusqu’au dernier août 1808.
Il résulte de ces Observations que, pendant le trimestre de juillet, août et septembre 1807, la température générale a été
chaude et trés-séche, surtout pendant le mois de juillet, et qu’en septembre elle a été variable.
Que, pendant celui d'octobre, novembre et décembre, la température a été assez froide et humide, et qu'il y a eu des
brouillards fréquens. x
Que, pendant celui de janvier, février et mars 1808 , les mois de janvier et février ont été assez froids et assez humides,
mais que le mois de mars a été très-froid et très-sec. -
Que, pendant celui d'avril, mai et juin, la température a été très-sèche et froide en ayril, et du premier au quatorze juin
qu'elle a été chaude en mai et à la fin de juin.
Que, pendant le mois de juillet et août, la temperature a été chaude et sèche.
16
Maladies aiguës propres à établir la Constitution médicale du premier septembre 1807
Embarras gastrique.
au premier septembre 1808.
Catarrhe aigu. Catarrhe aigu.
1807. Fièvre bilieuse. Fièvre catarrhale. Fièvre catarrhale, e
— Putride. Péripneumonie, etc- | Péripneumonie, ete. | Diverses maladies participant à la
— Bilioso-putride. constitution bilieuse et putride.
— Maligne. Compliqués de signes Simples. 3
— Putrido-maligne. bilieux et putrides.
Septembre.. T e e a a TB Lay ahe aaraa. Mi] Diévrestiércoibilieuse ts? Do 1
I
Diarrhée bilieuse ..:...... 2
Octobre 9 f Erysipèlebilieux à la face. 1 4
Novembre.. ATER Š 5 Ee co Re a RAUTIAS OED LEUN e A I
Décembre...| . 7 $ LeS Mie Orde RE VEE Hes DITOUSE N E nie eee ace I
1808.
Janvier.....| . 5 ee ere 5 qi se MO LE Ci BCE Lo, PRET ES RM un AVE Dot Rte © le:
IBIEV TET ee : RES í 6 nee 3 .... | Scarlatine pulrido-maligne...... Dos
Mars 2... SEL ; 6 : 4 Re no UE RE E A S |i)
AVES e 0 5 é 8 TA Erysipèle bilieug et putride à la face, |z
Mar: 9 9 0 Bc 7 3 Se Re SE SEE EVE »
JUPES RE 8 o 4 abril. a oN EO Nr S EE Les à ce ch Or & REE o
- Fièvre tierce bilieuse...... i
Juillet... .. 5 2 e o SAN EEE ES LOIRE Erysipele biliemx..2...... I 18
Rhumatisme aigu bilieux. 1
DRE à PO LES HART ME ok want ete PE Ge rt en a Date our Le PE San) a ear |
AGUS. too
`
Sur 187 maladies aiguës observées à la Clinique interne, 134 peuvent servir à établir la Constitution médicale.
SAVOIR :
Embarras gastriques, fièvres bilieuses, putrides, etc.....,. 57
Phlegmasies de la poitrine, bilieuses, putrides, ete....,.... 4I
Phlegmasies de la poitrine, simples. ........ HSE TUE 25
Diverses maladies participant à la constitution régnante... 11
134
Ainsi, on peut regarder cette constitution comme essentiellement bilieuse et putride, et légèrement inflammatoire.
On la voit s’annoncer en septembre 1807, être stagnante, en octobre et novembre , reprendre un peu d'intensité en
décembre, être dans toute sa force en avril, mai et juin 1808, et décliner en juillet ct août.
Nous j'avons point fait entrer les fièvres intermittentes dans la constitution médicale de cette année, quoique ces maladies
aient régné en assez grand nombre, parce qu’on n’a admis , en général, à la Clinique, que celles qui duraient depuis loug-temps ,
ou qui ayaient donné naissance à d'autres maladies.
Considérations sur diverses maladies.
=
17
| Maladies ai- | Phlegmasies Fièvres inter- | Maladies du Phthisies pul- Squirresetcan:
gués bilieuses dela poitrine.. mittentes... coeur et des monaires et cèrs de la ma-
cli Pe se S eaeeeauepoouddl le ere Bonoeuce gros vais- catarrhes Whoo os
pov dnagaoRons D lens anna ben en (jes teaser SA 30 seaux. .... | 39 chroniques (|F20 IEEE cares 12
De profession De profession De profession De profession De profession Toutes de pro}
MUU see sieve. ate 31 PGK Sou bo AG) CES Da! LZ, Ee rca 19 rude- ee fession douce.
Douce 26 Douce. 19 Douce. 13 Douce. 20 Douce.
Å II ans...) 1 |!Der5a20ans.} 12 |De15 à 2oans.| 10 A Guanstre 1 |De 20 à 30ans. A 40 ans 5
De 15-4 20...) 17 {De zo à 25... De 20 à 25...| .6 |De 11 à 20...| 3 |De 30 à 4o... De 40 à 45 5
De 20 à 25...| 15. | De 25 à 30...| 5. |De 25 à 30...} 7 |De 20 à 25% 3 {De 40 à 50... A AENT L
De 25 à 25...| 7 |De 30 à 40...| 13 |De 30 à 40...| 3 |De 25 à 4o.. 9 |De 50 à 60... AY DOM pain a
Deod aus... 7 De dora 5o0...| ro |DeYyoa bo...) 3-|De 4o a 45.2+).6 | A G7...
Dom a100... 6 IDc borauco ns |INOMIRA ST... 1 De 45 à 55...| 10
Passé 60...... 4 |De 60 à 65...| 4 De 55 à 65...) 5
|De 65 à 80...| 2
ToTAL... 57 66 30 39 25 12
Pour terminer celte partie du compte que le Professeur de Clinique rend aujourd’hui à l'École,
il faudrait faire sentir quelle influence ont put exercer sur les malades soumis à l'observation : Page ,
le tempérament, la constitution, la profession, les travaux et exercices, la nourriture, les vétemens,
les passions, les habitudes; le lieu de naissance, les habitations, les variations de l'atmosphère ; en
un mot, tout ce qui,tient à la Physique médicale et à Hygiene. Il faudrait en faire l'application aux
maladies aiguës , particulièrement à celles qui doivent servir à' établir la constitution médicale, et
aux maladies chroniques et organiques, tant essentielles que consécutives. Il faudrait entrer dans des
considérations relalives aux causes des maladies observées, à leur marche, à leurs complications, à
leur diagnostic et à leur prognostic; au traitement qu’on leur a opposé, à leurs terminaisons, aux
lésions qu’elles ont produites, démontrées par ouvertures des cadavres et comparées aux symptômes
qui s'étaient manifeslés; faire des rapprochemens, tirer des conséquences pratiques d’après l'analogie,
ou les différences entre ces diverses maladies et celles du même genre.
Ce travail, complément de tous ceux que lon fait à la Clinique interne, est l’objet d’un mémoire
particulier qui sera soumis à l’École, et dont les Observations annoncées dans cette première partie
du Rapport composent les principaux élémens.
FIN DE LA PREMIÈRE PARTIE.
SECONDE PARTIE.
TRAVAUX
Faits par les Membres de la Soctéré D'ĪNSTRUCTION MÉDICALE,
depuis le 1.” septembre 1807 jusqu'au 1." septembre 1808.
. . . N . . Q À
1.0 Le Tableau des 312 Observations recueillies à la Clinique interne par les Membres de la
Société d'Instruction médicale, dont les noms sont indiqués ; et 77 recueillies par les mémes dans
différens hôpitaux de la ville; toutes rangées par ordre alphabétique.
Sur 45 fièvres intermittentes, faisant partie de ces dernières Observations, 41 ont été traitées à
la Charité par M. Fouquier , Yun des médecins de cet hôpital, avec différentes substances indigènes
proposées pour remplacer le quinquina:
2.0 Le Tableau de 47 Mémoires à consulter, et de 51 Réponses, avec le nom de leurs Auteurs.
Plusieurs Elèves, aidés des conseils et sous la direction du Professeur, se livrent constamment à
ce travail. Par cet exercice , ils acquièrent l'habitude de bien faire l'exposé d’une maladie, d'en
rechercher soigneusement les causes, d’en établir le diagnostic, d’en porter le prognostic, et d’en
indiquer le traitement.
Le sujet de chaque mémoire est un malade existant soit dans un hôpital, soit dans la ville ;
l'époque de la maladie est au choix de celui qui fait le mémoire; mais il doit toujours être en état
de présenter le malade à Fobservation de ses collègues , et il fait connaître à la Société la terminaison
de la maladie. Si Pissue en a été funeste et que louverture du corps en ait été faite, il en communique
le procès-verbal.
20 = Suite des Travaux.
3° Le Tableau des Extraits de 29 Auteurs de Médecine et de Chirurgie, dans lequel se trouvent
- notés les noms des Auteurs extraits , le sujet des Extraits, les noms des Auteurs des Extraits.
_ On sent de quelle utilité un pareil travail est pour les Elèves, qui apprennent, en s’y livrant,
à distinguer dans un Auteur ce qui est vraiment important de ce qui est inutile. L’extrait de chaque .
maladie est écrit sur une feuille séparée pour pouvoir être classée convenablement, et servir a faire
un jour des Tables raisonnées, ou de vrais Tableaux Synoptiques des différentes maladies.
2
4° Le Tableau de 55 Mots traites pour faire un Vocabulaire à l'usage de la Clinique.
En s'appliquant a ce genre de travail, les Elèves s’accoutument a faire de bonnes définitions, à
rendre leurs idées avec précision et clarté. ;
Dans le cinquieme Tableau, on résume : Les travaux de tous les Membres de la Société
d Instruction médicale. ;
Ils sont rangés.en différentes colonnes, dans lesquelles sont inscrits de suite les noms des Membres
de la Société , les Titres qu’ils ont dans la Société , le nombre d’Observations , de Mémoires a
consulter, de Réponses, d’Extraits d’Auteurs, de Mots pour le Vocabulaire qu’ils ont fournis pendant
Pannée.
21
RÉSUMÉ GÉNÉRAL.
Malades observés à la Clinique depuis le: 1.e septembre 1807, jusqu’au 1. septembre 1808. . . . . . . . . . . 345
Se ACCES deal ESA AUS 5 “oo Boab G0 FG Blo oO 6 Occ! SHB o2 do — Hh a Gus) wey -() 345
= — De maladies chroniques. Relat Phe Date he ha, RO cake ath M eats : h ETOSAN EN i
oe ESS OMS A ee Me der MN De at dct Ms Aan ala cone ai ete etes UD ioe load Est 283 p
SSS Eene e 5 dud e e e ood 085070) Orolo 0 6 Geo Os Do e e e e E eea S 62 § ° 345
a SSeS OMS AU IS le Seep dc sald cee craie mig. 6 deo. tut ore alu so soy aime S6, :
eS eS NGM AR ES ONE are EL NO e aol SELON PRIE OT od 080 ado 70) >
——— Morts. . . . SLR a D 0 ao DR otha ee, DA DR. RTE ON dbl AGE coe Ges D 7) eres BE
RE Lo piton ee ee eae. Foe 0 Beene a 39
Observations recueillies à la Clinique . ELM Menta sete etl ee er JANTES SLR AU Sr PES SR RE a
a tors de laj@linique. co. ee den ee team a. cl nace enna eo le 177 - + 889 (1)
Gonsiitimtionmedicaverctabliesian= Malad esis ences neers PR mM. Senet aes) rs Dole eee ee MIO
Mémoires à consulter. BR RE re ack Tse er ry RE D de OR EC ats PO OT EN RS ne eM eg Aly? (2)
Réponses à ces mémoires. . . : Re EE re ue CRD MME ne de ee ones ee AT oN bo ai (3)
Brtraits d'auteurs de médecine et de chirurgie. Nts A ; : Sree a eer eae 4)
ne E ee ee ae a ge Se ed ee a
Ces divers travaux de l’année ont été faits par soixante-quinze Membres de la Société d'Instruction
médicale, ayant les titres d’Associés-Emérites, Associés, Expectans , Correspondans, Affiliés (6).
Quarante-quatre seulement ont suivi la Clinique avec exactitude. Presque tous ont constamment
assisté aux Visttes, aux Leçons , qui se font cing fois la semaine, aux Seances, qui se tiennent
(1) Ce qui étant ajouté à 1490 y précédemment recueillies par les Membres de la Société, porte le nombre des Observations que possède le
Professeur de Clinique interne à . . . . . BF SO rio ae Peconic eee oe a0 . 1870.
(2) Ajoutés à 175 que possédait le Professeur, porte le nombre total à 222,
3) Ajoutées à 216 que possédait le Professeur, porte le nombre total à 267.
J GRG ji g 7:
(4) Ajoutés à 5r que possédait le Professeur, porte le nombre total à Go.
(5) Ajoutés à 66 que possédait le Professeur, porte le nombre total à ror.
(6) Pour obtenir le titre d’ExXPECTANT, il faut avoir suivi la Clinique avec assiduité pendant au moins un mois, avoir‘fait le service de garde
à son tour, avoir recueilli des observations.
On accorde le titre de CORRESPONDANT à un Elève attaché à un autre hôpital que celui de la Clinique, quand il a présenté à la Sotte
lusieurs Observations, des Mémoires à consulter et qu’il a commencé l’Extrait d’un Auleur.
? q
L’Expectant ou le Correspondant devient ASSOCIÉ lorsque, pendant au moins quatre mois, il a fait preuve d’une grande exactitude,et qu’il
i participé aux travaux de la Société.
‘Le grade d’AssocrÉ-ÉMÉRITE n’est obtenu que par celui qui, pendant un an, a convenablement rempli les devoirs de Membre de la Société,
w qui, pendant un temps moins long, a fait des travaux remarquables.
L’Arricré est celui qui quitte Paris avant d'avoir été quatre mois Expectant ou Correspondant, ou bien qui, pendant qu’il avait un de ces
lines, n’a point participé d’une manière convenable aux travaux de la Société,
22 Résumé: général.
chaque lundi, et dans lesquelles se fait la lecture de ce qui est l’objet des travaux de la Société
Ceux qui étaient Membres du Comité ont apporté la plus grande assiduité à se rendre à cett
Assemblée, qui a lieu chaque vendredi, et dans laquelle on fait la rédaction des pieces qui doiveni
être lues dans la prochaine séance.
Un certain nombre a fait des conférences les dimanche et jeudi, jours où il n’y a point de lecons,
Tous, à leur tour, ont été de Garde 24 heures de suite. Pendant cet espace de temps , le Sociétaire.
fait les Observations météorologiques à midi, à 6 heures du soir, à minuit, a6 heures du matin;
les Bulletins de tous les malades à plusieurs instans du jour et de la nuit, et le Proces-Verbal de toul
ce qui a rapport aux différentes parties du service de la Clinique interne ; ;
SAVOIR:
Soins à donner par
Lis AIDES DE CLINIQUE... .
Pansemens.
bu 0 Opérations chirurgicales.
Applications de remèdes topiques.
NGL DP WARINACER Ms: s, e e e à eee lee { Préparation, distribution , vérification, administration des médicament,
el Repas , les heures.
2 Alimens , nature , Taite. assaisonnement, distribution.
Cuisinière. OG. 0
| Infirmiers et In rmières . ae À Leur service.
DES SURVEILLANTES. . 0°. . ..-< - . Je Gens de peine. 4; :
: Chauffage.
Eclairage.
Linge, vétemens, meubles et ustensiles au service des malades..
Propreté générale et particulière, etc. etc.
Le CONCIERGE.
LeS INFIRMIERS et InFrremiènes du jour et de la nuit.
Les MINISTRES DES DIFFÉRENS CULTES qui apportent des consolations aux malades.
i
Pendant ces 24 heures, il note sur son Procès-Verbal ce qu’il remarque ou ce qu'il apprend
Par rapport :
À za Porce de l'Hospice.
Plaintes.
Satisfaction, reconnaissance.
Indocilité, mauvaise conduite.
Erreurs dans le régime.
Promenades, exercices, yeux.
Occupations ou amusemens dans les salles.
ERA D ADES RAM MR le tee ane
Aux ÉTRANGERS qui viennent visiter les malades.
AUX ÉVÉNEMENS IMPRÉVUS.
Les Observations météorologiques et le Procés-Verbal du jour sont lus au commencement de Ja lecon; on consultéle
bulletins en rendant compte des malades qui en sont l’objet.
Résumé général. 2°
Ceux des Membres de la Société qui se sont le plus distingués par leur assiduité et leurs travaux
sont :
PARMI LES ASsociés-ÉMÉRITES, Parmi LES Associés, Permi LES EXPECTANS,
Messieurs, Messieurs, | Messieurs,
Aygobère. . . . Docteur. Aubert. | Ingrand.
Battut. Š Bousquet. Jousselin, :
: Chamberet. . . Dr. et Correspondant, | Campaignac. .... , Corresp. Mesnier, . . . . Driet Affilié:
Dubuisson. Coraffa. MORE races ~~. Afhlré,
Ducasse... . . Dr. aly, MORE EEE Corresp. Petel.
Houquier..- . - Dr. Gaspard. ;
Gaulay. . . . . Dr. Lamalethie. , . Dr. PARMI LES CORRESPONDANS,
Hanin. Lasmezas. à
Lacombe. . . . Dr. Leseurre. Messicurs ,
Nicod.. . . . . Dr. et Corresp. L'Evêque Lasource. . , Corresp.
Perdreau. . . . Dr. Mareschal. Camus du Vignaud.
MER RME Dr. : Rewey inet. Ailes shane Corresp. Faure.
Bron ee co Dr. ; | Richard. Roy.
Sersirou.
Tauzin.
A ces travaux il faut ajouter.les suivans :
° Messieurs Merat et Baron, Associés-Emérites et Aides de Clinique, ont fait, pendant le cours
de l’année , 75 ouvertures de cadavres, et en ont remis les procès-verbaux au Professeur. Leur service
de jour et de nuit a été fait avec un zèle et une exactitude remarquables.
° M. Dubuisson, Associé-Emérite , Surveillant et Secrétaire de la Société, a secondé de tous
ses efforts le Professeur. Il a, pendant toute l’année et jour par jour, inscrit avec soin les malades
admis à la Clinique, leur nom, leur âge, leur profession, le jour de leur entrée, de leur sortie, ou
de leur mort. Il a distribué les lits aux Elèves chargés de recueillir les Observations ; il s’est fait ,
autant que possible, rendre ces Observations, qu’il a jointes aux Bulletins et aux Procès - Verbaux
d'ouvertures ; il a veillé aux Observations météorologiques, aux Bulletins et aux Procès-Verbaux du
jour. Si le Professeur a pu établir le mouvement de l’hospice, s'il a augmenté sa collection d’un si
grand nombre d'Obsefvations, c’est, en grande partie, à M. Dubuisson qu'il le doit.
3° M. Petit, Associé Émérite, Elève interne à l'Hôpital de la Charité, a remis au Professeur les
Tableaux de 187 malades observés dans cet hôpital, pendant les mois de février et mars 1808.
lta noté les nom et prénoms de chacun des malades, leur âge, leur tempérament, le lieu de leur
taissance et de leurs habitations , leur état civil et leur profession, leurs habitudes, le nom de
kur maladie, son invasion; la date de l’entrée du malade, de sa sortie guéri ou non guéri, de sa
mort. Il a joint des remarques sur les causes, les complications, les dégénéralions et les terminaisons
des maladies; enfin, ce qui s’est-trouvé de plus important à l'ouverture des cadavres. Ses occupations
uombreuses ne lui ont pas permis de donner suite à ce travail, qui pourrait servir de modèle à ceux
qui entreprendraient d’en faire un pareil.
DA ee Résumé général.
à : 5
4° M. Fayet, Associé-Correspondant, Elève interne à l'Hôpital St-Louis, a fait et remis à la
Société un Tableau des maladies qui ont régné à l'hôpital des Enfans Malades, pendant l’année 1807, .
servant à établir la constitution médicale de la même année. — Suivi de la description succincte de
deux épidémies qui ont été observées au même hôpital, Pune de scarlatine, l’autre de fièvre muqueuse,
Ce travail est fort bien fait. La Société a recu du même auteur un mémoire sur 6o petites-véroles :
et 80 rougeoles, observées à l'Hôpital St.-Louis, et dont le plus grand nombre était compliqué de
teigne ou de gale.
5.° M. Chamberet, Associé-Emérite , Elève interne aux Incurables de la rue de Sevres, et M. Rey,
Associé - Correspondant, Eleve interne à l'Hôpital des Enfans, ont fait des Tables raisonnées de
plusieurs Auteurs de Médecine pratique et de Nosologie ; travail demandé par le Professeur.
6° M. Chamberet a, en outre, donné la Topographie médicale de PHôpital St. -Louis.
7°. M. Lefebure , Associé, a présenté un plan pour faire les analyses chimiques des substance
animales dans un état pathologique.
8°. Pour classer les Observations, les Mémoires à consulter et les Réponses, les Extraits de Livre
et les Mots pour le Vocabulaire, dans Pordre où on les a vus ci-dessus; en un mot, pour parvenir À
rendre le compte que lon présente ici: MM. Aubert, Bousquet, Lasmezas , Sersiron et Tausin,
sont venus, constamment pendant plus de deux mois, plusieurs heures par jour, aider le Professeur
et travailler avec lui.
Ainsi, je mai, en général, que des éloges àfaire des Membres de la Société d'Instruction médicale;
que leur desir de s'instruire et de contribuer à l'avantage de la Clinique porte à faire chaque jou
les plus grands efforts pour seconder leur Professeur, et mériter la part de l'École un momet
@attention et un regard favorable. i
Après avoir rendu justice aux Membres de la Société établie au sein de la Clinique, qu’il me
soit permis de la rendre également aux différentes personnes chargées de fonctions plus ou moi
importantes dans l’Hospice de la Clinique interne ; il m'est doux de m'avoir que des louange
à donner.
à
Rappeler à l’école que les médicamens dits officinaux sont préparés dans son laboratoire, pa
M. Barruel, pharmacien en chef de l'Hospice Clinique, c’est dire qu'il n’y a rien à desirer à @
égard : mais j'ajoulerai que l'on ne saurait employer plus de connaissances pratiques, plus di
dextérité, plus de soin et de propreté que ne fait M. Richard , Aide de pharmacie, dans h
composition des inédicamens dits magistraux ; qu'il met une attention scrupuleuse, une grandi
fidélité à leur préparation , une exactitude méritoire à detr distribution , leur vérification et lew
administr ation. l
Résumé général. s 25
M. Turquie, Agent de surveillance, remplit parfaitement les vues de l'École dans toutes les
a
mties d’administration dont il est chargé : connaissances précises , expérience consommée, zèle
) e D J , r r . . r . . , . .
e paligable, activilé remarquable, fermeté nécessaire, il réunit ces qualités qui constituent un bon
onome.
Madame Arnaud , Surveillante de Hospice , et mademoiselle Fuphrosine, sa compagne, sont
-dessus de tout éloge ; elles ne paraissent point remplir un devoir; elles mettent tant de bonté,
at d'intérêt ; elles emploient des soins si touchans, si délicats; elles sont envers les malades si
lentionnées, si complaisantes, si PCiE oE à salisfaire leurs besoins, qu’elles semblent obéir a
ne sorte d'instinct. d'humanité, et n’avoir d'autre intention que de multiplier leurs jouissances par le
en qu’elles font et par la manière dont elles le font.
Le Sr. Vernet, Concierge, est un sujet précieux pour la Clinique ; la propreté qui regne dans
us les batimens, de lentretien desquels il est chargé; son service dans les salles, et vis-à-vis des
ves au moment de la visite; dans ’amphithéatre, pendant la leçon; à la salle d’assembiée, pendant
séances; méritent une remarqué particulière: il fait tout avec une exactitude et un zèle exemplaires :
est une sentinelle vigilante qui, pendant les heures où les étrangers ont la permission de visiter
s malades, s'assure qu'il ne s’introduit ni alimens ni médicamens prohibe
es
La Cuisinière de l Hospice , sous l'inspection des Dames surveillantes , fournit journellement des
imens de bonne qualité et tres bien assaisonnés pour des malades.
Les Infirmiers et Infirmiéres , tant du jour que de la nuit, sont, en général, meilleurs à ta Clinique
je dans la plupart des autres hôpitaux; ils montrent plus de zèle, ils ont plus de douceur et de
nmplaisance envers les malades, ils mènent une conduite plus régulière; ce que lon doit sans
wie attribuer au bon exemple qu’ils reçoivent des Dames surveillantes , à la vigilance qu’elles
portent à inspecter toutes les parties du service, à la sévérité que l’on est obligé d'employer presque
urnellement. Cependant quelques-uns se sont permis de meltre les malades à contribution, de leur
unir des alimens qui n’étaient point prescrits, d’avoir des procédés durs et inhumains; ceux-là ont
l réprimandés ou congédiés.
Crs rapprochemens, ces objets de comparaison , tous ces détails, les conséquences que l’on en tire
ns ce Rapport, n’apprendraient rien aux Médecins savans et praticiens, qui peut être les trouveraient
mutieux; mais la Clinique interne étant une Ecole d’Instruction, le Professeur s’y adresse à des
leves qui commencent à voir des malades, ou à de jeunes Médecins auxquels il est chargé d'apprendre
bien observer, à bien conduire les maladies. Il doit, pour leur instruction, s’appesantir chaque
ur sur ces détails; il doit leur faire connaître tout ce qui tient au bien-être des malades, à la
tescription, la préparation et administration des médicamens internes, aux soins chirurgicaux, à
ux que Pon altend des gardes et des personnes qui entourent les malades, d’où dépend la fidélité
ans le régime. Il était donc à propos de rendre ce compte général de ce qui s’est fait à la Clinique
4
26 Résumé général.
sous les yeux des Elèves, et dont ils ont fourni les principaux matériaux, comme Membres de
Société d'Instruction médicale. C'était le moyen de leur rappeler ce qu’ils ont fait de bien; c’étaif
en quelque sorte; une récompense qui leur était due. _
Il nous a paru utile d'offrir à l'Ecole ces divers Tableaux, persuadé que, si Pon parvenait à en fai
dresser de pareils dans tous les Hôpitaux de Paris, dans les Hospices, dans les Infirmeries publiqua
dans les Dispensaires et les Comités de Bienfaisance, ce qui, en ce moment, peut ne point paral
intéressant, élant essayé sur un petit nombre de malades observés pendant un an, fournirait d
résultats de- la plus haute importance lorsque ces Tableaux seraient faits sur plusieurs milliers
malades pendant une longue suite d’années. Que de conséquences à turer! que d'observations pratiq
à faire relativement aux maladies aiguës , quant aux constitutions médicales : d’après les saisons,
variations de Patmosphère, et toutes les circonstances qui influent si puissamment sur ces constilulio
~ etsur les épidémies; relativement aux maladies chroniques et organiques: quant à Pâge, à la professi
au résine, aux habitudes, aux accidens qui semblent y exposer davantage! entreprise digne de l'Ec
qui pourrait être sûre de l’exécuter à Paide des Elèves, Membres de la Société d'Instruction médica
instrumens tout formés; et à l’aide du Professeur de Clinique interne, qui se chargerait de diriger|
travaux et d’en présenter les résultats.
Mais puisque tout à la Clinique se passe dans l’intérieur de son enceinte, et que le plus grand nomh
des Elèves parait n’avoir aucune connaissance de cet établissement, le seul cependant où lon tmi
de la Médecine pratique ; puisque la Société d'Instruction médicale , fidèle aux principes de s
“institution, n’est composée que dhommes modestes qui continuent à jouer le rôle d'Elèves, et
prétendent point se placer trop tot au rang des savans ; puisque, parmi nous, tout se fait dam
silence relativement au Public, et, pour ainsi dire, loin des regards de l'Ecole : n’était-ce pas un dew
de vous présenter ce compte, résultat de nos travaux communs, afin que l'Ecole put juger sile Profess
de Clinique justifie sa confiance et celle du Gouvernement?
FIN DE LA SECONDE PARTTE.
/
EXTRAITS DES REGISTRES DE L'ÉCOLE DE MÉDECINE DE PARIS.
DANS sa Séance du 12 janvier 1809, après avoir entendu le compte rendu par M. J.
J. Leroux , Professeur de Clinique interne, l'Ecole a arrété : 1.° Que ce compte serait
imprimé à ses frais et distribué, et que copie manuscrite en serait offerte a S. Exc. le Mi-
nistre de l Interieur et à S. Exc. le Grand-Maitre de l’Université impériale.
2.° Que le Professeur de Clinique serait invité à faire V Histoire de la Clinique interne
depuis son établissement jusqu'au moment présent.
3.° Que le Professeur de Clinique serait invité a publier une Année médicale; ce qu'il
continuerait tous les ans , et ce qui, à l'avenir, ferait loi pour les Professeurs de Clinique
interne. Pour aider M. Leroux de leurs conseils , relativement au plan à dresser et a la
disposition du travail, l'École a nommé commissaires MM. Corvisart, Chaussier, Hallé,
et Boyer.
4° Que cette année, le plus promptement possible , on commencerait à distribuer aux
Membres de la Société d’Instruction médicale les prix d’émulation fondés par M. Corvisart.
Vu bon
THOURET Doyen.
E R RAT A.
AVERTISSEMENT. Page premitre, ligne 22 et 23, présenta à l'Ecole assemblée, pour cette
cérémonie , Lisez : à l'Ecole, assemblée pour cette cérémonie.
Page 17, ligne 2, après le tableau; quelle influence ont put exercer, Dies : ont pu.
Ligne 10, par l’ouvertures des Abe es, lisez : par louverture.
Page 10, ligne 5, pour pouvoir être classée , Lisez : être classé.
Page 22, ligne 5, conferences , Zsez : conférences.
`
|
Tropical Storm Alberto (also known as Hurricane Alberto) became a tropical storm farther north than any other Atlantic tropical cyclone. It was the first tropical storm of the 1988 Atlantic hurricane season. It started from a region of low pressure off of the coast of South Carolina on August 5.
It quickly moved northeast. It became a tropical storm on August 7. It was about 60 miles (95 km) east of the Massachusetts island of Nantucket.
Tropical Storm Alberto continued to move quickly, and struck the western area of Nova Scotia late on August 7. It lost its status as a tropical storm the next day when it reached north of Newfoundland. Alberto produced light rain and wind across its path. No damage came from it.
References
Atlantic tropical storms
1980s in Canada
1988 in the United States
20th century in Maine |
eme.
[T је “өм
e ж / 1
МР o24
D
SSEME
s Loceasion de la Victoire
DE FONTENOI.
e ЛИ en е Musique.
PAR
| Sur-Jntendans de la Мийаие Чи Коу.
i ^ £ 5. да с 3 we |
Represente pardAcademie 4 oy ale de Mlusique S lard, 10 (oust L740: |
Prix en Blane ауес Zelindor 9 SONS \
» M-
Et ауес Les Ам uftales 13 t
و و چو چچچ тш
A PARIS,
| CHE y) Madame Boivin Marchande. Rue JS Honore a la Ред. Vor.
| | Les Paroles Jont de M-De Мопс Lecteur de la ‚Reine, et lun des Quarante de lAcadenue f ал сове.
| PN AVEC PRIVILEGE pu Кох.1745. RUD |||
===
= - = ==
ПН
қ
А.
QUVR AGES S DES AUTHEURS.
7° Lavre de Sonates a Frolons seul du Seur Franconr
7777, dure de Sonates а Violons sel du meme
77
Ensemble
Pırame et Thurbe‘ Trage: йе Ua ve, en banc
" Талл et Zelte Tragedie unpruúne, en blane D koe
Sean der: его Tragedıe Gra Do en blane соо OE
Le Ballet de la Расе ‚grade "en blanc. АЛОО ds i eee ЕА Ча
La Fuste de Lamour oui meme Ballet
Niree, Nouvelle, Entree. ауди au тете, Ballet .
Te Retour dw Rot a Paris Dialogue Chante
NM. grave. . qut ne Je Vend pou.
Les Aug ustales Divertissement grave, en blanc
"en. 1744. a ¿Hotel de Рие, devint
Zelindor Roi des Süphes, avec Le Tropkee, Prologue. gra ve en blane......:..
Le Retour du Roi a Paris Divertissement-Chanté en 1 749. а (Hotel de Ville.
devant 5. М, е7. .
| grave quc ne Se vend pout.
Jsmene Pastorale Не eroique,
|
mj)
ТШШЩ
rmm mm
NN!
EN ea N
ZE EÊ bi КА e ЗВ TER U ван DERBI РА TE Е TE cti БЕРЫ LER Н!
тену аға аз Ws RE ЖОЛ IO te л БА А Р а а! Fi ШЕЛ m |
ма: Г ТУА ТС га 2 та 0° |2
r1a ни Г E Pe NW де ЕЙ ЧГ pe (502,
Ouverture?
ға GS SESCEE VEU, ^ Ға е.
A -آ” К ı X ME PA p? 5934.
ниеден наға аг dnd
"a;
Па oO С ғаны киши A Дж тн әкі с” Ц ча ич сл к шин Без
|7 =
Ll
EN ~ Lo
4 б
5 08 u
— ВР - | AO Ca ef
«д „ии ШЕ РЦ | | ||
E ы ا а [S
2 FEE FEE VI НЛ ыз cen ET ИИГЕН
inno EE AA
IB ен
ae РНЕ
|| AO
CEA Ө Бл
(9 6% ".----
Е Гм
= ==
= |_|
ИЕШЕ м = > _
=
FR
| ee
y
СЕ
SOS ка ~ Î AK (AEE ӨЕП Е ыы = |
nmm» > Sa к" та, нн БЕН БЕН БЕН жг. =
m.
Zea === ==
— mum — — a рн
= sssimaammaR RE
| © © е lia «a a a_i
rt. 1
• в-——-= uet
zi ae --өде
-% eL. so 9999
тэ әгә “e.
ó a i ak
638-609. کي бб
AP ASS rM alle. Ре РАШ
A للل الي بل ا
4 > а,
Bie Der (ССА наат rn ee PA
AD A ОША. E EE cca a E. EL anaes Ти co a
aa Е И PU ее РФ, Inicia
emo A A FFAS a
$*-. Qe е Ox
А чай 5 = == у= а س et = ہے
=== таа || = | поје ето а
+ Eod ا ا o ВА Я a DE
ойыш — — Ñ _u _— a سإ
EE NU TIO LAA ран 1 жыр QUI VE ERA CERES ESR
[zl Talaia aa,
НЫ ur r BL 5 SI ELITE ж. ӨӨ 00 08 1 о ао о-ө
~
Ж, le
Prologue.
. 9— ~ ы жауы ees an с
a сеге Еа. ТаәлҒа- Тағат Ері Шат. чо uH MH — a — t — .-
0—9-9— РЯ و ава an а
- — жый акти
| ELE a a = R99 ли лаж | = НР X A CA eo aa 52523
r1 ТТ mall pu — mel mm =
¥ - |= be u Sy Ce ЭН
Mél tton
7
3
Е-е” э СЫ
к= Г A-8— loci -# пер F
|| ” A — 9 LTS game OA (isc ESA ВАЖЕН | Г SON Jy Бане Fr ыша peri leg) ux
А MIT = = 2 n — ве PS
La Muses de ИН ше
4 :
ria SUAVE
а ыыы RS 07 ЛИВАН ВА
, = Џ
Cest de се mont Sacre que та VOI ит тог. telle, Du
120774 des тах Hero ог VA remplur lu AC =
4
+
AY EA | Ce й CR E! =
LAA A E 1 БРИ
A SSS ера SS ВЕР A AS ж уз 0
REZ A ee 100000
RN Y ca SS TER
uhr d : -
= Vers, Mluses, votct le jour de лог plus dout concerts Ce temple. ға briller dine Solendeur nouvelle.
"EIE 2 түл
[ др ЕЕ
KEK о
Г
[^e ips Re EI
Зо nn ne С
|
v и
271. Оше les feud les talens naissent de toutes parts;
: Gratieusement: DUE [7 7
— E e |
A A ES a TR EEE IE 2120-2700
AO SS E ШЕ ТИШ Па ИМ EF ШАШ ет ЕН КЕН
VOR K БІ ee WEN“ Oe AP ЛС ВИА ТЕ A _|1тф-—"— i. PO 1" __________|7 | | I AAA
ria A Fe №. №. БЕШ БТ ЩЫ озыны М жоны GEW EEO A AE VS A [I slc 2] а 1 22.27!
NY 1 > = x Doua = у
7 4
4) 7o / 5 5
"retoque. 3
нь е
SEDIT gor. pope E а + s
wann ES AE A __.
P _
rent de (ou les parte, Que 7 parts; QJ Aoc „гаће, UL tre pide, het? "UY, с omble! % | glot .. = |
: “at RIM |
2 neto QUE ee TS Hen iniit MODE | Ии ed p 122, M37) 5098) A s = —-——i —— |
== уме лъч ate и ГИ rg ao ere EE РЕ m
чт i По ds ES E REA A =" EA gent em PU | Tete oe ca
[7 + a سے хў م = БЕТ ~ e B +
Ne NE
6 x ENS n + © ә 6 ----< SEE 22
ыз > po —QP—.at€oÓ——rÉáage-g-———IHEM——I-——3 TOUR ung Lose Блек
O ADS RI тыну] PA " 1 Др او а m = | 47 FT |
ESA A et ا الا - Я DS EE 1 LEN A EN Р Елен йу) Ue WEST
ік " 4 + — == қ ы ттын EE VAT и <:
о Y, er ven FAO TO! SPR TH ET РТ ARES E EF REBEN En EEA [жаш НІ ЗЕ REFER Ts EE) 5
АА ey Sy a 9—— 9 —5— A ГЫ? айе C CL E par] fe, Pd BG кеген ЇН A ИЛИНЕ al ЖЕН ЖЕНІП ГЕ
ИД соја HE EU ЫШ |] => = ГИ ЕТШ 12“ 17 11 1 > ЖЕ “ө — — __-__| „са [O
Y Oe (| =ч MO AA Bug 7,”
ze, 4 реј fous ses elendars Les destins, les plains, г les arts et la сос. ге, Ie RE:
er
1 2 E AM
| pm] کے тыз
оу ји ze Br u БАРТО қатады E та 1 =e Ta.
HA ——— _ _—— ІІ ER Ce ғғ” = E arar Teg ae e
Le AA PAT E A IA VD VERO | ШЕШН E г-—| | 747 _=- E A | ГТГ 4 16%, e.g follo “Фу
= MEE БЕШ в E A ll m жани РАИ Г EB I C? H y И
> T Sort.
6 5- H ; 3
- — Ad 2! 7, ~ 4 я
аат eras mad mea quo LC ADD тке a са CE Oe E BEE (ай POT LR DNI ТА MEET "авина TIC END BEN ЕДА О (БЕЙ НОВА ЕН ИИС ШЕЙ C П А”
о кому се сете лт © WEEE TR TO лалы DO EN құя елі ЙД ЫРЗА инча SES IX" БЛ БР” C LIE A ДЕ Be Пелин ји | је > Ре 01
зең. ا وا ر ا ل ا ا ا л» „> TOA TT E шш „ДУЗ ара ВР ЗЕЕ аа ый ғ = ЕС) TER = ВИОЛА AN A ERGE | Б.
x шї =a ————————— Б C)
E 26-
La Muse.
6 М ћ À N
ML ce ЊЕГ e А SRE Ber DUTY DUM Lees wmm ит е^ а "Та EEE
Придает ISTE | ey SET ne, A FE EN
, , "wp p*s 5 = ~
Quun e cla tant trophee, ez leve, dans ces licua, Се. =
Ра
+
oe a жили _ Eie
Kaew eae ДК а
РА a Р — Р ЖЕРЕН ИЕШЕ АЕ La ТЫЗ MOS Бі Зе жәке: с] зен usc ШШЕ a ae 1
iu) J AAA See EE, „FESTE A SS) A ee ER ET a ЦВ € en saree a 1
= lebre de Mortel (е plus semblable aux Mer. ve Trophee orne d armes |
бх j e du ареаих
y
EEES 1 EDO A AAN
La PASASE os a КСЕ
ا لبي هبو
JOT ER Ora ji} REE EER __„____
Sarabande, _
б. LA Ó б б б е 4 45 б 5 б X
ЕЕ је ава Нарев даа о
М
ذا
A ИТ ЕЕ مهل Еж. (ГИЛЕ
MA IF A БЕ аат] A SAA
el
La Muses. Cheeur.
AES
Bremer м ЕТ к وع
PEAKS. NAM EEA „4 ба + RR |
E DD | BR A м ا ا Жыны
Ltd A A I ын SS нем ща
— pa e P MD sagesseDans les hazards; Bonte SANS { re; Amour do arts; Prudence et cou=
Doux. ‚Fr: N
у us فو ей ШЕ. М В EU питаш 7100007 1]
Ae дна - E- S| eae EE OS oo ПАА (EM STS
eS EI ЕЕ ЕН EEE E ға Брана са <=. р eval U Ra ШЕШ FEE e dl
ZS i? rr E Рев pos, A A UT 2 SP) и Тт
YY е Зай
Violons. = ; SS
м/
BEET, Е,
ee 009%,
BI FM
"неп нин t М a TSS ER ET A]
Bonte sans Joiblesse ; Prudence et cou-
La Mufes. Cheeur.
Бајо EA ee
LER e ui ech
+
[AA AT телен ا
б 25
= rage | Voila Lassem bla ge Эш б ағала) Rows,
€ <. €
“~ ow | |
ROPA, CAVO сас ра њој TET AI OER ON E RTS CS түтас RT EPIA Ән ANA FE ENS. A БҮРЕ,
SATO a (ШИРЕ JUI | И] [ШЕЛ] a US ee A МЫ E aa |
Tío i. 1405 РУ „Ил. Кд aS RP OE AS а
и- Jy ЕН лк TN VP БАВА MEIST EAN фи... OE FAT 0 јр La TN PEE AES
= ran des peivler a balls On vote der Succes memorables On demande ои Jont tes vertus: Ou
7 2 )
- rage ure Umer ses lor; Гоа lassembl. хаде Que fi ul и grands} Du. Гайд саг vague redoutables, TUA
+
Ln =
оа a AT a Km aaa ж لي وه — à SEE | ө ү“
ПУ сло чпиягы - SO A eS rp AS (А ||| | | |
је + ت —— О uf >
| ж) | = | у
| |
ТЕН Fi EEE TEN
ee = Tee AAA Y DAS REO x A DER. -. ШЕ,
ЕЕ à en E EES E — ap
m Фе. ~“ ew
TN ^
Cheeur | à La Mutes. ER
cH = ER wo SE SS Ba рез ЫЗЫ ER ығы. БА AECA SEA WEI E жш lie Ж. +ã + Б у
N Бағалы Se Б ЯЧИ ETO [rn RAS EDER: |
ЕРЕН tt ене Lec E e. ani ТУ та | 5] г
109] Bi В SE VU STA ИШЕ зена SA o ыы... i да E
5 /
| Jonc les verlus ; Au dace 20 D^ Ја ges Dans 6 hazards Done San. ee, e Amour des
| A — _—- A A Mme кт (OSE парица ссе! IE ех bs И ДА! НЕЕ Pes UE e
E — ~ © -9- = Е
5 иё at x
> Ә- __-е- 1 6. d б ОЛТУ, Ж
س A v 17-м Е ет ЫА | EET Боа ROS, TIR ЕУ Loc 4
7—9 ——— et m 1 я al AAA + ай و Би UR RU |
= Dr ШЕК eS a Lae ACTA КЮ: aT ы. Жш rat 5
= іше Е
= Au dace et Sagesse,; Dans les hazards;
Тов ІІ Рта;
AAA ЕЕ
EXE E]
1
max Цр
к дио а
HE а па TET
| асс.
| E
Lal] EA
SaaS 67776
AAA E
La DAA O БЕРИ E E
Е = соаг 9-993 —1—3
ayes гета а 8 жаслаш кән теннис агама a
227. Р
~ —
2° Gavotte
ВЈ
EY, doux,
=
LL. TOT
2°.
e A а
so ТЫ en
Se .9—791—34
SE KEN E BE: OH GER] да» КЕШЕ?)
(4 Ре—_|16] е Poe
4
2 (assent blage
^ <
ARIETTE. 9
La Mufes. 4 5
~ دا E
ГА БТІ АРЕН LESER eo Do. — 53 — Het өт “fi
Гба ==" _| _ ЖР” ПА ЧЇ ee a EE us jJ 9 d [pe Ten ae 1 [RE SO FIRE ТҮ Ft
mni NS IRIS ETE зай да me EDT EE | ELI— ا ШЕ
Orneze te fleur: vos teles, "Ојтег м #9707 leles, Chantez .........:
X
2 TY ey жота nn om aer nn РР ام
= ГР ТРО Фа Aur Ta 157 Br men
ГР dad Е 5
пас [iae < == Dour.
б бх L 240 23 9.6 5% 5 5 Ox MT
КҮП лу BE "ЖЕЕ; Е AL 1 A НЕСТАЛЕ = == КЫЫ ее = =e PE М
ul N EEE 22 ПНЕ ЕП E Fr T ss pi poc d === E FOR 1
| CIA A ый il Ei AE A — AER! FH деті LAP
44 x A lm шл So == је == ее
[з A di O | | ee UL LL ауре: ы IESO
NEL сты A | Lote 1 CAER SEEN EN Y, BR. )
=== С “ч
A ИИЙ . Chantez un Rot chantezlamour de ses Su jes: Quel vaitque fut атгаг Plus dine de m
(7 У J /
алый
д TEN SE OS APNEA ата ы ВИО TET AA جخ a | BAER ==
Же а оі RIS ENE FY ee Б. ПФО ЬИР ч? БИС енот SETTER ЕЯ. TEL Î NE с] ПЕ)! AA ET EEE TA |
= ер a а AD Ыыы Ышан SET. LOU. GO ND HIMEN EDITS OREN ES ELM c
> Lm. абы slo sl = —— س س IES ال
EI AR A EA зана Uu RI A AAA Ron ҮН (ЕТИ ДИА ЕЛ Р шеге oe таты EEE I RW) „nn сели
, 2 О . ت . 2” - 2
fetes, Quel vainqueur futjamas Plus dique de vos "Eg 27, те Chaidez. ooo...
=> 2” • — —— I
E =D ii |
Еке c 6 6 === eee
Dr 2
Prologue,
ЕЕ чариш чира! TH FON
SSS
BESA تک [9-7 9-94
Ба а A оү E Де ам DN a ae AA 2—7
AS Eh HEE IO A E A E LE DIET
PEER OS AP HUT N RA EA PTA
ES m à : ;
fet Qu Quelvmıngueur ја, jamais Plus digne de vos fe ЗНАЊЕ с А Quel Ра Quel: vain =
c 7 —
—— Te ف کے |د ||
eA E РУ O ||" о] ___е_- О 3 EG DE) ER ac DR ET Io
па наала раза БИЧИИР E 8 Т, 27 re Н
НИ AAA E للا da 30
а. 454 5
tp rmm LI
2 , ~ > ,
Е f“ гата Plus digne, de vos fe
c
a BET TEE FT е TV EEE STONE ЫЕ TEC ы" "Im. gi
Е еее BI
күз” er RE. ны
| Фаб г
A Fars CS GE RN Vd Бан аи ПОЕТ CATS ЕЕ
AFTER ET IE) PS! WE SE CF 2 тај НЕО QS] ГЕ == —— у С] eet — | ا
LAMP ONCE WRONG E: 45 28 ја og Dr
э тайна) AAT CT долн AL «БЫЛЫП LG Е ЕЕ ЯВ PY SEEN Стиг РЯ A ниси БЕП ми Аал. ТЕЕ ЖОНС ШЫ, Sun гг: п
ГАВ CI re Lo eS SEED PRIEST А ERDE EN TAO, ARS за E TR | PRESA LA NER GSC] REDE ВЛ е ST
- _ += == 55
RE u A E С” O E
Жазы
Protog ue.
<.
SEN aia aa mm
SSS ы ay сыз ы ВЫ мың F7 APTA URN] И ЕСІГІ ZT SEAT IR ART et ON m
a al
Ah 4 1161067 ما з ete. mr y e Dir oe — لا
Пау A њи ПР Peer) Vo | = нан Жо — 4
A JT. HK ی کے ет AAA Sr ree)
| nr. .. de ves conqueles Nest que de Iriomphe ООЛУ А TRETEN RR |
> ; . "а pee на M!
[а = рр Ре РИ |
ES М м м
TM , س — 3 М UND “Том A ~
САН => о бх к; T
£ -5- Ж Z 6 А x + X м!
РЕ EI rt [m
^ 02 0990..04 9^ [Le ——i ЕСЕ Еш са)
= T a. LA Y т poo ш Ec "Le чыш ср вв Er ава Ре
Та — М е =
—
—
E STUNT Ф) | \
HE] (тез Sa UE) ds rs a A AA Н A ee |
M m fe DA ‘de la Раст. /обуеё de Ses conque les Nest que de tb oam... pher ess the
==
ر | УТ
тг) аг ¿-<á(AAAMAAA2 а-г o Se Er ВИН Er EEE ШЕНІ Чч |
~ A AAA IA — n m n ен SAA BEBÉ M ime
Курт = еее ны |
WY е Dg = te У е
‘ б
tp ИИ DA ишла мети т таг ЕЕЕ ш р FY а А
Ce A AAA EE Y Е A ne A К ЕВ
HA OS. (2 JSS СЕ = ыыы NNUS ын М ЕЕ 7------ --- ее ل а Баа |
т dr
ml > = А ES m
ENS EAT ATA AA AA ыты ыдысы аа === РЕФ VR | ey _-__- |
EA ICA = Дај ата 0 ~ |- рај CA Y = ETT _ N A A PEE E KE E O SETA ||| ll PA ;
С "—— À— 7 ARAS -— р. Ш A A 0070000.
—— A — м—— ы ке I CUm STR ym. Segen wi m ease سس =—
...... dans te char de la Рат. Ornez de fears vos (eter, OPT RRS RS re en
А CO Mem 3 : 5
CAT о! о 0551—0580 TS сєз пити ас рн Г “чл СЕ СОН Аы. Мы ЕЕ PO ЗИ СТЕ а-ы 3
ДОО РЕГЕ оч РЕ A AAA IATA PA СЛЕЗ
AAA O A,
МР, ~“ ! on Е
б
Ррофодиг.
v.
ЕЙЕ- po EPI ч EN E ДЕ Gh i ГЕО ие эгиз )9—9—
ег ај саш В Исаии TET TE ERÎ E с Î |
СЕ MC Y" EE و YH
= - 7 ” * ” 2 ” ” fe E
... Chantez un Roi chantez lamour de Ses Suzels: Quel vatnqueur felgamaust lus супе de
—
Sul NRI A FE Б Se SEE i сете.)
EA Az 8555557
: dvds == >
ЕГЕР
Chantez
mS ot I >
| (шел е) ا aes |. ns oe ="
|
|
il
||
BH
+
== =: =
HESS REE RET uus
Е с hantez, un Roi Chankzlameur de ses «Пирей: Quel vairgues fut jama Plus dune devos fetes? |
, Ne С c 3
—
DEL TPR) HERO LS BUSES STONE "тв e ОЕ БИС, ЖЕНИ AR ROSE а ree!
= НН "АЛЕ НЕА ATI A dmt Mec
BEE ER WERE тіз) WARME E О Ka]
po emer rer ي ل ЕСІН
q ұ у ^ 3 у ^ ; 3
Lentement,
ve On reprend La Юе (тагове.
Viste "— ; :
Црмници рана ا ya? y — 994 A e bette ө. c ar
2 е er e сег E کے
а ae РЧ Ba "Т E АХ Фр Y — —— ы
Брава алы алаша арағы page E mum س > | md ann = “| гы х 9 > |
ІСІ i тар mi | eme = - HM — BE ча m A
ЗУД Fe — (сен м. = A
О"
б- 7b = b bo м
магын АР =, ua >
~ DSS ветра Sa aS TSS ра EARS Cr O шаты КЛ БЕТА КЕ,
—_— ПО _ ——-——--———Є= Е
ES ET TT E TE so lo TT TCT 1
2 CS al A BP
= 2,2... ее 7 29 94 ке ы асу ЕНЛЕНІ ы ES
SAS | > 1 ммен || Фф j-» pete —- a
= | : -
„= В |
; 6 Tournez viste.
Ж Ж
= 4 5 x
Г —— RA E x
IIA El VELAN Ss REO GEBE ГҮ ша 20 GT EEN EER СУС ee Ce | пе RR
AAA: ICRA, [TUI PIAR E gees ғатын. коніл EY Ee emm MIO, pesci ¡RRA AER, UE O ET ET TEE
E [1019999 9 9 9 9 9] 2 |
— TOMÓ
}
о шпона OO
"owe UN ETA А “жы С» pe Da.
S N - т. 5:2 Рај» ud LIA
2 /2,- З
үші Prelude., „Же logue.
— *
س ALTA TRA ре ux а
Heart ЕЕ
Ды, ur pet
ry)
мар ot а es th |
po - 9.99 APs ¡at o тш P: 2ه а 16-6 „2-4 mud mm os) ЕЕ зена о Ef!
[II 3551 ФН URP | Lini 1 er mr Tae "ега ка Ж КІШІЛІ Крањ TIA Hie 1]
1 1 -
Жаға егі.
= a 1 -4--- - а: |
@ ник опаты атыса IRA AR ТӨ TEE سل س РГ ое ә. —— |
(GEBETE ET AA AAA ЕНДИ ears EEE E i] BI Este ae је
> | 2 Л ИШЕ ed ыы
API
AH теа и а
num = EE сре али A
= - = ёа 1 || — |_| لا PT gl اا
н +
AS] La ето — > e—5.»-— Xx ao |
) 2 m] LE AGER ae жөр, EL TS OT К
р ыйыы. E РЕЛ EEE EEE ААС = am E De АА ЕТЕНЕ Јање аи ааа
| EST Si SR E DH RT SS 0 Lal (Еген a بحا
La Мше.
KO EIE T = ГР وا - у —A
¡A TO as CER MS E: ro E ATR A И
کے TA аа لک ud ӨҢ Жыла! rien UR سی | pec
va pur ames [AA irm e A
I қылын CSE 7 EE АНТИ (қ See! Ee ER A 7
Pau reten ur ler echos... Quel 244
6
2 ==: : = б 7e Ж
мату. SRS, ЧЕГЕ ты ағы ыш [Ce БАЈЕ инғағы > 1 2 жағына TE
A ——_ (а = = Ten Tan a аша о
— — O ҚЕӨ Не Lr ЖИ ЖЕ 6 е —
т А SY хб, 1, 5
74 TA Лә Wb X x ALT , “
| Lrotogue:, 15
SCENE Ii.
— - - —————
7R
ч Е 2 -— р Ka Р
| Viel. Y Б yu беле de la Fran се, 2a Muse de Histoire,
Ul r "el с. -
eg БЫР Та > [e > >
` J TS с] TET Terre .
EM o ا da Suivans des Muse ,
Р, } m
Tromp,
ага, EIN WA ELTE RE E
p E PAIR TATE A A A A o E
Leu و — HH Fra еі. 5 Soe nn ل اا И [sr |
И HORTA [зс — € БР еу РАН PP EPS ZN AMP DI ша APPLET
r М , > : , М , , , , ” ,
= felveent о ч" 7 Cést (е pussant Ge. nce, Qu vete. sur 4 pee ou regne, mon He =
az Ж. сонет.
VA tee == ==
AAA = [^3 se BETEN, E
VOY еден рано и атыны la el EEE EE
св ~ P "NN FAA O. me u Бағаны қал
A i \ ; р
Те Genie de la Fr ANCE porant une Couronne de Laurier Jur le haut du Trophe :
д 5 i ^ Y ~ CODICI UE Е o el Se ee Ч
жЕ ee ——— ‚ә „О Fo] O ESS
| TN HEAR "555125 E AI SO EEE
ИЕ Е
7 и А
J| 270v. Cesk а. moy dachever cel immorted.. QUEVISCE SEN
8
1
= 6-06 i ES eb
Caos AREAS тулы ыы, DEN DL. Пи AO АНЕ ВА AAA VEI 2
REL DER == к= E CREE
шеттете RL TORTE TEE Se ae OF PI O ең Se Q9 A — ——
O ° =
3 Violons- қ у ¿e 3
ЕЕ ЕЕ ڪڪ ڪڪ ڪڪ Е ڪڪ کے
LAA اا ----__________|_-_| © يإ == ل مف el m
Doux . О = سے |
• @ А С)
Lx К сес Ч MERE. DUAL c 5 LE C -— = 1
u.) zeige A چ کک ج کے 2
—
7 М , mi -, - € 5 ” б / »
= де, Je гос le Heros, sadmirow Son coura ge. St bien ¿me te par son Fils.
2 t de б 4 АМ
о“ = ЧУ с uu a
oP |
С 10 ее
Eee OS PER REDEN
НЕ Ре; рар ELDER Tb B ig (116-6469! ye
Бе OF E aR
má
2092750991.
Sana menu
"7 5
EIU
uet ==” ГЕ а ----|
|| 4 гө #--———— BES EET + Eh E
—— mK KX ЖОШ ои жы ст х
Tımb:
Lie Genie.
8 ___ > + ВЕ > A БЕС пен AA Ж-Е
ДЕ бз Банда ی 7 ee +
Ра an et eee ae LA al
[ ARA a a D i
= kJ. “> > У |
2 Nuses [UNL а vouJ VOL 77 ren dre un Juste hom
RA | ^ б |
| ы 17
Protogue,. 5
— + PO + % с
ерт а "ТЕТІ Ји Бе вЫ МЕЕН BA E С КАБЫ d Sca агыс NH LLLI n —
He s ТЫ = BESS SDS Y IFT ОАР e " Үд y
1 — n En En a ZAS ZA En an ا —— ЕН Б o.
> =та.. де) Mais toute Ja valeur est le mondre heritage Зил Son ameontiransms Ses а.
д I б б
4 Ж бх б N = D B € e ЕЦ b e Е 5_ BENE 2
ES 32 SA e erre = Air Me
ЕО 2 : perc em - (Еле FE {=ч LE
J» , 5
ux lima....ge Four сес Auguste, Fils, quel heurcua алап tage!
? [2 E , [4
7
= Уеих, dont се temple ofr ' ANOS Y
Г Ж > 4x iy б 5 4 Ж
• 4
wap AAA ES SS TR, TE EN ATI Y PP + سے
A en В С ТИ ЕСТІДІ > =,
e — се ПИ CARTA 00 ФР | fas = = 2
BE ETSI AA (Р 4 E Ne]
\
um p A Te 136
15 м
ж“.
LJ + М М .
ее ВЕСЕ жүз щш Se [лее нөл илкин АЛЬ 9, УИ ا ари MV сан Se 8 ETE o al a Р
Іш аларта: SWEET FA F (eR AA LRL و دا ا i с у ANA REX 22%
ri жоса маты Фа ЕС ЗЕН; е-е... меен Al A A [оу hee DA vi
um Se а (RU Mel REST EP УТ) аз | E] УДЕ VER EE р ER
S , J,
(Ә, Prince Jeune encore, па plus besoin de mot? (% qu d var Iinstrwtmiux a meri =
Violons, _ Pax ө — = En
AY ге ст um A 1
zELL——9——31:19—5.8————— TA Te И
102 A N aera ES үл C" ЖШ ст vı mv aK mi Е ЁЗ а Sia y ек p——
VL у y y Y Y Y | и
Pg. ^ 3 X А” ZR EX ДЕ Y е. 4- m
ОЕ و ЕЕ 2
لل > AAA E 2 nu mu 66—101 ZE
EN ПА А AC, \ се P Ж М EEE Aon PR
!
$. a т 3
[L7 Е Le:
Se але а [Г EST ERE os ШІСІ 29
: y М - А
Que vien! ae tul acer её Jon
N
„нй Mi БЕРУ WEKE ОБЕ Û E О ЕР Баста НЕШ BEFR ы Иа
E iF FETS Лы Асаш VIR савет) V de ES p
wane E MEM EER EEF BEI es NIIT ETT
AACE 0 org Sse eS Ще
. .
AMT SES eT we |
чн шерын ee a SR [CL 258
қ | + P == ; La Mufe . + м қ
ба 0 A A лаа Ig oS pe O ГЭ LO
П] ИЕ POS IO Мы SP SE н EM
* , , А 2 x por 3 , А. " ,
J| = ле De faire le bonheur dun peuple дас (а. do .. re! Des vrais Heros Cort la fF o6 te,
; x b Tx Фу ша E = at ie FR d
= SaaS LIE Ll и
m - рв уә, Бә ا ا ا
SW) aS о ej —— = ee]
р
ы er "гл се we Жа ће Ka А „АН па: А 1
Prologue. 1c
eS
eS — o ж E ey | 2-2-.% --—е – T—f-9- : =
- = OTR = aaa ep EA e.V
" mer م y [2 | - لل —e- —' Рр
ss ^ Que Jon ama en Secret dot ¿tre JS а (uf facte, SICH. "OE
( - D = a аа 5 D@ » же - -9. x
DEDE Gee АА. Ml, EEF ee __ ______Ц: А _ мы! ше =
ы ЕЕ — EE —— — € р нее БЫШ НЕШ
= ә, УТ Lam. | Em.—— омы oe E — (CCl танылғанын БА NBC A BEE CEE есте лме. ^-
[d Г]
^ Flute. Seule. *
ые т | крс = ылд
o RI СТ aa ERS FED1 Base
i UTE LAS З ЖӨНІ IT ЕР er E Re IE EEE |
M Пра Бази са E ман |
x | ” / у
- (одел divers de Son peuple en chante? Que Son = le, Ms ла
au SS xe ® же- ‚ ¥ °
4*6 O ;
EE
~~
ИШИ 5 е tà гаш E o “8
2 ты O AN BEI O REE ia P FETE
ZA YH A + اإ
қазан A ил E
/
WA —*
art права дат DEI ДЕ [7 E,
et linrter pre
سے
te. i nassent de la егес ғ.
{)
+
° X 4 LM E
[rr AS к] 4
е LI ----ҒС--,
—
Fe eo
MN dott rion pher
1 г Е Î
EMIL ڪڪ ت
О
Prologue | 21
+ "а жетер. Г Д жаты. a АЕ жұз
i O ES ES A ЫЕ mua TS PRE, EU me I = |
H3 ен HB 7 Q9 ae AA ке A Г ФІ О x 1
TAS ИЕ ГАР] Брана EL BEGE ЕП Bê > PESA G- -Г
17. AE Нн eo “~ и А - || Г ds майы WERE Da EEE EE ж
” ” r > , ” ” / ‚ Џ
-.mas, «Л dott triompher . en аратай Sites diewe cherissent la terre:
> — ER, ( J, ,
Y > ЕТФ г . = 2м
ТЖ ТС тт шше элс] re = НЕА ЕШ ПАШ са А С EE E ıl А BRA EI е? C. Бегис салд. uo ap De
| i FT TESST етеу d eee ee E AA LO E E EEE И АЈДЕ IO (EPS PET E __- кейі БЕ <> гм
"Ев паа Гри йг даљи) A DET AAC 1 ا ا ا ا ا اا ШЕҢ A
ГИ | эз лави E IES SEES: NT A PENA eee Va TEA EA E A КД C] — E
Ot dott riompher ОК а а ве aeg PUL Je les dieux cherissent la terre;
„==...
[ee CE E OP AA AA ГАИ (Co ENTER ITE EEN FEE EEE
э! = E тыш әк 2 ium ]
TAO a0 YAA AA OA ре Sf
Mel eee Fr En SE ei? 4%!
7 — —- EEG -6- 2
| 7 7 7
= < 7) 76 | Oy $ A AA
pe aE ЫП _ Br ER ET PA. A.S ШИН СЕТЕ DEERE FERRE TERE GES EEE (2 TE REESE SER |
Ta O ET Fa VE TE E] A AAA С |_____________ Es
LX —————] С SS о 1 meme am арр] L— - = ==. һ
| | c -e- е- "|
9 285.277 9?.89 AR se E cL
7 2 = у Ф xc
АЖ e 9. AAA Ы ата E Agi ge A ИСЕ Sh oF |
IR 1 жыны шасына pp] CAR EIA PA, ЖИЕН YU СЕ = A TO RS n EEE a EL i
r— ——р um SAA пе EN UBND um
> > Lr түу) 0, Be у A ! - yv.
JI det ТАТЫ Wher TE ERA а .. mac, Jc les dieux chertssent la terre. ;
у e C + • О • + EM
по q rT LAN | ndo] р A O а.
>“ | Я 222;
HES | E ms ЕЕ men parer |7 & | 4 | aM m |
= Vet i уой es SSA жын У | 2 ETF
oL dod biompher А SNA A NEM ACA ERE we: ЧЕГО uei AUN, Ji les deua cher стег la CF Cay,
Б > 4
==> ا ا -] ENT ——$----- раа
oe Е ES وة ا ПЕЧИ ed хе i —-
A 8 = бе an анч EE m. 4 в AAA |9” |
Y = ~ i ! E -e-
-e-
> жый
/ бх ES
i^ 7 д box ee ве S ес ОВ
SO —— Se ес 7 x = MH
I Dam - و EES
3 AAA Зе! O cl TTT ЧЕН Ут ER |
: pt ir ‚2 LE IE
У | Ci
SA ¥ |. c =
эе. M y 4 # РЕГ i up AU - —_ —
> ННВ
}
Jt p Ux ompher 7 dou fiom -
سے
TA
к==р =e
La main qu lan ..
5 g-——-——— 2 —— Иа
ELT A A EDU. =н
| B СЕ St les аши ALTE la ter
22
a > + о ^ Le
02 BEEN A SN подгот. панз ЕН ВВ ка шып e аы --ө-е 3 —1—9—3— 89 -
1ҷа ж дыга ea ar TE لل "-— |
- / ” E , б = ” „
=. . се le tonnerre Repand ausst mille. bienfuits La man gut баё...................... s
"
ite ә = e (3 e е E"
II X 8 +72 7 24 Lp == BEE мені u^ угы т alt 147) КИР са IA ~ ІП к ба
MEHT N BS WSR S LL Du _____-- rE) I ___чЧ_ -Т1" ______-.л. _г | _- ||] | | ВЕРА
ТЕЗ ~ | EEE A eee SS) E | A = == ығ Ғы ТТ Sl SE FA mu
атым 7 Ј ВВ] ETA To: e AO Ea REDE ENES) Sal а A IDAS ВО. AMIA DEA AE As
/ ГУ О , ” , ,
-.. се le tonnerre Repand aussi. mille боп у. AN dod. ёч ompher mt у
12 Urol. | Баса
КО. с Repand ausst nulle
=> 152 6-2 ә, EZ کو арр в)
ү bien =
=
— o ENS
E O — ---
ШЕ 1 A in dad de $ м
— === = тот тоть B ERI ЗЕЯ hes O Ee LIE onm -- n
HE3 Евр im ERR zi
}
У а ی ی ا е-е”
24
==>
> 6 id. |
a= ل ر Er бер pef HISP
- ~
ый -L СОЧ Î A ме Лә kr” PU <
О ОҢ а Do EU)
~
о. | Porn Pt 5—1 LE d = = өресі y
cry — 0 Ed ER „U А SS к==р cht +P
A EES ;
LL — o_o Onan =e AS AS
б L N » » » = .
е Jl doit wiompher же ТГ. а Јатаг c AM dod “roompher. II «Жа с. еу /а >
О О . () - ЯЕ 22У
AA _ —_—_u--q A 55] TEUER
LIES Asl oH ESL | mE WEAS AA] PAPI GL A] ==
mi CE НА EA AA BEA id it NE
Jt ао trcom.pher ^c E а Јатаг
==
X д н
елен е ares ыс т Se E ae Есе Ж
ПЕС |] 2 ЕЕ SA E En TOA ==
тс a a — ө س ت ج ت ت е - Aw) го
ПИ те in y + 5
i ” . ` , » 2 ”
27 doit triompher €— -- а ағай” JS dott riompher. UI.
mms О
" O =
NOE FE Ш = = Cl ЛЕ СҮ ie SE RE
ee е еее нус пи" ти аа
<. CUI. A E ATA 80 іс у — | Lasers ge
E DE) a ес: NTs
” 2 ` , -
СЛ doit triompher........... а Јата”
+ + + - +
O A A A ee Se ЫАЛ з lE RETTEN Г] SEN EE ий дип
YA о" _ Дә @ E UIC fest ero Бый PA ишпш FE 000—0 000709 AR |
an See тега а ја ee LS AR re = = "
tolond .
T +
A AE AAA виа арс AAA sl = Xe PRE >
LSO 0—04 РГО РЕН AAA es oo toe! Po fr
Viólons . | |
€— == [9*5 8. "1 DURE ÚS E O =e
катты ғ ao war. =
ЕА SSS ысы Шаша шай Бен шша Ша. ir 0
т Р =
Trompette.
ER " == TTS
гай 9——4 سا «М |
= =з! ӘНШ сс РЕШЕ А МУ ee oS ee Ыз. Fm u
| "Tunóat.
tte
Siu ur 1 ás e > gh AA Bit ae 7 ҹу ғ
Ee
y
ВН
mes «ао E riompleer. Жаса MEE
—
Л dont 7 vompher Же ORIS NEN. L а ¿Emus fr ler МЕТА o Е
Ре ө ae рант 2 жеп са С ШИ
Бим каче штан А з осел те er
ЕЕ. oe eer -— |
EFT LLLI |“
БЕРНА ЕЕ Eee th
— БЕЛ || БЕН ЖЕН ШЕҢ 27” ||
E FER? rn
\ ; ”
A dat 6 compher E dre oa EM EMO Шы | ДИН y a Ju MUS
= А
РОТ:
Lea НЕН Sees
— A Гө 24 ‚с اوا
AL En — Gi s йш) ee —
2 rologue. 23
елесі T CS N O ө.,.6ө-
HI? ; LAS а о ga 3 Е AT MZ PLS! PS Se Te EA A БРИ |
ЕК пси Ба BE ESM ME B7 > ӨР eS es =“ | FES ПР ЕВЕ ТРИ ШШЕ Е |
Аж —9——-—32—3 г. ава EIER Pte EE = ER RE Î Ба! الل Y
5 3 э, : zn.
terre, A dott tr vompher REL a a aro а AES a... jamas SC les diewe cherissent la
ея Ko е О оч ae e ө қ I er ver
amm SEE si EL oV v ca pia EF 1.
= [E elTc
НЕ. ea EL =н: E a јан LL уд ==
p , ” ~» r /.
E ELL 2%, Jamas Si les dieux cherissent la
— — C + :
талыс Se
Ере 9— ө 92 O 1 — № | A
eee... A A LN A ФЕ „йы ынталана ты en
HER cios Es = Б Ы 1—4
terre, N dott triomple а ЛЫ EO с M. Jamas Se les deua Wr. Uf. rent la
| Pe = en
п ЖЕШ ЖГ xi Ef Фо И жа Fu Des. zuo. کک e. DIE
AAA u— ЕЕ EFE E ји
—
—
/ E о LIBS AR АИ Ji tes eut cherissent la
+
•
سما E ARA AS, Ko KO Poe PRA pe : يا | e е”.
= AO ЕЕН а E NE P ә! p EE کک کے بک iem 12 RESIN EEE (ЕТЕ ERI EY EEN EF Н a БАСЫН ET E Е = |
W^ ma д
FAR
A AAA Кайаша лда а пе ани rer RET DS SE
—P a Î ван a A A BRE A: TEER г
ee eet Д,
нн БС SST Illo AAA NP Le Le o A Ra ==
С тс с ае AAA A AO, ЫЕ ЕЛ рж ЕЕ ET ИЗ с т Гу т ҮЕ
AA ASAS ANA AAA PASA. | 2-2 e EAT E EN X
EE ee MR LIII. Lombardi E СЕНЕ: AE
6 — 7 74 б
2 5 7 IE 4 x Ee даса Ж о
СРХЛЫЕЕ БЕШ 1 "алтыны rs ¡AS a) АТЕНЕ a — ll E C с |
L| IM er “جد کد Bs A_i A a HA е a ee Ем
fa. ~ Er Ез к
- нь AR у Ж} = E
~ | Lo Sivoo — dE ooo
+
roto. que,
LE d A E бше ш та
=P ee ee a E
Lm
terre; St dott triomp
+e 590-9" f.
EE PT VETE wel
ЕЕЕЕЕН
{Ry
terre; «Л dott triompher
—
31
IP
EI ШШЕ CEASE
terre; J doit (riompher-.
Mamas ви
E ul AD 6 Ja" "EMI
am,
2 her
и. +
~ +
РР Een ДРЕ
= пина on па AAA
اا сорур
+
a-— m | 7 1 D a! A messem EET ксп,
== = ен, тен
Herr
6
ee Реге — yar
m
= НП BERDI NS
жаи ааш и SS +8
Prologue.
C
араа E
HE ADE:
I dark wiompher ===... ; a ата
P Y
Y ~! МЕ] 124 pep па РАИ ТЇ Ел "TX € 7. AAA
acte c p E ee
La puun quc lan TO p e ETE се {г ton. ner.
ить ¿ Re ze :
e Repand aussi те, bienfaus.
zZ ее m Ра ж. EIL хе
== шы ГЕ 1 =
ae өжет = AAA
ce le оплете, Repand AUS.
Р,
гр— 911 ЕЕ
ДЦ re pup i
= те AAA >
ce le tonnerre Repand пасте bienfait .
17
SAA (SEEN UENIT ПЫР
3 на. т ER |
TA X TSE Ра |
cp AAA
un
se
H dou triompher a а. тасу, t terre
St les УРУК, cherissent la
LE
Hl dott riompher a Jamas, deua ch
|/ ”
—
erwsentlater
OX ggg
کک
|
|
= E
[^1 E!
e та
ERT) ИА | Ва Г Пий i E Е
ка
ПЕ MA > 17, Lille | ےا р
сга гө =, JU di^ ^
AAA
2 қы a E aI e а пао те!
у
vr) Ре E
L——. 06-0000. еро voc а |
اسا ا اا و pec nel 4
== === E
AAA
2 / ” ”
ce le tonnerre Repand aussi m
О
О ЫР MM >>> м ||
Ta man quc lan ронса Сс,
O ый +
Wo TRE Do [- | 9r | ПЕ 0 d =
НЕГЕЛІ Са РЕТ BEE BREE: mm ө vod E WS = - |
| сата al SEREK SS пане AS EN EAS gy eni e E gn A RA —
||
Ji dott treompher.... Wt NOE T a. YOU IW nn |
— x . • |
пене v gem ee Г “г |
"ая TC GONE БЫ! U ER А | |
пара пр мане CE SIE па клава WE RETA Ен
7 CIEN
ce le tonnerre Repand aussı ти =
= = = а
=
ee, ui E
ce le tonnerre Repand aussi ти =
rer te
¡E ына НА)
1—15 =
|
Е = | 5 |
E чаш = ||
|
|
|
~
L9 393.19. те. ЖЫН Бин Scsi e a]
| asma aaa ie этә өэ 7 1 *— 7f)
| HN мси === A
ша па ише Бп gom umm — “риш
A ee uu ЕЕ == ө и
Se 8 сё
- ——— - үтте, |
|| |
|| [_ ______-- А
zen 3% A — A A ши == n |
= O aa і
i 9
| PP or > ыы -
| Oe ve ae ae م et == nn ли |
SS == = —=———— |
—M— Brut reg $y а --- |
Ө !
SE Si ler она cherissent la ter..... ИЕ
le «ав ‘als. Repand aussi mille пела.
Es ACA Б PA! EEE ARTNET EUA EE. AA (RPT FT замене RAR E E gE el EYA
AE Е PS ATS Жз a жық РЕМ Ес е ТТР
=~ |
Repand aussi mille bien fails. Та math дис бап...
er ЕЕ: ER
Laman ш Дар. i ACI Wes
——
PEU
шаи TS
La main que
AAA IH ala 1 ¬ NE M
= EZ реле 8 اتکی A
TAI للل SIE DE Ee DEA С -- иш |
гі 6
% 4 х
A ЕЕЕ теш ee
WA AY II рыс
РР
АН хх KM m жиа
!
=|
M
|
Ce
=,
19 | = ТЕ А је | 5
үз +
sis Me YE
5 ||| S | © ||| 5
«es HF ЕНЕ
3 3
i «à else
E ME + lie
Ss ДИУ ШАН,
| сы Y
II
MA
ЕЦ
КА.
Ы . . | 43
UE ne ME ШЕ
S © S | © mis
ЖАШПЫ! БЕП
Sen : Yell (А ИЕ i
> АШ HN : Ш:
18D |
~ 161 UL aul: ell
К: ү ШЕ
m I Ш
b eli : м
VES БҮ ea
БЕП
Nu : 4 all | |||
| | Sell : m
YW mi
E ERU
1 a
у
А
as
ee ММ ы
لل
ore
= а
АДЕ ій
Far оа: .-
је“ (1 ___
ь- Ж БЕТА!
SETA BRERA
ЧЕ
а
ai
E)
rw,
A kp
was”
EL
-- бб. Prologue. | | « c
ЕН 222224253 ЕЕ ЕН осш ТЕТЕ, Ht
= јат. Repand aussi mille. Ke en La main qut DUC E S CERBERUS 51
|
va TS. РОЧ ПАБ Een ое вв | 99. MEP Saree Өө —— gum оч
қалы FID Б] PO EE (TDI ШЕР НИШ IES A A OE A AA р E EN ACA
icu OE ee ам cU Be Шр, a NAAA Vale Cm eu PI Ew ed O A A == `
= uit. Rep urd ausst mille, bien [ads Laman дш Ж
- |
= Е Е et KRE EEE
ДЕ е > у аа ре D. PARI az Е 9 —— —— 2 E Эла Ре
Е ы
2 кетуші аса ee GE UU VIS ST ee ee UU, ағышын Beem WT a zn НЕ ===
У faits.Repand AUSSE пи. бнр, La man gut lan...
— Ar ~
ER E ЛР ЛЕЧЕ” Т o 4
Lr e و 9.
|- КОЖИ کک ڪڪ ret
PES ES 1 она E AGA A = ===
NES i
LSS ТЕР, ся ИОН a See г)
AS Го та اعا EA
IA zer кар Ра. а کے ا ret 5522)
Che > ERA PS пето
[7
b +
; 2 =
2 PAE ATS AE Зал и. SE RT TEE о ни БИ yA es
AE RRA AA س P =e ee а DE ا A
> TY A REY SES a ES ЗЕЕ ME SS A Se Н
ды AA ПРЕ РНЫ TEE Е II [ETATE Жыш да Yd a SE
EH лыш Uem. JI EA ER Тс PL m EIN
Kp > ©
Ст ORE ee S| AEE RIE EN I прес SS! EN TNS =
pe re У ===) е — -
e DIESE BI WE ES a OTT л
EA GTA ИЗИГ: ARES | AEE LED AAA VA ATA A A nci SS ЕТ — Ss че
6 бх
zo ci E a К РЬ x 7 О 4 x 9 8 % ж % б » 424
аға”! er жы Е = EA LO S'S — + нен
ГӨР Да ЛИР UNIT аса I bE легі ГУТ SSE ES тағ шелі права Ce PU I SE ES OSE 5 кей |
PSP (б р ыты m AN 1—4 ЕЕ re
№: Ф = {
ся —— Á —- әл" = ey А, |
| m ы m ° Жу ^x АЫ” 5
а N АҮ 24 5 Rae bs Ba R |:
o - —$— e —r—-i-e —Ü -Ө-- Ai ru іы,
, " / Е , 3
bien Р, Керала aut ا le bien. ==
с
O
лел кен pz WEE ap pem тине geni n Г д
oS РЕ ЕЕ
‚ bienfaits.Repand ausst
u
Prologue
tz
шыл.
„———
mude “been: =
[4
epand
4
SA PRE ма
— eles
Е
bienfiuils Repand po
dte
Y
ce le tonnerre
!
~
T uma LProloque.
д NIS Sl = ASA e
TT E ESE | EE ORE dO i ا у ке Fo BO ERS D
МЕ АЖ | валаа) EN PS A “Өө
e пи па пе и ЕЕ ЕЕ CS ا
|| [als Repand aussi nulle bienfaitsRepand aus ma te. bien-faitr mit. le bien-faitz,
| + қолы: 973
ic om | IT os SB, = вета
LE o
вазе Te pl
y ftir. Repand aussi mille. bien ats, Repand аилғс md. (е, bien. tls mille белпш.
SR = a a a a Pee I 79 ee
= ar с oe oe a анығы аа
es = ee
|
|
||
ЕССЕ
1
\
~ ~ e . = 2
[^3 rr 59599
ЕЕ еа == ЕЕ ЕЕ
5 / ” О » » У ” (2 » ” r 5 - ”
[rites Repand ausrst mul. le bienfaits Repand ausst mille bien falls тий. (е, bien. facts a
4 : - у
zen —— -_—_—_________-_ — |
V г В а] = Se Oe amen с пи, | > EGO [= 9
PA PA cl AH re ee ee АН О
кю ве 5 Б асы ме. еі AAA г ==
Ра! Е rl ава Te SST ee et u
реми er HH -— MÀ oe
. 1 ) е +
ET EE ылым тынысы Ұлман дн Де, AE ا = Fo — C 1 ra
mY, =. ЕЕ e Ip 2
5 А __-__.______|___|------——_ Ма Доне нар аа ا (Ss зет, ко aeos уйы Ды! EM UN
SSS ST SHES SS ES i
ESOL TE OER АГЕР вас на LE TET aS ELLE АА =
[1 7 ^ EIU аи иза а ЖЕК суығын ES IATA. - Be TT | e 4 | a. Сва cac
я 6 |
oe E cw V Ан. 2 x 6 +) 2 7
(ба CURT] рани за мята метті Т. o SESS а ЕЕ РЕРЕЕРЕРЕА =.
pe 1—4 ڪڪ ڪڪ ЕЕ Е
е |
— BHR 2. ч
—^«-—— À
о SETA ЖАС y
Proloque.
=
„ Muscs cl les Plaisus:
Ga vole pour de.
=> = и
~
а
لے
de plawsins еп chanleurs,Vont Sempressez, Jur les waces Du plus chert.-
- = ~ 4 ES ве Е zer А-а
A — NV EE A tr ——1 سوبو = .., == = ee, em О обје
DT Ре Г ج о
+
e = ls = ae a SE Pe ег: E Een с А pore т
" нар RE ЕЕЕ ЕЕ ЕАН AP
a PA A па пина да А уг л EE И И ПАРИ
Quel Ircomphes plus f lateurs ! Jl. verra la man des Graces Мега, Ses laur tari les plur aumables fer
PEREA I === jc < 5% qe
TaN жаз E === ій س | ет” |
и لھا 1 en a ТА жарчы! A oe
обо AO وا РР РГ ТІР А iu
МР Ён“ j—— 1971 — — ге | е же
m FITUS и — N EL LM uem - |
A 2 си % ше те че rn EE ОП | ды
Ee ANE АКЕН” БІГ- ЕРЕ UN
LAT IT IT т” & 7.
¡DD 3 Bi,
Ve С
A
4 ж 6
AC memo TEE E PB, rue
OF Ke AF PRI TO UNE 958 БЕН ПЕ ж A А FR Y للا
ое
S
O A аб ви
„2-0 od E [| 128
[|| Ж 1 К | 13
eS TL
ums WE 2
A АЈ IO ER (Lc A can [Ж cet КЕШ ie
3717 _ «а КЛ “اا خلال
5 1
EP IE
с cA TE ee 8 Lo ER E
a ЧЕТ. (сі ее А ДРЕ IESU MP EFT Жш | е
РД pm. 2%
+ Fanfare » Е Prato g це.
| Pian du Viölons. А MG
== te, аин ae
7 wa ee > тая
Резе oS aute XX эө eer ites TE
[>т A ЕЦ j - Т Рави вы Ј X BU
М |
|
||
OA e |
dd
Timbal. e,
: >
> 220000
2:798 EEG
ее”
T а $ б
кт Фа s 4 Гы
EL рапа таа м e? 9.
ОЗ Бы Sal ote 97922190 17] ашаа: 8:9. «
РЫ! FS Pi ма ad Y таа Пр A
р ا ааа а unse ЖЫЛА ET Е - HH 7
0
боир Е,
yx
3 А A So A тысы
HE p 275—898 —g —31 Г [
ы ILLE [ у
[7 17 [7 ~ [7 [7 i
(de monument conracre, la memot.re Dar соройу dun grand Ко verte dun ‚grand |
: 6
4 На
x "эж 5 =
DAS
x: plaisir её la vt le пот. de ce vain 2
бх A
| = 5 - | ~ : x Y - 3 à t
| A П i > 2 س =
ЖУК у ДР 2 DN
On reprena La fen are, et Le hour pour euge.
oe | т жемек»). ————— Àj
a a -1Ш гет A A " -
|
A pipe is a tool that people use to smoke tobacco and other drugs. Pipe smokers do not usually breathe in the smoke. They let it go into their mouths and then exhale it. Pipe smoking is not a healthy alternative to cigarette smoking.
Types of pipes
Tobacco pipes are used to smoke tobacco. In some Middle Eastern countries, people smoke tobacco with water pipes, which cool the smoke in water. Different types of pipes are also used to smoke marijuana, hashish, and crack cocaine. Some people who smoke marijuana or hashish use a special water pipe called a bong.
Native American tobacco pipes had two parts: a stone bowl and a wooden stem. Japanese "kiseru" pipes have a metal bowl and mouth piece with a wooden stem. Arabian "midwakh" pipes may be made from different materials. European tobacco pipes have been made from clay, tree root wood, meerschaum stone or even maize cobs.
Pipes to smoke opium may have clay or metal bowls with a wooden stem. Pipes for marijuana or hashish may be metal, wood or glass. Pipes to smoke other drugs may also be made of glass.
History
Pipes were first used by Native Americans in religious ceremonies. When the English came to North America, they tried pipe smoking and liked it. They sent tobacco back to England.
Drug paraphernalia |
Osório Claudio Bebber, O.F.M. Cap., (June 11, 1929 – August 13, 2021) was a Brazilian Roman Catholic prelate. He was the second Bishop of the Roman Catholic Diocese of Tubarão from 1981 to 1992, the Territorial Prelate of the Roman Catholic Diocese of Coxim from 1992 to 1999, and the second Bishop of the Roman Catholic Diocese of Joaçaba from 1999 until his retirement in April 2003.
He was Bishop Emeritus of Joaçaba until his death in August 2021. Bebber was born in Flores da Cunha, Rio Grande do Sul.
Bebber died of sepsis caused by heart surgery on August 13, 2021 in Caxias do Sul, Rio Grande do Sul at the age of 92.
References
1929 births
2021 deaths
Roman Catholic bishops
Deaths from sepsis
Deaths from surgical complications
People from Rio Grande do Sul |
BOA ANTARCTICA.
tee
CHARACTER GENERICUS,
Scuta abdominalia et subcaudalia.
CHARACTER SPECIFICUS, Cc.
BOA gilva, fasciis creberrimis transversis rufis,
subtus flavescens, nigro maculata.
Scut: abdom. 113.
subcaud. 27.
Squam: terminales 22.
Venenata admodum est hzc species ; rara insuper,
nec antea descripta. Longitudo ut plurimum peda-
lis pertingit interdum ad quindecim uncias. In-
signis est crassitudo corporis. Ob colores notabiles
maculasque ex quo sitas vix poteris permiscere
hanc speciem cum ulla alia Doa quam adhuc novi-
mus. In Australasia generatur Doa Antarctica.
NES
ses
THE
ANTARCTIC BOA,
DEE OEE EEE EEE SO
GENERIC CHARACTER.
Scuta or undivided plates both on the abdomen
and beneath the tail.
SPECIFIC CHARACTER, &c.
Gilvous BOA, with numerous transverse rufous
fascie ; beneath yellowish, spotted with
black.
Abdominal plates 113.
„Subcaudal 2
Terminal scales 22 pair.
This beautiful, and hitherto undescribed serpent,
is a native of Australasia, and is considered as a
highly poisonous species. Its general length is about
twelve or fifteen inches: its form remarkably thick
in proportion. From the singularity of its colours
and the regularity of its markings it is not easily
confounded with any other species.
|
<p>I am getting <code>sqlite3.dll</code> not found error at Delphi app. I already have sqlite3.dll file on my PC located at <code>E://sqlite-dll-win32-x86-3071700</code></p>
<p>My source is as follows</p>
<pre><code>procedure TForm2.Button1Click(Sender: TObject);
var
Results: TDataSet;
begin
SQLConnection1.Params.Add('Database=E://empn.s3db');
SQLConnection1.LibraryName := 'E://sqlite-dll-win32-x86-3071700/sqlite3.dll';
try
SQLConnection1.Connected := true;
SQLMonitor1.Active := True;
SQLConnection1.Execute('Selct * from usergroup', nil, Results)
finally
end;
end;
</code></pre>
<p>As mentioned in above code already pointed out path to the library by</p>
<pre><code>SQLConnection1.LibraryName := 'E://sqlite-dll-win32-x86-3071700/sqlite3.dll';
</code></pre>
<p>But still I do get error like sqlite3.dll not found. how to troubleshoot this error?</p> |
Littleton is a town in Grafton County, New Hampshire, United States. As of the 2010 census, 5,928 people lived there.
Other websites
Town of Littleton official website
Littleton Area Chamber of Commerce
Littleton Information and Activities
Littleton Public Library
Towns in New Hampshire |
N
S 7 <7
— <r^-? <z-r ■*■—o ■*-*■» ^*-*—■*-»
t/^'Zz-zf-^-'-zS .
£<Zf
&r
^-17
|
The National Museum of the United States Air Force (formerly the United States Air Force Museum) is the official national museum of the United States Air Force and is located on Wright-Patterson Air Force Base, near Dayton, Ohio. Over 400 aircraft and missiles are on display, most of them indoors. Admission is free.
Exhibits
The museum has many rare and important aircraft and other exhibits, including one of four surviving Convair B-36s, the only surviving XB-70 Valkyrie, and Bockscar–the B-29 Superfortress that dropped the second atomic bomb in World War II. In contrast to the Smithsonian Institution's National Air and Space Museum, nearly all of the museum's exhibits are extremely accessible. Most are easily touched, even investigated, by visitors.
Other websites
Official website
The Air Force Museum Foundation - a private non-profit organization supporting the mission and goals of the National Museum of the USAF
United States Air Force
Military aviation
Dayton, Ohio
Museums in the United States
Buildings and structures in Ohio |
Mel Winkler (October 23, 1941 – June 11, 2020) was an American actor. He was born in St. Louis, Missouri. He was known for his voice role of Aku Aku in Crash Bandicoot. He also voiced Lucius Fox in The New Batman Adventures. He starred as Melvin in the 1991 comedy Doc Hollywood.
Winkler died on June 11, 2020 in Los Angeles, aged 78.
References
Other websites
1941 births
2020 deaths
American movie actors
American television actors
American voice actors
American video game actors
American stage actors
Actors from St. Louis, Missouri |
<p>I'm trying to retrieve user's playlists' name from Music app in swift.</p>
<p>I trying this way </p>
<pre><code>let myMediaQuery = MPMediaQuery.playlists().collections
</code></pre>
<p>Though <a href="https://stackoverflow.com/questions/14052893/how-to-retrieve-playlist-from-ipod-library-in-ios">How to retrieve Playlist from iPod Library in iOS?</a> seems like have an answer, it doesn't work in Swift</p> |
MSU may refer to:
Michigan State University
Minnesota State University, Mankato
Mississippi State University
Missouri State University
Montana State University
Moscow State University |
oe
fo
THE CANADIAN ENTOMOLOGIST.
Dryomysa pallida, sp. nov. Polished, pale yellow, bristle of the
antennz slender, sparsely pubescent with black near the base, thorax
striped, wings pubescent, hyaline, first longitudinal vein clothed with hairs.
Long. corp. 8mm. Long. al. 8 mm.
Pale yellow, shining. Front deeper yellow, opaque, with the short
pubescence and bristles black. Antennæ incumbent, reddish ; second
joint short, third about twice as long as wide, oval; bristle slender, the
distal end bare, the proximal sparsely pubescent with black. Thorax yel-
low, with two narrow median stripes of a brownish tinge ; on each side
and posteriorly there are about ten black bristles. Scutellum with four
black bristles. Pleuræ with narrow distinct brownish lines extending
from the root of the wings to the humeri; just below and in front of the
tegulæ is a small oval black spot, Abdomen pallid, yellow, and darkened
toward the tip, sbining, covered with rather long, fine black hairs. Legs
pale yellow, with black hairs ; last two joints of all the tarsi black ; tip of
middle tibial, and first three joints of middle tarsi, with a short brush of
golden pile. Wings pubescent, hyaline. The first longitudinal vein
distinctly hairy, the third bare ; posterior transverse vein straight and per-
pendicular ; both transverse veins bordered with black, as is also more
narrowly the termination of the fourth longitudinal.
Hab. Connecticut, May.
This species is easily distinguished from the other American species
already described by the hairy first longitudinal vein.
My thanks are due to Dr. S. W. Williston for the examination of his
excellent collections in this family.
ON A GIGANTIC CHALCID FLY INHABITING FLORIDA.
BY WM. H. ASHMEAD, JACKSONVILLE, FLORIDA.
In the spring of 1880, while collecting Coleoptera, I secured a @
of a large species of Chalcid belonging to the genus Szcra, which is
apparently unknown to the scientific world.
The specimen was captured on an oak shrub, in close proximity to an
empty polyphemus cocoon. Could it have hatched from it? ‘This is not
improbable, as Prof. C. V. Riley’s Swicra marie was bred from this moth,
90 THE CANADIAN ENTOMOLOGIST.
and other species of the genus are known to be parasitic upon the larvæ
of our larger moths.
For want of a good scientific library of my own, and there being none
in the State, I was unable to look up the species until recently, and as
I fail to find any description that will agree with it, either in size, color-
ation, &c., I submit the following :
SMICRA GIGANTEA, N. Sp.
®. Length .43 of an inch.
Head, antenne and thorax black, opaque. Head and thorax coarsely
and strongly punctate, antennz more finely punctate ; eyes greenish red ;
collare somewhat bulging at sides, praescutum triangularly elongated
posteriorly ; scutum rather large, bulging ; scutellum convex, rounded off
posteriorly, punctate ; abdomen rather.abruptly produced into a long
sharp point, the thick globular basal portion being a shining brownish
red; basal half of segment next the peduncle longitudinally grooved, the
grooves being deepest at base and shallowing off at middle of segment ;
the pointed part of abdomen black or brownish black, a few short whitish
hairs scattered promiscuously over abdomen ; wings hyaline fuscous, veins
black ; anterior and middle coxæ brownish red ; femorae brownish black;
tibiae and feet lighter; posterior coxae and femorale brownish red, smooth
and olished, coxae slightly punctate, the swollen femorale toothed
beneath where tibiae rest when drawn up, the latter brownish black ; tarsi
and feet reddish brown.
NORTH AMERICAN NOCTUIDAE IN THE ZUTRAEGE.—
POURTH AND WIFTH HENDREDS
EXER TER. GROUE:
Oria sanguinea, 9, fig. 613-614.
“ Georgia.” This species has been generally recognized. Ova is
used for maculosa in the Verzeichniss, from which sanguinea is distinct
structurally. I have referred the latter as the type of Porrima in the
Check List, No. 664. The doubtful reference there to Fitch’s zolupia
must be struck out.
|
Margaret Pellegrini (September 23, 1923 – August 7, 2013) was an American actress. She was one of the last surviving munchkins from the 1939 movie The Wizard of Oz. Pellegrini was one of only two surviving female munchkins from the movie.
Pellegrini was born on September 23, 1923 in Tuscumbia, Alabama. She was married to Willie Pellegrini until his death. They had two children. Pellegrini died on August 7, 2013 in Glendale, Arizona from a stroke, aged 89.
References
Other websites
1923 births
2013 deaths
Deaths from stroke
American movie actors
American television actors
Actors from Alabama
People from Tuscumbia, Alabama
People with dwarfism |
<p>I have an Entity Framework Model created using Entity Framework Code First that is using Table Per Hierarchy inheritance where the structure looks a little like this:</p>
<pre><code>public abstract class BaseState
{
public int Id { get; set; }
public string StateName { get; set; }
// etcetera
}
public class CreatedState : BaseState
{
public User Owner { get; set; }
}
public class UpdatedState : BaseState
{
public User Owner { get; set; }
}
</code></pre>
<p>Now what that creates is in my <code>BaseStates</code> table I have <code>Owner_Id</code> and <code>Owner_Id1</code> stored. But given that no class will ever be both a <code>CreatedState</code> and an <code>UpdatedState</code> it seems as though it would be logical to use a single <code>Owner_Id</code> for both. Which would also make it easier to follow the database.</p>
<p>My basic question is: Is this possible with Code First EF4? </p>
<p>I have tried to map the columns:</p>
<pre><code>public class CreatedState : BaseState
{
[Column("OwnerId")]
public User Owner { get; set; }
}
public class UpdatedState : BaseState
{
[Column("OwnerId")]
public User Owner { get; set; }
}
</code></pre>
<p>That appeared to have no effect.</p>
<p>Then I tried creating a shared parent class, which is probably more correct OO anyway:</p>
<pre><code>public abstract class OwnedState : BaseState
{
public User Owner { get; set; }
}
public class CreatedState : OwnedState
{
}
public class UpdatedState : OwnedState
{
}
</code></pre>
<p>Again, no dice. Or, more worryingly, this appears to work in some cases and not in others ( obviously my real configuration is slightly more complex ) when I can see precisely no difference between the classes where it does work. </p>
<p>Edit for more detail on what fails:
I have two fields that behave in the way I have described above, we might call the associated classes <code>OwnedState</code> and <code>ActivityState</code>, both of which I have created as an abstract class in the way shown in my last example. <code>OwnedState</code> has two classes that derive from it, <code>ActivityState</code> has three. In the database I have <code>ActivityState_Id</code> but also <code>OwnedState_Id</code> and <code>OwnedState_Id1</code>. </p>
<p>I can see no difference at all between the <code>OwnedState</code> and <code>ActivityState</code> classes aside from the type that they reference ( both other entities ) and yet in the database it appears as though EF has somehow interpreted them differently- I don't understand the EF internals well enough to know how it makes that decision.</p> |
Organometallic chemistry is the study of chemical compounds containing bonds between carbon and a metal. It combines aspects of inorganic chemistry (the study of non-carbon bonds) and organic chemistry (the study of carbon bonds).
Examples of organometallic compounds are tetraethyllead; it was used as a fuel (leaded gasoline) additive in the past. Also Methylcobalamin (Vitamin B12) is a common organometallic compound.
Organometallic compounds
Organometallic compounds are compounds that have chemical bonds between an one or more metal atoms and one or more carbon atoms of an organyl group (an organic ligand). They have the prefix "organo-" (for example, organopalladium compounds). Organometallic compounds include subgroups like the metalloproteins such as haemoglobin.
The term "metalorganics" usually refers to metal-containing compounds lacking direct metal-carbon bonds but which contain organic ligands which bind them to an organic compound. Metal beta-diketonates, alkoxides, and dialkylamides are members of this class.
In addition to the traditional metals, elements such as boron, silicon, arsenic, and selenium form organometallic compounds.
Coordination compounds with organic ligands
Many complexes have coordination bonds between a metal and organic ligands. The organic ligands often bind the metal through a heteroatom such as oxygen or nitrogen, in which case such compounds are called "coordination compounds".
Many organic coordination compounds occur in nature. For example, hemoglobin and myoglobin contain an iron center coordinated to the nitrogen atoms of a porphyrin ring; magnesium is the center of a chlorin ring in chlorophyll. The field of such inorganic compounds is known as bioinorganic chemistry. However, methylcobalamin (a form of Vitamin B12), with a cobalt-methyl bond, is a true organometallic complex, one of the few known in biology.
Structure and properties
The metal-carbon bond in organometallic compounds is half way between being ionic and covalent. Organometallic compounds with bonds that have characters in between ionic and covalent are very important in industry. They are both relatively stable in solutions but ionic enough to undergo reactions. Two important classes are organolithium and Grignard reagents.
Uses
Organometallics find practical uses in stoichiometric and catalytic processes, especially processes involving carbon monoxide and alkene-derived polymers. All the world's polyethylene and polypropylene are produced with organometallic catalysts. Acetic acid is produced using metal carbonyl catalysts in the Monsanto process and Cativa process. The bulk of the synthetic alcohols, at least those larger than ethanol, are produced by hydrogenation of hydroformylation-derived aldehydes. Similarly, the Wacker process is used in the oxidation of ethylene to acetaldehyde.
Organomettalic are highly basic and highly reducing. They catalyze many polymerization reactions. They are also useful stoichiometrically.
Organometallic compounds may be found in the environment. Environmentalists worry about organo-lead and organo-mercury compounds. They are toxic hazards.
Research is currently underway using organometallic catalysis. The energy crisis has initiated increased interest in more efficient ways of working with the remaining fossil fuels we have left. While many agree that lowering oil dependence is safer for the environment as well as politically wise. The new interest in “green” technologies has also helped increase research. Many examples of organometallic research can be found in the petrochemical and pharmaceutical industries. Some current methods of chemical production are wasteful and produce toxic waste, while many organometallic catalysts show promise to change that.
History
Louis Claude Cadet synthesized methyl arsenic compounds related to cacodyl. William Christopher Zeise made platinum-ethylene complex. Edward Frankland discovered dimethyl zinc. Ludwig Mond discovered Ni(CO)4. Victor Grignard worked with organomagnesium compounds. The abundant and diverse products from coal and petroleum led to Ziegler-Natta, Fischer-Tropsch, hydroformylation catalysis which employ CO, H2, and alkenes as feedstocks and ligands.
Years ago, Tetraethyllead was added to gasoline as an antiknock agent. Because lead is toxic, it is no longer used in gasoline. Instead, other organometallic compounds such as ferrocene and methylcyclopentadienyl manganese tricarbonyl (MMT) are now added to gasoline to prevent knocking.
The 1973 Nobel Prizes to Ernst Fischer and Geoffrey Wilkinson for work on metallocenes made organometallic chemistry more popular. In 2005, Yves Chauvin, Robert H. Grubbs and Richard R. Schrock shared the Nobel Prize for metal-catalyzed olefin metathesis.
Organometallic chemistry timeline
1760 Louis Claude Cadet de Gassicourt investigates inks based on Cobalt salts and isolates Cacodyl from cobalt mineral containing arsenic
1827 Zeise's salt is the first platinum / olefin complex
1848 Edward Frankland discovers diethylzinc
1863 Charles Friedel and James Crafts prepare organochlorosilanes
1890 Ludwig Mond discovers Nickel carbonyl
1899 Introduction of Grignard reaction
1900 Paul Sabatier works on hydrogenation organic compounds with metal catalysts. Hydrogenation of fats kicks off advances in food industry, see margarine
1909 Paul Ehrlich introduces Salvarsan for the treatment of syphilis, an early arsenic based organometallic compound
1912 Nobel Prize Victor Grignard and Paul Sabatier
1930 Henry Gilman works on lithium cuprates, see Gilman reagent
1951 Ferrocene is discovered
1963 Nobel prize for Karl Ziegler and Giulio Natta on Ziegler-Natta catalyst
1965 Discovery of cyclobutadieneiron tricarbonyl
1968 Heck reaction
1973 Nobel prize Geoffrey Wilkinson and Ernst Otto Fischer on sandwich compounds
1981 Nobel prize Roald Hoffmann and Kenichi Fukui on Isolobal Principle
2005 Nobel prize Yves Chauvin, Robert Grubbs, and Richard R. Schrock on metal-catalyzed alkene metathesis
2010 Nobel prize Richard F. Heck, Ei-ichi Negishi, Akira Suzuki for their work in palladium-catalyzed coupling reactions in organic synthesis.
Related pages
Chelation
References
Other websites
MIT OpenCourseWare: Organometallic Chemistry
Rob Toreki's Organometallic HyperTextbook
Web listing of US chemists who specialize in organometallic chemistry |
B I BUOTECA
Digitized by Google
INSTITUTIONtJM
JURIS PUBLIC! ECCLESIASTIC!
LIBRI TRES
f
t
*
I
r
#• c
%
i
I
w
A
✓
/
4
Digitized by Google
p a n
:•/*? • $
jjp ,‘j
„• .
3 »£ ./•'
7 V
••t * ' >
ah' 1 > ■ *T .
bu.
IP -
yf
•"' S'jtj ■" S*. &? ' 9 'm**- -so-
C 'T
A
o : £
' / ,-. ' -V » * » ft'. j
• - # - * t-ii
*C v -,-fe ^ JW
Bh>,-’« a. •■>■' • ■ -j ■ ■ *
Tfef* •tf Cr ‘f&TC?:- j ^. V **9r» /-■ ; f\ .
> T iPt - ^‘■.v r ;-•
.•; ' • * t ‘
!*£$<*• J
^ Jf
- 1
1
43 j# fiijgr
ST '« - >> - •- . ' ^5 -
8 k jW JfcV ~
‘ J&fVf- * ^‘. '-cv /•, ctrf
- 7%J <•" .
?■■ - r - • *' - -
* vv* , - .•* . . t-.
v;.*> -^ •. : ,f>; • *•'•.; a
■ w ' _,
r 1 • .
f
♦
*
• w
.V
f
Jr
%
\ .. •
*
\
4
i r
Digitized by Google
J
/o /A . rf . /
4
JURIS. PUBLICI ECCLESI ASTICI
BISSI VEIN
AB IPSO AUCTORE RECOGNITA ET AUCTA
V •
s.' :
. / 1 t ' vV
EX TYPOGRA.PHEO ROSSIORUM
MDCCCXLIV. -
©®aa <3®aa &a©s>a3aa£.a33
JUXTA EDICTUM LATUM A SECRETARIA STATUS
Die 20 Novembris 1 810.
I
%
Jus Eccle8iasticum , sive Canonicum, sive Sacrum ( nam
liaec verba idem sonant ) est complexio earum legum,
quibus Ecclesia regitur. Jus Ecclesiasticum ratione Ob -
jecti dividitur in Publicum , et Privatum. Cum enim Ec-
clesia societas sit, quae instar aliarum societatum Ma-
gistrate et Populo constat, bine Jus Publicum coinple-
ctitur eas leges, quibus divinae hujus societatis, et eo-
rum, qui in ea potestatem gerunt, jura et officia de-
terminaettur ; Jus vero Privatum iis legibus continetur , “
quae jura et officia Privatorura definiunt.
Veteres Canonistae, in tradendo Jure Canonico ,
Jus Publicum Ecclesiasticum a Private non separabant,
sed in singulis arguments ita versabantur, nihil ut
praetermitterent eorum , quae ad rem facerent, sive ea
ad Jus Publicum, sive x ad Privatum pertinerent. Sed
postquam Joannes Adamus Ickstatt in opusculo « De
studio Juris ordine atque methodo scientifica instituendo,
Inglostadii MDCCXLVII »,• et paulo post Joannes Ne-
i
6 - '
pomucenus Endres in dissertatione « De necessario Ju -
risprudentiae naturalis cum ecclesiastica nexu , Wircebur •
gi MDCCLJ » earn exponendi Juris Canonici rationem
ad erudiendos auditores minus aptarn praedicarunt ,
putantes Jus Publicum a Privato in scholis secernen-
dum esse ; Antonius Schmidt S. J. eisdem morem ges-
sit, et anno MDCCLXXI Institutiones Juris Publici Ec-
clesiastic! seorsum a Jure Privato edidit, ej usque exem-
plum nonnulli scriptores secuti sunt.
Id vero non omnibus probatum est. Cum enim ,
scripsit Zechius in Praecognitis Juris Canonici lib. IV,
auditorum nostrorum inter sit , utriusque hujus Juris Pu-
blici et Privati notitiam simul unaque opera • haurire ;
hinc sicut in ipso cor pore Juris mater iae istae inter se
permistae sunt; iia urgens causa hucusque non apparuit,
ut in publicis scholis ab inOicem separentur. Veruntamen
contraria sententia Vicit, sive quod novarum rerum
plerique sunt cupidi , sive quod visum est ad facilio-
rem uberioremque Juris Publici Ecclesiastici cognitio-
nem id quam maxime conducere. Zollinger in Prole-
gomenis ad Institutiones Juris Ecclesiastici cap. 8 fa-
tetur, se vel invitum in hanc sententiam adductum esse
ea de causa ; quia , inquit , non pauci extitere , qui ob -
tentu emendandae methodi rem ipsam in pejus mutarunt ,
Sacrumque Jus corruperunt locis plurimis ; idcirco neces -
sitatem mihi ante annos decern impositam credidi> ut Pu~
blicam Jurisprudentiae Canonicae partem a Privato Jure ,
in quo praelegendo versabar maxime , segregatam ede-
rem ; ut hac etiam parte nihil deesset iis , qui ingenio
atque otio abundarent , cum Juri Sacro dant operam.
\
7
Quibus de causis Sumrnus Pontifex Leo XII Con-
stitutione edita Quod divitia Sapientia , qua rationem
studlorum iu tot*} ditione ecclesiastica moderatus est ,
peculiarem cathedram Institutionucn Juris Publici Ec-
clesiastici in rnagnis Lyceis Romano et Bononjeqsi con-
stituit. ■
Qua Gonstitutione promulgata, cum animadvertis-
sem Italorum extitisse neminem., qui Juris Publici Ec-
clesiastici Institutioues iu scholarum usum edidisset, huiq
operi manus admovere coepi, et has Institutioues, vi-
delicet prima Juris Publici Ecclesiastici elem^nta con-
scripsi, et sunt veluti pars dogmatica Juris Ganonici,
eaque nuper edidi in gratiam adolescentium , qui in
Auximano Ven. Seminario et Nobili Gollegio Gampana
instituuntur. t
Nunc earumdem Institutionuin haec altera editio
in lucem prodit multis in locis aucta, eaque in tres li-
bros distributa quorum
. I. De Statu Ecclesiae.
II. De Ecclesiae Kectoribus.
.III. De Personis et Rebus potestati Ecclesiae sub-
jects.
Veruntamen operae pretium duxi de Jure Cano-
nico generatiin, de Fontibus ejusdem Juris, deque Sa-
crorum Canonum Collectionibus notiones aliquas prae-
ponere, quibus ad haec studia rite colenda tironum
raentes imbui et praeparari omnino debent.
Gum in hoc opus incumberem, mihi semper ver-
sata sunt ante oculos ea verba Justiniani Inst, de J. et
J- §• a : Jura ita videntur posse tradi commodissime , si
# »
*
Digitized by Google
%
8
primo levi ac simplici via , post deinde diligentissima
atque exactissima interpretatione singula tradantur : alio -
quin si statim ab initio rudem ad hue , et infirmum ani-
mum studiosi multitudine ac varietate rerum oneraverimus ,
duorum alterum aut desertorem studiorum efficiemus , out
cum magno labor e , saepe etiam cum dijfidentia , quae
plerumque juvenes avertit > serius ad id perducemus 3 ad
quod leniore via ductus , sine magno labore , et sine ulla
dijfidentia maturius perduci potuisset.
Auximi IV Nonas Octobres An. MDGCCXLIV.
1
4
IN JUS CANONICUM
CAPUT I.
§. i.
DE NOMINE JURIS CANONIGI
— B M U C lia —
Canon graeca vox est, quae proprie denotat normam,
seu regulam, qua lineae in mechanicis artibus dirigun-
tur. At Scriptorum usu ea vox translata est ad regulas
morum , legesque significanda9 ; quamobrem L. i ff. de
legib. generatim lex definitur Canon seu regula justi et
injusti. Modestum hoc Canonis nomen Ecclesia quoque
adoptavit , ut fidei , morum , et disciplinae leges signi-
ficaret; quin et Apostolus ipse non semel in eadem si-
gnificatione nomen Canonis usurpavit. Hinc factum est,
ut libri veteris novique testamenti , qui divinitus datas
credendi, agendique regulas continent, Canonici dicti
sint; et Ecclesiae Constitutions, qnibus fidei, morum-
que regulae explicantur, vel novae disciplinae leges
conduntur, universim Canoncs audierunt. Et quamquam
\0
apud Scriptores invaluerit, ut solae disciplinae regulae
Canones vocarentur, Tridentina tamen Synodus anti-
quum morem sequuta , suas fidei definitiones nomine
Ganonum insignivit. Cum igitur fidei , morura , et di-
sciplinae regulae, quibus christiani homines ad aeter-
nam salutem diriguntur, peculiari quadam ratione Ca-
nones nuncupentur, merito jus illud, quo hae regulae
continentur, Jus Canonicum dictum est.
§. 2 .
DE JURIS CANONICI DEFINITIONE ET OBJECTO
Itaque Jus Canonicum definiri potest Complexio
canonum sive legum fulem > mores , et disciplinam spe-
ctantium , quae ab ecclesiastica potestate christianis vel
praescriptae , vel propositae sunt . In primis itaque Jus
Canonicum definitur Collectio canonum sive legum, quod
est loco generis, et commune cum aliis juribus; ita jus
civile, vel municipale est collectio legum, quas Civi-
tates sibi constituerunt. Additum est canonum SIVE
LEGUM ad rem uberius explanandam , ut videlicet si-
gnificaretur, canones non meras regulas esse, quarum
vis omnis in suadendo, et monendo posita sit, sed le-
ges proprie dictas, quibus oportet obtemperare. Prae-
terea dictum est fidem , mores , et disciplinam spectan -
tium y ex quo intelligitur , tria haec objectum esse, in
quo Jus Canonicum versatur. Omnes quippe canones
aut de dogmatibus fidei, aut de morum praeceptis, aut
de legibus disciplinae conscripti sunt.
u
Sequitur quae ab ecclesiastica potestate , quibus ex
verbis discimus, quemadmodum Jus Ganonicum non
solum ratione objecti , verum etiam ratione potestatis ,
unde manat , ab aliis juribus differat. Illud enim vero
ab Ecctesia conditum est, scilicet ab iis, qui jus im-
perandi in Ecclesia ab ipso Christo acceperunt. Quam
sane ob causarn dici consuevit turn Jus Ecclesiasticum ,
videlicet ab Ecclesiae Rectoribus constitutum, turn etiam
Jus Pontificium , quod canones bene multi a Summis
Pontificibus Primatum Ecclesiae gerentibus sanciti sunt.
Per illud verbum christianis Juris Ganonici subjectum
designator. Soli etenim christiani Ecclesiastico Juri sub-
jiciuntur, quatenus per baptismi Sacramentum in Ec-
clesiae societatem recepti, ejus partes et membra eva-
serunt. Quid mihi, inquit Apostolus i Cor. v. ia, de
his , qui foras sunt , judicare ? Igitur Judaei , Gentiles ,
et Turcae legibus mere ecclesiasticis non ligantur, quia
nomen christianae militiae non dederunt; at obligan-
tor haeretici , schismatici, excommunicati, et apostatae ,
propterea quod character Sacramenti , quo christiani
insigniti sunt, et obligationes character! adnexae his
criminibus non delentur.
Denique posteriora haec verba vel praescriptae , vel
propositae sunt addenda duximus , eo quod earum !e-
gum, quibus Jus Canonicum constat, alia9 Ecclesia prae-
scribit , alias tantummodo proponit. Prioris generis illae
sunt, quas ecclesiastica potestas pro ratione locorum^,
temporum , et personarum condit , quas ut praescribe-
re , sic etiam mutare , et abrogare potest , quae leges
ecclesiasticae positivae dici sclent. Alterius generis sunt.
#
12
quae a jure naturali , aut divino promanant ; Ecclesia
vero auctoritate sua proponit, vel explieat. Ita Con-
stitutiones de rebus fidei et morum, quamquam eccle-
siasticae noininentur, propterea quod ab ecclesiastica
auctoritate pfopositae, et addita etiam poena sancitae
fuerint, nihilo tamen secius ad jus naturaie et divinum
earum origo referenda est , manentque perpetuae , et
stabiles; qua de re infra dicendum erit.
§• 5 .
. DE DISCRIMINE THEOLOGIAN INTER
ET JUS CANONICUM
Fidei morumque tractatio turn ad dogmatical)), et
moralem Theologian), turn ad Jus Canonicuin pertinet.
Veruntamen res aliter a Theologia, aliter ab Ecclesia-
stico Jure spectatur. Namque Theologia dogmatica de
fide, rebusque divinis universim disserit, ut statuat re-
gulam credendi , atque hinc studium omne et operam
collocat in demonstrando quid contra fidem pugnet,
quantum et quatenus opinio quaevis sanae et catholi-
cae doctrinae congruat, vel adversetur. At Jus Gano-
nicum res fidei respicit, ut ex eis agendi regulam hau-
riat, cum multae sint disciplinae leges, quae a fidei
regulis ita pendent, ut credendi regula regulam agen-
di constituat. Ad mores autem quod attinet, Theologia
moralis, ait Schwarz in Inst. Jur. pub. univ. instr. i §. 3 ,
motivo generali bonitatis atque malitiae , versatur circa vir-
tutes omnes , ac vitia : spectat primario , ac praecipue
^3
forum internum , et tract at act i ones quasi ibet sive respe-
ctum habeant ad Civ it at cm , sive non. Sed Jus Canoni-
cum rationem habet officiorum, quae in ecclesiastica
societate praestanda sunt, ut fideles pie honesteque con-
versentur; et idcirco respicit fideles ratione habita ad
communitatem ecclesiasticam , forumque externum ma<
xime intuetur. Praeterea Canones, recte observante Gcr-
sonio in Recommendatione Licentiandorum in Decreto,
non sunt nisi conclusiones ex principiis theologicis , id est
ex Evangelio , et aliis libris canonicis elicit ae vel illatae ,
vel etiam determinationes loci , temporis , modi , quo jus
divinum observandum praescribitur.
Denique Jus Canonicum divinis legibus sive fidem,
sive morem spectantibus addit ecclesiasticas leges, sive
poenas , quibus improbi homines in officio continean-
tur : qua de causa extant tituli de haeresi , de aposta-
sia , de simonia, de adulterio, de perjurio, de furtis
et similibus. Uno verbo Theologia tota est in rebus fi-
dei et momm universim investigandis , illustrandis , et
propugnandis ; Jus Canonicum in iis custodiendis , pro-
paganda, et in usum actumque perducendis : quamob-
rem jure merito a Boetio , et Alvaro Pelagio Theolo-
gia rectrix et practica nuncupatur.
• §. 4 . •
DE DISCRIMINE INTER JUS CIVILE
ATQUE JUS CANONICUM, ET HUJUS PRAESTANTIA
Tria sunt, quibus utrumque Jus inter se differt, vide-
licet origo , objectum , et finis. Primo quidem difiert origin
Digitized by Google
u
ne ; namque, ut inquit Zallinger de Jure naturae publico
lib. Ill cap. VI §. 22,3 , Origo imperii civilis est a Deo
ut auctore naturae , neque naturae ordinem , ac limites
transcendit : origo imperii ecclesiastici a Deo - est ut col -
latore gratiae supernaturalis , proindeque longe altioris
or dims , quam ut cum ulla re temporali in compara-
tionem venire , out pretio comparari possit. Diflert ob-
ject o , propterea quod jus ecclesiasticum spiritualia et
sacra moderator; civile politica et temporalia. Diflert
denique fine , quia jus ecclesiasticum aeternam homi-
num beatitudinem praecipue spectat; civile vero tem-
poralem tantummodo felicitatem. Ex qu a triplici diffe-
rentia proditur etiam triplex causa , quamobrem Jus
Canonicum longe multumque juri civili antecellit. Igi-
tur Jus Canonicum excellit i.® ratione potestatis unde
manat. Praeclare Fortun. Garcia de ultimo fine utriusq.
jur. num. 72: Prima est excellentia causae efficient is ;
nam Summus Pontifex majorem habet juris dictionem , et
excellentiorem quam ipse Imperator. Itaque dignitas su -
premi Pontificis est multo clarior et eminentior dignitate
Imperatoris , quod a Deo super omnem animam constitu-
tus est , unde idem etiam Imperator ei subjicitur. At con-
stat , quod leges superiorum digniores sint legibus infe-
riorum. 2. 0 ratione objecti : Tanto altiores , eleganter
scripsit Baldus lib. 1 consil. 4 ^ 4 ^ sun ^ Canones , quanto
caeli sunt altiores terra , quia tantum distant Canones a
legibus mundi , quantum perpetuum a corruptibili, et sa-
cra a profanis. 3 .° denique ratione finis, quod haec duo
jura , ut verbis utar laudati Garcia cit. oper. num. 19 ,
se habent ut anima et corpus , cum jus civile intendat
in commune bonum , secundum quod convenit humanae
societati; jus vero canonicum non solum secundum quod
convenit humanae societati civiliter , sed etiam secundum
finem in Deum intendendo , et aliam vitam expect undo.
Attamen nemo putet, se plurimum posse in cano-
nica jurisprudents proficere et valere, nisi civilis juris
studio operani quoque dederit. Nam utraque haec jura
inter se nexa, copulataque sunt^ ut alterum alteri aii-
xilium praestet; quamobrem Lucius III cap. i de nov.
oper. nunc. : Sicut , inquit , leges non dedignantur sacros
canones imitari , it a et sacrorum statuta canonum Princi-
pum constitutionibus adjuvantur.
-ot 'luv.' .. c . • Y. . . ■ : 7; • t . m i .
-'ll® .* • O# v.
* • • a a m * *
DE JURIS CANONICI AMPLITUDINE ET NECESSITATE
Juris Canonici amplitudo ex magnitudine , et co-
pia rerum, de quibus agit, comprobatur. Triplex est
ipsius objectum , videlicet personae , res , et judicia.
Primum itaque agentibus de personis, sese objicit uni-
versa hierarchia ecclesiastica secundum gradus suos , a
Pontifice usque ad infimum gradum clericorum, turn
saecularium, turn regularium, horum dignitates, officia ,
munera, jura, dotes, modi acquirendi praelaturas, eas-
que amittendi. Ad alterum objectum , quod de rebus
est, pertinent Sacramenta, vestes, et vasa sacra, ritus
et caeremoniae, templa, cappellae, monasteria , et do-
mus religiosae , caemeteria , bona ecclesiastica , deci*
inae , dotes Ecclesinrum , et hujusmodi , atque horum
46
omnium privilegia , immunitates , et administrationes.
Ad tertiuin denique objectum , in quo de.judiciis tra-
ctatio est, spectant ea omnia, quae de potestate eccle-
siastica turn judiciaria , turn coercitiva , de foro com-
petent! , de norma exercendorum judiciorum , itemque
de delictis , et criminibus , deque poenis , et censuris
ecclesiasticis disputari possunt. Igitur jus canonicum
objecto 6uo amplissiraum est, et varietate rerum ju-
cundis9imum.
At vero Juris canonici scientia necessaria est pri-
mo quidem clericis. Hi enim juris discendi necessita-
te adstricti sunt, turn ratione praecepti, turn ratione
muneris clericalis. Nulli Sacer datum liceat canones igno-
rare , edixit Caelestinus Pontifex epist. 3 cap. i , com-
pluresque sunt ecclesiasticae leges, quibus clerici ju-
bentur canonurn sibi scientiam comparare. Deinde ra-
tione muneris debent perspectos habere canones, prae-
sertim in iis , quae ad munera sua rite praestanda ne-
cessaria sunt , ut aedificent cunctos tam fidei scientia ,
quam operum disciplina , ut habemus ex Goncilio Tole-
tano III can. a3. Deinde ne laicis quidem, potissimum
illis, qui causas dicunt. aut judicant, sacrorum ca-
nonurn scientia negligenda est , propterea quod tanta
est utriusque juris connexio, ut in negotiis et cau-
sis civilibus , ubi alterum jus aut nihil, aut obscu-
re admodum aliquid constituit, per alterum jus ex-
plicari, et suppleri debeat. Praeterea multae sunt le-
ges in jure civili a sacris cauonibus emendatae , quas
nec judicibus , nec advocatis laicis fas est ignorare.-
Denique omnes, qui in foro versantur, agendorum ju-
*
. . 47
diciorum rationem, quam sacri canones tradiderunt,
cognitam habere debent, quae utpote planior et simpli*
cior, communi omnium Tribunalium usu recepta est.
§• 6 .
DE JURE CANON1CO PUBLICO ET PRIVATO
— ut tt flilia-
Quid est societas hominum sine imperio ? Est cor-
pus sine commissuris , sine nervis , sine ullis conjun-
ctionibus , sine vinculis , sine capite , quod nec stare , ..
nec percipi ullo modo potest. Igitur ad constituendam,
conservandamque societatem necessaria est auctoritas
Magistratus, qui praesit, qui regat, qui stabiliat leges,
qui controversias dirimat, qui castiget improbos, qui
tueatur bonos, omnesque in officio contineat. , , * • }->
At vero Magistratuum definita sunt jura , et offi-
t
cia secundum naturam, formam, et finem societatis,
et secundum leges, quas Juris publici Scriptores vulgo
fundamentales appellant. Ea vero jura, et officia pur
blica dicuntur, propterea quod communem alicujus
populi aut civitatis utilitatem spectant, eorumque jurium
et officiorum complexus Jus publicum vocatur. Quapro-
pter Scriptores in hoc jure tradendo primum agunt do
structura et constitutione societatis, deinceps de singulis
juribus et officiis eorum , qui imperium in ea gerunt. -
Jam vero Ecclesia societas est ab ipso Christo'
constituta , quae Magistratu et populo constat, ideoque
in ea sunt qui regunt et imperant, et qui reguntur et
parent. Est igitur Jus quoque publicum ecclesiasticum,
f
Digitized by Google
18
sunt Magistratui ecclesiastico sua jura et officia, et
proinde jus istud ita definiri soleti/wj publicum eccle-
siasticum est , quod totius Ecclesiae , ej usque Rectorum
jura et officia determinat. Itaque Canonistae tractatio-
nein Juris publici ecclesiastici ita assumunt, ut primo
edisserant de divina Ecclesiae origine et fundatione, de
potestate divinitus eidera trad ita, de Rectoribus ab ipso
Christo constitutis, deque rebus eorum potestati subjectis;
deinde transeunt ad explananda eorumdem Rectorum
jura et officia , eaque aptis argumentis oonfirmanda.
Hu jus vero sacrae societatis tabulae, sive leges funda-
mentales sunt Sacra Scriptura, et Traditio, utriusque ve-
ro interpres Ecclesia est, quam audire omnino debemus.
Sed jam de Jure privato dicenduin est. Ut illi^qui
Magistratum non gerunt , privatae personae vel privati
dicuntur, sic jura quibus in societate fruuntur, et of-
ficia quae praestare debent, privata vocantur, ex iisque
Jus privatum conficitur. Id pariter in Jure canonico
receptum est,et Jus privatum ecclesiasticum defmitur:
complexio earum legum , quibus christiani populi jura et
officia determinantur .
* ,» *
Justinianus 5- ult. Instil, de Just, et Jar. ait: Hujus studii
duae sunt positiones , publicum et privatum Publicum jus est, quod
ad statum rei romartae spectat. Privatum est quod ad singulorum
utilitatem pertinet. Diccndum est igitui • de jure privato. Itaque ut
animadvertit Francisctis Schmier de Jurisp. publ. Imp. Romano-
germaniei Sect, i J. 1 : Justinianus Jus civile Romanorum divisit
in publicum et privatum , et relicto publico , privatum dumtaxat
tractavit ,* quo satis ostendit jus unum sine altero consistere , atquc
adeo haec membra dividentia veras esse species Jurisprudentiae
civilis , nec unam ad alterius integritatem necessario desiderari
posse Utraque ergo cum objectum separatum habeat , et una-
quaeque speciali difficultate circumsepta sit , est separata scicntia
separatim a Jurisperitis discutienda.
<9
§.* 7 .
DE JURISPRUDENT! A ECCLESIASTICA
1 * 1 ■■ ■
v. *
Cum omnes ferme leges , egregie dixit Zallwein in
princ. jur. eccl. tom. i q. a cap. 3 , sint regulae ge-
nerates , et impossibile sit legem ferre ita claram , quae
nulla egeat inter pretatione , aut ita unwersalem , ut ad
omnes casus in sacris occurrentes , quos nullus Legislator
praevidere potest , applicari et extendi valeat , opus erit
quadam prudentia , qua mediante leges non solum recte «
intelligantur 3 sed et ad actiones hominum sapienter ap-
plicentur , et ad casus in le gibus non expressos just a inr
terpretatione extendantur. Haec itaque prudentia expli-
cated i applicandique juris solet jurisprudents voca-
ri, atque adeo definiri: Facultas sioe habitus ecclesia •
sticas leges interpretandi , easque rite ad occurrentes casus
applicandi. Itaque jurisprudence ecclesiasticae duae
sunt veluti partes , quarum una leges ecclesiasticas
scienter interpretatur , altera easdem leges ad facta, si-
ve ut vulgo a j unt, ad casus obvenientes applicat. Prima
jurisprudence pars, quae in rectam interpretationem
leguin incumbit, ardua est, multarunique rerum peri-
tiam postulat; altera pars quae in applicandis legibus
versatur, expedita et facilis est, statim ac ex apta legis
interpretatione mens Legislatoris comperta fuerit.
Igitur interpretatio est alicujus legis obscurae vel
ambiguae explanatio ; hinc Cicero lib. i de div. ait:
quia erant multa obscura , multa ambigua , explanatio-
%
Digitized by Google
20
nes adhibitae sunt interpretum . Recta vero hujusmodi
legum interpretatio ex verbis et probabilibus conjectu-
ris eruenda est. Quod pertinet ad verba , isthaec acci-
pienda sunt in significatione propria , et usitata ; sic
enim putandum est a Legislatore adhibita fuisse, ut
facile ab omnibus intelligerentur. Sed ratio temporum
habenda est, quandoquidem sunt aliqua vocabula, quae
antiquis temporibus aliud significabant, aliud modo si-
gnificant. Exemplo esse possunt isthaec vocabula : dioe-
cesis , parochia, 'viaticum , et alia, quorum antiquae si-
gnificationes in alias mutatae sunt. Vim et potesta*
tem hujusmodi verborum, habita 'ratione temporum,
•
explicarunt Albaspinaeus , Balutius, Carolus Fresnius,
aliique. . •
i Conjecture autem ad percipiendam Legislatoris
mentem opus est, si verba sint flexiloqua, non con«-
nexa, involuta, aut si partes orationis sibi invicem
repugnare videantur. Turn enim occasio, sive ratio, ob
quam lex condita fuit , et adjuneta personarum , loco-
rum , ac temporum investiganda sunt, ex quibus lux
aliqua efiulgebit, ut possimus in mentem Legislatoris ,
sensumque legis penetrare.
Verum de his non attinet plura dicere, atque ad
rem nostram satis erit haec, quae sequuntur, adnotare.
Quadruplex interpretatio legis est, authentica ,
usualis , judicialis , et doctrinalis.
Authentica est, quae fit a Legislatore, vel ejus
Successore , et authentica apud Jurisconsultos dicitur,
qiiia indubitatam et legitimam auctoritatem habet. Haec
enim interpretatio instar legis retinenda est, eo quod
I
2 i
ab ipso Legislatore proficiscitur , ab eaque recedere
licet nemini. , -. t
Usualis est legis dubiae per usum , sive consuetu-
dinem facta interpretatio. Consuetudo enim, ex cap.
Dilectus 8 de consuet. optima est legum interpres : et
ex leg. 37 ff. de legib. : Si de interpretation legis quae •
ratur 9 in primis inspiciendum est , quo jure civitas retro
in hujusmodi casibus usa est . Optima enim legum inter •
pres consuetudo ; et leg. 38 ff. eod. edicitur : In ambi-
guitatibus , quae ex le gibus proficiscuntur , consuet udi *■
nem , aut rerum perpetuo similiter judicatarum auctori -
tatem, vim legis obtinere. Tridentina Synodus sess. 24
cap. 1 de refor. matriin. decrevit, irritum, nullum*
que matrimonium fore^ quod ubicumque decretum il-
lud pubiicatum esset , aliter quam praesente Parocho }
vel alio Sacerdote de ipsius Parochi seu Ordinarii licen-
tia , et duobus 9 vel tribus testibus contr alter etur. Decre-
tum singulari modo nominat Parochum; sed cum duo
esse Parochi possint, alter sponsi, et alter sponsae, du-
bitatum est , quisnam Parochus adhibendus , spousine ,
an sponsae , an utriusque. Itaque opus erat interpreta-
tione. Jam vero alterutrum Parochum rite adhiberi
consuetudo interpretata est ; namque coram Parocho
sive sponsi , sive sponsae celebrari matriraonia coepta
sunt , eaque rata et legitima haberi ; quam deinde
interpretationem decreta Apostolicae Sedis approbave-
runt. Sed postquam consuetudo legitime praescripta
est , interpretatio non eget Legislatoris approbatione ^
et loco legis est, siquidem utriusque juris auctoritate
Digitized by Google
22
Interpretatio judicialis est, quae fit a judice, dum
in ferenda sententia jus allegat, illudque interpretatur.
Sed hujusmodi interpretatio perinde ac sententia , et
res judicata inter solos litigantes jus facit, aliis vero
nec nocet, nec prodest 1 . a Cod. quibus res judicata
non noceat , et c. 17 de sent, et re judicat. , nisi can-
sae sint connexae; quibus de rebus late disserunt Do-
ctores ad titulum Decretalium de sententia et re judicata .
Doctrinalis denique interpretatio est, quae fit a
Jurisperitis j aliisque viris doctis, qui legibus canoni-
busque interpretandis operam navant. Horum interpre-
tationes tantum valent, quantum probant rationes et
argumenta, quae ab ipsis afleruntur, et aliter sentire
integrum est unicuique.
Pius IV. in sua Constitutione Benedictus Deus omnia, qnae
a Tridentina Synodo acta, statuta, et definita fuerant, conlir-
mavit, et simul gravissimas poenas constituit in eos, qui ausi
fuissent alios comment arios , glossas , adnotationes , scholia , ul-
l umque ornnino interpretationis genus super ipsius Concilii decre-
tis quocumque modo edere. Deinde animadvertens , ut ipse ait,
parurn esse jura condere , nisi sint qui ea executioni demandari
faciant , alia Consiitutionc edila Alias nonnullas , octo Cardinales
delegit, qui sedulam navarent operam, ut Concilii Tridentini de-
creta ab omnibus, ad quos pt rtinereut, accuratissime servarenlur.
Hinc ortum habuit Congregatio , quae primum dicta est Cardi-
naliurn Concilii Tridentini , eique Sixtus V. Constitutione Immen-
sa potestatem insuper fecit ejusdem Concilii Decreta de reforma-
tion interpretandi. Nobis tamcn consultis , ut Pontifex ibidem
ait, ita scilicet ut de quacumque interpretatione Romanus Ponti-
fex consuli ornnino deberet. Tunc itaque Congregatio Cardina-
lium Concilii Tridentini Jnlerpretum vocari coepta est, ejusque
vero interpretationes , et responsa Declarationes appellantur.
Canonistae disputant quaenam hujusmodi Declarationibus vis
et auctoritas tribuenda sit? Qua de re in primis videndum est,
utrum Dcclaratio ad privatam quaestionem, sive litem dirimen-
dam, an vero ad dubiam legem generatim interpretandam edita
fucrit. Namquc Cardinales in ea Congregatione vel privatorum
causas judicant, vcl leges generatim interpretantur.
23
Jam vero Declarationes, quibus privatoruin lites, et controver-
siae dirimuntur, quamquam ob singularcra Cardinalium pruden-
liara atque doctrinam plurimi faciendae sint, non videntur ta-
men earn vim habere, ut inferiores judices adigant ad idem in
similibus causis judicandum, turn quia Cardinalcs non interpre-
tum , sed judicum personam agunt, judices vero inter solos liti-
gatores jus faciunt , turn quia in privatis quaestionibus peculiaria
Facti adjuncta saepius in causa sunt/ cur ita judicelur. Quapro-
pter Cardinalis De Luca in Annotat. Concil. Trid. disc. 1 num. H
ait , erroneum esse in particular ibus Declaration ibus cum consueta
caeca fide vim constituere , cum illae , quae singulos , vel parti -
culares concernunt casus , ex eorum particulars quail fate , et cir-
cumstantiis rnanare soleanl , ideoque alters diversas circumstantias
habenti non semper sunt applicabiles , cum diver simode ob diver -
sam facti qualitatem saepius decernere congruat.
Declarationes vero, quae ab eadem Congregation eduntur,
quaeque propric in legum interpretation versantur, authenticas
et legitimas esse affirmamus. Aulhentica cnim et legitima inter-
pretalio cst, quae fit a Legislatore , vel ab alio ex ipsius Legisla-
toris auctoritate. Jam vero interpretations Congregationis Con-
cilii hujusmodi auctoritate nituntur. Siquidem Trid. Synodus sess.
25 de recipiendis et observandis Decretis Concilii ait , se confide-
re, difficultates el dubitationes omnes, quae occurrerint, per Ro-
manum Pontificem sublatum iri, commodiore quacumque ■; atione
ei visum fuerit. Romani vero Pontifices istud munus interpretandi
dccreta, quae ad disciplinam, morumquc formationem pertinent,
eidem Congrcgationi aetulerunt. Ejus ergo Congregationis inter-
pretationcs authenticate et legitimae sunt. Quin immo cum fiant
cousulto Pontifice, sunt prolecto ipsius Pontificis propriae; nam-
que, ut ait Imperator 1. i C. de vetcr. jur. cnuclcand. , omnia no-
stra facimus, quibus nostrum impertimur auctoritatem.
Quae quidem Declarationes ut vim habeant, solemni promul-
gatione non egent, quia jus novum non constituunt, sed jam
constitulum interpretantur; quam interpretationem , sunt verba
Auth. de muliere raptum passa 5- fin* collat. 9, non in futuris
tantummodo casibus , verum in praeteritis ctiam valere sancimus ,
tanquarn si nostra lex ab initio cum inter pretatione tali promul-
gata fkisset a Nobis.
Aliqui Canonistae, inter qnos Van Espen p. 1 Jur. Eccl.
univ. tit. 22 cap. 5, et Gibert Prologomenorum in corpus Juris
Canonici per regulas ordinc naturali digests parte priore tit. 23
contendunt, Declarationes Congregationis Concilii, aliarumque Con-
gregationum Cardinalium mere doclrinales esse, non legitimas,
non authenticas, neque proindc ullam vim legis habere, quorum
arguraenta refellit P. Rupprecht in Notis historicis in universsun
Jus Canonicum til. 2 de Constant, cap. 7. Vide ctiam Fagnanunt
in cap. Quoniam num. 6 et seqq. de Constit.
. .Ujf ..i : it:.,..; •: . ' • *• ’ ■' * ! - ■■ ■ ■ V'"' ;
24
§. o.
DE CANONUM DIVISIONE
t
— — ©aoeo— —
Canones in duas classes dividi vulgo solent; in
prima classe dogmatici, in altera disciplinares recensen*
tur: oranis quippe christianorum vita duabus regulis,
v *
nimirum credendi regula, et regula agendi continetur;
ac proinde credendi regula a canonibus dogmaticis, a
disciplinaribus autem agendi regula exhibetur. Verun-
tamen cum de regula agendi sermo est, qui distincte
atque explicate loquuntur, canones morum a canoni-
bus disciplinae separant , atque adeo , quemadmodum
triplex est juris canonici objectum, nempe fides, mo-
res, et disciplina , quod superiori capite docuimus, sic
quoque canones trifariam dividunt, videlicet in cano-
nes jidei , in canones morum , in canones disciplinae .
Operae pretium est de his tribus canonum speciebus
aliquid enucleate dicere ; namque cognitio naturae ,
atque indolis singulorum canonum non modo valde
juvat , sed necessaria oranino est ad ea dilucide recte-
que percipienda, quae universim de vi et auctoritate
canonum dicenda sunt.
§. 9 .
DE CANONIBUS FIDEI
Canones Fidei sunt, in quibus aliquid credendum
proponitur. Itaque ipsorum objectum est vcritas aliqua
25
divinitus revelata , quam fideles debcnt firmiter crede-
re et profited. Plures hujus generis canones a priscis
Juris Canonici collectoribus congesti sunt* eosque Gra-
tianus sequutus est, ac proinde quae catholica fides
de unitate Dei , et Personarum trinitate , de Dei prae-
scientia et praedestinatione, de Angelorum et hominum
creatione , de primi hominis lapsu , de Christo unico
rnediatore , de Sacramentis et eorum effectibus , de
auctoritate et infallibilitate S. Scripturae, de unitate
Ecclesiae , de Primatu Romani Pontificis , de anima-
rum immortalitate et corporum resurreetione , de ae-
ternae vitae praemiis et supplieiis , haec inquam alia-
que id genus multa in suum Decretum inseruit. At ve-
to non omnes canones, in quibus veritas aliqua enun-
ciatur, continuo dogmatici habendi sunt: dogmaticos
enim dicimus, qui catholicae fidei regulam sive dogma-
ta tradunt > omnesque fideles ad credendum ita obstrin-
gunt,ut haereticus sit, qui constanter firmiterque non
assentiatur. Duo igitur desiderantur* ut canon dogina-
ticus habeatur. Primum esPdivina revelatio, ut nimi-
rum quod canone docetur , in verbo Dei sive scripto ,
sive tradito contineatur, cum fides catholica auctori-
tati solius Dei innitatur. Alterum est Ecclesiae propo-
sition ut videlicet illud ipsum, quod canone docetur,
turn Ecclesia proposuerit , turn etiam jusserit ab omni-
bus et singulis fidelibus pro veritate catholica teneri.
Ad rem Melchior Canus de locis theol. lib. 5 cap. 5
num. 4- Summorum Pontificum , Conciliorumque doctrina
si toti Ecclesiae proponatur , si cum obligatione etiam
cnedendi proponatur , turn vcro de fulei causa judicium est .
3
2G
t
§. 10 .
DE NOTIS CANONUM DOGMATICORUM
■ — HHW llBai
%
Veronius in regula fidei catholicae §. a rem earn-
deni exponens ita loquitur: Duo debent conjunctim ades -
se , quo doctrina aliqua sit fidei catholicae , alterum ut
sit revelata a Deo per Prophetas , Apostolos , seu Aucto *
res canonicos , alterum ut sit proposita ab Ecclesia. Si
utrumque adsit alicui doctrinae , ilia fide dwina catholi-
ca est credenda: si alterum desit , seu revelatio , seu pro -
positio Ecclesiae , non est fide dwina catholica credenda.
Sed secundum adesse non potest , quin primum reperia -
tur ; quia cum Christus Ecclesiae promiserit assistentiam
Spiritus S. , qui doceat earn ducatque in omnem verita-
tem , haec nunquam , stante Dei promissione , quae semper
obtinet , docet aliquid esse revelatum , quod non sit re -
velatum . Igitur ad canonem dograaticum internoscen-
dum, non opus est ut inquitamus, an doctrina canonis
divinitus revelata sit , sed satis est si compertum ha~
beainus, doctrinam canonis ab Ecclesia tanquain fidei
dogma propositam esse.
At vero canones quandoque de rebus fidei aliquid
affirmant, aut negant, quin satis appareat, utrum ea
simplex sit aut affirmatio aut negatio, an vera dogma-
tis fidei propositio. Igitur necesse est aliquas regulas
in promptu habere ^ quibus simplex affirmatio aut ne-
gatio a certa dogmatis propositione secernere, et> in-
ternoscere possimus.
-27
Quatuor hujustnodi regulas Melchior Ganus cit.
loc. exhibuit , qua9 Theologi et Ganonistae suimna
consensione araplexi sunt. Eas Canus profert hisce
verbis :
Prima et ea quidem manifest a , si contrarium asse -
rentes pro haereticis judicentur. Cujus rei exempla habes
cap. damnamus de Sum. Trin. et cap. unic. de Sum.
Trin. in 6 §. 2 .
Altera not a est 9 cum in hanc formam Synodus decre -
ta praescribit : si quis hoc act illud senserit , ana-
thema sit : qualia permulta sunt in Concilio Toletano I.
et in Synodo Tridentina.
Tertia cst , si in eos qui contradixerint , excommuni -
cationis sententia ipso jure fera tur. Exemplum est de hae-
reticis cap. cum christus , et cap. ad abolendam.
Quarta est , si quidquam expresse et proprie a fide -
libus firmiter credendum , aut tamquam dogma fidei ca-
tholicae accipiendum dicatur , vel aliis similibus verbis
aliquid esse Evangelio , doctrinaeve Apostolorum contfa-
riurn. Dicatur, inquam, non ex opinione , sed certo et
fir mo decreto.
§. u.
DE EXPOSITIONE EARUMDEM NOTARUM
.Sed operae pretium est easdem regulas breviter
explanare. Itaque prima regula admodum perspicua
est : ubi enim canones volunt , eos qui contra sense-
28
rint, pro haereticis haberi , nullum dubium relinqui-
tur, quin dogmatici censeri debeant. Profecto fieri
non potest , quin canones dogmatici sint 3 quibus tur-
pis haeresis nota adversus dissentientes inusta est,
quandoquidem nemo potest haereticus esse, nisi qui
catholico dogmati contradixerit.
Secunda et tertia regula hoc modo inteliigi de-
bent, nempe canones, in quibus anathema, vel excom-
municationis poena in dissentientes constituta est, turn
denique dogmaticos esse , si in eis de rebus fidei aga-
tur; quandoquidehi etiam canones, qui ad fidem non
pertinent, eadem excommunicationis poena vel ana-
themate sanciri solent. Ita canones Gonciiii Romani
sub Gregorio II. lati sunt in hune modum : Si quis
commatrem spiritualem duxerit in conjugio , anathema
sit : si quis consobrinam suam duxerit in conjugio , ana-
thema sit.
Denique quarta regula eos canones spectat, in qui-
bus etiamsi agatur de rebus fidei, nulla tamen inusta
est haeresis nota,nec anathema, nec poena excommu-
nicationis constituta adversus eos, qui dissenserint. Ita-
que hi canones dogmatici erunt, si talibus verbis pro-
positi sint , quae non opinionem , sed certum explora-
tumque judicium exhibeant. Licet enim opinio Durandi ,
ait Melchior Canus cit. loc. , reprobetur cap. GAUDE-
MUS DE DIVORTIIS , sed qui dixit:' VERUM AB-
SONUM HOC VIDETUR , ET IN1M1CUM FIDET
CHRISTIANAE: noluit haerescos illos condemnare. Ver-
bum enim VIDETUR judiciorum infirrnat certitudinem.
Praeterea , auctore eodem Cano , etiamsi verba canonis
Digitized by Google
29
absoluta sint , planeque et omnino quidquam affirment
vel negent , adhuc tamen ipsius canonis scopus investi -
gandus est , ut certo intelligamus , an doctrina canonist
simpliciter asseratur , an etiam ceu fidei dogma propo -
natur. Nuda enim verb a corticern canonis repraesentant ;
scopus autem ipsius naturam atque indolem manifest at.
Igitur constitutio ecclesiastica , sive canon dogmaticus
erit , si certum exploratumque sit , data opera conditum
fuisse $ ut amputatis dissensionibus catholica veritas do -
ceretur , peZ haereses obortae supremo judicio damna-
rentur .
Porro autem quae in Conciliorum aut Pontificum de-
er et is vel explicandi gratia inducuntur , vel ut objectioni
respondeatur , vel etiam obiter et in transcursu praeter
institulum praecipuum , de quo erat potissimum contro-
versy , ea non pertinent ad fidem, hoc est , non sunt ca-
tholicae fidei judicia. Hactenus Melchior Canus. .
• * '
§. . 12 . '
DE CANONIBUS MORUM
Quemadmodum dogmatici canones regulam eorutn
statuunt, quae firmiter in rebus fidei tenenda sunt_, ita
canones niorum ea spectant, quae in humanis actibus
propter se honesta sunt, vel turpia, adeoque vel agen-
da , vel omittenda. Versantur itaque in proponendis
explicandisque praeceptis naturalibus , quibus mores
hominum informantur. Plures ejus generis canones in
30 .
Decreto Gratiani legimus , plures etiara in titulis De-
cretalium , quales sunt de pactis , de jurejurando ,
de homicidio , de adulteriis, de furtis, de usuris, de
injuriis aliisque id genus, quibus moralia praecepta il-
lustrantur. Haec autem morum praecepta a naturali
lumine profecta, per legem evangelicam integra sui per-
fectione et complemento donata sunt; nam Christus
Jesus non venit solvere legem , sed adimplere : quam-
obrem Gratianus in princ. dist. i scribere non dubi-
tavit, Jus naturale in Evangelio contineri .
At vero Ecclesia in condendis canonibus morum
errare non potest. Namque Christus pollicitus est ,
Spiritum Sanctum docturum Ecclesiam omnem veritatem ,
quae scilicet esset ad consequendam salutem necessa-
ria. Atqui ad earn consequendam necessariae sunt non
modo veritates fidei , sed etiam morum : igitur fieri
non potest, ut Ecclesia errando id doceat vel praescri-
bat quod turpe est, vel reprobet quod honestum est.
Itaque canones morum , cum quidquid jubent bo-
num sit per*sese, et quidquid prohibent, malum et
turpe sit, perpetuo firmi stabilesque manent, eisque ab
omnibus omnium ordinum,et omnium temporum, at-
que aetatum , et locorum hominibus parendiun est.
§. 13 . ■
DE CANONIBUS ECCLESIASTICAE DISCIPLINAE
r *
Jam dictum est, et dicendum est saepius, tria esse
canonum genera; alii enim sunt canones fidei, alii
♦
3*
morum , alii denique disciplinae , quoniam potestas
Petro , Apostolis , eorumque Successoribus a Christo
tradita haec tria complectitur, fidem, mores, et disci-
■s
plinam. Ergo canones, qui neque ad fidem, Deque ad
mores pertinent, ad disciplinam pertinebunt.
At vero disciplinae canones ad puritatein fidei,
honestatem morum , divinique cultus sanctitatem tuen-
dam feruntur , quos proinde firmissimum fidei , rao-
rum , et religionis praesidium et propugnaculum jure
dixeris. Namque hujusmodi canones vcrsantur
i.° In tutela fidei et morum, quatenus gravissi-
mas poenas constituunt in eos , qui in fide vel mon-
bus deliquerint. Hue pertinent censurae , aliaequae
poenae ecclesiasticae adversus haereticos , simoniacos ,
sortilegos, homicidas, adulteros et hujusmodi.
a.° In determinandis praeceptis divinis et natura-
libus; dum scilicet tempus aut modum ad ea obser-
vanda praefiniunt, quotiescumque nec modus, nec
tempus in praecepto fuerit praefinitum; cujus generis
sunt canones de observantia diei doininioae, de con-
fessione , et communione paschali.
3.° In regenda societate ecclesiastica ; neque enim
omnia, quae ad earn gubernandam opus erant, jus
naturale et divinum constituerunt; proindeque Andsti-
tibus Ecclesiae tradita a Christo fuit ferendarum legum
potesta9. Hinc canones de elecdonibus , de insdtutio-
nibus, de vita et honestate clericorum , de judiciis,
deque ceteris similibus.
Haec autem tria, quae indicavimus, disciplinae ca-
pita , ad disciplinam externam , 9ive ad politiam Eccle -
32
siae pertinere dicuntur; ea sunt enim, quibus regitur
externa Ecclesiae societas , et in officio continetur.
Sed aliud est disciplinae genus, quam disciplinam
liturgicam vocant, eaque in ordinandis religionis acti-
bus versatur, Hujus generis sunt canones de admini-
stratione Sacramentorum , de diebus festis, de publicis
precibus et supplicationibus, de locis sacris et religio-
sis, deque sacris ritibus et caeremoniis.
Aliqui tertiura addunt disciplinae genus, quarn di-
cunt disciplinam dogmaticam ,< et dogmati adnexam .
Dogmaticam vocant, quae originem suam ipsi Christo
acceptam refert; uti materia et forma Sacramentorum ,
itemque forma ecclesiastici regimin is , sive ecclesiasti-
ca hierarchia divinitus instituta. Adnexam vero dogma-
ti appellant, quae cum dogmate ita connectitur, ut
aboleri nequeat, quin simul de veritate dogmatis de-
trahatur. Tabs est disciplina, qua sanctissimam Eucha-
ristiam colimus et veneramur; ea siquidem tolli ne-
qnit sine maxima catholici dogmatis injuria.
Verum disciplina , quae dogmatica dicitur, proprie
ad Jus divinum perdnet, quod prorsus est immutabile;
adnexa vero dogmati , firma immotaque et ipsa mane-
re debet, sed tantum in eo,quod ejus substantiam at-
tingit ; quod enim ad modum attinet , an ex. gr. uni-
ca , an trina flexione genuum Eucharistia veneranda
sit, ad Ecclesiam spectat cognoscere et decernere.
{
33
CAPUT II. '
a>a j?©s3t?aa®a tfs&aa ©&a©!3 a<aa
§. 14 .
DE FONTIUM JURIS CANONICI DEFINITIONE ET NUMERO
Fons proprie locus est, ex quo aliquid fluit; et quem-
admodum omnia jura ab aliquo legislatore fluuut ,
sic etiam quot sunt vel fuerunt in Ecclesia legislato-
res , tot Juris ecclesiastici fontes habendi erunt. Qua-
tuor igitur sunt ecclesiastici Juris fontes , quandoqui-
dem quatuor legum ecclesiasticarum latores agnosci-
mus , neque plures , neque pauciores , nempe Christus
Jesus ipsius Ecclesiae fundator et legislator,, dein Apo-
stoli potestate ab ipso Christo accepta, turn Summi
Pontifices, denique Episcopi. in Conciliis congregati.
At vero Canonistae latiori sensu fontes appellant
ea loca, in quibus Jus ipsum invenitur, propterea
quod et jura, et juris momenta , argumentaque et ra-
tiones ab his locis veluti fontibus hauriantur. Sicut
t
igitur ea, quae Christus Dominus docuit et praecepit,
quaeve Apostoli tradiderunt, in Sacra Scriptura vel
Traditione servantur; quae vero a Summis Pontifici-
bus, aut ab Episcopis sancita sunt, in Constitutionibus
Suinmorum Pontificum et in Canonibus Conciliorura
♦ .
34
generaiium contineutur , sic quatuor numerant eccle-
siasdci Juris fontes, nempe 5. Scripturam , Traditio-
nem , Constitutiones Summorum Pontificum, et Canones
Conciliorum generaiium.
Praeterea aliquibus placet hisce quatuor fondbus
tres alios adjicere, nempe Jus naturale , Scripta San -
ctorum Patrum , et Jus civile , siquidem ex iis etiam
argumenta sumuntur, quae in Jure Canonico auctori-
tatem habent.
Nos de omnibus illis fondbus, nequid praetermit-
tere videamur, deque singulorum usu et auctoritate
dicturi sumus : eos enim compertos exploratosque ha-
bere valde iis proderit, qui volunt in hac facultate
proficere.
2)3
§. 15 .
DE L1BRIS SACRARUM SCRIPTURARUM
(xeneralis Sacrae Scripturae divisio est in vetus et
novum Testamentum. Vetus eos complectitur libros, qui
ad legem a Moyse promulgatam, et ad Judaeorum
Synagogam spectant. Novum autem eos continet, qui ad
legem Christi Domini , atque ad Ecclesiam perdnent.
Ecclesia Gatholica septuaginta duos libros pro Sa-
cris et Divinis recipit, videlicet quadraginta quinque
35
veteris, et viginti septem novi Testamenti, quos Tri-
dentina Synodus recenset omnes noiniiiacim sess. IV in
decreto de Canonicis Scripturis, ita subjiciens : Siquis
autem libros ipsos integros cum omnibus suis partibus ,
prout in Ecclesia Catholica legi consueverunt , et in ve-
teri vulgata latina editione habentur , pro Sacris et Ca-
nonicis non susceperit , anathema sit. Deinde declarat et
statuit , ut haec ipsa vetus et vulgata editio , quae lon-
go tot saeculorum usu in ipsa Ecclesia probata est , in
publicis lectionibus , disputationibus , praedicationibus 9 et
expositionibus pro authentica habeatur , et ut nemo illam
rejicere quovis praetextu audeat vel praesumat.
§. 16 .
DE USU ET AUCTORITATE VETERIS TESTAMENTI
IN JURE CANONICO
Vetus Testamentum tribus praeceptorum generibus
constat, moralibus , caeremonialibus , et judicialibus . Cer-
tum vero exploratumque est praecepta moralia in ve-
teri Te8tamento tradita semper vigere, quoniam prae-
cepta sunt ipsius juris naturalis prorsus immutabilia ,
quae proinde Christus non sustulit, sed clarius evolvit
confirmavitque. Praecepta vero caeremonialia , quae di-
vinum cultum, sacriGcia, sacrosque ritus moderabantur,
quo etiam spectabant ea^ quae ad publicum Synago-
gae statum, ejusque Sacerdotium pertinebant ; et judi-
%
cialia, quae civilem Hebraeorum politiam constituebant,
jam irrita facta sunt: caeremonialia quidem , quando
36
Sacerdotium translatum est , et novum Testamentum
morte Testatoris obsignatuin; judicialia vero, postquam
respublica Hebraeorum sine ulla restitutions spe omni-
no desiic.
Quae cum ita se liabeant, videndum est, num ex
abrogates veteris Testamenti praeceptis caeremonialibus
et judiciaiibus , argumentum in canonica jurispruden-
ts validum atque efficax sumi possit ; nam quod atti-
net ad praecepta inoralia , nemo certe dubitat , quin
ex eis argumenta firmissima ducantur.
Jam vero cum utrumque Testamentum inter se
nexum jugatumque sit, turn quia alterum alterius um-
bra et simulacrum fuit , turn quia alterum alteri suf-
fectum est, Canonistae sine ulla controversia sentiunt,
argumenta ex veteri Testamento deprompta non parum
valere ad multa ecclesiasticae jurisprudentiae capita
illustranda , et amplius confirmanda. Sed praesertim
ex statu publico Synagogae , ej usque Sacerdotio ad
statum Ecclesiae, nostrumque Sacerdotium potest ar-
gumentum duci; quandoquidem Sancti Patres hoc ar-
gumeuto saepius usi sunt. Sic pro dignitate Levitarum
et Sacerdoturn novae legis 1 argumentatur S. Leo M.
serm. 8 passion. Dom. cap. 8 , sic pro continentia Cle-
ricorurn , sacroque caelibatu S. Hieronymus contra Jo-
vinian. lib. i num. 34 ? sic alii Patres, et passim S.
Cyprianus in suis epistolis. Itaque dogma de distinctione
inter Clericos et Laicos ex Lege veteri mirifice confir-
matur instituto argumento a pari, ut ajunt, vel etiam
a fortiori ; quare Schmetterer Introduct. in Jus Can.
diss, II cap. a J, 37: Si eadem , inquit, aut major ra -
37
tio ad hue pugnat pro Lege nova , quarn obtinuit pro Te-
starnento veteri , bene ab hoc ad illam argumentaberis.
Sic etiarn in quaestionibus explicandis solvendisque ,
recte utimur Testamento veteri. Si quae sunt quaestio-
nes controversae , ait Zahvein de Princ. Jurisprud. Ec-
cles. tom. I quaest. 2. ■ cap. 2 , quae ncc ex Scriptura
nec ex Traditione decidi possunt , et una ex sententiis
controversy habeat pro se ingentem probabilitatem 9 hand
inepte 9 licet non convincenter , ex antiquo ad novum ar-
gumentaberis T est amentum , si eadem vel major pugnet
ratio. Et hinc argumentum , quo Catholici a privilegio
fori et immunitatis Sacerdotibus in antiqua Lege compe -
tente , ad Clericorum immunitatem in Lege nova argu-
mentantur , inter Catholicos non est ineptum , non tamen
convincens.
Veruntamen non ex omnibus., quae in veteri Te-
stamento scripta sunt, licet argumenta promere. Enim-
vero quaedam in eo sunt, quae consummato Christi
morte humanae redemptionis mysterio ita interciderunt,
ut sine peccato usurpari amplius nequeant; quaedam
etiam non praescripta, neque imperata , sed tantum-
inodo permissa aut tolerata, quaedam denique solius
gentis illius regimini consentanea fuerunt. Horum ita-
que nullus usus, nulla auctoritas est in Jure Canonico,
nec' esse potest. His igitur omissis ex reliquis veteris
Testament! locis argumenta petenda erunt. Ex quibus
insuper Ecclesia Apostolorum vestigiis insistens, ex prae-
ceptis caeremonialibus nonnullos ritus adoptavit, qui
divino cultui plus decoris afferunt, cujusmodi sunt
templorum dedicatio , sacrae vestes , thus , lampades ,
38
cantus, et alia ejusdem generis j ex judicialibus vero
deprompsit cap. I de homicidio^ cap. I et II de adul-
terio et stupro, cap. I de furtis, cap. I. II. III. IV. et V. de
injuriis, et hujusmodi alia. Si quis vero, quod Prote-
stantes faciunt , aliquem Hebraeorum ritum ,, vel aliud
disciplinae caput , quod Ecclesia accepit _, tamquam su-
perstitiosum , iniquum , aut malum irrideat et conde-
mned auctoritate ipsius Testamenti veteris falsa crimina-
tio facile propulsabitur , cum Delis Hebraeorum genti
praescribere nihil potuerit, quod malum esset, aut ali-
quam superstitionem vel impietatem contineret.
Porro Judaeorum leges in corpus Juris Canonici
receptae, et ut ajunt canonizatae , non tamquam le- ~
ges divinae, sed tamquam leges ecclesiasticae , sive
auctoritate ecclesiastica receptae confirmataeque haben-
dae sunt: nara, ut optime scripsit Zalwein tom. I
Princip. Jur. Eccles. , leges istae non habent vim obli -
gandi vi institution is divinae , quae cessavit 3 sed vi au -
ctoritatis Ecclesiae eas libere adoptantis : et proinde Ec-
clesia potest easdem relaxare } atque etiam penitus
abrogare.
•
Diximus Ecclesiam posse eas leges relaxare. Hoc loco tiro-
ncs moneudi sunt, quoticscumque in sacris canonibus legcrint
Ecclesiam posse - Ecclesiam potuisse, nomine Ecclesiae non tor am
fidelium congrcgationem intelligi, sed tantummodo Ecclesiae 'Pa-
stores et Rectoresj quibus solis omnis ecclesiastica potestas tributa
fuit. Hac significatione Ecclesiae nomen usurpatum est ab ipso
Christo, dum Matlh. cap. XVIII inquil: Si ens non audierit t die
Ecclesiae ; quae verba explicans S. Joannes Chrysostomus ait: Die
Ecclesiae , idest Ecclesiae Praelalis. Eodem sensu saepc adhibi-
tum est a Concilio Trideniino, vcluti cum sess. XXIV can. 4 ail:
Si quis dixerit, Ecclesiam non potuissr. conslituere impedimenta
matrimoniuni dirimenlia , anathema sit.
39
•• §. 17 . '
♦ i
DE USU ET AUCTORITATE NOVI TESTAMENT!
Juris Ecclesiastic! et’publici et privati, fons primus
, et praecipuus est novum Testamentum : Sane , inquit
Zallinger in Inst. Jur. Eccl. cap. V, quae ad Jus Ec-
clesiasticum publicum pertinent 9 de fundatione Ecde-
siae , de institutione potestatis hierarchicae , de sacro im-
perio Apostolis atque in primis S . Petro a Christo colla-
tor de gesto ab iisdem imperio circa res omnes ad Reli-
gionem , et Ecclesiae gubernationem spectantes ea o -
mnia ex S . Scripturis novi Testamenti luculenter sumuntur .
Et de jure privato vix tractari quidquam potest 3 quin
idem ex Sacris Litteris erui, confirmari , et illustrari queat.
At vero videndum est quis usus, quantaque sit
vis et pondus argumentorum, quae ex novo Testa-
inento depromuntur. Qua super re distinguendus in-
primis est duplex S. Litterarum sensus, nempe litteralis ,
et mysticus. Sensus litteralis est, quern verba ipsa ex
usitato loquendi inodo praeferunt, sive proprie , sive
metaphorice accipiantur. Dixiraus sive proprie , sive me-
taphorice accipiantur, quandoquidem scriptores sacri
sine ulla controversia tenent, sensum verborum sive
naturalem, sive metaphoricum , ad sensum litteralem re-
vocandum esse , quatenus metaphorae sub notione , ut
ajunt , imaginaria satis aperte indicant, quid vere pro-
prieque significare voluerint. Itaque cum Christus Joan.
X ait, alias habeo oves , quas oportet me adducere , et
40
fiet unum ovile et units pastor , perspicuum est nomine
ovium eos intelligi, qui ad Ecclesiam adducendi erant,
et nomine ovilis Ecclesiam ipsam designari.
Sensus mysticus seu spirituals est , cum verba
t
praeter litteralem sensum, quern habent, ad aliud quid-
- piam significandum adhibentur. Sensus vero mysticus
in allegoricum , analogicum , et tropologicum dividitur }
de quibus late disputant Theologi.
i
. Jam vero quamquam viri docti ac pii, praesertim
ad fidei morumque praecepta iJlustranda, S. Scriptu-
rarum sensibus spiritualibus et mysticis utantur; certae
tamen auctoritatis argumenta habenda non sunt , prae-
ter quam ilia, quae ex litter all Scripturae sensu ducuntur .
Ratio manifesta est, quam affert Bellarminus lib. Ill
de Verbo Dei cap. 3 : Convenit , inquit , inter nos et
adversarios ex solo litterali sensu peti debere argumenta
efficacia . Nam eum sensum , qui ex verbis immediate col -
ligitur , certum est sensum esse Spiritus Sancti ; at sensus
mystici et spirituales varii sunt , et * licet aedificent , cum
non sunt contra fidem et bonos mores , tamen non semper
constat, an sint a Spiritu Sancto intenti.
i
Quia vero S. Scripturarum sensus non ita semper
apertus est , ut cuivis legenti pateat , ,hinc ante oculos
perpetuo constituendum est id , quod maxima sapientia
et aequitate Tridentina Sy nodus decrevit sess. IV:iVe-
mo suae prudentiae innixus in rebus fidei et morum , ad
aedijicationem doctrinae cliristianae pertinentium „ S. Seri -
pturam ad suos sensus contorquens contra eum sensum ,
quem tenuit et tenet S. Mater Ecclesia , cujus est judi-
care de vero sensu , et interpretatione Scripturarum San -
41
ctarum , aut etiam contra unanimem consensum Patrurn ,
ipsam Scripturam Sacram interpretari audeat.
Summum igitur judicium de vero divinae Scripturae sensu
penes Ecclesiam est-, nomine vero Ecclesiae non modo Fidelium
omnium concio intelligitur , verum eiiam generale Concilium et
Apostolica Sedes: qua de re legendus est Melchior Canus de Locis
iheologicis lib. 12 cap. 6. Praeterca nemini licet contra eum sen-
sum , quern Patres omnes concordissime constantissimeque te-
nueruntj Sacras litteras interpretari. Verum quae sit, quantaque
Sanctorum Patrurn auctoritas in Sacrarum litterarum intclligen-
tia, die emus infra $. 40.
§. 18 .
« *
DE DIV1NIS ET APOSTOLICIS INSTITUTIS
• . * /
I
Evangelia nonnisi doctrinam ipsius Christ! conti-
nent, sed reliqui novi Testamenti libri praecepta turn
divina, turn apostolica complectuntur. Haec praecepto-
rum divisio apertissime significata est a S. Paulo ep. I ad
Corinth. 7 V. 10 dum ait: Praecipio non ego , sed Do -
minus ; et V. 1 a .* Ego dico , non Dominus.
Jam vero praecepta novae Legis, quae Christus in
Evangelio tradidit, aut quae Apostoli caelitus afflati
proposuerunt , cum vere et proprie divina sint, nulli
nec derogationi nec abrogationi obnoxia sunt, sed per-
petua et inviolata manere debent. At vero praecepta,
quae Apostoli tamquam Rectores Ecclesiarum edide- ,
runt, quamquam in S. litteris contineantur, cum tamen
proprie humana et ecclesiastica sint, haec ab Ecclesia
sive a Summo Pontifice possunt , ut reliquae ecclesiasti-
4
42
cae leges , immutari , relaxari , atque etiam contrariis
legibus vel moribus abrogari. Hinc intelligi potest, cur
factum sit ^ ut electionum sacrarum forma, abstinentia
a sanguine et suffocato , agapae , mulierum in templis
velationes, aliaque plura Apostolorum instituta, vel sen-
sim deleta, vel alii ritus moresque in eorum locum
substituti. Sic etiam Pontifices ex. gr. in aliquibus irre-
gularitatibus dispensant, quatnvis quae sunt de irregu-
laritatibus constitutae leges ex epistolis S. Pauli potis-
simum proficiscantur. Sed Episcopi eadem apostolica
instituta iminutandi aut relaxandi potestate oinnino ca-
rent ; quandoquidem apostolica instituta ad generalem
Ecclesiae disciplinam pertinent.
Si vero regula certa petatur, qua instituta divina
ab apostolicis internosci possint, haec generatim tenen-
da est nimirum , quae in epistolis et reliquis Apostolo-
rum libris continent ur , omnia et singula pro divinis ha -
benda sunt , nisi ex verbis , aut ex subjecta materia lu -
culenter apparent , eadem ab Apostolis tamquam Ecclesia -
rum Rectoribus profecta esse. Primum itaque verba con-
sideranda sunt, ut videamus, an Apostolus suo, an
Christi nomine locutus sit. Si nihil certum ex verbis
cognosci possitj tunc subjecta' materia spectari debet:
si enim quod traditur ad fidem vel mores pertinent , vel
ejusmodi sit , ut humanam potest atem super et, veluti Sa -
cramentorum institution divinum crit et immutabile ; si vero
ad disciplinam spectct, non temere apostolicurn instil ulum
esse dixcris.
/
Digitized by Google
43
5)3 ^&&5)3tf5®SJ33Sra
§. 19 .
DE D1VINIS ET HOMANIS TRADITION1BUS
Alter Juris eacri fons est Traditio, quo nomine in-
telligitur doctrina seu institutio non scripta, sed verbis
tradita. Vocatur autem doctrina non scripta , ait Bellar-
minus de Verbo Dei non scripto cap. I, non quia nus -
quam scripta sit, sed quia non est scripta a primo aucto-
re . Exemplo sit baptismus parvulorum. Parvulos haptic
zandos vocatur traditio apostolica non scripta, quia non
invenitur hoc scriptum in ullo apostolico libro , tametsi
scriptum est in libris fere omnium Patrum .
Traditiones vero divinae sunt, vel humanae . Illae
Deum auctorem habent J quae, ut docet Tridentina
Synodus sess. IV in deer, de S. Script. , ipsius Christi
ore ab Apostolis acceptae , aut ab ipsis Apostolis , Spiritu
Sancto dictante , quasi per manus traditae ad nos usque
pervenerunt . Humanae sunt , quae ab ipsis Apostolis ,
aut ab eorum Successoribus originem duxere; et pro-
inde in apostolicas , et ecclesiasticas dividuntur. Inter di-
vinas et humauas traditiones sunt qui traditiones divi-
no-apostolicas interjiciunt. Qua in re sibi videntur Con-
cilii Tridentini decretum sequi, in quo traditiones ore -
. *
tenus a Christo acceptae distinguuntur nb iis, quas Spi -
ritus Sanctus Apostolis dictavit . Veruin liujus generis
traditiones, divinae non liuinauac diccndae sunt.
» >
I
V
*
44
Veras, probatasque traditiones in Ecclesia esse, turn
divinas turn humanas certum est. Et quidem traditio-
nibus apostolicis et ecclesiasticis Protestantes ipsi non
magnopere adversantur, cum quisque facile intelligat,
prima Ecclesiae aetate fieri prorsus debuisse , ut mul-
ta de sacris ritibus, deque ecclesiastica disciplina ab
Apostolis eorumque Successoribus traderentur. Sed di-
vinis traditionibus inferre bellum ausi sunt, conten-
dentes , solam Scripturam unicam esse et absolutissi-
mam fidei morumque regulam ; quorum haeresim Tri-
dentina Synod us sess. IV anathemate confixit.
Dc hac catholica veritate Theologi plura dabunt. Ad rcm
nostram nihil altinet longius progredi.
§. 20 .
» «
DE USU ET AUCTORITATE TRADITIONUM
Quotiescumque igitur de fide et moribus, de sacris
ritibus , deque ecclesiastica disciplina in Jure Canonico
disceptatur, non modo ex S. litteris, veruin etiam ex
Traditione validissima argumenta petuntur. Horum ar-
gumentorum vis et auctoritas varia est pro varia ori-
gine traditionum: alia est enim auctoritas traditionis
quae a Deo , et alia illius quae ab homine ortum ha-
buit.
Ceterum ad internoscendas divinas traditiones ab
liumanis , turn ipsa traditionis materia inspicienda, turn
Digitized by Google
45
SS. Patrum , in primisque Ecclesiae sententia exqui-
renda. Hinc quatuor regnlae traduntur, videlicet
I. Traditio divina est , si ejus materia ad fide m per-
tineat , quia fides solum Deum auctorem habet.
II. Par iter traditio divina est , si sit earum rerum
quae humanam potestatem superant , qualis ex. gr. est
materia et forma Sacramentorum , quia Sacramentcl a so-
lo Deo institui potuerunt.
III. Sic etiam traditio divina est , si quod praecipit
aut statuit , id consentientes inter se Patres , tamquam
oretenus a Christo vel a Spiritu Sancto dictatum , Apo-
stolos tradidisse testentur , aut id generatim affir merit ,
ad praeceptum divinum , sive ad divinam institutionem
pertinere : quandoquidem SS. Patres sunt legitimi testes
divinarum traditionum .
IV. Quidquid denique Ecclesia tamquam divinitus
traditum observat aut docet , nec in S. litter is ext at ,
minime dubitandum est , quin sit divinae traditioni tri -
buendum : neque enim Ecclesia Catholica hisce in rebus
errare potest.
At vero traditiones divinae non secus ac ipsum Dei
verbum scriptum suscipiendae sunt: ipsa siquidem na-
turalis ratio persuadet, Deo credendum parendumque
esse , sive ejus verbum per schedam , sive per vivam
internuncii vocem promulgetur , cum ratio credendi
atque obtemperandi non sit Utter a , sed auctoritas lo-
quentis , nihilque intersit , utrura scripto an viva voce
voluntas Dei sciatur, dummodo certo sciatur. Itaque
traditiones divinae immutabiles omnino sunt, nullique
potestati humanae obnoxiae. Sed traditiones hurnanae,
46
non secus ac humanae leges et instituta, servandae
sunt, sic tamen ut mutari ab Ecclesia, justisque' de
causis abrogari possint.
Ad traditiouem Canonistae solent adjungcre consuetudincm ,
non quod existimcnt , quamdam partem traditionis cssc, sed quod
utraque ad jus non scriptura pertineat, quandoquidem hoc jus ex
tradilionc et consuetudiuc couficilur. Consuetudo autem est jus in-
ductum populorum moribus ct usu diuturtio cum exprcsso vel taei-
to Legislatoris consensu. Consuetudo dividitur I in earn, quam vo-
cant secundam legem , quae propric consuetudo non est, sed potius
scriptis legibus obtemperatio. De bac consuetudine Gratianus ca-
none 3 §. Leges dist. 4: Leges , inquit, const ituuntur cum promul-
gantuv , firmantur vero cum moribus utentium approbantur : quae
verba non ita accipienda sunt, quasi acceptaiio populi ad vim et
firmitatem legum pertineat, sed quemadmoduni Fagnanus in
cap. \ de treg. et pac. cum aliis Doctoribus docte recteque in-
terpretalur, ea verba ad firmitatem facti , non juris referuntur.
Dividitur II in consuetudincm, quae praeter jus appcllatur, quae
scilicet juri scripto non adversatur, sed ipsa jus novum consti-
tuit. Ad banc consuetudincm spectat Canon 5 dist. 1 : Consuelu -
do est jus quoddam moribus constit.ut.urn , quod pro lege suscipi-
tur , cum deficit lex. Denique III dividitur in consuetudinem , quae
dicitur contra jus , per quam aut lex non recipilur, aul recepta
contrariis aetibus eliditur , de qua consuetudine liaec breviter si-
gnificamus.
Itaquc consuetudo contra jus liabct vim abrogandi legem
ipsam, idque si non expresso, saltern legali et juridico Legislato-
ris consensu, propterea quod jus civile et saeri canones earn vim
polestatenique consuetudini tribucrunt. Namque Justininnus L. 32
$. 1 ff. de logib. , recti ssime , inquit, illud receptum est, ut le-
ges non solum su/fragio Legislatoris , sed eliarn tacit.o consensu
omnium per desuetudinem abrogetur : er. Gregorius IX cap. H de
consuetud. ait, Licet etiam longaevae consuetudinis non sit vilis
auctoritas , non tamen est usque adeo valitura , ut vel juri posi -
tivo debeat praejudicium generare , nisi fuerit rationabilis et le-
gitime praeset ipta. Igitur si ratione nitatur, longoque usu prac-
scripta fuerit , legem abrogat. Consuetudo vero rationabilis est ,
si ncque juri naturali repugnet, neque divino. Praeterea necesse
est, ut a jure non fuerit reprobata. Quae autem consuetudines a
jure canonico veluti non rationabilcs reprobentur, eas recenset
et explicat Pirhing in libros Decretalium 1. i tit. 3 sect. 2 $. 2.
Altera consuetudinis conditio est, ut sit legitime praescripta
per lempus lege delinitum. Qua super re id primum animadver-
timus, legem, quae initio non recipilur, sine ullo temporis spa-
tio abrogari, quando scilicet Legislator novit legem ipsam non
47
servari, aitainen tacct; tunc ctenini post paucos contra legem
actus , quibus cum facile poluisset , mininic obstilit, censctur le-
gem ipsatn, quia communitali displicebai, revocasse. Ubi vero
lex initio non recipilur, ignorante Legislatore , nonnisi spatio de-
cern aunorum aboleiur, eo quod cap. 9 et II dc consuetud. ge-
neratim vis legalis longar consuctudini tribuilur, et decern anni
Ion gum lempus in jure dicuntur leg. Super longi Cod. de prae-
script. longi tempor. Turn vero conscnsum Legislator^ lex ipsa
supplet; namque, ut ait Petrus Gibert in Corpus Juris Canonici
tom. 1 part, poster., consensus lege datus est gene rails , et cadit
in quasvis consuetudines Legislatori etiaru ignotas.
Sed invenies Doetores aliquos, qui hac in re ccclesiasticam
legem a civili dislinguunt, atque contendunt civilem legem de-
cennio quidem praescribi, sed ccclesiasticam quadraginta tantum
annis , ideo quod ad bona immobilia, juraque Lcelesiarum prae-
scribenda tantum temporis in jure canonico praeliuitur. Contra
quam opinionem dici potest l.° discrepantiam inter utruinqne jus
inferri non debere, ubi abler jus canouicum non decrevil cap.
Intclleximus dc uov. oper. nuuciat: 2.° argumeutum a praescri-
ptione sumptum nihil omnino probare, quia praescriptio rerum
iumiobiliuin ae jurium licelesiae confundi non debet cum prae-
scriptione consuetudinis contra jus; sunt enim duae res disjun-
ctissimae , maxiincque diversae, nec proinde ab una ad alteram
possumus argumeniari , quia nihil est, in quo couveniant: 3.° de-
nique i 1 1 nd argumentum nihil probare, quia nimis probat; nan>-
que probarel leges Apostolicac Sedis non quadraginta, sed cen-
tum tantummodo aunis praeseribi, quod profecto nemo dixerit.
Ad rent Benedictus XIV de Synod. Dioec. lib. 13 cap. 5: Neqnn
enim exemplum praescriptionis , per quam aufertur ab Ecclcsia jus
proprietatis sivc in re sive ail rent, put a jus percipiendi decimas ,
comparari potest consuetiulini , per quam sine Ecclesiae detrimen-
> ej usque honor uni jactura tollitur obi ig alio legalis , sec us quippe.
lex lata a Romano Pontiflce non posset abrogari , nisi per con -
suetudinem centum aunorum j tantum enim temporis requiritur ad
praescribendum contra bona et jura Ecclesiae Romanae. Cap. Ad
audientiam 13, et cap. Si diligentis 17 de pracscript.
De hac cl aliis quacstionibus hue spcclanlibus late dispu-
tant Intcrpretcs Juris Canonici lib. I Decretalium ad lit. 4 tie Con -
suetudine.
48
. 5)3
33?sas2(D&^SB ©(DSJ^a^a^^sa
§. 21 .
DE VARUS SUMMORUM PONTIFICCM
CONSTITUTIONIBUS
Summi Pontifices, quam a Christo ipso potestatem
acceperunt, earn praesertim in suis Constitutionibus
explicarunt, ex iisque tamquam ex uberrimo fonte
maxima Juris Canonici pars confecta est. Constitutio-
num nomine intelliguntur definitiones, decreta , episto-
lae decretales , rescripta , et generatim ordinationes et
regulae omnes, quae a Pontificibus tamquam totius
Ecclesiae Rectoribus conduntur.
Harum Constitutionum duplex est genus : nam vel
dogmaticae sunt , vel disciplinares. Dogmaticae sunt ,
quae ad fidem et mores; Disciplinares, quae ad ritus
et disciplinam sacrorura , externamque politiam Eccle-
siae pertinent. De Constitutionibus dogmatics nihil
modo dicturi sumus: quae enim sit auctoritas Summo-
rum Pontificum in fidei morumque causis definiendis
an eorum judicium Christiani omnes sequi debeant^
sitque irreforinabile , opportunior dabitur in Jure Pu-
blico disserendi locus. Nunc de iis tantummodo legi—
bus sermo erit, quae ad Religionis cultum, omnemque
disciplinam spectant.
Digitized by Google
§. 22 .
49 .
DE USU ET AUCTORITATE CONSTITUTIONUM
SUMMORUM PONTIFICUM .
«
In oinni societate aliquis sit oportet, qui jura et of-
ficia singulorum ordinum, actiones, res, negotia, judi-
ciaque aequis legibus moderetur, jubendo ea quae fa-
cienda sunt, et contraria prohibendo. Etenim sine le-
gibus nec domus ulla , nec civitas , nec gens , nec ho-
minum universum genus stare potest. Iis vero feren-
darum legum potestas est , qui regendae , gubernan-
dae , administrandaeque societati praepositi sunt. Atqui
Summo Pontifici in JB. Petro pascendi regendi , et gu -
bernandi universalem Ecclesiam a D . N. # Jesu Christo
plena potestas tradita est , quod Florentina Synodus
definivit; Pontifices ergo acceptam a Christo potestatem
tenent jubendarum legum , quibus universa Ecclesia
obtemperare, easque sequi omnino debet.
Proinde hujusmodi leges ad Jus commune eccie-
siasticum pertinent, ex iisque pars potior Juris Cano-
nici confecta est_, ita ut in cultu sacrorum, in cura
christiani populi, in administratione rerum ecclesiasti-
carum , in judiciis , in universa denique ecclesiastica
disciplina maximum usum auctoritatemque habeant.
Priscis tcmporibus Constituliones Summoruni Pontificum
Audorilales nominabantur j quo significaretur summam debere
apud omties esse earum vim auctoritatemque. Acta Synodi Pa-
iestinae . quae Victore I Pontilice celebrata est, sic incipiunt :
Papa Vidor Romanae Urbis Episcopus direxit audoritatem ad
*
Digitized by Google
50
Theophilum Caesarienscm. Cum multi tudo ilia convenit , Theophi-
lus Ep is copus protulit auctoritatem ad se missam Papae Victor is.
Teste Constantio in pervetusta canonum colleetione non alio
guam Auctoritatis nomine inscribuntur Epistolae Decretales :
Auctoritas Siricii ad JUmmerium - Auctoritas Innocentii ad Vi-
ctricium. Et ZoSimus ep. I ad Episcopos Galliae, cum decrcvis-
setj ut qui e Gallia aut Romam aut alio se conferebant, litteras
formatas a Metropolitan© Arelatensi acceptas exhibere dcberent ,
addit: Quam Auctoritatem ubique nos misisse manifeslum est, ut
cunctis regionibus innotescat id, quod staluirnus , omnimodis esse
servandurn.
Interdum Pontifices Maximi in suis Constitutionibus solent
Apostolicae Sedis jura dignitatemque tueri. Quaeritur itaque an
Pontificibus in causa propria credendum sit? Absit, inquit Auctor ,
in quern nulla assentationis suspicio cadit, nempe Auctor Defens.
Declarat. Glcri Gallicnni part. 2 lib. 15 cap. 6, absit istud ; ( ut
eis non credamus ) pari enim jure dixerint , ne Kpiscopis qui -
deni aut Presbiteris esse adhibendam f Idem , cum Saccrdolii sui
honorem praedicant , quod contra est; nam qtiibus Deus singula-
rem honoris dignitatisque praerogativam contulit , iisdem inspirat
verum de sua potestate sensum, ut ea in Domino , cum res po-
posceritj libere et confidenter utantur, flat quo illud, quod ait Pau-
lus 1 ad Cor. 2 v. \2 ACCEPIMUS SPIRITUM , QUI A DEO
EST , UT SCIAMUS QUAE AB EO DO NAT A SUNT NOBIS.
Quod quidem hie semel dicer e placuit , ut temerariam , ac pes si-
mam responsionem confutarem; proflteorque me de Sedis Aposlo-
licae majestate Rotnanorum Pontificum doctrinac et tradition i
crediturum.
§. 23 .
. DE FI ARUM CONSTITUTION UM PROMULGATIONS
Est tritum sermone proverbium, legem sive cioi-
lem , sive ecclesiasticam non obligare , nisi fuerit sujfi -
cienter promulgate Quod verissimum est; ipsa enim
naturalis ratio persuadet, legem non promulgatam ^ ne
legem quidem putandam esse.
Verum in disceptationem vocatur, an sit aliqua
promulgationis faciendae praescripta forma? Justinia-
5 <
nus Novella LXVI constituit, ut novae leges non mo-
do in urbe principe, sed etiam in singulis provinciis
promulgarentur. Sed ea Novella ex iis legibus est, quas
positivas vocant: id enim statuit^ quod aliter, si latori
legis placuisset , statui poterat. Neque enim natura
legis, sive naturalis ratio exigit in singulis provinciis
leges promulgari; satis est si ita promulgentur , ut ad
eorum notitiam , pro ' quibus latae fuerint , pervenire
possint. Kgregie Cardinalis Gotti Tractatu V de leg.
quaest. 6 dub. 4 num. 1 in hanc sententiam ita scribit :
Spectato solo jure naturali lex tarn civilis , quam eccle -
siastica , ut subditos obliget , non requirit determinatum
promulgation's modum , sed satis est ea promulgatio , quae
necessaria et sufficiens est, ut lex morali et humano modo
devenire possit in notitiam subditorum, sive sit lex Impe-
rialist sive Pontificia , sive publica voce praeconis , sive per
affix ionem , sive hoc fiat in Curia tantum , sive in pluribus
locis . Et ratio est, quia ex natura rei , ut lex obliget ,
non requirit aliquam determinatam solemnitatem , quae
observari debeat 9 sed solum quod sufficienter proponatur
Communitati modo , quo mediate vel immediate , simul vel
successive in omnium notitiam deveniat.
Hue accedit judicium et auctoritas Innocentii III,
qui cap. 1 de Postulat. Praelat. Decano et Gapitulo Se-
nonensi scripsit , non esse necessarium , cum Constitutio
solemniter editor aut publice promulgator , ipsius noti-
tiam singulorum auribus per speciale mandatum vel lit -
ter as inculcare ; sed id solum sufficit , ut ad ejus obser-
vantiam teneatur, qui noverit earn solemniter editam , aut
publice promulgatam .
52
Quae cum ita sint, plerique Doctores jure ac me-
rito contendunt, promulgationem Constitutionum eccle-
8ia8ticarum solemniter Romae factam satis esse , ut
omnes ubivis gentium Christiani ad eas servandas ob-
stringantur.
Verum Auctor Principiorum Juris Publ>. Eccl. Ca-
thol. cap. V. §. 49 huic sententiae contradicit his ver-
bis : Cum Roma , ubi conduntur Papales Constitutiones ,
immense distet ab Ecclesiis Indiae , Africae , Americae ,
ac Septentrionis , ad oculum patet promulgationem Ro-
mae dumtaxat factam , ut ut solemnis esset, ex ipsa na -
tura rei et disproportione locorum baud sufficcre , sed
requiri ut fiat in singulis Dioecesibus , imo Paraeciis . Et
in subjecta nota sic addit : Neque hoc • dependet a vo -
luntate legislator is ; ejus enim placitum nequit suppler e
defectum naturalem disproportionis .
Huic autem argumento responsio est, neminem
adeo ineptum esse, qui putet leges ecclesiasticas , quo
die Romae solemniter promulgantur , eodem die ipso
gentibus etiam remotissimis obtemperandi necessitatem
inferre. In hoc siquidem esset naturalis disproportio ,
ut eisdem verbis utamur. Sed ea disproportio tollitur ,
cum diciinus ecclesiastica lege solemniter Romae pro-
mulgata obligari neminem, qui legem ignoret: sive , ut
ait Pontifex c. 1 de concess. praeben. in 6 , Lex , seu
Constitutio , et mandatum nullos adstringunt , nisi post -
quam ad notitiam venerint eorurndem , aut nisi post
tempus , intra quod ignorare minime debuissent. Itaque
pro majori vel minori ab Urbe distantia , brevius tem-
pus aut longius a die promulgationis elabi debet , an-
Digitized by Google
53
tequam christianus populus proinulgata lege teneatur,
donee scilicet lex ipsa , non rumoribus incertis , sed
sufficient! certitudine innotuerit. Quamobrem inscii ,
dumraodo culpabilis ignorantia absit, lege non obli-
gantur. Ita Innocentius I ad Exuperium Episcopum
Tolosanum ( can. i dist. 8a ) ignoscendum duxit Cle-
ricis, qui in Diaconii ministerio, vel officio Presbiterii
positi, ab uxoribus non abstinuerant , ubi tamen pro-
baretur, novam Siricii Constitutionem in eorum Provincias
non commeasse .
Vide Franciscum Antonium Zaccaria in suis dis-
sertationibns latinis Fulginiae editis tom. II. dissert, ix
De varia Ecclesiae praesertim latinae in promulgandis
sacris Constitutionibus disciplina.
Praestat admonerc tirones, totam quacstionem de promul-
gatione roinana super legibus disciplinae versari; nam Constitu-
tiones dogmaticae de fide et moribus protnulgatione non indigent,
cum Jeges non sint, sed ipsa fidei morumque doctrina uberius
cxplicata et fidelibus proposita; in quo Dociores utriusque sen-
tentiae consenliunt. Sic Tournelius in suis praelcct. theolog. tract,
de leg. cap. V sect. 4 hanc propositionem probandam sumpsit,
nempe: Leges Pontificiae non ante obi ig ant , quarn in singulis
Provinciis promulgatae fuerint: sed eodem loco fatetur et profi-
le tur: Quod senxel ad fidem pcrtincre declaratum est, ubique bo-
num , ubique necessario tenendum ut verbum Dei , unde ei adhae -
rendum est , statim ac certo cognoscitur , sive promulgations via ,
sive alia quacumque ratione cognoscatur. Et Cabassutius Juris
Canon. Theor. et Prax. lib. i cap. 4 num. 6 tradit, decretis fidei
ligari quicumque privatim illorurn habent sufjlcientem notitiam ,
quamvis neque in Provinciis promulgate , neque publice reccpta
fuerint et qui in Provincia dissita certo sciret , union aliquod
fidei deer e turn fuisse Romae ad valvas Apostolorum publication ,
hoc ipso illi acquicscere sufficienter teneretur.
Digitized by Google
5t
§. 24 .
DE ACCEPTATION LEGUM ECCLESIASTICARUM
Sunt aliqui Canonistae auctoritatem Episcoporum
nimium extollentes , qui docent unicuique Episcopo in-
tegrum esse novas Summorum Pontificum Constitutio-
nes expendere , et cognoscere utrum suis Dioecesibus
utiles an noxiae futurae sint, ut exinde possint utiles
acceptare,, et noxias non admittere. Namque ajunt Su-
premam Primatus potestatem ita exercendam esse ,
nihil ut detrahat de ilia potestate, quam Episcopi di-
vinitus acceperunt , eamque potestatem ita extollunt
ut Episcopos ferine Pontifici pares faciant; quapropter
Febronius affirmare non dubitavit , leges pap ales non
obli gar e j nisi ab Ecclesiis acceptentur. Sic nullum locum
praetermittunt convellendi Primatus jurisdictionis, si
fieri possit.
Primatus enim jurisdictionis ( quod supra dictum
est , et dicendum est saepius ) ex definitione Concilii
Florentini, est plena potestas a D. N. Jesu Christo Pe-
tro ejusque Successoribus tradita pascendi , regendi , et
gubernandi universalem Ecclesiam . At quoinodo Pontifex.
plena cum potestate pascet, reget, gubernabitque Ec-
clesiam, si nequeat leges imponere, praescribere , ju-
bere, vctare?
Sed Pontifex, inquiunt, leges ferre potest; Episco-
porum est vero perspicere , an leges ipsae proprio gre-
gi conveniant. At vero si acceptatio Episcoporum po-
Digitized by Google
55
stuletur, antequam lex obligandi vim habeat, illud sem-
per consequitur potestatem Primatus aut nullam esse,
aut meriy ut ajunt, directorii, quia Pontifex non legem
proprie conderet, sed proponeret: Episcopi vero vel
acceptarent, vel non admitterent.
At vero Zallwein et quidam alii Canonistae sen-
tiunt, fas profecto Episcopis ( Episcopis, inquam, noil
populo ) esse Pontificum leges expendere , easque non
promulgare , quotiescumque probe noverint gregibus
suis inutiles , vel noxias fore , non quod potestatem
ferendarum legum, quibus christiarius populus oblige-
tur, in Pontifice non agnoscant, sed quod ea sit Sum-
morum Pontificum voluntas, ut'suae leges non pro-
mulgentur, si Episcopis videantur plus obesse posse,
quam prodesse. Ad quam sententiam confirmandam
proferunt cap. i de Constit. in 6 cap. 5 de Rescripts,
cap. 6 de Praebendis, cap. io de Foro compet. Verum
ea omnia loca alio omnino spectant. Siquidem cap. i
de Constit. in 6 tantummodo decernit, speciales con -
suetudincs , et statuta rationabilia locorum per novas Con -
stitutiones non tolli , nisi id apertis verbis exprimatur :
cetera vero capita ad rescripta Pontificum, non ad no-
vas leges pertinent.
Atsubdunt: si Romanorum Antistitum Constitutio-
nes Ecclesiis suis vel minus accommodatas , vel noxias
etiam pro variis locorum rationibus Episcopi judicent,
numquid eas recipere debent et promulgare ?
Responsionem dabimus eisdem verbis Benedict! XIV
de Syn. Dioeces. lib. IX cap. 8 : Nonnunquam , ait ,
experientia demonstrat aliquod ex hujusmodi gencralibus
Digitized by Google
56
statutis , licet plerisque Provinciis ac Dioecesibus utile at-
que proficuum , alicui tamen Provinciae aut Dioecesi op -
portunum non esse ; id quod Legislatori compertum non
erat , cum ipse peculiares omnes locor um res , atque ratio -
nes perspectas habere nequeat , quemadmodum fatetur Pon -
tifex in c. i de Const, in 6. In his itaque rerum circum-
stantiis Episcopus intelligent , Apostolicae Sedis legem in
Dioecesi sua noxium aliquem effectum producere posse ,
non modo suas Romano Pontifici rationes repraesentare
non prohibetur, quin potius ad id omnino tenetur . Neque
Romani Pontijices unquam renuerunt inferiorum rationibus
aures praebere , et quoties has satis validas esse agnove-
runt , minime recusarunt aliquas Provincial aut Dioeceses
a generalium Constitutionum suarum lege eximere.
Aliqui Canonistae contendunt , Summis Principibus jus esse
Constilutiones ecclesiasticas sive a Sumrao Pontifice, sive ab Epi-
scopis conditas, antequam promulgentur, publicae ulilitatis causa
inspiciendi , atque adeo promulgandas non esse, nisi Principes
ipsi permiserint. Quae quideni permissio Placitiun - Placitum re -
gium - Exequatur - regium Pareatur , aliisque hujusmodi vocabu-
Jis nominari solet. Illud autem jus derivant ex jure majestatico
inspiciendi et cavendi, ne quid Respublica detrimenti capiat, pro-
pterea quod ajunt fieri posse, ut Constiluliones ecclesiasticae ali-
quid contineant^ quod juribus Imperii detrahat, aut civili socie-
tati nocere possit.
Si Placiti originem quaeras, ejus initium repelcndum est a
schismate omnium , quae nactenus Ecclesiam Dei turbarunt , te-
terrimo atque longissimo, quod ab Urbano VI ad Concilium Con-
stantiense perduravit. Namque Urbanus VI, ne occasione schisma-
tis fraudes impune admitterentur , concessit , ut legimus in Con-
stitutione secUnda Martini V * quibusdam Praelatis , quod in eo-
rum civitatibus et Dioecesibus non f>osset fieri exequutio aliqua-
rum litter arum apostolicarum t nisi prius hujusmodi litter ae Prah-
latis ipsiSy vel eorum Official thus ad hoc deputatis exhiberentur ,
et per ipsos approbatae forent. Principes qiioque^ ne popnli a
Pseudopontificibus deciperenttir , in Ihdlas, ct Conslitutiones omnes
studiose inquirere coeperunt.
57
Al vero cessantc causa non dessavit ePfectus ; extinclo scili-
cet schismaic Placitutn non evanuit, sed a pud niuhas natioues a
potcstate civili retentum est, ct gradatim amplificaium. Primum
/ letnpe , ut ait Oliva de for. ecclesiasl. part. \ quaest. 22 num. 19,
ad rescripia gratiae et justitiae privatis data adhiberi Placitum
coepturn est , po'tea extensum ad decreta disci plinae , dcwum ad
Balias etiarn dogmatical.
De jure inspiciendi cavendiquc, quo Placitum rcgium niti
autumanl , generatim animadvcrliinus , jus istud ccrlis limbus
coerceri, quos egredi lion potest. IN am quo , ut ait Puffcndorfius
de Jur. Nat. et Gent. lib. VII cap. 1 §.7 et 8, homo jus habet
utcndi omnibus mediis , quae sana ratio ad ipsius conseivationem
ncccssaria dictitat adders us omncs , a quibus ipsi pcriculum imrni -
nere it idem sana ratio suggerit. Jgitur si quis cautionern suam
ullerius , quam ratio sana admittit , extenderit , sine dubio in le-
gem naturalem peccabit. Ergo lex uaturae vetat in aliorum actio-
nes inquirere ea de causa quod nocere possunl} ncque unquam.
Ecclesia jus sibi vindicavit Summorum Principum leges, antcquam
edercnlur, inspiciendi probandique ob cam tantummodo ratio-
nem, quod aliquod ex cis dctrimentum caperc posset. Igilur ne-
cesse est, justam quoque esse causam timendi, ne futuruni sit,
ut detrimentuin aliquod inferatur. Quid porro mali ab ecclesiasti-
cis Constitutiouibus Respublica timere potest? Enim vero Consti-
Uitlones dogmaticae, quae fidci morumque doclrinam proponunt,
tantum abest ut Reipublicae noceant , ul nihil magis possit ei
prodesse, siquidem Religio maximum est propugnaculum et pre-
sidium Reipublicae. Sic etiam Constitutiones, quae ad disciplinam
f )ertinent, pro salubri regimine Ecclcsiae , ut ait Zypacus in Ana-
ys. Jur. Pontif. lib. 1 tit. de Coustitut., maturis et repetitis de-
liberationibus ad tollendos abusus cum magno decore dotnus Dei ,
incremento politiae ecclesiasticae , ct augmento justitiae saccula -
ris promulgantur ; et Ecclesia nihil habet antiquius, quam ut ju-'
ra civilis poteslatis inviolata ubique maneant.
Yerum illud gravissimum accedit, quod hujusmodi Placito
libertas Magisterii et Regiminis ecclesiaslici divinitus Ecclesiae con-
crcditi apprime laeditur; et si Ecclesia ad majora praccavcnda
mala sustinet ct tolerat, non tamen consentit neque approbat.
Pro Placito regio scripscrunt Fclicianus Oliva apud Lusitanos
canonutn doctor de Foro Eccl. p. 1 q. 22, Franciscus Salgado de
Supplicatione ad Sanctis si mum , iiemquc de Regia Protectionc ,
Didacus Covarruvias in quaest. practic. q. 35, qui tamen omnes
jus illt^l quibusdam terminis et modis circumscripserunt. Sed
Van Espenius omnem modum et ternrinum transivit, ita ut Zal-
wein in priucip. jur. Eccles. tom. 1 q. 4 cap. 2, dixerit: horta-
mar calholicos , ut hunc auctorem caute legant qui sane exces -
sicus est in extensione hujus Placiti regii, et jure optimo illis
scriploribus annumcrari meretur , qui niuscas coptant , de umbra
disputant , interesse politician etiam imaginarium ante oculos
habentj atque hoc ratione potes totem ecclesiasticam fermc ad in-
citas redigunt: e contra pohticani ultra suos fines quam longissirne
extendunt.
Pro sententia nostra vide Zallingcr Jur. eccl. publ. 1. V
§. 40-1 j et Antifebronium vindicatum torn. IV diss. \2 cap. 2
nurn. 3 , apud quos invenies ctiam argumenta contraria docte
periteque coriiutata.
§. 25 .
DE RESCIUPTIS
Ecclesiasticis Constitutionibus adjungirnus Summo-
rum Pontificum Rescripta , quae sunt speciales quae-
dam Constitutiones , quibus ipsi Pontifices interdum
motu proprio, plerumque tamen vel de jure ambiguo
consult! , vel precibus permoti ad certas personas re-
scribunt. Ea quae Pontifex scriptis mandat, cum de ju-
re respondet , Rescripta justitiae ; cum precibus indul-
get, Rescripta gratiae dicuntur. Igitur rescripts justi-
tiae jus dubium explicatur, quaestiones propositae dis-
solvuntur, vel ad alicujus petitionem judex delegatur.
Rescripts gratiae beneficium, privilegium , aut gratia
quaecumque conceditur.
Rescripta vero pro varia negotiorum gravitate, vel
per simplicem Scripturam , vel per Bullas aut Brevia
expediuntur. •
Digitized by Google
§. 20 .
59
DE AUCTORITATE ET BSU RESCRIPTORUM
In Jure civili regula fuisse videtur, rescripta tan-
tum jus facere in iis causis et personis, pro quibus
edita sunt, nisi in Codices publica auctoritate redige-
rentur , aut aliquid amplius continerent , quod eis vim
legis generalis conciliaret ; quod Joannes Gotthofredus
multis probat in lib. IX Cod. Theod. de diversis rescri-
pts. At in Jure Canonico* plerique putant rescripta ju-
stitiae, quibus peculiare8 quaestiones* deciduntur , vim
legis generalis habere , quamvis nec auctoritate publi-
ca in Codicem relata Sint, nec aliud contineant, ex
quo compertum sit Pontificcm voluisse generalem le-
gem condere. Sane Innocentius III c. 19 de sent . , et
rejud . sic edixit; In causis , quae Summi Pontificis ju-
dicio deciduntur , et ordo juris et vigor aequitatis est
subtiliter observandus , cum in similibus casibus ceteri te-
neantur similiter judicare •; nisi forte cum aliquid 3 causa
necessitatis aut utilitatis inspecta , dispensative duxerit
statuendum. Ex quibus verbis duae conditiones deside-
rantur, ut inferiores judices secundum rescripta vel
decisionem Pontificis sententiam ferre debeant. Prima
est , ut casus sit omnino similis. Ad rem Card. De Lu-
ca in Annot. ad Cone. Trid. discursu I nutn. 12: Cum
illae decisiones , quae singulos vel particular es concernunt
casus , ex corum particulari qualitale et circumstantiis
manarc soleant , ideoque alteri diver sas circumstantias
habenti non semper sunt applicabiles , cum diver simode
60
ob diver sam facti qualitatem saepius decernere congruat ,
quod rulgus male concipit , atque contrarietatem appellat.
Altera est, ut Pontifex prorsus rescribat aut decidat ,
et non dispensando qnidquam statuat , siquidem mani-
festum est dispensationes hujusmodi in iis tantum eventi-
bus et personis valere, pro quibus concessae fuerunt.
Haec autem sententia , quamvis inter Juris inter-
pretes communior sit, suos tamen adversaries experts
est ob earn causam , quod Pontifex non ea mente ju-
dicium profert, tit Jus novum constituat, sed jam con-
stitutum applicet, ideoque non Legislatoris sed judicis
munere fungitur. Hue accedit etiam, quod jus inter pri-
vatos dictum, privatam utilitatem, non bonum publicum
respiciat, et praeterea publica promulgatione careat,
quae duo ad naturam legis maxime desiderantur.
Veruntamen in medio relicta quaestione , illud
apud omnes certum est, epistolas sive rescripta Ponti-
ficis legem dubiam interpretantis Jus commune consti-
tuere, etiamsi ad privatam consultationem data fuerint;.
tunc enim Pontifex Legislatoris personam gerit. Hinc
Innocentius III c. 9 de voto sic statuit : Ex consultatione 9
quam ad inquisitionem tuam super negotium Crucc sir*
gnatorum olim edidimus , viam invenisti ad alias quae -
stiones, et utrum , quod in ea dicitur , Jus constituat ge-
nerate. Ad hoc igitur respondemus , quod in consultatio-
ne nostra Jus editur. Et Justinianus in L. Si imperials
God. de legibus : Definirnus j inquit, omnem lmperato -
rum legum interpret ationem sive in precibus } sive in ju-
diciis , sive alio quocumque modo fact am , ratam et in-
dubitatam haberi .
61
Rescripts gratiae a die datae vim exerunt; ex quo
iliud consequitur , quod si duo Jitteras ad idem bene-
ficium impetraverint , ex tempore datae ceteris paribus
judicandum sit uter praeferri debeat. Verum aliqua re-
scripts gratiae ita comparata sunt , ut executorem po-
stuient: quo casu a tempore executionis vigorem obd-
nent. Sic ex L. 2 de temp, in integ. restitution'^ venia
a Principe concessa , ex eo die quo indulgentia Princi-
pis in judicio competenti fuit ultimata, et administratio
rei propriae permissa vim suam consequitur.
Rescripts justidae a die factae insinuation^ gene-
ratim valere incipiunt ; insinuari autem tamdiu pos-
sunt, quarndiu durat acdo aut excepdo, oh quam im-
petrata sunt. At qui per annum insinuationem negle-
xit , et interim adversarius ejus aliud rescriptum con-
sequutus est, rescriptum prius expirat. Nam Innocen-
tius III c. 28 de Rescr. sic respond it : Si quis nostras
litteras impetrans , infra annum , post quam copiam judi -
cum habuerit , ex malitia vel negligentia postposuerit uti
eis , auctoritate posteriorum litterarum valeat convcniri ,
licet in ipsis nulla de prior ibus mentio habeatur.
§. 27 .
«
DE RESCRIPTS VITIOSIS RATION E PERSONA RUM
Rescripts viin non habent, nisi vidi9 expertia 9int.
Triplici autem vitio laborare rescripta possunt, vide-
licet vitio per sonar um , quae inabiles sint vel conce-
62
dendis vel obdnendis rescripds ; vido precum , quae ve-
ritatcm supprimant, vel falsitatem condneant; et vitio
formae , quae legitime exarata non fuerit.
, In primis itaque de persona concedentis et impe-
trantis video duin est. Rescripta concedere potest qui
suprema potestate pollet, iisque tantum in rebus quae
ipsius imperio subjiciuntur. Ex quo intelligitur soli Pon-
tifici in rebus spiritualibus et ecclesiasticis, Principibus
autem Supremis in temporalibus rescribendi auctorita-
tem inesse, eorumque rescripta seu justitiae seu gra-
tiae inutilia esse, si propriae potestads limites egre-
diantur. Sic natalium restitutio per rescriptum Princi-
pis impetrata ad effectns civiles facit , ad officia et be-
neficia ecclesiasdca nullum momentum habet.
Rescripta consequi quisque potest sive pro se, sive
pro alia persona; et quidem rescripta gratiae pro per-
sona etiam non mandante , imo penitus ignorante ^ uti-
liter impetrantur. At rescriptum ad lites irritum est,
si pro alio petatur sine speciali ipsius mandato , nisi
pro iis personis petatur , a quibus non debet de jure
exigi mandatum, quales ex. gr. sunt parentes et tuto-
res ( c. 28 de rescript. ). Praeterea nulla m ex rescriptis
utilitatem ferre possunt haeretici , et majori excommu-
nicatione irretiti , etiamsi non vitandi et occulti sint.
Quamobrem ad cautelam solvi ab excommuoicatione
ii solent, quibus a Summo Pontifice gratia aut privi-
legium impertitur. Quae tamen absolutio tantummodo
effick* ut illud peculiare rescriptum effectu suo non
careat.
§. 20 .
63
DE VITIO PRECUM
«
■
V
Ex vitio precuin irrita rescripta sunt, si veritas
secundum Curiae stylum et Juris regulas exponenda
reticeatur, aut falsa sint quae narrantur. Rescripts
enim haec semper conditio ^ etiamsi expressa non sit,
inesse censetur, si preces veritate mtantur. Ubi aliquid
reticitum est quod exponi oportuisset, rescriptum subre-
ptitium dicitur ; si quid falsi narratum est , obreptitium
appellatur. Interim ad rem praesentem nihil interest
♦ utrum subreptio interfuerit an obreptio , sed magni
interest, an obreptio vel subreptio ex dolo et malitia,
an ex sola ignorantia et simplicitate contigerit. Itaque
Pontifex ( c. ao de rescript . ) tres regulas statuit.
Prima est : Qui fraude vel malitia falsitatem expri -
munt , aut supprimunt veritatem , in suae perversitatis
poenam nullum ex Us litteris commodum consequantur .
Haec autem regula turn rescripta gratiae, turn etiam
justitiae complectitur : utraque enim ex communi sen-
tentia nulla sunt atque irrita, etiamsi suppressio veri,
vel narratio falsi praecipua causa non extiterit, quam-
obrem rescriptum concessum fuit. Rescripta tamen
ad lites non ipso jure sunt irrita, sed ope exceptionis
irrita fieri possunt. Vide Fagnanum in cap. Ceterum de
Rescript, num. 9.
Secunda regula est: Qui ex ignorantia vel simpli-
citate litteras impetrant , distinguendum est , quae falsi *
0
64
tas suggesta fuerit , vel quae veritas sit suppressa : nam
si talis express a sit falsitas , vel veritas occult at a , quae
quamvis fuisset tacit a vel cxpressa , Pont if ex nihilominas
saltern in forma communi litter as dedisset , Delegatus
non sequens formarn in litter is ipsis appositam , secun-
dum ordinem juris in causa procedat. Igitur utile re-
scriptuin erit , ubi ex ignorantia vel simplicitate fai-
sum expositum, aut verum silentio praetermissum con-
cession! causam non dedit; nuUam namque poenam
simplicitas et ignorantia meretur. Illud tamen Pontifex
admonuit in executione decreti, non secundum formam
in ipsis litteris appositam y scd secundum juris ordinem
procedendum : quo significatur hujusraodi decreta in
substantialibus , ut ajunt, consistere; in reliquis autem
juri communi accommodanda esse : ex. gr. si judex de-
legatus fuerit , ut de piano et appellatione reinota pro-
cedat, delegatio judicis valet, sed judici procedendum
erit juris ordine servato.
Tertia regula est : Si per falsitatis expressionem , vel
suppressionem veritatis litterae fuerint impetratae , qua
tacita vel expressa nullas prorsus litteras Pontifex dedis-
set , a Delegato non est aliquatenus procedendum. Haec
regula superioris appendix et explicatio est. Quaeri
enim poterat, quidnam judicandum, ubi subreptio vel
obreptio , etiainsi ignorantiae vel siniplicitati tribuenda
esset, attamen rescripti causa extiterat? Igitur rescri-
ptmn hujusmodi prorsus irritum habendum est, quan-
doquidem deficiente causa, quae ad rescribenduin Pon-
tificem movit, ipsius Principis voluntas defuit, ex qua
rescriptorum vis omnino pendet.
. 0E VITIO FORMAE
Tertio tandem modo rescripta irrita sunt vitio for-
niae, si niinirum in eorum expeditione vel desint cha-
racteres verkatis, vel notae faisitatis inveniantur. Ve-
ritatis characteres habentur, si rescriptum exaratum sit
secundum eas soiemnitates , quae ex jure et stylo Cu-
riae servari deb ent ; quales sunt salutationes , sigilla ,
Piium, charta, forma litterarum, subscription data, alia-
que id genus. Faisitatis vero notae sunt: i.° Si rescri-
pta iu doco suspecto abrasa aut vitiata appareant; lo-
cus autem suspectus est, quo substantialis j ut ajunt,
rescript! pars condnetur ubi niinirum Pontifex decla-
rat quid, quantum, quibus modis et conditionibus re-
scribat. a.° Si gravis et manifestus error latinitatis oc-
currat. Quibus litteris nostris , ait Pontifex c. 1 1 de re-
script. , cum manifcstum continent in constructione pec -
catum , fidem te nolumus adhibere. In quem locum sic
habet Glossa : Patet quod vitium latinitatis vitiat rescri-
ptum. Sed propter modicum defectum vel errorem , qui
vel scriptori , vel nimiae occupations tribui potest , re-
scriptum non vitiatur. Hinc Honorius III c. 1 1 de fide
instrument, respondit : Quia rescriptum apostolicum , pro
eo quod in hoc dictione SPOLIARUNT haec figura O
deer at 3 asseritur vitio sum ; mandamus quatenus hoc non
obstante in negotio ipso praevia ratione procedas . 3 .° Si
jus tertio quaesitum aditnatur; nam regulae de jure
66
quaesito non tollendo derogare Pontifex non censetur ^
quamvis rescriptum ediderit motu proprio, et ex certa
scientia , aut de plenitudine potestatis , cum deroga-
tione Constitutionibus apostolicis et Regulis Cancella-
riae, etiam cum clausula Quorum tenorem etc., aliisque
generalibus derogationibus. Sed prorsus opus est , ut
ipsi regulae de jure quaesito non tollendo expressis ver-
bis derogetur , quo casu derogatio prodest , si de pu-
blica causa agatur, in qua jus tertii juri publico post-
ponitur. At si de causis privatis ageretur, plures Do-
ctores dubitant utrum Pontifex sine causa possit jus
quaesitum auferre, et idcirco rescripta liujusmodi , si-
qua Pontifex forte dederit, eo animo dedisse videtur,
ut efFectum consequerentur , si, et quatenus praejudi-
cium tertii vitari posset. 4. 0 Si clausulis derogatoriis
non sint munita. Itaque si rescriptum juri communi
contrarium sit ^ ipsius juris mentio et derogatio postu-
latur, ut appareat, Pontifici rescribenti et contrarii ju-
ris scientiam, et voluntatem derogandi non defuisse.
QnaprOpter Constitutiones generales a rescriptis in hoc
differunt, quod Pontifex Constitutionem condendo paste -
riorem , prior em , quamvis de ipsa mentionem non faciat >
revocare noscatur ( cap. Licet de Const, in 6 ) ; sed re-
scripta data contra legem non valent , nisi in ipsis fiat
mentio de lege , ut notat Glossa in idem caput ad ver-
bum noscatur .
Sed quaestio est an derogatio generalis Contrariis
quibuscurnque non obstantibus sufficiat, an specifica de-
rogatione opus sit, ex. gr. Non obstante Constitutionc
Concilii Later anensis. Qua in re praemittendum est, usque
67
ad saeculum XIII eura niorem in Romana Ecclesia vi-
guisse , ut in rescripts aliisqne Constitutionibus , quae
juri communi aut Gonciliis generalibus adversarentur ,
clausula specialis derogationis nunquam aut raro ad-
hiberetur, quod Passerinus demonstrat ad caput Licet
de Const, in 6. Sed postquaui Innocentius III in Conci-
lio generali Lateranensi statu it, ne quis ultra duos die -
tas extra suam Dioecesim per litteras apostolicas ad ju-
dicium trahi posset , nisi de assensu partium fuerint im-
petratae , vel expressam de ipsa Constitutione fecerint
mentionem; et Honorius III in cap. Ex parte de Cappel-
lis Monach. apostolicas litteras non ratas habuit ob
earn causam , quod obviarent Lateranensi Concilio , de
quo nulla esset mentio in litter is antedictis , turn primum
controversia orta est, quam supra proposuimus. At ve-
ro textus Innocentii III , et Honorii III adeo perspicui
sunt, ut interpretes accu ratiores existirnent, derogatio-
nem expressam et special em desiderari, ubi rescripta
a generalis Goncilii decreto aliena sint: ceteris autem
Canonibus et Gonstitutionibus Summorum Pontificum
necesse non esse , tit speciatim derogetur , sed genera-
lem derogationem satis haberi , siquidem dicti textus
de solis Gonciliis verba faciunt: excipiendas tamen es-
se regulas Cancellariae,, quibus ex regula 71 nunquam
derogatum censetur per quaecumque verba et decreta
derogatoria , irritantia , universalia, et amplissima, nisi
ipsarum mentio disertis verbis habeatur.
Verum decreta Goncilii Tridentini specialem dero-
gationem non postulant ; cum enim Concilium ipsum ,
ut inquit Eenedictus XIV de Syn. Dioeces. lib. XX cap.
GS
24 num. 23 , perspicue declaravit , sess. 25 cap. fin . , omnia
et singula sub quibuscumque clausulis et verbis , quae
de morum reformatione et ecclesiastica disciplina in eo
statuta fuerunt , it a statuta et decreta intelligi debere ,
ut in his salva semper auctoritas Sedis Apostolicae et sit
et esse intelligatur ; hoc satis est ut removeatur necessitas
expressae derogationis , proindeque safficiat ad hoc, ut
derogatum censeatur oppositac conciliari sanctioni , si Pon-
tifex aliquid ipsi contrarium indulserit, aut decrement, sup -
plicemque libellum, seu alias archetypum litterarum apo-
stolic arum exemplar sua ipse manu designaverit , juxta
definitionem editam a S . Pio V per schedulam sui motus
proprii relaiam a Garcia de beneftciis part. 4 ca P' &
num. 32 et 33.
§. 50 .
DE EXEGUTIONE ET CESSATIONE EESCRIPTORUM
Rescripta Apostolicae Sedis nommi viris in eccle-
siastica dignitate constitute vel Canonicis ecclesiarum
cathedralium exequenda committi solent. Antequam ve-
ro executor rem commissam ad exitum deducat , in-
quirat oportet num preces veritate nitantur. Quamobrem
rescriptum exequi.non debet, si obreptionem, aut sub-
reptionem , aut aliud in eo vitium compererit.
, Pluribus vero modis rescripta cessant.
i.° Rescripta justitiae concedentis inorte expirant,
si res adhuc integra sit; res autem per litis contesta-
69
tionem, aut saltern per citationem integra esse deslnit.
Verum rescripta gratiae, etiamsi res adhuc fuerit Inte-
gra , per obituin concedentis non expirant ( c. 1 6 de
R. J. , et c. 9 de Offic . Deleg. in 6 ).
a. 0 Rescripta cessant lapsu temporis praefmiti. In
rescripts justitiae terminus ad finiendam causam, si in
rescripto praefinitus non sit, judicis delegati arbitrio
praefiniri poterit. Si vero diea praefinita sit, delegatus
intra earn diem munere suo fungi debet, ne jurisdictio
sibi commissa evanescat ( c. 24 de Off. Judic. Deleg . ).
Sed quia terminus in commodum partium constituitur,
ideo potest ipsarum consensu prorogari ( cap. 4 eodem ).
3.° Rescripta gratiae ad vitam Pontificis concessa
intelliguntur , si hanc clausulam praeferant ad Bene -
placitum Nostrum : non item rescripta, quibus adjecta
clausula ad Beneplacitum Sedis Apostolicae , quia Sedes
non moritur ( c. 5 de Rescript, in 6 ). Universim vero
si rescripta gratiae nullo temporis spatio alligata sint,
perpetua habentur, videlicet duratura ad ejus vitam,
qui rescriptum consequutus est. At rescripta justitiae
haeredibus et successoribus etiam prosunt; nam rescri-
pta gratiae personam , rescripta justitiae causam prae-
cipue spectant.
4. 0 Rescripta cessant morte ejus, cui executio re-
script mandata fuit; si tamen industria et fides perso-
nae electa sit, idque intelligitur , ubi res committitur
per haec verba Fidei et diligentiae tuae committimus -
discretioni tuae mandamus - super quibus conscientiam
tuarn oneramus - per te expediri mandamus - ut per so -
naliter exequaris, et similia. Si vero delegatio non per-
70
sonae, sed dignitatis intuitu facta sit, ut si dicatur Vi -
cario Capitular i , vel Ordinario Parisiensi , turn potestas
exequendi rescripti transit ad successores, cum digni-
tas non intereat.
De rescripts satis dictum cst, qua in re fortasse etiam plus
versati surnus, quam opus ess ct. Si quis tameu aliquid aniplius
scire desiderat, videre potucrit Gonzalez, Pirhing, Schmier, alios-
ve Interpretes Dccretaliuin ad lib. \ lit. *1 de Rvscriptis.
» , ♦ *
■ • »
»
5)2 <23)3r322>35§
» , ■»
§. 51 .
$
DE CONCILIORUM DEFINITIONE *
* ' • *
Concilium , si vim nominis spectes, est hominum
multitudo in unum locum ad consulendum congregata.
Itaque Concilii nomine in re ecclesiastica venit convert -
tus catholicorum Antistitum ad negotia jidei , morum ,
et disciplinae tractanda rite legitimeque celebratus. Ex
qua definitione consequitur i.° a solis Ecclesiae Anti-
stitibus ecclesiastica Concilia celebrari, non item a lai-
cis, quibus nullum suflragii jus in Synodis esse potest
namque potestas clavium in solos Antistites divinitus
collata est. Sane in Concilio Apostolorum de contro-
versia legalium habito tacuit omnis multitudo, et Apo-
stoli atque Seniores sententiam dixeruot. Consequitur
\#t
a.° non omnem caetum Episcoporum legitiraum Con-
cilium esse., aed ilium tantum, in quo debita Concilii
habendi forma servata sit.
i
Id vero totum quod servandum est, ut Concilium
rite habeatur, ad tria praecipue capita revocatur, nem-
pe ad cotivocationem , ad celebrationem, et ad confirma-
tionemj de quibus pertractabimus.
Ad Concilia generalia universi christiani orbis Epi-
scopi vocari debent. At necesse non est, ut oinnes
omnino conveniant: nullum quippe Concilium hacte-
nus celebratum est, cui universi Episcopi interfuerint.
Itaque sufficit aliquot ex diversis Ecclesiae provinciis
Episcopos convenire, ita quidem ut eorum conventus,
inspectis locorum, personarum, et temporum adjunctis.
Concilium generale dici possit.
Jus vero generalem Synodum indicendi ad.eum
tantummodo pertinet, cujus est judicare de ipsius con-
vocationis legitima causa ; quique jubere potest Episco-
pos in unum locum venire et convenire , imo et per-
manere, donee caetus legitime dimittatur. Jarn vero
illud judicium et ea potestas unius Romani Pontilicis
est , cum ipse unus a Christo sit Princeps et Caput to-
tius Ecclesiae constitutus, et Episcopi omnes ejus dicto
audientes e9se debean t.
§. 32 .
DE GONCILIORUM GENERALIUM CONVOCATIONE
H
*
72
Itaque in Goncilii Clialcedonensis act. i Lucentius
Asculanus Episcopus S. Leonis Magni Eegatus illud
Dioscoro Alexandrino Patriarchae crimini vertit, quod
Synodum ausus est facere sine auctoritate Sedis Aposto -
licae 3 quod nunquam licuit , aut factum est . Et S. Theo-«
dorus Studita ad S. Leoneru III ita scribebat ep. 33
lib. i : Orthodoxam Synodum absque cognitione Vestra
cog ere non potuerunt .•
Atque hoc quidein Romani Pontificis jus semper
catholici omnes agnoverunt, lactoque comprobatom est;
namque omnia generalia Concilia auctoritate ipsius Ro-
mani Pontificis convocata fuerunt. Quod 6i scriptorea
aliqui memoriae tradiderunt antiquissima Concilia Orien-
talia ab Imperatoribus indicta fuisse, id omnino factum
est ex Suinini Pontificis sententia et consensu, cujns
cjuidem rei apud Bellarminiim, aliosque Theologos per-
spicua testimonia reperiuntur. Quapropter ea Concilia
ideo legitima sunt habita, quod Imperatoris consilium
Summi Pontifices probarunt, miseruntque Legatos, qtii
Synodis praesiderent. Porro haec utriusque potestatis
ecclesiasticae et civilis consensio Synodorum celebratio-
lii mirum in modum favebat , turn quia paupertati
Episcoporum sic quodammodo consulelratur , iis enim
tract oriae ita dictae epistolae dabantur, ut eis vehicula
et annona publicis impensis suppeditaretur, turn etiam
quia indictae Synodi Imperatorum tutela munitae placa-
tius celebrabantur, earumque decreta expeditiorem ha-
bebant exitum. Itaque auctoritas convocandae genera-
lis Synodi ad Pontificem pertinebat , exterius autein
praesidium ad Impeiatorem : ilia ad Pontificem spectat
_ *
73
ratioue Primatus jurisdictionis in universam Ecclesiam;
hoc vero ad Imperatorem ratione officii, quod ipsi in-
cumbit Ecdesiae defendendae.
Bellarminus lib. I de Gone. cap. 1 4 ad secundum et terlium
dubium respondet, in nullo casu sine Pontiflcis auctoritate pos-
se convocan verum et perfectum Concilium , de quo hie nos di -
sputamus , quod videlicet auctoi itatem habet dtfiniendi quaes tio -
nes fidei . Praecipua enini auctoritas est in Capite , sive in Petro,
cui imperatwn est , ut confirmet fratres suos , et ideo etiam pro
eo Dominus oravit , ne deflccrct / ides ejus f Luc. 22 J. Potent
tanien in illis duobus casibus { nenipe quando Papa non debeat
illud indicere , eo quod sit haereticus vel schismaticus , et quan-
do non posset illud indicere , eo quod essel captivus apud infidc-
les y vel mortuus , vel insanus effectus , aut renunciasset J con-
gregari Concilium imperfectum , quod sufjiciet ad providendum
Ecclcsiae de Capite. Ecclesia enim sine dubio habet auctoritatcm
providendi sibi de Capite, quarnvis non possit sine Capite statue-
re de multis , de quibus potest cum Capite, ut rede docct Caje-
tanus in opusculo de potest ate Papae cap. 15 et 16; et multo
ante Presbiteri Romanac Ecclcsiae in cpistola ad Cyprianum , quae
est septima lib. 2 in operibus Cypriani, Porro Concilium istud
imperfectum fieri poterit , si vel indicatur a Collegio Cardin aliuni ,
vel ipsi per se Episcopi in locum unum conveniant. Idem dicito de
Pontiiice dubio.
§. 35 .
DE CONCILIORUM GENERAL1UM CELEBRATIONE
Convocationem sequitur celebratio. De celebratio-
ne autem tria quaerenda sunt. Primo quidem cuinam
Conciliis generalibus praesidendi jus sit? Deinde qui-
busnam sit jus sullragii ferendi? Et denique quaenam
sit forma sive ratio in Conciliis habendis observanda?
Jam vero ad illud, quod primo loco propositum
est, respondemus jus praesidendi Conciliis generalibus
6
74
ad euin pertinere , qui ceteris auctoritate praestat. Sic
videmus in conventibus omnibus eum , qui potestate
major est, ceteris jure suo praeesse. Cum itaque Sum-
mus Pontifex propter Primatum , quem a Christo ac-
cepit, reliquis Episcopis potestate antecellat, plane con-
sequitur, jus sive per se sive per suos Legatos gene-
ralibus Conciliis praesidendi ad Primatem Ecclesiae
j>ertinere. Quo etiam spectat jus proponendi ea, de
quibus in Conciliis agendum erit, priorisque sententiae
dicendae : cujus quidem rei in Concilio Hierosolymita-
uo ( act. 7. ) Apostolorum exemplum et normam ha-
bemus.
Quod vero ad secundam quaestionem attinet, te-
nendum est, potestatem suffragii decisivi ferendi sett
definiendi solis Episcopis divinitus conce$9am esse.
Cum enim jus definiendi ea, quae credenda, quaeve
agenda sunt, a potestate pascendi regendique profici-
scatur, ii tantum, qui jure divino Pastores et Docto-
res in Ecclesia constituti sunt, eodem jure divino suf-
fragium ferunt , propositasque quaestiones definiunt.
Hujusmodi vero sunt Episcopi soli, quibus dictum est:
Attcndite vobis , et unwerso gregi , in quo vos Spiritus
Sanctus posuit Episcopos regere Ecclesiam Dei. Quapro-
pter Episcopi in Conciliis generalibus non consiliarii ,
non consultores, sed veri judices sunt: atque adeo
praeclare dictum est a Bellarmino de Conciliis Eccle-
siae lib. I cap. 1 8 , consessum Episcoporum in Conciliis
legitimis esse verum judicum consessum .
Praeter Episcopos solent insuper Cardinales non
Episcopi, Abbates, et Praepositi generalcs Ordinurn Re-
Digitized by Google
75
gularium suflragium ferre , quippe qui jurist! ictione
quasi episcopali potiuutur. Sed ex mera Ecclesiae con-
cession et privilegio id factum est, ut quam f'aculta-
tem vi characteris non habent, eamdem vi dignitatis
obtinerent.
Principes insuper et Imperatores vel per se vel
per 8uo8 Legatos ad esse Conciliis generalibus consue-
verunt, non quidem tamquara judices, ut vei de fi-
dei dograatibus, vel de rebus eccJesiasticis sententiam
dicerent: Nefas est enim, ajebat Theodosius junior in
epist. ad Ephesinam Synodum , qui SS. Episcoporum
oath cdo go adscriptus non est , ilium ecclesiasticis negotiis
et consultationibus sese immiscere; sed ut Patrum securi-
tati prospicerent y tumultus compescerent , et Concilio-
rum definitiones atque decreta sua auctoritate tuerentur.
. Quin etiam interdum constat prcsbiteros et diaco-
nos Conciliis generalibus interfuisse, praesertim ut ad-
versus liaereticos disputarent. Qua de re dignus in pri-
mis memoratu est Athanasius, qui adhuc diaconus in
Nicaena Synodo adversus Arianos disputavit.
Tandem et legitime absentes Episcopi procura to-
res suos ad Concilia mittunt. Hisce procura toribus fa-
cultatem ferendi suffragii mere consultivi Pius IV im-
pertivit.
Tertio denique loco quaerebatur, quaenam sit for-
ma , sive modus in Conciliis habendis observandus ?
Jam vero canonica celebrandi Concilii forma in eo
*
posita est: i.° Ut sit libertas in judiciis; acta enim
per vim et metum ipso jure sunt irrita. Hinc Conci-
lium Ephesinum II, in quo sententia a Dioscoro arte,
76
minis , et terroribus extorta est. Synodus praedatoria ,
latrocinalis, et latrocinium appellatur. a.° Fraus oninis
abesse debet: qua de re Patres Ariminenses sic lo-
quentes inducit Hieronymus ad versus Luciferianos: Pu -
tavimus sensum congruere cum verbis , nec in Ecclesia
Dei , ubi simplicitas y ubi pur a confessio est , aliud in cor —
de clausum esse , aliud in labiis proferri timuimus, De —
cepit nos bona de malis aestimatio . 3.° Sufficiens exa—
men : sic enim legimus in Concilio Apostolorum ma-
gnam disquisitionem factam esse. Neque enim ficcle-
siae fiunt novae revelationes , sed Deus pollicitus est
eidem Ecclesiae praesidium suum , ne unquam in ve-
ritatibus fidei investigandis atque definiendis in erro-
rem laberetur. At vero postquam Concilium definivit,
nullus dubitandi locus relinquitur, quin Concilium in
suis definitionibus diligentiam et sufficiens exanien adhi-
buerit. Nam, ut optime disserit Melchior Canus lib.
V de loc. theoL cap. 5 quaest. 3, Deus suaviter omnia
disponit , simulque prospicit et finem et media ad finent
necessaria. Quod si semel haereticis licentiam permit ti -
mus , ut in quaestionem vocent , num Ecclesiae judices
earn diligentiam et cur am adhibuerint , qua opus erat ,
ut quaestio via et ratione fmiretur , ecquis adeo caecus
est qui non videat , omnia mox Pontificum et Conciliorum
judicia labefactari?
Digitized by Google
77
§. 54 .
1
DE CONCILIORUM GENERALIUM CONFIRMATIONE
Eugenius IV in decreto super unione Jacobitarum:
Suscipity ait, sancta Romana Ecclesia omnes unwersales
Synodos auctoritatc Romani Pontificis legitime con gr eg a-
tas , ac celebratas , et conjirmatas . Non dixit congrega-
tas ac celebratas , sed etiam confirmatas, ut ostende-
ret Concilia generalia , nisi a Romano Pontifice confir-
mentur, illegitima esse, idest vacua pondere et au-
ctoritate. Itaque ad robur, ad firmitatem, et comple-
mentum Conciliorum necesse est, ut iis, quae defini-
ta decretaque a Conciliis fuerunt, Pontifex suo as-
sensu accedat, eaque rata habeat, suaque auctoritate
confirnaet.
Cujus quidem confinnationis necessitas ex ipsa
Conciliorum generalium notione demonstratur. Nam-
que generalia Concilia idcirco habentur, non modo ut
ea decernantur, quae ad Ecclesiae gubernationem spe-
ctant , sed praesertim ut de fidei morumque quaestio-
nibus judicetur. Jam vero judicium Episcoporum de
fidei morumque quaestionibus , etiamsi ii in Concilium
convenerint , non adeo exploratae auctoritatis est , ut
error! obnoxiurn esse nequeat ; ideoque haereticus non
erit, qui illud in dubitationem vocet,vel etiam ab eo
dissentiat, qua super re Cajetanus, Turrecreraata , Ca-
nus , aliique nobilissimi scriptores mirifice consentiunt.
Digitized by Google
78
Ut igitur hujusmodi Episcoporum judicium ad catho-
licum dogma pertineat, necesse omnino est, ut a Ro-
mano Pontifice confirmetur.
‘ * i • • • * . * ’ . ' ,
Sed ajunt Episcopos , dum in generale Concilium
congregati sunt, errare non posse , propterea quod Ec-
clesiam repraesentant , quae est columna et firmamen-
tum veritatis . Verum Ecclesia Christi una est sub upto
visibili Capite, et idcirco ad ipsius integritatem unio
membrorum cum Capite postulatur. Ubi itaque’ haec
unio desit, Ecclesia non erit; hinc a S. Ambrosio Enar-
ratione in psal. 40 n. 3 o sapientissime dictum est: ubi
PETRUS IBI ECCLESIA. * . « ;
Multa §unt alia argumenta , quae banc seutentiaui
apertissime comprobant ; sed paucis contenti erimus.
Jam vero Concilia generalia hactenus celebrata confir-
mationem eorum , quae definita gestaqtte fuerant, a
Summis Pontificibus petierunt. Non id profecto egis-
sent, nisi necessarium existimassent, Patres Nicaenae
Synodi in epistola ad Silvestrum Papam : Quid 'quid ,
ajunt , constituimus , precamur ut Vestri oris consortio con *
firmetur. Et Silvester eidem Synodo rescribens : Confirm
mo , inquit , figoque ad doctrinam vestram reclamantes
de unitate Trinitatis . Et Patres Concilii Chalcedonensis
acta ipsa ad S. Leonem Magnum mittentes : ( Mittimus ),
inquiunt, ad eorum , quae a nobis gesta sunt , firmitatem .
Et cum essent in Oriente , qui Acta Chalcedonen-
sis Concilii ob earn causam non reciperent , quod , ut
ajebant, a Romano Pontifice confirmata non fuerant,
Marcianus Imperator a Leone ipso magnopere postula-
vit, ut litteras mitteret, per quas, inquit, omnibus Ec -
Digitized by Google
79 •
clesiis et populis manifestum fiat , in sancta Synodo peru-
cta a Tua Beatitudine rata haberi.
Denique totius Ecelesiae consensus haec Omnia ,
quae dicta sunt, manifesto declarat. Namque Ecclesia
Catholica ea tantum Concilia tamquam legitima reci-
pit, quae Summi Pontifices probaverunt ; ! ea contra
rejicit tamquam illegitima, quae ab ipsis Pontificibus
reprobata fuisse noscuntur.*
Cabassutius Notitia ecclesiastica saeculi XVI in Coucil. Tri-
dent. num. 95: Constant cst catholicorum persuasio , posse error i
succurnbere Concilia quanturnvis numerosa , nisi approbaiione su-
premi totius Ecelesiae Capitis , ac Petri successaris muniantur ,
cui Chi'istus ipse promisit ; SUPER HANC PE TRAM AEDIFI-
CABO ECCLESIAM MEAM,ET PORTAE INFERI NON PRAE-
VALEBUNT . 4D VERSUS EAM. Matth. *6; et Luc. 22; EGO
ROGAVI PRO TE , UT NON DEFIC1AT FIDES TUA. Nec
sufficienter adesl totum Ecelesiae corpus, si reliquis membris ca-
put ipsum non concur rat , vel su/fragetur. Idcirco Danuisus Pan -
tifex in rotnano praesidens Concilio Arirnincnscm sijnodum multo
Nicaena tiumerosioreni danmavit , qua pcrfldia ariana confinna-
batur. De qua haec ipsemet ad Illyrici Episcopos scribit : « neque
enirn prae judicium aliquod fieri potuit per numerurn Arimini con-
gregaturn: quando neque roman us Episcopus , cu jus ante omnia
decebat eos expectare decretiun. . . . tali bus praebuit consensual ».
Eodem spectat altera ista cjusdem Damasi ad Stephamun , et
concilium africanum scribentis epistola ;.« noslis , synodum sine,
ejus C loquitur de romana cathedra J anchor it ate fieri , non esse
catholicum : neque ulla unquam leguntur , quae non sint fulta
apostolica auctoritate ». Atque ante Damasi. tempora Julius Pon-
tifex in sua ad oricntales Episcopos epistola , quam integrum
refert Athanasius f Apol. 2 , itemquc Socrates lib. 2 cap. \ 3 , et
Sozomcnus lib. 3 cap. 9 J diserte as set' it , fuisse a sanctis Apo-
stolis tradition , deinde in magna ( hoc est Nicaena synodo J de-
clarat urn , non posse idlam convocari synodum inconsulto , aut
invito romano Pont i (ice.
De confirmationc Conciliorum generalium agunt Petrus Bal-
lerini De potestate Summ. Pontificum , et Conciliorum genera-
lium cap. 2, 3 et 4, et Joannes Dipt ista Burthoii Institution. Juris
Canonici cap. XXII , ct XXIII.
• 80 •
V
§. 35 .
DE CONCILIIS, PARTICULARISES
• • • •
Scriptores praesertim veteres solebant particulares
Synodos bifariam partiri, in provinciates, et dioecesanas •
Sed provincialium Synodorum nomine turn nationales,
turn provinciales intelligebant. Nos itaque majoris per-
spicuitatis gratia Concilia particularia dividimus in na-
tionalia , provincialia , et dioecesana. *
Nationalia sunt, quae a Patriarchis vel Primatibus
alicujus regni vel nationis , convocatis totius regni
vel nationis Episcopis , celebrantur. Haec quandoque
unwersalia seu plenaria dicta sunt , non simpliciter qui-
dem , sed comparate ad iliud regnum vel nationem ,
ubi habita fuerunt. Sic Africana Synodus vocata est
plenaria a S. Augustino , non simpliciter quidem , sed
comparate ad totam Africam.
Romani etiam Pontifices Metropolitas et Episcopos
Italiae ad Synodos convocare consuevenint : recteque
observat Bellarminus lib. de Clericis cap. 1 6 , quod pri-
mis sexcentis vel octingentis annis Summi Pontifices ad
graviora negotia dijudicanda cogebant Concilia nationa-
lia Episcoporum Italiae.
Concilia provincialia ea sunt , ad quae Metropolita
omnes suae provinciae ecclesiasticae Episcopos convo-
cat. Nicaena Synodus can. 4 jussit. Concilia provin-
cialia singulis annis, et Tridentina Synodus sess. 24
cap. 2 de reform, saltern tertio quoque anno celebrari.
Digitized by Google
81
In Conciliis provincialibus et nationalibus gravio-
res causae de fide et disciplina ecclesiastica quondam
agebantur. Si causa fidei est ? inquiunt Patres Goncilii
Toletani IV can. 3, out alia , Ecclesiae generalis totius
Hispaniae et Galliae Synodus corwocetur. Verum omnes
majores causae Summis Pontificibus reservatae fuerunt;
qua de re in Jure publico ecclesiastico dicturi sumus.
Nunc itaque nadonalia et provincialia Concilia non
amplius in pertractandis fidei et morum , aliisque rnajo-
ribus causis versantur^, sed tantummodo in iis negotiis,
quae ad rectam nationis vel provinciae administratio-
nem pertinent.
Denique dioecesana Concilia sunt, quae ab- uno-
qudque Episcopo celebrantur. Quinam ad hasce Syno-
dos vocandi , quaenam res in iis tractandae , quaenam
formae et solemnitates adhibendae, multa eruditionis
et doctrinae copia explicat Benedictus XIV in opere
De Synodo Dioecesana .
Constitutiones in Synodo dioecesana latae statim
promulgantur ; neque enim opus est, ut ante earum
promulgationem a Summo Pontifice, vel a Sacra Con-
gregatione Concilii approbentur. Contra vero Concilia
provincialia ad eamdem Sacram Congregationem , vel
ad Summum Pontificem ipsum ante promulgationem
raittenda sunt, quod Sixtus V constituit.
Si quis dcsiderat cognitam habere historiam Conciliorum >
corumque decrcta, et canoncs, videat Carolum Richard in Ana-
lyst Conciliorum generalium, et particularium , et Joseph Biner
in Apparalu eruditionis ad jurisprudentiam pracsertim ecclesia-
sticam.
§. 36 .
t ■
H2
DE AUCTORITATE CONCILIORUM
Concilia generalia auctoritate Summi Pontificis con-
firmata in fidei morumque definitionibus errare non
possunt, ita ut haereticus habendu9 sit qui ejusmodi
definitionibus non assenjtiatur , vel etiam de iis perti-
naciter dubitet. Judicium enim Episcoporum, qui cum
Romano Pontifice consentiunt, judicium Ecclesiae est,
quae in fidei morumque doctrina nulli plane errori
obnoxia esse potest.
Praeterea jus ferendarum legum in Conciliis ge-
neralibus residet. Itaque leges, sive disciplinae cano-
nes ab iisdem Conciliis constituti ad universam Eccle-
siam pertinent, et ab omnibus servandi sunt.
Verum quod attinet ad Concilia particularia, quan-
do ex veteri disciplina de rebus dogmaticis judicabant,
eorum judicia probabilem fidem faciebant , non vero
certam et falli nesciam. Ubi vero auctoritate Summi
Pontificis confirmabantur , turn certam et infallibilem ,
ut ajunt, auctoritatein consequebantur. Itaque eadem
decreta vix edita ad Summum Pontificem probanda mit-
tebantur, quod ostendit Thomassinus diss. IX in Con-
cilia. Sic errores Helvidii , Pelagii , et Priscilliani in
Conciliis provincialibus Thelensi, Africanis, et Toleta-
no condemnati sunt, et eorumdem Conciliorum irre-
formabile judicium habitum est, postquam confirmatio
Apostolicae Sedis accessit.
Digitized by Google
83
Decreta vero, sive di9ciplinae canones a particu-
Iaribu9 Conciliis conditi vel nationem , vel provinciaui ,
vel dioecesim afficiunt, prout Concilia vel nationalia ,
vel provincialia, vel dioecesana fuerint , quandoquidenr
eorumdem Episcoporum potestas suarum dioecesium
finibus continetur.
• Plcrique Theologi et Canonistae disputant, utrum Concilium
gcnerale sit supcrius Pontifice, an inferius? Hac de re satis mul-
ta dicta sunt in utratnquc partem, quae omnia referre nimis
longura esset: pauca tamen brevissime indicabimus. Nostra ilaque
sententia est , potestatcm Conciiii gcncralis inferiorem esse potc-
state Sumtni Pontificis. Enim vero potestas Concilionim genera-
lium superior esset, vel rationc aucloritatis episcopalis , vel ra-
tione collectionis , vel ratione repraesentationis. Sed talis non est
ratione aucloritatis episcopalis, quia episcopalis jurisdictio finibus
dioecesium , quibus praefecti sunt , circumscribitnr , ex indole
vero et forma hicrarchiae divinitus institutae Summo Pontifici
subjacet. Non ratione collectionis, nam nihilo plus Episcopi pos-
sum in unum collecti, quam possint sejuncti; matcrialis enim
in unum locum congregatio distinctas inter se potestates non
conjungit, neque extra suos limites protrahit. Non denique ralio-
ne repraesentationis, nam ex sententia S. Ambrosii, quern supra
laudavimus: l/bi Petrus ibi Ecclesia ; adeoque si Episcopi in Con-
cilio collecti cum Summo Pontifice intelligantur , turn quidem
Ecclesiam utiiversam repraesentant; sed Pontifex in eo casu neque
supra Concilium est, neque infra Concilium, sed in Concilio, uli
caput in corpore, quod in se collectionem illam distinctarnm
potestatum tamquam in commune centrum unitatis conjungit
atque copulat. At si Episcopi sine Romano Pontifice, vel cltra ejus
nuctoritatem collecti intelligantur , conventum facerc possunt ,
Concilium generale et legitimum nullo modo. Ecquod enim Con-
cilium gcnerale et legitimum sine Romano Pontifice, qui no-
bilissima est, et potissima Ecclesiae pars? Aut quomodo poterunt
diversarum Ecclesiarum Episcopi congregati Ecclesiam universam,
quae una est, sine suo Capite repraesentarc?
Praeterea sunt alia (irmissima argumenta, quae Pontifici fa-
vent. Christus siquidem claves regni Caelorum , supremae pote-
slatis indicia , Petro tradidit, cicrue concredidit oves et agnos, fi-
dcles nempe et Pastores sine ulla dispersam inter et congrega-
tam Ecclesiam distinctione : ex quo perspicuum est, Summos Pon-
tifices Petri Successores turn Episcopis dispersis, turn eisdem con-
gregatis superiorcs esse. Et profecto si Episcopis singulis, quod
ex lidc catholica profitemur, Pontifex divino jure superior est ,
84
non minus in Conciliis, quam extra Concilium superior erit,
nam cl in Concilio el extra Concilium semper praeest Primatu
jurisdictionis.
Denique, ut cetera omiltam, ad annum usque 1395 nemini
in mentem venit Pontificem Maximum generali Concilio subesse;
caque nova opinio ex medio schisraatis incendio orta est. Rem
narrat Petrus Ballerini in lib. de potest, eccl. Sum. Pontif. , et
Concil. gen. cap. 5 §. 3, recteque animadvertit, ipsam quidem
novitatem opinionis , quae in tota antiquitate nulla congrua au -
ctoritate , nullo exemplo fldcitur , satis per se ipsius opinionis
falsitalem detegere . Profecto catholicac veritatis regula est , cer-
tumque criterium, quod a Patribus in omni de Religione con-
troversia perpetuo usurpatum his verbis Tertullianus comple-
xus est, id esse dominicuni et veriun , quod sit prius tradiluin #
id autem extraneurn et falsum , quod est posterius immissum .
1
§. 57 .
DE VARIIS JURIS NATURAE PRAECEPTIS
Ne
emo dubitat) quin sibi a Deo legem, in animo insit am
esse sentiat , qua bonum a malo , honestum a turpi , ju -
stum ab injusto possit secernere ( Catechis. Rom. de De-
cal. observatione ). Haec autem naturae lex est, sive
Jus naturale, quam legem auctor Deus humanis men-
tibus impressit consigtiavitque , perque rationis lumen
quid agendum, quidve fugiendum sit inanifeStat, et
quasi promulgat, eique legi universum genus hominum
perpetuo parere voluit.
Sed non omnia hujus Juris praecepta sunt eadem
evidentia homini comperta et explorata. Prima quidem ,
85
et generalia principia confestim percipiuntur, veluti Bo -
num est faciendum , malum est fugiendum - Deus est co-
lendus - Quod tibi non vis fieri, alteri non est faciendum.
Sunt etiam quaedam praecepta , quae facili et perspi-
cua argumentatione ex primis principiis eliciuntur, et
quasi naturaliter fluunt , qualia sunt Decalogi prae-
cepta.
Sed multa stint moralia praecepta a primis princi-
piis valde remota, quorum cognitio ardua prorsus est
et difficillima. Quapropter homo , qui solam rationem
ducem sequitur, non modo in conclusionibus remotis,
sed etiam in proximioribus saepe fallitur, propterea
quod humanae rationis lumen ex primi hominis labe
non illud quidem deletum est, sed tenebris adeo cir-
cumfusum , ut mens facillime in errores turpissimos
labatur. Hujus rei testes sunt universi gentiles philo-
sophi , qui etsi ingenio et studio plurimum valerent ,
gravissime tamen in multis erraverunt, quae ad Jus
naturae pertinebant. Neque feliciores extiterunt recen-
tiores philosophi , qui sola ratione duce , se sapere et
intelligere plus quam ceteros arbitrati sunt, ii scilicet
philosophiam moralein tot perfuderunt erroribus, pra-
visque opinionibus, ut fundamenta morum ipsiusque
societatis humanae labefactarent.
Nulla igitur acies humanae mentis tanta est, quae
omnia praecepta morum perspicere possit, nisi divinum
revelationis lumen accedat; proindeque necesse omni-
no est revelationem , caelesteni hanc vitae ducem et
officiorum magistram sequi, sine qua homo nunquam
poterit ad veram Juris naturalis intelligeutiain pervenire.
DE USU ET AUCTORITATE JURIS NATURALIS
IN JURISPRUDENTS CANONICA
Duo in usu juris naturalis errores vitandi sunt ;
alter eorum est, qui argumenta juris naturalis ab ec-
clesiastica jurisprudentia ita removent, ac si utraque
disciplina sibi esset adversa : alter eorum est , qui plus
aequo rationi tribuunt, dum omnia indiscriminatim ex
naturali jure definiunt. In primo errore illi versati sunt,,
qui in pactis et obligationibus interpretandis , in ho-
minum officiis exponendis, in explicandis legibus quae
a jure naturali depromptae sunt , nullam ejusdem ju-
ris naturalis rationem habuerunt. In alterum errorem,
et eum quidem perniciosissimuin delapsi sunt in pri-
mis Protestantes , qui in jurisprudentia canonica univer^
sa primum et potissimum locum juri naturali tribue-
runt, eo sane consilio, ut sacrum Ecclesiae regimen,
et hierarchiam omnino destruerent. Igitur haec vitia
declinabimus , si regulas sequentes adhibeamus.
Prima est : In jure publico ecclesiastico , ubi de sta-
tu , seu constitutione , et potestate Ecclesiae quaestio est ,
nullus est usus juris naturalis , neque etiam esse potest .
Debuit sane Deus ordinein aliquem , ac propterea re-
gimen in Ecclesia instituere , quandoquidem quae a
Deo sunt, ordinata sunt: qualem autem regirninis for-
mam institucrit , cum ea res ex divina voluntate pen-
87
deat, non ex principiis juris naturalis defmienda est ,
sed ex Litteris Sacris et Traditione; quibus ex fonti-
bus , quid Deus voluerit et constituerit , intelligitur. Ad
rem Endres in* dissert, de necessario jurisprudentiae
naturalis cura ecclesiastica nexu et usu cap. 3 §. 7 in-
quit : Incaute , dicam , et inepte prorsus agere ii omnes
deprehenduntwr , qui an comtitutum sit in Ecclesia a Chri-
sto ejusdem Conditore quoddam regimen 9 et cui , aut
quibus id commissum sit , ex solo jure naturali, et recta
ratione deducere , indeque unice vel jus circa Sacra Re-
gibus atque Principibus adscribere , vel cert am quamdam
re gi minis , si quod constitutum a Deo cum catholicis ad-
mittunt , formam praescribere conantur . Sicuti regimen
ipsum ac potestas ex solo arbitratu divino pendebat ; ita
idem quoque dicendum de forma ejusdem regiminis , quae
itidem nec juri naturali subjecta , nec alia esse potuit ,
quam qualem illam Christus supremus Ecclesiae et regi-
minis ejusdem Conditor esse voluit .
Secunda est : Posit a natura , et fine , ex. gr. alicu -
jus Ordinis hier archici , recte possumus vim potestatis ei-
dem Ordini convenientem ex ratione et jure naturali in-
ferre. Ita cum certura sit, Primatum Summi Pontificis
institutum esse servandae unitatis causa, jure riteque
infertur, omnem earn potestatem ex Christi institutio-
ne et jure divino Pontifici tributain fuisse , qua ad u-
nitatem efficaciter conservandam opus erat, quia Deus
qui nec impotens nec improvidus est, dum finein vo-
luit , media quoque contulit obtinendo fini idonea.
Tertia est : In omnibus iis , quae ad praecepta mo-
rum , et justitiam naturalem pertinent, si leges positivac
>
88 • , •
deficiant , jus naturale erit lex , ad quam judicia et ne-
gotia dirigenda erunt< Itaque argumento leg. fin. ff. de
Jurisdict. recte concluditur , dcjiciente jure gentium 9
tites inter Principes Summos ex naturali jure dejinien-
das esse.
Quarta est: Cum Ecclesia nihil possit in divinis et
natur alibi is le gibus derogare , immutare, dispensare 3 co-
gnitio juris natur alis non modo utilis , sed necessaria est
ad cognoscendum , quae leges sint naturales et proinde
immutabiles , quae vero posit 'wae adeoque derogationi ,
immutationi , et dispensationi obnoxiae . Hinc Antonius
Schmidt Institut. Juris Eccl. par. I cap. 7: Atque , in-
quit, hoc ip sum est , cur inter sit quam maxime nosse ,
an ex ipso jure naturae descendant , an ex sola auctori-
tate ecclesiastica. Hue spectat can. a dist. 14, in quo
haec leguntur: Sicut quaedam sunt, quae nulla possunt
ratione convelli y ita multa sunt, quae aut pro conside-
rations aetatum , aut pro necessitate rerum oporteat tern-
perari .
Denique jus naturae maxime valet ad Jegum ae-
quitatem demonstrandum , atque ad easdem leges rite
recteque interpretandas.
Qui verae solidacquc Juris naturalis doctrinae cupidus est,
is auctorcs et magistros habeat Jacobum Zaliingcr in Institutio-
nibus Juris naturae privati et publici t et in primis Ignatium
Schwarz in Institulionibus juris publici universi natui'ac et gen-
tium.
89
s&e j(2i?©5iwsa sGa&aaa&a sp&E&isrsa
.<
§. 39 .
DE NOMINE ET DIGNITATE SANCTORUM
ECCLESIAE PATRUM
Ecclesiae Patres vocamus antiquos eosque insignes
Scriptores Ecclesiasticos , qui post Apostolos et Evan-
gelistas singulari providentia Dei Ecclesiae dati fuerunt,
quique ut ait Vincentiqs Lirinensis in suo Coinraoni-
torio , in fide et communione catholica sancte , sapient er ,
et constanter viventes , docentes , et permanentes vel mori
in Christo fideliter , vel occidi pro Christo feliciter mcrue-
runt. Patres idcirco died, turn propter antiquitatein , ex
qua vox Patrum Ecclesiae ducta est, turn propter do-
ctrinae praestantiam exemplaque virtutum, quibus per-
multos in Jesu Christo filios genuerunt. Talibus Pa -
tribus, inquit S. Augustinus lib. 2 contra Julianuui,/><w£
Apostolos sancta Ecclesia plant atoribus , rigatori&us , ae-
dificatoribus , pastoribus , nutritoribus crevit ; et hi, quod
invenerunt in Ecclesia , tenuerunt ; quod didicerunt , do -
cuerunt ; quod a patribus acceperunt , hoc filiis tradide -
runt . Ipsi itaque sunt Sacrarum Scripturarum interpre-
tes, Traditionis testes atque custodes, Praedicatores
fidei Praeceptores morum, Magistri canonum, adeoque
ex eorum scriptis, tamquam ex fonte quodam puriori,
doctrinam Ecclesiae disciplinamque haurire possnmus.
7
90
Nemo tamen ex Ills concludat, totum id, quod
quivis Sanctorum Patrum litte ris consignavit, ita reti-
nendurn esse, ut contra sentire aut agere nunquain
liceat. Nam singuli Ecclcsiae Patres afflatu Spiritus
Sancti^ sicut Prophetae et Apostoli , non regebantur,
proindeque aliquibus in rebus errare potuerunt. *
§. 40 .
DE USU ET AUCTORITATE SANCTORUM PATRUM
»
Itaque Sanctorum Patrum scriptis ita utendum eat,
ut non eis majorem praeter quant habent auctoritatem
tribuamus. Qua super re dantus regulas quae sequuntur.
Prima est : In rebus , quae ad fidem et mores perti-
nent , unius etiam , alteriusve Patris auctoritati magna
jides habenda est; major etiam } si plures Patres idem
omnino sentiant. Si quid vero consentientes inter se Patres
aut divinis Litteris expressum , aut divinitus traditum es-
se doceant 3 e'orum dictis sine ull a dubitatione credendum
est , neque licet dissentire. Quamvis enini singuli SS. Pa-
tres falfi potuerint ut homines , dum tamen ad unum
omnes in eadem sententia conspirant, expertes omnis
erroris censendi sunt. Namque, ut refert Vincentius
Lirinensis, Concilio Ephesino divinitus placuit nihil a-
liud posteris credendum decernere , nisi quod sacra sibi
consentiens SS. Patrum tenuisset auctoritas : et Conci-
lium Lateranense sub Innocentio III can. i3 haec
habet : Quae • omnes consentientes Ecclesiae Patres re -
spuunt , ea catholica ct apostolica Ecclesia rcspuere di -
Digitized by Google
91
cit ; et quae credunt , credit . Denique Concilium Tri-
den tin um sess. 4 in Decreto de editione et Sacro-
rum Librorum usu sub poena anathematis sancivit, ne
quis Script warn Sacram contra unanimem Sanctorum Pa -
trum sensum interpretari audeat.
Secunda est : In negotiis et causis , quae ad disci-
plinam spectantj legibus ab Ecclesia constitutis standum
est , non scriptis SS . Patrum. Neque enim SS. Patres aut
leges ferre , aut latis legibus derogare potuerunt , pro-
pterea quod ad condenda , vel abroganda jura doctri-
na et sanctitas non sufficiunt, sed potestas necessaria
est, qua SS. Patres destituebantur. Sapienter itaque
Gratianus in principio dist. ao nos admonuit, cum de
legibu 9 disciplinae constituendis , vel controversiis de-
finiendis agitur, magis obtemperandum esse Summo-
rum Pontificum decretis , quam SS. Patrifm sententiis :
nihilque obest , ut scite animadvertit Joannes Baptista
Bartoli Instit. Jur. Can. cap. 4 a > quosdam ex Sanctis
Patribus contra sensissgj cum saepe incidant temp or a, ut
quod olim Ecclesiae neque necessarium , neque utile esse
crederetur , id postmodum maxime profuturum esse videa-
tur ; quam oh causam ipsas quoque Ecclesiae leges inter -
dum mutari oportet. „ .
Tertia est : In negotiis vel controversiis ecclesiasticae
disciplinae , in quibus neque Pontifices Summi , neque Con-
cilia quidquam constituerunt , Sanctorum Patrum senten -
tiae pro legibus , quas sequamur , nobis erunt. Hanc regu-
Iam accepimus a S. Leone IV, qui in epistola ad Epi-
scopos Britanniae , cum Summorum Pontificum dccre-
ta , Conciiiorumque canones enumerasset , per quos , ut
02
air , judicant Episcopi , et per quos Episcopi simul et Clc -
rici judicantur , ita subdit : Si tale emerserit , vel conti-
nent inusitatum negotium , quod minime posset per istos
finiri , tunc si illorum quorum meministis dicta , Hierony -
mi 3 Augustini , Isidori, vel ceterorum similiter Sanctorum
Doctorum reperta fuerint , magnanimiter sunt retinenda
ac promulganda .
Itaque SS. Patruni scripts in rebus disciplinae sunt
Juris Canonici fons subsidiarius quatenus ubicumque
sacri canones silent, scripta SS. Patrum subsidio ve-
niunt, et locum auctoritatemque ecclesiasticae legis
obtinent. Ex quo factum est, ut qui colligendis sacrls
canouibus dederunt operam , hi multas SS. Patrum
senteniia8 suo quisque canonum Codici inseruerint.
Joannes Barbeyracus , Dallaeus, et alii Calvinistac Sanctorum
Patrum doctriffam carpere conati sunt, sed frustra laborarunt:
vide Lexicon theoiogicutn D. Berger verb. Ecclesiae Patres , Ju-
ris Ecclesiastici praelcc'ionns Vinctnlii Lupoli tom. 1 cap. 13, ©t
disputationem Liberati Fassonii de morali Patrum docUina .
• .»
§. 41 .
DE JURE CIVIL! PER CANONES RKCEPTO
P ostremum denique Juris Canonici fontem appellamus
Jus civile Romanorum , turn quia multa ex romanjs le-
gibus, et praesertim ex Codicibus Theodosiano, et Justi-
91
nianeo sumpta fuerunt , et in Jus Canonicum transla-
ta,tum quia in negotiis et causis ecclesiasticis, de qui-
bus in ipso Jure Canonico nihil proditum est, perscru-
tari Juris civilis regulas, easque sequi debemus. Si quis
enirn S. Gregorii Magni epistolarum libros perlegat, is
profecto cognoscet, S. Pontificem eivilibus Romanoruni
legibus saepius usum fuisse , easdemque civiles leges
Episcopis , aliisque judicibus ecclesiasticis proposuisse
quibus in exercendis judiciis uterentur. Qua de re po-
tissimum legenda est ejusdem Pontificis epistola ad
Joannem Defensorem in Hispaniam enntem conscripta ,
in qua ilium edocens quemadmodum in ecclesiasticis
controversiis se gerere deberet, quas ei regulas dedit,
eas omnes ex civili ROmanorum Jure deprompsit.
* S. Gregorii Magni exemplum alii Pontifices imitati
sunt. Quapropter Lucius III c. i de novi oper. nunciat.
in controversia inter duas Ecclesias exorta ob cappellae
cujusdam aedificationerti , cum Episcopo Patavino ju-
dici delegato dubium videretur , utrum canonico procedi
posset judicio , cum nihil de nunciatione novi operis esset
in canonibus definitum, ita rescripsit: Sicut humanae le-
ges non dedignantur sacros canones imitari , ita et sacro -
m
rum statuta canonum Principum constitutionibus adjuvan-
tur. Ubi Glossa ad verbum adjuvantur haec habet: In
causa ecclesiastica leges possumus allegare , ut , si cano-
nes deficiant , possit judicari secundum leges . Et Abbas
in idem caput num. 3 inquit: Causa Ecclesiae debet de -
cidi per jus civile in defectum canonum. Hinc sfententia
contra leges civiles , vel sacros canones ab judice ec-
clesiastico lata ipso jure nulla est ( c. i de sentent. et
94
re judicata): Sentential inquit^ contra leges , canonesve
prolata , licet non sit appellatione suspensa , non potest
tamen sub sister e ipso jure.
* l
§. 42.
DE REGULIS IN USU JURIS CIVILIS OBSERVANDIS -
Nemo tamen existimet in omnibus causis ecclesia-
sticis fas esse civilium legum auctoritate uti ; in qui-
busdam enim causis omnino non licet. Quando igitur
id fieri possit, explicandum est.
Sed in primis praemonere oportet, nonnulias civi-
les leges a sacris canonibus probatas fqisse, alias vero
correctas, cetera9 silentio praetermissas.
Cognationem legalem , ait Benedictus XIV de Synod.
Dioec. lib. IX cap. 10 , et quae -ex ea ad nuptias pro -
fluunt obstacula 3 eo prorsus modo , quo a Jure civili sta-
tuta fuerant 3 unwersim rccepit approbavitque Nicolaus I
in rcsponsione ad consulta Bulgarorum c. 2 , cujus re -
sponsionis fragmenta referuntur in c. ita diligerc 3o quaest.
3 , et in c. unic. de cognat, legal. Quamobrem si quaestio
incidat swe in tribunali ecclesiastico , she in Synodo , an
in hoc vel illo casu adsit impedimentum cognationis le-
gal is , necessario recurrendum erit ad leges civiles , atque
ad earumdem normam controversia decidenda. Sic etiam
in Corpus Juris Canonici relatae sunt leges civiles de
impedimento cognationis spirituals , deque experimen-
to triennali in causa impotentiae ; et secnndus Deere-
talium liber, qui ad judicia ecclesiastica pertinet, ma-
gnaui partem ex jure civili descriptus esse videtur. Di-
visio etiam status hominum in liberos et servos, legi-
timos et illegitimos, puberes et impuberes, minores et
majores, multaeque aliae Romanorum leges ab Eccle-
sia probatae susceptaeque fuerunt.
Contra vero ab Ecclesia correctae reprobataeque
Romanorum leges, quae concubinatum , divortium, in-
fidelitatem in sponsalibus, consobrinoruin nuptias, usu-
ras proprie dictas, praescriptiones cum mala fide, oc-
cisionem adulteri a marito vel patre factam probave-
runt. Praeterea alia multa, quae in jure civili minus
pie et religiose constituta videbantur, Ecclesia mitiga-
vit emendavitque. Sic viduam, quae intra annum luctus
ad secundas nuptias transit , omni infamia carere vo-
luit; matriinonia filiorumfamilias et servorum sine con-
» i
sensu parentum vel dominorum contracta valere, sen
vera rataque esse statuit; declaravit filiis quoque ille-
gitimis alimenta a patribus deberi ; jusjurandum adje-
ctum contractibus , quos sola humana lex irritat , ser-
vari jussit. Confer P. Galium Cartier Institut. Jurispru-
9
dentiae Canonico-Civilis cap. IV §. 2, et Henricum Ca-
nisium de Differentiis Juris Canonici, et Civilis.
Jam vero nemo est qui non intelligat, leges civiles,
quas Ecclesia probavit et recepit, a nobis probandas
esse recipiendasque ; Improbandas vero atque rejicien-
das, quas ipsa improbavit vel correxit.
Quid vero sentiendum est de iis legibus, quas Ec-
clesia nec approbavit nec improbavit, sed silentio prae-
terivit? Ejusmodi leges , nit Benedictus XIV de Synod.
• «
iib. IX cap. 14, si rem spectent mere profanam ,
nec ull a ex parte sacris canonibus adversentur , tacit e ap-
probat ae videntur in c . 1 novi oper. nunciat. Itaque
lit hanc regulam adhibere recte possimus, aniroadver-
tamus oportet, quae res mere profanae , quae contra
spirituales et ecclesiasticae dicendae sint. Itaque ubicum-
que Jus Canonicum de aJiqua re aut nihil, aut obscu-
re statuit, ejus supplendi vel interpretaudi causa, si res
mere profana sit , ad jus civile ; si spirituals aut ec- *
clesiastica sit, ad scripta Sanctorum Patrum confugien-t
dum erit.
Recentiores Canonistae, apertis explicatisque Juris Canonici
fontibus, solent ejusdem Juris Adminicula subjungere; quae qui -
rlertij ut ait Josepbus Schell in Institutionibus Juris Ecclesiastic!
P. Mauri dc Schenkl sect, i cap. 4 73, legum ecclesiastiearum
rationem sufficientem haud continent y nec ear am proprie fontes
sunt; at in cognitionem principiorurn inducunt , us urn eorum ex-
pedition em , et notitiam Juris Ecclesiastici pJeniorem reddunt et
solidiorem. Inter haec recenset Historiam Ecclcsiasticam , Histo-
riam Juris, Criticam Sacratn , Chronologiam , et Geographiam >
itcmque Theologiam Doguiaticam , quam, ut optime ait, insigne
esse jurisprudence ecclesiasticae adjumentum nemo inficiabitur ,
qui perpenderit , cadern fere esse utriusque disciplinae principia ,
leges plures pendere ex dogmatibus , ex. gr. de Liturgia , S. Or -
dine , Hievarchiaj Matrimonio etc . , et rationem, ne aberret , ad
rcvelationis normarn perpetuo esse dirigendam.
Haec itaque magna et multa adjumenta compararc sibi de-
bet, qui univcrsum Jus Ganonicum publicum et privatum, ejus-
que principia bene provisa explorataque habere cupit. Non vcro
negamus tarn magnifico scientiarum apparalu eum non indigere,
qui studio Juris Canonici ideo vacat, ut tanlummodo discat foren-
fres causas apud judices tractare. < % .
i
t
Digitized by Google
97
CAPUT III. .
./ * •
. •
* ' i «• *
aa <a©2>sa@aa©s}aa®a a&<3a@a®sa .
• >
. <3&Sf(c)SS^S2
9 , ’ .
* *
%
\
§. 43 . •
s *
DE COLLECTION IBUS GENERATIM
. «
»*
Canones Conciliorum , et Summorum Pontificum de-
creta diversis temporibus et locis constituta Codicem
in unum colligi coepta sunt, unde Collectiones Cario -
num prodierunt. Hujusmodi collectionum udlitas maxi-
ma fuit, propterea quod canones, qui in multis voln-
minibus fusi atque dispersi habebantur, coliectione apta*
sub uno aspectu positi sunt; ipsaque collection^ spe-
cies legends animum regit, et continuo quasi filo a
prions rerum initiis ad finem usque perducit. De col-
lectionibus haec generatim monenda sunt: i.° In cau- .
sa’ fidei nulla esse potest inter Ecclesias differentia
juxta vulgatissimum illud Tertulliani : regula fidei una
OMN1NO EST, SOLA, IMMOB1LI9 , ET IRREFORMABILIS. At
inanente communione ecclesiastica , varia potest esse
disciplina Ecclesiarum.. Quod enim neque contra jidem ,
neque contra bonos mores injungitur , indiffer enter ha-
bendum est , ut inquit Augustinus dist. ia c. n. Hinc >
peculiares quaedam Ecclesiae ,'veluti Orientalis, Afri- *
*
98
can a, Hispanica, suas canonum collectiones habuerunt,
in quas praeter canones generates, llli quoque conge-
8ti sunt, quos Ecclesia quaevis sibi proprios constitue-
rat. a.° Sola canonum in unum Codicem dispositio vel
collectio nullam eisdem canonibu9 auctoritatein addit;
atque inde canones in unum Codicem privata auctori-
tate collecti non aliam auctoritatem obtinent, praeter
earn , quam acceperunt ex fontibus , unde desumpd
sunt. Itaque ut canones ratione collectionis vim aliquam
consequantur , oportet collectionem ipsam publica au-
ctoritate aliqua aut confectam , aut saltern probatam
esse. Quapropter collectiones sacrorum canonum fide-
les singulos obstringunt, si Ecclesiae universalis aucto-
ritate congestae fuerint, aut receptae; fideles autem .
unius vel alterius Ecclesiae constringunt , si unius tan-
tum vel alterius Ecclesiae auctoritate Codex confectus
fuerit, vel comprobatus. 3.° Collectiones, seu canones
apocryphi vel supposititii nominantur, qui auctoribus ad-
scribuntur, quorum non extiterunt, aut qm adulterati,
corrupti, vel conficti plane sunt, ex quibus proinde
nihil certi hauriri potest. r
•
§. 44 .
EE CONSTITCJTIONIBUS APOSTOLIC! S
- Antequam Canonistae de collectionibus in specie
disserant , in quaestionem vocare solent, an Constitu-
tiones Apostolical Apostolis ipsis tribuendae sint, atque
99
adeo an aliquis Codex canonum primis Ecclesiae sae-
culis extiteritp De his nonnihil dicendum est. In his
Constitutionibus multa sunt, quae Apostolorum doctri-
nae adversantur. Nam de Fiiii et Spiritus Sancti divi-
nitate male sentiunt, quartas et ulteriores nuptias con-
demnant, ancillis permittunt ut libidini dorainorum in-
fidelium pareant, baptismum ab haereticis collatum
iterari jubent, atque alia id genus proferunt, praeter
errores bene multos cum historicos, turn chronologi-
cos, quos silentio praetermitdrnus. Igitur Constitutio-
nes hujusmodi, quales ad nos pervenerunt, nec Apo-
stolis, nec S. Clementi Romano adscribi possunt.
Verumtamen de ipsarum origine et fads res parum
comperta est. S. Epiphanius, qui floruit quarto exeun-
te saeculo , Apostolicas Constitutiones citat , commen-
datque: Qui liber , ut ipse scribit haeresi 70 contra Audia-
nos j tametsi dubiae apud multos fidei sit , non est tamen
improbandus . Nam in eo , quae ad Ecclesiae disciplinam
attinent , omnia comprehenduntur , neque quidquam aut in
fide ac catholica professione depravatum , aut ' Ecclesiae
administrationi ac decretis contrarium continet. Duo ita-
que ex hoc Epiphanii loco colliguntur. Primum est
S. Epiphanii aetate librum aliquem nomine Consdtu-
donum Apostolicarum exdtisse, in quo nihil a fide
catholica , aut ab Ecclesiae disciplina alienum inve-
niebatur. Alterum est hujusmodi Constitutiones aut in-
juria temporum periisse, aut eas, quas habemus, di-
versas ab iis esse, et ex integro confectas, aut sal-
tern si unae et eaedem sunt , atque illae , quarum te-
stimonia S. Epiphanius refert, post ipsius Epiphanii
100
tempora ab haereticis corruptas interpolatasque fuis-
se , quod cognoscimus etiarn ex locis ab eodem Epi-
phanio laudatis, qui aut in illis Constitutionibus non
extant, aut aliara sententiam exhibent. Quod vero at-
tinet ad auctorem, ac tempus, quo primum prodie-
rint, non una eruditorum sententia. Probabilius sentire
videntur, qui has Constitutiones III aut IV saeculo
vulgatas fuisse existimant , eo quod Patres priorum
saeculorum, et in primis S. Justinu9 Martyr, S. Ire-
naeus , Clemens Alexandrinus , Tertullianus , Origines ,
aliique hisce Constitutionibus , data licet occasione ,
nunquam usi sunt , usuri certe , si extitissent ; nisi
forte dicere velimus illarum nunquam meminisse, quia
apocryphae habebantur. At quaecumque fuerit hujus-
modi silentii causa, illud continuo sequitur, minime
audiendos esse, qui Apostolos aut S. Clementem ea-
rumdem auctores praedicaverunt. Haec enucleanda pu-
tavimus, ut manifestum sit, nullam certam exploratam-
que auctoritatem his Constitutionibus tribuendam esse.
§. 45 .
DE CANONIBUS APOSTOLORUM
m t . * . ,
Postremo capiti libri octavi Apostolicarum Consti-
tutionum collectio quaedam canonum subjicitur, qui
Apostolorum vulgo dicuntur , eaque collectio ab eodem
S. Clemente facta fuis9e perhibetur. De hisce vero ca-
nonibus rectum judicium proferre difficilius sane est ,
<01
cum sentendas iqvicem pugnantes ofFendamus. Eos
canones Apostolicos vocant Coustantinus Imperator,
Synodus Constantinopolitana sub Nectario , Concilium
Ephesinum, Theodosius et Justinianus , quod obser-
vat De Marca de Concord. Sacerd. et Imp. lib. 3 cap. 2.
Sed omnium maxime S. Joannes Damascenus lib. IV
de fide orth. cap. 17 non dubitavit, canones Apostoli-
cos tamquain ab .Apostolis constitutos in Sacrarum
Scripturarum canonera referre; namque ita scribit: Jam
vero novi Testamenti libri isti sunt . Quatuor Evangclia
Canones denique sanctorum Apostolorum per Clementem
concinnatu Inter recentiores autem Turrianus auctor
Soc. Jesu singulari libro adversus Magdeburgenses Cen-
turiatores canones eos omnes pro veris et genuinis tue-
tur, eisdemque Apostolicam auctoritatem turn permul-
tis testimoniis veterum Conciliorum et Sanctorum Pa-
trum , turn- rationibus et arguments vindicare conatur.
Contra vero plures eruditione et doctrina praestan-
tes viri sentiunt, earn collectionem neque Apostolis,
neque S. Clementi adscribi posse : quod tribus maxime
arguments comprobatur. Primum est, turn quia Euse-
bius Caesariensis , S. Hieronymus, et ceteri, qui in
conservanda ecclesiasticorum scriptorum memoria dili-
gentissime versati sunt, nullam eorum canonum men-
» ,
tionem faciant, turn quia nec Victor Pontifex in con-
troversia de Paschate celebrando, nec S. Cyprianus in
controversia de baptismate haereticorum his canonibus
uspiam usi sunt: eo3 autem, si Apostolorum fuissent,
nec poterant ignorare, nec in medium proferre omisis-
sent, quandoquidem ilia controversiarum capita perspi-
102
cue dilucideque eisdem canonibus explicata definitaque
reperiebantur. Secundum est , quod multa in iis sunt ,
quae cum aetate Apostolorum componi nulla ratione
possunt. In iis enim canonibus mentio est de Cantori-
bus , Lectoribus , de annuis Conciliis Metropolitans ,
de divisione Parochiarum , de bonorum Ecclesiae a bo-
nis Episcopi distinctione , deque aliis id genus, quae
certe Apostolorum ac S. Clementis aetate recentiora
sunt. Tertium denique et potissimum argumentum est,
quod habeant quaedam turn Apostolorum disciplinae,
turn catholicae doctrinae omnino contraria. Nam ( ut
aliqua memorem ) Apostolicae doctrinae repugnant ca-
non 17, quo ille dumtaxat bigamus dicitur, qui post
bapti8mum duas uxores duxerit; et canon 66, quo
Clericus sabbato jejunans deponi, laicus vero excom-
municari jubetur. Doctrinam vero a veritate catholica
alienam traduqt canones 46 et 47, in quibus baptisma
ab haereticis collatum plane rejicitur, irritumque de-
clarator; itemque canon 74, quo libri Sapientiae, To-
biae, et Judith a canone divinarum Scripturarum vel
expunguntur , vel omittuntur.
1
§. 46 .
DE CANON UM APOSTOLORUM ORIGINE NUMERO
.' t
ATQUE USU
Itaque cum hujusmodi canones Apostolici aut dici ,
aut haberi saltern singuli non possint, duo modo quae-
renda sunt: i.° quis eorum auctor extiterit? 2. p an et
m
quinam ex iisdem canonibus auctoritatem in Ecclesia
obtinuerint? Jam vero quod ad originem spectat: Dif-
ficile est , ait De Marca de Concord. Sacerd. et Imp.
lib. Ill cap. a , in tam alto veterum scriptorum silentio
ternpus hujus collectionis indagare , quam tatnen certum
est Concilii Nicaeni tempora antecessisse. Eruditi consen-
tiunt, disciplinae antiquissimae lineamenta his canoni-
bus contineri. Ex his itaque perspectum exploratum-
que est, non novae disciplinae genus esse ordinationes ,
Episcoporum , Presbiterorum , et aliorum Clericorum ,
non novum esse dogma de oblatione et sacrificio Mis-
sae, de discrimine inter Clericos et Laicos, de pote-
state Episcopi in Clerurn, de cura rerum ecclesiastica-
ruin ab eodem Episcopo gerenda, de excommunicatio-
ne,etdealiis id genus plurimis, quae tamquam omni-
no nova ab aliquibus haereticis improbantur. Dallaeus
calvinianus homo, cum probe interiigeret quantum ho-
rum canonum antiquitas Calvinianorum causae obesset,
eos quinto adulto saeculo in lucem prodiisse, atque a
graeco eoque haeretico hom ine confictos fuisse conten-
dit. Sed Dallaei opinio a Guillelmo Beveregio refutata
est, qui eos canones aut labente secuudo Ecclesiae
saeculo, aut tertio ineunte conditos fuisse apertissime
demonstravit. Hodie igitur omnibus persuasum est, ca-
nones Apostolicos partim ex sanctissimis regulis , quas
Apostoli Ecclesiis tradiderUnt, partim ex consuetudine
Ecclesiarum, partim ex decretis Synodorum, quae pri-
mis saeculis in Oriente celebratae fuerunt, conflatos
esse. Cui quidem sententiae valde favet diversa ipso-
rum canonum partitio , cum modo plures , et modo
Digitized by Google
404
pauciores^ alibi 5o, alibi demum 85 apud Collectore*
antiquos inveniantur. Id enirn manifeste demonstrate
earn collectionem totam simul uno tempore, atque ab
uno auctore confectam non esse , sed plures diversis
turn temporibus, turn loci3 additiones accepisse. Fra-
tres Ballerini in tom. Ill oper. S. Leonis de collect,
canon, part. I cap. i.haec habent: Certum est nullum
corpus sine statis legibus regi , atque consistere unquam
posse. Hinc Apostolos regendae Ecclesiae certas regulas
seu canones praefixisse dubitari nequit. Has autem regu-
las, quas illi verbo tradiderunt Ecclesiis , subinde scripto
fuisse collectas , et Canonum Apostolorum titulo praeno-
tatas satis credibile est . Neque propter ea credimus, omnia ,
quae in ipsis canonibus contincntur , Apostolis referenda .
Solent quippe hujusmodi opera, ut scite animadvertit P.
Coustantius , licet variis increments augeantur , ejus no-
men in epigraphe rhtinere , quo primum auctore coepta
et constituta fuerunt.
Verum de numero et auctoritate istorum canonum
maxima latinam inter et graecam Ecclesiatn discrepan-
tia sententiarum est. Nam Ecclesia graeca, saltern post
Trullanam Synodum, canones 85 omnes et integros
accepit; eosque tamquam ab Apostolis editos eximia
quadam veneratione coluisse compertum est. Latina
autem Ecclesia 5o priores canones tan turn recepit, eos-
qne in causis judicandis adhibuit, ita tamen, nihil ut
de eorum origine decerneret.
' . DE COLLECl'iONIBUS ECCLES 1 AE GRAECAE
#
* ■■ • _
• .
• »
•* Sed jam proferamus oportet collectiones cano-
nurn , quae* diversis temporibus ac locis prodierunt.
Ac primo quidem ante Concilium Chalcedonense pro-
priam collectionem canonum Orientali Ecclesiae fuisse
ex ipsius Concilii actis certum exploratumque est. Nam-
que act. 4 baec habentur: S. Synodus dixit: Sacri Ca-
nones legantur , et commentariis inserant ur : sumptoque
libro Actius Archidiaconus , et Primicerius magnae Eccle-
siae legit canonem 83 - Si quis Episcopus etc., item
alium canonem 84 - Si quis Presbiter , aut Diaconus etc .
Similiter act. 11 gloriosissimi judices dixerunt: Cano -
nes relegantur : Leontius Reverendissimus Episcopus Mar-
gnesiae e Codice relegit regulam gS - Si quis Episco-
pus etc . Idem ex eodem Codice legit regulam 96 - Si
quis Episcopus etc. Porro autem series ilia .numero-
rum,sub qua canones distincti et laudati sunt, perspi-
cue demonstrate unam certain eo tempore fuisse col-
lectionem canonum ; idque mirifice confirmatur ex il-
lis verbis - sumptoque libro legit canonem - e Codice
relegit - e Codice legit , quibus peculiaris liber designa-
tur. Quo autem auctore et tempore Codex ille pro-
dierit, incertum est. Haec autem collectio canones 166
complectebatur , hoc ordine et nmnero digestos , vide-
licet ao ex Synodo Nicaena, a 5 ex Ancyrana , 14 ex
Ncocaesariensi , 20 ex Grangreusi } 25 ex Antiochena ^
% 8
106
et 59 ex Laodicena , et denique 3 ex Constantinopoli-
tatia, quod didicimus ex Dionysio Exiguo, qui earn
ipsam Patrum Chalcedonensium collectionem latine in-
•terpretatus est , et in suam collectionem transtnlit : et
quainquam Dionysius eorumdem canonuin nuraerum
imitate miouat, id tamen factum est, quod Ancyranos
canones quartum et quintum in unum tantum nume-
rum congessit.
Huic collectioni canones Apastolorum, Sardicen-
ses , Ephesinos , Chalcedonenses , et denique octo et
sexaginta ex epistolis S. Basilii eductos adjecit Joannes
Scholasticus , suamque canonuin collectionem adorna-
vit , non teinporum aut numerorum serie retenta , sed
.cuncds per materias in quinquaginta titulos distribute ;
agens primo de Episcopis, postea de Presbiteris, Dia-
eonis, Hippodiaconis , ac reliquis inferioribus Clericis,
postrnodum de Monachis^ et postremo de Laicis. Pau-
lo post idem ad Episcopatum Constantinopolitanuro
evectus leges plures praesertim ex Justiniani Codice
depromptas , servato eodem ordine rernm , collectioni
suae adjecit, unde extitit prima origo Nomocanonwn ,
idest collectionum canonuin , in quibus canones eccle-
siastic! cum legibus imperialibus conjunguntur.
At saeculo septimo nova ingensque canonum con-
geries nata est, cum Trullana Synodus praeter 10a ca-
nones ab se constitutos multa alia Synodorum, Patrum-
que decreta comprobaverit. Quibus omnibus Photius,
qui graeci schismatis vel auctor, vel pars magna fuit,
adjecit canones Concilii Nicaeni II , itemque canones
in duobus conciliabulis ipso duce constitutos, suumque
<07
Nomocanonem concinnavit , qui apud graecos semper
habitus est in summo honore et pretio. De minoribus
graecorum collectionibus nihil expedit sermonem in-
stituere. Unum illud monendum est, collectiones Joan-
ni8 Scholastici , et Photii non esse omni suspicione et
vitio vacuasj uterque eniin in Sedem Constantinopoli-
tanae Ecclesiae invasit, uterque schismstti favit, et ad
eaptandam Imperatorum gratiam , non tam Ecclesiae
regulis, quam legibus imperialibus ecclesiasticam disci-
plinam communivit. Ad haec in primis Photius praeter
Trullanos canones , quorum plures Ecclesia improba-
vit, alios congessit canones, qui fuerunt ad promovem
dum schisma oonstituti.
§. 48 .
DE COLLECTIONIBUS LATINIS
Sexto ineunte saeculo Dionysius cognomento Exi-
guus doctriua et pietate maxiraus collection! canon urn
in usum latinae Ecclesiae operam dedit. In ea eniin
5o canones Apostolorum, turn canones graecos in graeco
Codice, quo Patres Concilii Chalcedonensis usi sunt, de-
scriptos, et elegantius latine redditosj turn canones ipsius
Concilii Chalcedonensis, omisso ultimo de aequalibus
privilegiis Episcoporum Romani et Constantinopolitani
a latinis nunquam recepto ; turn etiam Sardicenses , et
* denique ex latinis i3o canones Africanos, partim ex Con-
cilio Carthaginiensi , quod anno 4*9 celebratum cst,
108
partim in veteribus Africanis Synodis conditos , vel
confirmatos congessit. Hanc novam «t accuratiorem ca-
nonnm collectionem , hortante Stephano Episcopo Sa-
lonilano, Dionysius aggressus est, propterea quod grae-
corum canonum latina versio ( latina inquam versio ,
non latinae Ecclesiae Codex , seu canonum latinae
Ecclesiae collectio ) obscuritate et confusione labo-
raret. Simillimum vero est , priscam graecorum ca-
nonum Iatinam versionem earn esse, quae ab Henrico
Justello, et Guillelmo Voello in Bibliotheca Juris Ga-
nonici vulgata est; earn tamen diligentius recognitam
et emendatam Fratres Ballerini in appendice ad opera
S. Leonis Magni ediderunt. Deinde vero Dionysius Ro-
manoruin Pontificuin Decretales a Siricio usque ad Ana-
stasium II addidit; quare Codex iste Dionysianus dua*
bus partibus constat, quarum altera Conciliorum ca-
nones, altera vero Pontificum Decretales complectitur.
Hujusmodi collectio privata auctoritate confecta est,
sed tamen ab Ecclesia Romana recepta probataque fuit,
cum praesertim Adrianus I collectionem ipsam inonu-
mentis quibusdam auctam Carolo Magno Romae ver-
santi dono dederit. Neque enim fit verisimile , ut obser-
vat Joannes Baptista Bartoli Jur. Can. Instit. cap. 47 ,
Pontificem Summum canonum Codicem , quem non ipse
omnino probaret , per Gallias aliasque regiones divulgari
voluisse .
An vero latinae Ecclesiae Codex aliquis ante Dio-
nysianam collectionem extiterit? quis ejus auctorP quos-
nam canones complexus fuerit? num adhuc supersit ?
res paruin explorata est. Id unum probabile est, ali-
m
quern Codicem in Romans Ecclesia extitisse; turn quia
. in Concilio Chalcedonensi ad unum Codicem Legati
Pontificis, ad alium -Graeci provocavcrunt , quod ma-
nifesto argument© est , utrique Ecclesiae suum Codi-
cem fuisse; turn quia Siricius Pontifex in ep. ad Ime-
rium Episcopum Tarraconensem: Statuta , inquit, Sedis
Apostolicae , vel canonum venerabilia dejinita nulli Sa-
cerdotum Domini ignorare sit liberum . Quod frustra Pon-
tifex jufisisset, nisi Codex in promptu fuerit, ex quo
Sacerdotes sacrorum canonum notitiam haurirc potuis-
sent. Nec illud obstare videtur, quod Innocentius I in
ep. ad Theophilum conscripserit : Alium . enim canonem
( praeter Nicaenos ) Romana non admittit Ecclesia; et
in ep. ad Clerum Constantinopolitanum : Quod ad cano-
num observations attinet , soils itlis parendurn esse dicimus ,
qui Nicaeae definiti sunt y quos solos sectari et agnoscere
debet Ecclesia catholica. His enim verbis significare tan-
turn voluit_, canones omnes rejiciendos esse, qui Ni-
caenis adversarentur, quemadmoduin ipsemet Innocen-
tius sententiam suara declaravit, ita subdens: Si autem
alii proferantur , qui a Nicaertis canonibus dissent iant ,
ii ab Episcopis catholicis rejiciantur .
« Chnstophorus Justellus Codicem edidit sub hoc ti-
tulo « Codex canonum Ecclesiae universae »; et ilium
esse jactavit, quo Concilium Chalcedonense usus est,
quiqiie ante Concilium ipsum non solum in Occidental!
Ecclesia, verum etiam in Oriental! auctoritatem obti-
nebat. Quesnellus in appendice operum S. Leonis Magni
alium Codicem protulit, quo Romanam Ecclesiam ante
Dionysium Exiguum usam esse contendit. Sed utrique
Digitized by Google
ho
Codici nec auctoritas, nec Hdes ulla ab eruditis Cribu-
ta est. De his omnibus fuse tractarunt Fratres Balleri-
ni de antiquis collectionibus canonum part. I cap. i
n. 7 et seqq., Coustantius in praef. ad ep. Rom. Pontif.,
et Joannes Bartoli Jur. Can. Instit. cap. 46.
Non erit abs re commeinorare, eumdem Christo-
phorum Justellum edidisse Codicem , cui titnlus « Co-
dex canonum Ecclesiae Africanae in quo, ut ait
Coustantius cit. loco , nil praestat minus , quam quod
pollicetur. Crederes enim in eo- contineri canones prorsus
omnes , quos habuere in usu Africani Patres. Alios vero
nullos exbibet) nisi quos Carthaginiensis Synodus anno
419 vel ipsa condidit , vel a superioribus Conciliis infra
Aurelii Episcopi Carthaginiensis tempora conditos red fa-
ri sibi jussit . Atque hos canones ne ad eum quidem re-
praesentat modum , quo memoratae Synodi actis inserts
erant , sed quo Dionysius Exiguus collections suae in -
serendos duxit . Verbo dicam , purum putum est Dionysia -
nae collections tegmentum. Collectioni Dionysii Exigui
additamenta facta sunt turn in priori , turn . in poste-
riori parte per studiosum quempiam hominem adhuc
ignotum, non vero per ipsum Pontificem Adrianum ,
quamvis ea collectio sic aucta soleat Adriana vocari.
Passim etiam vocata est Codex Canonum; quam rem
docte illustrat Petrus Coustantius in dicta praef.
num. i 3 i.
DE COLLECTIONE ISIDORI MERCATORIS *
Collectio canonum, quae Isidori Mercatoris vel Pec-
catori 9 vulgo dicitur, ineunte saeculo IXprodilt. Haec
autem collectio post praefationem exhibet ordinem ce-
lebraodi Concilii, dein So priores canones Apostolorum,
turn epistolas priorum Pontificum a S. Clemente usque
ad Silvestrum, mox decreta Nicaeni , et aliorum Con-
cilioruin sive graecorum sive latinorum in certas clas-
ses distributa, postremo reliquas Summorum Pontificum
Decretales epistolas usque ad S. Gregorium Magnum.
Quis fuerit Isidorus iste Peccator, sive Mercator,
adhuc ignotum est. Ulud vero certurn , Isidorianam
collectionem tantum auctoritads apud omnes couse-
quutam esse, quanta veris sincerisque canonibus et De-
cretalibus deberetur ; neque solum* in totam Occiden-
talem Ecclesiam, sed in Orientalem quoque penetravit;
quandoquidem Nicephoru 9 Hist. Eccl. lib. 4 cap. 39
litteras Antheri, et Callixd meruorat, licet per errorem
pro Callixto nominet Caelesdnum. Hinc Theologi o-
mnes , et Canonistae, et Concilia ipsa Decretalibus ,
aliisque documentis Isidorianae collections usa sunt,
ut fateri quisque debeat, per annos fere septingentos ,
aut non multo secus, neminera unuin inventum esse,
qui eadem monumenta supposita et emenuta suspica-
retur. At primus omnium, qui tranquillam Isidori pos-
sessionem turbavit , Cardinalis Cusanus fuit in Concor-
412
dantia Catholica lib. Ill cap 2. Vixit autem Cusanus
medio fere saeculo XV ; quamobrem Centuriatores Mag-
deburgenses^ qui sexto decimo saeculo* scripserunt ,
neutiquam gloriari possunt, ejus collectionis impostu-
ram se primos omnium detexisse. Turn a permiiltis ca-
tholicis, aliisque viris eruditis diiigentius in earn colle-
ctionem inquisitum est, et argumenta ad probandam
suppositionem adeo firma allata sunt, ut nemo jam
de falJacia Isidori ambigere jure possit. Praecipua ar-
gumenta sunt : i.° Scriptorum veteruin silentium; nam
Isidorianae collectionis monumentorum, et potissimum
Decretalium epistolarum , quae partim ad fideles om-
nes , partim ad omnes Germaniae , Italiae , Galliae ,
aliarumque Ecclesiarum Epjscopos inscriptae snnt, non
meminerunt octo priora Oecumenica Concilia, non ve-
teres Patres et Scriptores, non Dionysius Exiguus dili-
gentissimus Collector, non denique ceteri, quorum ih-
tererat in controversiis exortis eas litteras producere,
si extitissent. a.° Plnra Scripturarum loca in Decreta-
libus trium priorum saeculorum leguntur ex versione
S. Hieronymi, quae nondum edita erat. Similiter S.
Isidoro Hispalensi Episcopo tribuitur collectio ex To-
letanis Conciliis octo a quinto ad decimum tertium ,
et ex Concilio Bracarensi adornata, quae post ipsius
mortem celebrata fuerunt. 3.° Conficta nomina Archi-
flaminum, priorum Flaminura; voces Primatuum , Ar-
chiepiscoporum , Apocrysariorum, quae ab aetate et usu
veterum Pontificum alienae sunt. Contra vero de per-
secutionibus , de consolatione martyrum , de rebus , et
statu eorum temporum omnino siletur. 4 *° Falsae con-
sulare9 notae eisdem epistolis affixae , quae Consules
referunt, qui in consularibua fastis' nunquam fuere^
aut non ea certe aetate, quae cum aetate earumdem
epistolarum concordet. 5.° Denique sermo rudis et bar-
t
barus a priorum saeculorqm nitore prorsu9 alienus, et
idem semper stilus, idem orationis numerus, et eadem
verborum dispositio in tot epistolis, quae ab auctori-
bus diversae plane indolis, aetatis, ac morum conscri-
ptae fuisse dicuntur.
Non omnia tamen suae collections monumenta
Isidorus confixit ingenio suo , sed quatuor monumen-
torum generibus usus est: i.° genuinis atque sinceris ,
quales sunt Decretales epistolae ex Dionysiano Codice
desumptae i* supposititiis , quae ipse fabricatus est ,
ut sunt epistolae fere omnes Summorum Pontificum a
S. Clemente usque ad Siricium , multae etiam a Siri-
cio usque ad S. Gregorium Magnum, turn gesta Ro-
manae Synodi sub Julio I, acta quoque Romanarum
Synodorum quintae et sextae sub, Simmaco: 3.° apo-
cryphis , quae ab aliis ante Isidorum procusa ipse ta-
men in suam collectionem retulit , uti epithome Con-
cilii Rom. II sub S. Silvestro, quod Silve9tri Consti-
tutum appellant: 4. 0 inter polatis , quae videlicet sui9
additamentis corrupit. Nam si quae monumenta in ge-
nuinis suis fontibus breviora sunt, apud Mercatorem
vero auctiora ; ideo quidquid additamenti accessit, id
ejusdem Mercatoris opera suppositum affirmare lice-
bit. Ita adjectitia sunt duo postrema capita episto-
lae Vigilii Papae ad Profuturum , quae ob mendo-
sam lectionem ad Euterium inscribitur; siquidem ea
m
duo capita a sinceris Hispanicae collection^ Codicibus
absunt, ei apud Mercatorem reperiuntur. Legendi Fra-
tre.8 Ballerini de antiquis collectionibus canonum part.
3 cap. 6 §. 5 , ubi omnia Isidoriani Codicis .documenr
ta turn sincera , turn spuria , turn interpolata eruditis-
sime diligenterque discreverunt. Jacobu9 autem Merli-
nus Parisiis an. i5a3 Isidorianam collectionem , cui ta-
men multa additamenta facta fuerant, typisevulgavit :
quae editio sequentibus Collectionibus Gonciliorum in-
serta eat. v '
§. so.
DE REBUS NOTANDIS IN COLLECT IONE ISIDORI
De hac collection© generatim animadvertimus: i.°
nihil prorsus in ea contra fidem , bonosque mores con-
tineri ; secus enim gb universa Ecclesia septem fere
saeculis recepta, usuque probata non fuisset: a.° insciis
Romanis Pontificibus falsas Decretales, et alia monu-
menta fuisse confecta. Nam Leo IV , qui anno 847 ad
Petri Cathedram evectus est, ad Britanniae Episcopos
rescribens , non alia9 Decretales et canone9 agnovit
praeter eos, qui apud Dionysium Exiguum extabant
( can. 1 dist. 20 ), quod manifesturn indicium est , adul-
terina Isidori monumenta Romae cognita non fuisse ,
aut saltern non recepta : 3.° privilegia Summi Pontifi-
cis ilia collectione, veluti fundamento, non inniti, quod
snmma injuria recentiores haeretici dixerunt. Etenim
■H5
Pontificis jura non tali auxilio indigebant, cura a Deo
ipso collata sint. Praecipuus autem Mercatoris scopus
duplex fuit, alter Episcoporum indemnitati consulen-
•
di , alter stabiliendi Primates quos Patriarchis exae-
quat; quae duo fuse et erudite demonstrat Carolus
Blascus in suo Commentario de collectione canonum
Isidori Mercatoris: 4. 0 vanas et injustas esse eorum
querelas, qui per collectionem Isidori sublatam pu-
tant antiquam Ecclesiae disciplinam, et insuetam pla-
neque novam introductam. Nam pleraque Isidori mo-
numents ex canonibus Gonciliorum * ex Komanorum
Pontificum sinceris Constitutionibus, ex sententiis San-
ctorum Patrum excepta sunt. Cetera vero earn plerura-
que disciplinam exhibent, quae jam obtlnuerat. Prae-
terea, ut Ballerini Fratres citato opere animadvertunt,
stultus plane fuisset impostor , si sper asset suam colle-
ctionem acceptum iri ab ho minibus , quae novam omnino
disciplinam a sui quoque saeculi moribus et consuetudi -
nibus abhorrentem contineret. Quod si quaecumque contra
consuetudinem ingeruntur , etiamsi bona et utilia tint ,
ipsa novitate perturb are solent ; multo magis de iis ti -
mendum erat , quibus disciplinam per se optimum, et
sanctioribus fultam le gibus , longoque usu ab hominibus
receptam quispiam evertere et immutare contenderet. Nul -
li autem tumultus , clamor es nulli auditi sunt ob induct as
Deer et ales apocryphas , nisi in ea parte, quae ad Episco-
porum causas et judicia pertinet : de quibus aliqua apud
Hincmarum leguntur , et in epistolis Nicolai I. At in his
ipsis causis atque judiciis , quod in pseudo-epistolis ac
Synodis Isidorianis traditur , non erat omnino novum :
U6
5.° denique disciplinam , quae ab Isidoriana collectio-
ne praefertur, auctoritatem ecclesiasticae legis obtinuis-
se, non in vim ejusdem collections, quae privata au-
ctoritate confecta est, et plerisque monumentis partim
conficti8 , partim interpolatis constat , sed in vim turn
praecedentium, turn subsequentium Constitutionum ec-
clesiasticarum, quibus eadem disciplina inducta et con-
firmata est, turn etiam in vim consuetudinis , quae in
rebus disciplinaribus multum valet. Totam hanc rem
concludam verbis Petri Ballerini in vindiciis auctorita-
ti8 Pontificiae contra opus Justini Febronii cap. 5 :<Ne-
que causetur ignorantia falsarum Decretalium , quae o-
mnes diutius occupabat ; nam praeterquamquod fere omnia ,
quae Pseudo-Isidoro tribuuntur , anteriorem, ut indicavi-
mus j habent originem , nonne in materia disciplinae jus
novum , etiamsi quibusdam in capitibus errore aliquo in-
ductum ac propagatum , cum legitima potestate proprio
jure receptum et approbdtum est , non ex ignorantia $ sed
ex auctoritate approbantium , nec non ex ipsa consuetu -
dine legitima praescribente vim legis acquireret, dum ni-
hil contra divinum, .aut naturale jus receptum aut ap-
probatum sit ?
Doctissimi Fratres Ballerini, edition! Opcrum S. Lconis Ma-
gni integro volumine adjccto, recensendis illustrandisque veteri-
Bus ad Gratianum usque collectionibus dederunt operarn, eamque
provinciam inagno studio et erudilione obierunt. Ea igiiur,<piae
ad veteres canonum collcctiones, earumque Collectores pertinent,
ibidem bene digesla explicataque contincntur.
, DE GRATIANI DECRETO
Sunt et aliae collectiones canonum, veJuti Colie -
c tio S. Martini Episcopi Bracarensis, Breviarium et Col-
lect io Cresconii, Collectio Reginonis, Volumen decretorum
Burchardi Wormatiensis , Decretum et Panormia sen
t *
Panomia Ivonis Carnotensis , quibus omissis ad colle-
ctionera Gratiani properamus. Itaque Gratianu9 mona-
chus Benedictinus circa annum n5i celeberriinam col-
Jectionem omnium ditissimam evulgavit, in qua certis
propositis' quaeetionibus canones aliaque monumenta,
quae inter 8e dissidere videbantur, in coucordiam stu-
duit revocare. Hinc ejus collectio Concordia discordant
tium canonum vocata est, quamvis vulgo Decretum Gra-
tiani dici soleat. Totum opus in tre9 partes dividitur,
quarum prima distinctionibus constat centum et una,
et quaelibet distinctio plures canones seu capita com-
plectitur: quamobrem canones hujus partis allegantur
tribus modis, vel expresso numero canonis, ex. gr.
can . 5 dist. 6 1 , hoc est canone quinto , distinctione
sexagesima prima; vel expresso primo ejusdem cano-
nis vocabulo , ex. gr. can. Miramar dist . 61 , hoc est
canone,, cujus initium Miramur . distinctione sexagesi-
ma prima; vel denique expresso turn numero canonis,
turn prima ejusdem voce , eX. gr. can . Miramur 5 dist .
6 1 , videlicet canone Miramur quinto , distinctione se-
xagesima prima.
In prioribus vigioti distinctionibus de origine , auctori-
tate, variisque speciebus ac principiis Juris Ecclesiasti-
ci ; in reliquis distinctionibus de Glericis , eorumque
statibus et officiis praesertim agitur.
In secunda Decreti parte ( quae in causas 36 , et
nnequaeque causa in plures quaestiones, quaestio au_
tem in canones tributa est ) praecipue exponuntur quae
ad judicia ecclesiastica pertinent. In bac parte allegan-
tur vel priora canonis seu capitis verba, vel ejus uurae*
rus, et praeterea causa, et quaestio, uti can . 2 cau. 8 q.
2 , hoc est canone secundo, causa octava, quaestione se-
cunda. In hac secunda parte ad causam trigesimam ter-
tiam quaestione tertia extat Tractatus de pocnitentia in
distiuctiones septern divisus, quare hujus distinctionis
canones citantur , aut expreeso nuinero , aut voce ini-
tiali canonis , et numero distinctionis de poenitentia
e. g. can. Lacrymae a dist. i de poenit . •
Tertiae autein partis eadem est quae primae divisio
in distinctiones, et canones, in eaque de rebus et ritibus
sacris tractatur, quam ob causam de consecratione inscri-
pta est. Citantur itaque canones per priora ipsorum ver-
ba, vel numerum, addito numero distinctionis, quemad-
modum canones primae partis; sed ut canones utriusque
partis discernantur, locis ex tertia parte laudatis addi
solet de consecratione , sicuti can . i dist. i de consecrat .
Haec partitio Decreti in tres praecipuas partes do per-
sonis , de judiciis , de rebus ecclesiasticis apta et ordi-
nata foret; sed tamen materia proposita saepius et sine
causa interrumpitur ; ideoque Antonius Augustinus af-
firinare non dubitavit: Si apod Gratianum artern requi -
/
m
ras , et ordinem docendi , frustra laboraveris . Nec solum
ordo seu filus orationis in Gratiani opere desideratur,
sed , qnod magis est , multis erroribus scatet , quorum
praecipua genera expressit Antonius Augustinus lib. I
dialog, i de emend. Gratian. Saepe , inquit, erratum esse
video in nominibus hominum, urbium, provinciarum , Con-
ciliorum , et aliarum rerum. Saepe falsae sunt inscription
nes , et quae Conciliorum sunt , Pontificum Maximorum
esse dicuntur , et quae sunt unius Episcopi infer ioris Ro-
mano Pontifici aut Concilio generali vel provinciali tri-
buuntur. Malta Gregorii , Ambrosii , August ini , vel Hie -
ronymi verba esse dicuntur , quae aut nunquam extant >
out aliena sunt . Ilia quoque ipsa , quae inscriptiones ve-
ras habent , non recte referuntur.
§. 52 .
•»
DE EMENDATIONE GRATIANI
' *
• . «.
Itaque plures viri docti ad detegendos Gratiani er-
rores, atque emendandos animura adjecerunt. In pri-
mis Gontius capita sive canones numeris distinxit: An-
te Contianam enim editionem certum est , ait Antonius
Augustinus cit. lib. dialog. 18, capitum numeris nullum
Gratiani volumen fuisse distinctum. Multas praeterea no-
tas addidit , quibus falsae inscriptiones a veris , et sin-
cera monumenta ab apocryphis secernerentur. At Pon-
tifices ipsi Pius IV', Pius V, et Gregorius XIII novam
et castigatiorem Gratiani cmendationem aggressi sunt.
f
I
<20
eamque provinciam selectis quibusdara viris, quos Cor-
rectores Romanos vocant, demandarunt. Jam vero Cor-
rectores Romani , conquisitis undique praesidiis , per-
• *
multa in canonum inscriptionibus , et in textu, et in
glossis emendarunt. Primum itaque veras inscriptiones,
seu auctorum citationes, ubi error evidens erat, resti-
tuerunt; ubi autem de vero canonis auctore dubitatio
orta est, quod idem caput apud plures auctores inven-
tum fuit, aut aliqua capitis pars comperta est ejus au-
ctoris qui citabatur, aliqua vero minime, aut verba
valde mutata, subjects notis indicarunt, et in margine
ea loca descripserunt , ubi . eadem capita .haberentur.
Circa emendationem textus haec ratio reservata est, ut
initia capitum ob usitatas Doctorum citationes non inu-
tarentur, quandoquidem ante Contium, ut supra mo-
nui, canones seu capita uumeris distincta non erant^
adeoque per verba initialia citabantur. Verumtamen a
Correctoribus, ubi initia capitum ab originali discrepa-
rent, in margine aut in notationibus gerinana lectio
indicata est. Hanc quoque glossae ipsius rationem ha-
buerunt, nihil ut in textu sit mutatum , ubi mutatio
ipsa impeditura erat, quomiuus quid sibi auctor glos-
sae voluisset, animadverti posset , sed eodem modo aut
in margine, aut in notatione mendum est ,indicatum.
Ubi vero liaec non obstabant, nonnulla in ipso textu
emendarunt, nonnulla etiam aliquando addiderunt, et
aliquando detraxerunt, earumque mutationum in sub-
jectis notis identidem rationem attulerunt; saepe ta-
raen in genere monuerunt aliquid emendatum esse, et
aliquando mutationum mentionem nullam fecerunt.
Denique quod ad glossas pertinet, quae in iJlis erra-
ta paulo majoris ponderis obrepserunt, ea in ipargine
notarunt, et quid catholice sentiendum esset., ostende-
runt. Haec autem Romana Correctio . qua par erat di-
ligentia et studio peracta estj sed tamen in opere va-.
stae adeo molis, et hurnanam pene efTugientis diligen-.
tiam , mirum non est, si novi errores tractu temporis
detecti sint, quod Correctores, ipsi viderant; naraque
*
in praefatione Decreti professi sunt, non intotura,sed
magnam jam partem saurti unicuique tributum esse . Hinc
Gregorius XIII, quamquarn jure caverit, ne quisque
pro libidine sua Decretum, tanta maturitate diligentia-
que emendatum , iterum emendare ac typis subjicere
praesuraeret, permisit tamen , ut viri eruditi in expen-
dendis Gratiani monumentis operam suam collocarent.
De mendis Gratiani vide Antonium Augustinum dc ernenda -
tionc Gratiani j et Carolurn Sebasiiauuiu Berardi in pracsianiissi-
ino opere, quod inscribilur Gratiani Canones genuini ab apo -
cryphis discreti , corrupU ad emendatiorum Codicuin fidem exa-
cts , difJiciUores commoda inter pi'clalione illustrali.
• /
1 §. 55 .' "
* t I ‘
- . • DE AUCTORITATE DECRETI GRATIANI .
* , • ; • " . .
Sed quaeritur, an Gratiani collectio authentica ha-
beri queat, et proinde quidquid in ea continetur, ec-
clesiasticae legis vim habeat? Hac in re illud in pri-
mi8 tenendum est, Gratiani Decretum non publica au-
• ,
ctoritate, sed privato ipsius Gratiani arbitrio confectum
9
♦ 22
esse , ideoque nullam ex Collectore Jegalem auctorita-
tem obtiuuisse. Restat igitur, ut, si quam auctoritatein
habeat, eidem postmodiun approbadone publica acces-
serit. Videudum itaque an hoc Decretum receptum ap-
probatumque sit? Tres invenio sententias. Prima gene-
radm affirmat, turn quod Gradani Decretum,, cum pri-
mum prodiit, in scholis et in foro assidue susceptum
et adhibitum fuit, turn quod Eugenius II I , et Grego-
rius XIII publicam auctoritatein eidem Decreto tribue-
runt. Altera sententia omnino negat, propterea quod
scholarum et fori usus praestantiam Decreti commen-
dat, nullam tamen auctoritatem adjungit, eo vel ma-
gis quod adulterata , spuria , aliaque mendosa capita ,
quibus Decretum hoc scatet, nondum comperta erantj,
idcirco credendum non est scholas et forum , imo vero
Romanos quoque Pontifices ea voluntate Decreto usos
esse, ut omnibus indiscriminatim in eo congestis vim.le-
gis ecclesiasdcae tribuerent, cum nihil magis obsit con-
sensui, quam error. Sed neque de legali approbadone
Decreti satis liquet. Nam de Eugenii III approbadone
• •
unus et solus Trithemius testi9 est, sed ejus testimo-
nium a criticis plane rejicitur, propterea quod scripto-
res ceteri, aut Gratiani aequales, atit aetate inferiores
Eugenianae approbationis .non meminerint , nec illius
certum documentum ullum afferatur, Nec quisquatn
persuadere sibi poterit, earn approbationem, si extitis-
set, non divnlgatam, non ulli Gratiani exemplari prae-
fixam^ sed omnino suppre9sam fuisse. Similiter Grego-
rius XIII in suis litteris declaravit, curasse se, ut Gra-
tiani Decretum a tneudis expurgatum et correctum ex-
<23
hiberetur, sed nullum prorsus verbum lecit, ex quo
constaret, illud etiam auctoritate legali donavisse. E-
mendatum igitur a GregOrio XIII fuit, non approba-
turn, nec authenticum declaratum. De hac sententia Be-
nedictus XIV ita scribit de Syn. Dioec. lib VII cap. i5
t
n. 6: Gratiani Decretum , quantumvis pluries Romanorum
Pontificum cura emendatum fuisse non ignoretur , vim et
pondus legis non liabet ; quin imo inter omnes receptum
est , quidquid in ipso continetur , tantum auctoritatis ha-
bere , quantum ex se habuisset , si nunquam in Gratiani
collectione insertum foret. Fallunt itaque y vel falluntur,
qui in vulgus spargunt, Pontifices omni studio cura-
visse, ut Decretum Gratiani, tamquam Codex authen-
’ • r ' ,
ticus ab omnibus reciperetur, ut nimirum eo pacto
Isldorianis Decretalibus Pontificiae auctoritati faventi-
bus pondus et robur adjiceretur.
Tertia denique sententia tradit, Decretum integrum
authenticum esse, quatenus nempe omnes canones et-
iam ex spurio fonte desumpti auctoritate pollent, dum-
modo usu et praxi in vim legis assumptos fuisse com-
periatur. Hujus sententiae patroni rei exemplum 6u-
munt ex capite 3 cau. 3 q. i ; quamquani enim , ut
ajunt^ illud caput ex fonte spurio , nempe ex conficta
Joannis Pontificis epistola consarcinatum sit, ex praxi
tainen et usu vim legis consequutum est. Quid tamen
inde ? Num si unum , aut alterum licet spurium cano-
nem usus recepit in legem , colligi jure poterit , alios
quoque canones indiscriminatim receptos fuisse? Relin-
quitur ergo, ut secunda sententia ceteris potior ha-
benda sit.
*21
Multa sunt Decreti capita, quae sub Paleae inscri-
ptione referuntur. Aliqui putant, res levioris raomenti
et antiquata 9 iliis capitibus contineri: alii rentur aliena
manu accessisse: alii alia commenti sunt:,sed illud ve-
ro similius est, Paleas adjectiones esse posteriori ma-
nu factas, et in margine primum descriptas, quas de-
inde librariorUm quidam omiserunt, quidam in contextu
po8uerunt. Nam ut Romani Correctores .observant, in
vetustis Gratiani exemplaribus paucas admodum Paleas ,
nec omnes in omnibus, nec eodem ordine reperiri.
/ ' * » .
§. 54 . »•••••
l *9
DE ALIIS DECRETALIUM COLLECTIONIBUS
A GRATIANO AD GREGORIUM IX
A Decreto Gratiani ad compilationem usque De-
cretalium Gregorii IX aliae canonnm collectiones prod-
ierunt. Sunt autem quinque , inter quas prima recen-
setur collectio Bemardi Circa Papiensis Praepositi ,
dein Episcopi Faventini , quam anno 1190 evulgavit.
Passim dicltur Prima Decretalium Collectio , sed earn
auctor insignivit hoc titulo « Br'eviarium Extravagant
Hum », hoc est decretorum, quae extra Gratiani opus
vagabaotur. At in ea collectione praeter decreta, quae
Gratiani diligentiam .effugerant, Constituciones etiam
Summorum Pontificum post Gratianum editae usque
ad Caelestinum III, et canones Concilii Lateranensjs
III continentur. In quinque libros tributa est, et libri
singuli in titulos; primus liber agit de constitutionibus.
<25
de rescripts , de jtidicibus et eorum officiis ; alter de
judiciis; tertius de vita et honestate Glericorum, re-
busque ecclesiasticis; quartus de sponsalibus, et raatri-
monio j quintus de accusationibus , deque delictis , et
poenis. Itaque collectio Papiensis fuit veluti archetypus,
ad cujus exemplum reliquae collectiones adornatae sunt.
Papiensem paulo post imitati sunt Gibertus Abbas ,
et Alarms Episcopus Aptisidoriensis , qui canones a Pa-
piensi omissos, aliosque dein 'editos collegerunt. Sed
utriusque collectio periit, atque ex earum ruinis novam
collectionem congessit Joannes Galensis > seu Valensis, qui
turn 8uperiorum Pontificum , turn Caelestini III Gonsti-
tutiones complexus est. Haec Secunda Collectio dicitur.
Post Caelestinum III, Innocentius III utriusque juris
ac theologiae peritissimuS opera Bernardi Constantino-
politani tertiam Decretalium collectionem conficiendam
curavit, in qua duodecim ipsius Pontificis decreta prio-
ribus Pontifxcatus annis edita contiperentur, quam de-
inde per Petrum Bencventanum correctara idem Pontifex
vulgavit. Huic collectioni paulo post quarta accessit
ejusdem Innocentii III auspiciis, partim quidem ex po«
sterioribus ipsius Pontificis Decretalibus , partim vero
eX canonibus Concilii Lateranensis IV adoruata; Quin-
ta denique collectio Honorii III Decretales complecti-
tur ejusdem Pontificis jussu concinnata, et prornulga-
ta. Quatuor priores collectiones Antonius Augustinus ,
quintam Innocentius Cironius typis ediderunt, notisque
illustrarunt. Priores duae collectiones nullam auctori-
tatem publicam consequutae sunt, posterioribus tribus
Pondfices ipsarum auctores vim legis tribuerunt.
*
<26
§. ss.
•i v
DE COLLECTIONE GREGORII IX
£x quinque Decretalium collectionibus , aliisque
novis Gonstitationibus collectionem suam Gregorius IX
deduxit, quam vulgari nomine Decretales Gregorii IX
vocamus. Ea in re Pontifex usus est opera S. Raymundi
de Pennafort viri pietate et multiplici eruditione prae-
stantissimi. Earumdem quinque collectionum ordinem
Raymundus sequutus est, adeoque rem totam in libros
quinque distribuit, singulisque libris eosdem fere titu-
los subjecit. In collocandis vero sub quolibet titulo
canonibus, rationem temporia habuit, ut primo loco ea
capita exhiberet, quae ex prioribus quinque collectio-
nibus selegitj deinde nonnulla alia , quae extra eas col-
lectione8 vagabantur , postremo loco Decretales Grego-
rii IX tamquam recentiores in suam collectionem inse-
ruit. Duo autem hoc loco monenda sunt. Alterum est,
collectionem hanc authenticam esse, ideoque omnia
et singula generalis legis auctoritate pollere, sive a
Goncilio generali vel particulari, sive a Sumino Pon-
tifice, sive a S. Patre, sive ab alio quocumque scri-
ptore vel fonte hausta sint. Haec eniin collectio au-
ctoritate Gregorii IX confecta et publicata est, ut me*
rito Pontifex omnia sua fecerit , quibus suam aucto-
ritatem impertitus est ( L. i. ff. de vet. J[ur. enucl ).
Alterum est , antiquis Decretalibus , quas Gregorius IX
mi8Sas fecit, vim legum ecclesiasticarum detractam es-
l
. 427
*e , cum Pontifex ipse eas solas Decretales in posterum
vigere voluerit, quae in suam collectionem translatae
fuerant, ceteras omnea ex industria praeteriens, quae
temporibus minus accommodatae visae aunt. Antiquae
tamen Decretalium collectiones valde utiles , et prope
necessariae sunt ad eas Decretales intelligendas , quae
in Gregoriana collectione receptae sunt, propterea quod
Raymundua ex potestate sibi facta inudlia et superflua
resecandi, nonnulla capita adeo prgecidit, et mudla
nobis exhibuit, ut ea rite percipi neqUeant, nisi in an-
tiquis collectionibu8 integram Decretalem. perlegamus.
In allegandis capitibus Decretalium Gregorii IX in-
dicantur vel prima verba capitis, ex. gr. cap . Verier a-
bilem de elect . , vel numerus capitis , uti cap . I de Cle-
ricis conjug. , vel prima verba capitis et simul nume-
rus hoc modo , cap. Tua nos a6 de Sponsal. et Matr.
A quibusdam Ganonistis addi solet vocabulum extra ex.
gr. cap. Cumpridem de Pactis extra, ut nempe signi-
ficetur caput illud extra ,Gratiani Decretum reperiri.
Sed haec allegandi ratio in desuetudioem fere abiit.
§. 36 .
DE SEXTO DECRETALIUM, DE CLEMENTINIS
ET EXTRAVAGANTEBUS
Post editas Gregorianas Decretales , cum novae a
Romanis Pontificibus Decretales prodiissent , et Conci-
lia duo Lugdunensia sub Innocendo IV , et Gregorio X
428
celebrata muJto9 canones condidissent , Bonifacius VIII
ex iisdem Decretalibus et canonibus .novam collectio-
- ♦
nem ordinavit. Haec non secus atque Gregoriana quin-
que libris, et eodera titulorum ordine . digesta est, et
vulgo Sextus Decretalium vocatiir, veluti quinque li-
brorum Gregorianae collections appendix quaedam et
cdmplementum. Ab ipso Bonifacio publicata , et legali
auctoritate munita est. Ejus capita sic allegantur : cap.
Quicumque , de Haeret. in 6, hoc est, capite, quod in—
cipit Quicumque , de haereticis in Sexto Decretalium.
Paulo post alia collectio subsequuta est, quae Cle -
mentinarum nomine venit, propterea quod Suramus Pon-
tifex Gleinens V ex canonibus Concilii Viennensis , cui
ipse praefuit , et ex nonnullis Constitutionibus ab se
editis conficiendam curavit. In hac etiam collectione
ordo Decretalium Grejrorii IX servatus est. Sed Cle-
t J
mens morte praereptus collectionem suain edere non
potuit. Earn itaque Joannes XXII ejus Successor in pu-
blicam lucem protulit. Citantur ejus capita hoc modo:
/ • \
cap. Etsi , de Rescript, ex Clement. , hoc est, capite Etsi,
de Rescriptis ex Clementinis ; vel Clement. Si furiosi de
Relig. domib . , nempe Clementina Si furiosi de religiosis
domibus.
Reliquae sunt duae aliae Decretalium collectiones,
quarum altera Extravagantium Joannis XXIT, * altera
Extravagantium Communium appellatur. Prior viginti tau-
tum Decretales unius Joannis XXII, altera non unius,
sed viginti quinque Pontificum Decretales ab Urbano
IV (si vera inscriptio sit cap. i de sira.) usque ad Si-
xtum IV complectitur. Prior ob exiguum Decretalium
m
numertiin unico libro,sive 14 titulis , sine librorum di-
stinctione absolvkur, altera* in quinque libros distri-
buitur. Utraque incertum auctorem habet ^ neque etiarn
compertum est qua auctoritate utraque promulgata , ac
in Corpus Juris Canonici relata sit. Verumtamen huju9-
modi Extravagantes praeterquam quod communi usii
receptae fuerint, ex propria origine, videlicet a Sum-
mis Pontificibus, ex quibus singulae prodierunt, vim
legalem sortitae sunt. Extravagantes Joannis XXII sic
allegantur : Extrav. Cum inter nonnullos Joannis XXII de
verbor. signijic. : extravagantes vero communes ita ci-
tantur: Extrav. Rem non novam de dol, et contumacy in-
ter common.
Itaque ex quinque huj usmodi collectionibus , nem-
pe Decretalium Gregorii IX,Sexti Decretalium , Clemen -
t inarum , et duarum Extravagantium Corpus Juris Ec-
clesiastici conflatum est; nam quemadmodum Jus Civile
Romanorum ubique pene gentium pro jure communi ha -
betur , ut nimirum Jure patrio consuetudinario deficiente,
causae civile* > et reipublicae negotia ex illo dirig ant ur ,
et si quid in lege patria , ant consuetudine dubii occur •
rat, ex Jure Romano dilucidationem accipiat } ita quoque
causae ecclesiasticae , ac exterior Ecclesiae politia Jure
Canonico y tamquam Jure communi diriguntUr , dirimun -
tur f et deciduntur , et si quid difficultatis in Jure Eccle-
siastico particulari, aut consuetudinario occurrat , ex illo
inter pretationem accipere debet , ut inquit Van-Espen in
tract, hist, canon, par. 8 cap. 3 §. 1. Nam quod ad
speciales locorum consnetudines et statuta pertinet, Ce-
lebris est Constitutio Bonifacii VIII in cap. Licet de
*30
Const, in 6 ibi : Quia Romanus Pontifex locorum spe-
cialism consuetudines et statuta , cum sint facti , et in
facto consist ant , potest probabiliter ignorare , ipsis , dam
tamcn sint rationabilia , per Constitutionem a se noviter
edit am , nisi expresse caveat ur in ipsa , non intelligitwr
in aliquo derogare. Quo ex capite Bohemerus perperam
colligit , Jus Ppntificium etiam in foris catholicorum
8ubsidiarium esse, adeoque turn denique incipit aucto-
ritatem et vim logis habere, cum jus patrium vel con-
suetudo defuerit. Haec sententia, ut praeclare animad-
vertit Zalwein de Princ. Jur. Eccl. Jib. II q. 4 cap* *
J. 3 ,falso innititur supposito , aut subvert it statum questio-
ns. Id facile damus , quod Decretales eatenus liabuerint
auctoritatem et usum , quatenus non adversabantur juri -
bus et consuetudinibus particularibus , propter communem
regulam , quod leges particulares deregent universalibus ;
sed quis inde inf err e auserit: ergo Jus universale - habet
vim Juris mere subsidiarii? Sane consecutio pessima , ex
qua ulterius consequi necessum foret ; quod nullum Jus
commune et universale sustineat vices Juris principalis ,
cum nulla detur respublica , nulla provincia , quae non
regatur quibusdam juribus , et consuetudinibus particula-
ribus . Quis haec aequo animo sustineat? Manet ergo Jus
Ecclesiasticum Decretalium in sua possessione , et illis ,
qui Jus particulare contrarium practendunt , incumbet
probatio.
RE RUBRICIS, SUMMAR1IS, ET GLOSSIS
la Corpora Juris Canonici praeter capita, sive ca-
nones, occurrunt etiam Rubricae, Summaria, et Glos-
sae. Rubricae sunt titulorum inscriptiones , ducto no-
mine a litteris rubris, quibus olim scribebantur. Bifa-
riam dividuntur, videlicet in praeceptivas , et non prae -
ceptivas. Praeceptivae dicuntur, quae sensum perfectum
exibent, ex. gr. ne Sede vacante aliquid innovetur.
Hujusmodi rubricae allegari possunt dispositive , sicut
Canonistae loquuntur ; hoc est vim legis habent, utpote
quae a Legislatore profectae, vel confirmatae sunt. Con-
tra vero rubricae Gratianei Decreti , quia vel a Gratia-
no, vel ab alio privato homine confectae fuerunt, au-
ctoritate legis destituuntur. Rubricae non praeceptivae
vocantur, quae perfectum sensum non habent, sive
quae nihil praecipiunt aut vetant, ex. gr. de Consti-
tutionibus, de Testamentis, et id genus aliae, quae
idcirco tamquam leges haberi non possunt, quia nihil
certi praefiniunt. Attamen allegari possunt declarative ,
quatenus declarando canoni omnino valent , si verba
ejusdem canonis ambigua sint. Sic Glossa in cap. Cum
Monasterium , ad haec canonis verba « Postulationi eo-
rum praebuisti assensum » , infert eo in casu non meram
postulationem , sed electionem celebratam fuisse , pro-
pterea quod canon sub rubrica de electione , et non de
postulationc recensetur. ,
m
Summaria sunt breves iliac periodi, quibus cano-
nes sub titulis, seu rubricis singulis inclusi summatim
exponuntur, eorumque sententiae sub uno veluti aspectu
ponuntur. Haec Summaria maxitno in pretio habenda
sunt, et canonibus interpretandis valde prosunt. Atta-
men legis vi carent , quod a privatis scriptoribus ad-
t
jecta sint.
Glossarum nomine intelligimus illas canonum in-
terpretationes, seu commentaria, quibus aut sententiae,
aut verba canonum exponuntur. In Corpore ipsius Jur
ris ad marginern textus collocantur, sed privatorum ope-
ra exaratae sunt , nec unquam pro lege approbatae ;
quamobrem tamquam privatae interpetrum explanatio-
nes habendae sunt.
§. 58 .
DE JURE NOVISSIMO
Jus novissimum vocamus regulas omnes ecclesia-
sticas, quae post recensitas adhuc collectiones a legi-
tima potestate constitutae sunt. Praemonendutn est, in
Corpore Juris Canonici neque ullas Pontificum Consti-
tutiones post Sixtum IV inveniri , neque etiam ullos
canones Conciliorum , sive provincialiuni a Gregorio IX
ad nostram usque -aetatem, sive generalium post Vicn*
nense celebratorum eodem Corpore Juris contineri. Igi-
tur Jus novissimum conficitur i.° ex canonibus Conci-
liorum, qui in Corpore Juris communis non extant:
<33
a.° ex Constitutionibus Sumraoruui Pontificum post Si-
xtum IV editis: 3 .° ex Regulis Caneellariae. His non-*
nulli Canonistae addunt Concordata , seu pacta inter
Apostolicam Sedem., et varias, nationes conventa.
Jam vero canones Conciliorum et Decretalium Ponti -
Jicum , quae post Sixtum IV prodierunt, in novam col-
lectionein cogere primus omnium Gregorius XIII medi-
tatusest, sed dondum opere absoluto supremuin diem
obivit/ Turn Sixtus V in idem opus incubuit, sed eo
quoquc mortuo, opus sub Clemente VIII confectum,
et typis editum est sub titulo « Liber Septimus Deere-
tedium dementis VIII » , quasi post Sextum Decretalium
Bonifacii VIII subjiciendus. Veruntamen obortis diffi-
cultatibus, quas late commemorat Fagnanus in cap. Cum
venissent de judie., suppressa fuit , ut ipsius Fagnani ver-
bis utamur, hu jus voluminis publicatio miris elucubrata
labor ibus et vigiliis , et Praesulum , Gymnasiorum , totius •
que Ecclesiae vocibus ajflagitata. • ' , ; . .
* A
Eodem ferine tempore Petrus Mattliaeus Juris Con-
sul tus Lugdunensis ex Deere talibus a Sixto IV ad Si^
xtum V editis novam collectionem privato studio com-
posuit, quam anno 1690 evulgavit. Hoc opus in ali-
quibus Corporis Juris editionibus post Extravagantes
Communes adjectum, est sub titulo « Libct Septimus
Decretalium . Constitutionum Apostolicarum adject us ad
plenum et perfectam Juris Apostolici coguitionem ». Sed
hujusmodi Codex publica auctoritate caret. In eo quo-
que vitia non desunt, et multa utilia desiderantur.
Sub codem Sixto V, Laertius Cherubinus ad col-
ligendas Pontificum Constitutiones sua studia contulit, et
quotquot invenire potuit extra Corpus Juris vagantes
a 8. Leone Magno ad ipsum Sixtum V, servato tem-
poris ordine, in unura volumen redegit, quod Bullet
rium appellavit. Opus deinde suum novis adhibitis cu-
ris multum auxit , sed non perfecit. Hinc * ejus filius
Angelas Maria Cherabinus plures alias Constitutiones
adjecit usque ad Innocentium X , et Bullarium magnum
quatuor voluminibus compactum typis romanis edidic
anno i638. Huic deinde quintum volumen accessit, quo
Atigelus a Lantusca , et Paulus a Roma Constitutione8
Urbani VIII, et posteriorura Pontificum usque ad Cle-
mentem X complexi sunt. Sed omnium amplissimum et
praestantissimum est Bullarium magnum a Hieronymo
Maynardi editum Rornae, et in quatuordecim tomos
distributum. In eo Constitutiones Summorum Pontifi-
cum a Leone Magno ad Clementem XII continentur.
Constitutiones etiam Benedicti XIV tomis quatuor com-
prehensae in publicam lucern prodierunt. Solae Consti-
tutiones posteriorum Pontificum nondum uno volumine
collectae sunt.
Hae vero Bullarum collectiones privatorum bomir
num opera confectae sunt. Similiter in Conciliorum actis
et canoiiibus colligendis operam turn laboriosam, turn
utilem plures viri docti contulerunt. Atque alii quidem
unius nationis aut provinciae Concilia, alii vero omnia
ubivis gentium celebrata collegerunt. Omnium autem
praestantissima est Conciliorum collectio , curante Ni -
colao Colleti Venetiis edita, cujus supplementum dedit
Dominions Mansi Lucae anno 1748 .
Rcgulae Cancellariae sunt leges quaedam , seu re-
135
gulae num. 7a, quibus Cancellariae Apostolicae nego-
tia expediuntur. Hae vero a ceteris Constitutionibus
differunt,, quod morte cujusque Pontificis vim suaui
amittunt, donee a novo Pontifice confirmentur. De his
praecipue sermo est in tractatu de Beneficiis.
Ad Concordata quod attinet, Apostolica Sedes cum
multis nationibus et regnis Concordata inivit : verum
haec ad Jus commune non pertinent. In his praesertim
agitur de numero Episcopatuum, et Archiepiscopatuum ,
ac finibus Dioecesum , de Capitulis et Seminariis , de
dotationibus , de collatione Beneficiorum , de nomina-
tionibus Episcoporum , de Regio Patronatu , de exerci-
tio ecclesiasticae potestatis , de immunitate rerum , lo-
corum, et personarum, de causis ab utroque foro co-
gnoscendis, deque aliis id genus. Itaque Concordata
rationem babent non privilegii, sed pacti, estque illud
pactum non temporarium ac personale, sed reale ac
perpetuuin , quod religiose observandum est.
Febronio temere affirmanti : Praetendit Curia (sic apostoli-
cam Scdem nominat ) Concordats sc non ligari , respondet Auctor
Ftbronii abbreviate cum notis Tom. Ill §. 14 Franco furti et Li -
psiae 1785 - Ubi probatio ? hoc per sc ct simpliciter dictum
» falsissimum est: audiantur solum ipsi Summi Pontifices Inno-
» centius X, Clemens VII, Paulus V, Gregorius XIII, dcin di-
» stinguatur inter Potestatem summi Pontificis, et usum Potcsta -
» Us, proul monet Germaniae Canonista D. Barthel Dissert. Gene-
» ral. de Concord, cap. 3 sect. 2 nuin. 3 et 5. Ubi ait: cum utilitas
» communis evidentissima , put a, si modern a disetplina in gra-
» ves , communes et constantes abusus patenter degeneraret etc . ,
» nut extraordinaria gravissima (lagitarct Ecclesiae necessitas ,
» ex Plenitudine Potestatis , dominantc Charilale , et Prudentia
» duce a summo Pontifice providers posic , atque hoc sensu ejus-
» dem Potestatem, gcneralem superintendent am , et imperium
» supremum, veluti essentiale divinitus concessi primatus rcser-
n vatutn , per concordata inabdicabilc , vel potius sub concordats
<36
» nunquam comprehension , coarctatumque fuisse , inflciari ego
» non ausim. Planitudo enim Potestatis Pontiflciae ex jure divino
» respicit bonum commune Ecclesiae: ergo quornodocumque pa -
>» ciscatur Summus Pontifcx , non potest excludere hanc conditio -
» nem , nisi aliud cxigat commune bonum Ecclesiae: atque in or-
» dine ad hoc ipsum condita erect aque sunt Concordata : medium
» vvro desinit esse tale, dum cvidenter (Ini intento adversatur.
» Vidcs hie distingui inter Poteslatem , et usum Potestatis , hnne
» in Pontitice ligari per concordata, I otestatem non ligari, atque
» in hoc sensu loquuntur, ct intciligcndi sunt, vei polios com-
n binari debent Pontiiices ct alii , qui dicuut fee concordalis li-
» gari, ct alii ex adverso.se non ligari ik
institution™
*
JURIS PUBLIC! EC CLESIAS TIC!
* .• \ * s '
. * . ‘ * ■ ' *• ' ' ’ ■ V ■ if
usai mi
i
1
Digitized by Google
139
* JURIS PUBLIC! ECCLESIASTIC!
» N .
♦
flOlllll
Jus publicum ecclesiaaticum est, quod totius Eccle-
siae, ejusque Rectorum jura et officia determinat; pri-
vatum autem, quod christiani populi jura et officia
complectitur : de qua definitione dictum satis est in
praenotionibus §. 6. Hinc vero facile intelligitur jura
publica ad eas tantum societates pertinere, quae stant
per 8e ipsae, nec dominationi cujusquam parent , et
ideo Status appellantur : Status quippe dicitur, ait Puf-
fendorfms de habit. Relig. Christ. 1 1 , ej us modi con -
junctio plurium hominum , quae imperio per homines admi-
nistrate , sibi proprio , et aliunde non dependente coniine -
tur . Itaque societatibus , quae in alterius ditione et po-
testate manent, nulla sunt jura publica; cum enitn
ejusmodi societates sub imperio sint, in privatorum nu-
mero habentur.
Nobis igitur Jus publicum ecclesiasticum tradituris,
priinum omnium est de Statu Ecclesiae singillatim dis-
serendum. Verum quo magis reruin tractandarum di-
Digitized by Google
MO
visio perspicua sit d operae pretium est animadvertere ,
tria esse de Statu Ecclesiae apud omnes Catholicos cer-
ta et explorata.
Primum est: Ecclesiara a Christo fundatam Statum
esse, sive ut ajunt Societatem inaequalem , in qua sci-
licet alii sunt aliis potestate et ordine inaequales , pro-
pterea quod aliquorum est praeesse et imperare, alio-
ruin vero obteraperare et subjectos esse, eamque a ci-
vili societate omnino distinctam esse, ab eaque inini-
rne dependentem.
Alterum est: Ecclesiasticam potestatem non toll
Ecclesiae a Christo traditara , sed certis designatisque
personis, nempe Petro, et Apostolis, eorumque Suc-
cessoribu8. .
* Tertium denique est: Eidem potestati ea omnia
diviho jure obnoxia esse , quae ad cultum Dei, et
animarum salutem pertinent.
Verum haec tria catholicae doctrinae capita adver-
saries habent Protestantes , Richeristas, et Regalistas.
Protestantes contendunt, Christum Ecclesiae suae
uullam imperandi potestatem dedisse , sed earn fundas-
se instar Colie g ii , seu societatis aequalis , in qua Socii
omnes sunt inter se pares et aequales , quatenus nemo
alteri praestat imperio et potestate , proindeque Eccle-
siain, uti Collegia et ceteras societates aequales, pos-
se pactiones quasdam inire , statuta condere , docere ,
inonere , non vero leges ferre , jus dicere , conderuna-
re , punire ; et praeterea illius Principis , in cujus
territorio est, sumino imperio potestatique subjectam
esse,.
Digitized by Google
Richeristae non usque eo Ecclesiam deprimunt,
attainen asseverare non dubitant, potestatem regendi
gubernandique non Petro,et Apostolis , eorumque Suc-
cessoribus, adeoque nec Pontifici et Epi9copis, sed uni-
verso populo christiano divinitus datam esse.
Regalistae denique ( sic died , propterea quod re-
gibus , sive potestati civili nimiuui favent) juribus Ec-
clesiae ita detrahunt, ut res, si non spirituals, at
certe spiritualibus adnexas , et disciplinam externam
eidem potestati civili subjiciant.
Contra tres hujusmodi errores tribus distinctis li-
bris disputabimus , quorum
I. De Statu Ecclesiao,
II. De Rectoribus Ecclcsiae, eorumque juribu9 et
officiis.
III. De Personis et rebus potestati Ecclesiae sub-
jecds.
Nolim vero quemquam existimare, nos tractandi9
controversiis , non Institutionibus tradendis operarn da-
turos ; eorum enim omnium , quae ad Juris ecclesiasti-
ci publici Institutiones pertinent, hie simplicem et
dilucidam expositionem benevolus lector inveniet. Pu-
gnabimus quidem pro sententiis nostris, veruntamen
admodum parce , et quantum ratio Insdtudonum pa-
titur.
I
i
_ D aL“
by boogie
MIB MB a.
DE STATU ECCLES1AE
•»
Prima Juris publici ecclesiastici quaestio , qua veluti
fundamento Jus jpsum nititur, haec est, an Ecclesia
sit Societas inaequalis , sive Status .
Nos affirmamus Ecclesiam Statum esse multaquo
sunt argumenta, eaque firmissima et ipsa luce clariora,
quibus tueri sententiam nostram possumus, sed ea quae
6equuntur satis esse existimamus.
Sic itaque argumentamur. Ex definitione PufFen-
dorfii Societas inaequalis , sive Status est consociatio plu-
rium hominum , quae imperio per homines administrate,
sibi proprio, et aliunde non dependente continetur. Atqui
ex institutione Christi Ecclesia est consociatio homi-
num , quae per homines , hoc est per Petrum et Apo-
stolos, eorumque Successores administrate cum im-
perio sibi proprio, nec aliunde dependente, ergo Ec-
clesia est Societas inaequalis sive Status.
Minorem propositionem toto hoc libro probaturi
sumus, planum faciendo t.° Ecclesiae administratio-
nem Petro et Apostolis , eorumque Successoribus a
Christo fuisse traditam cum potestate irnperandi: a. 0 eam-
dem irnperandi potestatem ipsius Ecclesiae propriam
444
esse, nee aliunde dependentem: deinde argumenta,
quae a Protestantibus contra objici solent , breviter di-
luemus.
*
Protestants jam ab initio reformationis omncm Ecclesiae
potestatem labefactare conati sunt , eamque in suos Principcs
transiulertmt, ut iis adularenlur , quorum auxilio atquc auctori-
tatc iudigebant. Id autem jure factum fuisse PufFendorfius con-
tendit, in eamque sententiam librum edidit de habitu religionis
christianae ad vitam cmlem > quo distinctionem societatum in
aequales et inaequales a se excogitatam in medium protulit. Quam
quidem opinionem tamquam a caelo delapsam Protestantes omnes
susceperunt, ejusque auctorem summis laudibus celebrarunt. Ne-
mo , inquit Pfaffius pag. 499 edit. Tubing., ante Puffendorflum,
fait, qui Jus ecclesiasticum Protestantium certis regulis funda-
mentalibus super strueret : hie primus fuit , qui Ecclesiam nonnisi
Societal em_, et Collegium aequale in civitate esse docuit , tradidit ,
et cornmomtravit . Itaque pretium operae duximus Societatis inae-
qualis definitionera a Puffcndoriio accipcre, ejusque ipsissima ver-
ba retinere, ut adversus eos, qui nobis adversarii sunt, propriis
eorum armis pugnaremus.
' ^ •
445
CAPUT I.
m
§. i. •
DE ECCLESIAE ADMINISTRATIONS PETRO' „
ET APOSTOLIS TRADITA
*
Administrationem Ecclesiae Petro et Apostolis, eorum-
que successoribus a Christo traditam fuisse, apertissime
demonstrant Christi ipsius verba ad Apostolos,, Joan-
nis XX ii : Sicut misit me Pater , et ego mitto vos : et
Matthi XXVIII 1 8 : Data est mihi omnis potest as in caelo
et in terra. Euntes ergo docete omnes gentes baptizantes
eos , docentes eos servare omnia quaecumque mandavi vo-
bis. Quibus sane verbis Apostoli missi sunt ad fundan-
dam ubique gentium Ecclesiam, eamque administran-
dam ; fundatur siquidem Ecclesia , dum Evangelium
annunciatur, atque ii, qui credunt, Baptismate abluti
in Christianorum Societatem cooptantur ; administratur
vero dum fideles in doctrina tradita et observantia
praeceptorum continentur.
Ad eamdem Ecclesiae administrationem pertinent
haec Christi verba ad eosdera Apostolos, Matth. XVIII i5:
Amen dico vobis : quaecumque ligaveritis super terram
erunt ligata et in caelo ; et quaecumque solveritis super
terram erunt soluta et in caelo. Quid enim est istud li-
gare et solvere? Num funibus fet vinculis? Absit ab
homine sanae mentis hujusmodi rem opinari. Itaque
146
sensus eorum verborum oioralis est; et ligari homines
dicuntur praeceptis, legibus, sententiis, votis, jura-
rnentis etc.; solvuntur autem absolutionibus , dispen-
sationibus, legum abrogationibus etc. Ergo Apostolis
concredita est totius Ecclesiae administratio cum po-
testate ligandi et solvendi , videlicet jybendi , vetandi ,
dispensandi , absolvendi , et agendi reliqua , quae sunt
hujusmodi.
Allata Chrisd verba : Sicut misit me Pater , et ego
mitto vos .... Euntes docete omnes gentes .... Quaecum •
que ligaveritis super terram , erunt ligata et in caelis ,
et quaecumquc solver itis super terram , erunt soluta et
in caelis , Petro pariter et ceteris Apostolis dicta sunt;
ideoque Petrus et Apostoli pares 'erant in potestate
Apostolatus , sive ut ait S. Gyprianus in libro de Uni-
tate Ecclesiae : Hoc erant utique et ceteri Apostoli , quod
fuit Petrus , pari consortio praediti honoris, et potest atis.
Sed uni Petro a Christo dictum est: Tu es Petrus
et super hanc petram aedificabo Ecclesiam meam Et
tibi dabo claves regni caelorum , et quodcumque ligave -
ris super terram etc. Quibus verbis significatur, Petrum
in Ecclesia futurum^quod est fundamentuin in domo,
super quo scilicet tota domus innititur, eique proinit-
tuntur claves caelorum, quae sunt supremae potesta-
tis indicia. Namque traditio Clavium ex usu loquendi
Scripturae largitionem supremae potestati 3 signiGcat.
Ita apud Isaiam XXII v. 22 suprema potestas sacerdo-"
talis Eliacimo promissa est his verbis: Dabo clavem
domus David super hiimerum ejus , et aperiet , et nemo
erit qui claudat , et claudet , et nemo erit , qui aperiat.
M 7
Ec apud Lucam XXI y. 5a Christ us: Vac vobis , inquit,
legis per it is , qui tulistis olavem sciential, hoc est, qui
vobis summain interpretandi Scripturas auctoritatem as-
9umiti8. Et eadem loquendi formula occurrit in Apoca-
lypsi III v. 7 , qua supremum Christi imperium in re-
gno Dei significatur. »
Praeterea (Joann. XXI i 5 , i 6, 17) Christus prae.
sentibus reliquis Apostolis unum Petrum ter interrogat:
Simon Joannis diligis me plus his? Et trinae interroga-
tion cum Petrus respondisset: Domine tu scis quia amo
te , Christus ter subdit: Pasce agnos meos , pasce oves
meas. Quid porro sibi vult isthaec iterata de amore in-
terrogate , istud iteratum pascendi . gregis mandatum ?
Quid magnifiea verba non ad Jacobum, non ad Joan-
nem, non ad alterum ex praesentibus Apostolis , sed
ad unum Petrum : Pasce agnos meos , pasce oves meas ?
Jam vero cui dicitur pasce, is constituitur Pastor: cui
dicitur pasce agnos meos, pasce oves meas, is con*
stituitur Pastor universalis , Pastor totius gregis. Pastor
fidelium et Pastorum. Ad rem S. Bruno Astensis homi-
lia in vigilia festi S. Petri ait: Prius agnos , deinde oves
ei commisit , quia non solum Pastorem , sed Pastorem
Pastorum eum constituit. Pascit igitur Petrus agnos , pa-
scit et oves : pascit filios , pascit et matres : re git et sub -
ditos et Praelatos . Omnium igitur Pastor est, quia prae -
ter agnos et oves in Ecclesia nihil est. Petrus itaque Apo-
stolorum Princeps constitutus, et Primatum non modo
honoris , sed , etiam jurisdiction^ , hoc est , curam to-
tius Ecclesiae suprema cuin potestate conjunctam ab
ipso Christo accepit.
148
Hoc dogma de Primatu divinitus constitute ex una-
nimi Sanctorum Patrum consensu et perpetua Ecclesiae
doctrina confirmatur. Cum nimis longum esset omnes
Sanctorum Patrum sententias in medium proferre, nos
aliquas tantummodo annotabimus. Apud Originem in
cap. 6 ep« ad Romanos legitur: Petro Summa rerum de
pascendis ovibus tradita , et super ipsum , veluti petram ,
fundata Ecclesia. Apud S. Cyrillurn catechesi II et XI
legitur: Petrus Apostolorum Summus et Princeps. Apud
S. Ephrem Syrum serm. de compunct. Petrus vocatur
Princeps ac vertex Apostolorum. Apud S. Gregorium
Nyssenum serm. a de S. Stephano Petrus dicitur Apo -
stolid chori Princeps et Coriphaeus. S. Augustinus lib. II
de Baptismo tom. IX col. 97 edit. Veuetae de Petro di-
cit: In quo Primatus Apostolorum tarn excellenti gratia
praeeminet. S. Ambrosius lib. X in Lucam de Petro scri-
bens ait : Quis enim nescit ilium Apostolatus Principatum
cuilibet Episcopatui praeferendum? S. Chrysostomus horn.
V de Petro inquit : Ecclesiae Praefectura per universum
mundum traditur.
V
Apostoli ipsi, quaraquam plurimis donis et ingenti potesta-
le aucti essent , attamen 3 ait De Marca in dissert, de singular!
Primatu Petri num. 5, majcslatcm ejus (Pclri), uti Capitis a
Christo const' tutif duobui praecipue modis colere debebant.
Primus modus colendac in Petro Primatus dignitatis versa-
batur in communione cum Capile relinen da. Quae ommunionis
neccssitas dupliciter spcctari poterat; vel habita ratione Aposlo -
lortun , qui ex officio ad communionem cum Petro , ut Capile ,
conservandam tcncbantur ; vel etiarn ratione habita Ecclesiarum 3
quas per proidncias ipsi instituebant , ca lege , ut ' Pctrum tam-
quam Ecclesiae Caput respicerent , ej usque regimini subjiccrcntur.
Isthaec , quam observavi , necestitas verbis Christi praescripta
e.st. Etenim, ut Ecclesiae unitalem solidaret 3 uni claves trad id it 3
ut docent veleres superius laudali ; et super Petrum acdificandae
449
Ecctestac petram dictum , totius aedifhii compagem imposuit.
Quare null us coetus potcral esse legitimus , nullus Ecclcsiae. Pa *
stor adniitti t qui a Pelro , id est, ab ejus comrnunionc discederet.
Constantiam f idei Ecclcsiae quidem suae Christus solemni formula
pollicelur , adeo ut inferorum vires earn expugnare non possint ;
sed ilti Ecclcsiae hoc privilegium spopondit, quae aedificala esset
super petram , quae fundamcnto illo niteretur . ... , ,
Secundus modus colcndi Primatus is erat , ut causas com-
munes ad universalis Ecclcsiae disci plin am pertinentes Apostoli
ad eurn , tamquam ad Collegii et Ecclcsiae Principern t discutien-
das refcrrenl. Quod factum a Paulo in quaestionc de riluum ju-
daicorum uni a gentilibus ad f idem conversis retincndo.
Dc Primalu S. Petri agunl Bcllarminus de Rom. Pontifice
lib. 1 cap. 12 el 13, Mamachius orig. el antiquit. christ. lib. 4
par. 2 cap. 1 $. 4, Ballcrinius de vi ct ralione Primatus Rom.
Poul. cap. 9 num. 5, et Theologi passim.
§. 2 .
DE POTEST ATE EIDEM PETRO ET APOSTOLIS CONCESSA
Videndum modo est qualis quantaque potestas Pe-
tro et Apos tolls tributa fuerit ad E£clesiam admini-
strandam. Trltum est sermone adagium : qui vult finem
vult media. Cum itaque finis Ecclesiae sit cultus Dei
et salus animarum , minime dubitandum est, quin Chri-
stus omnem eis potestateni dederit^. quae ad finein
obtinendum pertineret. Eos proinde duplici potestate
auxit • ordinis , et jurisdictionis. Prima ad mimeterium
sacrum, altera ad regimen Ecclesiae^ pertinet. Hauc
duplicem potestatem nonnulli Canonistae, atque etiam
Theologi partiuntur ac dividunt in potestatem ministe -
rii , mag is ter ii, et imperii. Potestas ministerii Sacramen-
ta, resque sacras administrat. Potestas magisterii res
fidei et morum docet atque definit. Potestas denique
i
-O V
Digitized by Google
<50
imperii ad Ecclesiae gubernationem epectat. conjun-
ctamque auctoritatem habet condendarum legum, ju-
dicandi, poenisque coercendi. At nos veterera et usi-
tatam divisionem sequimur, et potestatem ecclesiasti-
cal partimur in potestatem ordinis , et jurisdiction^ ;
quandoquidem de potestate magisterii opportunus erit
dicendi locus.
§. 3 .
DE POTESTATE ORDINIS
Potestas ordinis est, qua Sacrificium offertur , Sa-
cramenta administrantur , sacrae functiones peragun-
tur. De divina potestatis hujus institutione nullum am-
bigendi locum Tridentina Synodus reliquit sess. a 3 de
Sacramento Ordinis capite i : Si quis dixerit noh esse
in novo Test ament o Sacerdotium visibile et externum , vel
non esse potestatem aliquam consecrandi , et offer endi
verum Corpus , et Sanguinem Domini , et peccata remit -
tends et retinendi anathema sit.
Potestas ordinis per sacram ordinationem confer-
tur, neque amitti potest, nec auferri, quia character ■,
unde profluit, deleri nequit, sed perpetuo inhaeret ita ,
ut qui sacerdos semel fuit, laicus rursus fieri non pos-
sit. Hinc S. Augustinus libro II adversus Parmenianum
cap. iS de Clericis in schismate Donatistarum chara-
ctere ordinis insignitis ait : Non sunt iterum ordinandi ,
sed sicut in eis Baptisma , ita Ordinatio mansit integra.'
Vocatur auCem potestas ordinis , propterea quod
per diversos Ministrorum ordines sive gradus distribu-
ta e9t, inter quo9 Episcopi principem locum tenent.
Qua de re Concilium Tridentinum sess. a3 can. 6 de*
finivit : Si quit dixcrit , in Ecclesia catholica non esse
Hierarchiam divina ordinatione institutam , quae constat
ex Episcopis , Presbiteris , et Ministris , anathema sit .
* , \
Quicumque ad Hierarchiam ordinis pertinent, communi vo-
eabulo appeilanlur Clerici ; cetcri vero qui in Ecclesia sunt, Laid
dicuntur: quae quidem .personarum divisio divino ex jure profi-
ciscitur. In primis cnim Apostoli dislinguunt Fideles in Gregem ,
et Episcopum : aliquando etiam in Ministros , et Fideles. Non
utuntur quidem nominibus Clericorum , et Laicorum ; at res ipsa
diserte proponitur, eaque nomina usurpari deinde coepta sunt
ad rem melius significandam : praeterea cum potestas conficien-
dae Eucharistiae , et Sacrificii oflerendi, sive alterius sacri mune-
ris obeundi non aliis a Christo concessa fuerit, nisi iis, qui in
Sacerdotium consecrarentur , dubitare non licet, quin ii, qui ad
sacra facienda divino jure select! sunt, eodem quoque jure a ce-
teris omnibus potestale et ordine distiuguantur.
i '
.. . I 4.
4 * *
DE POTEST ATE JURISDICTIONS
■■ nmwn i.
\ l
/■ ,
* De potestate ordinis nihil attinet plura dicere. Sed
uberius ac fusius de potestate Jurisdictionis disputan-
dum est. Jurisdictio definitur potestas juris dicendi.
Verum in Jure Canonico nomen jurisdictionis latius ac-
cipitiir, eoque intelligitur omnis ea imperii potestas,
qua Ecclesia regitur et gubernatur. Protestantes , ut di-
ximus , contendunt totam Ecclesiae potestatem in do-
cendo et monendo, hequaquam in imperando sitam
<52
esse; quo posito inferunt a Societatibus inaequalibus
Ecclesiam Jonge abesse, eo quod imperium non habeat,
sine quo 3ocietas inaequalis nec esse, nec concipi po-
test. Sed quaerimu8 quid est imperare? Profecto est
leges imponere, scilicet jubere, vetare, jus dicere, poe-
nisque coercere. Ergo Ecclesia imperat, sive imperium
habetj etenim jure divino potest leges ferre, judica-
re, et punire; id quod distincte accurateque proban-
dum sumimus.
Jurisdictionis potestas confertur per legitimam missioncm,
quae dcfiniri solet: Legitima assignatio subditorum ; sive ut aliis
placet: Deputalio legitima ad exerccndum munus spiritual e > sine*
qua quivis actus jurisdictionis nulius et irritus est.
Nounulli interpretes Juris Canonici rati sunt, ad assequendam
utramque potestatem ordinis et jurisdictionis, in antiqna Ecclesiae
disciplina solam ordinationem satis fuisse, et recentiori tantum
aevo dupHcera et distinctum modum utriusque potestatis confe-
rendae adhibitum esse , ut nimirum praeter ordinationem singu-
lar^ etiam missio , seu assignatio gregis requireretur. Quae qui-
detii opinio, si eo sensu explicetur, ut videlicet veteri Ecclcsiae
more et inslituto potestas jurisdictionis in certam plebem simul
fere cum ordinatione traderetur, rcdarguenda non eril. Sed fa-
tendum est, duos semper fuisse distinctos actus ordinationem, et
missionem, quatenus is ordinabatur, qui secundum canones ad
aiiquam Ecclesiam regcndam electus fuerat. Qua de re habemus
gravissimum judicium Tridcntinae Synodi, quae ad legitimos Ec-
clcsiac Ministros constitucndos ordinationem, et missioncm nc-
ccssariam dcfinivit can. 7 scss. 23: Si quis dixerit eos , qui nec
ab ecclesiastica , et canonica potest ate rite ordinati, nec missi sunt ,
legitimos esse Verbi , et Sacramcntorum Ministros , anathema
sit. Ilanc autem legitimam missionem requiri etiam in foro inter-
no, seu poenitentiali , idem Concilium declaravit cap. 6 sess. <4:
Quoniam igitur natiu'a et ratio judicii illud expo sc it , ut senten -
tia in subditos dumtaxat feratur , persuasum semper in Ecclesia
Dei fluty et verissimum esse Sy nodus haec confirmat , nullius mo -
rnenti absolutionem earn esse deberc 3 quam Sacerdos in cum pro-
fert , in quern or dinar iam , aut subdele gatam non habet jurisdi-
ctionern.
153
K*H»' • v
§• <
* • ♦
DE POTESTATE LEGUM FERENDARUM
>
*
Plura sunt argumenta, quibus apertissime demon-,
stratur, esse in Ecclesia condendarum legum potesta-
tem. Primum argumentum ducitur ex jure ligandi , et
solvendi } quod Christus Apostolis tribute illis verbis:
Quaecumque ligaveritis super ter ram , erunt ligata et in
caelis ; et quaecumque solveritis super terram , erunt so-
luta et in cadis. Enim vero ligare et solverb non phy -
sice accipiendum est, sed moraliter , eC significat mora-
le vinculum, seu -obligationem, quae alicui imponitur,
agendi quidpiam vel non agendi; quod vere et proprie
est legem constituere. Igitur in jure ligandi et solven-'
di potestas legum ferendarum continetur. Praeterea po-
testas clavium , et ea Christi verba Matth. .18 v. 17 .•Si
Ecclesiam non audierit , sit tibi sicut ethnicus et publica-
nus , potestatem ferendarum legum satis indicant. .
Accedit factum Apostolorum. Hi sanctissimi Viri
divinitua instituti , et ab omni cupiditate dominandi
prorsus remoti, dum etiam Imperatores et magistrate
civiles infensi erant christiano nomini , hanc sibi pote-
statem vindicarunt, quotiescumque id Ecclesiae neces-
sitas vel utilitas postulabant. Ad vitandam offensionem
Judaeorum Act. i 5 tulerunt legem de abstinentia a san-
guine et suffocato , eamque onus appeH&runt, scribentes
per manus eorum etc. De qua epistola synodica praeclare
Chrysostomus horn. 33 in acta: Potuissent certc, inquit,
1 1
♦-
multo plura praecipere , et absque lit ter is , sed epistolam
mitt tint ita lit sit lex scripta vide brevem epistolam
nihil abundans habere , neque epicheremata , neque syllo -
gismos , sed imperium. Eadem potestas elucet in diver-
sis S. Pauli epistolis : Laudo vos , quod praecepta mea
teneatis ( I Corinth, cap. 1 1 ). Scitis quae praecepta de-
derim vobis ( I ad Thess. 3 ). Et passim in Apostolorum ,
epistolis legimus sancitas leges de dotibus Episcoporum ,
de bigamis non ordinandis, de neophytis non evehen-
dis, de modo judicandi Presbiteros , de connubiift, de-
que aliis id genus multis , quae ad externam Ecclesiae
disciplinanr spectant.* *
Successors etiam Apostolorum ubique et semper
ca potestate usi sunt. Nimis longum esset canones, hoc
est, leges ac decreta, sive a Conciliis generalibus et
particularibus , sive a Suminis Pontificibus condita et
promulgata recensere, ex quibus Corpus Juris Canoni-r
ci conflatum est.
Ipsi suromi Principes hanc nativam propriamque
Ecclesiae potestatem agnoverunt. Si civiles leges } inquit
Justinianus in praef. Nov. 137, quorum potestatem no-
bis Deus pro sua in homines benignitate credidit , firmas
ab hominibus custodiri ad obedientium securitatem stude-
mus; quanto plus studii adhibere debemus circa sacroruni
canonum , et divinarum legum custodiam , quae super sa-
lute animarum nostrarum definitae sunt ? Et cap. j : Si
enim ilia , quae a laicis peccantur , generates leges non
concedunt extra inquisitionem et vindictam manere , quo-
modo a S . Apostolis et Patribus super 0 rnnium horninurn
salute canonica staluta dcspici patiernur ?
<55
Ea proinde est vis et potestas legum ecclesiastica-
rum , ut iis , quos respiciunt , obteraperandi necessita-
tem impouant. Nam illis Ghristi verbis ( Lucae 1 6 ) - Qui
vos audit , me audit; qui vos spemit, me spernit - aper*
tissime significatur, Rectoribus Ecclesiae perinde ac ipsi
Deo obtemperandum esse. Audire enim est obedire,
obtemperare. Paulus quoque monet in epistola ad He-*
braeos i 3 V. 17: Obedite Praepositis vestris , et sub jar
cete eis: ipsi enim per vigilant , quasi rationem pro anir
mabus vestris reddituri. Itaque in Apostolorum actis VI
v. 4 legimus : Perambulabat ( Paulus ) Syriam et Ciliciam
conjirmans Ecclesias , praecipiens custodire praecepta Apo-
stolorum , et Seniorum. Quibus verbis sicut praecipiendi
potestas in Apostolis , sic obtemperandi obligatio in fi-
delibus evidentis9ime demonstratur. Quapropter Triden-
tina Synodus obligationem parendi Ecclesiae legibus,
veluti dogma fidei definivit sess. 7 can. 8, sess. i3
can. 9 , sess. 14 can. 8.
i . • •
Vide Eman. Gonzalez in Commcntariis Decretalium ad cap.
< tit. 2 de Constitution ibus , Mart. Gerbert de icgitima ecelesia-.
stica potestate circa Sacra lib. \ cap. III $. 2, et Ansel. Moli-
tor in dissertatione de potestate Ecclesiae legislativa.
• • •
. §. 6 . • ' ' •
DE POTESTATfc JUDICANDI
Dubitari non potest , ait Concilium Cameraoense
anno 1 565 , quin exist at eoclesiasticum forum duplex ,
cl avium nomine a Christo Domino designatum y unum
n
1
»
Digitized by Google
456
Sacramenti ' Poenitentiae , quod proprie conscientiam spe-
ctat , in quo reus ex sua ipsitis confessione ligatur , aut
solvitur j alterum jurisdiction's , externacque politiae ,
irt quo reus convincitur per testes , judicatur s damnatur ,
puniturque. Non est hujus loci ea persequi, quae ad
forum internum pertinent. Nobis agendum est de po-
testate judicandi in foro externo, quae potestas in co-
gnoscendis , et definiendis causis ecclesiasticis etiam
criminalibus versatur. . •
Minime sane dubitandum est, quin causae eccle-
siasticae, quae nimirum ad fidem, mores, et disci-
plinam spectant, foro ecclesiastico addictae sint; etenini
negotia ecclesiastico. , ex Vigilio P. ep. i5, Episcoporum
judicio reservata sunt,idque juxta ecclesiasticum morem y
juxta paternas traditiones , juxta omnem auctoritatem
evangelicae 3 apostolicaeque doctrinae. De quaestione An-
tiochiae orta, an circumcisio aeternae saluti consequen-
dae necessaria esset, Apostoli in concilium congregati
sententiam pronunciarunt his verbis : Visum est Spiri-
t
tui Sancto, et nobis ; quibus quidem verbis praesentiam
Sancti Spiritus , divinamque judicandi potestatem, qua
praediti erant, declararunt. Erant illi dwinitus creati
judices ejusmodi controversiarum de religione , neque li-
berum idcirco Antiochenis eraty utrum ad eos litem suam
deferre vellent , nec lie : verum jus ip sum dwinum jube -
bat eos ad Apostolorum . tribunal accedere , ut ipse Mo-
shemius verissirne tradidit de rebus christ. ante Con-
stantinum M. saec. i §. 56* Apostoli seorsum etiam in
causis ecclesiasticis judicarunt, et Paul us exercendi ju-
dicii normani Timotbeum docuit. Eadem potestate Ec-
*57
clesiae Antistites perpetuo usi sunt, quorum judiciis
religiosi Principes , qui imperium tenuerunt, obsequen-
tes maxiine fuerunt; tantiun abfuit, ut ullani majesta-
ti suae injuriam fieri arbitrarentur. Hinc Basilius Im-
perator ad Synodmn Oecumenicam VIII inquit: Non
est datum laicis , aut iis , qui civiLibus officiis mancipan -
tur , secundum canonem dicendi quidpiam penitus de ec-
clesiasticis causis quant aecumque enim religionis et sa-
pientiae laicuJ exist at , vel etiamsi universa rirtute inte -
rius polleaty donee laicus est, ovis est . Materia vero ju-
diciorum ecclesiasticorum sunt i.° causae spirituals de
fide , de moribus , de Sacramentis , de sacris ritibus ,
aliisque ad religionem pertinentibus : a.° causae eccle-
siasticae , quae ad Ecclesiae gubernationem , sive poli-
tiarn spectant, veluti de electionibus^ de institutioni-
bus, de juribus et officiis cleiicorura , et liujusmodi :
3.° causae spiritualibus adnexae, et mixtae: 4. 0 causae
Clericorum ratione immunitatis a foro laico : 5.° deni-
que causae criminales, sive de criminibus ecclesiasticis.
Veruntamen liujusmodi causae ornnes cur, et quatenus
ad ecclesiasticum forum pertinent , singillatim videbi-
mus libro tertio. '
• Sed hip silentio praeterire non debemus opinio-
nem eorum } qui distinctionem fori ecclesiastici crimi-
nalis a foro poenitentiali non semper in Ecclesia exti-
tisse atrtumant , sed demum undecimo , et duodecimo
saeculo inductam ess e. Licet enim Episcopi, ait Van-Espen
Jur. Eccl. par. 3 cap. 1 , in peccata inquirerent , testes
audirent , censuris aliisque canonicis poenis contra pecca -
tores proccderent , tamen haec omnia unice ad ipsius pec -
<58
cat oris reconciliationem tendebant ; into omnia, quae Epi -
sc.opi circa crimina exercebant , cum Poemtentiae Sacra-
mento connectebantur , atque ad ipsum forum internum
Poenitentiae , sive antecedenter , sive consequenter redu-
ce bant nr.. ’
✓ • At vero quantum haec opinio a veritate abhorreat
cognosci facile poterit, si animadvertamus a primis
saeculis in Ecclesia fuisse externum forum , in quo ac-
cusationes recipi non poterant, nisi sub icerto numero
testium. S.*Paulus ep. I cap. 5 v. 19, ad Timotheum
Episcopum scribens, hanc legem judicialem constituit:
Adversus presbiterum accusationem noli recipere , nisi sub
duobus , vel tribus testibus : quae quidetn lex ad forum
internum non refertur. S. Cyprianus in epist. 55 n. 10
ad Gornelium Pontificem data ( apud Coustant. col. 17a )
narrat, Carthaginem veuisse Privatum haereticum in Lam -
besitana ante multos fere annos ob multa et gravia delicta
nonaginta Episcoporum sententia condemndtum > eumdem-
que, cum ibidem in Concilio vellet iterum causam agere ,
admissum non fuisse. Deinde refert de pseudoepisco-
pO Fortunato , et sociis Carthagine condemnatis. Haec
ad annum a 5 a gesta sunt. Ex Canonibus Apostolorum,
qui tertio aut forte quarto Ecclesiae saecnlo editi sunt,
Episcopus accusatus serael et iterum a Synodo vocan-
dus est, antequam adversus eum sententia proferatur.
lta Eutychen, Dioscorum , atque alios semel , iterum ,
ac tertio vocatos fuisse constat ex actis Goncilii Con-
« , * * *
stantinopolitani , Chalcedonensis , aliorumque Conci-
liorumj'et quod ecclesiasticae lenitatis proprium est,
Nestorius quarta etiam vice a Goncilio Ephesino cita-
<59
tus est. Pro dignitate personarum certus numerus ju-
dicuin poatulabatur , quod Concilio I Carthaginiensi c.
1 1 cautum est. A sententia judicis . inferioris ad supe-
riorem judicem appelJare licebat, quod ex vulgatis ca-
nonibus de appellatione manifestum est. Denique non
lnodo praesentes rei , sed etiam absentes et contuma-
ces poeni8 mulctabantur. S. Cyrillus in ep.,ad Clerum
et popuium Alexandrinum affirmat , Nestorium , qui
vocatus ad Synodum non venerat, depositionis poena
raulctatum fuisse. Similiter Dioscorus a Concilio Chal-
cedonensi absens dainnatus est, postquam tertio inuti-
liter vocatus fuerat.
Cum itaque jam a prima Ecclesiae aetate habca-
mu8 accusatores, testes, citationes, judices designates,
sententiam, executionem sententiae, et appellationein,
satis 8ii perque apparet, haec exterioris fori acta cum
foro poenitentiali nihil omnino commune habuisse. Igi-
tur Ecclesia pro causis criminalibus dijudicandis ju-
giter habuit externum forum criminale a foro poeni-
tentiali di8tinctum prorsus ac separatum ; et si quid a
saeculo undegimo innovatum est, id omne ad formam
et 6olemnitate8 judicii tantummodo spectat.
, ,
* S
Vide Zallinger in Inslit. Juris ecclesiastici ad lib. II Decre-
talium tit. 1 §. 22 et seqq. , ubi argumenta omnia, quae contra
opponi solcnt , diluuntur.
Multa quoaue Baronius in annal. ad an. 57 num. 24 ct seqq.
dc judiciali Ecclesiae potestate disputat.
460
DE POTESTATE PUNIENDI
t . * •
Potestas coercitwa in plectendis delictis, pravisque
moribus corrigendis versatur. Jam vero sine jure coer-
cendi } nihil efficax est- potestas condendi leges, et
judicandi. Quid enim prodesset potestas jubendi vel
vetandi, si ii, qui legibus parere detrectant, coerceri
et puniri non possint? Quid juvat judicia exercere, si
sententiam exequi non possis? Sane si judex es , ait
S. Augustinus in Serm. 164 de verbis Apostolorum
cap. Sj si judicandi potestatem acccpisti ecciesiastica re-
gula , si apud te accusatur , si veris documents testibus
que convincitur , coerce, corripe , excommunica , degrada ;
j sic vigilet tolerantia , ut non dormiat disciplina. . Hanc
vero potestatem coercendi legum vioJatore 9 ^ et crimi-
num reos, sibi divinitus collatam fuisse Apostolus sae-
pius denunciat. Namque in I ad Corinth. I v. 10: Ideo,
inquit, haec absens scribo , ut non praesens durius agam
secundum potestatem , quam Dominos ( non prorogatio
fidelium, vel gratia Principis ) dedit mihi. Itemque X.
* • / '
v. 6 > In pro mptu se habere , ait, uLcisci omnem ino -
bedientiam ex potestate , quam dedit nobis Dominus. Et
II ad Thess. 3 v. 14: Si quis , ait, non obedit verbo
nostro per epistolam , hunc notate , et ne commisceamini
cum illo .
Basnagius ex numero Protcstantium annotat. poiit. cccl. tom.
2 diss. 4 dc Ecclesiae tribuaali: Tribunal , inquit, Ecclesiac , quod
•»*
Digitized by Google
461
jubenlc Deo erectwn fuisse .... facile largtmur . . neque a
Principum voluntate Ecclesiae tribunal , sed ab ipso Christo ori-
ginem ducit praecipiente j at haereticus pcrtinax abjiciatur, quae
lex ignorante magistratu lata est. Imperatoribus sane ethnicis
flagitiosos censuris Ecclesia suis vexabat, quam liquet id juris
sibi proprium fuisse, nec a terrenis potestatibus communicatUm ....
annis pene tercentis dum hnperatores ethnici rerum potiebantur ,
Ecclesia absque magistratu disciplinam exercebat , ac haereticos ,
et flagitiosos a societate sua rejiciebat.
- §• 8 *
DE POENIS ECCLESIASTICIS
' i
• * • • C %
■ Sicuti Ecclesia duplex forum obtinet , internum
nimirum seu poenitentiale , atque externum ,, sic etiam
diversis poenis in peccatores et reos animadvertit. Prae-
cipuae autem sunt poenae spirituales , quae proprie
censurae dicuntur, nempe excommunicatio , suspensio,
et interdictum ; eaeque medicinales sunt , videlicet ad
correctionem et emendationem adhibitae. Priaeterea Ec-
• .
clesia poenis vindicativis utitur, quae ad punitionem
seu vindictam criminis pertinent, quales sunt deposi-
tio , degradatio , suspensio perpetua , detrusio ad com-
munionem laicam, aliaeque ejusdem generis. His addi
possunt corporales poenae , quas ab antiquis usque tem-
poribus . Ecclesia adhibuit , veluti ictus fustium aut
flagellorum, detrusio in Mcmasterium aut* in carce-
rem, mulcta pecuniaria etc. De hoc poenarum gene-
re haec habet Claudius Fleury in suis Inst. Jur. Ecci.
part. 3 cap. 1 8 : Posteriori s generis poenae , quae coa -
ctionem quamdam involvunt , pariter antiquis auctoritati -
bus nituntur. Nam ab omni tempore Ecclesia peccatori -
r
<62
bus poenitentibus eleemosynas , jejunia, aliasque afflict a-,
tiones corporis imperavit , impoenitentibus absolutionem
denegavit, eosque, si diu haererent in vitio, neque ad poe-
nitentiam vel satis f actionem proni essent , excommunica-
vit. Augustinus fustigationis per Episcopos exercitae , ad
exemplum dominorum qui servos , parentum qui liberos ,
magistrorum qui discipulos castigarent, mcminit . Ex quo
inf errs licet , Episcopos virgas expedwisse in terga junio -
rum Clericorum. Abbates per modum paternae ac dome-
*
sticae castigationis monachos virgis ceciderunt; unde fla-
oellationes voluntariae ortae videntur. Carceres ad
tempus , vel perpetui in poenis canonicis numerantur , quia
Presbiteri et ceteri Clerici ob crimina deposits claustris
commendati sunt , ut reliquum temporis transigerent in
poenitentia , memoriaque criminis simul ex vulgi oculis
removeretur.
» • * »
Potestatem, quam Judices Ecclesiastici habent, cor-
porales poenas infligendi agnovit confirmavitque Tri-
dentina Synodus sess. 25 cap. 3 de reform. Siricius
P. ep. i cap. 6 apud Coustantium , Monachos et mo-
niales, a quibus crimen in castitatem admissum fuerit,
in ergastulis includi jubet ; et Concilium Toletanum III
cap. 6 apud Labbaeum tom. VII perpetuo etiam da-
mnationis ergastulo retineri vuit Presbiterum, qui cau-
sam sanguinis agitaverit. Clericos vero atrociorum quo-
rumdam criminum reos, et legitime convictos Caeie-
stinus III in cap. cum ab homine 10 de judiciis degra-
dari jussit, seu Curiae saeculari puniendos tradi.
Qaalis sit poenarum c'cclesiasticarum vis atquc tiatura nia-
gnopcre disputatur. Sunt cuiin qui doceul potest alem coeici.ivam
«
4
m
divinitus Eeclesiae collatam poenis tantninniodo spiritualibns con-
iineri , non autem corporalibus sivc temporalibus, adeoquc jure
sno posse christianos hortari, objurgare, movere gradu ecclesia-
stico, Sacraroenlorum usu arcere, atque etiam ab eeclesiastica
communione penitus segregare; verum si haec omnia parum pro-
iiccrcnt , gravloribusque remediis ad improbos in officio conti-
uendos opus esset, Eeclesiae quidem licere Principum ac Magi-
stratuum civiliutn implorarc auctoritatem, qua iinproborum ho-
minurn contumacia frangatur, sed ipsam sibi infligendae pocnae
temporalis potestatem ullam arrogare non posse- Enim vero, ut
ajunt, poteslas omnis eeclesiastica spirituals est; illudque usur-
pant S. Chrysostomi dictum in hoin. 4 de verbis Isaine : Regi
corpora commissa sunt , Sacerdoti animae ; rex maculas corpo-
rum remittit, Sacerdos autem maculas peccalorwn : Me cogit, hie
ex/iortatur : Me necessitate , hie libera voluntate : ille habet arma
sensibilia , hie arma spiritualia. Proferunt etiam caput <0 de ju-
diciis, ubi Caelestinua III aperte fassus cst , summum cocrcitionis
genus, quo uti Ecclcsia potest, excommunicationrm esse, ac ni-
hil praeterea habere, quod ultra facial. Si Clericus , inquit, in
quocumque online constitutus , in fur to , vel homicidio , vel perju-
rio , seu alio crimine fuerit dt prehens us legitime , atque convi -
cl us , ab ecclesiastico judice deponendus est. Quod si depositus
incorregibilis fuerit , excomrnunicari debet , deinde contumacia
crescente , anathematis mucrone feriri ; postrnodtun vero , si in
profundum rnalorum veniens , contempserit , cum Ecclesia non
habeat ultra quid faciat * ne possit esse ultra perditio plurimo-
rum , per saecularem compriniendus est potestatem , ita quod ei
deputetur exilium , re/ alia legitlma poena inferatur.
Contra vero doctores alii omuino pntant, nullum esse poenae
genus, quo Ecclesia jure suo in soutes animadvertere non possit,
quapropter bona temporalia, famam , jura turn munerum, turn
succcssionuin , vitatn ipsam ecclesiasticae potestati subjiciunt; ne-
quo enim esset , iuquit Joannes de Dicastillo tract, de cons. disp.
1 , satis Eeclesiae provisum , si careret potestate puniendi poena
tempurali ; et Pirhing Jur. eccl. lib. 5 tit. 7 sect. 3 num.‘ 92
E otcstatem etiam poena, mortis haereticos afficiendi Eeclesiae tri-
uit, quia alias , ut subdit, non potest rebelles inobedientes coer-
cere , et corum delicta vindicare , ueque membra putrid a , atque
noxia toti corpori resecare , ut probat Bellarminus lib. 3 de Lai -
cis cap. 21 et 22, non tamcn Ecclesia solet exercerc, et exequi
hanc potestatem per jurlices et ministros ecclesiasticos , sed lai-
cos , et mediante eorum temper ali potestate , quia id decent ids
est , et pietati Eeclesiae conformius .
Niinis longurn esset pro gravitate rei de hac quaestione dis-
serere. Veruntamen sententia prior magis Eeclesiae mansuetudi-
ni consentanea videtur. Sequimur proinde eorum judicium, qui
corpo'ralem gladium ab Ecclesia removent, quo vel corpus peri-
milur, aut sanguis funditur. Nicolaus Pontifcx Albino Archiepi-
164
scopo can. inter haec cans. 33 q. 2 ita serifoit: Ecclesia gtadimm
non habet y nisi spiritualem , non occidit, sed vlviflcat. Unde tri-
lum illud sermone adagium: Ecclesia abhorret a sanguine . Sed
mitiores poeoas licet tcmporales, et corporis afflictivas, veluti de-
trusionem in Mouasterium , carceres* verberationes , aliasque id
genus cilra sanguinis effusionem inftigere jure suo Ecclesia potest >
quod supra diximus.
At vero iis* qui ad verum imperium jus etiam vitae, nccis-
que desiderant, respondet Zalwein tom. IV princ. jur. ecclcs.
pag. 86 his verbis: Dicant hi nobis quare potest as imperii neces -
sario jure gladii , vitae , et necis debeat esse armata. Quid si
Dominus Dens, qui solus est auctor vitae et necis , sibi soli jus
gladii rcservasset , de cetera autem imperium aliis mediis com-
pulsoriis aim as set , et in imperantes cetera omnia jura alias ma-
jestati adnexa transtulisset ? Dicant nobis quare solum jus vitae
et necis potestatem imperii conslilual? Si dicant quod hoc solum
sit medium, quo homines in suo officio contincri , et ipsa respu-
blica contra injustos aggressores conservari valet et debet , repli-
camuSj ne quidem hoc ipsum remedium esse stifficiens ad homi -
num rjialitiarn coercendam. An non d oritur homines facinorosi ,
fures , raploreSy homicidae , qui ne quidem poenam mortis cu-
raut ?' Dein si id ad conseivandum statum neccssarium esse di-
carnus , omnes profecto respublicae minores cessabunt esse respu-
blicae , quia necessario debent succumbere civi tali bus majoribus
praepotentia praevalentibus hoc ipso , quod efficacibus resistendi
remediis destituantur . Suscipit ergo poteslas imperii majus , et
minus j nec consistit in indivisibili. Quare ergo ille non deberet
habere potestatem imperii , qui habet jus ferendi leges , dictandi
poenas , sola mortis poena cxcepta , ejiciendi , proscribendi e
commiuiitatc j onwibusque juribus ad circs , et membra reipublicae
perUnentibus privandi?
S. 9*
DE POTESTATIS ECCLESIASTIC A »
UT AJUNT INDEPENDENTLY
f
* %
Reliqnum est, ut probemus potestatem, qi>am Pe-
tro et Apostolis, eorumque successoribus Cjhristus tra-
didit , ab otnni potestatis cfyilis dominatione solutam ,
expeditam , et liberatn , sive ut scbolae loquuntur ,
165
lodependentem esse. Cujus quidem veritatis tot sunt
tantaque certissima argumenta, ut si persequi, singula
vellemus, longius quam ratio institutionum postulate
oratio nostra progrederetur. Priusquam vero aliquid
eonim proferamus , quibus sententia catjiolica apertis-
sime demonstratur, praestat animadvertere sacrarum
rerum administrationem ad civile imperium non perti*
nere ex natura rei , sive ex jure naturae , turn quia in-
stituta imperia non sunt propter religionem, turn quia
jus naturae est lex, norma, et regula earum rerum,
quae ad unum ordinem naturalem spectant. De quo
consentiuut vel ipsi Protestantes ; siquidem Hornius de
Civit. lib. II cap. 5 inquit: A sacrorum regimine ut
actione publica privatum quidem arceri > nondum tamen
pater e rationem , quae iliud Principi asseraU Hugo Gro-
tius in tractatu de Irnperio Summarum potestatuin in
Sacra cap. 2 §. 3 : Ut idem , ait , sit Rex et Sacerdos
non est ex eo gcnerc naturalium , quae aliter se habere
non possunt. Idem sentit Boehmerus in Introductione ad *
Jus publicum lib.- II cap. 5 §. 2 > Besoldus in politicis
lib. II cap. 3 5 . 3 n. 14 et 19 , aliique plures. • .
Igitur oleum et operam perdunt, qui rationibus
ex naturali 1 jure petitis probaturos se autumant , admi-
nistrationem rerum sacrarum sub imperio laicorum
Principum esse. Si veritatem invenire desiderant) in
jure divino earn quaerere debent, quandoquidem eo
clesiasticae gubernationis ratio, quae ab una voluntate
Dei pendebat, non aliter nobis cognita perspectaque
esse potest, nisi ex tabulis divinae fundationis Eccle-
siae, ex Sacra nempe Scriptura, et Traditione. Prae-
m
clare S. 'Thomas p. i q. 101 art. i: In his quae sunt
supra naturam soli auctoritati creditur , et quae ex sola
Dei voluntate proveniunt supra omne debitum naturae ,
nobis innotescere non possunt , nisi quatenus reoelata sunt .
Sed jam ad propositum veniamus. Bellarminus lib.
I. de Rorn. Pontifice cap. 7 ita recte argumentatur :
Regimen Ecclesiae supernaturale est 9 nemini igitur con -
venit , nisi cui Deus commisit. Legimus autem in Seri -
pturis commissum Apostolis , et Episcopis eorum successo-
ribus. Nam. de Petro Apostolo dictum est: pasce oves
meas Joan . ult., et de Episcopis dicitur act. ao, quos po -
suit Deus Episcopos regere Ecclesiam Dei . De Regibus
nihil hujusrnodi unquam legimus. Et eodem loco ex ver-
bis Apostoli 1 ad Corinth. 12 , et ad Ephes. 4: Deus
in Ecclesia posuit primum Apostolos , deinde prophet as ,
turn pastor es, et doctores ; sic ratiocinatur: Si primi sunt
Apostoli , qui Episcopi fuerunt 3 et quibus Episcopi sue -
cedunty certe primi non sunt reges , et Principes saeculi;
imo ut recte annotavit Damasceuus in secunda oratione
pro imaginibus , Apostolus reges non solum non posuit
primo loco , sed nec ullo alio f ut indicaret non esse re-
ges Ecclesiae magistratus , sed tantum saeculi.
Et Joannes Georgius de Eckart in dissertatione de
Jure Principis Catholici circa sacra subditorum suorum
protestantium , quae est in Thesauro Juris ecclesiastici
tom. IV: De iis , inquit , quae Dei sunt , homines aliter
disponere non possunt , quatn si Deus talem iis faculta - <
tern concedat. Causae tamen , resque fidci ac religionis
vel maxime Dei sunt ; disponi ergo , deccrni , et de iis
judicari ab aliis non potest , quani quibus cam potesta -
167
tem Deus concessit; Deus vero talem potest at em certis
• *
dumtaxat hominibus , non Principibus, et non passim to-
ti populo christiano concessit . Nam Deus alios constituit
Apostolos , alios Prop betas, alios Evangelistas , alios Pa -
stores , e£ Doctor es in aedificationem mystici corporis sui ,
quod est Ecdesia; alios vero constituit velut oves , et Or
gnos , <jr«i per Pas tores , et Doctores suos pascerentur ,
et ad quos attenderent pastor es , ne circumferrentur omni
vento doctrinae per astutiam hominum. Pastores autem
soli disponuut , soli judicant , sol i discemunt quid ovibus
accommodum sit , quid non sit ; oves enim aequali cum
pastoribus potestate donatas contendere , quid aliud est ,
quam discrimen a Christo pastores inter et oves positum
tollere , ac quae Me distinxit commiscere ac confundere?
Principes igitur et magistrate si tamquam oves in Chri-
st i grege habentur , sicuti vere sunt oves , < una cum par-
storibus non judicant , non decretorie circa spiritual ia di-
sponimt ; Christas enim sicuti antiquum regum poteslatem
jure sic dicto gentium concessam non sustulit , out im-
minuit , ita neque eis novam , et spiritualem oves suas
pascendi potestatem armexmt . Nil quoque aliud nova in
lege de Principum potestate revelatum est, quam ut den -
tur Caesari quae sunt Caesaris , ut tributa solvantur , ut
pro regibus oretur > ut tarn regi , quam omnibus ab eo de-
legate obtemperetur > ac denique ut otnnis potestas a Deo
promanare , et quilibet magistratus non frustra gl odium
portare , scd in ea re minister Dei esse cognoscatur. Jam
ubi reges nominatim jubentur de Christi Ecclesia disponerc ,
vel in coasts fidei, et rebus religionis quidquam sibi jurisdi-
ctionis or ro gore ? Nec erant ulli reges christiani ab initio ,
t
168
quibus ullam potestatem Christas commiserit ; imo per an-
nos propcmodum tercentos fait administrata Ecclesia , et
quidem quam feliciter , quam prosper e , insignia , quae tot
inter tantasque difficultates fecit 9 docent incrementa .
Atfamen penes Imperatores 9 penes reges, penes Principes,
penes civilem magistratum potestas haec esse non potuit , eo
quod quicumque fere illis temporibus respublicas gessere ,
pagani et conjuratissimi christiani nominis hostcs extiterirtf.
Externum regimen totum sub id temp us erat pastor urn , non
re gum. Innumera non loccdia solum Concilia 9 ,sed et na-
tionalia in causa Baptisms; Paschatis 9 M'ontani coegere
Praesules , non reges ; dispensations homicidis , et moe *
chis concessere Pontifices , non reges; sacro anathematis
fulmine percussi sunt Heterodoxi a Praesulibus , . non a
Principibus. Elects sunt , depositi sunt Episcopi cum Pa-
ulo Samos at eno 9 et aliis ; sed a quibus ? A pastor ibus ,
non regibus . Rem paucis : externum regimen totum ilia
tempestate erat Pontificum non regum; Praesulum erat ,
Pastorum erat , non Principum. .
Neque postquam animum christianam ad religionem
adjecerunt Principes , Christique legem complex's sunt, pri-
stinum jus est Episcopis abrogatum, posteriotes nam-
que sub Constantino Episcopi successerunt in vicem et ea-
dem jura Apostolorum , sacra dirigebant ea dignitate ac
pot estate , quae a Christo , et ab Apostolis in ipsos ut
Christ 's Vicarios et Apostolorum successor es propagata e~
rat; num autem Episcopi a tempore Constantini desiere
Apostolorum esse successor es? Num regni caelorum claves
asservarc desierunt ? An saltern tot armorum , tot saecu -
lorum praescriptio contemns potest? An christianis Prin-
Digitized by Google
*
469
cipibus competit potestatem , jura , et libertatem Ecclesiae
arctius premere , quam esset a Principibus ethnicis factum ?
Aut an plane traducem potestatis hujus Apostolicae in
Episcopis abrupere , aut abrumpere potuere Const ant inus ,
ejusdemque successor es Jmpera tores cliristiani? Jmo ve-
ro Sacerdotam , et Episcoporum reveriti potius sunt aucto-
ritatem , eorum vocem audio erunt , sententias secuti sunt,
sacrasque leges receperunt . Constantinus M. christianorum
Imperatorum princeps , teste Eusebio lib. 3 fife pi/a Co/i-
stantini cap. io in Concilio Nicaeno non prius asse-
dit , quam Episcopi , ut seder et , annuls sent : finito dein
Concilio scrip sit epistolam ad Alexandrinam Ecclesiam
apud Socratem lib. i cap. 9 : Nam quod , ait , tercentis
placuit Episcopis , nihil aliud existimandum est , quam
Dei sententia , praesertim cum in tantorum virorum men -
tibus insidens Spirit us Sanctus , divinam voluntatem ape-
ruit. Judicium porro de Episcopis instituere idem * Con-
stantinus exhorruit , teste Ruffino lib. r Hist. cap. a ibi:
Vos a Deo nobis dati estis Dii, et conveniens non est , ut
homo judicet Deos ; sed ille solus , de quo scriptum est :
Deus stetit in Synagoga D eorum ; in medio autem Deus
judicat. Praeclarissimis hisce Imperatoris Constantini ve-
stigiis institere magni nominis Caesares , Valentinianus
senior, Theodosius junior, Mar ci anus ; Theodoricus ipse,
ariana licet lue afflatus , in quarta Synodo Romana sub
Papa Symmacho habit a sibi judicium in Episcopos non
arrogavit ; sed postquam a plurimis Episcopis audiisset ,
Papam Symmachum ob praerogativam suae Sedis non pos- *
se compellij ut minorum judicio se submitteret, reposuit
in Synodali esse arbitrio in tanto negotio sequenda prac-
12
170
scribere , nec aliquid ad se practer reverentiam de eccle -
siasticis negotiis pertincre. Posterior a quod attinet tern -
pora , a christ ianis et orthodoxis Imperatoribus , Re gibus ,
Principibus , verum Ecclesiae regimen circa spiritualia ,
sacra jurisdictio 3 verumque jus in substantia , et legiti -
mz/m spiritualis imperii exercitium Pontificibus et Episco -
nunquartt extitit contr over sum , imo vero passim agni-
tum$ atque cum hujus rei luculentissima testimonia et
exempla ex legibus tam ewilibus et publicis , quam sacris
ex Canonibus 3 ex historiis profanis et ecclesiasticis s up-
pet ant, prostentque obvia , super fluum est prolixioribus al~
legationibus immorari .
Ex his omnibus perspicuum est, civile imperiura
nulla administrandae Ecclesiae potestate praeditum es-
se , adeoque reges , ut ait Damascenus in orat. i de
Xmaginib. , his de rebus ( Ecclesiae nempe ) nihil posse
statuere , atque decernerc , omnemque ecclesiaslicam po-
testatem a civili imperio penitus distinctam, eique ini-
nime obnoxiam, ad solos Ecclesiae Antistites divinitus
pertinere. Christus ipse Matth. 22 21, Marci 12 17,
Lucae 20 a 5 banc legem fundamentalem edixit: Red -
dite quae sunt Caesaris , Cesari , et quae sunt Dei Deo ,
secundum quam relicta stimmis Principibus integra re-
rum profanarum cura et administratione , ea quae ad
religionem et salutem animarum spectant, ad Eccle-
siae principatum revocavit. Merito itaqne ac jure Gela-
sius in epistola ad Anastasium Imperatorem: Duo sunt,
* Impcrator Auguste , quibus principaliter mundus hie re-
git ur , sacerdotalis auctoritas , et regalis potestas . Utra -
que principalis , suprema utraque , neque in officio suo
1 '
Digitized by Google
171
alter i obnoxia est. Et Osius Episcopus Cordubensis ad
Constaotium Imperatorem : Desine quaeso , et memine -
ris , te mortalem esse, reforrnida diem judicii, serva te in
ilium diem purum , nec te immisceas ecclesiasticis , neque
nobis in hoc genere praecipe , sed potius ea a nobis di -
see. Tibi Deus imperium commisit , nobis quae sunt Ec-
clesiae concredidit ; et quemadmodum qui tuum imperium
malignis oculis carpit , contradicit ordinationi divinae 3
ita et tu cave , quae sunt Ecclesiae ad te tr aliens , magno
crimini obnoxius fias. Date , scriptum est, quae sunt Cae -
saris Caesari , et quae sunt Dei Deo. Neque igitur fas
est nobis in terris imperium tenere , neque tu thymiama-
tum , et sacrorum potestatem habes Imperator
Ad rein uostram Joannes Nepomucenus Endres in disserta-
tione canonica «. De necessario Jurisprudentiae naturalis cum
ecclesiastica nexu » cap. Ill $. 1 ait: Ecclesiam a Christo insti-
tutam esse tamquam perfectam quamdam rempublicam sacram a
civili distinctam , suis uti legibus ita et Magistratibus quoque ac
subditis , imperantibus nimirum atque parentibus instructam , quae
proptcrea rcipublicae cujusdam catholicae et universalis t sed sa-
crae speciem praeseferat. Licet cnim Ecclesia territorium distin-
ct uni non habcat , sed potius in regnis et territoriis , salvis re-
gum et summorurn magistratuum juribus , subsistat , constat > la-
men ex Sacra Scriptura , et continua Traditione , veluli bino po-
lar i Religionis re\’clatac indice , existcre in cadem summum quod-
dam Imperium circa ea , quae ad Religionem et salutem acler -
nam ( Idelium pertinent , divina aucloritalc per omnes sui partes ,
potestatem videlicet legislatoriam , judiciariarn et coercitivam , con-
slitutum , atque a Christo communicatum , a nullo alio dependens ,
quod per varios magistratus sibi invicern hicrarchice subordina-
tes exercetur.
Vide Jac. Antonii Zallingcr Institut. Juris ecclesiastici pu-
blics et privati cap. XI, Dissertationem dc Censura Principii de
variis Protestantium hijpothesibus in re. tanti momenti , quae dis-
sertatio reperitur iu thesauro Juris ecclesiastici tom. Ill, el Grcgorii
Zahvcin Principia Juris ecclesiastici tom. IV q. 1 cap. 3 et 4.
<72
CONCLUSIO
Quibus omnibus positis, unius argumenti conclusio-
ne tota haec causa comprehenditur. Conclusio autem
sic est. Status , sive societas inaequalis est conjunctio
plurium hominum , quae imperio per homines admini -
strato , sibi proprio , et aliunde non dependente contine -
tur . Haec definitio ab ipsis Protestantibus sumpta est,
quod hujus libri initio diximus. Atqui Ecclesia est con-
junctio plurium hominum, quae imperio per Aposto-
lo8,, eorumque successores administrate, sibi proprio,
et aliunde non dependente contine tur, quemadmodum
toto hoc libro demonstratum est. Ergo Ecclesia est
Status, sive societas inaequalis.
Canisius Ecclesiam deflnivit, cunctorum Christi fidelium vi-
sibilem congregationem , quae sub uno capite suo Christo , unoque
vices ejus in ter r is gerenle Pontiflce Maximo regitur , ac in uni-
tate conservatur. Bellarminus vero ita deflnivit: Ecclesia est coe-
tus hominum ejusdern christianae fidei professione , et eorumdem
Sacramentorum communione colli gat us , sub regimine legitimorum
Pastorum , et praecipue unius Christi in terris Vicarii Romani
Pontiflcis. In utraque dcflnitione Ecclesid dicilur fidelium congre-
gate, vel coetus hominum , quae verba sunt loco generis; quod
enim Ecclesia hominum consociatio sit, id cum aliis hominum
societatibus commune habet: reliqua autem verba tenent locum
differentiae, quia omne illud explicant, in quo Ecclesia ab aliis
societatibus distinguitur.
Nonnulli Canonistae his, vel aliis idem significantibus verbis
Ecclesiam definiunt: Coetus hominum christianam Rcligionem co -
lentium sub legitimis Pastoribus , nulla de Summo Pontiflce men-
tione facta. Ajunt enim primatum Pontiflcis ad determinandam
ecclesiastici regiminis formam, minime vero ad naturam Ecclesiae
constitucndam pertinere. Verum animadvertendum est nuliam si-
ne aliqua regiminis forma Societatem consistere, et ex varia re-
giminis forma Socictates ipsas differre inter se, ita ut alicujus So-
cietatis natura intelligi plane nequeat, nisi ejus regiminis forma
simul cognita perspectaque habeatur. Itaquc ca definitio: coetus
hominum christianam Religionem eolentium sub legitimis Pastori -
<73
bus , ad Ecclesias parlicularcs , quae a suis Episcopis reguntur,
fortasse poterit accotnmodari; sed Ecclcsiae Catholicae universae,
quae ita a Christo instituta est, ut non modo ab Episcopis, sed
potissimum a Summo Pontifice, uno Capite., et unitatis centro
regeretur, naturam minime explicat. Igitur mutila et manca est.
Siinilem Ecclesiae dcfinitionem praeter ceteros proponit Febro-
nius , qui a Mamachio rcfeilitur epistola 2 ad Febronium $. 2 et 3.
§. 10 .
DE ARGUMENTS PROTESTANTIUM
I. EX SACRIS LITTERIS
* *
•m
Ecclesiam esse ex eo genere societatum , quas inae -
quales Scholae appellant, ubi nempe alii sunt, qui
imperium et illud .quidem summum atque independens
exercent, et alii quorum omnis gloria in obediendo
sita est, Protestantes omnino pernegant, et hanc ve-
ritatem catholic am magno impetu adoriuntur. Multa
quidem pro suo quisque ingenio in medium protule-
runt, quae referre omnia, neque operae pretium est,
neque nostri instituti ratio patitur. Id vero egregie doete-
que praestidt P. Ignatius Schwarz Instit. Juris publ.
univer. part, i tit. 3 instruct, a et 3. Tria tamen prae-
cipua sunt eorum argumenta, quibus putant catholi-
cam doctrinam evertere se posse , quorum • unum ex
Sacris Litteris, alterum ex natura Religionis, tertium
ex indole Rerumpublicarum desumunt; quae argumen-
ta Justus Henningius Boehmerus in Instit. Jur. Eccle-
siast. ad methodum Decretalium lib. I titl i §. 5 his
verbis complexus est : Sicut alia Collegia in cwitatibus
174
societates aequales sunt , ita etiam Ecclesia turn ex men -
te Salvatoris et praxi Apostolorum , turn ex natura Re -
ligionis impcrium respuentis , turn ex Rerumpublicarum
indole , nora admittunt Statum in Statu .
Quod ad priraum argumentum attinet, Protestan-
tes pernegant, vestigium ullum potestatis imperiique
ecclesiastici in libris novi Testamenti reperiri; imo ve-
ro constare ex iisdem libris affirmant, Christum ve-
•
tuisse Ministros Ecclesiae quidquam exercere imperi 1
et potestatis. Tota isthaec controversia in verborum
interpretatione versatur; namque ea Sacrarum Littera-
rum loca, quibus nos ad probandam Ecclesiae pote-
statem utimur, Protestantes interpretationibus arbitra-
riis et commentitiis in alienum sensum detorquent. Qua
super re si de singulis Sacrarum Litterarum locis, de-
que eofum vera rectaque interpretatione disserere ag-
grederemur, nimis oratio nostra practer instituti nostri
rationem in longius duceretur; id vero doctissimi Theo-
logi et Canonistae plena manu praestiterunt.
Sed Boehmerus ad praxim Apostolorum provocat ,
idque non immerito, propterea quod minime dubitan-
dum est, quin Apostoli omnium Christi verborum sen-
sum penitus cognitum, planeque exploratum habue-
rint. Itaque Apostolorum dicta, factaque inspiciamus.
Jam vero si acta Apostolorum eorumque epistolas le-
gimus, ecce tibi Paulus ( act. XV 41 )> qai perambu -
l at Syriam et Ciliciam confirmans Ecclesias , praecipiens
custodire praecepta Apostolorum , et Seniorum : Et ite-
rum ( act. XVII 4 ) ipse et Timotheus, cum pertrcmsi -
rent cwitates , tradebant cis custodire dogmata , quae e-
i *7 if
i/J
rant decreta ah Apostolis, et Senioribus , qui erant Hie-
rosolymis: Et idem Paulus I ad Thessalonicen. IV v 2:
Scitis quae praccepta dederim vobis : Et II ad eosdem
*
III v. 14*. Quod si quis non ohedit verho nostro per epi-
stolam , hunc notate i Et tandem , ut alia omittam , II
ad Corinth. XIII v. 10: Ideo haec absens scribo , ut non
praesens durius agam secundum potestatem , quam Do-
minus dedit mihi.
Hanc vero potestatern divinitus sibi traditain non so-
lum scriptis, verum etiam factis Apostoli confirmaruut.
Namque Concilia celebrarunt, de fide et moribus de-
creta ediderunt , leges disciplinae tulerunt , latasque
abrogarunt, Pastore9 et Ministros in diversis Hierar-
chiae gradibus instituerunt, in reos et contumaces ani-
madverterunt. * •
Quae quidem omnia adeo certa, aperta, et mani-
festa sunt, ut Moshemius non ignobilis inter Theolo-
gos Protestantes in Institutionibus Historiae Christianae
Majoribus non sit ausus negare, in Sacris Litteris com-
memorari potestatem, quam Christus Apostolis dedit,
quamque ipsi exercueruntj veruntamen addidit, earn
potestatem in Ecclesiae primordiis necessarian! , vita
functis Apostolis extinctam esse. Sed nullum argumen-
tum aflert, cur id affirmet; eaque opinio manifeste
contraria est Sacris Litteris, et rationi. Et primo qui-
dem Sacris Litteris cum Christus ipse significaverit ,
potestatem Apostolis traditam perpetuo duraturam es-
se. Nam Apostolos ad gentes inissurus, postquam
( Mntth. -XXVIII 18 2,0 ) magnificis iis verbis dicere
cxorsus est : Data est mihi . omnis potestas in caelo ,
it*
Digitized by Google
I
• 476 . . ,*
et in terra . Euntes ergo etc.; statim subjecit: Et ec-
ce vobiscum sum omnibus diebus usque ad consummation
nem saeculi. Praeterea Sacrae Litterae jubent, non
do Apostolis , verum etiam suis Praepositis unumquem-
que obedire et subjectum esse, ex quo perspicuum est,
Ecclesiae Praepositis potestatem esse imperandi. Ita
Paulus ad Hebr. XIII 1 7 : Obedite , inquit , Praepositis
vestris , et subjacete eis : Et act. XX 28 : Attendite vo-
bis et universo gregi , in quo vos Spiritus Sanctus posuit
Episcopos regere Ecclesiam Dei , hoc est, moderari et
gubernare. Denique ratio ipsa opinionem Moshemii
coarguit et refellit. Si enim Apostolorum aetate neces-
saria erat potestas 9 qua Ecclesia regeretur, ea vel
maxime necessaria fuit sublatis Apostolis , quia par est
utriusque temporis ratio, ne scilicet Ecclesia sine cer-
ta gubernatione et imperio relinqueretur ; ex quo ma-
xima rerum confusio orta esset, nec diu stare po-
tuisset. v .
§. u.
II. EX NATOEA RELIGIONS
Secundo loco Protestantes objiciunt, earn esse in-
dolem Religionis, ut imperium omnino respuat, et ne-
rnini iu negotio Religionis vim ullam inferendam esse.
Verum in hoc argumento nomen Religionis ambigue
positum est , et duas res significare potest , scilicet Re-
ligionem vel susceptam, vel suscipiendam. Itaque illi.
Digitized by Google
477 .
qui Religionem veram nondum susceperunt,' probe di-
stinguendi ab iis sunt , qui jam Religioni et Ecclesiae
nomen dederunt. Religio , ut ajunt , naturali libertate
gaudet , non ea tamen , ut de Deo rebusque divinis
quidquid libuerit 8entire liceat; imo vero homines ad
veram Religiouem investigandam et amplectendam na-
turali divinoque jure tenentur. Sed Religio libera di-
citur , quatenus ad earn suscipiendam nemo invitus
compelli debet, nec vero potest: neque enim Catholici
coactivam vim E cclesiae tribuunt in eos , qui foris sunt.
Quid mihi de iis , qui foris sunt , judicare. , inquiebat S.
Paulus I ad Corinth. ia; et Concilium Tridentinum
sess. 14 cap. a declarat, Ecclesiam in neminem judi-
cium exercere , qui non prius in ipsam per Baptismi ja-
nuam fuerit ingressus. At vero adversus eos, qui jam
in Ecclesiam cooptati sunt, vis et imperium adhiberi
potest ad eos in officio continendos.
Igitur si Religionis vocabulum sic accipiatur^, ut
eos respiciat, qui fidem nondum susceperunt , faten-
dum est , neminem vi et coactione- ad Ecclesiam du-
cendum esse, sed verbi praedicatione et persuasione^
sive, ut ait S. Bernardus serm. 66 in Cantic. , fidem
suadendam , non imperandam. Veruntamen in eos^ qui
per Baptismum ad societatem ecclesiasticam pertinent,
Ecclesia jure suo potestatem exercet ad conservandam
unitatem pietatem , ordinem , honestatem , ad malos
cohibendos castigandosque.
*'•
S. Thomas 2 2 q. <0 art. i: Infideliiun quidam sunt , qui
nunquam susceperunt fidem , sicut gentiles et judaei , et tales
nullo modo sunt ad fidem compellendi ut ipsi credant , quia ere-
m
•
dere voluntatis c$t. Sunt tamcn compellendi a fidelibus , si adsit
facultas , ut fldem non impcdiant. vel blasphcmiis , v cl mails per-
suasion ibus , vel etiarn apertis persecutionibus. Et propter hoc fi -
deles Chiisti frequenter contra infideles be llum movent, non qui-
dem ut eos ad credenduin cogant, quia si etia/n eos vicissent ,
et caplivos haberenl , in eorutn libertate relinquerent an credere
vcllent ; sad propter hoc, ut eos compellant ne fideni Christi im -
l>ediant.
Alii vero sunt infideles , qui quandoque fideni susceperunt ,
sicut hacrelici , et quicumque aposlatae ; et tales sunt ctiam cor -
poraliter compellendi , ut implcant quod prorniserunt, et teneant
quod semel susceperunt.
Et ibidcin ad 3: Sicut vovere est voluntatis , reddere autern
necessitatis ; ita accipere fideni est voluntatis , sed tenere t urn
accept am est necessitatis : et ideo hacrelici sunt compellendi , ut
fideni teneant.
Vide Suarezium de Fide sess. 3 disp. 20 , Bellarminum de
laicis lib. 3 cap. 21 et 22 , De Castro de just a haereticorum pu-
nitione , et Natalem Alcxaudrum diss. 3 in canonem 3. Condi ii
Laterancnsis IF hist, eccles. saec. XIII et XIV.
§. 12 .
t «
III. EX INDOLE RERUAIPUBLICARUM
Tertio denique opponunt, potestatem civilis Im- ■
perii ex omnium gentium consensu summam esse: ex
quo illud inferunt, quod potestas Ecclesiae nec sit, nec
summa esse possit, ideo quod duo in eadem civitate
Imperia summa, quemadinodum in eodem corpore duo
capita, omnino repugnant. Addunt, maximam rerum
confusionem orituram , si Status veluti in Statu con-
stituatur, et duabus inter se dissitis potestatibus iidein
cives subjiciantur.
At vero respondemus , in uno eodemque genere
duas summas potestates esse non posse, in alio atque
179
alio genere plane posse. Igitur non repugnat, duo9
Status sive duo Imperia sumina in eadem civitate esse ,
si utraque potestas diversi ordinis sit, neque ad unum
eumdemque finera contendat, et objecto, et mediis
plane diversis distinctisque concludatur. Jam vero Ec-
clesia, et civilis Respublica fine, objecto, et mediis
distinctae sunt; altera enim vitae hujus tranquillita-
tem spectat , altera felicitatem hominum sempiternam ;
altera civilibus rebus praeest, altera religiosis; utra-
que proinde potestate sua propria , suoque in gene-
re summa potitur. Quamobrem Respublica civilis , et
ecclesiastica non Status in Statu , sed Status in civfta-
te una duo sunt, et diversi omnino generis atque na-
turae, adeoque omnis pugna tollitur atque rerum con-
fusio ex finis objectique diversitate. lino vero mirifica
inter utramque potestatem concordia esse potest, et
praesertim ab ecclesiastica potestate maximum presi-
dium potestati civili comparatur, cum nihil Religione
fortius sit ad cives in officio continendos.
Wolfius, qucm Protestantcs Philosophiae naturalis principcm
post Leibaitium notninant et existimant, haec ingenue fatetur
part. 8 jur. natur. §. 955 : Qui absurdum put ant jus circa sacra
separatum ab imperio civili , quasi respublica in republiea finga -
tur , judicium omnino praecipitant , nec absurditatem demonslra-
re valent. Sane in Republiea Hebracorum jus circa sacra crat
penes Pontificem maximum , imperium civile penes Regem , et
uterque jus stium habebat pleno jure , ac independenter ab alio:
ecquis vero dixerit hoc institutum fuisse absurdum , etlamsi sepo -
nas , quod fuerit divinum ?
Vide Zallwein tom. 3 quacst. 11 cap. 5 §. 10.
#
Digitized by Google
DE RECTORIBES ECCLESIAE
EORUMQUE JIJRIBL'S ET OFFICIIS
8cribendum sumiinus, ubi de Romano Pontifice, qui in
B. Petri Apostolorum Principis locum , atque de Epi-
scopis, qui in locum Apostolorum succedtmt, deque
eorum juribus et officiis disseremu9. Sed ante eorum
opinio refellenda est, qui tradunt ecclesiasticam po-
testatem oranem non Petro et Apostolis, tamquam cer-
tis designatisque personis , sed toti Ecclesiae fuisse
traditam,
Edmundus Richerius in lib. de eccl. et polit. po-
testate sic tradit : Deum et naturam priiis atque imme-
diatius ad totum suppositum , quam ad aliquant partem
suppositi , quamvis nobilissimam 9 intendere , eamque ob
causam facultatcm videndi e. g. datam esse homini , ut
per oculum 9 tamquam organum et ministrum hominis
exerceretur . Nam oculus per et propter hominem exist it.
Inde concludit, i.° Christum fundando Ecclesiam prius et
immcdiatius claves , scu jurisdictionem toti dedisse Eccle -
/ />
Institutionum Juris publici ecclesiastic! librum
482
siae, quam Petro : a. 0 Papam et Episcopos nonnisi mi -
nistros esse , wf jurisdictionem illam exerceant nomine et
consensu totius corporis. Richerii errorem amplexati sunt
Jansenistae; sic inter damnatas Quesnellii propositiones
nonagesima haec est: Ecclesia potestatem excommunican -
di h abet , ut cam exerceat per primos Pastores de con-
sensu saltern praesumpto ipsius corporis. Hi omnes ante-
signanuin habent Lutherum lib. de Captiv. Babyl., in
quo affirmavit neque Pontifici., neque Episcopis ullam.,
nisi ex fidelium consensu, potestatem esse. Itaque Ec-
clesiae regimen democraticum effingunt, ubi tota po-
testas est penes multitudinem , a qua Pastoribus ceu
ministris communicatur , ut ipsius nomine et consensu
exerceatur.
• Nonnulli scriptores catholici docuerunt, claves ec-
clesiasticae potestatis a Christo immediate traditas Ec-
clesiae fuisse. Sed horum sententia a Richerii errori-
bus omnino discrepat. Richerius Ecclesiae nomine to-
tam multitudinem fidelium intelligit, illi Pontificem tan-
tum et Episcopos. Potestas clavium > inquit Habert de
Hierarch. Eccl. cap. 5 §. 5 q. a, data est Ecclesiae, hoc
est , Pontifici et Episcopis , et his quidem cum subordina-
tion ad Pontificem Petri Successorem.
Doctrina Edmundi Richerii non solum ecclesiasticae , sed
etiam civili potestati infcnsissima est, ita ut post edituni ejus li-
bellum, fere omnes ulriusque potestatis bostes Richeriuin ducem
sequuti sunt ; quod observat Joan. Baptista Faure initio disserta -
tionis adversus Richer islas in tom. 42 Thesauri Theol. F. A. Zacha-
riac.
Digitized by Google
183
. §.. 13 .
♦ ... I
• * DE ERRORIBUS RICHER!!
* *
w
»
Si Richerius affirma9set, potestatem ecclesiasticam
Apostolis eorumque Successoribus, non ipsorum gratia,
se$l primo et principaliter ob totius Ecclesiae utilita-
tem et commodum a Christo collatam fuisse, quemad-
raodum non corpus propter caput, sed caput in bo-
nura corporis constituitur, nemo omnium Catholico-
rum contradixisset. Sed vehementer erravit, dum do-
# 9 4 *
cuit, potestatem ecclesiasticam non modo in bonum
Ecclesiae , sed etiam eidem corpori Ecclesiae datam
esse , in eaque uti primo et immediato Subjecto resi-
dere , a quo Pontifici et Episcopis , veluti christianae
plebis ministris et instrumentis , communicetur. Itaque
f
ejus libeilum de ecclesiastica et politica potestate Sy-
nodus provincialis Senonensis jure meritoque damna-
vit, quod multas contineret propositions , expositiones ,
et allegationes falsas , erroneas 3 scandalosas , schismaticas ,
et tit sonant haereticas . Siinili censura a Concilio pro-
vincial! Aquensi notatus est , ut scilicet continens pro-
positiones , allegationes , et doctrinas falsas, scandalosas ,
schismaticas , haereticas , et impietatem gravemque errorem
sapientes. Facultas ipsa Sorbonica Richerium ob earn
causam de gradu Syndici theologicae Facultatis deje-
cit, qnod narrat Spondanus ad ann. i6ia his verbis:
Idemque Richer ius auctoritate regia , et decreto Facilita-
te deposit us est a Syndicatu ejusdem Facultatis , quem
*
4
m \
gerebat. Fuerunt etiam multi , qui contra eumdem libel -
lum scripserunt ; plenissime confutavit Andreas DuvaHius
insignis Doctor Sorbonicus y et Regius Theologiae Professor
in Uniters it ate Parisiensi Primarius. Idem praestitit etiarn
Veith in opere, quod inscribitur- Richerii sistema confu-
tatum -. His condemn ationibus Concilium Constantiense
jam praeiverat, banc Wicleffi propositionem ordine 37
condemnando : Nec Papa est proximus et immediatus
Vicarius Christi. Haec siquidem est ipsissima Richerista-
rum sententia. Sed demum Riche rius ipse declaration^
*
bus editis errorem cognovit et reprobavit, seque do-
ctrinam suara, seu potius haeresim, ex putridis Luthe-
• •
ri et Calvini foritibus hausisse professus est: quamquam
an in sua retractatione constans , an varius fuerit, ni-
hil facit ad rem praesentem, in qua non de sincera et
constant! emendatione Richerii; sed de ipsius doctrina
disputamus.
Sed jam doctrina catholica efcponenda est. Igitur
affirinamus, omnem potestatem ecclesiasticam S. Petro
et Apostolis, iisque solis divinitus tributam fuisse, ideo-
que duos hujus potestatis gradus divino jure constitu-
tes agnosciinus, quorum primum tenet Summus Ponti-
fex , et alterum Episcopi : Summus quidem • Pontifex
tamquam S. Petri Successor, Episcopi vero tamquam
Successores Apostolorum. De quibus seorsim distincte-
que tractandum est.
Quidam opinantur Parochos a Christo insiiiutos fuisse, co-
rumque divinam originem repetunt a septuaginta duobus Disci-
E ulis, quos Ipse Christus elegit, et idcireo praeter Pontificem et
piscopos tertium constituunt in Ilierarchia jurisdictionis gradum,
in quo Parochos locandos esse jure divluo exislimant. Vcruiu hacc
t
185
opinio de divina Parochorum instilutione a celcberrimis Theolo-
gis et Cnaonistis jamdiu profligata esl. Parochi quidem insiitutio-
uis divinae sunt, quod ad charactcrem ordinis attinet., proptCrea
quod in ordinis Hicrarchia divinitus constitute., praeter Episco-
pos, Sacerdoies etiam ct Ministri positi sunt. At nullum in Seri-
piura aut in Traditionc testimonium repetitur, quo demonstrari
possit, Parochos a Christo Institulos fuisse. Hinc S. Thomas 2 2
q. <88 art. 5 ad 5 ait: Dicemlum, quod formam septuaginta duo-
rum Discipulurum non solum tcm nL Presbiteri Curat i , sed qui -
curnque alii minoris ordinis , qui Episcopis in eorum officio subser -
yiunt. Non enirn legitur , quod septuaginta duobus Discipulis Do-
minus aliquas determinalas Parochias assignaret , sed quod misit
eos binos ante faciem suam in ornnem civitatem et locum , quo
erat ipse venturus, - ~ ,
De hoc argumento late disserit cl. Joannes Devoti Institut.
Canonic, lib. I tit. 3 sect. <0 $. 87; ilemque Petrus Paludauus de
„ caus. immed . Eccles. potest, art. 2 conclus. 3.
• ' ■§. 14 .
DE ROMANO PONT1FICE S. PETRI SUCCESSORE
Primatu8 est ad pascendam regendamque Ecclesiam
institutus. Quod autem totius communitatls bonuin et
regimen spectat, id sane oportet in eadem commuui-
tate fixum et perpetuum esse. Ergo moriente Petro ,
Primatus extingui non debuit, sed omnino manere at-
que perseverare, utpote qui non in commodum ipsius
Petri, sed propter unam atque perpetuo mansuram Ec-
clesiam constitutus est. Ex quo fit, ut perpetuitas Pri-
matus, non 8ecus atque ipsius institutio, ab jure divi-
no proficiscatur. Sed Primatus perpetuitas Successorem,
in quern trauseat, omnino postulat; atque adeo ex ipso
jure divino et Christi institutione aliquis sit oportet,
qui mortuo Petro in Ecclesiae Primatum succedat. Suc-
i3
«
* .*
<86
cedit autem Roraanus Pontifex; quod multis argumen-
ts comprobatur.
i.° Quidem ratiohe successionis. Successor enim et
heres spiritualis potestatis semper in Ecclesia habitus
est, qui in earn Sedem conscendit, quam alter aut mor-
te, aut abdicatione spontanea vel coacta Vacuam reli-
querit. At Petrus Antiochenam Sedem deserens, secum-
que Primatum gerens, ad Romanam Sedem se transtu-
lit, in eaque supremum diem obiit, et Ecclesiae Pri-
matum deposuit. Unus ergo Romanus Pontifex , qui in
Cathedram S. Petri succedit, legitimus heres est ac Pe-
tri Successor, atque adeo in Romanum Pontificem jus
omne Primatus transmigravit. Petrum autem advenisse
Romam, ibique et Sedem collocasse, et ad obitum us-
que, tenuisse , testis est ipse Petrus, qui epi6t. i cap.
ult. v. 1 3 ita scribit: Salutat vos Ecclesia , quae est in
Babylone collecta. Neque enim Babylonis nomine Ba-
bylonem Chaldaeorum intelligere voluit, quae ante earn
' <
epistolam exaratam eversa fuerat, neque Babylonem
Aegypti, quae obscurus plane locus tunc erat, nec ur-
bis nomine dignus, sed Romam significare voluit, quae
etiam in Apocal. cap. XVII v. 5 Babylon appellatur. Id
sane docet Papia9 Apostolorum Discipulus ; id S. Hie-
ronymus de Viris illustribus cap. 8: Petrus , inquiens,
in epistola prima sub nomine Babylonis figuraliter Romam
significat; id Beda in eamdem epistolam cap. 5 dum ait:
Babylonem typice Romam dicit , videlicet propter confu -
sionem multiplied idolatriae ; id denique Interpretes ple-
rique omnes; qua de re confer Calmetum in disserta-
tione De itincrc Romano S. Petri , et Fogginium in ope-
*
J
•w
y
*87
re De Romano Divi Petri itinere , ex ere. io. Quae qui-
dem veritas tot tantisque Juculentis veterutn Patrum ac
8criptordm monumentis evineitur , ut ob consensum’
scriptorum ne ipsi quidem Protestantes saltern doctio-
res earn rein in dubiura revocaverint. Atque adeo Pear-
sonius inter juniores heterodoxos clarissimus diss. I de
successione primorum Romae Episcoporum cap. 6 et 7
demonstrat, nurtquam non habitum pro certo , Roma -
nam Sedem a Petro institutam , et Romanos Pontifices
Petri Successor es esse 9 ita ut de Petri in TJrbem advent a
' et obitu ambigi non possit , quin omnia humanae fidei et
auctoritatis fundamenta coneellantur. ' *
' a.° Ex consensu totius Ecclesiae: omnes enim Epi-
scopi per orbem dispersi , et universa Christi Ecclesia
omni tempore professa est^ Romanos Episcopos legiti-
me ele^tos, Successores S. Petri - habendos esse 5 ipsi—
que Romani Pontifices potestate Primatus , ejusque ju-
ribus et praerogativis , cum supra . fideles , turn supra
Episcopos ipsoSque Patriarchas , contradicente nemine ,
usi sunt. Nicolaus I ip epistola ad Michaelem Orientis
Imperatorem octo Patriarchas Constantinopolitanos re-
censet, qui a Romanis Pontificibus Patriarchatu exau-
ctorati fuerunt. Mittimus testimonia Patrum, quos ma-
gno numero turn graecos, turn latinos in medium pro-
fert BeUarminus de Rom. Pont. cap. XV et XVL *
* < 3 .° Denique ex Conciliorum auctoritate. Concilium
Oecumenicum VII epistolam Adriani ad Tarasium ap-
probat, in qua haec habentur do Ecclesia Romana:
Cujus Sedes per totum t err drum orbem Primatum obtinens
lucet , omniumque Ecclesiarum Caput existit. Concilia La-
/
/
1
\
1 *
1
i
Digitized by Google
<88
teranense III, et Lugdunense I Sedeni Petri matrem et
magistram universalis Ecclesiae, Romanum Pontificein
Christi Vicarium, Successorera Petri, et Rectorem Uni-
versae Ecclesiae appellarqnt. Verum ad rem nostram
satis superque sit dogmatica Goncilii Florentini defini-
tio, quara graeci et latini Patres his verbis proposue-
runt: J Definimus S. Apostolicam Sedem , et Romanum
Pontificem in universum orbem tenere Primatum , et ipsum
Successorem esse B. Petri Principis Apostolorum , et ve-
rum Christi Vicarium , totiusque Ecclesiae Caput, et Chri-
stianorum patrem et doctorem exist ere • et ip si in B, Pe-
tro pascendi , regendi, et gubernandi universal em Eccle -
siam a D. N. J. Christo plenum potest atem trad it am es-
se , quemadmodum etictfn in gestis Oecumenicorum Conci-
liorum , et in sacris canonibus continetur . .
Confer Petrum Ballerinium Dc vi et ratione Primetus Ro~
manor um Pont i/ic tun , Ennodium Faventinum De Rornaqi Pon-
tificis Primatu, et Auctorcm Opcris, quod inscribitur « Quis est
Petrus? Sivc qualis Petri Primatus » Raii$bonae <791.
§. 15 .
DE FINE PRIMATUS
■ ■ '
.• .
Cum de fine Primatus quaeritur, non ea quaestio
, instituitur, cur Petro potius, quam alteri cuidam Apo-
stolorum Primatus concessus sit? Ejus quidem conces-
sionis causani SS. Patres adscribunt vel ordini vocatio-
ns. quia Petrus omnium primus rebus opmibus se ab-
dicavit; vel eximiae cjus fidei, quia primus in Christo
<80
divinitatem agnovit et confessns test; vel fervent! Amo-
ri, quia Christum plus ceteris diligebat. Sed quaestio
proposita est; quid fuit causae , cur Primatum Chri-
stas instituerit ? Jam vero Primatum a Christo institu-
tum esse , ut catholicae Ecclesiae unitas formaretur,
sartaque tecta custodiretur, ex perpetua et luculenti
SS* Patrum traditione certum est, Irenaei, Hierouymi,
Leon is Magni_, aliorumque Patrum testimonia longum
esset referre , eaque legi poterunt apud Petrum Balle-
rini in aureo libro De vi et ratione Primatus "cap. i3.
Quamobrem Catechismus Romanus ad art. 9 Symboli
§. ia praeclare et verissime tradidit: Fuit ilia omnium
Patrum ratio et sententia consentiens , hoc visibile Caput
( Romanum Pontificem ) ad unitatim Ecclesiae constituent
dam et conservandam necessarium fuisse. Sane Christus
Dominus non plures , sed unam Ecclesiam constituit ;
priraaque et potior Ecclesiae praerogativa in unitate
posita est, quod Synodus Constantinopolitana I in Sym-
bolo Fidei definivit. Nulla autem unitas esse potest,
aut excogitari, nisi unus et certus .sit Episcopus, cui
reliqui Pastores et fideles adhaerere et subesse tenean-
tur. Itaque Christus , ait Cyprianus lib. de Unit. , ut
unit at em manifestaret , unam Cathedram constituit, et uni-
tatis ejusdem originem ab uno incipientem sua auctorita-
4 r
te disposuit et Primatus Petro datur , ut una
Christi Ecclesia , et Cathedra una monstretur. Et Opta-
tus Milevitanus lib. a contra Parraenianum : Negare
non potes Petro Cathedram Episcopalem primo collatam ,
in qua una Cathedra unitas ab omnibus servaretur , ne
ceteri Apostoli singulas sibi quisque defender ent .
190
Haec autem unitas v potissimum sita est ip imitate
fidei et imitate caritatifi seu communionis. Primo qui-
dem in unitate fidei, quatenus fideles omnes per ejus-
J 4
. dem fidei professionem Ecclesiarn unara efficiunt. Ad
rem antiquus Auctor Commentarii in Psal. aS, Hiero-
nymi operibus olim inserti: EccUsia , ait, ex pluribus per -
*
sonis congregatur , et tamen una dicitur propter unita -
tem fidei. Secundo autem propter unitatem caritatis
8eu coramunionis, quo nomine venit specialis quaedam
caritas, qua fideles debent non solum colere et dili n
gere Episcopos suos, sed eis praecipue cooseptire afc-
que obtemperare, singuli autem Episcopi et fideles
communicare et subesse debent Summo Ppntifici , qui
catholicae unitatis et communionis centrum es$ et ori-
go* Hiqc Bossuetus in expositione . doctrinae , cathoh
cap. a4 egregie scripsit, auctoritatem Episcopatus $ta~
tuere unitatem in Ecclesiis particularibus , Primatum vero
S. Petri esse centrum commune totius unitatis catholicae .
t
t * • * ♦ i ♦♦ r
. , • ' t w • > :./.!*» , , . « ‘ • * • • i. i • »,
• • • Ex his colligere potoris , unitatem fidei et communionis cum
Summo Capite Romano Pontffice penitus necessarians esse : ac
iaanitcr profited se.->e communioni catholicae adhacrere^ qui a
Romano roniifice propter haeresim, vel propter schisma dissen-
tiunt. Cum Miletius, Vitalise et Paulinus dc Episcopatu Aniioche-
no contcnderent , S. Hieronymus ad Oamasum iitleras dedit, ut
verum Epjscopum inlernosceret: Ego , inquit, clamito: Si quit
Cathedrae Petri jungitur , me us est. Miletius , Pitalis , Pdulinus
tibi haererc se dicunt. Possim credere , si,. hoc unus as sere ret »
nunc autem aut duo mentiunlur , aut omnes : idcirco Beatitudi -
nem tuanx obtestor, ut mihi litteris tuis , apud quern in Syria
debeam communicare , significes. ■ ‘ ",
De hoc argumenlo legendum est praeclarum opus De schi-
smate , quod galiicc primo editum est, turn ilalice redditum pro-
diit anno 1718 sine nomine audtoris et loci.
i ^ .
*
/ . DE NEXU PRIMATUS CUM ROMANA SEDE
' Quamquam catholicis omnibus certum exploratum-
que sit , Romanos Pontifices divino jure in Primatum
S. Petri succedere, quia Christus Primatum ipsum per-
petuo in r. Successoribus Petri permansurum instituit:
quaestio tamen est; quonam jure, divino ne, an hu-
mano Supremus Pontificatus Romanae Sedi adnexus
sit, et ideirco an praerogativa Primatus ipsius a Ro-
raana Sede evelli, et in aliam Sedera transferri possit?
Putant aliqui conveniens fuisse, et forte etiam neces-
sarium ad omnem removendam dubitationem super
legitimo Successore S. Petri , ut Sedes aliqua parti-
cularism pro suis Successoribus a Petro eligeretur, tam-
quam medium quoddam, quo Primatus praerogativa in
certos Successores transiret; sed in Petri potestate fuis-
se quam mallet Sedem eligpre, et ideo Petri voluntate
factum esse,utRomae potius, quam alio in loco suam
Sedem ad mortem usque collocaverit. Quemadmodum
ergo ( sic enini argumentantur ) ex facto Petri , quod
humanum est, Primatus universae Ecclesiae in Roma-
na Sede relictus fuit , sic potent ex dispensatione hu-
mana nempe Ecclesiae iterum ab ea Sede separari.
Aliqui contra affirmant, Romanam Sedem electam
et Successoribus Petri constitutam fuisse, non ex unius
Petri , # 8ed etiam ipsius Christi voluntate; ex quo con-
sequitur, Primatum eidem Sedi divino jure ita adnexum
49'2
esse , ut nulla auctoritate humana possit ab eadeni se-
pararl. Ad hanc tuendam sententiam mirifice faciunt
ilia SS. . Patrum et Conciliorum .dicta, in quibus de
Sede Romana* adeo praeclara praedicantur , ut semper
earn aSserant ab ipso Salvatore nostro Primatum obti-
nuisse , nec .non disponente Domino Ecclesiarum o-
mnium matrem et magistram extare. Quis enim ignorat
celebre illud Gelasii dictum in Concilio Romano : San -
eta Romana Ecclesia nullis synodicis constitutis • ceteris
Ecclesiis praelata est , sed evangelica voce Domini. et Sal -
vatoris nostri Primatum obtinuit ( Apud Mansium Con-
ciliorum edit. tom. VIII col. 147. ) ? Et ante Gelaskim S.
Leo ep. 120 ad Theodoretum scripserat de Sede Ro-
. mana his verbis : Ceteris Dominus statuit praesidere . Ac
denique, ut cetera- omittam , in Concilio Lateranen-
si IV Sedes Romana praenunciatur , unam '.earn esse >
quae disponente Domino super omnes alias or dinar iae
potestatis obtinet principatum , utpote mater unwersorum
Christ i fidelium et magistra.
** t
Hac de re legendusoest Benedictus XIV de Syn. Dioeces. lib.
\ I cap. i , Ballerinius Vindic. auctorit. Pontif. cap. 8 $• 2 , Dis-
sertatio Augustoduni edita an. 4782, cui tiiulus Epistola Sillasipi
a lapide , an summits Pontificatus a Romana Ecclesia avelli , et
alio transfer ri possit , et Auctor Febronii dbbreviati cum notis
tom. I $. 3 , ex quo facere non possum quin aliquot argument a
suutam, et hoc loco in .medium proferam, quibus sententia no-
stra uairurn in inodum cortfirmatur. Sunt autem hujusmodi H .° Hula
Scdi non aliquod Concilium , non alii homines , sed solus Petrus ,
at. quidem si non spcciali praeccpto , saltern instinctu divino Pri-
matum adnexuit. 2.° Sedes Primatus tot inter procellas tnirubi -
liter conse/vata fuitj ut nec Pagani nec haeretici contra earn
pracvalere potuerint , dum e contra omnes aliae Ecclesiae apostd -
licac y ct Sedes Patriarchules ab haeresibus et infidelttate abs or-
pins esse videmus. 3.° Romana Ecclesia ultra niillc septingentos
annos in quiet a posses sione Primatus fuit , et a print is usque tern -
I
poribus nullum Concilium, milltts S* Paler, null us Imperator vel'
cogitavit , vel dixit PrirnaLum hutic a Rornana Sede ad aliam
transferri posse , quod silentium et possessio contrariam sehlen
Ham de auferihilitate faciunt omnino incredibilem ct temera -
riant, 4.° In aliis Ecclesiis , ad quas forte transferretur Primatus ,
deficerel Apostolicitas , idest, non fbret Apostolica ; turn quia ab
Apostolis neque fundata , neque a Petro immediate gubernata
fuisset , sicque regrediendo a saeculo ad saeculum , usque ad Pe-
tr um pervCmri non posset, in. quo tamcn praecipuum argumen-
tum contra haereticos posuerunt SS. Patres Irenaeus , Cyprianus ,
Augustinus , tradition em Apostolicae doctrinae per continuam se-
rietn Romanoram Pontiflcum demonstrantes , dum aliae Ecclesiae
vel Incertam , vel saltern non apostolicarn hnbebant originem.
5.° Per talent trandationcm periret ipsa traditio Patrtim , qui
die tint / ideo Prinxatum in Romana Ecclcsia haerere , quia haec
a S. Petro fundata , et usque ad mortem suani gubernata fuit , at -
tfue ab eodem depositum doctrinae tenet , atque custodit. 6.° Tatis
translatio fbret causa schismatum , et femes litium nunquant flr-
/ Uendarum .
S. 17 .
tf •
DE IMMEDIATA POTEST ATE SUMMl PONTIFICIS
r
Eminentem Primatus dignitatem nonnulli scriptores
imminuere, et propemodum destruere conati sunt, ex-
cogitata distinctio ne mediatae et immediatae potestatis :
siquidera tradiderunt , potestatem Primatus non esse
immediatam seu ordinariam , ita ut ad Roman um Pon-
tificem, tamquam ordinarium Pastorem, cura et regi-
men singularium oviura pertineat; sed pqtestatem earn
tantummodo mediatam seu extraor dinar iam esse, qua-
tenus tota vis Primatus posita est in supplenda aliorum
negligentia , et aliud nihil potest in aliena Dioecesi,
« •
nisi extraor dinario casu , ubi salus et unitas Ecclesiae
* periclitetur. Quae quidem opinio contraria est turn ver-
m
bo Dei, quandoquidem ab ipso Christo totu9 grex, hoc-
€St , fideles omnes et Episcopi Petro immediate traditi
sunt illis verbis Joan. XXI i5, i6,iq: Pasce agnosmeos,
pasce oves meas ; turn doctrinae Conciliorum, ex quibus
unum proferam generale Lateranense IV, cujus haec
verba: Romana Ecclesia, disponente Domino , super omnes
alias ordinariae potestatis obtinet principatum; turn San-
ctis Ecclesiae Patribus, qui Romanum Pontificem cer-
tatim appellant Pastorein Pastorum, Episcopum Epi-
scoporum , Episcopum universalem ; turn denique do-
ctrinao catholicae de Romani Pontificis Primatu. Facul-
tas Theologica Parisiensis anno i683 : Antiquae suae
in Sedem Apostolicam rcverentiae esse duxit hie breviter
de ea praefari , diserteque repet ere, quod olim non semel
professa est , Romanum Episcopum esse jure divino Sum-
mum in Ecclesia Pontificem , cui omnes Christiani par ere
tenentur , et qui immediate a Christo non honoris solum,
sed potestatis et jurisdictionis Primatum habeat in tota
Ecclesia . Idque debent Catholici omnes profiteri. Jam
vero si Romanus Episcopus est divino jure Summus in Ec-
clesia Pontifex , si immediate a Christo Primatum pote-
statis et jurisdictionis in tota Ecclesia habuit , si omnes
Christiani eidem par ere tenentur , manifeste falsa , atque
etiam catholicae doctrinae adversa eorum opinio est , qui
docent Pontificem nihil in Ecclesia posse, praeterquam in
casibus extraordin'ariis ad snpplendam aliorum negligen •
tiam. Praeclare igitur Natalis ab Alexandro mentem
suain, imo vero doctrinam Ecclesiae catholicae sic ex-
plicat dissertatione IV in saeculum I schol. 3 : Roma-
nus Pontifex summam habet, eamque or dinar iam , in Ec -
495
clesia unwersa potest atem et auctoritatem ; quam non ex-
traordinariis dam tax at casibus, sed semper exercere potest
t *
et in fideles universos et in ipsos Ecdesiae totius Episco-
pos , quia Pastorum omnium ujrus est Pastor .
Vide Zallinger Jur, eccl. pub. cap. 4 J- 344 > et Ennodium
Faventinum De Romani Pontificis Primatu part, secunda capiti-
bus 5 et 6.
' »
§. 18 .
• i
DE RATIONE DETERMINANDI OFFICIA
ET JURA PRIMATUS
In determ inandis officiis atque juribus , quae Pri-
matui cohaerent, aliqui Canonistae hac ratione argu-
mentari solent. Nempe ajunt, omnia Primatus officia
ac munera in tuenda conservandaque Ecclesiae imitate
sita esse , ideoque tantam in Primatq potestatem aucto-
ritatemque inesse, quanta ad eum finem obtinendum
est prorsus necessaria. Itaque concludunt, ea omnia et
sola esse Primatus jura , sine quibus unitas Ecclesiae chri -
stianae conservari non potest.
Verum qui sic argumentan.tur in eo peccant, quod
jura Primatus iis limitibus coarctant , quos Ghristus rni-
nime posuit. Primatus quidem ad tuendam conservan-
damque unitatem institutus est; veruntamen multa ea-
que praeclara jura obtinendo fini maxime consentanea,
hoc est, jubendi, judicandi, cogendique potestatem a
Christo ipso accepit, quo melius supremam in Ecclesia
universa potestatem exerceat.
i
Digitized by Google
<96
' Hinc Tridentina Synodus sess. XIV cap. 7: Merito,
inquit, Pontifices Maximi pro suprcma potestate sibi in
Ecclesia universa tradita causas aliquas criminum gra -
viores sno potuerunt peculiari judicio reservare. Igitur ju-
ra Primatus profluunt turn ex fine tuendae unitatis,
turn ex summa et plena potestate, qua Pontifex ad
explendum munus suum in tota Ecclesia potitur.
Scite admodum Auclor Opens, quod inscribitur « Quis est
Petrus? Sive qualis Petri Primatus » Ilatisbonae <79! pag. 97 et
seqq. : Pervulgatiun hodie , ait , ac tantum non universale inter
nosti'os Canonistas axioma est , idque oppido fallax et aequivo-
cum: cum primatus propter unitatem ecclesiae sit , NIHIL PRI-
MATEM POSSE , QUOD AD UNITATEM NON SIT NECESSARIUM. HOC UXiO-
mate , ut ajunt , indubitubili , certissimoque assumpto sequel as
inde plurimas derivant , quids tolam quantum sunimi Pontificis
potestalem aut arctissime' contrahere , aut penitus enervare , ir-
r it unique facere allaborant. Cum enim ex una parte circa dogma-
ta fidei morumque Papcic sententiam negent esse infallibilem ,
nisi per accedcntem , et quidcm universalem Episcoporum consen- •
sum ; cum in super ex altera parte nihil concedant a Paoa sta-
tui et imperari posse , nisi quod absolute nCcessarium sit ad
conservandam Ecclesiae universalis unilatem , ad hanc vero nulla
sit nccessaria lex ctrea disctpllnam , utpotc quae pro varietale
locorutn varia esse possit f consequitur Pontificiarn auctoritatem
tarn quoad res fidei et morum , quant el disciplinae per se ipsain
nihil amplius vale re , sed sine omni jam efficacia esse , irritant -
que , ac nullam. Ita juris episcopalis restaur at ores hodierni ( si
Superis placet J scopum consiliorum suorum attigisse sibi viden-
tur , magnoque sibi plausu adjubUant . Sed triumphi paeana ante
victoriam canunt .
Salt. we bona fide vel primum jam principium ponitui' verbis
hisce in deter min atis et aequivocis : primatus est propter unit a-
tem? Quuero ex ipsis , quam unitalern intelligant , an fidei tan-
turn , an dupliceni illam, quae a Christo in sua Eclesia instituta
est , tarn fidei , quam et obbdientiae unitatern? Si primum illud
tacite intendant , eo ipso manifesta jam ipsorutn fallacia est :
Christas enim non solum ejusdem fidei , sed eliam ejusdem obc -
dientiae siiam voluit esse dilectam sponsam unius viri , seu luiunt
corpus sub uno Capite , unitm ovile sub lino Pastore. Pi alter o
eoqiui inlegro tantum sensu firmum stat hoc principium : prima-
tus A CHRISTO J.VSTITUTUS EST , UT UNA IN FIDE ET OBED4ENTIA
christianorum sit ecclesia. Jam vero prindipii veritate plena in
Digitized by Goc
<97
la mine posita , nonne in aprico est nuda consequent iae .falsi t as :
ERGO PAPA NIHIL POTEST 3 QUOD AD UNITATEM NON NECESSMIUM ?
Qaarn hate inania et faflacia verbal Jtapotius debuisset (leri
conclusio: ERGO cum PAPA IMPERAT , NECESSARIO obedienduv est.
Ipsa enitn obedientia ad unitatem a Christo institutarn neccssaria
est : hinc omnes suas fideles oviculas Petro subditas esse voluit ,
cui soli jus totum ovile pascendi dedit: pasce oves me as.
§. 19 .
' ♦ »
DE ESSENTIALIBUS ET ADVEHTITIIS
JURIBUS PRIMATUS ‘
t
Distinctio inter jura Primatus essentialia et adventi-
• «
tia nova est, sicut nomina ipsa nova sunt, et plane
excogitata ad potestatem Primatus deprimendam. Jura
essentialia dicunt, quibus 8$mper-et ubique Summi Pon-
tifices usi sunt : adventitia vero , quae ex veteri Eccle-
• j
siae disciplina in confirmandi9 Episcopis , et plerisque
causis finiendi9 non a Summo Pontifice, sed a Metro-
politis, et Conciliis provincialibus exercebantur. Cum
itaque Summi Pontifices, commutata Ecclesiae discipli-
na , haec posteriora jura sibi adjudicaverint, ea profe-
cto non essentialia jura Primatus , sed prorsus adventi-
tia habenda esse contendunt.
Hac super re animadvertenduni in primis est, jura
Metropolitarum , Conciliorumque provincialium ab Ec-
clesia originem duxis9e; neque enim Christas provincias
designavit, neque Mctropolitas instituit, neque ea de
re ullum Apostolis mandatum dedit; et quanKjuam Do-
198
ctores non consentiant inter se circa originem et pote-
statem Metropolitarum, Conciliorumque provincialiurn,
cum alii a Sede Apostolica , alii ab Ecclesiarum con-
suetudine ortam esse contendant ( de quo infra dispu-
tabimus ) ; illud. taraen apud omnes compertum est,
eorum originem et potestatem institutioni humanae tri-
buendam esse.
Ea igitur potestas, quam Metropolitae, Concilia-
que provincialia in Episcopos comprovinciales humana
institutiOne exercebant j non erat eorum propria et na-
%
tiva ; tantummodo ejus potestatis usus ipsis tributus
fuerat. Ipsa vero potestas in Pontifice reside bat , ut qui
j < I
ratione Primatus divinitus instituti oinnem potestatem
ecdesiasticam in se complectitur. Hide Metropolitae,
et Concilia provincialia in usu eorumdem jurium au-
ctoritati Primatus omnino suberant: quapropter Siricius,
Innocentius, Zozimus*, aliique Romani Pontifices pro-
vinciarum fines , et jura Metropoleon statuerunt; Epi-
scoporum electipnes, judicia lata, resque ceteras a Me-
tropolitis et Conciliis provincialibus gestas, aut confir-
marunt, aut resciderunt, quorum exemplorum plena
est ecclesiastica historia.
Itaque verissime dictum est a Thomassino in no-
tis ad suura opus de vet. et nov. Eccl. discipl.: In Poti-
tijice tota semper plenitudo potestatis residet , etsi non
totam semper exerceat . Ubi ergo per se exercere coepit,
non jure aliunde comparato, sed jure proprio usus
est. Ex quibus perspicue liquet, jura, de quibus lo-
quimur , a Metropolitis , et Conciliis provincialibus ad
Romados Pontifices non advenisse tamquam nova et
499 '
«
adventitia, propterea quod nullum jus novum et adven-
titium accedere ad eo9 potuit, qui ratione Primatus ple-
nitudinem potestatis habebant.
. »
Praeclare Thomassinus in notis ad suum opus de nova et
vcteri Ecclesiae disciplina aniiuadvcrdt > cam potcstatem a Con-
ciliis provincial bus in Rom. Pontificem non esse translatam., ei?
quc velut novum jus accrevisse, quo antca careret} sed quam .
semper alicubj. exercuerat , cam supersedentibus Conciliis provin -
cialibus coepissc ubique terrorism solus exercere. Et deinde: Ubi
jus ab inferiori ad super iorcm divolvitur , non accipit ab infe-
riori , nee usurpat in inferiorem superior..... Non repetere potest
a superiors inferior ..... Solemne cnim est y jura omnia ad supe-
rior es ab inperioribus devolve, et omnium prorsus potestatum spi -
rilualiuni jura ad Summum Pontificem devolVt posse , quia sum-
mits omnium vertex est Si autem haec jura a Conciliis pro-
vincialibus ad Summum Pontificem devolvuntur , quia summus
omnium vertex est , per per am ergo inde inferior , quod ea -ex
sese non habeat , quod ea usurpet , quod contrario usu possit
amittere.
’ , p , « • * »
§• 20 .
* * •
DE JURE DEFINIENDI CONTROVERSIAS
DE FIDE ET MORlfcUS
1 raiacr»
« » •
His praepositis, ad Primatus jura singillatim enu-
cleanda accedamus. Doctores aliqui sic ea distribuunt,
ut alia in Ecclesiam dispersam alia in Ecclesiam con-
gregatam, hoc est, in Concilia generalia exerceantur.
De Conciliis generalibuS dictum sati9 est in Praenotio-
nibus; nunc vero de aliis juribU3 acturi, a jure defi-
niendi quae9tiones fidei et morum initium ducimus.
Itaque Romanus Pontifex constitutus est catholi-
cae doctrinae inagister, et judex controversiarum de
200
fide et moribua , de quo k catliolicorum nemo dubitat.
An vero ejus judicium, cum ex cathedra loquitur, in -
fallibile ait, nonnulli Theologi in dubitationem addu-
cuntj putantes Pontificia judicium non eaae irreforma-
bile, nisi consensus Ecclesiae acceaserit. Sed antiqua
potior 8ententia eat, qtiae Romano Pontifici de re-
•* bus fidei et morum univ^rsam Ecclesiam docenti pri-
> * t - *
vilegium infallibilitatia vindicat. Ex qua sententia con-
sequitur, ut qui catholici esse velint, omnino debeant
definitionibus ipsius non modo obaequentes sese prae-
bere, verum etiam interno mentis aasensu audientes
ease, et credere. Quarn quidem obligationem denun-
ciavit S. Petrus act. cap. 1 5 v. 7 his verbis : Viri fra -
tres vos scitis , quoniam ab antiquis diebus Deus m nobis
elegit per os meum audire gentes , et' credere* Non di-
xit per os meum audire, et Ecclesiae vel Apostolorum
consensum expectare, sed audire et credere.
Quae quidem de Pontificia infallibilitate sententia
multis Sacrarum Scripturarum , et Sanctorum Patrura
testimoniis demonstratur; qua de re Theologi disaere-
re copiose solent. Sed quoniam ad Canonistas quoque
pertinet, ecclesiasticarum Constitutionum vim potesta-
temque perspectam et exploratam habere, sic*unum
saltern argumcntum , et illud quidem planum , sed o-
lnnino efficax et invictum promendum est, ex quo
facile intelligatur , Pontificis definitionea a veritate de-
ficere nunquam posae,. ut proinde necesse sit eisdein
tamquam catholicia veritatibua, et extemo obsequio, et
interno cordis aasensu firmiter adhaerere. »
Argumentum autem ex fine Primatus hac ratione
201
confieltur. Catholici oinnes confitentur , Primatum.,
quern Petro et Successoribus Christus contulit , ad uni-
tateni maxime Tidei in Eeclesia confirmandam institu-
tum esse , ejusdemque Primatus auctoritatem non so-
lius vigilantiae, adhortationis , et directionis, sed verae
et propriae jurisdictionis auctoritate contineri, et earn
denique jurisdictionem tantam esse, quanta ad chri-
stianos in fide et Religione continendos necessaria est.
Non enim dici , ac ne putari quidem potest Christum
dedisse Pontifici munus conservandae unitatis, et non
dedisse potestatem ac vim , sine quibus eadern unitas
conservari nequeat. Sed Pontifex unitatem fidei custo-
dire non potest, nisi ejusdem definitiones certam et
irreformabilem credendi regulam constituant, cui omnes
subesse teneantur. Si enim subortarn de fide et Religio-
ue controversiam Pontifex ex cathedra definiat, et ni-
hilominus integrum fidelibus sit assentiri vel dissenti-
re, quia Pontifex falli potuit, unitas fidei nulla erit,
sed perpetuae dissentiones , totque et tam dissonantes
in fide et Religione sententiae , quot in Eeclesia et
quam diversa sunt capita.
Sed inquiunt, definitionibus judiciisque dogmaticis
Summorum Pontificum obsequendum esse provisorie ,
sen non dogmatizando contrarium } quamdiu non reclamat
Eeclesia , eoque pacto schismata, et sententiarum dis-
sidia removeri. At vero si ad unitatem in fide exigen-
dam opus est praesidio^ sive accessione consensus sal-
tern taciti Ecclesiae, dut Episcoporuin, Primatus utique
nee aptus erit, nec idoneus ad illud efficiendum, cujus
gratia institutus est. Praeterea cum nomine Ecclesiae,
4
Digitized by Google
202
♦
quae reclamare potest, praesertim Episcopi intelligan-
tur, illud reliquum est, quod judicium Pontificis judi-
cio peculiaris cujusque Episcopi subsit; cum nemo re-
clamare jure possit , nisi cognita causa judicaverit Pon-
tificem in sua definitione erravisse. Igitur ea serltentia
dignitati et fini Primatus omnino detrahit. Sed officit
etiam turn fidei , turn animarum tranquillitati , propter-
*
ea quod nullus foret promptus et efficax modus , quo
nascentes haereses statim oppriraerentur, nam sero me-
dicina paratur , cum malum invaluit : anceps et incer-
ta maneret fides,quam Catholici sequi deberent, quoad
Ecclesiae judicium expectaretur : nulla denique esset
certa via et expedita , qua Ecclesiae consensus investi-
gate posset, ideoque nihil firmum immotumque habere-
tur, cui assensus fidei adhacreret. Quamdiu enim con-
sensus Ecclesiae expectandus erit ? an consensus fide-
lium postulatur, an Episcoporum tantum ? an omnium,
an plerorumque? quid si qui reclam averi nt ? quis ju-
dex erit in numeratione consentientiuin et dissiden-
tium, ut inde compertum sit, an consentientium nu-
merus satis sit catholico dogmati stabiliendo P quis hunc
sufficientem consensum fidelibtis annuntiabit? Semper
itaque in sententia ad versa riorum locus dubitandi esset
reliquus , cujus dubitationis nullus est institutus judex,
nec proinde Christus Ecclesiae suae satis consuluisset.
Quas ob res si ad Ecclesiae unitatem in fide conser-
vandam Primatus a Christo positus fuit, necesse profe-
cto est, ut Pontifex in surs defirtitionibus errare non
possit , et ipsius proinde judicium christiani omnes, et
judices etiam tninores sequi debeant.
203
Vide Bellarminum de Rom. Pontifice lib. 4 cap. 3 et seqq.,
Melchiorem Canum de locis theolog. lib. 6, Jacobum Serry dissert.
1 de Rom. Potitif. fall! et fallere nescio, Cardiualem Orsium dc
irreformabili Rom. Ponlificis in * dcilnicndis fultri controversiis ju-
dicio, Petrum Ballcrinium de vi ac ratione Primatus Rom. Pon-
tifieis cap. 15.
Quiqui imperium inter homines tenant, non modo
jure possunt, verum etiam ratione muneris, quo fun-
guntur, omnino debent ea omnia removere et tollere,
quae communitati aflerunt detriinentum. Atqui nemo
non intelligit quantum Societatibus noceant libri mali ,
qui a rectis credendi vivendique regulis abducunt, mo-
res corrumpunt , dissidia et seditiones adversus legiti-
inas potestates concitant, omnia denique divina et hu-
mana jura miscere , perturbare, et convellere student,
ita ut non temere dixeris, nullum jam esse in civitate
malum, qudd ipsi non fecerint. Jure igitur ac merito
Hebraei, Graeci, Romani dein Imperatores, omnesque
bene constitutae Societates in hujusmodi pestifero et
impio librorum genere exterminando assiduam diligen-
temque operara posuerunt. Sic etiam Ecclesia Catho-
lica, ne deposituin fidei, et animarum salus in discri-
men adduceretur, libros Religioui ac moribus noxios
perpetuo notavit, eorumque lectionem interdixit. Cum
Paulus venisset Ephesum, et divinuih verbuin annun-
ciaret , multi ex eis , qui fuerant curiosu sectali contule -
DE JURE PRAVORUM LIBRORUM
LECTIONIS INTERDICENDAE
201
runt libros , et combusscrunt coram omnibus , quod legi-
liius Actorum Apost. XIX. Hie autem non commemo-
rajbimus judicia , quibus Ecclesia in Conciliis generaK-
busnullo non tempore pravos Jibro9 damnavit, eosque
legi et retineri vetuit. Quae quidem judicia , quoniam
ad fidem et mores pertinent, sunt omnis erroris ex*
pertia. Episcopi etiam sive seorsim , sive in Conciliis
Provincialibus congregati libros damnare , eorumque
lectionem interdicere consueverunt : qua in re potue-
i'
runt errori obnoxii esse ; et praeterea eorum jurisdi-
ctio terminis Dioecesium vel Provinciarum circumscri-
bebatur.
* t
At in primis Romani Pontifices in hac peste libro-
rum avertenda solliciti niaxime luerunt: cumque in ju-
diciis de fide et moribus non secus atque Ecclesia er-
rare non possint, ut supra diximus , suisque legibus
cliristianos omnes obstringant^ bine universo ex orbe
catholico libri , de quibus aliqua suspicio suberat, ad
Romanos Pontifices mittebantur, ut qui eorum judicio
probati essent reciperentur , qui vero improbati ab
omnium manibus eriperentur. Jam inde a Saeculo ter-
tio Dionysius Alexandrinus ad Diony9ium Summurn
Pontificem libros quatuor misit, ut nosceret an recte
de Trinitate scripsisset. Et Augustinus libros quatuotf
contra duas Pelagianorum litteras ad Bonifacium Pon-
tificem misit, significans sese ea scripta niittere non tam
disccnda quam examinanda, et ubi forsitan aliquid dis-
plicueriti emendanda. Libri Origenis ad Pontianmn Pon-
tificem^ liber Pelngii ad Innocentium I, libri Priscillia-
nistarum ad S. Leonem M. missi luerunt , et eorum-
dem Pontificum judicio eondemnati. Athanasius Presbi-
terad Gregorium Magnum confngit, ut suspiciorie hne-
resis se purgaret : Gregorius veritu9, ne quid fraudis
f subesset, illius Episcopum Joannem Constantinopolita-
num interrogandum censtiit. Joannes autem se adver-
sus Presbiterum commotum fuisse respondit, propterea
quod apod eum codex inventus esset haeretica labe
contaminatus, et codicem ipsum Gregorio recognoscen-
dum misit: quem quia , inquit Pontifex ep. 66 lib. 6,
ad nos studuit pro satisfactions transmitters, prior es e jus
partes sollicita lectione percurrimus . Et quoniarn manife-
st a in eo haereticae pravitatis venena reperimus , ne de-
nuo debuisset legi vetuimus. In quem locum Maurini :
Agnosce , inquiunt, antiquam in Romanis Pontificibus li-
bros aliquos prohibendi potest utem, et consuetudinem y cui
9
par ere tenebantur etiam Orient alis Ecclesiae alumni , Con-
st antinopolitano Patriarchae aut alteri alioquin subditi.
Dc jure el modo libros ftdei et moribus noxios prohibendi
diligenter disscruil Jacobus Grelserus Op-Jruin tom. 13, et Ga-
briel Puiherbeus in suo Theotimo , qui stmt libri tres de expur-
gandis mails libri.s : Franeiscus. Ant. Zacharia scripsit Hisloriam
polemicam de prohibitions librorurn. Vide eiiant Joannem Devoti
lust. Canon, lib. 4 lit. 7.
§. 22 .
DE JURE FERENDI LEGES
Recta administrate Ecclesiae postulat , ut eccle-
siastics disciplina bene ordinata consistat, ubi collapsa
sit instauretur, interdum etiam temporibus et locis ac-
206
commodanda. Officium autem et jus ferendarum legum
universalium de ecclesiastica disciplina ad Romanum
Pontificem pertinet, quia supreraum Ecclesiae, Caput
est , qui pascendi , regendi , et gubemandi universalem
Ecclesiam a D. N. Jesu Christo plena potestas tradita
fait, quae est Concilii FJorentini definitio. Quomodo
enim totius gregis Pastor reget, gubernabitque Eccle-
siam., si jure ferendarum legum destituatur, ita ut ne-
queat jubere, quae recta sunt,et prohibere contraria ?
Igitur ii, qui Primatum non modo honoris, sed verae
jurisdictionis divinitus institutum agnoscunt ( agnosce-
re autem debent qui catholici esse volunt ) , fateantur
necesse est, potestatem ferendarum legum ita Summo-
rum Pontificura esse propriam , ut, ea sublata, Prima-
tus etiam divinitus institutus evertatur. .
De Constitution! bus , sive legibus Roman. Pontificum diximus
eliam in Praenotiouibus, itemque de earum promulgatione, ^ae-
ceptatione, neque non de Placito regio. Haec omnia hue quoque
pertinent , et aigna sunt, quae ante ocuios habeauiur.
- • §. 23 .
DE JURE TUENDI SACROS CANONES
• »
Ex cura totius Ecclesiae Petro ejusque Successo-
ribus concredita oritur officium et jus naviter curandi,
ut sacri canones ab omnibus observentur. Hinc Boni-
facius I ep. 5 ad Hilar. Arelat. ait : Convenit 3 Papas
patemarum sanctionum diligentes esse custodes. Romanis
quidem Pontificibus perpetuo summae laudi datum est,
207
quod sanctissimas Patrum regulas et ipsi coluerint sum-
mopere, et ah omnibus servandas diligentissime cura-
verint.
p
Huic juri cohaeret jus animadvertendi in eos, qui
contra fecerint. Sunt enim Romani Pontifices non mo-
do sacrorum canonura custodes , sed etiain vindices.
Quid nimirum ea cura prodesset sine vi ad coercen-
dum idonea ? Quapropter Gaelestinus I in epist. ad
Episcopos per Apuliam, et Calabriam: Quisquis, inquit ,
conatus fuerit tent are prohibit a , sentiat ceusuram Apo -
stolicae Sedis minime defuturam. Quae enim sola ad/no -
nitionis auctoritate non corrigimus , necesse est per seve-
riiatem congruentem regulis vindicemus, Et Leo Magnus
iq epist. ad Episcopos per Campaniam, Picenum, et
Tusciain haec habet : Omnia decretalia constituta tarn
beatae memoriae Innocentii , quarn omnium Decessorum
nostrorum , quae de ecclesiasticis ordinibus , et canonum
promulgata sunt disciplines 3 ita a vcstra dilectione ou-
st o dir i debere mandamus , ut si quis in ilia cornrniserit ,
veniam sibi deinceps noverit denegari. Quis vero ignorat
ea, quae contra Quarto-deoimanos , Rebaptizantes , at-
que alios ecclesiasticis legibus repugnantes a Victore ,
Stephano, ceterisque Pontificibus gesta sunt? I lie , Leo
scilicet Pontifex Romanus , ait Auctor Defens. Declaratio-
ns Cler. Gallic, in Corollario ad calcein ejusdem ope-
ns , latrocinalem Synodum valere non est passus : impe -
ratoria potestate fretum Alexandrinum Dioscorum fregit ,
ad instaurandam cognitionem Imperatorern perpulit. Chat -
cedonensis Synodi auctor , ac delude executor ad consta-
biliendarn communem Ecclesiae fidem invicta potentia ste-
. 208
tit* Eadr.rn exequendi auctoritate freti Gelasius p ac dein-
de sequuti Romani Pontifices adversus imperatores , ac
Regiae urbis Antistites in Chalcedonensem Synodum re-
bellantes nulla nova Synodo indigere se professi , tanta
egere confident ia tantaque vi, ut Imperatores , totamque
orientalem Ecclesiam ad condemnandos perduelles sola
jam Sedis Apostolicae auctoritate perpulerint - Const an-
tinopolitani Praesules alta spirantes , et Principurn gra-
tia ferocientes , et a Nestorianis Acacianisque temporibus
Eccclesiae graves , tamquam in schisma erupturos animo
providerent , qua gravitate poterant , coercebant - Ztaque
eorum tanta vis fuit , ut Agapetus Papa exul et supple x
Const antinopolitanum Praesulem ( Anthimum ) ad pristi-
nam Trapezuntinam Scdem contra Canones dimissam a-
mandaret ; ab hac quoque dejiceret , nisi rectam profit e-
retur fidern.
Ex quibus saris' supcrque relVJlilur eorum error, qui con-
tcnduni Suinmum Rotnaiiuin Pontificem sac ro rum Ganouum me-
rum executorem esse; ideoque moncre et hortari , sed nulla in
coniumaces nisi in ipsis Canonibus sancita poena animadvertere
posse. Ei hi qtiidcm impcium faciunt in Primatum jurisdictimiis
Saneto Petro ej usque Successoribus divinilus traditum, cum ab co
nub-rant coercemli jus, sine quo omnis actus jurisdiciionis con-
temni impunc potest.
§. 24 .
*
**
DE JURE DISPENSANDI SUPER GENERALIBUS
' ECCLESIAE LEG1BUS
Generalis regula est, legis vinculum relaxari posse
auctoritate eorum, qui aut legem condiderunt, aut pa-
rem cum iis potestatem tenent, ex notissimo juris axio-
. 209
mate: Cujus est legem condor e , ejus etiam est illius
ohligationem remittere . Itaque Pontifex super omnibus
ecclesiasticis legibus, et canonibus quoque Conciliorum
generaliuin ad disciplinam pertinentibus dispensandi po-
testate potitur , utpote qui omnem jurisdictionem ec-
clesiasticam, seu plenitudinem potestatis ab ipso Chri-
sto acc&pit. Ad hoc jus comprobandum pote9t argu-
mentum etiam duci ab ipsa dispensationum necessitate.
Enim vero ad spiritualem fideliuin gubernationem , at-
que adeo ad ipsarn eCclesiastiei regiminis rationeirfper-
tinet , ut in Ecclesia sit qui , necessitatis aut utilitatis
m- *
causa intercedente, potestatem habeat iegis relaxandae.
Cui autem melius quam Pontifici earn potestatem *tri-
buemus ?
* Hue accedit constans Ecclesiae Traditio, Patrum
et Doctorum consensus, ac generalium Conciliorum
testimonia, quibus haec Pontificis potestas coraproba-
tur. Qeneralis Synodus VIII dispensationes aliquas non
quidem largita est, sod a $ otn ano Pontifice flagitavit:
qua de re Natalis Alexander diss. de photiano schisma-
te §. aa haec habet : Scripserunt etiam ad eumdem Pon -
tificem ( Hadrianum II ) Basilius Augustus , et Ignatius
Patriarcha , ejus Sanctitutem rogantes , ut de Lector ib us
plurimis ordinatis a Phatio sententiam dicer et, de quibus
non judicarat Synodus , an a Sacerdotii ordinatione in
perpetuum removendi essent , eisve gratiarn facer et ob Ec-
clesiae necessitatem. Rogabant etiam , ut cum Theodoro
Metropolita Cariae dispensaret , eique restitueret Episco-
patum , quia mult a pro Ignatio passus fuerat ; nee defe-
cerat ad Photium, nisi tor mentis compulsus. Intercedebant
2 iO
derdque pro Paulo . Cartophilace , ut concessa ipsi venia
posset ad Episcopatum promoveri. Magnificum sane pro
Romani Pontificis Primatu testimonium , quod Synodus
Oecumenica „ dispensations a Summo Pontifice roget ; ei-
que y non aliis Patriarchis , potestatem a Christo concre-
ditam agnoscat temperandi severitatem canonum , qui ah
Ecclesia recepti sunt universa . Ipsurn Basileense Conci-
lium, quod sane Romani Pontificis auctoritati .minus
favit, haec habet in epist. synodica: Per Concilium au -
$em statuta in nullo derogant potestati Summi Pontificis ,
quin pro tempore 3 loco , causisque , et personis , utilitate
vel necessitate suadente , moderari dispensareque possit.
Quamobrem Auctor defensionis declarationis Cleri Galli-
cani part. 3 lib. a cap. 16 professus est: Sedis Jposto-
licae dispensations nemo catholicus % , nemo veri regiminis
sciens , out rerum ecclesiasticarum gnarus abstulerit.
Gerson, ait Fcbronius., earn dispcnsandi facultatem in Ro-
mano Pontifice non videtur admittere. Sod admittuut pvaestanlis-
sirai quique Theologi et Canonistae , admiltunt quotquot in orbe
sunt Catholici , qui earum legum relaxationem ab uno Pontifice
petnnt , admittuut Concilia generalia. Num hi omties et Gcrsoni
et Febronio et corum asseclis auctoritate non praestant?
§. 2o.
«
DE JDRE APPROBANDl ORD1NES REGULARES *
Qnidam Doctores putant approbationem Ordinum
Regularium ad Pontificem pertinere ex jure tantum
positivo, quatenus Concilia Lateranense IV, et Lugdu-
nense II decreverunt, ne deinceps sine Apostolicae Se-
2H
dis approbatione ullu8 novus-Ordo institueretur ob pe-
ricula et perturbationes, quae ex niinia Religionum fce-
quentia oriri poterant 1 (cap. fin. de relig. domibua, et
cap. unic. eod. tit. in 6 ). Verum aliquae rationes pro-
ferri possunt, propter quas ea approbatio ad Summum
Pontificem jure suo pertinere videatur. Primo quidem,
quia hujusmodi jus ad rectain Ecclesiae administratio-
nein conducit; haec autem administratio ad Summum
Pontificem in primis pertinet: deinde vero quia , tit ait
Sylvius in 22 , a q. 1 86 art. i , majores causae 3 quae sa -
latent animae tangunt , reservari solent Sedi Apostolicae ;
Religionum autem approbatio ad majores causas pertinet ;
quia denique absque approbatione Religiones neqae secu-
ritatem haberent , neque immobilitatem'; possent enim er-
ror es in statutis contineri , et facile possent Congregatio-
ns dissolvi. Et sane nec securitatem , nec immobilitatem
Congrpgationes religiosae olim habuerunt, dum roona-
steriorum conditores, prQ suo quisque arbilrio, mona-
sticam disciplinam temperabant: non securitatem , quia
contingere poterat, ut regulae ad evangelicam perfe-
ctionem comparandam minus essent aptae et accom-
modata© : non immobilitatem , quia tot erant regulae ,
quot monasteria, et regulae ipsae passing mutatae., pt
plure8 non raro in eodem monasterio propositae. Ap^
probatio igitur Summi Pontificis adeo necessaria habita
est , ut sine ea nec Religiones, nec vota solemnia
consistant.
\ f
* ,
Melchior Canus in doclo et clcgauti opere de Locis theolo-
(] : cis lib. 5 cap. 5 scripscrat: Ordines vel probare , vrl rrfeHere ,
f/wjniam non e scientia id soltun , scd etiam c prudcntia pcndvl ,
S
I
Digitized by Google
212
non ad ea pertinct , in quibus Summits Pontifex errare nequil.
Cura aulem ea verba aliqttibus Theologis et Canonists plena in
ccrasidCratissimae temeritatis vidercritur, quo sensu eoque recto in-
telligenda essent, Hyacinthus Serry in Praefatione , quatn ante
illud opus praemisit, cap. 11 dcraonstrare siuduit. Confer itaque
utrumque Auctorem.
§.' 26 .
DE JURE CANONIZANDI
Duplex ratio est sacro et publico cultu eos prose-
quendi , qui ob raartyrium , aut exitnias virtutes ma-
gna cum sanctitatis farna obierurit , quarum altera Bea-
tificatio j altera Canonizatio appellari consuevit. Gonza-
lez in cap. Audivimus de reliq. et venerat. Sanctorum:
Canonizatio , inquit, nunquam licuit Episcopis ; Beatifi-
catio vero primis Ecclesiae saeculis ab illis fiebat. Pri-
mis scilicet Ecclesiae saeculis Episcopi permittebant, ut
alicui cultus et honor beatorum in suis peculiaribus
Dioecesibus exhiberetur. Canonizatio autem, qua de-
cernitur , aliquem in Ecclesia universa pio cultu et
honore colendum esse , nunquam nisi auctoritate Ro-
mani Pontificis fieri potuit; quod idem Gonzalez cita-
to loco’ sic explicat : Cum Sanctus canonizatus propona-
tur ab omnibus fidelibus colendus , et nemo nisi Ponti~
fex praesit cunctis fidelibus , tantiim Pontifex potest San *
ctos canonizare. Accedit quod solemnis canonizatio est
una de majoribus causis , * quae inter christianos proponi
potest , et per consequens ejus cognitio ad Pontificem
spectat ex juribus adductis in cap. Majores de baptismo.
i
I
213
Deinde quia miraculorum approbatio inter fidei quaestio-
nes recensetur , sed quaestio fidei ad Pontificem referen-
da est , igitur tantum per Pontificem canonizatus publice
venerari potest. Hinc Henricus Pirhing ad eumdem titn-
lum Decretalium: Ex quo, inquit, infcrtur quod Episco-
pi non possunt canonizare aliquem etiam pro suis Dioece -
sibus tantum , imo nec Legatus a latere nc quidern ex
speciali commissione Summi Pontificis , quia is non potest
delegare ulteri res fidei .
Itaque jure et merito Alexander III, dum cap. Au-
divimus de reliq. et venerat. Sanctorum bis verbis usus
est : Etiamsi per eum miracula fierent , non liceret vobis
ipsum pro Sancto absque auctoritate Romanae Ecclesiae
publice venerari, et Innocentius III eod. tit.: Rcliquias
de novo inventas nemo publice venerari praesumat , nisi
prius auctoritate Romani Pontificis fuerint approbatae ,
jus canonizandi unius Apostolicae Sedis peculiare et
proprium esse asseruerunt. An vero horum Pontificum
ea mens fuerit, ut jus etiam beatiBcandi Apostolicae
Sedi reservari voluerint, Doctores disputant. Papebro-
chius in Propyleo Maji dissert. 20 ait; Neque tunc pu -
taverunt Episcopi sublatam sibi facultatem circa inferio -
ris ordinis cultum , qucm Beatorum dicimus , mo do ab
Officio et Missa abstineretur . Sed Urbanus VIII omnem
dubitahdi rationeui omnino sustulit , facilitate etiam
beatiBcandi plane aperteque Romanae Sedi reservata.
Quaestio est, an decreta canonizationum sint, ut ajunt , in-
fallibilta; et in uiratnquc partem lrtulta disserunlur. Nobis satis erit
verba S. Thoniac quodlih. 9 art. 1 6 in medium proferre: Ccrtum
est, inquit, quod judicium Ecclesiae universalis errare in Us,
quae ad /idem pertinent, impossibile sit. In aliis vero scntcnUis ,
Digitized by Google
214
quae ad particularia facta pertinent , ut cum agitur de posses-
sionibus , vet de criminibus y vet de hujusrnodi , possibile est , ju-
dicium Ecclesiae evrare propter fattos testes. Canonizalio vero
Sanctorum medium est inter haec duo. Quia tamen honor , quern
Sanctis exhibemus , quaedam professio fidei est , qua Sanctorum
gtoriam credinius , pie crederidurn est, quod neque etiam in his ju-
dicium Ecclesiae errare possit. Et in responsione ad 2 inquit : Di -
vina Provident! a praeservat Ecclesiam , ne in talibus per falli-
bile testimonium hominum falln.tur.
De toto hoc arguniento vide Bcnedictum XIV de Servorum
Dei Bcatificalione y et Beatorum Canonizatione.
*
S. 27 .
’ DE JURE CREANDI EPISCOPOS
Iq primis ob oculos habenda est definitio Triden-
tinae Synodi sess. *3 cap. 8: Si quis dixerit , Episco -
pos , qui auctoritate Romani Pontificis assumuntur , non
esse legitimos et veros Episcopos , sed figmentum huma -
num , anathema sit. Ex qua dogmatica definitione in-
telligimus, praestantissimum jus esse Romafii Pontificis
nullis aut loci , aut temporis limitibus circumscriptum
creandi' ubique Episcopos, qui legitimi ac veri Episco-
pi sint, et haberi omnino debeant. Hinc doctis9imus
Hallier de sacris elect, p. Ill lib. I sess. 5 cap. 4 §. i
num. 18 : Certe , inquit, non dubitant catholici, quin ,
juxta definitione m Tridentini , Episcopi , qui auctoritate
Romani Pontificis assumuntur , sint veri et legitimi Epi-
scopi . Et art. 3 5* 6 num. 4 ^ • Certum est } Romanurn
Pontificem , summam habere potestatem , ut per toturn
christianum orbem Episcopos constituat.
Haec autem catholica veritas confirmatur atque ilr
245
lustratur can. 7 eadem seas. a 3 : Si quis dixerit , eos ,
qui nec ah ecclesiastica et canonica potestate RITE ordi -
NAT I, NEC mi ssi SUNT , sed aliunde veniunt > legitimos
esse Verbi et Sacramentorum Ministros : anathema sit .
Igitur Episcopi non ex sola ordinatione legitimam exer-
cendae auctoritatis Epi9copalis facultatem consequun-
tur, secus vel ipsi schismatici ea potestate legitime ute-
rentur; sed insuper legitima missio necessaria est, per
quam jurisdictionem obtineant, riteque exerceant. Erit
itaque in Ecclesia potestas aliqua, quae raissionis tri-
buendae jus habeat: non enim Christus satis Ecclesiae
suae consuluisset, si, iinposita necessitate -missionis, po-
testatem non designasset, a qua missio petenda et ob-
tinenda esseti Atqui ea potestas solius Romani Pontifi-
cis propria est , idque ex jure divino , quod multis ra*
tiouibus comprobatur. Enim vero potestas creandorum
Episcoporum ad Romanos Pontifices pertinet eodem
jure, quo ad S. Petrum , ceterosque Apostolos per-
tinuit, propterea quod Romanus Pontifex est S. Petri
Successor, totiusque Apostolicae potestatis heres; at-
1
qui oa potestas ad S. Petrum et Apostolos pertinuit ju-
re divino, scilicet ex ipsius Ghristi institutione , ergo
eodem jure ad Roinanum Pontificem pertinet. •
Praeterea in omni bene ordinata societate munus
constituendi Magistratus, qui Provincial administrent ,
ad eum pertinet, qui toti Communitati praeest; atqui ex
divina institutione toti Ecclesiae Romanus Pontifex prae-
est , ergo institutio Episcoporum, qui singulas Dioece-
ses administrent, ad Romanum Pontificem pertinet,
qui, ut verbis utar Concilii Tridentini sess. 24 cap. i
‘216
muneris sui officio debet idoneos Past ores singulis Eccle -
siis praeficere.
^ Et ea quidem potestas propria est unius Romani
Pontificis, quippe qui unus Petri Successor, et totius
Apostolicae potestatis haeres , eique uni pascendi> re -
gendi, et gubernandi universalem Eccle siam a Jesu Chri-
sto D. N. plena potestas tradita furt.
Sed ajunt olim Patriarchas, Primates, et Metropo-
litas ea potestate usos esse. Ita quidem. Veruin undc-
nam ejus potestatis usus ad eos pervenit? Certe qui-
dem non a Deo; enim vero ex divina idstitutione Epi-
scopi omnes sunt pares inter se ordine et potestate,
idque exploratiseimum est. A quonarn igitur Patriar-
chae * Primates , et Metropolitae earn potestatem acce-
perunt? Ab Apostolica Sede, a qua una ejus potesta-
tis usus concedi potuit, ideo quod in ea una ex divina
institutione et jus creandorum Episcoporum, et pleni-
tudo ecclesiasticae potestatis residet , et cui Episcopi
omnes debent esse obsequentes. Et revera ex Cathedra
Petri profecta est ea dignitatis potestatisque praeroga-
tiva , qua primuni illae sedes auctae fuerunt, quae.dein-
de Patriarchales appellatae sunt , ejusdeinque potesta-
tis praerogativa labentibus aunis , certo cuin disci i-
mine graduum ad Metropolitas permanavit , ut divisis
jam Provinciis ecclesiastica negotia facilius et comino-
dius expedirent.
Hinc Patriarchae , Primates , et Metropolitae in
constituendis Episcopis non erant omnino liberi , sed
in ejus potestatis usu formam ab eadein Apostolica Se-
de praescriptam , vel probatam sequi , accuratcque scr-
9
« •
2f7
vare debebant. Quapr.opter Romani Pontifices potestate
sua usi sunt primo , ut ait Natalis Alexander Hist. Ec-
cles. saec. IX et X cap. 5 art. 3 n. 3 et 4> cum jure
*
suo Metropolitanus abusus crat , confirmando contra ca-
nones. Secundo cum dispensatione opus erat , quae a so-
lo Pqntifice Romano , qui unus per totum orbem de ca-
nonibus dispensarc potest , concedi poterat. Tertio cum
Metropolitanus officio suo non fungebatur .
Praeterea Romani Pontifices institutionem Episco-
porum, ubi et quando id optimum factu rati sunt, si-
bi penitus reservarunt: qua in re, quoniam jure suo usi
sunt, nemini injuriam fecerunt. Nainque Patriarchae,
Primates, et Metropolitae jus creandorum Episcoporum,
sive ejus potestatis usum Apostolicae Sedi divinitus da-
tum , neque possessio’ne , neque praescriptione , neque
consuetudine , neque ulla institutione humana sibi a-
cquirere, neque Romani Pontifices eodem se abdicare
potuerunt, quia jus divinum nullo hominum facto et
institutione abrogari , immutari , inverti nequit. -
Ex quibus , ut rem concludam non meis, sed hisce
Hallieri verbis de sacr. elect, et ordinat. part. 3 art. 3
5* 6 num. 55 , duo ista Summis Pontificibus competere
colli gimus , Episcoporum ubique terrarum creandorum cu-
ram et potestatem , qua si aliquando usi non fuerint ,
moderationi eorum ac prudentiae tribuendum , utpote qui
melius ac commodius per alios a se constitutos Patriar-
chas , Primates , Metropolit anos , ordinationem aut de-
lectum fieri posse ccnsuerint , quam per se ipsos. Si quan-
do autem uti voluerint , et expedit e judicaverint , nemo
quaerere possit , qua auctoritate id faciant , cum auctori -
1 5
218
tate Petri id facturi deprehendantur Haec est ea, quarn
totics inculcavimus , Romanae Ecclesiae praerogativa , ut
ordinationibus firmitatem auctoritatemque ob Principatum
ecclesiasticum conciliet , nec absque ejus, communicatione
plcnitudinem officii, ut loquitur Bernardus , seu executio-
nem legitimam aliquis consequatur. Haec Apastolicae Ca-
thedrae praerogativa est ; haec Primatus dignitas ; hoc
non novum , sed ipsius Ecclesiae constitutioni coaevum , quod
semper viguit , privilegium.
Initio Clemens V Sedi Apostolicae reservavit Ecclesias, qua-
rum Episcopi in Romand Curia decedunt Extras. Etsi in tempo-
ral. de Praeb. inter communes , Benedictus XII alias reservatio-
nes fecit Exttav. Ad regimen eodem tit. Denique per Regulas
Cmcellariae collatio omnium Ecclesiarum Cathedralium Sum mo
Pontifici reservata fuit. Quae quidem reservationes factae sunt ad
avertenda complurima mala, quae ex ambilione liominum , ex
studiis partium, ex populi factionibus oriebantur^ Vide Thornas-
sinum de veler. et nov. Eccles. discipl. tom. 2 lib. 2 cap. 33 n. 5.
§. 28 .
DE TRANSLATION CESSIONE SEU RENUNCIATION
ET DEPOSITIONE EPISCOPORUM
Innocentius III cap. a de translatione Episcoporum
sic loquitur : Cum fortius sit spirituale vinculum , quarn
carncde , dubitari non debet , quin omnipotent Deus spiri-
tuale conjugium, quod est inter Episcopum et Ecclesiam,
suo tantum judicio reservaverit dissolvendum. Non liuma-
na , sed potius divina pot estate conjugium spirituale dis-
solvitur , cum per translationem , depositionem , aut ces -
sionem auctoritate Romani Pontificis ( quern constat esse
Vicarium Jesu Christi ) Episcopus ah Ecclesia removetur ;
et ideo tria haec , quae pracmisimus , non tam constitu-
tion e canonica , quam institutione divina soli sunt Roma-
no Pontifici reservata. Enim vero cum unus Pontifex vi
Primatus , seu institutione divina , potestatem habeat
Episcopos instituendi , iilud plane consequitur, quod
ipsi uni institutione divina jus sit transferendi Episco-
pos: qui enim transfertur, is alterius Ecclesiae Episco-
pus consrituitur ; institutiones autem Episcoporum ad
Romanum Pontrficem divino jure spectare jam diximus.
Praeterea unus Pontifex spirituale vinculum solvit, quo
Episcopus cum priori Ecclesia conjungebatur, turn quia
ex regula juris res per quascumque causas nascitur , per
easdem dissolvitur , turn praesertim quia spirituale con-
jugium inter Episcopum et Ecclesiam non humana, ut
ait Innocentius, potestate dissolvitur, sed potestate di-
vina, hoc est potestate adnexa Primatui, qui divinitus
cum ampla ilia in totam Ecclesiam auctoritate institu-
tus est. Quamvis vero priscis temporibus Episcoporum
translationes ex indulgentia Sanctae Sedis a Conciliis
provincialibus factae fuerint, progressu tamen tempo-
ris , unde ex quadam indulgentia permanaverant , ea-
dem ob Ecclesiae utilitatem revocatae sunt.
Sed jam de cessione seu renunciatione dicendum
est. Cuilibet licet Magistratu ecclesiastico se abdicare,
et etiam Pontificatu Maximo , quod S. Caelestinus Car -
dinalium omnium concordi consilio et asscnsu auctoritate
apostolica statuit et decfevit, idque suo exemplo com-
probavit. Quod decretum inter Constitutiones alias ad
perpetuam rei memoriarn de fratrum suorum consilio du -
%jt redigtndum BouiPacius VIII, lit patet ex cap. quo-
niam i de renunc. in 6. Qua de re vide Martiniim Bo-
nacinam de legitima Pontificis electione disp. i quaest.
i punct. i num. 22 , Azoriuni Institut. Moral . part, a
lib. 4 cap. 6 j et Christianum Lupum in secunda Prooe -
miaji dissert atione de Simoniae criminb et v arils ad
ipsum spectantibus cap. a part. 4 > u ld existimat Caele-
stinum V non primum fuisse Pontificum, qui se Pon-
tificatu Maximo abdicarunt.
Verum his praetermissis , nemini fas est auctorita-
te propria ecclesiasticum Magistratum deponere, si llo-
manum Pontificem excipias, qui supra se ex liominibus
habet neininem. Itaque Episcopi, de quibus praesertim
agimus, quasi spiritualis adulterii reos se faciunt, si
propriam Ecclesiarn deserant sine venia Pontificis: nam-
que abdicatio Episcopatus fieri debet ex legitima causa
Apostolicae Sedi probata , et spirituale vinculum , quo
Episcopi Ecclesiae suae obligantur, ab eadem Aposto-
lica Sede laxandiim est.
Quod vero ad jus deponendi attinet : Perentoriam
dare scntentiam , inquit S. Bernard us epist. 239 ad Eu-
geni uni , ad depositionem Episcoporum > solius Bomani
Pontificis noscitur esse . Itaque a primis usque saeculis
eo jure Romani Pontifices usi sunt. Agapetus Anthimum
Compatriarcham Constantinopolitauum deposuit et
Mennam in ejus locum Episcopum consccravit. Qua-
propter Natalis Alexander Hist. Ecclesiast, saec. VI c. a
art. 7: Primutum , inquit, gloriosius exercere non potuit
Romanus Pontifex , quam Constant inopolitanum Patriar -
chain haerelicum axauctorando , et in ejus locum aliutn
221
ordinando , idque nulla Synodo convocnta. Sic etiatn Le-
gati S. Leonis in Concilio Chalcedonensi dixerunt: San -
ctissimus et Beatissimus Papa caput universalis Ecclesiae
Leo per nos vicarios suos Petri Apostoli praeditus digni-
tate episcopali eum ( Dioscorum ) dignitate nudavit ( Apud
Mansi tom. X Conciliorum ). Et Concilium Tridentinum
sess. 6 cap. i de reform, decrevit, Episcopos in suis
Ecciesiis non residentes Romano Pondfici denuneian-
dos esse, qui in ipsos absentes , prout cujusque major
aut minor contumacia exegerit , suae supremae Sedis au-
ctoritate animadvertere , et Ecciesiis ipsis de Pastoribus
utilioribus providere potent, sicut in Domino noverit sa -
lubriter expedire ,
In Cannnicatibus etiam , et Parochiis, ceterisque Beneficiisi
locum habeni translationes, rcnunciationes, et resignations , item-
quc depositions, et degradations, de quibus late disserunt Seri-
ptores juris ecclesiaslici privati in tractalu de Beneficiis ,
§. 29 .
DE JURE EPISCOPOS VEL INVITOS DESTITUENDI
In primis quaeritur, an Episcopus sine suo vido
aut culpa debeat interdum sese Episcopatu abdicare.
Jam vero exs christianae caritatis praecepto, et ex ipsa
naturali ratione edocemur, bonum publicum potins ha-
bendum esse privato bono. Nemo autem dubitat, quin
Ecclesiae et animarum sal us sit privata Episcopi utili-
tate, et temporali ipsius honore longe majus bonum,
et maxime expetendum. Igitur si ejusmodi sint rerum
222
ac temporum rationes, ut Ecclesiae et aniinarum salus
periclitetur, nisi Episcopus loco cesserit, sive quod ipse
omnino nequeat suae plebi prospicere, sive quod mala
plebs ipsum oderit, penitusque deserat, neque ulla re-
liqua sit spes illius mali avertendi, tunc quidem Epi-
scopus debet Episcopatum sponte dimittere, ac profi-
teri, non sibi, sed auimarum saluti se natuin ordina-
tmnque Episcopum fuisse. Praeclare ad rem nostram
Augustinus in lib. de gestis cuin Emerito num. 5 et
seqq. : Quid enim dubitemus Redcmptori nostro sacrificium
istius humilitatis offerre ? An vero ille de Caelis in huma-
*
na membra descendit , ut membra ejus essemus , et nos ,
ne ipsa ejus membra crudeli d 'wisione l anient ur , descen-
dere de Cathedris formidamus? Episcopi propter christia -
nos populos ordinamur. Quod ergo christianis populis ad
christianam pacem prodest , hoc de nostro Episcopatu
faciamus. Hujus rei illustre exemplum reliquit S. Gre-
gorius Nazianzenus , qui studio pacis Episcopatu Con-
stantinopolitano se sponte abdicavit.
Sed quid juris erit, si Episcopus expers omnis eul-
pae Episcopatum dimittere renuat? Poterit ne Ponti-
fex ipsum vel invitum destituere ? Abbas in cap. Sua
nobis de confirmat. utili vel inutili , Fagnanus in cap.
4 de translat. §. 6 1 , Pirhing de transl. §. a num. i3
nihil omnino dutytant, quin Pontifex ob gravissimam
et praesertim ob publicam causam id possit, idemque
sentit Gersonius ipse , qui de Statibus Ecclesiae consi-
deratione III haec habet: Status praelationis episcopa-
te habuit in Apostolis , et Successoribus usum et exerci-
tium suae potestatis sub Papa Petro et Successoribus ejus ,
223
tamquam sub habente , vel habentibus plenitudinem fon-
talern episcopal is auctoritatis ; unde quoad talia minor es
Praelati , scilicet Curati subsunt Episcopis , a quibus usus
suae potestatis quandoque limitatur et arcetur y et sic a
Papa posse fieri circa Praelatos majores ex certis et ra-
tionabilibus causis non est ambigendum. Et deinde cons.
4 : Status episcopalis non ita Statui Papali subest , quod
ilium possit Papa annullare , sicut nec Status Papalis
potest humanitus destrui ; nihilo minus idem Status episco-
palis quoad acquisitionem isti personae , et quoad sui exer -
citium subest rationabili Papae voluntati ad utilitatem
Ecclesiae.
Et re quidem vera certum apud omnes catholicos
exploratumque est, Pontificem divino jure nihil non
posse , quod ad Ecclesiae unitatem vel servandam ,
vel restituendam conducat. Pontifex itaque ob aniraa-
rum pericula , vel seditiones , aliaque mala propulsan-
da, quae aliter vitari nequeant, summa potestate prae-
ditus erit Episcopos vel invitos destituendi. Celebre est
dictum S. Hieronymi in dialogo contra Luciferianos
num. 9 : Ecclesiae salus in Summi Sacerdotis dignitate
pendet , cui si non exsors quaedam , et ab omnibus emi-
nens detur potestas , tot in Ecclcsiis efficicntur schismata ,
quot Sacerdotes.
Scd illud poterit injustum aliquibus videri , quod
poena afficiatur Episcopus , qui non deliquit. Praecla-
re S. Thomas a a quaest. 148 art. 4: Poena , inquit,
dupliciter potest considerari. Uno modo secundum ratio-
nem poenae , et secundum hoc poena non debetur nisi pec-
cato , quia per poenam reparatur aequalitas justitiae , in
I
224
quantum ille , qui peccando nimis secutus est suum voluii -
tatem, aliquid contra suam voluntatem patiatur. Alio mo-
do potest consider ari poena , in quantum est medicina non
solum sajiativa peccati praeteriti , sed etiam praeservativa
a peccato futuro, vel etiam promotion in aliquid bonum.
Et secundum hoc aliquis interdum punietur sine culpa ,
non tamen sine causa . Doctrinae Divi Thoraae miriGce
consentit regula a 3 de R. J. in 6, hoc est: Sine culpa >
nisi subsit causa , non est aliquis punicndus. Ergo si cau-
sa subsit, aliquis etiam sine culpa puniri poterit. Ita-
que si id Ecclesiae necessitas exposcat , Episcopus con-
queri jure nequit, quod Episcopatu privetur; causa
enira Ecclesiae temporali ipsius Episcopi utilitati longe
multuinque praestat.
At vero Episcopurn destitutuin compensatione ali-
qua leniendum esse libenter sentimus cum De Petra •
tom. i comm, in constit. a Leonis IX nuin. 39, ubi ait :
Aliquod discrimen est in casu renunciationis ob. culpam
propriam , et illius , quae fit ob culpam plebis , vel ex
causa intrinseca justa. Secundo enim casu debet dari
compensatio aequalis , vel debet. assignari congrua, habito
respectu ad Ecclesiam , quam dimittit , et ad qualitatern
dimittentis. Grotius ipse, postquam supremo Principi
potestatem tribuit subditos ob publicae necessitatis aut
utilitatis causas quaesito jure , vel inunere privandi ,
compensationem , si fieri tamen possit , dandam esse
aestimavit. En ipsius verba de jure belli et pacis lib. II
cap. 14 §• 7* Sed hoc quoque sciendum est , posse subdi-
tis jus etiam quaesitum aufcrri per Re gem duplici modo y
aut in poenam , aut ex vi super eminent is dominii. Sed ut
Digitized by Google
id fiat ex vi super eminent is dominii , primo requiritur uti -
litas publica , deinde ut , si fieri potest , eompensatio fiat
ei , qui suum amisit ex communi.
Harum destitutionum exempla cum alias , turn uostra ptae-
sertim aetatc in Gallia habuimus totius Ecclcsiac conseasione ro-
borata.
§. 50 .
DE JURE DANDI COADJUTORES
Interdum contingit, ut Episcopus aut senio, aut
mala valetudine afiectus, non solum ad obeunda mi-
nisteria Ordinis , verum etiam ad regimen et admini-
strationem gerendam Dioecesis impotens evadat. Impo-
tentem vero Episcopum , nisi sponte Episcopatum di-
mittat», vel invitum cogere ad ilium dimittendum in-
humanutn prorsus videtur; nam afflicto non est adden-
da afflictio , sed ipsius miseriae miser endum , ut loquitur
Innocentius III cap. 5 de Clerico aegrotante. Tunc ita-
que Coadjutor dandus est, cujus opera et consilio
Dioecesis recte administrecur. Sunt autem Coadjutores
duplicis generis : alii enim constituuntur ad tempos ,
quoad scilicet Episcopus vixerit , aut convaluerit : alii
vero sunt Coadjutores perpetui, qui cum jure succes-
sionis constituuntur; adeoque mortuo Episcopo in ejus
locum succedunt.
Hoc loco monendum est, in Ecclesiis nimis ab Ur-
be dissitis Episcopos, qui ob aetatem , valetudinem,
alianique causam ope alioruin indigent, posse unum ,
226
• 4
vel plures sibi Coadjutores cum assensu Capituli ad
tempus constituere. Si vero Episcopus sibi prospicere
nequeat, fortasse quod compos sui non sit, turn eidem
per ejus Capitulum , aut duas Capituli partes , unus
aut alter Coadjutor recte datur , et si Episcopus con-
tradicat, tota res Apostolicae Sedi aperienda est, ut
Ecclesiae necessitati provideatur.
At vero de Coadjutoribus cum futura successione
constituendis a Concilio Tridentino cap. 7 sess. a5 de
reformat, sancitum est: Si quando Ecclesiae cathedralis ,
aut monasterii urgens necessitas , aut evidens utilitas po -
stulet Praelato dari Coadjutorem 3 is non alias cum fu-
tura successione detur 3 quam haec causa prius diligenter
a Summo Romano Pontifice sit cognita. Itaque Coadju-
tor haereditarius rite recteque non constituitur , nisi
Summi Pontificis auctoritate; turn quia constitutio Coad-
jutoris'cum futura successione inter causas majores
refertur (cap. unico de Cleric, aegrot. in 6 ); turn quia
constitutio hujusmodi Coadjiitoris est novi Episcopi
institutio, quandoquidem Coadjutor sine nova colla-
tione in Episcopatum vacantem succedit : institutiones
autem Episcoporum ad, Romanum Pontificem divino
jure pertinere supra demonstratum est.
Vide Interpretcs Dccrctalium in cap. 3 tit. 6 De Clerico ae-
grotantc, vel aebilitato, Thomassinum lib. 2 part. 2 cap. 55 et
seqq., Barbosam Jur. Eccles. univcrs. lib. 3 c. iOj et Pignalcllum
tom. 4 cas. ult. Consullat. 137.
227
§. 31 .
DE JURE CONCEDENDI EXEMPTIONES
Natalis Alexander dissert. 12 in saecul. XVI de
Syn. Trid. art. 16 num. 41 , quamvis putet Episcopos
immediate a Deo jurisdictionem accipere, attamen. Dioe-
cesum, inquit, divisio subditorumque designatio a Roma-
no Pontifice pendet , qui et justis de causis . immunitates
ac privilegia ecclesiis , vel monasteriis concedere potest ,
quibiis ab ordinaria jurisdictione solvantur et eximantur.
Sicut itaque in pote state Romani Pontificis positum est,
portionem gregis , ex. gr. oppidum^ ejusque inoolas
uni Dioecesi * subtrahere , et alteri subjicere, sic pote-
rit ecclesias^, et monasteria in aliqua Dioecesi sita suae
jurisdictioni reservare.
Exeinptiones autem hujusmodi veteri more insti-
tutoque Ecclesiae nituntur. Patriarchae Orientales jam
inde a priscis Ecclesiae saeculis nova monasteria in .
Episcoporum Dioecesibus aedificata jure Stauropegii de-
clarabant sibi in posterum subjects fore : quamobrem
Thomassinus de nova ct vet. Eccl. drsciplina part. 1
lib. 3 cap. 3 i num. i 5 affirmat_, dubitandum non esse,
quin saeculo jam VII essent in Patriarcliatu Constanti -
nopolitano bene multa coenobia ab Episcoporum Dioece -
sanorum spirituali jurisdictione prorsus absoluta > et uni
immediate subjecta Patriarchae Const antinopolitano , et
Exarcho P atriarchali , quern ille ad omnium monasterio-
rurn administrationem delegabat. In Synodo etiam Car-
Digitized by Google
228
thaginiensi sub Bonifacio Episcopo an. 5a5 apud Lab-
beum legimus , exemptionem a jurisdictione Liberati
Episcopi, quantumvis dissentientis, monasterio Abbatis
Petri concessam fuisse, prolatis in medium antiquiori-
bus exeinptionum monuinentis, decretisque Synodorum:
Neque enim , respondit Bonifacius, poterimus statuta mu-
tare , quae per tot Sacerdotes instinct u d'wino servata
noscuntur. Quis porro inficias ibit , quod Patriarchis
Synodisque provincialibus olim licuit , id Romano Pon-
tifici non licere P
Denique In quinque Conciliis, nimirum Viennensi^
Constantiensi , Lateranensi IV, Lateranensi V, et Tri-
dentino de exemptionibus actum est, neque istud jus
Summi Pontificis in dubitationem adductfim , neque
exemptiones sublatae, sed aliquae tantummodo regulae
mira sapientia conditae , quae ad legitimas causas, et
usum exemptionuin pertinent. Ex iisdem etiam Conci-
liis apertissimum est, jus exemptionuin concedendarum
nunc uni Romano Pontifici reservatum esse. .
Qnamquam Episcopalis ordo divinitus institutes sit, sivc ut
ait Apostolus, Episcopi positi sint a Spiritu Sanclo regere Ec-
clesiarn Dei , portio tamen ejus grcgis , qucm quisque Vegat , a
Christo deter minata non fuit, sed prudenti Ecclesiae arbitrio re-
licta*, id quod infra dembnstrabimus. Itaque divinis Episcoporum
juribus nulla fit injuria, dum Ecclesia , Monasterium , vel per-
sona aliqua ratione muneris, aut dignitatis, aliave justa dc causa
a jurisdictione alieujus Episcopi eximitur. Ulud accedit , quod
Concilia et Pontifices semper caverunt , tie privilegia ct exetn-
ptiones , quae variis titulis plerisque conceduntur , perturbationem
in Episcoporum jurisdictione cxcilarcnt , et exemptis occasionem
laxioris vitae praeberent: Concil. Trident, scs?. 24 cap. 11 de
reform.
§. 52 .
229
DE JURE PERCIPIENDI ANNATAS
Annatae sunt certae pensiones, aut certae pecu-
niae quantitates , quae ex Episcopatuum , aliorumque
Beneficiorum fructibus primi anni Romano Pontifici ,
sive Camerae Apostolicae solvuntur. Jam vero naturaii
et divino jure docemur subsidia illis, qui in Ecclesia
operantur, impertienda esse, ideoque in primis Roma-
no Pontifici , qui omnium Ecclesiarum curam et solli-
citudinem gerit_, et maxima onera et sumptus sustine-
re cogitur. Qua de re Apostolus I ad Corinth. 9: Si
nos , inquit , vobis spiritualia seminavimus , magnum est ,
si nos carnalia vest r a metamus Nescitis quoniam qui
in Sacrario operantur , quae de Sacrario sunt , edunt ; et
qui altar i deserviunt , cum altari participant? It a et Do -
minus ordinavit iis , qui Evangelium annuriciant , de Evan -
gelio vivere. Quemadmodum itaque Summo Legis vete-
ris Sacerdoti a minoribus Sacerdotibus et Levitis sua-
rum dechnarum decimae ex divino praecepto solveban-
tur, it a simillimo quoque munere a Praelatis inferior i-
bus colendum esse Romanum Pontificem , idquc conve -
nienter per annatas perfid y fatetur ipse Gersonius in
opusc. de simonia.
At vero non defuerunt, qui exactionem annatarum
tamquam simoniacam vel injustam traduxerunt. Tour-
nelius in locis theologicis de Concilio Basileensi haec
habet: Respondeo cum illmo De Marca, Natali Alex an -
230
dro , Fagnano juris pontificii peritissimo , Feuret et aliis,
annatas solvere nec simoniacum , nec injustum. Responsio
haec est contra Molineum , Launojum etc . Turn all at is
in earn rem Conciliorum Viennensis, et Constantiensis,
et Apostolicarum Constitutionum auctoritatibus sic con-
ficit argumentum : Omnibus curam animarum habentibus
pie solvuntur decimae. Porro Romanus Pontifex jure di-
vino constitutus est Pastor Omnium fidelium , et omnium
Ecclesiarum curam gerere debet. Ergo annatas absque
ullo vitio recipere potest , easque pie ac rationabiliter
conferunt Prdesules designati. Et Barthel Dissert. Praelim.
de Concord . cap. 3 sect. 3 nnm. 5 rectissime ratioci-
natur hoc modo : Doctrinule judiciorum de hac quaestio-
ne , utrum exactio annatarum sit simoniaca j non Magi-
strate politicly sed Praelatorum et Doctorum Ecclesiae
proprium est 3 et finitiva ea de re sententia ad Episcopos ,
Pontificem ipsum , et Concilia pertinet juxta gravissima
verba Basilii Imperatoris in allocutione Synodi VI II Oe-
cumenicae : « Laico cuicumque nulla ratione de ecclesia -
sticis causis disputandi fas esse dico , haec enim excutien-
di y et in utramque partem agitandi Patriarcharum , Sa-
cerdotum et Doctorum est ojficium y quibus a Deo ligan-
di et solvendi pot est as est concessa. Nam laicus , etsi omnis
pietatis et sapientiae laude praestet , tamen laicus est , et
ovis , non pastor ». Porro Doctor es , Episcopi , Pontifices
Maxirni , Ecclesia per orbem diffusa, annatas subventio-
ns titulo exigi , solvique posse agnoscunt , sentiunt , ju-
dicant 3 sive ante , sive post Bullarum concessionem exigan-
tur. Horum itaque judicio standum est quoad juris quae -
stionem in hac causa.
231
Dc annatis copiose diligcntcrque scripserunt Thomassiuus dc
vet. et now. Eccles. disciplin. part. 3 lib. 2 cap. 56 n. 5, Natalis
Alexander Hist, eccl . saec. XV et XVI diss. 9 de annatis art. 3,
ct Fagnanus in cap. Praeterea 1 Ne Praelati vices suas.
' §. 53 .
DE JURE MITTENDI LEGATOS SEU NUNTIOS
Priraa Legatorum divisio est, quod alii ex traordin
narii sint, alii ordinarii. Extraordinarii mittuntur ad
peculiare negotium expediendum , quorum proinde of-
ficium absoluto negotio expirat. Ita Zosimus Pontifex
S. Augustinum in Caesariensem Mauritaniae civitatem
legavit: sic Pontifices ad cogenda generalia Concilia,
eisquc praesidendum, Legatos saepe miserunt. Ordina-
rii sunt, qui non alicui peculiari negotio addicti, sed
ad quascumque causas ecclesiasticas mittuntur, quorum
proinde officium diuturnum est atque perpetuum. Hujus
generis fuerunt Responsales, seu Apocrisarii , qui assi-
due apud Principes Legati erant, ut omnia quae emer-
gerent negotia expedirent, et rcsponsa seu mandata
exequerentur eorum , a quibus inissi fuerant. Horum
originem Hincmarus Rheinensis tom. I part. 206 dedu-
cit ab aetate Constantini Magni : ex quo perspicuum
est, vix data Ecclesiae pace, Iegationes stabiles extitis-
se. At praeter Apocrisarios , qui in aula regia mora-
bantur, munus legationis stabilis quibusdam dissitarum
atque illustrium civitatum Episcopis Romani Pontifices
concrediderunt, qui Vicarii Apostolici vocati sunt, qua-
‘232
lis fuit Vicariatus Thessaloniceflsis in Ulyriccr, Arefaten-
sis in Galiia. At saeculo Ecclesiae IX Vicariatus Apo-
. stolici rariores evaserunt, ex iisque originem suam du-
xerunt Legati nati , qui Ecclesiarum suarum praetextu
legationis sibi vindicant dignitatem (cap. 9 de Legatis).
Cum enim Romani Pontifices solerent Episcopo9 qua-
rumdam illustrium civitatum eo munere decorare , in-
de factum est, ut geuerali tandem concessione, aut con-
suetudine quadain jus Apostolici Vicariatus Sedibus
earumdem civitatum adnecteretur, atque adeo non am-
plius personalis dignitas , sed realis habita est; quae
quidem sine nova Apostolicae Sedis concessione in suc-
cessores transiret. Hoc privilegio aucta est Ecclesia Sa-
lisburgensis in Germania, Rhernensis, Bituricensis , et
Lugdunensis in Gallia, Pisana in Italia, Toletana in
Hispania etc; earumque Ecclesiarum Episcopi dicti sunt
turn Legati nati , turn etiam Primates , quod primuin
honoris et dignitatis locum inter Episcopos suae lega-
tionis tenerent.
Verum hujusmodi Legatis natis, sive Primatibus a
saeculo XV titulus sine re, sive solum nomen sine ul-
Ja potestate relictum est. Nunc itaque soli Legati missi,.
hoc est, Cardinales a latere Pontificis missi, et Nuntii
Apostolici apud aulas regias, aut nationes exteras le-
gatorum munere funguntur.
Jam vero quod ad nostrum institutum pertinet,
planissime asserimus Romanis Pontificibus jus esse hos
Legatos, eosque stabiles, in exteras provincias mittet>-
di. Nimirum , ut ait Schottius in diss ert. de Legatis na-
tis cap. 1 §. 5 ; Pontifex liomanus vi Prirnatus divines,
ft
• ' 233
auctoritate fundati constitutus , non tantumest centrum uni -
tatis atque communionis catholicae , ei insuper incumbit
generalis et suprema cur a, sollicitudo, atque superintendent
tia in o nuics Ecclesias } cujus auctoritate fidei et generalis
disdiplinae unitatem puritatemque conservat , canonum ob-
servantiam promovet et tuetur 3 deficientes ab officio Praela-
tos ad muneris sui executionem revocat, eorum negligentiam
et in cur a pastor ali defectus supplet 3 oppressos defendit , in-
sufficient es ac impotentes adjuvat , verbo , ea omnia exequi -
tux, quae Ecclesiae universalis 3 aut particularis cujuscum-
que solus , utilitas , necessitasve postulate Haec autem et si-
mil i a negotia cum plerumque ita constituta sint, ut per sonar
lem non raro praesentiam exigant , quam tamen Pont if ex
variis distent us impediment is per se ip sum exhibere non va-
let; prohiberi is certe nulla ratione poterit , quominus per Le-
gates sufficient i auctoritate pro negotiorum expediendorum
diversa natura instructos has muneris sui partes expleat .
At vero huic Romani Pontihcis juri respondet obliga-
tio Legatos hujusmodi recipiendi, quod praeclare ani-
madvertit Anton. Schmidt Instit. Jur. Eccles. germ, ac-
commod. part. 2 cap. 1 sect. 3 art. 3 §. 73 his verbis: Quod
si Pontifici jus perfectum eos mittendi denegari a catholico
non possit; huic vicissim ex altera Principum etiam supremo-
rum parte respondebit obligatio in thesi saltern certa , ne Le-
gatos ejusmodi ab ingressu in terras suas proliibeant , aut
legitimis eorum functionibus in salutem animarum neces -
sariis sese obstaculo p on ant. Neque hie argumentum duci
poterit a Legatis aids, cum jam per sese sat luculentum
apparent discrimen: nulli quippe Principi supremo quid -
quam in alterum 3 itidem talem, e jusve terras juris com -
1 6
2J4 •
»
•petit i cum contra Pontifici vi Primatus cur a totius orl/is
/
christ iani incumbat , atque in rebus ad salutem an: mar urn
pertinentibus ejus sese jurisdictio ubique protendat .
Memoratu (lignum est judicium, quod theologies Facultas Co-
lottiensis tuiit an. 1618 adversus librum Marci Antonii de Do minis
tie Republica ecclesiastica. Hie atietor caput i2 libri IV ita in-
scripserat: Legates Romani Pontiflcis extra Ecctesiam Roman an
vix ullam habere polestatem. Censura Facullatis: Titulus haere-
ticus , sehismalicus , et seditiosus. Item n. 22 cjusdein capitis: Po-
stremis dotnum uniporibus Legal iones Roman ae , el JVuntiaturae
ail auaritiam , ambitionem , et ad sola ne gotta lenena et tempo-
ralia expeditac sunt , et expediuntw.' Nunlii ve.ro Papae nunc die-
runt ad Imperatorem , Re gem , Potentates christianos eodem pa -
ri ter loco sunt , quo Regum Legati in Curiis Principum saecuia -
riant prat negotiis nimirutn saecularibus potissirnum tractandis et
indagundis commoranlcs. Et eerie si optima eos nomine insigniamus
sunt oral ores , sin vero exploralores. Censura Facultnfis: Falsa ,
seditiosa in Romanian Pvntificem , rj usque Legalos ca’umniosa.
De hoc argu men to vide praeclarissimum opus Pit VI Rotnae
edit urn an. t789, quod inscribitur « Responsio ad Mctropolitanos
Moguntinum , Trevirensem , Coloniensem , et Salisburgensem su-
per JVunciaturis Apostolicis ».
§. 54 . •
DE JURE RECIPIENDI RELATIONES
Ex cura et sollicitudine omnium Ecclesiarutn, quae
divinitus Romano Pontifici comraissa fuit, illud etiam con-
sequitur, majores omnes causas, quae in singulis Eccle-
6iis vel provincii9 inciderint, ad Apostolicam Sedem refe-
rendas esse, ut Pontifex undique possit quae sunt sui mu-
neris partes implere. Glossator Decretalium, ad cap. Quod
translutiunem de off. Legati, duas de viginti ejus generis
causas enumerat. Generatim vero causarum rnajorum no-
mine, non tantum dubiae fidei et disciplinae causae, sed
univershn causae omnes et negotia, quae gravioris mo-
menti sunt, intelliguntur. Itaque jus hoc Romani Pontifi-
cis non modo singuli quique Ecclesiarurn Rectores et Pa-
235
tres, verura e tiara peculiares Ecclesiae, ipsaque Concilia
Oecumenica agnoVerunt. Hujusmodi relationum exempla
sunt, Corinthiorum primo jam saeculo de exortis inter
ip90S dissentionihus ad Clemen tern I *, S. Cypriani in con-
troversia de reconciiiandis lapsis ad Comeliura; Cyrilli
Alexandrini in causa Nestorii ad Gaelestinum: Vetus Ec-
clesiarum consnetudo snadet , ait Cyriiius ad Caelestinum,
ut hujusmodi res Sanctitati Tuae communicentur. Et Conci-
lium Sardicense anno 341 in epist. ad Julium Pontificem
ita 8cribit: Hoc optimum , ct v aide congruent issimum judi -
cahitur , si ad Caput , idest ad Petri Sedem de singulis qui-
busque provinciis refer ant Sacer dotes. EtEphesina Sy nodus
in epist. ad Caelestimun Pontificem: Est hoc vohis adeo
magis in more posit um , ut in omnibus celebres sitis , stadia -
que vestra Ecclesiarum firmament a constituatis. Quia vero
necesse est , ut omnia , quae consequuta sunt , Sanctitati Tuae
significentur , non potuimus non scribere. Merito itaque In-
nocentius I in epist. ad Vittricium Rothoroagensera di-
serte ait: Si majores causae in medium fuerint devolutae ,
% ® ♦
ad Apostolicam Sedem, sicut Synodus statu.it et vetus con -
suetudo exigit y refer antur. Et Bonifaeius I epist. i5 ad Ru-
fum ita scribit: Maxi mas Orientalium Ecclesias in magnis
negotiis , in quibus opus esset disceptatione majori, Sedem
semper consuluisse Homanam , et quoties usus exigit , ejus
auxilium postulasse. Sanctae memoriae Athanasius , et Pe-
trus Alexandrinae Sacerdotes Ecclesiae hujus Sedis auxilium
postulatunt . Cum Antiochena Ecclesia per multum tempus
labor aret , ita ut fierent illinc propter hoc ipsum saepe di-
scursus , primo sub Miletio , postea sub Flaviano Aposto-
licam Sedem manifest um est. esse consultam.
At vero majores causae non ideo ad Sedem ApostoU-
236
cam referendae sunt, ut nihil ipsa inconsulta definiatur,
sed praesertim ut ejusdem Sedis judicio et auctoritate di-
rimantur. Hinc Vigilius Pontifex epist. 7 :.Si qua , inquit,
certamina aut de religione , aut de quolibet negotio , quod
ibi pro sui magnitudine terminari non possit , evenerint ,
totius veritatis indagine diligenti ratione discussa , ratio -
nis ad nos seriem destinantes Apostolicae Sedi terminanda
_ 1
seriate. Et S. Gregorius Magnus ad Episcopum Larissen-
sem : Si qua , inquit , mediocris est quaestio , cognosca-
tur, vel hue ad Apostolicam Sedem, si ardua est , dedu-
cat ur , quatenus nostrae audientiae sententia decidatur .
Theodorus Cyri Episcopus in epistola ad S. Lconem M. , quae
est u. 52 inter ipsius Leonis epistolas tom. I, morem refereoai ad
Apostolicam Sedem graviora quaeque ecclesiastica negolia ab ipsa
Apostolorum aetate repetit, quandoquidem Apostolus Paulus, ut
ail , ad Magnum Petrum se eontulit , ut iis , qui Antiochiae dc /c-
gali conversatione ambigebant > cxplicationem ab ipso referret. S.
Hieronymus epistola 423 ad Ageruchiam n. 40 opp. tom. 4 scribii:
Cum in chart is ccdesiasticis juvarem Damasum , Romanae Vrbis
Episcoporunij et Orienlis, Occidentisque Synodicis con suit ationibus
responderem etc. Hujusmodi responsa, quae Hieronymus memorat,
pluraque alia antiquissima documenta injuria lemporum interie-
runt, sed tamen multa , eaque certissima supersunt, quae dili-
genter coilegit auctor operis Quis est Petrus? seu Quads Petri
Primatus , parte 3 corollario 2 j ubi Romanorum Ponlificum jus
recipiendarum relationum omni argumeutorum genere tuetur.
/
§. 55.
. DE JURE APPELLATIONUM
S. Bernard us lib. 3o de consideratione ad Eugenium
cap. 2: Appellatur , inquit, de toto mundo ad Te . Id qui -
dem in testimonium singularis Primatus Tui. Quod quideni
jus recipiendarum appellationum non humana, sed divi-
na institutione Primatui inhaerere, ita praeclare compro-
bat Benedictus XIV de Synodo Dioecesana lib. 4 cap. 6 :
237
Est hujusmodi appellationum jus adeo necessario adnexum
rum Romani Pontificis in unwersam Ecclesiam jurisdiction is
Primatu , ut nemo possit illud in controversiam adducere ,
nisi et hunc velit perfracte injiciari . Etenim cum Primatus
praerogativa Romanus Pontifex sit supremos in Ecclesia ju-
dex , cuique datur per appellationem ipsius implorare tuitio -
nem; ab inferioris quippe sententia superioris tribunal adire
omnibus concessum esse, ipsa naturalis aequitas dictat et
persuadet .
Nihilo tarnen minus divioain hanc Romanae Sedis
praerogativam Doctores aliqui in controversiam addu-
cere non dubitarunt , contendentes jus appellationum a
Sardicensi Concilio originem duxisse, et ita quidem, lit
per canones Sardicenses non verae et proprie dictae
appellationis , sed revisionis dumtaxat jus Apostolicae
Sedi tributum fuerit. Adversus hanc opinionem Natalis
Alexander dissert. 28 in saeculum IV multa argmnen-
torum copia demonstrat, jus appellationum recipien-
darum non vi canonum Sardicensium, sed ratione Pri-
matus ad Romanum Pontificem pertinere; canonefc ve- -
ro Sardicenses de proprie sic dicta appellatione , non
de una causarum, ut ajunt, revisione loquutos esse.
Romanum autem Pontificem appellare non inodo
Episcopis licet^ sed etiam Presbiteris, aliisque Clericis in-
ferioribus, quia supremus omnium judex est. Verum quod
ad Presbiteros et Clericos inferiores pertinet, jus appellan-
di, ipsis Pontificibus sic volentibus, nunc majorem, nunc
minorem araplificationem accipere potuit. Ita Innocentius
I sua auctoritate firmavit Concilium Milevitanum, quo
Clerici vetabantur ab Episcopis provinciae suae appellare;
qua de re confer Bellarminum de Rom. Pont. lib. II c. 24.
238
Nemini vero licet a sententia Pontificis appellare.
Cuncta per mundum novit Ecclesia , quoniam quorumlibet
sententiis ligata Poniificurn , Sedcs B. Petri Apostoli jus ha-
beat resohendi , utpote quae de omni Ecclesia fas habeat ju-
dicandi , neque cuiquarn de ejus liceat judicare judicio:. si -
✓
quidem ad ill am de qualibet mundi parte Canones appellari
voluerint, ab ilia autem nemo sit appellare permissus : ita
episj. 7 ad Episcopos Dardaniae scripsit Gelasius Papa,
cujus auctoritatem Nicolaus I epist. 8 ad Michaelem Itn-
peratorem adhibuk. Itaque a Suuuni Pontificis judicio ad
Concilium generale Appellantes jure meritoque daumati
sunt ConstitiUione Pii II, quae iucipit Execrabilis., et Con-!
stitutione Julii II, cujus iniiium Susceptis, aliisque Sum-
mormn Pontificum Constitutionibus. -Ipse Petrus de Mar-
ca fateri cogitur, a Ppntifice ad Concilium appellationes
a veteri discipline alienas esse. Certe quidem hujusmodi
Appellantes id unuin specfant atque inoliuntur, ut Ponti-
ficis auctoritatem eludant, et ecclesiastica judicia irrita
fiant. Itaque hujus generis appellationes perniciosae sunt
regimini Eclcsiae,quia auctoritas legitima Pontificis labe-
factatur, iinperandi vis evertitur, et inobedientia inulta
manet. Exitiosae suntpaci ct unitati,quia facilis schisma-
ti panditur aditus, difficilior autem fit medela. Exitiosae
sunt fidei, quia haereses impune grassantur, propterea
quod nec semper, nec quacuinque de causa Concilia ha-
beri possunt. Uno verbo, a sententia Pontificis ad Conci-
lium appellare, nurnquid aliud est quatn impune velle
in errore et iniquitate perseverare, alios corrumpere, et
Ecclesiam perturbare ? Quid quod S. Antoninus doctri-
na et sanctitate clarissimus p. 3 sum. tit. a3 cap.. 3 de
appell. Papae §. 3 affirmare non dubitavit: Sentire quod
239
a Papa ad Concilium appcllari possit , est haereticurn , et
contra ilium articulum s. ecclesiam CATHOLICAM : nam
si licitum esset appellare a Papa, et ille, ad quem ap-
pellatur, esset Caput , sic Papa non esset Caput, vel es-<
sent duo Capita , quod esset monstruosum ?
De tota hac re copiose admodum accurateque dissent Joan.
Pevoti Juris Canonici universi publici et privati Ubro 2 in Appen-
ilice ad titulum Decntalium de Appellationibus.
• s
. /
§. 36 .
DE ADJUTORIBUS SUMMI PONTIFICIS
ET PRIMO DE S. R. E. CARDINALIBUS
- . k ‘ /
’* * *
*
* Hactenus de Primatu Summi Pontificis, ej usque ju-
ribus et officiis dictum est. Non omnia tamen et singula
ipsius jura et officia enumeravimus, sed aliqua tantum
eaque potiora, ex quibus cetera intelligi facili negotio
poterunt. Verum hoc loco praetereundi non videutur
Cardinales, Legati a latere , et Nuntii Apostolici, qui in
totius Ecclesiae administratione sunt Romani Pontificis
Adjutores. De his itaque breviter dicemus; et pritnuin
de nomine, et origine Cardinalium.
7 r> \ \
Cardinalium nomen antiquissimum est; quivis enim
Episcopus, aut Presbiter, aut Diaconus, qui certae alicu-
jus Ecclesiae proprius et ordinarius Minister esset. Car -
dinalis dicebatur, quia eidem Ecclesiae suae* tamquain
cardo affix us foret, atque ideo Ecclesia circa eum, ve-
luti valva circa cardinem, volveretur., Quare apud eccle-
siasticos scriptores saepissime verbmn occurrit cardinandi
8eu incar din andi , hoc est, certae Ecclesiae perpetuo ad-
dicendi. Quod sane vocabulum opportune usurpabatur ,
240
at proprii, et quasi fixi et immobiies Ecclesiarurn Mini-
stri seu Pastores abdis probe disdnguerentur, qui veluti
subsidiarily et adventitii, vel ad deterrainatum terapus, aut
ob peculiarem causam aiicui Ecclesiae addicebantur. Hoc
itaque sensu in omnibus passim Ecclesiis praeter Episco-
. pum Gardinalem, id est proprium et ordinarium Episco-
pum, cram Presbiteri et Diaconi Cardinales, qui Ecclesiis
et Titulis Presbiterorura, aut Diaconorum praefieieban-
tur. Sed ad Romanam Ecclesiam quod attinet, in ea e-
raut Tituli , sive Ecclesiae , in quibus sacri conventu 3 fie-
bant, et Sacramenta administrabantur, ideoque Presbi-
teris concreditae , unde Cardinales Presbiteri: erant et Dia-
coniae in Urbis regionibus, hospitales nempe domus cum
adhaerentibu8 Sacellis et Qratoriis, Diaconis idcirco com-
missae, unde Cardinales Diaconi , qui etiam Regionarii vo-
cabantur.
Nullus autem Romae extabat Cardinalis Episcopus ,
cum onus Romanus Pontifex, tamquam proprius Episco-
9 *
pus Romanam Ecclesiam administraret. Verum in hanc
Ecclesiam cooptati postea sunt septem vicinarum civita-
tum Episcopi ; ex quo coepit Cardinalium diguitas illu-
8trior fieri. Id factum est undeciino forte saeculo, quam-
vis non desint scriptores, qui antiquiua tempus assignant,
quos inter Tbomassinus part. I lib. II cap. 1 16. De hac Epi-
scoporum in Romanam Ecclesiam cooptatione Onuphrius
Panvinius in lib. de EpiscopaUbus Titulis et Diaconiis haec
habet: Ecclesiae Later anensi , quae est specialis Sedes Ro~
mani Pontifids , propter suam et Episcopi Romani excellent
tiam , septem Episcopi ex circumvicinis cwitatibus assignati
sunt , qui suis statis solemnibusque diebus singuli coram
Pontifice in eadem Basilica celebrarent divina mysteriq ^ vel
I
«
211
Pontificl celebranti assistentes essent, Hi fuerunt Episcopus
Hostiensis, Portuensis, Albaneusis, Praenestinus, Sabi-
nensis, Tusculanus, et S. Rufmae sen Sylvae Candidae,
qui et Episcopi Suburbicarii vocantur. Veruin hodie sex tan-
tura reliqui sunt, postquam Ecclesia S. Rufinae seu Sylvae
Candidae Episcopatni Portuensi a Caliixto II unita fuit.
Quamquam autem Roraanae et aliarum Ecclesiarum
Gardinales fuerint nomine et origine pares, attamen Ro-
mani Card inales omnium nobilissimi semper habiti sunt,
ideo quod praecipua pars essent Presbiterii Pontificis, seu
Cleri Romani, ad quem electiones Summorum Pontifi-
cum praecipue pertinebant, eosdemque Pontifiees in ma-
ximis Ecclesiae negotiis opera et consilio juvabant; quin
imo Romanam et universalem Ecclesiam saepius, vacan-
te Sede, administrabant. At gradatim contigit, ut quae
initio fuerunt Gardinalium Romanorum cum reliquo Gle-
ro communia, deinceps Gardinalibus solis tributa sint;
ex quo factum est, ut Gardinales Romani ad tantam am-
plitudinem evecti fuerint.
la Ecclesia Romana Cardinaliura nu mcrus incertus olim fuit
et vagus. Incuntc sacculo duodecimo septem Gardinales Episcopi >
viginti octo Prcsbileri t et octodeeim Diaconi fuisse videntur; sed is
nunierus adeo imminui coepit, ui elec tioni Nicolai III octo lantum
Gardinales interfuerint. Rursus autem in dies adauctus esl eorum
numerus, praecipue occasione scliismaiis Avenionensis, cum duo
et interdum ires de PonliQcatu conlendenies, suos quisque Cardi-
nales creabant, qui ejus parti bus adliaercrent. At Sixtus V Consti-
tutione edila an. t53(>, quae incipil Postquam vents , decrevit, ne
Cardinales in postcrum plures essent, quam sepiuaginta; et altera
Const., quae incipit Religiosa Sanctorum , cisdoui Gardinalibus sex
Episcopatus Suburbicarios supra memoratos, quinquaginta Titu-
los Presbitcrales, et quatuoroccim Diaconias assignavit-
. Cardinales ab cno Poutilice creantur; Imperatori autem, et
aliquibus Regibus privilegium conccssum est ad earn amplissimam
dignitatem unum vel plures nominandi. Doles autem eorum ,
quibus tarn insignis praerogativa conferenda est, Tridcnlina Sy-
nodus recenset sess. 25 cap. 1 dc reform.
DE OFFICIO ET DIGNITATE CARDINALIUM
Duo autein sunt insigniora Cardinalium munera,
quorum primo Sede plena, altero Sede vacante fungun-
tur. Sede plena Senatum Summi Pontificis constituunt ,
eique in administratione totius Ecclesiae assidue praesto
sunt consilio atque opera . Sicut enim antiquitus Romani
Pontifiees nihil grave, nisi facto Presbiterio, id est, con-
vocato Clero, decernebant, ita modo gravioris moinenti
negotia, audito Cardinalium consilio, pertractant atque
absolvunt. Hinc Tridentina Synodus sess. 26 de reform,
cap. 1 : Cardinalium , inquit , consilio apud Sanctissimum
Romanum Pontificem universalis Ecclesiae administrate ni~
titur. Ob id muneris Cardinales a S. Bernardo vocantur
Collaterales , Consiliarii , et Coadjutores Romani Pontificis.
Igitur non unius Dioecesis aut provinciae, quemadmo-
dum Episcopi seu Archiepiscopi, sed omnium christiani
orbis Ecclesiarum cum Romano Pontifice curgm gerunt,
et Patriarchas, Archiepiscopos, ac reliquos Ecclesiae gra-
dus cum Pontifice ipso judicant, cum ipsi a solo Pontifi-
ce judicentur, ut habetur ex Const. Eugenii IV an. 1438
edita, quae ineipit Non mediocri.
Sede autem vacante alterum praestantissimum Car-
dinalium munus est Romani Pontificis electio. Nicolaus
II in conventu Episcoporum Romae liabito Cardinalibus
permisit Pontificis electionem, veruntamen non vetuit
reliquum Clerum, et populum ad electionem accedere.
Sed Alexandri III decreto edito in Concilio Lateranensi ,
quod extat in cap. Licet 6 de elect., Clcro omnino , et po-
pulo a Pontificis electione exclusis , ea ad Cardinales solos
tunc pri mum redacta est ad cvitnnda scandala. Vemm de
Sutnmi Pontificis electione dicemus infra. Itaque in lo-
cum Cleri sullecti sunt Cardinales, turn quia primi et
praecipui sunt Episcopi, Presbiteri, et Diacoui Romanae
Ecclesiae, turn quia ecclesiastica negotia optime norunt ,
et ceteris melius judicare possunt, quisnara sit ad tan-
tuin dignitatis fastigium eligendus.
Sed quatnvis electio Sutnmi Pontificis ad solos Car-
dinales pertineat,- in eos tamen, Sede vacante, non trans-
it juiisdictio Pontificis , quae a Christo dimanans nonnisi
personae eorurndem Pontificum collata est: quare nec re-
gimitiis ecclesiastici form am imrautare, nec Constitutio-
nes sen leges universales condere, neque canones rela-
xare ullo pacto valent,, sed ea omnia futuro Pontifici re-
servantur , quemadmodum edixit Pius IV in Bulla, cujus
initium In eligendis. Cardinalis tamen Poenitentiarii Ma-
joris, et Cardiualis Camerarii officia, atque adeo facul-
tates per mortem Pontificis non expirant, quod ex citata
Bulla Pii IV compertum est. Ceterum , vacante Sede,
Cardinalium officia atque adeo jura, praeter Sumrai Pon-
tificis electionem, in eo sunt posita, ut Ecclesiam et tem-
porales ditiones Romanae Ecclesiae tueantur (cap. Ubi
periculum de electione in 6 ) .
„ C an ° n '? »e , so,cnl quaestionem instituere, cuinarn jus esset
1 OQtilicis eligendi , si ob maximum infortunium Cardinales oniucs
mterireut. Hac de re copiose disserunt Hostiensis in cap. Licet
verbo inter Cardinales tit. de elect, et cleeii po est. , Abbas in
idem caput , Pirhiftg ad enmdem tituluui de electione sectione 9.
Bel la rin in us de Clericis lib. i cap. 40. Igilur qui sunt harum
quaeslionum coKnoscendarum cupidi, cosdcm Doctorcs, aliosque
ab ns citatos videre poterunt. ^
- **i * 1 ( ^' ^ I
£.
241
§. 58 .
DE LEGATIS A LATERE ET NUNTIIS APOSTOLICIS
■t il Wllw
*
Superior!* §. 33 de variis Legatorum speciebus, nitni-
rum de Responsalibus seu Apocrisariis, de Vicariis Apo-
stolicis, deque Legatis natis seu Primatibus dictum est,
simulque animadvertimus , nomen eorum dignitatis per-
mansisse , ipsam vero dignitatem saeculo XV penitus
exdnctam esse. Igitur a saeculo XV ad nostram usque
aetatem in eorum locum suffecti sunt Legad missi, hoc
est , Car dinales a latere Pontificis missi , et Nuntii Apostoli -
ci y de quorum munere et potestate verba facturi sumus.
Jam vero Legati a latere, et Nuntii Apostolici in
multis potestate pares sunt, sed in multis plane diffe-
runt. Pares sunt • , •
i .° Quia utriusque auctoritas ordinaria est ad instar
Proconsulum , aliorumque Praesidum, quibus olim Roma-
ni certas provincias moderandas committebant ( cap. a de
off. Leg. in 6 ). Quare auctoritate ordinaria possunt edere
statuta , quae perpetuam vim habeant, per textum in cap.
Nemini de off. Leg., in quo haec habentur: Neminidu-'
bium esse volumus , quin Legatorum Apostolicae Sedis
statuta edita in provincia sibi commissa durent 9 tamquam
perpetua , licet eamdem postmodum sint egressi .
a.° Quia universas causas, quae per appellatio-
nem, vel querimoniam ad eorum audientiam perve-
niunt, audire possunt et debent (cap. i eodem tit.).
3.° Quia ipsorum officium non expirat morte Pon-
tificis , a quo mittuntur ( cap. a eod. in 6 ).
245
Sed Legatus a latere in multis eminet dignitate et
auctoritate. Aequum enim est, ut Cardinalis Legatus a
latere Pontificis missus ceteris Legatis sive Nuntiis di-
gnitate et jure antecellat. Dignitate quidem eminet,
quia, ipso in aliquam provinciam adventante, mino-
rum Legatorum, si ibidem fuerint, auctoritas silet (cap.
8 de off. Leg. ). Deinde Apostolicae dignitatis insigni-
bus utitur, eoque praesente Archiepiscopus, et Patriar-
cha nequeunt praeferre Crucem ( cap. a3 de privileg. ).
Praeterea Legatus a latere eminet auctoritate, quia
in provincia Legationis suae quoscumque percussores
Clericorum absolvit, confert turn Beneficia liberae colla-
tionis cum Ordinario concurrens, et inter ipsos datur prae-
ventioni locus, turn etiam Beneficia patronatus ecclesia-
stici, non tamen laici; et aliis hujusmodi juribus potitur,
quae late explicant interpretes ad tit. de off. Leg. in 6.
Haec autem omnia Nuntiis Apostolicis denegantur,
tantumque eis licet in sua provincia absolvere sibi subdi-
tum ab excommunicatione ob violentam manuuin injectio-
nem in Clericum. Cetera vero ipsorum jura ex Pontifi-
ciis diplomatibus, quibus instruuntur, dignoscenda Omni-
• •
no sunt. Quin imo non solum de Nuntiis Apostolicis,
verum etiam de ipsis Legatis a latere certa regula statui
nequit, quod ad ipsorum potestatem attinet, cum a
Cardinali De Luca discursu 33 ad Cone. Trid. verissi-
me traditum sit, id totum pendere a tenore facultatum.
Lcgatorum potestatem late explicat Giraldus Exposit. Jur.
Pontific. part. 1 tit. 20 sect. 170, et passim Interpretes omnes
lib. 1 Dccrctalium ad tit. XXX dc officio Le<jati.
i
Digitized by Google
246
CAPUT II.
t ‘ , * 4
at? ©aa3^2a3
Apostoli, ut ait Tertullianus de praescriptione adver-
8U8 haereses cap. 20, Ecclesias apud unamquamque civi-
tatem condiderunt. Itaque in singulis Ecclesiis Episco-
pus positus fuit, qui ipsas regeret. Quamobrem Cypria-
nus in epist. 59 alias 55 scripsit: Singulis Pastoribus
portio gregis fuit adscript a, quam re gat unusquisque , et
gubemet. At vero inter ipsos singularium Ecclesiarum
Episcopos varii honoris et potestatis gradus constituti
sunt. Primum autem dignitatis et honoris gradum ob-
tinent Fatriarchae ; alleruin Exarchi, et Primates te-
nent ; in tertio ' Metropolitae positi sunt ; hos denique
Episcopi subsequuntur. De his itaque diversis Episco-
jX)rum gradibus , deque singulorum graduum juribus
et officii8 dicere aggredirnur.
Episcopi sunt Apostotorum successores, ergo camdem ac Apo-
stoli potestatetn habent. Hoc pacto nonnulli Canonistae argumeu-
taniur. Quod quidem argumentum si recte sc haberel, quot sunt
Episcopi > tot essent Apostoli. At vero falsum est, in Apostolaius
E oiestatem Episcopos succedere , quod facili uegotio dernonstra-
imus.
Apostoli praeter singularia qnaedam dona supernaluralia , ve-
luti miraculorurn , linguarum, prophcliae, infallibilitatis, et similia,
quibus missionem suam comprobarent, amplissima etiam potestate
a Christo donaii fueruut, quam quidem poleslatem in tres veluti
217
partes seu species, nempe in potcstntciu Apostlulus , Sacerdotii
et Episcopatus partiri et dividere recte possum us.
Ad Apostolatuin pertinei potestas, sine loci ullius aut gentis
eicep'ione, fidetn ubiquc praedicandi, Eccletias fundandi , Epi-
scopos constituendi , lum Episcopis a se consliiutis, turn eoruin
subditis regulns, praecepta, lcgesque praescribendi , et cetera ejus
generis agendi. llaec autcm potesias Aposioialus cxlraordinaria fuit,
et idcirCo Hi tidatis ordinatiscpie Ecclesiis, tamquaui cotupleto opere
prop er quod conccssa fuerat, cum Apostolis intcriit. Petri privi-
leyiurn ; ait Oe Marca in tractatu de singular! Primatu Petri cap. 8,
male fuit in Ecclesiae perpetuum conimoduni , non autcm per so •
ndle , ctijns generis erat. reliquorum Apostolorum di guilds. Hi
natuque Ecclcsias per varias orbis provincias inslituentes , sin-
gular suis flnibus circumscriptas , Episcopis propriis reyendas corn-
mi ttebant ', sicque munere a Christo sibi delato futiycbantur. Et
Natalis Alexander dissert. IV in sacculuin l 4 ail: Cum Apo-
stoli fere omnes (ixas safes non habuerint , Episcopi Apostolo-
rum successores did non possunt , nisi in yen ere, ul loquuntur
Theologi nostri Polemici, idcst did non possunt spedatim suc-
ers sores Andreae , vel Philippi, quorum audoritas , cum exlraor-
dinaria esselj cum ip.sis intcriit.
Sacerdotii potest as , quae in conficiendo SacriDcio et rernit-
tendis peccatis versalur , Presbileros successores hnbuit; sive, ul
verbis utar Tridentinae Svnodi sess. 23 cap. \ , a Domino Salvatore
nostro Apostolis eorumque successor ibtis in Sacerdotio potest as
tradita consecrandi , offer endi , et mimstrandi Corpus et Sangui-
nem ejus , nec non peccatu dimittendi et. relinendi.
Denique Potestas Episcopatus totam ordinis potestatem com-
plectebatur, et simul poiestaietn peculiares Ecclesias regendi ac
gubernandi In banc itaque potestatem Episcopi succedunt, quam-
obrem Tridentina Synodus citata sessione 23 cap. 4 declarat ,
Episcopos , qui in Aposioloruui locum successcrunl , ad hierar-
cbicum ordinem praecipue pertinere, et positos, sicut Apostolus
ait, a Spiritu Sancto reyere Ecclesiam Dei.
Cum igitur Episcopi in singularium Ecclesiarum regimen Apo-
stolis succcdant , illnd consequitur , potestatem et jurisdiciionetn
Episcoporum intra lines Ecclesiae, aa qunm legitime missi sunt,
coerceri. IJsu namque , ait Natalis Alexander citato loco, ctiarn ah
Ecclesiae incunabulis reception est, ut certis Ecclesiis sinyuli Episco-
pi pracficiantur 3 ut palel ex Apostolo , ep. ad Titian cap. 2: Hu jus
rei gratia, inquit, rcliqui te Cretae, ut ea quae desun l corn' gas ,
et conslituas per civi talcs Fresbitvros , sicut et ego disposal tibi.
Ex bis enim verbis constat , Episcopos Apostolorum successores uni
loco addictos fuisse , cu jus limilibus eorum potestas coarctaretnr.
Propterea consuetude) Ecclesiae ab apostolicis temporibus obtiuuit,
ut Metropolitae ct Patriarchal* ipsi certas haherent constilutas pro-
vincias aut Dioeceses , quas regerent } neque potestatem ullam in
alienis Dioecesibus exereerc poterant. Hac Ecclesiae con6ueiudiue
. 248
nkebatur S. Hieronymus adversus Joannem Hierosolymitanum Epi-
seopum. Hinc Concilium Nicaenum inhibuit can. 45, ne Epu copus
a civitate in civitatem transiret. Porro qua ratione potuit Con-
cilium Nicaenum uni loco Episcopum addicere , cui auctoritate
divina in omnes Ecclesias, citra ullam exceptionem, aut limitation
nem,jus concessum esset? Episcoporum igilur potestas ad omnes
omnino Ecclesias non se porrigit.
Praeterea animadvertendum est, Episcopos facta legilima as*
signatione plebis quamquani legitinii propriique Pasiorcs sint , nou
tamen plenttudinem potestatis exercere posse. Bossuctus in sermone
de unitale Ecclesiae ad earn rem comprobandam ulitur argumen-
to ab eadem unitatc ducto. Sic enim ratiocinatur: Cum Christus
Dominus jurisdictionem univer solan et potenUorem urn commise -
rit > cumque vero camdcin mullis aliis commwiem esse voluerit,
necessario sequitur ; ut in istis eadem auctoriLas subordinata sit:
duo enim pluresve Summi Imperantes in uno eodemque potestatis
genere independentes omnino repugnant : quae aut cm a Deo sunt ,
ordinata sunt. Et revera Episcopaius ex Cypriani sententia unus
est, quemadmodum Ecclesia una est, cl proinde pars Episcopa-
tus ab nnoquoque Episcopo in solidum tenetur, quaienus unus-
quisque Episcopus regit suam peculiarem Ecclesiam , quae totius
Ecclesiae pars est. Suut multi, ut idem Cyprianus loquitur, ar-
boris rami, sed una arbor. At vero si peculiares Episcopi in
sub Dioecesibus omnia possent, ncque ulli superiori potestali
obnoxii essent, tot essent distinctac et indepenaentes Ecclesiae,
quot Episcopaius, quemadmodum multi' arboris rami a radice ct
reliquo corpore disjuncli unam arborem non efficiunt. Vcrum
bac super re nullus dubitandi locus rclinquitur, cum fidei dogma
sit, Episcoporum poteslatem obnoxiam esse Summi PontiGcis
auctoriiati; ex quo consequitur, ut Sedis Apostolicae et sacrorum
canonum dccretb Episcopi subesse debeant, eorumquc potestas
in ejus usu inlra quosdam limites restringi et contineri possit.
§. 39 .
DE PATR1ARCHIS
Quaraquam priinis Ecclesiae saeculis nomen Pa*
triarchae ignotum fuerit, quod nonnisi sub Concilii
Chalcedonensis tempora usurpari coepit, res tamen ,
<r
249
seu dignitas eo nomine significata extabat omnino.
Namque., ut observat Natalis Alexander Hist. Eccl. saec.
IV cap. 5, art. 1 5 , - spectatissimae erant in Ecclesia tres
Sedes primariae , quae ceteris eminebant omnibus , quod
a S. Petro fundatae essent , Romana scilicet , Alexandri -
na , et Antiochena. Quarum Episcopi jurisdictione amplio -
ri fruebantur, multisque non modo provinciis, verum etiam
Dioecesibus praeerant. De his Nicaeni Concilii I canon 6 :
« Antiqua * consuetudo servetur per Aegyptum , Lybiam ,
et, Pentapolim , ita ut Alexandrinus Episcopus horum
omnium habeat potestatem y quia et Urbis Romae Epi r
scopo par ilis mos est* Similiter autem et apud Antiochiam
ceterasque provincias suis privilegia serventur Ecclesiis ».
De his et canon secundus , Const antinopolitani Concilii :
({. Secundum regulas constitutas Alexandrine quidem Epi-
scopus ea,quae sunt in Ae gyp to , tantum guberfiet: Oricn-
tis autem Episcopi solius Orientis curam gerant , servatis
honoribus primatus Ecclesiae Antiochenae , qui in regulis
Nicaenae . Synodi continent ur '* ^ Romani Patriarchae non
mcminit i quia nulli praescribi poterant ipsi limites ; cum
cjus jurisdictio et auctoritas in totum orbem christianum
funderetur . •. * ; ; . • «, .
Hactenus Natalis Alexander, cui Doctores omnes
facile concedunt , Ecclesias patriarchales Romanam ,
Alexandrinain y et Antiochenam a S. * Petro fundatas
fuisse; dant quoque libenter, Principis Apostolorum
institutionem ad conciliandam eisdern Ecclesiis quam-
dam auctoritatem et splendorem plurimuin valuisse.
Sed contendunt, jura et privilegia patriarchalia , qui-
bus Alexandria et Antiochena Ecclesia auctae fuerunt,
*7
Digitized by Google
250
ex sola Petri fundatione originem non habuisse, Deque
etiarn habere potuisse. Namque Apostolica fundatio
Ecclesiam Apostolicam facit ; non patriarchalem ; hinc
plures alias Ecclesias Petrus fundavit rexitque , nec
tamen patriarehales habitae sunt; sic etiam Eeclesiae
ab Apostolis fundatae dictae sunt ^Apostolicae , non
item patriarehales . Enimvero ad patriarchalem Eccle-
siam constituendam necesse est , ut eadem Ecclesia
turn super Ecclesias, turn super Metropolitas non unius,
sed plurium provinciarum insignibus privilegiis et ju-
ribus augeatur.
Quaeritur itaque undenam jura et privilegia pa-
triarchalium Sedium orta sint? De Marca, Valesius,
Pagius, Allatius, Thomassinus , aliique doctissimi viri*
prirtiam patriarchalis potestatis origiiietn Apostolicae
institution! , hoc est , S. Petro attribuunt ; contra vero
Dupinius , aliique praesertim recentiores Canonistae
non Apostolis , sed antiquis Ecclesiarum moribus ac-
ceptam referunt. Nos pro instituti nostri ratione argu-
menta utriusque sententiae breviter indicabimus.
Itaque Doctores , qui Patriarcharum originem a
receptis Ecclesiarum moribus derivant, ita ratiocinan-
tur. Quum Ecclesia Alexandrina , et Antiochena pin-
rium provinciarum essent capita, ad quas proinde ce-
teri Episcopi negotiornm causa frequentes conveniebant;
quum etiam ab iisdem Sedibus lux evangelicae verita-
tis circumstantibus provinciis refulserit, hinc factum
est, ut earum Episcopi veluti ‘Parentes aliarum Eccle-
siarum haberentur, et progressu temporis, ‘Episcopis
non repugnantibus , quaedam sibi jura super alias Ec-
254
clesias vindicarent. Rem vero ita se habuisse satis com-
pertum esse existimant ex canooe 6 Concilii Nicaeni ,
qui est hujusmodi: Antiqui mores serventur in Aegypto ,
Lybia , et Pentapoli , ut Alexandrinus Episcopus horum
omnium habeat potestatem. Verba enim antiqui mores
serventur arbitrantur satis oetendere non jus novum
a Goncilio condi turn, sed veterem consuetudinem, qua
jus patriarchicum nitebatur, confirmatam esse. Gon-
cludunt igitur Patriarcharum potestatem moribus et
consuetudine primum inductam , postea Conciliorum
decretis constabilitam.
Alterius sententiae patroni in primis ajunt, Con-
cilii Nicaeni canonem Dupinio suisque asseclis minime
favere. Nam quaestio est de prima patriarchalium ju-
rium origine, de qua ne verbum quidem in eo cano-
ne; io eoque tantummodo agitur de constituendis fi-
nibus intra quo9 Patriarcharum potestas in posterum
contineretur. Igitur ea verba antiqui mores serventur
ad fines Patriarchatuum designandos, non vero ad ori-
ginem patria rcbalium jurium demonstrandam pertinent.
■ Quibus positis , ex notissima S. Augustini regula
lib. IV de Baptism o contra Donatistas cap. *4 : Quod
unwersa tenet Ecclesia , nec Conciliis institutum, sed sem-
j
per retentum est > nonnisi auctoritate Apostolica traditum
rectissime creditur , legitime inferunt, patriarchalia jura,
cum adeo antiqua sint .ut eorum origo non appareat,
neque a Conciliis institute, sed semper id Ecclesia re-
tenta fuerint, non a moribus et antiqua Ecclesiarum
consuetudine , bene vero. ab institutione Apostolica
profecta esse.
Digitized by Google
252
• t Quae quidem sententia videtur nobis probabiiior
esse, et quasi certa, eo vel maxime quod in scriptis
Sanctorum Patrum passim legirnus, patriarchates Sedes
a Petro condecoratas et sublimatas fuisse ; quibus ver-
bis aperte significatur, ea omnia priviiegia potestatem-'
que, quibus insignitae fuerunt,ab ipso Petro, nop
aliunde accepisse. Verum hoc loco praeterire non pos-
sumus haec verba ,S. Leonis Magni in epist. XII ad
AnastaSium Thessalonicensem Episcopum: Inter beatis-
simos Apostolos in similitudine honoris fuit quaedam di-
screte potestatis ; et quum omnium par esset electio, uni
tamen datum est y ut ceteris praeemineret. De qua forma
Episcoporum quoque est Orta . distinctio , et magna ordi -
natione provisum est y ne omnes sibi omnia vindicarent ,
seel cssent in singulis provinciis singuli , quorum inter fra -
tres haberetur prima sententia x, et mrsus quidam in ma-
joribus urbibus constituti ,■ sollicitudinem ejus susciperent
ampliorem , per quos ad unam Petri Sedem universalis
Ecclesiae citra conflueret , et, nihil usquajn a suo Capite
dissideret. Igitur Apostoli Metropolitas in singulis pro-
vinciis, et in majoribus urbibus Patriarchas instituerunt,
sequuti exemplum ipsius Christi, qui regimen Eccle-
siae. suae ita constituit, ut Petrus ApoStolis, et Petri
Successores ceteris Episcopis auctoritate praeessent.
De his uberius et fusius disserunt Petrus £)e Marca
Concord. Saccrdot. et Imper. lib . i cap . 3 §. 7, Tho-
massinus Vet . et nov. Eccles. disci pi. part . 1. lib. 1 cap .
7 et 8, Pagius Critica ad an. 97 , Dupinius Discipl. Ec -
cles% diss. 1 §. 8.
De origine Patriarcharum reliquae duae sunt opi-
253
niones, de quibus non valde laborandum est ,, cum
solido fundamento careant. * Prima est Launoji , qui in
sexto canone Goncilii Nicaeni actum esse contendit de
jure metropolitico* non vero de jure patriarchico, quia
canon Metropolitas nominate non Patriarchas; ex quo
consequeretur , Patriarchatum non rnodo Ecclesiarum
Antiochenae, et Alexandrinae, verum etiam Ecclesiae
Romanae in universum Occidentem eo Goncilio recen-
i
tiorem esse. , • .
• Launojo respondet Natalis Alexander Hist. Eccl.
saec. IV' dissert. 20 propos. 1 , nomen Patriarcharum
post Nicaenae Synodi tempora invaluisse , sed rem ipsani
nil til 0 minus extitisse ante Concilium Nicaenum . Natura
enim ita cornparatum est , lit nomina rebus ipsis posterio-
ra sint Canon sextus Nicaenae Synodi Metropolita-
nos nominate non Patriarchal : quoad proprium nomen
concede , quoad rem ipsam nego. Et revera Nicaenum
canonem de Patriarchis loquutum esse, sic probat ini-
tio ejusdem dissertations : Episcopi , qui Dioecesim , id
est 9 multas provincias regunt , non sunt Metropolitan
simplices , sed Patriarchae ; atqui canon sextus Nicaeni
Concilii agit de Episcopis , qui regunt Dioecesim , id est,
multas provincias , et quibus subsunt plures Metropolitan
ni ; non agit igitur de simplicibus Metropolitan^ , sed de
Patriarchis. Agit enim hie canon de Alexandrino Episco-
po y cui Aegypti , Libyae , Pentapoleos , Thebaidis , Ma-
reotae , Ammoniacae , et Marcotidis provinciae parebant ,
ut ex Sancto Epiphanio haeresi 68 , et ex illo canone
colligitur , et cui decern ad minus Metropolitae saber ant,
ut colligitur ex epistola Theodosii Imperatoris ad Dio -
254
seorum , quae refertur in Concil. Chalcedon. actione pri-
ma. A git de Antiochmo Episcopo , cui subjiciebantur omnes
Orientis provinciae , ut colligitur ex Sancto Joanne Chry-
sostomo hotnilia 3 ad populum Antiochenum , et ex San-
cto Iiierony mo in epistola ad Pammachium : Asiana
Pontic a, et Thracica , Dioecesibus exccptis , quae ab Exar-
chis suis administrabantur una cum suis Synodis , ut con-
stat ex canons n Synodi Const antinopolitanae Oecume-
nicae II. Agit denique de Romano Episcopo , " qui toti
Occidenti praeerat , ut colligitur ex Sancto Basilio epi-
stola iOj, ex Sancto Augustino lib. i contra Julianum
cap. 2 j ex Sancto Iiierony mo in epistola ad Marcum et
in lib. adversus Vigilantium, et ex Innocentio I in epi~ '
stola ad Decentium Eugubinum Episcopum . Agit , in-
quam , de Romano Pontifice , cui septem vel octo Dioe-
ceses subjiciebantur , nimirum duae in Italia , solidum II-
lyricum , quod ex una Dioecesi postea in duas discer-
ptum est , Galliae , Britanniae , Hispaniae , et Africae.
Itaque canon sextus Nicaeni Concilii agit de Episcopis ,
qui Dioecesim regunt , id est multas provincial , et qui -
bus subsunt plures Metropolitani : ac proinde non agit
de simplicibus Metropolitan is, sed de Patriarchis .
Altera opinio eorum est^ qui censeat, Patriarchas
et Metropolkas jure divino institutos. Opinio omnino
falsa ; nam catholici Doctoresr omnes consentiunt, gra*.
duum et potestatis inter Episcopos distinctionem a Chri-
sto institutam non esse, adeoque Episcopos divino ju-
re esse pares inter se Ordine et potestate. Ratum il -
• t
lud , ait Thomassinus de vet. et nov. Eccl. discipl. p. •
x lib. i cap. 7 , certumque . est , jure divino niti Princi-
255
patum Episcoporum in privatis Dioecesibus , turn Pupae
super Episcopos omnes orbis : cum Metropolitajiorum
Exar choram, Patriarcharumque auctorit as ecclesiastica ab
institutione originem .ducat. Quare Dupirrius de antiq.
Eccl. discipl. diss. i §. 6 : Metropoliticam , inquit, aut
patriarchicam dignitatem a Christo institutam fuisse , me-
rum commentum est quod ne verisimilitudinis quidem
umbram habet.
Patriarchis Alexandrino et Antiocheno duo postea Patriar-
chate accesserunt. Nam Antislites Constantinopolitani auctoritate
Synodi Constantinopolitanae I , et subreptitio canone 23 Syoodi
Chalcedonensis fulti cum Romanis Pontificibus de patriarchal! di-
S nitate diu et pertinaciicr ooncertarunt. Dcnique Apostolica Se-
cs turn eamaem Eeclesiarn ConstantinOpolitanam , turn cliatn
Ecclesiam Hierosolymitanam eo insigni titulo in Concilio Chalce-
donensi jam donatas Patriarchatus honore et juribus exoruavit.
Innocentius autem 111 in Concilio Laterancnsi IV hunc dignitatis
ordinem inter Patriarchas constimit; ut post Romanam Ecclesiam ,
quae disponente Domino super omnes alias ordinariae potestatis
obtinet principatum , Cons tantinupoli tana primum , Alexandrian
secundum , Antiochena tertium , Hierosolymitana quart urn locum
obtineat.
» *
" §. 40 .' '
. DE PATRIARCHARUM JURIBUS
/
— ■■Mwmif
r-r
Inter Jura Patriarcharum tria erant praecipua. Pri-
raum eritt jus consecrandi Metropolitas , eisque pal-
lium tribueridi, postquam tamen ipsimet Patriarchae a
Romano Pontifice pallium accepissent. Ordinationes ve-
ro Episcoporum ad Metropolitas pertinebant, Verum
hac in re non una eademque obtinuit ubique disci-
i’orlJ’? j ap’>xi."»v . • • i ' • n
plina : nam Patriarcha Alexandrinus peculiari jure frue-
256
batur’ non . inodo Metropolitas , sed cunctos etiam sui
Patriarchatus Episcopos confirmandi consecrandique.
Hinc per Nicaenam Synodum damnata est Meletii Ly-
copolitani Episcopi audacia , propterea quod per pro-
vinces Aegypti , quarum Meletius Metropolitan's erat>
Episcopos ordinasset, eoque pacto sibi jus arrogasset ,
quod ad Patriarcham Alexandrinuin pertinebat.
Alternm Patriarcharum jus erat, ex provinciis sibi
subjectis Synodos cogere , eisdemque praesidere.
Tertium erat a Metropolitarum judiciisappellatio-
nes accipere. r . .
Erant praeterea Patriarchis alia jura , jus ex. gr. ;
canones* ad universal!) Ecclesiam spectautes Metropoli-
tis et Episcopis patefaciendi , jus enorinium Crimirium
veniam sibi reservandi, ju3 Stauropegii, et alia ejus-
de,m generis, quae apud canonicae rei interpretes, et
praesertim apud Thomassinum de vet. et nov. Ec0t.
discipl. part, i lib. i cap. 9, et lib. 11 cap. 58 , et
apud eruditum Auctorem dissertationis de Patriarchis
Romae ann. 1776 editae , abunde descripta atque il-
lustrata inveniuntur. , \ n .
Enunciati quatuor Orieutis Phtriarchatus jamdndum extincti
sunt, una permancnte Bomana Sede, quae pcrpetuo stnbit in
ea peira, in qua diviniius luudata est. At ex ruinis Pairinrchatuum
Orientalium pro scctarum multiludine et varielate multi Patriar-
chae‘ emerserunt , inter quos Aniiochenus Patriarcha Graeco-
rum Melchitarqm, Patriarcha Aniiochenus Maronitarum , Antio-
chemis Patriarcha Syrorum, Patriarcha bhbylonensis nationis Chal-
daeorum in Mesopotamia, et Patriarcha Ciiiciae Awnenorum, qu*
catholici sunt, comraunionem et gratiara Aposlolicae Sedis haben-
les. Hisce Patriarchis cadem fere jura, quibus Patriarchac antiqui
fruebantur, Apostolica Sedes largiri solet. Sed necessc est , u(
novus quisque 1 Patriarcha ad praeseriptas formulas et catholicam
fidem profiteatur, et sacramcmum fidelita’is pfaestet, turn suae
257
dcciionis confirmationem , et pallium a Romano Pontifice consc-
quatur. Vide Constitut. Benedicti XIV IVupcr ad IVos datam die
46 martii 4743.
In Ecclesia Occidental! sunt alii Patrinrchac minoret died,
videlicet Patriarcha Venetus, Ulysipporiensis , et Indiarum, qui
Romanae Sedis privilegio Patriarcharum nomine donati fuerunt ,
jurisdiction tamcn Metropolitas non supcrant.
DE EXARCHIS PRIMATIBUS ET ARCHIEPISCOPIS
l
i
Tres in Ecclesia Orientali Exarchi extiterunt, Ephe-
sinus , Heracleensis , et Gaesareensis. Hi fere omnia Pa-
triarcharum jura exercebant, panlo quidem Patriarchis
inferiores, Metropolis .tamen dignitate superstores. Sed
jamdudum interieruot; quandoquidem ex. eorum pro-
vinces^ Patriarchatus Gonstantinopolitanae Ecclesiae
enctoi' M **t>lo$ ob«M eiH .stqwibi '
' Primates initio to cari fuerunt Episcopi , qui prin-
cipem locum a li quern in Ecclesia tenerenU Sic Roald-*
num Pontificem legimus totius Ecclesiae Priiriatem in-
terdum vocatum esse ; >et Concilium Chal'cedonense
net. i,6: Ecclesia Romana , inquit, semper habuit Pri-
matum. Et in eodetn Concilio Patriarcha vocatur Pri-
inas Dioeceseos. In Africa Metropolitae vocabantur
Primates^ seu primae Sedis Episcopi ; id quod ex cap. 19
collectionis Africanorum Conciliorum manifestura est.
, t
Prima autem Sedes in provinces Africae non erat ali-
cui Ecclesiae affixa, sed jus metropoliticum seu Pri-
matus de civitate alia in aliam transferebatur, et sem-
per Episcopo , qui non aetate, sed ordinatione senior
esset , tribuebatur ; excepta Carthagine, cujus Episco-
258
pus proviriciae’ Africae sic dictae ftrmiter Metropolita
seu Primas liabebatur. Extra quoque Africam Metropo-
litae Primates pro vinciae dicebantur. In Concilio Braca-
rensi I can. 6 fcaec habentur : Item placuit , ut corner -
vato Metropolitan Episcopi Primatu ceteri Episcoporutn
secundum suae ordinationis tempus alius alio sedendi de-
fer at locum . Et S. Leo Magnus ep. 53 ad Anatolium CP.
Episcopum scribit : Non corwellantur provincialium jura
Primatum, nec privilegiis antiquitus institutes Metropoli-
tani fraudentur Antistites .• k , » .
Primates vero peculiar i et proprio nomine appel-
lantur Episcopi ea rum Sedium episcopalian*, quibus
Sedibus Vicariatus Apostolici dignitas quondam adnexa
® 41
fait: hujusmodi sunt Arelatensis, Lugdunensis in Gallia ,
Moguntinus in Germania, Toletanus in Hispania, Pi-
sanus in Italia, aliique. His modo solum honoris.no-*
men sine ulla potestate relictum est : qua de re supra
diximus 44* H • ; •»
Quod’ denique ad Archiepiscopos attinet., S. Isido-
rus Hispaleusis in tract, de Etymologies cap. ia, ex quo
sumptus est can* Clericus dist. %i ; Archiepiscopus , in-
quit , graeco dicitur vocabulo , quod sit summus Episco-
porum :■ tenet enim vicem Apostolicam , et praesidet tam
Metropolitans , quam Episcopis. Modo autem Archie-
piscopus , et Metropolita idem sonant , neque amplius
duae sunt distinctae dignitates, sed una eademque:
quin imo si contingat, ut Archiepiscopus nullos. Epi-
scopos Suffraganeos habeat, neque est, neque Metro-
polita dici poterit. « .
- • . i * f * . * . , , • ,
Confer Daude S. I. in Hierarch, cap. 4.
259
DE METROPOMTIS
* * * ‘ ; 0 »
.1
* •» t
Metropolita est civltatis Metropolis, give civitatis
in provincia principis Episcopus, qui toti provincial
praeest. • De Metropolitarum origine Dootores dispu-
tant, num scilicet ea dignitas ab Apostolis, an post
eorum aetatem ab Ecclesia instituta fuerit. Nos eornm
sententiam' firraiter tenemus, qui Apostolos arbitran-
tur metropoliticae dignitatis' auctores extltisse. Hujus
Apostolicae institutionis specimen, illudque perspicuum
exhibet factum S. Pauli Apostoli, qui Titum toti insu-
lae Cretae, et Timotheum toti provinciae Asiae prae-
fecit. Hac tamen de re non attinet plura dicere, nam-
que argumenta , quae ad ostendendam Apostolicam
Patriarcharum originera jam attulimus, banc aostram
sententiam mirifice confirmant.
Porro Metropolitan ex vigenti disciplina , et prae-
sertim ex Tridentinae Synod i decretis in omnes suae
previnciae Episcopos jurisdictionem habent. Magna qui-
dem fbit olim Metropolitarum auctoritas in suos Epi-
scopos Suffraganeos ; namque Episcopi snffraganei a-
pud suos Metropoiitas accusari debebant, can. 7 Gon-
cilfl Carthaginiensis III , quin imo ab eis excommuni-
a
cari poterant (cap. 5 a de sent, excommun . ). At vero.
Concilium Tridentinum judicialem Metropolitarum po-
testatem imminuit; nain cap. 8 sess. i3 de reform., et
plenius sess. 24 cap. 5 decrevit, ut causae criminal es
260
graviores contra Episcopos 3 quae deposit tone aut privat to-
ne dignae sint , ab ipso tantum Summo Romano Pontifice
cognoscantur et terminentur. Minorca vero criminates cau-
sae Episcoporum in Concilio tantum provinciali cogno-
scantur et terminentur , vet a deputandis per Concilium
provinciate. uia vero de causis pivilibus Episcoporum
nihil in eodein Concilio statu turn iuit, idcirco ex com-
* »
muni Canonistarum sententia permanet jus antiquum *
* «
quo sancitum; est, ut civiles •Suffraganeorum causae
apud Metropolitas agantur.
* Metropolis integrum est tertio quoque.anno Epi-
scopos provjnciae ad Concilium provinciale convoca-
re> et- non obedientes poenis coercere..
Deraurn Metropolitae suorum Suffraganeorum tie-
gligentiam supplent, eosque turn ad servandam resi-
dentiae legem compellunt, turn ad seminaria erigenda.
-* Sed Metropolitae in Dioeceses SulTraganeorum nul-
la jurisdictione pollent, nisi - in , appellatione ,• in sacra
visitatione , et in devolutions. . Primo itaque in appella-
tione; nauiquO jus dicunt inter eos, qui a sententia
Suffraganeorum ad eoS provocant. Secundo in visita -■
tione ; olim Metropolitae, utcumque ita res postulare.
sibi videbatur Dioeceses Suffraganeorum lustrare po- .
terant { cap. i de cens. in 6 ). At Synodus Tridentina
huic rei modum quemclam Constituit* ut nimirum a
Metropolitan is , etiaim post plene visitatam propriam Dios-
cesim , non visitentur cathedrales Ecclesiae , neque Dioe-
ceses suorum Gomprovincialium , > nisi, causa cognita / et
probata in Concilio provinciali ( sess. ; 2,4 cap. 3; do re-
form. ). -Tertio denique in devolutione\ si enim Capita-;
26 1
lum catbedrale intra octo dies ab Episcopi obitu Vica-
rium capitularem eligere neglexerit, facultas eumdem
Vicarium constituendi' ad Metropolitam devolvitur.
. "•* ‘ .>'* •• ,'■* . .
Vide Usserium de origine Episcoporum et Metropolis , De
Marca de concord, Sacerd. et Imper. lib. 6 cap. 4 $. 5 , et Tho-
massinum de vet. et nov. Eccl, discipl. lib. \ part. 1 cap. 2.
: DE CRUCE ET PALLIO • f : •’ - ^ f
• / ‘ .*• • ’ i x I ’ \* ' ’* .* k.
Insignia Patpiarcharum y Primatura , et Metropeli-
tarum sunt crux , quae ipsis. praefertur ; et pallium j
quod super vestes pontificaleS’defertur. De more prae-
ferendae crucis disserit Thomassinus de vet. et nova
Eccl; discipl. p. i lib. II cap. 8, et detiiqne concludity
praelatas esse cruces Pontificibus primum Romanise inde
Legatis pontificiis 3 ac denique Archiepiscopis , quod ne-
mini non pefsuasissimum esset , nusquam" eos procedere^
nusquam progredi , nisi ad Christi 'crucem 1 imper iumque
aut constabiliendum , aut propagandist. Hoc insigne pri-
mum a Sede Apostolica suis Legatis j deinde Patriar-
chy postea Primatibus, demum aliquibus Archiepisco^
pis conces?um est. Aetate vero ‘dementis Y jus prae-
ferendae crucis Atchiepiscopi onmgs obtinuerant; id*,
quod manifestum est ex Clementina II de privile riis ;
Archiepiscopo per quaevis loca exempt a suae provincial-
facienti transit um y aut ad ea for san declinanti 3 ut cru *•'
cem ante se libere portare faciat * iacro probante Con - -
'niliOj praesentis Coristitutionis serie duximus cOnccdctuium*'-
262
Origo pal Hi antiquissima , sed incerta. Qaidam ar-
bitrantur, pallium nihil alipd initio fuisse, quam im-
periale indumentum , quod Constantinus Magnus, alii-
que Imperatores Romanis Pontificibus et Patriarchis
concesserunt j et processu temporis factum esse, ut
veluti sacrum ornamentum, et plenitudinis officii pon-
tificalis symbolum haberetur.
Aliqui contra putant, S. Linum, qui ann. 69 Sum-
mum Pontificatum tenuit, auctorem pallii extitisse :
liber vero pontificalis tradit, S. Marcum Pontificem
instituisse, ut Episcopus Ostiensis , qui consecrat Episco -
pum Urbis , pallio uteretur. Quae quidem opinio, quo-
niam apocryphis et imbecillibus monumentis. nititur,
plerisque omnibus non probatur. * .
Verum ex opinionum discrepantia satis intelligitur,
certum monumentum nullum extare, quo vera origo
pallii perspecta , planeque cognita habeatur. Illud vero
certum est, quod veteres scriptores omnes, qui de
pallio loquuti sunt, non illud ornamentum profanum,
sed sacram vestem, •signumque rei sacrae fuisse testan-
tur: quae testiraonia faciunt contra opinionem eorum,
qui pallium Imperatoribus acceptum referunt. Sic acta
Metrophanis Patriarchae Constantinopolitani apud Pho„
tium biblioth. cod. a 56 referunt, eum, postquam senio
confectus rogante Con stantino Maguo successorem Ale-
xandrum sibi designaverat , pallium in sacra mensa
deposuisse , ut suGcessori trad eretur* Igitur pallium re-
gnante etiam Constantino Magno , quern primum ejus-
dem auctorem ostentant, inter, sacras vestes recense-
batur. Saeculo vero V Isidorus monachus et Presbiter
Digitized by Google
263
Aegypthts lib. I epist. i 36 haec ha bet: Episcopi pallium
non e lino , sed e lana . confectum ovis pellern denotat , ;
quam aberrantem quaercns Dominus in proprios humeros
sustulit * Episcopus enim Christ i typum gerens illius mur
t • •'*%,* . {
Here fun git ur , et omnibus ipso habitu ostendit , se boni
• » -
magni Pastoris imitator cm esse , qui gregis infirmitates
ferre voluit. Atque attende sedulo : cum enim verus ipse
Pastor accedit , apertis venerandis evangeliis , et assi+rgit
Episcopus , et imitationis vestem deponit. Et Symmachus
Pontifex ineunte saeculo VI in epistola ad Theodorum
Laureacensem Episcopum ita scribit : Jdcirco pallio ,
quod ex Apostolica caritate tibi destinamus, quo uti de-
beas secundum morem Ecclesiae tuae , solerter admone-
* . ■ . • ^ *
mus 9 par iter que volumus ut intelligas , quia ipse vestitus ,
/ * * * • • , • » t . * ^ y
quo ad missarum solemnia ornaris , signum praetendit
crucis , per quod scito te cum fratribus debere compati ,
* # » . 4 « • '
et mundialibus illecebris in affectu crucifigi,
* 0 0m.
- Pallium intra tres a consecratione menses petendum est a
Summo Pontifice consueta formula , hoc est , instanter , instan-
tius, instantissime j propterea quod, ut S. Gregorius Magnus ad
Brunichildam, Reginam scribit cap. priscq . dist. 400: Honor pallii
nisi fortiter postulanti dari non debet . Electus aulem Archiepi-
scopus petere debet per se ipsum ■, si Romac adsit , per procura-
torem vero, si absit; neque pallium ei conceditur , nisi prius fi-
delitatem et obedientiam erga Suinmum Pontificcm jurejurando
spoponderit. In Archiepiscopis -illud est peculinre, inquit Benedi-
ctus XIV de Synod. Dioec. lib. II cap. 5, quod ne per consecra-
tionem quidern assequantur plenitudinem officii sui , nisi pallium
receperint a Romano Pontifice, ex cap. Nisi special is de auctori-
tate et usu pallii; non quod pallium aliquid superaddat consecra-
tions quoad Ordinis potestatem , sed quia liberum praebet accepti
Ordinfs exe rcitinm, el archieplscopalis muneris quamdam veluti
perfectionem affert , et complementum. Itaque Metropolita ante
pallii receptioncm neqne.se Archiepiscoputn nomiriare, neque Sy-
nodum provincialem indicere potest, neque chrisma conficere-j
neque dedicate Basilicas, ncaue ordinare Glericos, neque Episco-
pos consecrare ( cap. 28 $. Super eo de elect. ). *
264
Solus Ilomauus Pontifcx seuipcr el ubique pallio uti potest;
ceteri nonnisi intra fines suae jurisdictionis, et statis certisque die-
bus, de quibus Pontificale Komanum part, \ tit. de Pallio.
Pallium semel aecepium personae sic inhaeret, ut akcri com
modari non possit, ncc transit ad haeredes dignitatis, neque Ar
chiepiscopus ab una ad aliatn Sedein translalus pallium secum
deferl, sed novum semper petendum est; et ubi Archiepiscopus
obicrit, pallium scu pallia, si plura acceperit, cum eo humanda
sunt. •• ... . ^ .
*■ k
k 44 .
• • •
DE EPISQOPIS
• • I*
* * I •
* ' % ' I* • . * ' ' I • » I \ ^ • * 4 * * «
Superest inodo ut sermonem de Episcopis insti-
* • * * ' * *«. • r • ^ * * * • ,
tuamus. Ex instituti nostri ratione videndum nobis est ,
: . . ... . . ... .• ■ •
quae sint jura et officia Episcoporuni propria, quae-
que singuli Episcopi in sua quisque Dioecesi exercere
• * * , • * »* f* *• *_ L ■
possint, et etiam debeant. Praecipua hujusmodi officia
* * * **** t ( • * , • i ,
posita sunt in x docendo , in Curando cultu divino , et recta
Sacramentorum administrations ,• ceterisque id genus, de
quibus dicturi sumus; jura vero sita sunt in jubendo
judicando , puniendo ; dispens ando , et ad mini str undo.
Quae quidem jura et officia pertinent quoque ad Pa-
triarchas ,, Primates , et . Archiepiscopos , quippe qui ,
etsi Episcopis suffraganeis et provinciis praesint , iidein
tatneu habent suam peculiar em Ecclesiatn, quaiu slcut
Episcopi begunt.
« «
. < Episcopi Titidares in eodem ac ceteri Episcopi dignitatis
t: radii loculi sunt; in <consecraliouc siquidem charactercm episco-
palem , cique adnexam polestatein , uti veri Epscopi, rccipiunt;
latiiummodo, cuui propriam Dioeccsim non habcanl, cjus potc-
siaiis usn y ,et jurisdictione privantur. Obtincnt quidem alicujus.
cal bed t ali* Ecclesiue titulum, vcrunlamcn sine jure admiuislraudi.
i. i
265
#
Vocantur eliam Episcopi in par tibus Infiddium, propter ea quod
exornantur titulo alicujus earUm Ecclesiarum , quae sub jugo ht-
fideliuni gemunt, quod factum est, ne memona aniiquae digni-
tatis earumdem Ecclesiarum penitus obliteretur.
In ecclesiasticis historiis non desunt vetusta excmpla Episco-
porum , qui solius honoris causa Episcopi consecrati fuerunt. Nunc
vero non creatur Episcopus sine titulo. Hujusmodi tamen Episco-
pi veluti inertes inutilesque coniemneudi non sunt; eorum enim
opera Summi Pontifices sacpius utunlur, eo quod aliqua sunt
munera, quae dccentius Episcopo committuntur , quam Presbi-
tero; praeterea Suifraganei sive adjutores dantur Episcopis, qui
8 er semctipsos ob senium, aut malam valctudinem, aut propter
•ioecesium amplitudinem ordinationibus, alUsque functiombus sa-
cris operam dare nequeunt-
In Episcoporum numero Chorcpiscopos habendos esse pu-
tarunt Henricus, Hammondus, Guillelmus, Beveregius, et alii,
idquc ob earn praesertim causam, quia Athanasius in apolog.
contra Arian.: MareoteSj inquit, regio est Alexandrian , in qua
nunquam Episcopus fuit aut C hor episcopus , sed universae illius
regionis Ecclesiae Alexandrine parent Episcopo. Presbiteri autem
singuli suos vicos kabent maximos , qui decern circiter sunt , imo
plures numero. Ex quibus nempe verbis cum Presbiteri ab Epi-
scopis et Chorepiscopis discernantur , statim concluserunt , Cho-
repiscopos eosdem ac Episcopos fuisse.
Alii vero rati sunt , Cborepiscopatum fuisse Ordinem sacrum
ab Episcopatu et Presbiteratu plane dislinctum, quia in can. 2
Concilii Cnalcedonensis sic decernilur: Si quis Episcopus per pc-
cuniam ordinaverit Episcopum vel Chorepiscopum , aut Presbite -
rum vel Diaconum , vel quemlibet de his, qui connumerantur in
clero r aut promoverit per pecunias Dispensatorem aut Dcfenso-
rem vel Mansionarium , vel quemquam omnino , qui subjectus est
regulae, proprii gradus periculo subjacebit. Ex hoc siquidem ca-
none videtur Chorepiscopatus inter sacros Ordines numerari , qui
per ordinationem seu manuum imposilionem confcruntur, dum
eodem canone ecclcsiaslica officia, quae per promotionem, et non
per ordinationem tribuuntur, seorsim ab Ordinibus recensentur.
Erit ergo , ait Thomassinus de nov. et vet. Ecoi. discipl. p. \
lib. 2 cap. \ , si his stare volumus , Chorepiscopatu f unus e sa-
cris Ordinibus, atque adeo divinae institutionis. At hoc ( prose-
quitur idem Auctor ) cum ejus novitate aut aevi brevitate con -
sistere minime potest. Non Chorepiscopos tria priora saecula
habuere, nullos postrerna. ~ ”r i
Nos itaque in eorum sententiam libenter imus, qui Chorc-
piscopos putant Presbiteros fuisse; 4.° quia Chur episcopi ex ca-
none 40 Concilii Antiocheni ab uno tantum civitatis Episcopo
ordinabantur , Episcopi vero a tribus Episcopis consecrandi erant;
2.° quia Episcopos in vicis et pagis constituerc canoncs vetabant ,
contra vero Chorepiscopi non alibi, quam in vicis coostitucban-
18
266
tnr; 3.° quia Chorepiscopi a Neocaesariensi Synodo ad simililu-
dinem septuaginta discipulorum instituti dicuntur, at Episcopi
non dis'cipulorum modo, verum etiam Apostolorum successors
semper habiti sunt. r ' ^ ^
Eraut tamen Chorepiscopi non exiguae dignitatis, quia in
pagis et oppidis Episcoporura vices gerebant; adeoque Chorepi-
scopi dicti sunt quasi ruris Episcopi , eosquc Vicarios Episcoporum.
appellavit Synodus Neocaesariensis anno 3H cap. 3: Ficarii , in-
EptscOporum , yuos Graeci Chorepiscopos vocant. Praeerant ruris
quft, Presbiteris ct Ecclesiis, easque visilabant, Clcricis ruralibus in
aliam Ecclesiam abeuntibus dabant lilteras dimissorias , Subdia-
6onos aliosque minores Clericos ordinabant*, quin etiam si episco-
pal charactere insigniti fuissent ( quandoquidem Chorepiscopi in-
terdum eligebanlur , qui jam Episcopi erant), Prcsbiteros quo-
qne et Diaconos consecrabant, ex deiegatione tamen, seu con-
snlto prius Urbis Episcopo , cui Chorepiscopus subjicilur ipse et
regio , ut statuit Synodus Anliochcna. In civilate coram Episcopo
et brbanis Presbiteris poterant sacris operari, quod ceteris riiris
Presbiteris non licebat. Denique nonnulli Chorepiscopi interdutn
sederunt in Synodis generaiibus, et suSragium tulerunt, non qui-
dem ratione Chorepiscopatus, sed potius vel deiegatione, vel sub-
stitutione in locum absentium Episcoporum, vel ex Ecclesiac in-
dulgentia, vel demum ratione Ordinis episcopalis, quo, ut dixi-
mus, aliqui Chorepiscopi ornabantur.
Cum vero Chorepiscopi lot muneribus decorati "intra pole-
statis suae limites non se continerent, curaque nec canones Con-
ciliorum, neque Decretales epistolae Pontilicum, quibus Chorc-
piscoporum coercebatur insolentia, satis fuissent ad eos in offi-
cio contincndos, factum est ut ipsorum ordo peuilus cxtinctus
fuerit.
§. 43 .
f
DE OFFICIO DOCENDI
Primum et praecipuum munus Episcoporum est,
populum docere res omnes, quae ad aeternam salu-
tem conducunt, et curare diligentissime, ut depositum
fidei morumque praecepta incorrupte atque integre
serventur. Quia vero ad Religionis, vitaeque integrita-
tem custodiendam, conservandamque maxime accom-
267
• *
modata, atque utiife est praedicatio verbi Dei, idcirco
Tridentina Sy nodus sess. 5 cap. 2 de reform, statuit ,
omnes Episcopos , Archiepiscopos , Primates , et omnes
alios Ecclesiarum Praelatos teneri per se ipsos , si legiti-
me impediti non fuerint , ad praedicandum . Porro ad
Episcopum spectat concionatores designare ac mittere,
qui ia sua Dioecesi divioum verbum annuncient; idcir-
co praeter Parochos, quibus ad animarum curam se-
me! probatis jus et officium est plebem sibi commis-
earn erudire , nemini permissum est sine venia Episco-
pi praedicare, ne Hegularibus quidem in Ecclesiis suo-
rum Ordinum , nisi benedictionem ab Episcopo acce-
perint; namque generatim a Tridentina Synodo sanci-
tum est sess. 24 cap. 4 de reform : Nullus swe Saecu -
laris , swe Regularis etiam in Ecclesiis suorum Ordinum 9
contradicente Episcopo , praedicare praesumat .
Praeterea ne doctrina catholica falsis opinionibus,
erroribusque depravetur, officium Episcopi est diligen-
ter vigilare, ne quid fidei morumque disciplinae ad-
versum in scholis privatis vel publicis tradatur. Ad
eumdem Episcopum spectat in seminariis et coilegiis
Clericorum magistros designare, aut approbare, eaque
praescribere , quae ab ipsis magistris doceantur. Ne-
mini quoque licet librum aliquem , sive aliam quam-
cumque scripturam imprimere , vel imprimi facer e , ut
ait Concilium Lateranense V sess. 10, nisi prius Epi-
8 copus librum ipsum expenderit, ejusque edendi veniam
scriptis exaratam dederit. Denique Episcoporum est,
ex Tridentina Synodo sess. 24 cap. 3 de reform. , sanam
orthodoxamque doctrinam expulsis haercsibus inducere .
268
Sed Episcopus nequit quaestiones ad fidei morum-
que doctrioam pertinentes definire. In hanc sententiam
Joannes Gersonius de examine doctrinarum consid. 3
baec habet : Aliquot sunt doctrinae palam haereticat
apud omnes ; aliae dubiae simplicibus , sed manifest at
sapientibus et peritis ; tertiae veluti neutrae habentes pro
se Doctores cum ratio nibus in utramque partem probabi -
lib us , nec in una tantum Dioecesi , vel paucis , sed apud
omnes christianos , aut longe plurimos. Est ergo veritas ,
quod in primis et secundis auctoritas inferiorum Praela-
torum se extend'd , et in suos tantummodo , in tertiis ve-
ro nequaquam , quondam merito dicuntur majores causae
fidei propter difficultatem decisionis cum periculo sc and a -
li , ideo sunt ad Sedem Ecclesiae , vel ad Sedentem in
ea refer endae. ...
Quomodo in quaestionibus nondum ab Ecclesia definitis se
gerere Episcopi debeant> late explicat Benedictus XIV de Synodo
Dioccesana lib. 7 cap. 1, 2, 3 et seqq.
§. 46 .
DE RELIQUIS EPISCOPORUM OFFICHS
Alterum Episcoporum officium est curare divinum
cultmn, et videre, ne quid peccetnr in Sacrificio Mis-
&ae , in divinis officiis celebrandis , in Sacramentorum
administratione , in dierum festorum religiosa sancta-
que observantia , in reverentia Ecclesiis sacrisque lo-
cis debita.
Praeterea excubandum Episcopo est pro clericalis
f — ' 260
Ordinis disciplina tuenda , et ubi opus fuerit instauran-
da, pro laicis in officio continendis, pro moribus emen-
dandis, et pravis usibus tollettdis.
Gum vero Episcopi recte fungi muneribus officii
sui non possint, nisi gregi suo invigilent , atque assistant
( Gone. Trid. sess. a3 cap. i de reform. ) , consequens
est, ut in Dioecesi residere, sive commorari debeant,
neque iisdem liceat in aliis versari regionibus, relicto
grege, cui praepositi sunt. Deinde cum officium et sol-
licitudo Episcopi non in aliquem locum aut partem
Dioecesis, sed in totam Dioecesim ipsam feratur, hinc
inter praecipua ipsius munera recensetur totius Dioe-
cesis visitatio, quam ipse per semetipsum , vel si legiti-
mo impedimento teneatur, per alium visitatorem obire
debet, et si quotannis propter ejus latitudinem visitare
non poterit , saltern majorem ejus partem , ita tamen ut
tota biennio per se , vel per visitatores suos compleatur.
Concil. Trident, sess. 24 cap. 3 de reform.
Denique non postremum Episcoporum officium est
Sacrificium offerre pro populo , curamque suscipere
pupillorum, viduarum , et eorum qui in paupertate
t
sunt, opisque alienae indigent. • '
<’•>; : - .» I ■ ; / . Jodni
► §• 47 #
• ^ I % ^
DE JURE JUBENDI
rb ^ . •• ■ -nfJiiflwrfOq *iodei
Ex cap. Conquerente 16 de offic. Judio. Ordinar.
Palennitanus, aliique passim Interpreted colligqnt omnia
jura * quae Episcoporum propria sunt. Nos ex institu-
270
d nostri ratione ea tantum jura expendimus, quae
ad externum Ecclesiae regimen pertinent. Horum du-
plex genus est, quorum primum ea jura complectitur,
quae ex contentiosa jurisdictione fluunt, et nimirum
jus jubendi, legesque ferendi, jus cognoscendi defi-
niendique causas, et jus in sontes dekitis poenis animad-
vertendi. Alterum genus ex iis juribus constat, quae
ad voluntariam jurisdictionem spectant: sunt autem jus
dispensandi, et jus admiuistrandi. De quibus omnibus
breviter dicendum est, et primum de jure jubendi.
- Gum Episcopi positi sint a Spiritu Sancto regere Ec-
clesiam Dei , nemo catholicorum negat, et Episcopis
jus esse jubendi seu ferendi leges, et unumquemque
debere sui Episcopi legibus obtemperare. Quocirca Apo-
stolus fidelem populum monuit: Obedite Pr deposit is ve-
stris , et subjacete eis ; ip si enim per vigil ant quasi ratio -
nem pro animabus vestris reddituri. Inniunera sunt san-
ctorum Patrum loca, quae hanc jubendi parendique
divinam legem apertissime confirraant, quae omnia in
medium proferre et longum esset nimis, et non ne-
cessarium. *
At vero Episcopus vel in Synodo Dioecesana leges
jubet, vel extra Synodum. Apud Canonistas certum
est, leges in Synodo latas perpetuas esse, cum sint
regulae stabiles communitati propositae, ideoque in suo
robore permanere, etiamsi Episcopus supreinum diem
clauserit; perpetuas inquam, non immutabiles ; namque
ab ipsomet legislatore, vel ab ejus successore deleri
possunt , vel immutari. Veruntamen in disputatione
positum est, an leges ab Episcopo extra Synodum la-
27i
tae , et per simplex edictum promulgatae , post mor-
tem, aut renunciationem, aut translationem ipsius Epi-
scopi adhuc vigeant. Assentimur autem iis qui perpe-
tua 9 esse affirmant , turn quia ea est natura legis , ut
sit perpetua, turn quia leges ab Episcopis latae sive
in Synodo , sive extra Synodum vim omnem ab eo-
dem Episcopo accipiunt. , • . ,
At vero Episcopus leges condere potest, quas ad.
vitia coercenda, virtutem promovendam, depravatos
populi mores reformandos, et ecclesiasticam discipli-
nam aut restituendam aut fovendam necessarias et uti-
^ * b # • * i
les arbitratur. Sic etiam legibus latis corrigit, et emen-
dat, si qua sibi corrigenda, emendandaque esse vi-
deantur. Publicas et privatas preces pro Ecclesiae ne-
cessitate, aliisque justis de causi8 indicit; et genera-
tim potest Episcopus ea jubere, quae pro locorum,
personarum , ac temporum ratione ad Dei cultum , et
salutem animarum conducunt, et prohibere contraria.
Sed minime potest leges condere, quae Juri ec-
clesiastico communi adversantur. Siquidem, ut prae-
clare scripsit Gardinalis Bona in epist. 259 ad Joannem
Baptistam Thiersio, communes Ecclesiae leges , ritus , et
consuetudines ubique receptae ejus dumtaxat auctoritate
tolli vel mutari possunt , cujus est in unwersam Eccle-
siam auctoritas et potestas , alioquin ingens fieret disci -
plinae , et Hierarchiae ecclesiasticae perturbation Vide
Benedictum XIV de Synod. Dioec. lib, ia cap. 1. ^
Digitized by Google
■ 4 .
272
§• 48 # ..
DE JURE JUDICANDl ET PUUIENDl
Regimen Ecclesiae , r quod divino jure Episcopis
concreditum est, aut nihil, aut certe parum efficax
esset, si Episcopi judicandi puniendique potestate ca-
rerent. Itaque catholicorum nemo dubitat, quin causae
spirituals, neque non ad negotia ecclesiastica spectan-
tes , privative ut ajunt, ad forum Ecclesiae pertineant. Gri-
mina quoque, quae fidem aut religionem laedunt, solus
judex ecclesiasticus cognoscit, et in reos animadvertit.
Sed quoniam de potestate Ecclesiae judiciali et
coercitiva dictum est lib. I $. 6 et 7, et deinceps lib.'
Ill de causis, quae ad forum Ecclesiae pertinent, sin-
gillatim dicendum erit; idcirco satis erit hoc loco ad-
monere causas oinnes ad forum ecclesiasticum quoquo
modo pertinentes, etiamsi beneficiales sint, itemque
matrimoniales, et criminales ab Ordinariis Locorum in
prima instantia cognoscendas atque definiendas esse,
quod Tridentina Synod us edixit cap. 20 sess. 24 de
<
reform.
Praeterea sicut in potestate jubendi judicandique
penitus insita est potestas coercitiva , qua criminosi et
contumaces coercentur, ita ab Episcopis virga adhiberi
potest, quam minitatus est Apostolus ep. I ad Corinth,
cap. 4 : Quid vultis in virga veniam ad vos ? Quin imo
si mitiores poenae non prosint, contumaces a commu-
Digitized by Google
273
nione Ecclesiae abscind i potcrunt. At in poenis infli-
gendis ea norma servanda est, quam Episcopis propo-
suit eadem Tridentina Synod us sess. i3 cap. i de re-
form.
§. 49 .
• ' * * ■ \
DE JURE DISPENSANDI
i
Incidunt saepe justae causae, propter quas priva-
ti homines aliqua lege solvuntur, quia, ut scribit Sym-
_
machus Papa in epistola ad Avitum Viennensem, quod
Jit praeter regulam , modo sit ex just A causa , non in -
fringit regulam , quam sola pervicacia et antiquitatis con •
temptus laedit . Nam quamvis a Patribus statuta diligenti
observations , et observanti diligentia sunt custodiendd ,
nihilominus pro pter aliquod bonum de rigore legis ali -
** v
quid relaxat ur , quod et ipsa lex cavisset si praevidisset ;
et saepe cru dele esset insist ere legi , cum observantia ejus
esse praejudiciabilis Ecclesiae videtur ; quoniam leges ea
intentions latae sunt ut projiciant , non ut noceant.
Itaque Episcopi in omnibus legibus sive ab se, si-
ve ab eorum praedecessoribus vel in Synodo Dioece*
Sana, sive extra Synodum latis dispensare possunt;
omnis enim res per quascumque causas nascitur per easdem
dissolvitur. At vero super legibus Summorum Pontificum
et Concilioriim generalium, et universim super jure
ecclesiastico communi nulla est Episcopis dispensandi
facultas; idque ut ait Garcia part, a cap. 5 num. 35 1 ,
274
provenit, ex natura rei, quia Episcopus est inferior , et
inferior non habet potestatem in superior em , nec in ejus
legem . Hinc Archiepiscopus Trevirensis ad Imperatorem
Josephum II ejus fratrem scite admodum ita scripsit:
Mild persuadere nullo modo potui , Episcopos originarie
«
potestatem liabuisse dispensations concedendi , quorum
ab octodecim retro saeculis ne vel unum datur excmplum....
Nequaquam igitur Summus Pontifex Episcopos dispen -
sandi pot estate spoliavit, nec se eadem spoliaverunt Epi-
scopi , cum ilia nunquam sint potiti. Idque non a quadam
Humana reservation proflu.it , sed a lege naturali , quae
leges super ioris ab inferiorum potestate exirnit . Vide Col-
loquia Doctoris Ingolstadiensis de rebus ad Ecclesiae
doctrinam et disciplinam pertinentibus Dusseldorpii ■7 3 9-
Haec veritas auctoritate sacrorum canonum conRr-
' * I *
raatur. Innocentius III cap. 20 de Election manifesto
■ * 1
significat , neminem posse a canone dispensare , qui sal-
tern parem cum latore canonis potestatem non habeat . Et
Joannes XXII cap. unic. de religios. domib. inter Extra -
vagantes ejusdem Pontificis palam edixit ? Episcopis non
licere quid concedere contra formam Concilii generalise
* *
Sunt tamen aliqui eventus, in quibus Theologi passim et
Canonistae docent licere Episcopis in jure communi dispensare.
Itaque Episcopi non totius Dioecesis vel alicujus Coromunitatis
gratia, sed tantummodo pro privatis pcrsonis, justisque de cau-
sis jus commune relaxant.
l.° Ex jure id permittente. Sic Episcopi potestatem habent
dispensaiionis tribuendae super bigamia similitudinaria cap. 4
Sane de cleric, con jug., et cap. 1 Qui Clerici vel vovenles : dant
veniam Gliis illegitimis ad minores ordines ct ad unum simplex
bcneGcium cap. 1 de fll. presb. in 6.. Dispensant in irrcgularita-
tibus omnibus et suspcnsionibus cx delicto occulto provenientibus ,
excepta ea quae oritur ex homicidio volunlario , et exceptis aids
275
deductis ad forum contentiosum , Concil. Trident, sess. 24 cap. 6
de reform. Eos interstitiorum lege solvunt, qui minoribus vel
etiam majoribus ordinibus initiandi sunt. Cone. Trident, sess. 23
cap. <1 de reform. Et qui ad aliquem ordinem, omissis inferio-
ribus , ascenderit , quique per saltum prornotus dicitur , cum eo
si non ministraverit, poternnt Episcopi ex legitima causa dispen-
sare , ut inquit Trident. Synod, sess. 23 cap. 13 de reform. Exi- *
munt etiam a lege proclamatiormm, quae ante matrimonium fieri
debent, Cone. Trident, sess. 24 cap. 1 de reform, matrim.
Praeierca Episcopi relaxant turn vota simplicia, si quinque
cxcipias vota, scilicet castitatis , religionis , et trium peregrination
num , quae per Exlravag. Et si Dominici gregis de poenit. et
remiss. Summo Pontifici reservata sunt, turn juramenta, quia, ut
ait Tabiena v. jurare q. 20, nullum juramentum est Pontifici re -
seruatum: verum de his legendi sunt Theologi in tractatu de Re-
ligione.
*2.° Ex legitima consuetudine. Idcirco Episcopi dispensant in
jejuniis, in festorum observantia, et cum iis, qui jus petendi de-
bitum conjugate jam amiserint* Generation vero consuetudo le-
gitime praescripta jurisdiciionem confert cap. 9 de offic. jud. ordin. ^
atque adeo fieri potest , ut Episcopi aliquarum Dioeccsium quas-
dam dispensationcs super jure communi licite et valide largian-
tur, propterea quod ipsorum Decessores eadem potesiate usi sunt.
Sed praeter celeras condiliones, quas ca consuetudo comites ha-
bere debet, duae sunt praecipuae, quarum priraa est ut consue-
tndo sit, ut ajunt, immemorabilis , aut saltern centum annos sine
ulla intermissione perstiterit; altera est ut per earn ecclesiasticae
disciplinae nervus non dirumpatur. Confer Bened. XIV de Synod.
Dioec. lib. 9 cap. 2.
3.° Ex praesumpta et interprelaUva Pontificis delegatione.
Hinc Episcopus rclaxare potest occultum impedimentum , propter
3 uod matrimonium publice contractum non consislit; imo non
esunt magni nominis auctores, qui Episcopo facultatem asserunt
auferendi occultum dirimens impedimentum , t quod matrimonio
contrahendo obsit, si tales urgeant eircumstantiae rerum, ut ne-
que Summus Pontifex consuli , nec matrimonium sine scandalo
et infamia differri possit. In eo siquidem rerum eventu, si ad tot
mala praecavenda non alius suppetat modus, praesunii debet Sum-
mum ’ Pontificem ex suavi ct provida Ecclesiae gubernatione di-
spensandi facultatem Episcopo delegare.
4.° Denique ex speciali delegatione. Interdum enim Pontifi-
ecs quasdam dispensandi facultates Episcopis conferunt. De quibus
nihil attinet dicere, nisi quod earum limitea praetergredi nun-
quam licet. ,
Existunt autem duae quaestiones valde graves, quarum pri-
ma est, utrum In dubio Episcopo liceat dispensare. Plurimi Docto-
res affirmant turn ex natura reservationis , <pac odiosa est adeo-
que restringenda, turn ex natura jurisdictionis Episcopalis, cui in
276
rebus dubiis favendum cst, turn denique ex utiiitafe fidclium, quois
onus Apostolicam Sedem adeundi imponendum non est, nisi cer-
tis de causis el exploratis. Haec tauien argumetita aliquibus vi-
dentur non satis firtna ob earn praesertim capsam , quia desti-
tuuntur omni auctoritate canonum; namque, ut ait Sanchez de
matrim. lib. 8 disp. 6 num. 8, nullibi invenio posse Episcopum
were dispensare in hoc dubio. Et Franciscus Hennus tract, de iegib.
dist. 3 q. 45 a 4 conclus. 4: Concessionem dispensandi , ait, ha-
bent Episcopi respectu legum Pontiflciarum secundum aliquos in
dubiis , an casus egeat dispensalione. Sed crediderim recurrendum
esse ad Sedem Apostolicam, quia in dubiis pea's tutior est tenen -
da. Idque pro certo habendum videtur, dum agitur de Sacra-
mentis ex propositione ab Innocentio III damnata: Licet sequi
opinionem probabilem de valore Sacrarnenti , relicta tutiore. Ni-
hilominns lamen S. Alphonsus de Ligorio in sua Theologia Morali
lib. 4 appen. 2 cap. 3 de privilegiis Episcoporunt iia scribit: In
impediments dirimentibas solus Pontifex potest dispensare . Quod
si impedimentum asset dubium, communissima est senlentia posse
etiam Episcopum dispensare et qunmvis Sanchez in tractatu
de matrimonio lib . 8 disp. 6 num. 8 id neget, tamen in decalogo
lib. 4 cap. 40 num. 26 videtur se retractasse ; ibi enitn ait tarn -
quam ex regula generali a Cum dispensation} s consen r atio sit
« odiosa , est restringenda ad casus certosj dubii enim non com-
fit prehenduntur sub reserwatione ». . •
Altera quaestio cst, num Episcopus possit aliquem lege sol-
vere , quando conditor canonis earn sibi facultatem non reserva-
vif. Plerique omnes Doctores pernegant, ideo quod dispensatio-
nes, ut ajunt, non sunt ex its quae competunt, si non prohi-
beantur , sed ex iis quae non competunt, nisi concedantur. Id
conformant ex cap. Dilectus de temper, ordin., obi expresse de-
cretum cst f Cum illi { Episcopo ) hujusmodi dispensatio minima
sit permissa, ipsi obtemperare non debuit in hoc parte. Praeterea
ut bene animadvertit Fagnanus in cap. Nimis de fil. presbit.:
Mos sacrorum canonum el Conciliorum est fere ubique simpliciter
praecipere aut prohibere quid faciendum sit , vcl non faciendum;
raro autem descendant ad prohibitionem dispensations. Unde si
Uccret Episcopis dispensare, quotiescumque dispensatio in specie
non prohibelur , consequenter esset in eorum facultate tolum jus
commune et Concilia universalia subvertere in singulis casibus
dispensnndo, quod est erroneum asserere. In hanc sententiam. sic
recte ratiocinatur P. Engel de min. et obed.: Frustra canones
expresse illam facultatem dispensandi in certis casibus concede -
rent , si alias de jure Episcopo competeret.
Solent aliqui objicere caput Nuper de sent, cxcomm. , ubt
legitur: Quia tamen conditor canonis cjus absolutionem sibi spe-
cialiter non relinuit , eo ipso concessisse videtur facultatem aliis
relaxandi. Respondetur autem in eo canone non de legibus re-
laxandis, sed de absolutionibus a ccnsuris et peccatis disceptari;
277
quae duo maxime diflerunt. Absolutione enim a peccatis el cen-
suris non derogatur legi, dispensatione vero lex vulneratur, sive
ui ait Suarez de legibus lib. 6 cap. 14; Absolutio non est contra
out praeler legem superior is , sed secundum illam ; dispensatio
autem derogat legi. Praeclare Thomassinus pari, 1 lib. 2 cap. 13:
Eo, inquit, fundanienlo nititur ea Canoni star urn distinctio , qudn -
do docent eo differre dispensations ah absolutionibus , quod di -
spensare non possint Episcopi , nisi ubi ilia eis expresse in jure
potestas conceditur ; at absolve re a quibuscunique possint crimini -
bus , nisi ubi expresse Pontiflci Summo reservata fuerit. Quippe
Ordo episcopalis plenissimam complectitur potestatem remittendo -
rum peccatorum , non relaxandarum legum.
, §. so.
* .. t - •*» •
DE JUKE ADMINISTRANDI
Quintum denique jus Episcoporura in administrate .
do versatur. Administrare est spiritualem curam suarum
ovium gerere, resque ad Dei cultum et pietatis opera
pertinentes disponere, diligenterque curare. Itaque Epi-
scopus ex officio et jure adminis trandi i.° Ecclesias et
Beneficia erigit, supprimit, dismembrat , servatis sa-
crorum canonum regulis : a.° Ecclesias parochiales ,
Praebendas, et Beneficia omnia suae Dioecesis confert,
nisi fuerint reservata, vel a fleet a : 3.° Deligit eos, qui
clericali militiae adscribi, et Ordinibus initiari postu-
lant: 4. 0 Munera et officia ecclesiastica iis defert , quos
idoneos compererit: 5.° In rectam administrationem bo-
norum etiam temporalium ad Ecclesias , et Loca Pia
pertinentium incumbit : 6.° Piarum voluntatuin execu-
tionem curat; quin imo, ex Tridentino Concilio sess.
278
aa cap. 8 de reform*, Episcopi etiam tamquam Apo~
stolicae Sedis Delegati in casibus a jure concessis ( quan-
do nempe executores a pio fundatore designati in suo
munere fungendo segues negligentesque fuerint) omnium
piarum dispositionum , tarn in ultima voluntate , quam
inter vivos sunt executores . 7. 0 Denique Episcopis pote-
stas est ea omnia curandi et agendi, quae ad rectain
suae Dioecesis adm inistrationem pertinent.
Antequam huic capiti finctn faciamus, non abs re visum est
de potestate Episcoporum ea notare, quae sequuntur. Theologi
et Canonistae disputant, utrum poteslas jurisdictionis immediate
a Deo ipso, an jpotius a Romano Pontifice Episcopis conferatur?
De qua re , ait Zallinger jur. eccl. publ. $. 363, animadverte pi'i-
mo: omnis sacra et ecclesiastica potestas remote ac primo est a
Deo tamquam gratiae collalore. Secundo : potestas Ordinis tarn
in Episcopis , quam Presbiteris certe a Deo est proxime et im-
mediate , a quo posilis signis sacramental ibus consecrationis vel
ordinationiSj et character imprimitur , et potestas confcrtur , quae
dein nullius hominis arbitrio auferri , imminui , amplificari potest .
Tertio : potestas Pontificiae ac summae jurisdictionis certe im-
mediate et proxime a Deo est ; cum cnim Elector es Papae illarn
jurisdictionem non contineant , earn a se in Subject urn quod eli-
gunt , derivare non possunt. Nihil igitur agunt , nisi ut personam
designent , cut Christus potestatem a se institutam secundum pro-
missionem suarn dein conferat. Singulari hoc exemplo abulendum
non est ad quaeuis alia genera collatae , et aceeptae poteslatis.
XJti enirn Episcopus in Presbiter os jurisdictionem pro f'oro inter-
no , vel etiam externo de rival ,* sic non repugnat , ut Pontifex ,
in quo est plenitudo sacrae potest atis , ejus partem in illos trans-
mittal t qui in partem sollicitudinis vocari solent.
Mulia diet possenl in ulramque sententiam, verum ad id,
quo speclamus, non est necesse; nobis in animo est tyrones prae-
monere, ne in errorem inducantur, eo qtiod aliqui Canonistae
in ea quaestione pertractanda ita versantur, ut aut Episcoporum,
aut Pontificis, et hujus maxime, potestatem deprimant. Caven-
dum itaque ab iis est, qui censent poiestatem Episcoporum sic
a Pontifice imperliri, perinde ac si Episcopi ministri, aut vicarii
Romani Pontihcis essent; itemque ab iis, qui arbitrantur earn
potestatem immediate a Deo ita confcrri, ut Episcopos consti-
tuaut veluti Corregentes Ecclesiae, vel Optimatcs. jNemini igitur
plus tribuendum, quam veritas ipsa concedat, ideoque in alteru-
279
tra sententia semper ob oculos habendum est, Episcopos esse
vcros Pastores Rectoresque suarum ovium, sed tamen ipsorum
potestatem intra fines Dioecesium contineri, et Summo Ponlifici
obnoxiam esse.
Disputant etiam, quae sit ecclesiastici regiminis forma, an
democralica, an arislucratica , an vero monarchica?
Jam vero non est democralica; hie turpissimus full error
Richerii , qui doeuit, potestatem ecelesiasticam christiano popu-
lo, sive toti Ecclesiae corpori datam esse, quem errorem supe-
riori lib. 2. §. <3 refutavimus, ncc proinde necesse est in hujus
argument} tractationc iteruni versari. Beliarminus quidern contro-
vers. lib. 1 de Rom. Pont. cap. 3 ait, in forma regiminis ecclesia-
stici, suurn quemdam in ea locum habere democraliam , cum nemo
sit ex onmi Christiana multitudine , qui ad Episcopatuin vocari
non possit , si tamen dignus eo niunere judicetur. Vcrum, ut ob-
servat Zalliuger jur. eccl. publ. §. 362, huic quidern assertions
quoad rent nemo catholicorum facile refragabitur ; quoad loquen-
di mod urn ■ , qui secundum receplas de Imperii forma notiones dis -
serit , aegre quisquam assentictur. Nam distinguenda est forma
reipublicae a regiminis seu gubernationis modo. Si quis Rex regni
sui officia et dignitates ex aequo distribuat pro meritis ac virtu -
te cuj usque , nulla ^nobilitatis habita ratione , non ob id ejus re-
gnum formam democraticam induit ; quae quidern forma ex solo
subjecto potestatis summae delerminatur. *
Neque forma regiminis ecclesiastici est aristocrat ica ; huic
enim maxime repugnat Primatus honoris et jurisdiction^ divini-
tus instituius, quo unus Romanus Pontifex S. Petri Successor
universae Ecclesiae praeest. Igilur qui meram aristocratiam in Ec- ’
clesiam inducunt, catholicum dogma Primatus omnino destruunt:
quapropter facultas theoiogica Lavaniensis propositioncm M. An-
tonii de Dominis lib. 1 de rep. eccl. num. 12, in qua asserebat,
Ecclesiam Spiritu Christi instructam , et in singulis Ecclesiis vo-
luisse monarchiam , et in se totam aristocratiam , ut altera al-
terius vitia corrigcrct , hac gravissima censura notavil : Proposi -
tio haeretica et schismatica, quatenus asserit , regimen universalis
Ecclesiae esse aristocraticum.
Cum igitur regimen ecclesiasticum non sit neque democra-
ticum, neque aristocraticum, consequens est, illud esse monar -
chicum. Quoniam vero Episcopi sunt veri Pastores suarum ovium ,
et in Conciliis generalibus veri judices sedent, bine communior
sententia est, regimen ecclesiasticum, illud quidern monarchicum
esse, aliqua tamen aristocratiae specie temperatum. In quam sen-
tentiam cl. Zallinger jur. eccl. publ. $. 362 ita praeclare animad-
vertit: Temperamentum istud aristocraticum non tale intelligi de-
bet , quale in Statibus profanis esse solet , quorum forma mixta
ex divisione jurium summi imperii ita oritur , ut quod in uno
subjecto inest jus , non idem in altero insit , neque ab altero pen-
deat. Discrimen facit singular is unitas , atquc unitatis conservandao
280
obligation quam Christas suae Ecclesiae propriam fecit. Nam primo
ipsa potestas Episcoporum , quae tcmperamentum illud aristocrat
ticuin efficit , perpetuo et ex natura sua alligata est ad centrum
uni tat is , ac supremam potestatem Vicarii Christi, eidemque sub -
ordinata, ut proinde haec mixtio aristocratica non absoluta, sed
limitata sit . Secundo quidquid juris competit Episcopis , id emit
nente quadam ratione inest. in Primate Ecclesiae j ac Summo Vi-
cario Christi. Haec t nl fallor , de aliis formis profanis ex mo-
narchia el aristocratia mixtis assert haud possum.
\
Digitized by Google
mibbib -ana.
281
DE PERSONIS ET REBUS
ECCLESI ASTICAE POTESTATI
. SUBJECTIS
b personae, quaeque res Ecclesiasticae potestati
• obnoxiae sint, hoc tertio et postremo Institutionum
nostrarum libro dicturi sumus. Doctores facile consen-
S'
tiunt, turn christianos omnes, turn eas res, quae ad
Dei cultum et aniraarum salutem pertinent, potestati
Ecclesiae obnoxias esse. Vernin in hujus potestatis usu
nihil ferme agere Ecclesia potest, quin obtrectatores
et hostes inveniat : hi siquidem imperio civili ita fa-
vent, ut illud contra fas jusque quocumque intrudere
conentur. Quapropter de ecclesiastica potestate, quid
scilicet sive in personas sive in res Ecclesia possit, dis-
serere aggredimur. Quo in negotio sane difficili danda
est opera , ut probatas Doctorum sententias , praeser-
tim vero Traditionem et Sacram Scripturam magistram
ducemque sequamur.
Digitized by Google
282
CAPUT I.
§. 51 .
DE PERSONIS
Et quoniam duplici Personarum genere Ecclesia con-
stat , Laicis nempe et Clericis , prirao dicendum est
quemadmodum laici potestati ipsius Ecclesiae subdun^
tur: secundo agendum de Clericis eorumque immuni-,
tate, circa quam tam multa a Theologis et Canoni- •
stis disputata sunt : tertio denique videndum , an electio
personarum, per quam ad magistratus dignitatesque
ecclesiasticas via panditur, ad unam Ecciesiam per-
tineat.
§. 52 .
*
DE LAICIS
Ut Laici reipublicae legibu9 tamquam cives subji-
ciuntur , ita per baptismum inter filios Ecclesiae coopta-
ti ejus imperio obnoxii sunt. Rectoribus namque Ec-
clesiae, in primisque Petro curain et regimen totius
gregis Christus ipse contulit, potestatemque dedit ju-
bendi, judicandi, poenisque coercendi , de quibus in
283
superioribus libris satis dixisse arbitramur. Itaque chri-
stiani omnes Ecclesiam audire debent, quo spectant
ea Christi verba Luc. X 1 6, et Joan. XIII ao : Qui vos
audit me audit * qui vos spemit me spemit , ideoque
in ipsura Christum peccat, qui Ecclesiam non audit;
Ecclesiae vero imperanti aut docenti obedientem se
quisque praebere debet in iis omnibus, quae ad cultum
Dei , et salutem animarum spectant* Hinc S. Paulus in
epist. ad Hebraeos XIII 17: Ob edit e , inquit, Praepositis
vestris, et subjacete eis, et statim subdit: Ipsi enim per -
vigilant , quasi rationem pro animabus vestris reddituri.
Ii etiam qui in altissimo dignitatis gradu collocati sunt ,
Reges ipsi et supremi Magistratus, cum filii Ecclesiae
sint, eidem Ecclesiae parere debent : quapropter Ge-
lasius Papa ad Anastasium Imperatorem : Tanto , in-
quit; gravius pondus est Sacerdotum , quanto etiam pro
ipsis Re gibus in divino sunt reddituri examine rationem .
Et in can. 11 dist. 96 haec habentur:Si Imperator ca -
tholicus est , filius est , non Praesul Eoclesiae. Quod ad
religionem competit discere ei convenit , non docere
Deus enim voluit , saeculi potestates , si fideles sunt ,
Ecclesiae suae Sacerdotibus esse subjectas. Atque hanc
perpetuam fuisse Ecclesiae doctrinam manil'estum est
' •
ex Concilio Illiberitano can. 2, 3 , 55 et 56 , Arelaten-
si I can. 7, ex Basilii ad Athanasium epist. 6i , Am-
brosii epist. 40 n. 17 ad Theodosium, ex aliisque Con-
ciliis et Patribus. Eadem Natalis Alexandri, et cl. Bos-
suet, aliorumque Theologorum et Canonistarum sen-
tentia est.
eique i^on obtemperat
2S4
§.
as.
DE CLEIUCIS EORUMQUE IMMUNITATE
* * K
Clerici non secus ac laici Ecclesiae legibus ej us-
que imperio subduntur. Praeterea a Clericis parendum
est sacris canonibus, qui sunt de vita et honestate
Clericorum , deque reliquis eorum officiis constituti.
Quod vero ad leges civiles attinet, Bellarminus de
Clericis Jib. i cap. 28: Non sunt , inquit ^ exempli cle-
rici ab obligations legum civilium , quae non repugnant
sacris canonibus vel officio clericali Nam clerici, prae-
terquamquod clerici sunt, sunt etiam does et partes quae-
dam reipublicae politicae. Igitur ut tales vivere debent
dvilibus legibus alioquin magna perturbatio et con-
fusio in Ecclesia oriretur , si clerici non servarent civiles
leges in commerciis dvilibus et humanis. Secundo proba -
tur ex confessione Pontificum et Imperatorum. Nicolaus
Primus in epistola ad Michaelem props finem dicit, Deum
divisisse Pontificiam auctoritatcm ab imperiali , ut et chri-
stiani Imperatores pro aeterna vita Pontificibus indigerent ,
et Pontijices pro cursu temporalium tantummodo rerum
imperialibus legibus uterentur. Imperator Valentinianus
in epistola ad Episcopos Asiae , quam refert Theodor etus
in lib . IV hist. cap. 8 scribit : (( Probos Episcopos non
solum Dei; sed etiam Re gum legibus obtemperare ». De -
niqae S. Joannes Chrysostomus in cap. i 3 ad Rom. di -
cit : « Christi Evang elio non tolli politicas leges, et ideo
dcbere etiam Sacer dotes et Monachos eis parer c ».
285
♦ ,
Haec autera ** omnia Bellarminus eodem loco ita
explicat : Nec volumus dicere his legibus teneri Clericos
obligatione coactiva , sed solum directiva. Quibus verbis
significatur , Clericos non posse civiles leges impune
despicere ; at si deliquerint non a laico , sed ab ec-
clesiastico judice puniendos esse.
Verura in Jure publico ecclesiastico quaeri solet,
utrum hoc privilegium, quo Clerici a foro laico-cxi-
muntur, introductum fuerit jure divino, an humano.
Natalis Alexander hist, eccles. saec. XV et XVI
cap. 7 in schol. 3 ad artic. a ita scribit: Immunitatem
ecclesiasticam quoad spirituales causas et mere ecclesiasti-
cal juris esse divini fateor: sed quod spectat causas tem-
porales et prof anas , ut solutiones debitorum et criminum ,
quae a viris ecclesiasticis , non quatenus Clerici , sed qua -
tenus homines sunt improbi 9 committuntur , ut farta , ho-
micidia , sacrilegia etc., eorum immunitatem esse juris
divini concedere non possupi .
Covarruvias practic. quaest. cap. 3i auctores citat
turn eos, qui privilegium fori a jure divino, turn eos,
4
qui ab humano jure profectum esse con tendunt ; atque
etiam argumenta profert, quibus utraque pars senten-
tiam suam tuetur , et concludit : In his , quae vere
et proprie spiritualia et ecclesiastica sunt , Clerici a po -
testate et jurisdictione Principis saecularis jure divino
eximuntur. In rebus temp or alibus , et in criminalibus , quae
spiritualia non attinent , Clerici et eorum res non sunt
jure divino a jurisdictione Principum saecularium exempti.
Talis autem opinio his argumentis nititur, teste eodem
Covarruvia : Primum , inquit, ex eo quod nulla sit evan-
286
gelicae legis et novi Testamenti lex , quae Clericos a ju -
risdictione Principum saecularium exemerit ; et ideo did
potest , eos lege humana exemptos esse , cum non appareat
divina lex, quae vere divina sit , et post Christi adventum
vim et potestatem habeat , ex qua Clerici fuerint cum eo-
\ t
rum rebus a jurisdiction Principum saecularium exempti.
Secundo,quia in primitwa Ecclesia Clerici et eorum res ju-
risdictioni Regum et Imperatorum suberant , ut constat ex
multis Imperatorum etiam christianorum legibus et Consti-
tutionibus latis de personis ipsis et rebus ecclesiasticis . Ter -
tio principaliter deducitur ex auctoritate Pauli, qui cum
videret , causam suam inique tractari , ad Caesar em ap-
pellavit. Quarto idem manifeste constat ex eodem Paulo
ad Rom . cap. i3, ubi scribit : Omnis anima potestatibus
sublimioribus subdita sit. Quo in loco Chrysostomus an -
notavit , illic obedientiam injungi omnibus , etiam si quis
evangelista sit, aut propheta, cum ilia subjectio pietatem
minime sub vert at. Quinto liaec ipsa opinio comprobatur
testimonio Petri in ep. I cap. a ita ad omnes etiam Sa -
cerdotes scribentis : Subditi estote dominis vestris sive Re-
gi 9 sive Ducibus ab eo missis. •
At vero qui contra sentiunt, asseruntque exem-
ptionem Clericoruin etiam in civilibus negotiis et cri-
minibus ad jus divinum referendam esse, ii quidem
validioribus armis pugnare videntur. Sed ne longiores
simus, hoc uno argumento contend erimus a Tradi-
done Ecclesiae ducto , quod est hujusmodi. Quando
Traditio , ut ait Franciscus Suarez in defensione ca-
tholicae fidei lib. IV cap. 8 , est const ans ac perpetua ,
ostendere solet jus divinum , praesertim quando non ap -
287 •
paret ratio illam tribuendi apostolicae institutioni : talis
autem esse videtur Tr adit io hujus exemptionis ; est nem-
pe adeo antiqua , ut nullum ejus agnoscatur initium ;
nam pro temporum opportunitate semper servata est ,
praecipue vero post tempora christianorum Imperatorum,
Hanc siquidem Clericorum immunitatem ab aetate Con-
stantini Magni ad nostra usque tempora perpetuo con-
stanterque observatam fuisse , res est adeo nota et
raanifesta , ut in dubium vocari nequeat. Sub Impera-
toribus autem ethnicis ( prosequitur Suarez ) non po -
tuit quidem executioni mandari respectu magistratuum
infidclium , qui Ecclesiae non parebant , quod ad factum
pertinet ; jus autem Ecclesiae non defuit } cujus signum
est 3 quia semper Praelati ecclesiastici hoc jus imrnunita -
tis observare fecerunt , quantum inter ipsos fideles fie-
ri poterat. Ad id probanduin maximo argumento es-
se possunt ea S. Pauli verba ad Timotheum ep. I
cap. 5 : Adversus Presbiterum accusationem non recipias ,
nisi sub duobus , vel tribus tcslibus . Quibus verbis
potestas recipiendarum adversus Presbiteros accusatio-
num non tribuitur, sed agnoscitur. Eademque verba >
inquit idem Auctor cit. libro cap. i3, supponunt jam
tunc fuisse episcopate tribunal pro Clericorum causis di-
judicandis erectum. Estque attente consider andum 3 Pau-
lum non loqui de solis causis ecclesiasticis , sed de que -
relis contra Clericos in causis criminalibus , nam in illis
jit propria accusatio ; et cum Paulus indefinite et sim-
pliciter loquatur , non est restringenda illius sententia ad
crimina ecclesiastica de quocumque ergo crimine poterat
et debebat tunc Presbiter accusari in tribunals ecclesiastico.
- 288
Gum igitur res ita se habeant, et proinde cum
Clericorum immunitas a foro laico in Ecclesia perpe-
tuo et constanter observata fuerit, ej usque originem
et initium neque ad Apostolos, neque ad Summos
Pontifices 9 neque ad Concilia Episcoporum referre
possimus, plane conficitur earn immunitatem a jure
divino profectam esse.
Atque haec sententia auctoritate Conciliorum mi-
rifice comprobatur. Namque Concilium Lateranense*
Leone X Pontifice, sess. 9 inquit: Cum a jure tam
♦
divino , quam humano laicis potestas nulla in ecclesia -
sticas personas attributa sit < Et Concilium Coloniense
part. 1 cap. 20 affirniat, immunitatem esse vetustissi -
mam , jure pariter divino et humano introductam. Sic
etiam Concilium Tridentinum sess. 25 cap. 20 de re-
format. : Ecclesiae , ait, et personarum ecclesiasticarum
immunitas Dei ordinatione , et canonicis sanctionibus con-
stituta est.
* -Veruntamen Clerici sive divino sive humano jure
a foro laicali exempti fuerint, iliud procul dubio a-
pud omnes certum est, earn immunitatem nec tolli
posse , nec abrogari. Neque enim solum ii ^ qui ad
jus divinum earn referunt, ita sentire coguntur, pro-
pterea quod jus divinum abrogari nequitj sed etiam
illi ipsi, qui a jure humano inductam fuisse conten-
dunt, idem omnino sentiunt, quia utile quidem est ,
ut inquit Govarruvias pract. quaest. citato cap. 3 i
num. 3 , et denique necessarium ad liberius et rectius
ministrandum Ecclesiis , quod Clerici et eorum res sint a
judicibus saecularibus immunes , praesertim ex eo quod
289 •
haec immunitas maximam originem ducat a divinis ceteris
*
Testarnenti institutionibus , a Sanctorum Patrum testimo -
l
nils , a publicisque Imperatorum quorumdam concessionibus ,
ut tandem totus fere orbis christianus in hanc exemptionem
propter publicam utilitatem consenscrit. Quae quidem
rationes adeo graves eidem Govarruviae visae sunt,
ut affirmare non duftitaverit, potuisse Summos Ecclesiae
Pontifices Clericos et eorum res jurisdiction saeculari
eximere , idque conveniens fuisse et esse christianae rev-
publicae y non tantum in spiritualibus , quod jure divino
erat institutum , sed et in temporalibus . Et num. 4 con-
sents cum sententia eorum , qui probant et asseverant ,
nec Summum Pontificem posse tollere Clericorurn exem-
ptionem a jurisdiction saeculari quoad omnes Clericos, et
quoad omnes causas in universum , licet optime possit
cam exemptionem quoad quosdam Clericos , et quoad
quasdam causas revocare, ' ■ '
Et Duvalius, qui in libro de potestate Pontificis
part. 3 exemptionem Clericorurn in causis et crimini-
bus civilibus, tota , quanta est , humano juri attrb-
bult , fatetur tamen quaest. 3 , Principem absque peccato
earn universaliter tollere non posse., aut ad eas angu-
stias redigere , ut hoc in opprobrium et contemptum or-
dinis ecclesiastici. cedat , maxime cum haec immunitas
jam ubique locorum et gentium , quibus christianum
illuxit lumen , sit recepta , sitque veluti juris gentium,
quod a nemine immutari potest , ndum abrogari . ■
** . •
Praeter laudatos Auctores vide Benedictum XIV de Sy-
nod. Dioeces. lib. IX cap. 9 n. 8 , Ant. Dandinum Alteserra in
Vindic. Jurisd. Eccl. lib. \ cap. 2, et Emmanuelcin Gonzalez
in cap. 4 de Irnmunitate .
290
" §. S4.
DE ELECTIONE
Apostolis vita functis , Episcoporum electio fuit
penes Episcopos Provinciae cum Clero ac populo con-
gregate). Hinc S. Athanasius ep. ad Episc. orthod. n. a
Opp. tom. i demonstrat, Gregorium in Sedem Ale-
xandrinam invasisse ideo praesertim, quod ej us electio
facta non fuerit secundum verba Pauli congregatis po -
pulis et spiritu ordinantium cum virtute D. N. Jesu Chri -
sti. Et Apostoli, ut legimus Act. VI, Diaconos a mui-
titudine designatos ordinarunt.
Ex hac eligendi forma, cujus nonnulla exempla
in Sacra Scriptura liabentur, Doctores aliqui sibi visi
sunt rectissime posse concludere: i.° in electionibus
Episcoporum suas partes tribuendas esse christianae
plebi, idque jure divino : a.° injuriam proinde populo
factam esse , dum eo jure vel ejus juris usu privatus
est, nova eligendorum Episcoporum disciplina invecta :
3.® denique eos, qui in civitate imperant, quique po-.
puli jura complectuntur universa , posse sibi eas par-
tes, quas in hujusmodi electionibus populus obtinuit^
vindicare. •,
Verum ubinam extat jus illud divinum, quo tota
'conclusio nititur? Nusquam quidem certe. Neque enim
in Sacra Scriptura, neque in Traditione quidquamest,
quo jus illud divinum probari possit. Sunt quidem in
sacris litteris aliqua ejus rei exempla, sed nullum prae-
Digitized by Google
291
ceptum, nulla lex, praescriptum nullum, unde ejus
juris comprobandi argumentum vel probabile duci queat.
Praeterea si jus illud divinum extitisset, initio sal-
tern Ecclesiae , ab Apostoli9 Virisque Apostolicis sem-
per et ubique servatum esset. At nusquam legimus Pe-
trum et Paulum, et reliquos Apostolos in constituendis
Episcopis populum adhibuisse. In Ecclesia Alexandrina
a Marco usque ad Heraclam et Diony9ium Episcopos
sacrae electiones a Clero factae sunt sine uilo suffra-
gio et consortio plebis ; quod scripsit S. Hieronymus
ep. 146 ad Evagrium : Nam et Alexandriae , inquit, a
Marco Evangelista usque ad Heraclam et Dionysium Epi-
scopos , Presbiteri semper unum a se electurn , in excel-
sior i gradu collocatum Episcopum nominabant. Sic etiam
ex Historia Ecclesiastica liquet' in aliquibus Ecclesiis
interdum christianam plebem ad sacras electiones re-
ceptam , interdum quoque rejectam fuisse. Igitur mu-
nus ferendi suffragii vel testimonii , quod aliquando
totins populi proprium fuit , divino jure ad eumdem
populum non pertinebat; idque duabus distinctis pro-
positi onibus egregie demonstrat Natalis Alexander Hist,
eccl. saec. I dissert. 3 . Sola proinde concessione et in-
dulgentia Ecclesiae suffragiura et testimonium populi
adhibitum est , turn ut optimi quique et vulgo probati
Antistites eligerentur, quo spectat illud Cypriani epist.
68 : Episcopus deligatur plebe praesente , quae singulo -
rum vitia plenissime novit y et uniuscuj usque actum de
ejus conversatione perspexit: turn etiam ne invito popu-
lo daretur Episcopus: Nulla ratio sinit , ut inter Epi-
scopos habeantur , qui nec a Clericis sunt elccti , nec a
292
plebibus sunt expetiti , ut ait S. Leo Magnus epist. 167
ad Rusticum cap. 1.
At vero sive ex can. a Concilii Nicaeni II, et can.
aa Concilii Constantinopolitani IV, quibus laici homi-
nes ab electionibus excludebantur, sive ex can. 35
dist. 63, quo saneitum est, ut a Canouicis sine popu-
li testimonio ac suffragio Episcopi eligerentur , sive
denique.ex consuetudine (unicuique enim harum trium
sententiarum sui patroni extiterunt ) , factum est, ut
populus ab Episcoporum electionibus prorsus amove-
retur, citius quidem in Graeca, quam in Latina Ec-
clesia ; et apud Graecos jus omne eligendi sine ullo
populi testimonio aut sufl'ragio in Episcopis permansit :
apud Latinos vero ad Canonicos vacantis Ecclesiae
* #
Gathedralis delatum est. Quod jus obtinebat, cifm De-
v cretales Gregorii IX prodierunt.
Nam etsi jure divino ex Christi institutione fixum
et immutabile { sit neminem fore legitimum Ecclesiae
Ministrum , qui nec ab ecclesiastica et canonica potestate
rite ordinatus , nec missus fuerit , quae est definitio Con-
cilii Tridentini sess. a3 can. 7, quod tarnen ad formain
electionum attinet, Christus earn rem arbitrio Ecclesiae
reliquit \ quod ex varia Episcoporum . eligendorum ra-
tione manifestum est. Quia vero Romani Pontifices, ut
lib. II§.a 7 demonstratum est, potestatem creandorum
Episcoporum divinitus acceperunt, idcirco sine eorum
consensu et auctoritate Episcopum constituere fas est
nemini; ipsi leges dederunt, ex quarum praescripto
electiones fieri deberent, ortas de iisdein controversias
di judicarunt , et rejectis iis, qui non legitime electi.
293
aut minus idonei erant , alios suo lubitu Episcopos
constituerunt, atque etiain potestatem aliis datarn, cum
visum est id satius esse , ad se revocarunt.
De electione Summorum Pontificum aliquid proferendum est.
S. Gregorius lib. 5 epist. 20: Cunctis , inquit, Evangelium scienti -
bus liquet , quod voce dominica sanclo at omnium j4postolorum
Petro Principi totius Ecclesine cura conimissa est. Jpsi quippe di-
citur: petre am as me? pasce ovEs uEAS. Reliqui vero Pontifices
S. Petri Successores per eiectionrin creati sunt; scd varia fuil eli-
gendi Pontilicis ratio pro varia temporum vicissitudiue. Quatuor
itaque tempora distiuguenda sunt.
1 , ° A Lino 7 qui , ut ait Eusebius Hist. reel. 1. 3 cap. 2, post
Petti mat lyrium primus Ecclcsiae Homanac Episcopatum suscepit ,
ad Simpliciurn usque, qui anno 467 Pontifcx renunciatus est. Tam
longo temporis spatio Romani Pontifices, praesente ac testimo-
nium dicente populo, turn Cleri suf['ragio 3 turn Episcoporum ju-
dicio electi fucrunt. Vacante autem Sede, Romanus Clerus in gra-
vioribus totius Ecclesiae licgotiis consulebatur, ejusque judicia re-
motiorcs etiam Ecclesiae magni faciebant; quod praesertim ex S.
Cypriani littcris manifesium est.
2. ° A Simplicio ad Zachariam , hoc est, ab anno 467 ad
annum 741. Jam ab anno 476 Odoacer Rex Hcrnlorum , deviefo
Augustolo, Italia potitus erat. Mortuo autem Simplicio sancivit,
nc novus Pontifex se inconsulto eligeretnr. Quae res antea inau-
dita ut aliqua religionis specie contegerctur , Basilius Praefectus
Praetorio ipsius Odoacris Vicarius dixisse fertur : Adm'onitione
beatissimi viri Papae nostri Simplicii , quant ante octtlos semper
habere debemus , hoc nobis meministis sub obtestatiune fuisse
mandat um , ut propter ilium strepitum ct vencrabitis Ecclesiae
detrimentum , si eum de hac luce transire coniigerit , non sine
nostra consultationc cujuslibet celebrarctur electio. Quare Baronius
ad annum 483 §. 11 : Vides , inquit, quibus artibus saeuilares po -
testates immiscere se conatae sint in e/ectionc Bom an i Pontiflcis.
Poluit. forte rogasse cum Simplicius Papa , ut ad comprimendas
turbas dissidiaque vitanda praeslo essel futurae election i Succes-
sor is Pontiflcis , non autem lit absque ejus consu/tatione electio
hand fie ret. Verum Pontifices Simplicii Successores Odoacris legem
contempserunt. Nam Symmachus P. in Conciliis Romae habitis
an. 500, et 502 turn cam legem abrogavit, turn etiam staiuit,
ut ille Pontifex haberetur, qui conseutientibus totius ecclesiastic!
Ordinis suffragiis creatus esset, aut si studia in partem diversam
animos inclinarent, vinceret sentenlia plurimorum; quod decre-
tum extat apud Labbcum tom. 4 Conciliorum , et apud Gratia-
nutn can. Si transitus Papae dist. 79.
At vero Odoacer regno ac vita a Theodorico Gothoruni Re-
294
ge privalus est. Quo facto Tbeodoricus non solum confirmandi,
sed etiam eligendi Romani Pontificis jus sibi usurpavit. Huic rei
cum Clerus Senatusque Romanus primum obstitisset, deinde evt-
tandi novi schismatis gratia asscnsus est, eaque lege res composi-
ta, ut in posterum more pristino Clerus eligeret Romanum Pon-
tificem , quern Rex assensu suo confirmaret. Victis dfenique pul-
sisque Italia Gotbis, cum Justinianus Roma potirctur, jus confir-
mandae eleclionis Romani Pontificis sibi arrogavit, quod jus Suc-
cessors mordicus tcnuerunt; quin imo teste Anastasio in vita
Agalbonis pro eleclionis confirmatione certam pecuniae summam
exigebant. At Constantinus Pogonatus Imp. pristinam Ecclesiae
libertatem restiluit, voluitque ut Pontifex canonice elcctus sine
ulla foedissimi tributi solutione, et sine ullo lmperatoris ant Exar-
chae consensu staiim ordinaretur. Vcrum , ut ait Papebrochius
in Conatu cronico historico pag. 199 num. 3, hujus privilegii usu
frustrala vidctur fuisse Romana Ecclesia, quandiu sub graecis
Imperatoribus fuit: nam usque ad regnum Longobardorum in Ita-
lia , et Zachariam Papam quarto post decessoris obitum die ordi -
nalum , nemo fuit , cujus ordinationern r ton praecesserit sex heb -
domadarurn ut minimum interpontificium , plerumque autem men -
siurn duorurn et amplius / ut vide at ur Justinianus junior patri
succedens nullam habere voluisse talis privilegii rationem , sed
inhacsisse ei, quod idem Constantinus pater suus sub Leone de-
derat , ut relevaretur quant itas , quae solita erat dari pro ordi -
nations Pontiflcia facienda. Eadem sententia est Cardinalis Baro-
nii ad annum 686 num. 3. Sed Gaetanus Cenni in notis cronolo-
gicis ad Anastasium in vita Cononis , et Mansius in notis ad
JBaronium putant ab Imperatore Justiniano II Pogonati Imperato-
ris legem abrogatam non fuisse, ideo quod ejus abrogationis nul-
lum pcrspicuuin documentnm, nec indicium quidem ulluin affe-
ratur.
3.° A Zacharia ad Nicolaum II , hoc est, ab anno 741 ad
annum 1058. Zacharias itaque anno 741 Pontifex inauguratus est.
Qui putant libertatem electionum , quam Pogonatus Imperator
concesserat, a Justiniano II ademptam non fuisse, ii quoque cen-
sent, Joauni V, qui anno 685 primus post legem Pogonati elc-
ctus Pontifex extitit, omnium itidem primo conligisse, ut nec
expectata, nec petita lmperatoris confirmatione Pontificatum ini-
ret. Qui vero de Imperatore Justiniano II non bene existimant,
ii omnino contenduut Zacbariam fuisse primum, qui sine ulla
Imperatorum confirmatione totius Ecclesiae administrationem su-
scepit. Id vero apud omnes certum est, turn Zachariam, turn
reliquos ex eo tempore Pontifices sesc ab injusta obtinendae con-
firrnationis servitute vindicasse.
Hoc loco illud unum monemus, omnem fidem merito dc-
negari duobus canonibus, qui sunt apud Gratianum, nimirum
canoni Hadrianus 22 dist. 63, qui profertur his verbis: Iladrianus
autem Papa cum universa Synodo tradiderunt Carolo ( Magno )
295
jus et potestatem eligendi Pontificem , et ordinandi Apostolicam
Sedem: itemque canoni In Synodo 23 eadem dist. 63, in quo
pseudopontifex Leo VIII ad exemplum B. Hadrjani Octoni I Im-
peraiori potestatem concessisse dicitur Romanum Pontificem eli-
gendi. Utrumque hujusmodi canonem commcntitium esse demon-
strant Baronius ad annum 774 5- 4 0 cl ad annum 964 $. 22, Petrus
De Marca lib. 8 de Concordia cap. 12 $. 9, et Sandinius in dis-
sertationc <9 de falsa Synodo sub Hadriano I circa jus eligendi
Romanum Pontificem , et investitures concedendi Episcopis.
4.° A Plicolao II, hoc est, ab anno 1058 ad nostra tempora.
Nicolaus II in Romano conventu Cardinalibus Episcopis principa-
liter,m ait S. Petrus Damiani ad Cadolaum Parmensem Episcopum
lib. 1 epist. 20, potestatem dedit Romanum Pontificem eligendi ,
sic tamcn ut reliquus Clerus et populus ad conscnsum novae ele-
ctionis accederet. Decretum habcs apud Baronium ad annum 1059
f. 25, apud Labbcum tom. 9 concil., et apud Gratiamim can.
In nomine Domini dist. 23. Alexander vero III decreto edito in
Concilio Lateranensi , quod extal cap. Licet 6 de elect., sancivit,
. 'tit ille absque ulla exceptione ab universali Ecclesia Romanus Pon-
tifex habealur , qui a duabus partibus ( Cardinalium ) concordan-
tibus electus fuerit et receptus. Itaque ab Alexandro III ut anno-
tavit Panvinius ad Platinam pag. 157, Clero omnino et populo a
Pontificis elcclione exclusis , ea ad Cardinales solos primum re -
dacta est ad evitanda in posterum sclusmata.
Qui de forma hujus electionis faciendae, de Conclavis disci-
plina et legibus plura nosse desiderat, consulat Joannem Devoti
in Jure Canonico universo publico et privalo ad tit. VI lib. 1 De-
cretalium.
Pirhing ad titnlum de elections sectione 9 earn quacstionem
pertractat, an nimirum Romanus Pontifex possit sibi Succcssorcm
eligcre. Aliqui putant id fieri posse, et revera factum esse turn a
S. Petro, qui sibi Succcssorcm dcstinavit, turn ab aliis Pontifici-
bus , cum praesertira latere propter persecutiones cogebantur.
AfTerunt etiam exempla aliquorum Episcoporum, qui primis Ec-
clesiae saeculis, ut ait Baronius ad annum 426 $. 13, quos son -
clissimos scirent , eos ad episcopale munus deligebant.
Quod ad Episcopos attinet , certum est, primis Ecclesiae
saeculis in more positum fuisse, ut Episcopi sibi successorem de-
signarent. Sed Summus Pontifex Ililarus Concilio duodequinqua-
ginta Episcoporum Romae celebraio, quinque canones ad consti-
1 tuendam Ecclesiae disciplinam edidit, atque horum postremo ca-
vit, ne quis Episcopus sibi eligeret successorem. Quod vero ad
Pontifices pertinet, si annales et antiquae Ecclesiae monumenta
perscrutemur, nullum profecto ccrtum exploratumque exemplum
mveniemus tillius Pontificis, qui sibi Successorem clegerit. Con-
tra vero compertum habemus, Bonifacium II, ut licentiae Regum
Gothorum in designandis Pohtifieibus occurrerel, habito Romae
Concilio elcgisse Vigilium Diaconum, qui sibi succedcrct , Clero
296
turn consentiente, turn consensum suum jurejurando et chirogra-
phis confirmante. Cujus rei, utpote sacris legibus el libertati ele-
ctionum contrariae, adeo Clericos et Bonifacium ipsum pueniluit,
Ul Ponlifex alio congregato Concilio decretum abrogaret, ignique
traderet. Iiaque si veteribus exemplis standum cst, haec potius
obsiant hujusmodi electionibus , quam faveant.
In hodierna vero disci plina videnlur canones cum facto Bo-
nifacii II consentire, quos Pirhing magno nuracro congerit, et
rationibus auctoritateqoe illustrat. Ad canones accessit decretum
Pii IV, quo sancilum est; Pontilicem, Cardinalibus quoque con-
sentientibus , non posse Successoretn sibi eligert*. Raynaldus ad
ann. 1561 $. 9: Occasionem, inquii, hujus sanctionis reslituendae
potius quam instiluendae , cum jam olim in Concilio Romano sub
Bonifacio II emanaverit , videtur ex parte innuere VictoreUus in
additionibus ad vitam Pii IV, quam Diana part. 10 tract. 5
« De potest ate Pontificis cligendi sibi Successorern » retulit , quern
lector sciendi cupidus consulere potest , invenietque agitatam inter
Canonistas quaestionem , sit ne hoc jure , ut vocant , divino an
canonico vcl naturali interdictum: quam etiam controversiam do-
ctissime more suo expendit Prosper Fagnanus in 2 part, primi
Decretal, cap. Accepimus de pactis num. 46.
§. 55 .
DE REGIA NOMINATIONE
Jam diximus , atque etiam arguments confirmavi-
mu8 non jure divino , sed tantummodo indulgentia
Ecclesiae factum esse, ut olim christianus populus ad
Episcoporum electiones reciperetur, et proinde cum
jus illud nunquam extiterit, neque etiam in Summos
Principes transferri potuit. Nonnulli itaque Canonistae
aliam viam inierunt, ut jus Episcopos eligendi vel
nominandi Summis Principibus adsererent, atque affir-
mare non dubitarunt, jus ipsum in jure majcstatico ,
sive in summo imperio contineri. Verum haec opinio
297
niirum quantum a veritate discrepat. Electio enim Epi-
scoporum est pars ecclesiastici regiminis, quod proin-
de ad Ecclesiam pertinet. Neque vero civile impe-
rium omnia potest ideo quod summum est: turn enim
civilis, turn etiain ecclesiastica potestas surama est,
utraque tamen in genere suo ; et quemadmodum civi-
lium Magistratuurn eligendorum potestatem Ecclesia
non habec, sic etiam Principibus laicis nullum jus est
Magistratus ecclesiasticos sive Episcopos eligendi.
Id sapientissimi Principes facto ipso professi sunt;
jus enim suarum ditionum Episcopos nominandi per
privilegia , aut pacta et coaventa a Sede Apostolica
impetrarunt. Quapropter Natalis Alexander Hist, ec-
cles. saec. XV, et XVI diss. n art. 6 n. 7: Non prohibe-
tur , inquit , Principibus , 72c Episcopos Ecclesiis desi -
gnent , si id ipsis ecclesia concesserit vbl permise-
rit ; quod quidem eo casu praestabunt non jure im-
perii, sed praesidii ad Ecclesiam juvandam , et nomi -
natio regia vim electionis habebit , quatenus Rex ut Ec~
clesiae defensor , et ut populi caput , seu ut persona in-
ter Clerum et laicos media , utrumque ordinem in nego -
tio electionis Episcoporum • repraesentat , sive utriusque
jura exercet , ecclesia concedente. Et Gaspar Juenin
in Commentario historico et dogmatico de Sacramentis
dissert. X cap. 5 art. 5 haec habet: Naturalis ratio do -
cet ovibus non convenire , ut pascant ac regant , sed tan -
turn ut regantur et pascantur . Verum eligere Paslores
actus est regiminis et gubernationis ; laicis igitur , utpote
ovibus tantum , nequaquam competit , nisi CONCESSERIT
ecclesia , ut revera alias indulsit , et nunc etiam Princi -
20
298
pibus indulget , cum facultatcm facit , ut in regnis , qui-
bus praesunt , Episcopos nominent et praesentent Papae ,
a quo canonice instltuuntur.
Jus igitur nominandi Episcopos a Romano Pontifi-
ce tribuitur, ab eoque nominatio regia confirmanda
est - 3 postquam enim constiterit , eum , qui nominatus
est, tanto munere dignum esae, turn nominatio con-
firmatur, nominatus scilicet Episcopus instituitur, et
potestatem jurisdictionis consequitur.
Episcopi ante consecrationem turn catholicam fidcm profi-
teutur ex formula a Pio IV praescripta, turn fidelitatem et obe-
dienliara Romano Pontifici promittunt, interposito jurejurando.
De hujus jurisjurandi antiquitale et aequitatc plures Canonistae
scripseruntf sed vide Bartbelium celebrem Germaniae Canonistam,
eumque minime suspcctum in Opusculo de Pallio capite XI , et
Thomassinuin vet. et uov. Eccl. aisciplin. part. 2 lib. 2 cap. 46 .
f
Digitized by Google
299
CAPUT II.
§. 56 .
DE REBUS
Res, circa quas ecclesiastics potestas versatur, in duas
classes dividuntur, quarum prima regulam fidei et mo-
rum, et altera disciplinam respicit.
Definitiones fidei et morum ad Ecclesiam pertine-
re apud omnes catholicos certum est. Principes chri -
stiani , ait De Marca de Concordia Sacerdotii et Impe-
rii lib. II cap. 6 9 de fidei controversiis leges ferre non
possunt , cum haec sit Ecclesiae Christi potestas , cui 9 ut
columnae, fidei christianae praedicatio secundum Scriptu-
rarum et veteris Traditionis tenorem innititur. Unde per -
fidiam Aril non Const antinus , sed Synodus Nicaena dis-
* cussit. Macedonium et Apollinaristas Synodus Constant
tinopoli coacta , non vero Theodosius Imperator haereseos
damnarunt. Nestorii amentiam Synodus Ephesina 3 et
Eutychetis delirium Chalcedonense Concilium , non Theo-
dosius , aut Marcianus anathemate perculerunt. Hoc aper -
tissime professi sunt ipsi Principes , ut in re certissima
argumentis congerendis non sit opus . Hac de re satis di-
ctum est superioribus libris.
Disciplina vero ecclesiastica est vel dogmatica 9 ve 1
300
liturgica, vel externa . Dogmatica est , quae originem
suam ipsi Christo acceptam refert. Hujusmodi sunt
materia et forma Sacramentorum , itemque forma ec-
clesiastici regiminis, seu ecclesiastica Hierarchia, quam
divinitus institutam esse Tridentina Synodus definivit.
Quae quidem nulli humanae potestati obnoxia sunt.
Hue etiam spectat illud disciplinae genus , quae vul-
go fundamentals , seu substantialis , sive dogmati ad-
nexa dicitur, quae videlicet ita dogmati cohaeret, ut
salvo dogmate abrogari non possit. Tabs est disciplina
sanctissimam Eucharistiam adorandi, quae cum do-
gmate realis praesentiae Christi tantam conjunctionem
habet, ut eadem disciplina nequeat aboleri, quin si-
mul veritati dogmatis detrahatilr.
Disciplina liturgica est, quae ad Sacramenta, cae-
rimonias, ritusque sacros, rermnque sacraruin dignita-
tem et reverentiam pertinet. Hoc disciplinae genus
in potestate unius Ecclesiae positum est. De ritibus ,
ait De Marca in Prolegomenis ad libros de Concordia
Sacerdotii et Imperii, caerimoniis , Sacrament is , Cteri
functioned conditionibus , censura , et disciplina canones a
Conciliis , et decreta a Pontificibus Romanis , tamquam
de materia sibi subject a , frequentissime eduntur , et vix
ulla proferri potest constitutio veterum Principum, quae
hac de re lata fuerit ex mero potestatis saecularis impe-
rio. Secutas quidem hac in parte leges publicas videmus ;
sed non antecessisse juxta mentem Justiniani , qui No-
vella 83 ait , ipsas leges post canones , et ad illos fo-
vendos edi. Quod discrimen si accurate expendissent neo -
terici quidam , non adeo se absurdis opinionibus impli -
301
cuissent , quibus auctoritatern Principum ultra limites a
Deo praescriptos porrigurit.
Denique disciplina externa ea est y quae externam
Ecclesiae gubernationem , e. g. electiones Praelatorum ,
ipsorum jurisdictionem , formam ecclesiasticae admini-
strations, judiciorum ordinem determinate vel exter-
na3 fidelium actiones, quatenus christiani sunt et Ec-
clesiae membra, moderatur. Hoc disciplinae genus po-
litiam ecclesiasticam vocavit forte omnium primus
Theodoretus Histor. Eccl. lib. I cap. 8 , ubi de Nicaenis
Patribus verba faciens sic loquutus i est : Post haec
rursus in unum conv ententes de ecclesiastica politia vi-
ginti leges conscripsere.
Harum Institutionura initio diximus. Regalistas ni-
hil non raoliri, ut res, quae ad Religionem pertinent,
si non omnes , at eas certe , quae vel externae , vel
rei temporali adnexae sunt, civili imperio subjiciant.
Multa etiam circa matrimonium causasque matrimo-
niales, et temporalia Ecclesiae bona eidem imperio
concedunt. Quibus de rebus, cum breviter dilucideque
disserendum nobis sit, dicemus i.° de rebus spirituali-
bus: a. 0 de matriinonio et causis matrimonialibus : 3.° de
rebus spiritualibus rei temporali adnexis: 4. 0 denique de
bonis Ecclesiae temporalibus.
302
5 . 87 . . .
t *
DE REBUS SPIRITUALIBUS
■ww»—
Spirituales dicuntur illae res, quibus Deus coli-
tur, et homines ad aeternam salutem ducuntur, uti sunt
Sacramenta , Missae Sacrificinm , dies festi , preces sa-
*
crae, vota^ jejunia, et cetera ejusdem generis.
Jam vero in iis omnibus , quae ad cultum Dei et
salutem animarum spectant, omnis a Christo potestas
docendi, jubendi., judicandi, puniendi et solvendi Ec-
clesiae tradita fuit; idque variis harum Insdtutionum
locis satis probasse confidimus , proindeque necesse
non est, novis arguraentis et rationibus eamdem rem
confirmare , sed potius operae pretium esse arbitramur,
opiniones contrarias refutare.
Itaque ajunt, essentialia Religionis christianae ab
accident alib us secernenda. Essentialia autem nominant
turn quae ad doctrinam fidei morumque praecepta
turn quae ad Sacramenta et sanctissimum Missae Sa-
crificium pertinent, et haec tantummodo asserunt in'
potestate Ecclesiae posita esse. Cetera vero omnia *
quae accidentalia vocant, in potestatem summorum
Principum conferunt.
Adversus hanc opinionem, quae praesertim proxi-
me elapso saeculo propagari coepta est, facit ea Ter-
tulliani sententia cap. 21 de praescript. : id scilicet
ESSE DOMINICUM ET VERUM , QUOD SIT PRIUS TRADI •
TUM , ID AUTEM EXTRANEUM ET FALSUM , QUOD SIT
posterius immissum. Apostoli , Concilia , Sumrai Pon-
Digitized by Google
303
tifices et Episcopi disciplinae canones perpetuo condi-
derunt, neque ab ullo Scriptore catholico eorum po-
testas in controversiam adducta est, neque etiam ad due.
potuit: enim vero ex Sacris Litteris apertissime doce-
mur, christiani populi curam et regimen Petro, et Apo-
stolis, eorumque Successoribus tradituin ab ipso Christo
fuisse ; et S. Paulus ( Act. XX a8 ) apertis verbis pronun-
ciat: Spiritus Sanctus posuit Episcopos revere Ecclesiam Dei .
Jam vero Ecclesia regitur non sola fidei morumque do-
ctrina , sed etiam legibus disciplinae ; imo vero regere
proprie vereque significat or dinar e , gubernare , moderariy
quae ad externam gubernationem pertinent. Hinc opi-
nio eorum , qui Principibus potestatem tribuunt feren-
daruia legum de externa discipJina, mihi videtur , ait
B. Cardinalis Thomasius opusc. 1 6 tom. 7, continere
haeresim oppositam revelationi divinae , quam nobis Da-
minus manifestavit in libris novi Testaments Disciplina
enim exterior et visibilis Ecclesiae sit a est in regimine
Ecclesiae visibilis ; quod regimen non homo , sed Deus *
non Regibus , sed Episcopis dedit x ut Deus ipse reve-
lavit per os Apostoli dicentis : Attendite vobis et uni-
verso gregiy in quo vos Spiritus Sanctus posuit Episcopos
regere Ecclesiam Dei .
Neque dicas, externas res omnes in Principum po-
testate sitas esse; quippe Ecclesia non puro9 spiritus
regit, sed homines corpore et spiritu concretes, adeo-
que societas externa est et visibilis. Praeterea conse-
queretur, non Ecclesiae, sed civili Imperio potestatem
esse circa doctrinam fidei et praecepta moruiq, Sacra-
mentorum administrationein , liturgiam , caerimonias
. 304
divini cultus, aliaque id genus, quae actibus rebusque
externis et visibilibus constant: quod nemo catholicus
affirmabit. ' ~ ' x
t •
Verom Canonistarum aliqui aiiam favendi Prtoci-
✓
pibus rationem excogitarunt. ' Dicunt enim , catholicos
Principes esse Ecclesiae sacrorumque canonum tutores,
quos scilicet , ut ait Concilium Tridentinum sess. 25
cap. 20 de reform., Deus sanctae fidei Ecclesiaeque pro-
tectores esse voluit. Istud vero officiurn tuitionis sacro-
rura canonum ita dilatant, ut ex tutoribus legislatore 9
faciant; cumque juribus decertare nequeant, ad facta
confugiunt , afferuntque Imperatorum exempla , qui
jure tuitionis de externa disciplina leges ediderunt, et
praesertim Justinianura laudant, qui in rescripto ad
Dacianum Metropolitan! Bizacii in Africa sibi jus at-
tribuit disciplinae in melius augendae .
Sed in primis videndum est, quae sit htijusmodi
tuitionis vis et potestas. Joannes Domat auctor valde
doctus Jur. Publ. lib. I tit. 19 ita scribit : Ad potesta-
tem et officiurn Principum pertinet praestare Ecclesiae
suarum ditionum totum id protectionis et auxtlii , quo po-
test indig ere. Atque liujus rei causa Principes christiani
plures edidere leges ad imperandam custodiam et execu -
tionem legum Ecclesiae , uti videmus in Codicibus Impe-
ratorum christianorum Theodosii et Justiniani , et in edi -
ctis Regum Francorum , qui iis complexi Sunt innumeras
leges Religionem respicientes. Id autem non ipsi fecerunt
quasi ad condendos canones , •cel ut se legislatores aut
judices ecclesiasticarum rerum erigerent , ac si in eis ines -
set potestas ad ordinandas res ccclesiasticas sicuti inest
305
ad ditiones suas gubernandas ; sed fecerunt solum . ad
tuendam observantiam legum, quas Ecclesia et potestates
spirituales , quibus Deus Ecclesiae regimen commisit , cot*-
4 I ^ «
diderunt , et ad defendendam et promoo endam executio-
nem quoad ea , quae in istis le gibus Sunt ad ordinem
exteriorem spectantia. Certum itaque est , tuitionis offi-
cium , illud quidem nobile et christiano Principe di-
gnum, in Ecclesia defendenda , non ,in ea regenda
. ’ * ■
versari. . •.
• •
Quod vero ad exempla pertinet, Justiuianus leg.
1 3 God. de sent, et interloc. decernit, non exemplis ,
sed legibus judicandum ; et Innocentius. Ill c. 27 de
elect. : Non debemus , inquit, attendere solummodo quid
factum sit , sed potius quid sit fhciendum . Jam . vero
Beveregius inter Protestantes notissimus et celeberri-
mus in Prolegomenis ad Synodicon , sive Pandectas
canonum ab Ecclesia graeca receptorum num. a: Si
de fide j ait, loquamur chdstiana, et legibus ad ecclesia -
sticam spect antibus - disciplinam , ipsi etiam Jmperatores
christiani ingenue multoties professi sunt , nihil sibi juris
in istiusmodi sanciendis legibus tributum esse. Sic Con-
st antinus Magnus , Valent inianus Marcianos , Theodo-
sius, aliique . Quin ipse etiam omnium peritissimus legum
lmperator Justiuianus in ea fait sententia , leges nempe «
cwiles non praecedere debere , sed sequi ecclesiasticas , id-
que sine dedignationei Quapropter verissime dictum est
a Natali Alexandra Hist. eccl. saeo. VI cap. 7 art; a 5.
Leges de rebus ecclesiasticis d saecularibus Principihus
conditae nullius sunt momenti / nisi ab Ecclesia 'ratae
habeantur .
i *
306
§. 58 . •
DE MATRIMONIO , .
. *
. # *
De Matrimonio duae sunt quaestiones, quae in
Jure publico ecclesiastico instituuntur. Prima est: cui-
nam poteatas sit impedimenta matrimonium dirimentia
conatituendi P Altera est : quisnam in causis matrimo-
nialibus ait judex, competens? A prima initium faci-
mus.
Potestatem conatituendi impedimenta matrimonium
dirimentia alii solis Principibus, alii Ecclesiae soli, alii
turn Ecclesiae , turn Principibus tribuerunt. .Priorem
8 ententiam docuerunt Protesta ntes , qui matrimonium
dumtaxat humanum et civilem contractum arbitrantur.
Ex hoc enim errore consequitur, absolutam Regibus
esse in matrimonio potestatem , quandoquidem liumani
civilesque contractus saecularium Principum legibus in
unaquaque societate continentur. Hanc sententiam ana-
themate perculit Tridentinum Concilium sess» 24 de
aacr. matrim. can. 4* Si quis dixerit Ecclesiam non po -
tuisse constituere impedimenta matrimonium dirimentia ,
anathema sit. Verum nonnulli auctores, qui cum hae-
reticis sentire, et catholici haberi volunt, definitionem
Concilii Tridentini malis artibus eludere conati sunt.
Joannes Launojus in opere de regia in matrimonium
potestate interpretatus est, Ecclesiae nomine designa-
turn a Tridentinis Patribus fuisse non ordinem .Sacer-
dotum , sed universum fidelium coetum , et in primis
307
Reges atque Principes, ad quos ea potestas proprie
pertinet, et quorum nomine et auctoritate ab ordine
Sacerdotali exercetur. Launoji audaciam compressit
Auctor observationum in librum M. J. Launoji Theolo -
gi Parisiensis , qui inscribitur de regia in matrimonium
potestate , ubi et malam Launoji fidem in testibus cor-
rumpendis, truncandis et adulterandis , et ejus falla-
cias aliaque id genus ingen uo scriptore prorsus indi-
gna detexit. * . •
Alteram sententiam tuentur catholici fere omnes.'
Ex quo enim matrimonium ad dignitatem Sacramenti
elatum est , potestatem impedimenta dirimentia consti-
tuendi ad unam Ecclesiara pertinere oportet, quae ab
ipso Deo collatam habet circa res spirituals jurisdi-
ctionem. Hujus argumenti vim perspexit Galvinus ipse
lib* 4 Instit. oap. 19 §• 17’ Ubi enim semel , inquit,
obtinuere catholici , matrimonium esse Sacramentum, con-
jug ahum causarum cognitionem ad se traxerunt , quippe
res spirituals erat profanis judicibus non attrectanda .
Tertiam denique sententiam, quae hanc potesta-
tem turn Ecclesiae , turn Principibus concedit, ample*
xati sunt pauci numero doctores cum Sanchez, qui
lib. 7 disp. 3 num. 2 haec habet : Absque dubio dicen -
dum esty posse Principem saecularem ex genere et natu -
ra suae potestatis matrimonii impedimenta dirimentia fi -
delibus sibi subditis ex justa causa suis legibus indicere
eo pacto , quo id Pontifex Summus potest . Fatetur au-
tem hanc potestatem reservare sibi Pontifices potuisse;
quare Principes modo nequeunt impedimenta matrimo-
nium dirimentia constituere. Eamdem sententiam tra*
308
dit Petrus Soto lib. 4 matrim. in fine. VerunCamen
ab hujusmodi sententia valde distat opinio, quam Ca>
nonicus Litta Mediolanensis aliis etiam erroribus fa-
mosus explicavit in opere italice couscripto « De jure
constituendi impedimenta matrimonii ». Siquidem hie an-
ctor in constituendia iinpedime ntis dirimentibus mutuam
utriusque potestatis consensionem postulat, ita tamen
ut plane significet, Ecclesiae potestatem esse non pro-
prie constituendi, sed tantum proponendi impedimen-
ta matrimonium dirimentia; idque adhibitis publicae uti-
litatis et honestatis rationibus, quibus optimi quique Priu-
cipes ad eadem impedimenta adoptanda ,, suaque auctori-
tate roboranda moveantur. In hac itaque re nihil Ec-
clesiae praescriptio valet, nisi quae proposuerit, eadem
Principum auctoritate confirmentur. Igitur haec opinio
Protestantium opinioni plane congruit, qui omnem ea
\
in re Principibus potestatem tribuunt, Ecclesiae nullam.
Nos vero sententiam nostram explicantes primum
affirmamus, Ecclesiae potestatem esse impedimenta ma-
trimonium dirimentia constituendi, et earn quidem non
precariam , neque a Principibus acceptam , sed omni-
no propriam et nativam. Id probatur ex natura chri-,
stiani matrimonii quod prorsus spiritualis est, idque*
argumenti genus in secunda sententia exponenda bre-
viter attigimus. Deinde confirmatur ex usu Ecclesiae,
quae vel a prima aetate hanc potestatem semper et
ubique in ipsos quoque Principes explicavit. In hoc
argumento egregie versatus est- Gerbesius in tract.
de potestatc Ecclesiae et Principum super impedimentis
matrimonii , ubi, teste Van-Espennio Juris ecclesiastici .
309
nniversi part. 2 tit. i3 cap. r nu m. plura antique
tatis testimonia et exempla , quae Ecclesiae potestatem
ponendi impedimenta matrimonii evincunt, per omnia sae-
cula deducit , ostenditque, hanc auctoritatem accepisse Ec-
clesiam a Christo , eamque jure proprio a primis saeculis
usque ad haec tempora semper hac auctoritate usam fuis -
se , eamque quodammodo necessariam esse , ut Ecclesiae
Pastores providere queant quo fideles . matrimonium ita
ineant y ut Sacrament i effectum spiritualem assequantur ,
Quamobrem * idem -Van-Espennius eod. cap. num. 10
concludit : Igitur jilum^Traditionis insecuta Sy nodus Tri *•
dentina rede anathema dixit in eum, qui dixerit , jEccZ*-
siam non potuisse const ituere impedimenta dirimentia, vel
in iis constituendis errstsse . Hanc autem potestatem non
ex Principum indulgentia tacita vel expressa in Eccle-
siam manasse, $ed- ei omnino propriam, et a Christo
collatam esse , turn multis aliis gravissimis rationibus
turn praecipue ex can. 3 Tridentinae Synodi sess. 24
de matrim. demonstrator. Sed praestat audire Pium VI
in suid litteris ad 'Card. Archiepiscopum Meclinensern
die 2 februarii 1 782 da tig , in quibus ita disserit: Notum
etiam est , quod can. 3 ejusdem sessionis 24 dejinitum est y
posse Ecclesiam constituere , ut plures gradus impediant
do dirimant. Cum ergo nullo urtquam tempore dogma fi*
dei falsum • esse possit , necesse est y ut ab Ecclesiae origins
et omni anteacto tempore verum fuerit y et omni consequent
ti act ate verum futurum sit 9 Ecclesiam ea, quae a Conti*
Ho asscritur , potestate pollere. At si tacita saltern Prin-
cipum requireretur ad earn habendam potestatem concessio 9
sequeretur illud primis Ecclesiae temporibus sub Principi -
310
bus nimirum ethnicis verum esse non potuisse , neque hoc
tempore verum esse posse illis in lods , in quibus Christi
fideles degunt sub infidelium dominatione , et si ob ali-
quam, ut vocant, rationem Status Principes revocata ea ,
quae obtenditur , indulgentia et concessioner abrogate son -
cita ab Ecclesia impedimenta valerent , fieri posset ut ve-
rum esse desineret , quod a Tridentino definitum est , id -
que portents existeret , ut aliquando dicendum foret Ec-
clesiam non posse , quod Ecclesiam posse Spiritus Sanclus
Oecumenicac Synodi oraculo declaravit . Sed rem plane
confecit idem Pontifex in J Bulla dogmatica * Auctorcm
fidei adversus Synodum Pistoriensem , ubi sub numero
S9 ita declarat atque definit: Doctrina Synodi ad su -
premam cwilem dumtaxat potestatem originarie spectare,
contractui matrimonii apponere impedime nta ejus generis ,
quae ip sum nullum reddunt, dicunturque dirimentia, quod
jus originarium praeterea dicitur cum jure dispensandi
essentialiter connexum , sub j ungens supposito assensu , vel
connwentia Principum potuisse Ecclesiam const ituere im-
pedimenta dirimentia ipsum contr actum matrimonii, quasi
Ecclesia non semper potuerit ac possit in christianorum
matrimoniis jure proprio impedimenta constituere , quae
matrimonium • non solum impediant , sed et nullum red -
dant quoad vinculum , quibus christiam obstricti teneantur
etiam in terris infidelium , in eisdemque dispensare : CA-
NONUM 3, 4> 9 J> I a SESS. 34 CONCim TRI DENTIN I
EVERSIVA , HAERETICA,
Secundo loco affirmamus , Principibus Jaicis po-
testatem non esse impedimenta matrimonium dirimen-
tia constituendi. Id autem intelligimus de matrimo-
344
niis christianorum', cum nemo dubitet, quin Princi-
pe* valeant infidelium nuptiis, quae contractus me-
re naturales et civiles sunt , turn quod ad civiles ef-
fectus, turn quod ad vinculum conjugate pertinet, im-
pedimenta ponere. At matrimonii christiani vinculum
#
a Principum voluntate non pendet: namque res sacra
•et spirituals effecta est , ac proinde potestati Ecclesiae
attributa. • ' «
0
At vero quaenam adversariis ratio est, quamobrem
ea potestas in Principes conferatur ? Matrimonium
ajunt, quamvis ad Sacramenti dignitatem elatum sit,
suapte natura tamen et primo loco naturalem civilem-
que contractum esse: omnes vero contractus propter
bonum publicum auctoritati Principum obnoxios esse;
eaque de causa matrimonii contractum a Principibus
irritum fieri posse. Neque eo casu, uti adversariire-
gerunt, civiles leges < Sacramentum a ttingunt , sed con-
tractum unum tollunt irritumque faciunt ; sublato au-
tem civili contractu , qui est materia Sacramenti , ne-
quit Sacramentum amplius consistere, quia sine ma-
teria nullum Sacramentum conficitur* 1
Verum prorsus negamus, in civili contractu ma-
teriam Sacramenti sitam esse, sed in contractu ad
pfaescriptum ecclesiasticarum legum celebrato; qua-
propter S. Thomas in supplem. quaest. 54 art, 4 ad 1:
Sicut Deus , inquit, non conjungit ill os , qui conjungun-
tur contra dwinum praeceptum , ita nec conjungit illos ,
qui conjunguntur contra Ecclesiae praeceptum , quod ha-
bet obligandi vim , quam habet dwinum praeceptum . Id
perspicuum est ex facto et consensu totius Ecclesiae ;
3*2
ea namque matrimonia, quae contra leges 'a Conciliis
et Suramis Pontificibus latas- contracta essent, irrita
* ^ *♦
perpetuo habita sunt. Saeculares quidem Principes pos-
sunt matrimoniis contrahendis leges dare; sed unaquae-
que lex tanturn valet,, quantum,, est in potestate Le-
gislatoris. Cum igitur saecularium Principum potestas
res tantummodo temporales ac civiles moderetur, con-
sequitur eorum leges circa matrimonia in ordine solum
, civili ratas esse , adeo ut matrimonia adversus eas le-
ges inita dvilibus effectibus, quantum scilicet attinet ad
dotem , siiccessionem , haereditatem et alia hujus ge-
neris, priventur: spiritual© autem cliristiani matrimo-
nii vinculum ©jus ordinis est, ut civiles leges ad eunj
pertingere nullo modo. possint. Hue pertinet caput j
de sponsal. et matr. , ubi, matrimonium inter virum
Francum et, mulierem de Saxonia, repugnante civili
lege, contractum a Synodp Triburiensi valid urn de-
*■ 4
claratum est, et rubrica ejusdejn capitis K enunciatur
hia verbis : Matrimonium solo consensu contrahitur , nee
invalidatur , si consuetiido patriae non servetur. Hue Ta-
cit etiam commonjtio Gleri Gallicani ad Ludovicum XIII
de regio ipsius edicto , quo nuptiae a filiisfamilias ini-
tae absque parentum consensu nullae et invalidae de-
.cernebantur. Glero autem Gallicano ea de re admo-
dum sollicito et anxio. * responsum est : Verba ista va-
lid e et INVALJDE. CQJSTRACTA MATRIMONIA non esse
■ ' • _ ' ■»
aliter explicanda , quam per solam relationem ad con -
iractum ewilem . Et S. . Thomas in supplemen. quaest.
i5 art. a explicans, cur legalis cognatio. ex adoption©
orta matrimonium dirimat , inquit , quia filius adopta -
1
3*5
tus comer satur in domo patris adoptantis sicut filius no-
turalis , ideo le gibus . humanis prohibitum est inter tales .
matrimonium contrahi, et talis prohibitio est per Eccle -
siam approbata , et inde est, quod legalis cognatio ma-
trimonium impediat . Et ad 4* Dicendum , inquit, quod
prohibitio legis liumdnae non sufficeret ad impedimentum
matrimonii , nisi interveniret Ecclesiae auctoritas , quae
idem etiam inter dicat. Ex quibus omnibus satis explo-
ratum est, potestatem impedimenta dirimentia jure
propiio constituendi ad Ecclesiam certe pertinere; Prin-
cipibus vero integrum esse suis subditis contra civiles
leges copulatis , licet ea matrimonia ratione Sacramenti
et vinculi inde prognati valida sint, eflfectus civiles de-.
negare ; idque satis est ad eos in officio continendos ,
+* i
ne Principum leges contemnant. Subditi enim a simi-
libus nuptiis facile abstinebunt, dum plane norunt ex
civilium efiectuum privatione gravissima damna turn si-
Li, turn liberis imminere.
—
V
Putamus rem gratnm et utilem factaros^si in medium pro-
feramus gravissima verba , quibus facuhas theologica Lovanicnsis
# a Carolo Lotharingiae Duce sententiam rogata respondit. Sunt au-
tem hujusmodi : Extra dubium esse positum , penes saeculares
Principes esse potestatem irrilanlia impedimenta statuendi re -
spectu matrimoniorum non baptizatorum sibi subditorum, quate-
nus primis Ecclesiae saeculis impedimenta matrimonii a Princi -
pi bus turn ethnicis , turn chrislianis constituta admisit Ecclesia.
Saeculo quarto Theodosius christianus pientissimusque Jmperator
decrelum tulit, quo consobrinorum matrimonia irrita decerneban -
turf cujus decreti cum elogio meminit S. Ambrosius cpist. 66 ad
Paternum.
Ntmquam Principes saeculares potucre irrita facere matrix
monia fidelium t quoad omnes effectus , nisi consentiente , et ro~
bur addente Principum edictis ipsa Ecclesia. Hoc docet S. Tho -
mas pquem passim Theologi sequuntur J: namque tametsi jus ali-
quod in matrimonia potest ati civili competere non diffiteatur , dum
dicit L. 4 sent. dist. 34 q. i a i ad 4 jure naturae, divlno , eccle -
21
Digitized by Google
3H
siastico , el civil* impedimenta dirimentia consiltui posse ; circa
Christianorurn tamen matri mania , eoruin esse restrictam polesta-
tem asserit 3 dum ait L. 4 dist. 42 q. 2 a 2 ad 4 : prohibitio le-
G1S HUMANAE NON SUFFICERET AD 1MPEDIMENTUM MATRIMONII , NISI IN-
TERVEN1RET ECCLESlAE AUCTOR1TAS , QUAE IDEM ETIAM INTBRDIC1T. Quae
verba saltern de fidelium matrimonii s intelligi debent; cum nemo
sit y qui in dubiuni rcvocct , utrum Principcs saeculares matrimo -
nia infidclium , seu non baplizatorum , quoad otnnes effect us , ir~
ritarc valcant. Idem faclis his tor ids valet demonstrarL Pal lav i -
cinus enim lib. 22 Hist. Cone. Trid. c. 4 refert 3 Regis Galliae
oratores diu mullumque institisse apud Patres Concilii, ut matri -
munia filiurumfainilias non consenticntibus parentibus con tr acta
in itarentur ; quod Patres post diuturnum examen multi s el gra-
oibus de causis abnuerunt . An ita per oratores institisset Rex Gal-
liae y si penes se hanc potestatem esse reputasset ? An Ecclesia
abnuenle generate impedirnenturn constituere pro omnibus christia - w
nis ftdelibus , Rex Christianissimus pro suis subditis legem irri -
tan tem non tulisset? \
Hoc tamen Galliae Reges nunquam attentarunt , ct proinde
id esse posse non existimarunt ; varii quidern Galliae Reges ma-
trimonia fi/iorurnfamilias absque parentum consensu contracta ,
nulla ct irrita declararunt ; at quoad effectus civiles t ant urn, quod
eorum non excedil potestatem. Talia autnn matrimonia quoad ef-
fectus tantum civiles esse irrita palet ex Ludovici XIII responso:
Hie enim Galliae Clero super dicta clausula sollicito et anxio
respondit 3 non valide contrahi, intelligi quoad effectis civiles:
quorsum tarn inquicta Cleri Gallicani sollicitudo , ut Regis edicti
tolleretur anibiguitas , si Principi sacculari poteslas competerct
contra: tus malrimoniales sic irritandi , ut nec naturale vinculum
inducere 3 nec Sacranicnti materia esse possint?
Igitur qualiscumque sit quorutndam Galliae Parlamentorum
circa talia matrimonia praxis et sententia, si ambigua sit , ad
praedictam Ludovici XIII declarationern , et ad menlem illius cst
explicanda ; si ycro inveniatur adversa, per eaindem erit emen-
danda.
Ecclcsiae Gallicanae circa talia matrimonia senlentiam ma -
nifestam facit Haber tus , qui Cleri Gallicani nomine scribens ad -
versus Regii edicti detrectalores sub titulo optati galli sic ait:
TAMQUAM DiVINI JURIS INTERPRETS AC ORACULI DE VEH1TATE , DE VA~
LIDITATE , SUBSTANTIA t CAUSIS, PARTIBlS, CONTRACTU CONSEN8UQUE ,
UT MATERIA ET FORMA j CONU1TIONIBUSQUB , EFFECTISQUE SACRAMENT!
MATRIMONII DECEKNERE, UNIUS ECCLESlAE EST. ID F1DEI CAPUT ESSE
nemo Dt bitat ORTHODOXus. Quod si tamquam fidei caput in ipsis -
met Galliis adstruitur , soli Ecclesiac cornpt tcre potestatem sta -
tuendi conditiones requisitas ad laliditatem contractus matrimo-
nialis y quatenus ad Sacramentum ordinem habet , potestati civili
jus non esl adscribendutn , quo valeat contr actum malrimonialem
irritum faccrc, nisi in ordinc ad effectus civiles. Ipse Van-Espen ,
345
quern nemo suspicabituv nimium Ecclesiaslicis favisse , Ecclesia «
jus tribuit impedimenta matrimonii dirimentia privative statucn-
di: sic enim scribit Juris Eccl. Univ. p. 2 l. \ tit. 43: qucqlid
SIT , 1I0C CONSTAT, JAM PLLRIBLS SAECLLIS , ECCLESIAM , ET Qt’IDKM
PRIVAT1VA ALCTORITATE, ET CUM EXCLUSIONS PRINCIPUM SAECCLARIUM
IMPEDIMENTA DIRIMENTIA INTER CATHOLICOS ORDINASSE, EAQUE PRO
TEMPORE, ET LOCORUM CIRCLMSTANTIIS NONNLNQL AM EXTENDISSE , VBL
LIMITASSE, ALT ETIAM RELAXASSE \ AC PER CONSEQUENS NEGARI NON
POTEST, QUIN ECCLESIA HAC POTESTATE A PRIMIS SAECULIS PACIFICE
LSA SIT.
Constat etiarn , impedimenta matrimonii stetisse auctoritate
Ecclesiae , quae Principes sacculares cessare volebant ; nam cum
Theodosius statuisset irrita matrimonia in secundo gradu con -
sanguinitatis , illud decretum sic suum fecit Ecclesia, ut cum Ar-
cadius et Honorius illud revocassent , hoc minime obstante idem
impedimentum per sever aver it.
§. 59 .
DE CA-USIS MATRIMOPflALIBUS
Tridentina Synodus Bess. 34 de matrira. can. ia
generatim definivit: Si quis dixerit causas matrimomales
non spectare ad judices ecclesiasticos , anathema sit .
Non exinde tamen ( verba sunt Benedict! XIV de
Synod. Dioec. Jib. IX cap. 9 ) quod causae matrimonia -
les fori sint ecclesiastici , fas erit Episcopo quidquid ma -
trimonium attingit , sibi suoque tribunali adjudicare , sed
causarum naturam attente inspicere et distinguere debet .
Tria sunt causarum matrimonialium genera. Aliquae ver-
santur circa initi conjugalis foederis firmitatem Aliae
sunt causae excitatae aut super validitate sponsalium, aut
super jure instituendi divortium quoad thorum, et quoad
cohabit ationem Aliae demum sunt causae , quae con~
3*6
nexionem quidem habent cum matrimonio , sed res mere
politicos et temporales directe atque immediate respi-
ciunt .
Itaque dicimus, duo tantum priora causarum ma-
trimonial ium genera ad ecclesiasticos judices pertinere. .
Et exordium suraentes a primo genere, quod est earum
causarum, quae super initi conjugalis foederis firmita-
te versantur, perspicuum est, dum causa agitur de fir-
mitate foederis conjugalis, idem esse ac si quaestio de
Sacramenti validitate instituatur. Namque Sacramentum
nullo raodo est a matrimoniali contractu diversum au^
disjunctum, tamquam res a re, aut tamquam res, quae
extrinsecus superveniat. Sed Sacramentum et matrimo-
nium una atque eadem res est ; sive matrimonium est
Sacramentum, quod Tridentina Synodus definivit sess.
24 can. i : Si quis dixerit , matrimonium non esse vere
et proprie unurn ex septem legis evangelicae Sacramentis
a Christo Domino institutum , anathema sit. Hinc S. Tho-
mas in supplemento tert. part, quaest. 42 art. 3 ad 3
ait: Actus exterior es , et verba exprimentia consensum di-
recte faciunt nexum quemdam , qui est Sacramentum ma -
trimonii. Igitur cum foedus conjugale Sacramentum sit,
de Sacramentis autem judicare ad unam Ecclesiam per-
tineat, palam est causas omnes, quae firmitatem con-
jugalis foederis sive matrimonium spectant , in foro
dumtaxat ecclesiastico dijudicandas esse.
Sed ajunt, plures eosque graves Theologos doce-
re, matrimonium sine Ministro Ecclesiae , et sine aliqua
Religionis caerimonia initum non esse vere et proprie
Sacramentum, sed tamen veruin, firinum, et legitimum
Z\1
matrimonium habendum esse: quam quidem opinionem
Melchior Ganus de locis theologicis lib. VIII cap. 5 ,
quantum potuit, tueri et illustrare conatus est. Cum
igitur ( hac ratione concludunt ) Sacramentum a con-
tractu matrimonii dividi possit, id consequens est,
ut non omnes de firmitate matrimonii quaestiones, seu
causae ad forum Ecclesiae deferendae sint.
Huic argumento respondemus , neque Canum, ne-
que alios ejusdem opinionis patronos ita contractu m
matrimonii a Sacramento dividere , ut contractus et
Sacramentum seorsum existant, sed tantummodo con-
tendere, interdum posse verum, firmum, et legitimum
matrimonium contrahi, quin sit Sacramentum. At vero
cum matrimonium ita initur, ut vere et proprie Sacra-
mentum sit, tunc plane fatentur, contractum et Sacra-
mentum non duas esse res inter se distinctas, ita ut
una ab altera secerni possit, sed unam eamdemque
rem, quia contractus matrimonii est materia Sacramen-
ti. Hinc Melchior Canus citato loco disserens de ma-
trimonio ita inito, ut sit etiam Sacramentum: Verba,
inquit, contrahentium sunt Sacramentum , id est, con-
tractus est Sacramentum. Et paulo post ita concludit :
Verba igitur contrahentium materia Sacramenti sunt , si-
ve, ut verba S. Thomae iterum usurpeinus, actus ex-
terior es , et verba exprimentia consensum directs faciunt
nexum qucmdam , qui est Sacramentum matrimonii.
Praeterea Benedictus XIV de Synod. Dioec. lib. VI
cap. 7 : Scimus profecto , ait , esse Theologos , qui in
ipso fidelium matrimonio contractum a Sacramento itd
dwidunt,ut ilium omnino perfectum quandoquc consists-
3<8
re credant , quin ad Sacramenti excellentiam pertingat.
Sed quidquid sit de hac opinions , quam nos quidem nunc
in medio relinquimus , ea certs locum nullum vindicate
sibi potest apud eos , qui Tridentina lege obstringuntur :
etenim qui praeter formam a se praescriptam matrimonium
contrahere attentant, eorum Tridentina Sy nodus non Sa -
cramentum modo , sed contractum ipsum irritum diserte
pronunciat , atque , ut ejus verbis utamur , eos ad tie
contrahendum omnino inhabiles reddit, et hujusmodi con-
tractus irritos esse decernit .
§. 60 .
DE CAUSIS SUPER SPONSALIBUS ET DIVORTIO
— j ffit o aaf
Sequitur genus alterum causarum , quae circa spon-
salia et divortium instituuntur. Jam vero , inquit Bene-
dicts XIV de Synod. Dioec. lib. IX cap. i , causae
excitatae aut super validitate sponsalium, aut super jure
instituendi divortium quoad thorum et cohabitationem oh
ilium respectum , quem habent ad matrimonii Sacr amen-
tum , ad solum judicem ecclesiasticum deferuntur ; quod
deducitur ex cap. 10. Ex litteris de sponsalibus > et ex
cap . Potto de divortiis.
Praeterea in hisce causis judicandis saepenumero
occurrunt quaestiones, quae ad mores pertinent, et
negligi nullo pacto debent: de his vero in foro civth
nulla cognitio est, neque etiam esse potest. Ob hanc
rationem Protestantes ipsi censuerunt, causas de spon-
• 319
salibus et divortio a Consistoriis judicandas esse. Gujus
rei locupletissimiis testis est Boehmerus, scriptor inter
eos valde Celebris, qui Juris Ecclesiastici Protestantium
tom. II tit. a §. 14 ita scribit: Protestantes quamvis ne-
gent , matrimonium esse Sacr amentum, aestimarunt tamen
majores nostri , matrimoniales causas ad casus conscien -
tiae esse referenda* , quorum cum non habeatur ratio in
foro saeculari, merito easdem judicio ecclesiastico esse
delegandas . Et §. a 5 : Adeo vero causae matrimoniales
ad Consistoria nostra spectant , ut doctrina Juris Ponti-
ficii universa de liac materia recepta sit . Pertinent itaque
ad Consistorium etiam causae sponsaliorum , si vel ma -
xime sint de futuro , et quamvis hae rationem Sacr ament i
non habeant de Jure Pontificio , hoc ipsum tamen eas
suo foro vindicavit , et ad ejus exemplum praxis Prate -
stantium. Et denique §. 27: Similiter in causa adulterii ,
malitiosae desertionis , insidiarum vitae struct arum , vel
saevitiarum simplicium , quatenus AD DIVORTIUM , vel
separationem quoad thorum et mens am agitur , cognitio
est Consistorii,
Tertium causarum mairimonialium genus causas mere civi-
les complectitur, veluti de dotibus^ dc donationibus propter nu-
S tias, de alimenlis, de successione hereditaria, et id genus alias.
e quibus nihil attinet dicere, nisi quod hujusmodi causae ad
forum civile pertinent.
Digitized by Google
320
01 .
BE REBXJS ET CAUSIS OONNEXIS SEU WIXTIS
4 4
m m
\ *
Sunt res aliquae sive jura, quae quidem vere et
proprie spiritualia non sunt, sed cum spiritualibus con'
nectuntur. Hu jus generis sunt Beneficia Ecclesiastical
sacra nempe ministeria, quae temporales redditus per-
petuo adnexos habent; sic etiam Juspatronatus , Deci-
mae , et reliquae res temporales , quae rebus spiritua-
libus adhaerent.
Hae res cum spiritualibus connexae vocari etiam
solent mixtae , quia versantur circa rem temporalem ,
cum spirituali conjunctam, et propemodum admixtara;
nonnulli tamen Canonistae eas contendunt res mixtas
appellari debere, non quae spirituale aliquid cum tem-
porali adjunctum habent, sed quae vel privilegio aut
diuturna consuetudine mrique potestati ecclesiasticae
et civili communes evaserunt, veluti delicta, quae mi-
xti fori dicuntur, in quibus alterutri potestati licet prio-
» •• ,
ri loco negotium occupare. Verum quaestione de no-
mine praetermissa , quaerendum potius est cujusnam
auctoritati et judicio res hujusmodi subjiciantur? Joan.
Devoti in Prolegomenis in Jus Canonicum universum
cap. XII §. 19: Ut rectum , inquit , ferri possit judicium,
ac justi ponantur fines ecclesiasticae et civilis potestatis ,
illud mihi in primis observandum videtur , cujus auctori-
tate et legibus ea res, de qua quaeritur , constituta sit.
Neque enitn dubitare quis potest , quin is, qui rem ali-
Digitized by Google
324
quam constituit , legesque tulit , cum quibus eadem ad -
ministraretur « omnem in ea jurisdictionem et auctoritatem
habere debeat . Atqui ab Ecclesia instituta sunt beneficia ,
juspatronatus , decimae , jus funeris et sepulturae , ywrfl
multa et privilegia Episcoporum , jura Parochorum et
cetera, quae aut spiritualia , aut spiritualibus annex a sunt f
de Usque omnibus ab Ecclesia leges praescriptae sunt . Cu/i-
igitur ab ejus auctoritate pender e debent.
Ex quibus illud etiam manif’estum est, causas o-
mnes, quae de rebus temporalibus spirituali adnexis
in judicio versantur, ad forum Ecclesiae pertinere;
namque cogni^> causae ad eum spectat, cujus juris-
diction! res, de qua agitur, subjecta est. Hinc Ale-
xander III cap. 3 de judic.: Causa , inquit jurispatro-
natus ita conjuncta est et connexa spiritualibus causis ,
quod nonnisi ecclesiastico judicio valeat terminari. Recte
itaque scriptum est a Tannero tom. IV disp. 8 n. 1 66 :
Causae spirituali adnexae ab Ecclesia noscendae et judi -
candae sunt , turn ex jure communi cap . a et 3 de foro
competently et cap. 3 de judiciis , turn eo etiam , quod
judex laicus jurisdictions spirituals plane incapax cen -
seatur. Namque res temporalis desinit esse talis , dum
fuerit annexa spirituali , ut ait Pichler in Suinma Juris-
prud. sacr. univer. lib. a tit. a n. 44 .
Quamquam vero causae spiritualibus adnexae ad
judicem ecclesiasticum spectent, non solum si quae-
stio sit proprietatis seu juris quod dicunt petitorium ,
verum etiam si quaestio possessions agitetur; similes
tamen causae aliquibus in provinces, si judicium pro-
prietatis sit, ad ecclesiasticum quidem judicem remit*
m
tuntur; sed in judicio possession^ apud forum civile
tractari solent, quoties agitur de retinenda vel recu-
peranda possessione, non item si de adipiscenda quae-
stio sit.
4
Hac super re Covarruvias practic. quaest. cap. 37
conclusione prima animadvertit , non posse laicum judi-
cem secundum rigorem juris cognoscere de causa possessoria
Benejicii ecclesiastici , cum ad justijicandam possessionem
in hoc casu sit necessaria quaedam summaria probatio
alicujus tituli apparent is , nec aliter possit possessio obti-
neri. Et iterum : Opinor , judicem saecularem nec in in - '
terdicto adipiscendae , nec retinendae , r^c recuperandae
posse cognoscere de causa possessoria Benejiciorum eccle-
siasticorum ; maxime quia in hac specie non solet contro-
versy contingere nisi inter Clericos; et ideo cum reus Cle -
ricus sit, ad judicem ecclesiasticum erit causa defer enda ,
perpensis juris utriusque principiis et conclusionibus ad-
modum receptis , licet causa possessoria nihil haberet mi -
xtum proprietatis , nec esset in ea quid spirituale , imo to -
ta esset omnino temporalis. Et quamquam in ceteris cau-
sis non beneficialibus videatur in earn sentendam pro-
clivis esse, secundum quam licet saeculari judici in
causa possession^ judicare , ita ut in secunda conclu-
sione asserat : Quoties tractabitur de causa possessio-
ns decimarum, jurispatronatus , juris praesentandi , ju-
ris eligendi , quia in hisce casibus non est ad possesso-
rium jus necessaria proprietatis examinatio , judex sae-
cularis erit competent, et coram eo poterit causa expe-
diriy quia temporalis censetur ; subdit tamen : Verum
si diligenter examinaverimus rationes et auctoritates , qui-
323
bus haec se cunda conclusio probari solet , plana mani-
fest um fiet, non esse satis certam nec tutam , imo pror -
sus omni legum et canonum , quibus standum est , auxi -
lio destitutam. Est enim regula Juris Pontificii , quae
dictate causas ecclesiasticas tractandas et examinandas
fore apud judices ecclesiasticos , non apud saeculares ,
c. a de judic. Ecclesiasticas autem causas intelligo non
de rebus temporalibus Ecclesiarum , sed de rebus spiri-
tualibus Ecclesiarum, et de his , quae quasi spirituals
censentur, et constat, causam possessoriam etiam simple
cem y et indistincte did ecclesiasticam , ut probari et de-
duci poterit ex textu in Clement, unica de causa possess .
et propriety et in Clement, unica de sequest. possess .
et fructuum , et ideo falsam ess e censeo secundam con-
clusionem. Verum de causis coonexis cum spiritualibus
late disserit Benedicts XIV de Synod. Dioec. lib. IX
cap. 9, et Auctor Commentarii de finibus utriusque po-
testatis.
Quod vero ad causas criminales attinet, praepo-
nendum est crimina dividi in ecclesiastica , cwilia , et
mixta. Ecclesiastica sunt, quae fidem aut Religionem
directe laedunt, qualia sunt apostasia , haeresis, schi-
8ma, simonia , et hujus generis alia. Civilia sunt, quae
directe laedunt rempublicam, uti homicidium, furtum,
peculatus , et similia. Denique mixta sunt , quae Reli-
gioni et reipublicae nocent, veluti adulterium, concu-
binatus, sortilegia, et hujusmodi alia.
Causas de criminibus ecclesiasticis solus judex ec-
clesiasticus etiam contra laicos cognoscit et judicat;
siquidem judicium est de re spirituali, seu de crimi-
I
324
ne, quod contra fidem* aut Religionem patratum est.
Givilia crimina judex laicus contra laicos cognoscit,
sontesque justis debitisque poems coercet. Crimina
mixta , turn Ecclesiae , turn civiJis reipublicae judicio
et coercitioni obnoxia sunt ; ita tamen ut inter utrura-
que forum , si laicus fuerit reus , sit locus praeventio-
ni, ut nimirum causa ab eo foro noscatur, quod al-
terum praevenit, sive primum actum judicialem exer-
cuit.
Sunt tamen qui existimant, primum illud causa-
rum genus, quod crimina ecclesiastica respicit, inter
causas mixtas recensendum esse; ideo quod haeresis,
schisma , et alia id genus crimina non modo Ecclesiae,
verum etiam reipublicae nocent: in eaque sententia
fuisse videtur Natalis Alexander, dum Hist. Eccl. saec.
IV cap. 2 scripsit , causas mixtas esse , cum non Eccle-
siae solum , sed reipublicae pax et tranquillitas in dis-
crimen vocatur. Jam vero si hujusmodi causae vocen-
tur mixtae ratione effectus , quatenus ecclesiasticam , et
civilem societatem offendunt, ita ut turn Ecclesiae,
turn reipublicae vehementer intersit communi saluti
prospicere, non quidem repugnabimus , imo etiam fa-
tebimur, ad ea crimina coercenda nihil esse aptius et
efficacius conspiratione et concordia utriusque societa-
tis. Si vero mixtae dicantur ratione competentiae , ita
scilicet ut competat non modo Ecclesiae, sed etiam
civili potestati de iisdem causis cognoscere et decer-
nere, nullo pacto possumus consentire; namque agitur
de causis spiritualibus , quarum cognitio et judicium,
ut supra ostendimus, ad unam Ecclesiam pertinet.
325
De causis criminalibus ecclesiasticis., et mixtis confer citatum
Commentarium de flnibus utriusque potestalif , Altescrram in
quarto et sexto Findiciarum libro, et Horalium Martam de Ju-
risdictione per et inter Judicem Ecclesiasticum et saecularem
exercendc
§. 62 .
DE APPELLATIONE AB ABUSU
< o> »
Qui putant Curiam Episcopalem, aut Judicem ec-
clesiasticum sua potestate in aliqua ferenda sententia
abusum esse, ii solent in aliquibus regionibus ad Prin-
cipem laicum, sive ejus Curiam appellare; quae, ap-
pellatio ab abusu nuncupatur. Quaeritur itaque, an bu jus-
modi appeliatio valeat, et liceat? Qua de re aliqua
dicenda sunt. v
Jam vero judex ecclesiasticus sua potestate abuti
potest, vel injustam sententiam pronunciando , vel ju-
dicialem ordinem non servando. . Si appeliatio fiat ra-
tione injustitiae, vocatur appeliatio simplex et mera; si
autem appeliatio ob non servatum judiciorum ordinem
interponatur , appeliatio tamquam ab abusu nominator.
Inter utramque appellationem illud intercedit , quod
in priori appellatione Princeps sive judex laicus de re
ecclesiastica cognoscit et judicat, an scilicet sententia
cum sacris canonibus congruat, nec ne: in appellatio-
ne vero tamquam ab abusu non de jure, sed de facto
cognoscit, utrum ex. gr, ecclesiasticus judex legitimos
testes, et ipsos litigantes audierit, an sofiicientem de-.
326
fensioni locum dederlt , an denique alia in re , quae
ad judiciorum ordinem pertineat , potestate sua abu-
sus sit.
Communis vero est Canonistarum sententia, me-
ram et simplicem appellationem in qualibet causa spi-
rituali et ecclesiastica illicitam et nullam esse, cum
earum rerum cognitio ad solam Ecclesiam pertineat.
Petrus de Marca lib. IV cap. 19 §. 5 de Concordia Sa-
cerdotii et Imperii haec habet : Simplicem et meram
appellationem a Curia ecclesiastica ad Curiam regiam in
Gallia nunquam admissam fuisse fatentur Petrus de Cu-
gneris art. 14^ Masuerius tit • de appellat. 5 * aa >
Joannes Galli quaest. 161. Et Joannes Petrus Gibert po-
testati laicae admodum addictus prima part. Prolegoin.
ad Jus Canonicum tit. 8 sect. 3 : Magistratus } ait, usur-
parent auctoritatem , quae sibi non competit , si appella-
tions tamquam ab abusu admitterent } cum sententia non
est evident er contraria legibus Ecclesiae , qui a in hoc ca -*
su agitur de interpretation canonum , quae non compe-
tit- Principi : legis inter pretatio pendet ab eo , qui ejus
ferendae auctoritatem habet.
Quaestio igitur in eo vertitur, an appellationes
tamquam ab abusu proprie dictae, in quibus nempe
appellans de violato ordine judiciali conqueritur, licitae
rataeque habendae sint? Hujusmodi vero appellationum
patroni tribus argumentis utuntur. Primum est, inter
christiani Principis officia illud esse praecipuum, quod
curam et defensionem Ecclesiae sacrorumque caoonum
respicit; ideoque Principem non modo posse, sed et-
iam curare debere, ne contra canones et reeepta Ec-
327
clesiae jura quidquam perpetretur, et si quid hujus~
modi a judice ecclesiastico commissum fuerit, jropul-
sare et emendare. Alterum argumentum est, summis
Principibus jus potestatemque esse, eos omnes , qui
in ipsorum ditione sunt, a vi et oppressione defen-
dere ; et idcirco si judex ecclesiasticus injuriam in-
ferat , fas erit et oppresso ad Principem confugere , et
Principi appellationem recipere. Tertium denique ar-
gumentum sumitur ex can. Nos si incompetenter caus.i
a q. 7 c. 41 , quo Leo IV Ludovico Imperatori sic
scribit : Nos si incompetenter aliquid egimus , et subditis
justae legis tramitem non conservavimus , vestro 9 ac mis -
sorum vestrorum volumus emendari judicio.
Verum quod ad primum attinet, Princeps saecu-
laris, si custos est et executor canonuin omnino de-
bet eorumdem canonum regulas sequi , suaque aucto-
ritate tueri , et propterea quando etiam judices eccle -
siastici in canones peccarent , cum ipsi canones manda -
verintj Superiorem esse adeundum qui illatas inj arias cor -
rigaty si Principes velint esse canonum custodes et execu -
tores , in hoc incumber e debent , ut qui de inferioribus judici-
bus jure queruntur , ad superior es Ecclesiae judices con -
fugiant: quod praeclare dictum est a Roncaglia in dis-
sert. a 1 Nat. Alexandri Hist. Eccl. saec. IV §. a.
Ex quibus in promptu responsio est ad secundum
argumentum \ siquidem qui vim pa89us est , potent a
sententia judicis inferioris ad superiorem judicem ec-
clesiasticum appellare. Sed ajunt, si judex superior aut
nolit, aut, quod facilius evenire potest, injuriam ab
inferiori judice illatam comprimere nequeat, nonne li-
328
cebit Magistrates laici praesidium quaerere? Id quldetn
necessariae defensionis jure aliquando licebit ; qua de
re legendae sunt animadversiones ejusdem Roncaglia
in cap. a Synopsis Hist. Eccl. IV saecul. Natalis Alexan-
dri §.3. * .
Quod denique spectat ad canonem Incompetenter ,
is falso tribuitur Leoni IV, probabilius videtur Leoni
III adscribendus. Quare ignotus est ejus canonis auctof,
neque etiam comperta res est, de qua agebatur, an
scilicet ecclesiastica fuerit, an civilis. Nihil ergo con-
cludi ex eo poterit,.
l • % t
Antonius Faber lib. VII in Cod. lit. 28 def. 8 num. 3 ob-
scrvat , hutic appellatlonum usum plerumque magnas inter utrius -
gue jurisdictionis Magislratus rixas , interdum etiam tragoedias
excitasse , non sine magno totius Reipublicae christianae el scan -
dalo et detrimento: quatn ob causam fuisse hanc appellandi speciem
antiquis omnibus jurisconsultis incognitam. Quare audiendus est
Ivo Carnotensis ep. 159: Si qui, ait, aliquando se praegravalos
ipsius Ecclesiae auctoritate conquer unlur y hoc eis consilium da-
mus , ut non descendant in Aegyptum propter auxilium.
• « . » i • ►
§. 65 .
* \
t •
DE BONIS ECCLESIAE . .
Ante Constantinum M. Ecclesiae bona fuerunt ple-
rumque res mobiles ex fidelium spontaneis largitionibus
comparatae. Profecto res immobiles, persecutione sae-
viente , perpetuis direptionibus patuissent; nam cela-
ri non poterant, aut alio asportari. Atqui tamen Ec-
clesia per illud temporis spatium bonis stabilibus non
r
*
329
penitus caruit: siquidem Alexandro Severo Imperatore,
cum christiani , ut scribit Lampridius inter Script, hist.
August, pag. i3i edit. Paris., quemdam locum } qui pu-
blicus fuer at , occupassent, contra propinarii dicer ent sibi
eum deberi , Jmperator rescripsit , melius esse ut quomo-
documque ibi Deus colatur , quam propinariis dedatur.
Et Thomassinus de nov. et vet. Eccl. discipl. part. 3
lib. i cap. 3: Cum , inquit, Paulus Samosatenus morem
gerere detrectaret decreto Concilii Antiochiae adversus
eum congregati , nec domo ecclesiae excedere •vellet ,
jussit Aurelianus Jmperator illi earn addici , ad quem
EPISCOPJ ITALIAE et ROMANUS PRAESUL rescripsissent .
Fateamur ergo necesse est fidelium pietate et largitione
Ecclesiae dono datas esse terras , domos , haereditates
ante etiarn quam habenas Imperii christiani Principes
tractor e incoepissent , eorumque fundorum Episcopos usum -
fructum et administrationem habuisse penes se , ut eos
tuerentur etiam judicio et ope Principum nondum chri-
stiano nomine et mysterio initiatorum. r
Praeterea nernini dubium esse potest, quin ante
Constantinum domos , agros et hortos Ecclesia posse-
derit, cum haec omnia eidem restitui Imperator jusse-
rit. Fiscus adversus SS. Ecclesias nihil obloqui ausus } ea
quae aliquando injuste detinuit , Ecclesiis juste restituat
Omnia ergo , quae ad Ecclesias visa fuerint pertinere ,
sive domus possessio sit , sive agri, sive horti, seu quaecumque
alia nullo jure , quod ad dominium attinet , imminuto , sed
omnibus integris manentibus , restitui jubemus , ut est a-
pud Eusebium lib. a de vita Constantini cap. 39 . Lege
quoque lata potestatem omnibus fecit ex bonis suis
2 , 2 ,
330
quidquid vellet Ecclesiis testamento relinquendi. Ha~
beat unusquisque licentiam sanctissimo , catholico , venera-
bilique Concilio decedens honor urn quod optaverit relin -
quere. Non sint cassa judicia ejus ; nihil est , quod ma-
gis hominibus debetur , quam ut supremae voluntatis ,
postquam aliud jam veils non possunt , liber sit stylus ,
et licitum quod iterum non reddit orbit rium, leg. habeat
unusquisque C. de SS. Ecclesiis. Denique'ex aliorum
Imperatorum legibus libera cinque potestas tributa est
vel testamento, vel actibus inter vivos quaecumque bo-
na in Ecclesiam transferendi 1 . 19 Cod. de SS. Eccl. ,
et passim eod. tit.
Ex quibus legibus paulatim crevit Ecclesiae patri-
monium , deinde etiam magna praediorum bonorum-
que copia auctum est, turn quia ex leg. ao Cod. de
Episc. si Clerici vel Monachi intestati nuiiis legitimis
haeredibus relicds decessissent , eorum bona Ecclesiae
vel monasterio , cui addicti erant , devolvebantur, turn
quia ipsorum plerique dum se Altari vel monasterio
dedicabant, bona sua vel eorum partem in Ecclesias
vel monasteria transferebant , turn quia omne id, quod
Monachi acquirerent, monasterio acquirebant. Ad haec
omnia piae summorum Principum et christianae gen-
tis largitiones accesserunt. Sed Ecclesiae acquisitiones
uberiore8 factae sunt ex utentium parsimonia et pro-
vida administratione , et potissimum ex laboriosa soli
cultura maximum iucrementum acceperunt.
§. 64 .
, • .
DE JUKE ACQUIRENDI ET POSSIDENDI
Ea quae diximus ad factum pertinent; nunc de
jure videndum eat. Quaeritur itaque: undenam Eccle-
sia jus habet bona stabilia et frugifera acquirendi et
possidendi? Respondere non dubitamus: ex divina in-
stitutions . Namque Cbristus in Dei cultum et anima-
rum salutem Ecclesiam instituit , et quoniam perpe-
tuam esse voluit, minime dubitare licet, quin earn
quoque voluerit iis omnibus potiri , quae forent ad fi-
nem consequendum • necessaria. Atqui ad Dei cultum
et salutem animarum aedificanda sunt templa et alta-
ria , comparanda ornamenta et vasa sacra , aliaque ad
divinum cultum spectantia., alendi sunt Episcopi, Pre-
sbiteri et Ministri, qui Ecclesiae serviant, et toto a-
nimo atque opera in aeternam salutem hominum cu-
randam incumbant, Clerici in litteris et disciplina ec-
clesiastica instituendi , et cetera ejus generis procu-
randa; quae quidem omnia sine magnis sumptibus fie-
ri non possunt. Igitur Ecclesia ex sua institutione et
divini Fundatoris voluntate jus habet sive pecunias,
sive bona stabilia et frugifera sibi comparandi, acqui-
rendi et possidendi, ut quae ad faciendos sumptus ne-
cessaria sunt, ea in promptu habeat. Quapropter ante
Constantinum M. sanctissimi Ecclesiae Antistites et Pa'*
tres non dubitarunt domos , agros , et hortos nomine
%
-*
Digitized by Google
.332
ipsius Ecclesiae recipere et possidere, licet tunc tem-
poris Ecclesia , eo quod tamquam collegium Ulicitum
habebatur, jure civili vetaretur arcam retinere, eoque
minus res soli possidere, 1. i ff. Quod cujusq. univer -
sit. nomin. Apostolus Paulus -I ad Cor. IX v. n jam
scripserat : Si nos vobis spiritualia seminavimus , ma-
gnum est , si nos camalia vestra metamus ? Et v. 14 :
It a et Dominus ordinavit Us, qui pvangelium annuntiant ,
de Evangelio vivere.
*
Confer Monetam contra Catharos et W aldenses >>
Commentarium de finibus utriusque potestatis , Mamac-
chii Opus italice scriptum ; de libero Ecclesiae jure
acquirendi et possidendi .
Hoc loco de lege Amortizations disserendum esset,
sed pauca notare sufficiat. Hujusmodi lege, quam ma-
nuum mortuarum Vocant, translations bonorum in Ec-
clesiarn aliaque Loca Pia sine litteris amortizations ,
id est, sine consensu laicae potestatis , nullae et irritae
declarantur.
P. Maurus de Schenkl in suis Institutionibus Ju*
ris ecclesiastici 4 IG asserit, praeter quaedam exem-
pla y alias esse rationes multas , quae leges amortizatio-
ns in certis adjuncts justas esse posse persuadent. Ra-
tiones autem , quas ipse affert , tres praecipue sunt :
1 .° quia haec Principis lex non circa bona Ecclesiae ,
sed circa bona civilia versatur: 2. 0 quia cum Ecclesia se-
mel acquisita alienari vetet ob utilitatem Ecclesiae , cur
simile quid Principle servato recto or dine 3 non liceat ob
bonum reipublicae ? 3.° quia per hanc legem Ecclesiasti-
ci et Ecclesia non privantur jure acquisito , sed acqui-
333
rejndo , et quidem jure acqidrendi bona solum iis baud
necessaries , privantur autem eo jure boni publici causa,
Verum non difficile opus videtur hujusmodi ra-
tionibus respondere, Enimvero quod ad primum ar-
gumentum pertinet, lex amortizationis quamvis verbo
tenus in laicorum bona feratur ,. re tanien vera in de-
trimentum Ecclesiae vertitur. Vetantur enirn laici bo-
na sua in Ecclesiam transferre non propter laicos
ipsos, sed propter Ecclesiam, ne scilicet Ecclesia re-
■r
bus et fortunis augeatur. Hue faciunt verba . legis 79
J. Donationis ff. de Legatis a : Non quaeri oportet cum
quo quis loquatur , sed in quem voluntatis intentio diri -
gatur. Cum itaque lex verbis quidem in laicos conce-
pta sit, ejus tamen intentio et vis omnis in Ecclesiam
feratur, manifestum est Ecclesiae libertati ejusque ju-
ribus adversari.
* . Ad alterum argumentum respondemus, inter legem*
amortizationis et legem de non . alienandis Ecclesiae
bonis maximum discrimen esse. Lex enim amortizatio-
nis privatos vetat in Ecclesias et Loca Pia ullam bo-
norum suorum partem transferre : proinde privati pos-
sunt res omnes, quarum dominium habent , alienare,;
donare, testamento relinquere , atque etiam prout iis
libuerit consummare et disperdere, dummodo ne in Ec-
clesias et Loca Pia quidquam omnino conferant. Con-,
tra vero per legem de non alienandis Ecclesiae bonis
non vetantur Clerici bona patrimonialia alienare, quo-
rum liberum dominium et administrationem retinent,
sed vetantur Ecclesiarum bona alienare, quorum ipsi
nec dominium ,»nec proprietatem ullam habent.
334 • (
Praeterea alienationem bonorum Ecclesiae non roo-
do sacri canones , sed civiles quoque leges prohibue-
runt. Namque a Leone Imperatore per suam constitu-
tionem leg. 14 Cod. de SS. Ecclesiis sancitum esc, ea
quae ad beatissimae Ecclesiae jura pertinent , vel posthac
forte pertinuerint, tamquam ipsam sacrosanctam et religio -
sam Ecclesiam , intacta convenit venerabiliter custodiri ,
et sicut ipsa Religionis et fidei mater perpetua est , ita
ejus patrimonium jugiter servetur illaesum . Imperatores
etiarn Anastasius leg. 17 Cod. de SS. Eccles. , et Ju-
stinianus novel. 7 et iao eod. tit. earadem legem ubi-
que locorum ratam firmam haberi voluerunt. Quin imo
aliqui Canonistae putant, ex ipso naturali jure et di-
vino nefas esse ecclesiastica bona alienare. Joannes *
Gaspar Barthel in Opusculis juridicis tom. II opusc. 8
art. f de rebus Ecclesiae non alienandis banc quaesfio-
«
nem instituit : An non alienatio jure quoque , divino et
naturali Praelatis Ecclesiae sit prohibita? Et respondet:
Et quidem jure divino inducta videtur hujusmodi prohi -
bitio. Nam rerum Deo oblatarum alienationem et distra-
ctionem a Jure Mosaico prohibitam fuisse constat in Le-
vi t. c. XXVII ibi: omne quod deo consecratuh fue-
RIT , SIVE HOMO, SIVE ANIMAL, SIVE AGER NON VE -
NIET , NEC REDIM I poterit . Sed quaestio haec sequen-
ti distinctione melius solidiusque resolvitur. Alienationem
videlicet rei ecclesiasticae sine justa causa factam hodie
adhucdum jure divino imo naturali prohibitam esse; alie-
nationem vero , quae fit cum legitima causa , sed non
servatis solemnitatibus , de jure tantum humano prohiberi.
Prior pars conclusionis patet ex regula: quod omne prae -
335
ceptum a Deo datum in lege veteri pertinens ad jus na-
tural e, perseveret quoque de jure divino in lege nova, ut
patet in praeceptis Decalogi ; alienatio autem bonorum
Ecclesiae prirno modo sumpta procul dubio contra jus
naturale videtur esse ; nam cum ista bona Ecclesiae tam-
quam ad pios usus unice collata , et hoc sensu patrimo -
nium Christi sub sola Praelatorum jideli custodia existant ,
ideo ea alienare sine justa causa , esset ea dilapidare et
in juste alienare rem alienam , quod juri naturali utique
adversatur , ac propterea raptores alienantes dicuntur
can. omnes eccl. raptores caus . 17 q. 4 * Unde quis
dubitet eosdem peccare contra legem divinam?
Itaque argumentum, quod a lege de bonis Eccle-
siae non alienandis ad tuendam amortizationis legem
adhibetur, nihil probat: utriusque enim legis dispar
conditio est ex dispari fine et natura rerum ; in argu-
ments vero a pari oportet omnia esse paria.
Illud tertio loco objicitur, legem amortizationis
publici boni causa latam esse, ne per ingentes Eccle-
siae divitias respublica detrimentum caperet ; idque
propterea ex legitima causa factum esse, quia optimi
Principis est utilitatem publicam tueri.
At aliquibus Canonists ea lex videtur in falsa prae-
snmptione fundari: ii namque existimant tantum abes-
se , ut bona in Ecclesiam et Loca Pia translate reipu-
blicae noceant , ut etiam maxime prosint. In hoc ar-
gumento late versatus est P. Antonius Desing integro
libro, cujus inscriptio est a Opes Sacedotii num reipubli-
cae noxiae » , ubirationibus et facts demonstrat quot et
quantas ex iis opibus militates imperium civile perce-
336
perit, uc denique concludat, legem amortizationis non
valere, eo quod lex fundata in falsa praesumptione fa*
cti minime subsistit.
Alii vero Auctores alias rationes afferunt , cur lex
amortizationis tamquam irrita et illicita habenda sit.
Facile concedunt imperio civili jus potestatemque esse
ea omnia removere, quae utilitati publicae obstare vi-
deantur, dummodo tamen res juste et legitime agatur:
non enim quod videtur ad bonum publicum pertinere,
id confestim fieri potest ; nihil imo fieri potest , quod
sit injustum. Atqui ajunt earn legem , qua omnes et
singuli cives vetantur aliquid bonorum suorum Eccle-
siis Locisque Piis religionis et pietatis causa donare,
non modo alienam ab ea moderatio ne , quae in impe-
rando adhibenda est , sed * etiam injustara esse, turn
habita ratione civium, quibus suarum rerum in pias
causas transferendarum libera potestas adimitur , turn
certe habita ratione Ecclesiae, cui impedimento est,
quominus jure acquirendi et possidendi frui possit ,
quod quidem jus apertissime ad earn pertinere jam
demonstravimus.
Id insuper est Ecclesiae libertati immunitatique
contrarium. Pirhing in quinque libros Decretalium ad
tit. de Constitutionibus sect, a §. a : Ilia , inquit , sunt
contra libertatem Ecclesiarum et personarum ecclesiastical
rum , per quae non tantum violantur privilegia ipsis con -
cessa jure communi posit ivo, sive canonico, sive civili, sed
etiam , imo multo magis , per quae auferuntur Ecclesiis
et ecclesiasticis personis jura, quae ipsis jure divino , seu
naturali et gentium competunt , sive ea , quae ipsis com-
337
munia sunt cum aliis membris reipublicae etiam laicis .
Sed per tcdem legem ( amortizationis ) vel statutum hoc
fit; ergo per illud derogatur libertati Ecclesiarum et per-
sonarum ecclesiasticarum etiam naturali , sive quae jure
naturali et gentium ipsis competit . Quod quidem argu-
noentum multis exquisitisque rationibus confirmat cita-
to Joco. '•
Itaque P. Vitus Pichler in Summa jurisprudentiae
sacrae universae tit. n de constitut. num. 35 : Ab au -
ctoribus , inquit , tamquam leges Ecclesiae injuriosae et
irritae reprobantur , quae prohibent subditis , ne bona im -
mobilia vendant , donent , aut alio modo alienent in Eo-
clesias et ecclesieisticas personas ; it a Doctores in cap . fi-
nal. de Immunit. Eccl. in 6 ; et praeter alios Augustinu s
Michel in Theolog . Canon. Moral . appendice a tom. i
de legibus amortizationis , ubi ait : « Si dicas rationem
publicam effiagitare tales leges , ne scilicet exhauriatur
territorium , et nervus fere omnis transferatur ad manus
mortuas Religiosorum et Clericorum, repono viam omni-
bus apertam ad Summum Pontificem y qui re ad se delar
ta , et justitia causae cognita , facile consentiat in talem
legem vel statutum , si subsit justa causa ».
, * * ♦ * i . ,
In earn Augustini Michel sententiam Philippus Friderich in
dissertationc De eo quod juslum est circa amortization em ita scri-
bit: Ut pal am fiat. , non esse cur merito Pont if ids circa causas
ecclesiasticas judicium detrectcnt adversarli j pnuca delibo ex 7 ho-
rnassino. S. Pius V ad necessitatem reqni Gallici concessit Ca~
rolo IX alienai'e fundos ecclesiasticos ad quindecim millc libras
reditu annuo assurgentes. Gregorius XIII consensit in distrahen -
da praedia ccclesiastica decies centena millia librarum aequantia.
Henrico III Sixtus V per mi sit venditionem f undo rum ecclesiastic
corum ad centum mille philippaeos reditus annui , licet Clerus
jam co anno contulissct aiui decies centena millia et amplius .
Quid Ecclesiae ct Ecclesiastici ad ulilitatem reipublicae prucstite -
a3
338
r 'mt subsidii his nostris temporibus per dona grdtuita turn in
Gallia et Hispania , turn in Austria ct Italia , extant illustriora
documenta , quam ut adversarii lamentari possint , oner a reipu-
blicae soils incumberc laicis. Ncque ncgabit Pontifex , prcmente
reipubllcae necessitate, ea pracsidia e bonis Ecclesiae inferioris ,
quae confulit e gazophylacio Ecclesiae Roman ae . Report Auctor
Thcatri Europad ad annum 1 68 J 7 Aug, Innocenlium XI Impe-
ratori submisisse ter centum rnille coronatos , addita amplissima
facullate ex ipsis tempi is vasa sacra et cimeUa ad usiun belli
Turcici in monelas conflandi.
Vide etiara Joannis Philippi Hahan dissertationem a De eo
quod iustum est circa bonorum immobilium ad mantis mortuas
translationem et La Croix Thcol. Moral. 1. 4 n. <390, a quibus
designanlur augtorcs, qui in utramque sententiam scripserunt.
§. 65 .
DE BONIS ACQUISITIS
Quae hactenus dicta sunt* ea pertinent ad bona
acquirenda ; reliquum est , ut de bonis ab Ecclesia jam
acquisitis aliquid dicamus. Jam vero nemo sane dubi-
tare potest, quin Ecclesia et Loca Pia suarum rerum
dominium habeant. Qui enlm eisdem sua bona tradi-
demnt, ii quidem transferendi dominii jus habebant.
et illud in eos transtulerunt , qui acquisitionis et do-
»
minii capaces erant. Valida ergo et Iegitima fuit eorum
bonoruin tradltio et possessio, ideoque dominium et
proprietas in Ecclesias et Loca Pia transivit. Ex quo
consequitur, eadem bona pleno jure ad solam Eccle-
siam pertinere, eaque imperio civili nulla ratione obno-
xia esse.
At dices: num igitur Ecclesiae bona a dominio
eminenti immunia sunt? Dominium eminens , ait Gro-
339
tins de . jure belli et pacis Jib. x cap. x §. 6 , est facul-
tas eminens 3 quae superior est jure vulgari , utpote com -
munitati competens in partes et res partium boni commu-
nis causa . Quae vero sint illae partes et res partium
ita explicat eod. lib. cap. 3 §. 6 : Dominium eminens ,
quod c'witas habet in does et res civium ad usum publicum .
Quamquam vero, ut ait Soto de just, etjur. lib. 4 q. 4
art. 1 concl. x , facultatibus subditorum Princeps uti
possit , quando cidem reipublicae tuendae et administran-
dae necesse fuerit , ii taraen , ex quorum bonis et fa-
cultatibus publicae necessitati subventum est , non plus
sustinere oneris debeut quam ceteri , sed . damnum ,
quod passi sunt, ex publico , ut ajunt, resarciendum
est. Hoc quoque sciendum est y ait Grotius de jur. bel-
li ac paeis 1 . a cap. 14 §• 7 , posse subditis jus efiam
quaesitum auferri ex vi supereminenlis dominii , sed ut
fiat ex vi super eminent is dominii primum requiritur utili-
tas publica , deinde ut , si fieri potest , compensatio fiat
ei 9 qui suum amisit ex communi ; et lib. 3 cap. a. §. 7:
Addendum est , id cum fit y Civitatem teneri his , qui
suum amittunt 3 sarcire damnum de publico . Itaque Cog-
cejus copiosus et diligens interpres Grotii in cap. 3
lib. 1 aiti Duo necessario Auctor rcquirit: i.° util it a tern
publicum: a.° ut si uni jus auferatur , reparatio fiat ex
publico » Hanc Hugonis Grotii doetrinam Doctores Ju-
ris politici ad unurn omnes sequuti sunt.
His positis de bonorum ecclesiasticorum immuni-
tate et libertate a!> eminenti dominio quaestionein
praetermittimus , cum palam facturi simus eas esse
sacrorum canonum praescriptiones , ut civilis societas
MO
in publicis necessitatibus plus utilitatis ex bonis Eccle-
siae capiat, quam ex tali emineuti dominio latura esset.
Qua super re in priinis animadverto, Episcopos
et Goenobia nunquam destitisse ad sublevandas regno*
rum calamitates magnaslargitiones facere; quod inul-
tis exemplis demonstrat Thomassinus vet. et nov. Eccl.
discipl. part. 3 1 . i cap. 28, et seqq. De hisce largitio-
nibus Gonstantinus Roncaglia in nota ad cap. VII art.
7 historiae eccl. Natalis Alexandri saec. XIII , et XIV
haec habet : Hujusmodi largitiones velut jure naturae
dictante fiebant , cum gratitudinis virtus cxposcab , eos
donis affici , qui Ecclesias nedum extruxerunt , sed et
locupletarunt ; cum de communi damno avertendo agitur ,
communibus viribus propuUandum videatur , et cum ad
avertendam ipsarum Ecclesiarum ruinam multum condu-
ced laicos his largitionibus promereri : sunt enim multo -
ties velut semina uberem segetem reddentia .
At vero duo canones a duobus Gonciliis generali-
bus , canon scilicet -decimus nonus a Concilio Latera-
nensi III, et canon quadragesimus sextus a Goncilio
Lateranen6i IV ea de re conditi fuerunt , ne etenim , ait
Roncaglia loco citato, sub donariorum nomine gravissi -
mac uwalescerent exactiones , eo magis quod Principum
preces mandati vim obtinent 9 ideo rebus Ecclesiae Concilia
suis decretis consulere non destitere. Concilium Lateranen -
se III indulsit , quod ubi laicorum opes impares essent
pro publicis necessitatibus amovendis , id judicantibus Epi-
scopis et Clero 9 quod necesse esset ex proventibus Eccle-
siae tribueretur. Concilium Lateranense IV etiam Papae
consensum expectandum sancivit ; et Concilium Constan-
. v * , 341
tiensc una Episcopi , Cleri , ac Pontificis consensum ad
aliquid Principibus de rebus Ecclesiae tribuendum voluit
intervenire, Neque vero est , cur imperium civile pigeat
hnjusmodi consensum postulare : non etenin* Ecclesiae
bona vi et hostilem in modum invadenda sunt-, sed
opus est consensu et auctoritate Ecclesiarum, et prae-
sertim illius qui his rebus praeest, quique reipubli-
cae calamitatibus et saepe opem tulit, et curn opus
est, ferre non renuit. Ipsa naturalis ratio suadet, ne-
mini fas esse in rera alienam etiam sibi debitam contra
domini voluntatem, vel eo inconsulto invadere: primo
enim res petenda est, ne sacra dominii jura violentur.
Est , ut ait Pufendorfins Jur. Nat. et Gent. 1. a cap; 6
§. 5 y ea dominii vis , ut dominos res suas ipse possit di -
spensare , etiam ad quas alteri tradendas obligator . Ex
quo consequitur , quod res ab altero sibi debit as non star-
tim ipse quis involare queat 9 sed dominum , ut sibi eas *
tradat , poscere debeat .
Verum ut eo, unde digress! sumus, revertamur,
sacris canonibus sancitum est, societati civili, quam
vera necessitas premit, opem auxiliumque ex bonis
Ecclesiae ferendum esse, atque id semper ab Ecclesia
factum fuisse, monumentis historiae comprobatur. At
vero Ecclesiae subsidia non modo voluntaria , sed etiam
gratuita sunt. Dum imperium civile eminenti dominio
utitur, ex communi Doctorum sententia tenetur id
quod acceptum est compensare. Sed Ecclesia nullam
vel levissimam compensationem postulat; ea siquidem .
de re nihil in sacris canonibus praescriptum Jegimus.
Quid igitur amplius fieri ab Ecclesia poterat?
342
Atque haec de bonis Ecclesiae satis dicta sint, et
concindimus his S. Ambrogii verbis de offic. niinistror.
cap. 28: Hoc maximum incentivum miscricordiae , ut
compatiamur alicnis calamitatibus , necessitates aliorum
quantum possumus juvemus , et plus interdum quam pos-
sumus. Melius est enim pro misericordia causas praestare
vel invidiam perpcti , quam praetendcre inclemcntiam, ut
nos aliquando in invidiam incidimus y quod confregerimus
•Casa mystica , ut captivos redimeremus. Aurum Ecclesia
habet non ut servet , sed ut eroget et subveniat in ne~
cessitatibus .
• • • •
Et hie Instittitionibus Juris Publici Ecclesiastici fi-
nem facimus parati quemcumque errorem, in quern
lapsi 8imu8, corrigere.
t
HOC VERO OPUS QUALECUMQUE SIT
4
BEATISS1MAE VIRGINI MV1UAE
AD ANGELO SALUTATAE
DAMUS DONAMUS DICAMUS
*
Digitized by Google
SEQUUNTUR INDICES
TCI lilERIiUI, TUI RERCJ PIUECIPE1RUS
Digitized by Google
1
Httnmii)
■ « «•
IN JUS. CANONICUM
< l ' > t % •
... r caput i. ; ; 1 **■;
DE JURE CANONICO GENERATIM .
5. 4. De nomine Juris Canonic!.
5 . 2. De Juris Canonic! definitione et objecto.
5 . 3. Be discrimitte Theologiam inter et Jus Canonicum. ,
5 . 4. De discrimine inter Jus Civile atque Jus Canonicum , et
hujus praestantia.
$. 5. De Juris Canonici amplitudine et necessitate.
5 . 6 . De Jure Canonic© publico et ; privato.
5 . 7. De Jurisprttdentia Ecclesiastics. . *
$. 8 . De Canonum divisione.
5 . 9. De Canonibus Fidei.
5- 40. De notis Canonum dogmaticorum.
$. 4 4. De expositionc earumdem notarum. . > ? /*•••» • .
J. 42. De Canonibus morum. t » l . i . . . » ... ;
$. 43. De Canonibus ecclesiasticae disciplinae.
Ii ••>✓/ j j/ $APUT IV- / .
DE FONTlBUS JURIS CANONICI
5* 44. De Fontium Juris Canonici definitione et numero. i
, DE 8ACEA SCRIPTOHA '
* *’ • I." • . . X •
S. 45. De Libris Sacrarum Scripturarum. • %
5 . 46. De usu et auctoritate veteris Testament! in Jure Canonico.
$. 47. De nsu et auctoritate Novi Testamenti. ; ... •• ’
J. 48. De divinis et apostolicis Institute. ,, t ,
DE TRADITIOKIBXIS
t
5. 49. De divinis et humanis Traditionibus.
$• 20. De usu et auctoritate Tradilionum.
DE CONST1TUTION1BU8 SUMMORXJM PONTIFICtM
§• 24 v .Pe, variis Summorum Pontificum ConstitutionibUs.
J. 22. De usu et auctoritate Constitutionum Summorum Ponti-
ficum. ’ ’ • ‘ ' ’ * i •
5* 23. De harum Constitutionum promulgatione.
24
346
$. 24. De acceptation leguin ecclesiasticarum.
J. 25. De Rescriptis.
26. De auctontate et usu Rescriptorum.
$. 27. De Rescriptis vitiosis ratione personarum.
5- 28. De vitio precum.
J. 29. De vitio formae. ' * • , ; ; 7 ? ~ a
5 . 30. De execution et cessatione Rescriptorum. ■ 1
DE CONCIL1IS
J. 3i. De Conciliorum definitione.
5 . 32. De Conciliorum gcneralium convocatione.
$. 33. De Conciliorum generalium celebratione.
5. 34. De Conciliorum generalium coniirmalione.
$. 35. De Conciliis parlicularibus. , *
V. 36. De auctoritate Conciliorum.
1 • ?
. DE JURE NATURJ.Lt . <
J. 37. De variis Juris naturae praeceptis.
5 . 38. De usu et auctoritate Juris naturalis in Jurisprudent^ Ca-
nonica.
* • • » . , ». * ?
DE SCRIPT!* SANCTORUM ECCLESIAE PATRUM
* • I . ,,i
$. 39. De nomine et dignitate Sanctorum Ecclesiae Patrum.
J. 40. De usu et auctoritate Sanctorum Patrum. • • « ...
DE JURE CIVIL! ‘ • - f
* ■ 1 j * * 4 *
5 . 41. De Jure civili per Canones recepto. \
5- 42. De Regulis in usu Juris civilis observaudis. . , .... » ,1 ' j.
CAPUT III. '
DE COLLECTIONIBUS SACRORUM CANONUM
, * 1 ^ • • * 1 ' . f
5 . 43. De Collectionibus gcneratim.
J. 44. De Constitutionibus apostolicis. f .{
y. 45. De Canonibus Aposiolorum.
y. 46. De Cauonum Aposiolorum origine, numero, atquc usu.
y. 47. De Collectionibus Ecclesiae Graecde.
y. 48. De Collectionibus Latinis. * * *• * *2 • • »
y. 49. De Collectione Isidori Mercatoris. « - :>
y. 50. De rebus notandis in Collectione Isidori. • c ... t> -•*? 1 f
y. 51. De Gratiani Decreto
jj. 52. De emendatione Gratiani.
y. 53. De auctoritate Decreti Gratiani.
y. 54. De aliis Decretalium Collectionibus a Gratiano ad Greg o-
. rium IX. • 1 . ,
y. 55. De Collectione Gregorii IX.
y. 56. De Sexto Decretalium, de Clemcntinis, et Extravaganlibus.
y. 57. De Rubricis, Summariis , et Glossis.
y. 58. De Jure novissimo.
mils FtllUCl ECCLESIASTIC!
ip ib ® <d a m a®
LIBER I.
DE STATU ECCLESIAE
CAPUT I.
5* 1. De Ecclesiae administrationc Petro ct Apostolis tradita.
5- 2. Dc Potestate eidem Petro et Apostolis conccssa.
$. 3. De Potestate Ordinis.
5* 4. De Potestate Jurisdictionis.
$. 5. De Potestate legum ferendarum.
5/ 6. De Potestate judicandi.
$. 7. De Potestate puniendi.
8. De pocnis ccclesiasticis.
9. De Potestatis Ecclesiasticae ut ajunt, independentia.
10. De arguments Protestantium. I. Ex Sacils Littcris.
$.11. II. Ex natura Religionis.
12. III. Ex indole Rcrumpublicarum.
LIBER II.
DE RECTORIBIJS ECCLESIAE
EORUMQUE JURIBUS ET OFFICIIS
CAPUT I.
5. 13. Dc erroribus Ricberii.
$. 14. De Romano Pontifice S. Petri Successore.
$. 15. De fine Primatus.
5. 16. Dc nexu Primatus cum Romnna Sede.
$. 17. De immediata Potestate Summi Ponlificis.
18. Dc ratione determinandi ofTicia et jura Primatus.
5. 19. De csscntialibus et adventitiis juribus Primatus.
$. 20. Dc Jure definiendi controversias de Fide et moribus.
$. 21. De Jure pravorum librorum icctionis interdicendae.
5. 22. De Jure terendi leges.
$. 23. De Jure tuendi Sacros Canones.
$. 24. De Jure dispensandi super generalibus Ecclesiae legibus.
$. 25. De Jure approbaftdi Ordines Regulares.
$. 26. De Jure canonizandi.
5. 27. De Jure creandi Episcopos.
5. 28. Dc Transiatione, Cessione seu Renunciatione , et Deposilio-
nc Episcoporum.
313
$. 29. Dc Jure Episcopos vel invitos dcstitucndi.
5- 30. Dc Jure dandi Coadjutores.
5. 31. De Jure concedendi Exemptioues.
$. 32. Dc Jure percipiendi Annalas.
5- 33. De Jure miuendi Legatos seu Nuntios.
§. 34. De Jure recipiendi Relationes.
5 . 35. De Jure Appcllationum.
J. 36. De Adjutoribus Summi Pontificis, ct primo de S. R. E.
Cardinalibus.
5*. 57. De officio et dignitate Cardinalium.
$. 38. Dc Lcgatis a latere , ct Nuntiis Apostolicis,
CAPUT II.
DE EPISCOPIS EORUMQUE JURIBUS ET OFFICIIS
5. 39. De Patriarchis.
5* 40. De Patriarcharum Juribus.
5. 41. De Exarchisj Primatibus, ct Archiepiscopis.
J. 42. De Metropolis.
J. 43. De Cruce et Pallio.
5- 44. De Episcopis.
45. De olficio docendi.
$. 46. De reliquis Episcoporura ofliclts.
J. 47. De Jure jubendi.
5 . 48. De Jure jtidicandi et punicndi.
5. 49. De Jure dispensandi.
$. 50. De Jure administrandi.
LIBER III.
DE PERSONIS ET REBUS ECCLESIASTICAE
POTESTATI SUBJEGTIS
CAPUT I.
5- 51. De Personis.
$. 52. De Laic is.
$. 53. De Clericis eorumque immunitate.
J. 54. De Electione.
$. 55. De Regia Nominatione.
CAPUT II.
5 . 56. De Rebus.
S- 57. De Rebus spiritualibus.
$. 28. De Matrimouio.
J. 59. De Causis Matrimonialibus.
j. 60. De Causis super sponsalibus ct divortio.
.V- 61. De Rebus ct Causis connexis seu mixtis
$. 62. De Appellationc ab abusu.
$• 63. De bonis Ecclesiae.
J. 64. De Jure acquirendi ct possidcndi.
$. 65. De bonis acquisilis.
-4
t'f fn
•if
(j .*•, u- *■ .•
i *• • /. V
\ * ,*
1 * \
v
Digitized by Google
RERUM PRAECIPUARUM IN PBAENOTIONIBDS
/■
NUMERUS INDICAT PAGINAM
/ ,
* A
Bullarium, scu Bullarum Collectiones 133 ct 134.
v ' ’ t
C.
Canones. Unde sic dicti? 9 et 10. Canonum divisio 24.
Canones fidei seu dograatici 24. Eorum inter noscendorum rc-
gulae 26 et 27. Earumdem regularum expositio 27.
, Canones moruni 29.
Canones disciplinae 30.
Canones Apostolorum. An Apostolis tribuendi 101. An ab Ec-
clesia rccepti 102. Eorum origo , numerus alque usus 102
et seqq.
Canones Apostolici vid. Collectiones Canonum.
Collectiones Sacrorum Canonum. Earum utilitas 97. Et usus 97.
Collectiones Ecclesiae Graecae. Quando incoeperint 105. Cano-
nes , quibus constant 105 et 106. Earum auctoritas 107.
Collectiones Latinae. Colicctio Dionysii Exigui 107. Ejusdem
Canones ibid. An ulla ante Dionysium extitcrit 108 el §eqq.
Collectio Isidori Mercatoris 111. In suspicionem adducta 111
et seqq. Ejus Canones sinccri, apocryplii , et interpolati 113.
Injustae in eum accusationes 114 et seqq.
Concilium Generate funs Juris Canonici. Ejus delinitio 70. Qui-
nam convocandi sint et a quo? 71 et 72. Occasione schitma-
tis vel Sedis vacantis a quo indicendum 73. Jus ferendi suffragii
74. Ratio ejus celebrandi 75. Jus ejusdem Concilii generalis
confirmandi 77 et seqq. Ejusdem auctoritas 82. An Concilium
generate sit superius Pontifice 83.
Concilia particularia. Eorum divisio 80. Eorum auctoritas 82.
Concordata , et eorum vis 135. *
Constitutions Sumrnoruni Pontificum fons Juris Canonici, Earum
delinitio et divisio 48. Earumdem usus et auctoritas in Jure
• 1 • ■ .
Digitized by Google
350
Canonico 49. Fides eisdem adhibenda in tuendis juribas Apo-
stolicae Sedis 50.
Constitutionum Apostolicae Sedis prouiulgalio 50. Quaenam sit
forma promulgatiouis 50 ct 51. An suflficiat promulgatio
Romae facta 52 et 53. An nccessaria sit Episcoporum acce-
ptatio 54 et 55. . _ *
Constitutions Apostolicae. Earum auctor 99. Et auctoritas <00.
Consuetudo. Ejus deliniiio et divisio 46. Ejus vis ad leges abro-
gandas ibid. Conditiones ad id ncccssariae 46 et 47.
D.
Declarations . Coogregationis Cardinalium Concilii Tridentini inter-
pretum Declarationes 22. Earnindem vis et auctoritas 22 et 23.
Declarationes aliarum Congregationurn Cardinalium > earumque
vis et auctoritas 23.
Decretales. Decretales ante Gregorium IX. <24. Earum auctori-
tas <25. Decretales Grei-orii IX. <26. Auctoritas et modus
allegandi <27. Decretalium liber sextus, Ciemeniinae, et Ex-
travagantes <27. Modus allegandi, et auctoritas <28 ct <29.
Decretalium liber Septimus. Ejus auctoritas <33.
Dccretum Gratiani vid. Gratiani Decrelum.
Derogatio. Quaudo necessaria ad validitatem Rescriptorum, et Con-
stiiutionum Aposlolicarum 66 et 67.
Disciplina . Disciplina externa sive Politia ecclesiastica 3<. Litur-
gica 32. Dogmatica et dogmali aunexa ibid.
Dispensatio. Dispensalio super legibus seu iustitutis Apostolo-
rum 42.-
Dionysius Exiguus vid. Collectiones Sac. Canonum.
Glossae. Quid? <32. Earum auctoritas ibid.
Gratiani Dccretum. Ejus divisio, et modus allegandi Canones f<7
el seqq. Ejus menda et correctiones 4 4 9. Ejusdcm auctori-
tas 421.
I.
Interpretatio. Ejus definitio < 9. Recta interpretandl ratio 20. In-
terpretatio Authenlica 20. Usualis 21. Judicialis 22. Doctrina-
lis 22.
Interpretatio Decretoruta Concilii Tridentini 22.
Instituta. Instituta Divina et Apostolica 41. Eorum discrimen 42.
Isidorus Mercator vid. Collectiones Canonum Latin ae.
Jurisprudents. Jurisprudentia ecclesiastica. Ejus definitio et par-
tes <9.
Jus Canonicum. Ejus definitio <0. Ejus objectum ibid. Discrimen
inter Theologinm et Jus Canonicum <2. Et inter Jus civile et
Digitized by Google
351
Jus Canonicum <3. Juris Canonic! praestantia 44. Ejusdem
amplitudo et necessitas 4 5 et 4 6. Jus Canonicum publicum
et privatum 47. Utriusque definitio 48. Juris Canonici foulcs 33.
Eorum dcfinitio 33. Et numerus 34. Ejusdem adminicula seu
adjumenta 96.
Jus naturae. Ejus praeccpta 81 , 85. Usus et auctoritas in Juris-
prudent ia Canonica 86 et seqq.
Jus civile. Ejus usus in Jure Canonico 93. Leges civilcs ab Eccle-
sia probatae, aut correctae, et nec probatae nec correctae
94 et seqq.
Jus novissimum 432.
P.
Sanctl Patres. Quinam dicun tur? 80. Eorum auctoritas et usus
in Jure Canonico 90 et seaq.
Placitum regium. Ejus origo 5b. An ejus usus sit Justus 57.
Promulgatio. Vid. Constitutionum Apostolicae Sedis promulgatio.
R.
Rcgulac Cancellariae 434.
Rescripta. Eorum definitio et divisio 58. Eorumdem auctoritas et
usus 59 et seqq. Rescripta vitiosa ratione personam tn 61.
Rationc precum 63. Ratione formae 65. Rescriptorum exccu-
tio et cessatio 68.
Rubricae. Earum auctoritas 434.
S.
Sacra Scriptura fons Juris Canonici. Sacrarum Scripturanim ,
sive novi et veteris Testamenti libri 34. Veteris Testament!
usus et auctoritas in Jure Canonico 35. Novi Testamenti usus
et auctoritas 39.
Sumniaria. 432.
T.
*
Traditio fons Juris Canonici. Ejus definitio 43. Divisio in Divi-
nam, Apostolicam, et Ecclesiasticam 43. Usus et auctoritas
Tradilionum in Jure Canonico 44 et seqq.
. RERIH PRAEC1PUARU1 IN JURE PUBLICO ECCLESIASTICO
. ■ i
A. .
Amortizatio 332. An lex amortization!* ait justa 332 et seqq.
Annatae. Annatarum origo 229. Non aunt simoniacae nec inju-
stae ibid. , . ,
Apocrisarii, aeu Responsales 234. * ,,
Apostoli. Erant obnoxii Primatui S. Petri 448. Eorum potestas
triplex 246. Extraordinaria cessavit eorum morte 247. Aposto-
lorum Successores in Sacerdotio 247. Eorumdem Successores
in Episcopatu ibid.
Appellatio. De jure Pontificis recipiendi appellationcs ratione Pri-
matus 237. Appellatio a sententia Pontificis irrita , illicita, et
condemnata 238. Appellatioues tamquam ab abusu .325. An
... unquam licitae et ratae 326 et seqq. ,
. B.
Beatificatio. Olim Episcopis permissa 242.
Bona Ecclesiae. Possessio bonorum stabilium ante Constantinum
M. 329. Qaomodo patrimonium auctum 330. Jus acquiren.
, .et possiden. 334. Bonorum eccles. dominium penes Ecclesiam
et Loca Pia 338. Subsidia societati civili e bonis Ecclesiae
, collata 337 el 344.
- ‘ ^
C.
> • i
Canones. Be jure Pontificis eos tuendi 206.
Canonizatio. De jure Pontificis canonizandi 242. An decreta Ca-
nonizationum sint errori obnoxia 213.
Cardinales. Cardinalium nomen 239. Gardinales S. R. Ecclesiae
240. Eorum numerus 244. Ofiicium et dignitas Sede plena et
Sede vacante 242 et 243.
, Causae maiores Pontifici rcscrvatae 234. Jus easdcm definien-
di 235. ....
Digitized by Google
«
354
/• • . * - * •
Causae connexae sive mixtae cum spiritualibus Ecclesiae sub-
sunt 321. An etiam in judicio possessorio 321 et seqq.
Clerici a laicis jure divino dislincti 151. An legibus civilibus tc-
neantur 284. Sunt jure divino exempti a foro laicali in rebus
et causis spiritualibus 285. An eodem jure sint exempti iu
rebus et criminibus civilibus 286 et seqq.
Coadjutores Episcoporum tcmporales et perpetui 225. A quo
dari possunt 226.
Concilia provincialia. Eorum jura unde orta 197.
Corepiscopi. An fuerint veri Episcopi 265. Eorum dignitas 266.
Eorum ordo cxtinctus ibid.
Crimina ecclesiastica civilia et mixta 323. Harum causarum ju-
dices 323 et 324.
D.
Disciplina dogmatica 299. Fundamentals, ' sive dogmati annexa
300. Liturgica ibid. Externa, sett Politia ecclesiastica 301. To-
ta pendet a potestate Ecclesiae 302 et seqq.
Dispensatio. De jure Pontificis dispensandi super generalibus Ec-
clesiae legibus 208.
Dominium eminens 338.
Ecclesia. Status sive societas, ut ajunt, innequalis cum summa
potestate imperandi , et nemini obnoiia 140 143 et 172..
Ejus defmitio 172. Ecclesiastica potestas a Christo tradita Pe-
tro et Apostolis eorumque successoribus 143 et seqq. Pote-
stas Ordinis 150. Potestas jurisdictionis 151. Potestas fcrenda-
rum legum 153 et 205. Potestas judicandi 155 et seqq. Po-
testas puniendi 160. Potestatis Ecclcsiasticae , ut ajunt, inde-
pendent ia 164 et seqq.
Episcopi. Jus solius Pontificis creandi Eprscopos 214. Antiqua eli-
gendorum Episcoporum forma 290. Quae fuerint populi par-
tes in iisdetn electionibus 290 et seqq. Episcoporum trans-
• latio 218. Cessio , seu rcnunciatio 2(9. Et denositro 220. De
jure Pontificis cosdem Episcopos vel invitos destiluendi 221.
Episcopi successores Apostolorum in Episcopatu 247. Utrum
eorum potestas a Pontifice , an a Deo immediate conferatur
278. Eorum potestas finibus Dioecesium continetur 247 et
seqq. Sunt obnoxii Sum mo Pontifici et decrelis sacrorum Ca-
nonum ibid.
Episcoporum Officia. Docendi 266. Approbandi concionatores 267.
Vigilandi, ne quid tradatur contra ftdem et mores ibid. Iu
Seminariis et Collegiis designandi et approbandi magistros , et
praescribendi ea, quae doccanmr ibid* Dandi veniam libro-
rum edendorum ibid. Nequeunt dubias fidei morumque quae-
355
, , • r
stiones definite 268. Reliqua Episcoporum officia ibid. Resi-
dents in Dioecesi 269. Visitatio Dioecesis ibid.
Episcoporum Jura. Jus jubendi,. legesque ferendi 270. Num leges
extra Synodum latae sint perpetuae ibid. Eorum leges juri
commurti conlrariae sunt irritae 271. Jus judicandi et punien-
di 272. Jus dispensandi in legibus ab se, vel a suis Praede-
cessoribus etiatn in Synodo Dioecesana latis 273. Non dispen-
sant in legibus Pontificum et Conciliorum generalium., sive
in jure communi ibid. In aliquibus casibus dispensant etiara
in jure communi 274 et seqq. An dispensent in dubio 275.
An dispensent, quando Legislator sibi dispensationcm non
reservavit 276. Jus administrandi 277. Quae res hoc jure con-
tineanlur 277 et seqq.
Episcopi titulares, sive in partibus infidelium 264.
Exarcni 257.
Exemptiones. De jure Pontihcis eas concedendi 227.
F.
Forum ecclesiasticum criminale semper a foro poemtentiali
dislinctum 157 et seqq.
Hicrarchia Ordinis diviaitus instituta 151.
I.
Jurisdictio ecclesiastic a. Ejns definitio 152. Ad earn acquirendam
necessaria turn ordinatio , turn tnissio 152.
Jus publicum et privatum. Utriusque notio 139.
Jusjnrandum Episcoporum fidelitatis et obedientiae Romano
Pontifici 298. Ejusdem antiquitas et aequitas ibid.
Laid , Regcs etiam et supremi Magistratus potestati Ecclesiae
obnoxii sunt 282 et seqq. «
Legati. Alii extraordinarily alii ordinarii 231. Legati Nati 232.
Legati Missi ibid. Jus Romani PontiQcis eosdem vel stabiles
in exteras provincias mitlendi ibid, et seqq. Jura Legatorum
a latere 244.
Libri fldei et moribus noxii. De jure Pontificis eorum lectionis
interdicendae 203.
• , \ * ••
M. ' .
«
Matrimonium. Impedimenta matrimonium dirimentia Ecclcsia sta-
tuit 308. An Principes statuere possint 310 et seqq. Causae
356
matrimoniales dc firmitate conjugii ad Ecclesiam pertinent 315.
Item causae de Sponsalibus et divortio 318. An contractus
iCivilis secernatur a matrimonio 3(6.
JHetropolitae. Eorura institutio 1 97 et 259. Eorqm jura antiqua 259.
Jura hodierna ibid, et seqq. Jura houorifica praeferendae cru-
ris, et pallii 261.
Nominatio regia Episcoporum 296. Quo jure nitatur 297.
JYunlii Jposlolici. De jure Pontificis eos eliam stabiles in exteras
provincias miltendi 232 et seqq. Eorum jura 244 et seqq.
Ordines Religiosi. De jure Pontificis eos approbandi 210.
P.
Pallium. Ejus origo 262. Ejus concessio, jura, et usus 263 et 264.
Parochi. Eorum institutio non a Christo, sed ab Ecclesia 184.
Patriarchal. Eorum nomen 248. Numerus 249. Eorum institu-
tio 250. Eorum jura 255. Insignia 261. Patriarchae mino-
res 255.
Poenae ecclesiasticae. Quotuplices sint 161. Earum vis et natura
162 et seqq.
Pontifex S. Petri Successor 185. Ejus immediata potestas in
omncm Ecclesiam 193. An ejus judicium irreformabile in
4 • definiendis controversiis de fide et moribus 199. Variae cli—
gendi Pontificis formae 293 et seqq. An Pontifex posstt sibi
Successorem eligere 295.
• Primatus S. Petri 146. Finis Primatus 188. Ejusdem nexus cum
Romana Sede 191. Ratio deterrainandi jura Primatus 195. An
adraittenda jura essentialia et adventitia 197. S. Petrus Ro-
mae obiit 186.
Primates. Quinam sic vocati 232 et 258. Eorum jura et insignia
232 et 261.
Protestantium errores. De Statu Ecclesiae 140 et 144. Eorum ar-
1‘ gumenta ex Sacris Litteris 173. Ex natura Religionis 176. Et
ex indole rerumpublicarum 178. Siugulorum confulatio cit.
•• loc. - .
»
R.
» /
TiCgalistae quare sic dicli 141.. Quas res et jura imperio civili
iribuant ibid, et 301.
Regimen. Quaenam sit forma regiminis ecclesiastici 279. Non
pendet ab imperio civili 302 et seqq.
'V *■
357
Relaliones. De jure Pontificis cas accipiendi 234.
Res spirituales potestati Ecclesiae subjcctae 299 et 302. Item
res connexae, seu mixtae cum spirilualibus 320.
Ricberistarum errores \ et 4 8f . Eorum confutatio 183.
Romanus Pontifex . Vide Pontifex
u -
Unitas fidei et commnnionia 190.
• V.
Vicarii Apostolici 23t.
©ffi
PRAESIDUM FACUtTATE
.Digitjgpd by Google
+
»
♦
p-
\
Digitized by Google
4
I
»
<
4
§
%
1
*1 •
*
4
«
>
. i
• j
■ » ' <• _■*’► ’ < * - ’* , ''jV y yj
■■•Fr** ■ *t- iiL. ./'A L-/ i . .• . ■'* /. :
f. . >v\ . .• . .
k-s, *< v % • * ■ *
rr
V %
,V • ’•
'
f _ f">v
k J-?T
• - *•«■• • *7 ya
■ ■ V >
-*• •
s
T*
,-
«.•
• . • . - 3
-■' v.
v •
■
^V* *» * >.’
^.rVN*\
X
■ •
\v*JV
.
jjs jSjgj
TT y^>
‘TM
*£ic
grv
tes>.v~*
c ^
•-*r
- j
•
«?*A
N^fej
I llsiipcfre
-
3-v, - tr-> ,•' *^fci.';Vs.r
‘ * J#si_ • *V1
-.•V •.>• '.Vi,
wht as
Xeoatorin
Colder
•Roma
|
Arnold Daniel Palmer (September 10, 1929 – September 25, 2016) was an American professional golfer. He won many events in PGA and Champions Tours dating back to 1955. These included winning the Masters Tournament, the U.S. Open, and The Open Championship.
Palmer was born in Latrobe, Pennsylvania. He studied at Wake Forest College.
Palmer died at a hospital in Pittsburgh, Pennsylvania on September 25, 2016, aged 87. He died from complications of heart problems while awaiting for heart surgery.
References
1929 births
2016 deaths
Cardiovascular disease deaths in the United States
American golfers
Sportspeople from Pennsylvania
People from Latrobe, Pennsylvania |
Jorge Núñez Sánchez (6 February 1947 – 1 November 2020) was an Ecuadorian writer, historian, and professor. He was the author of 56 books and co-author of 66 other books.
In 2010 he was awarded the Ecuadorian national prize Premio Eugenio Espejo in Culture. He was born in Bolívar Province, Ecuador.
Núñez Sánchez died of cancer at a hospital in Guayaquil, Ecuador at the age of 73.
References
1947 births
2020 deaths
Deaths from cancer
Historians
Educators
Ecuadorian writers |
Master Negative
Storage Number
OCI00040.28
The Woodman
Stirling [Scotland]
[1826?]
Reel: 40 Title: 28
BIBLIOGRAPHIC RECORD TARGET
PRESERVATION OFFICE
CLEVELAND PUBLIC LIBRARY
RLG GREAT COLLECTIONS
MICROFILMING PROJECT, PHASE IV
JOHN G. WHITE CHAPBOOK COLLECTION
Master Negative Storage Number: 0000040.28
Control Number: BCX-8337
OCLC Number : 13966434
Call Number : W PN970.E5 WOODx
Title : The Woodman : to which are added. The galley slave, I'
wee! sair'd wi' spunk, Jock of Hazeldean, William's
farewell, Jenny the maid of the moor. Oh! lady fair.
Imprint : Stirling [Scotland] : Printed and sold ... by W. Macnie,
[1826?]
Format : 8 p. : 16 cm.
Note : Without music.
Note : Cover title.
Note : Title vignette.
Subject : Songs, Scots.
Subject : Chapbooks, Scottish.
Added Entry : Macnie, William.
MICROFILMED BY
PRESERVATION RESOURCES (BETHLEHEM, PA)
On behalf of the
Preservation Office, Cleveland Public Library
Cleveland, Ohio, USA
Film Size: 35mm microfilm
Image Placement: MB
Reduction Ratio: 8:1
Date filming began:
Camera Operator:
The Woodman ;
ThW ^©afitef Silver
I’m weel sair’d wi’ spunk,
Jock of Hazeldean,
William’s farewell,
J enny the Maid! of -iKe Mooi
STIRLING:
Printed and Sold , Wholesale and Rel at,
By W. MagnI^, Bookseikf
THE WOODMAN.
The Woodman's life, tho’ doom'd to toil,
Is blest beyond what wealth can give.}
And dear to trim his native soil.
That bids him independent live.
And if a care the morning knows.
That frowns upon his humble'lot.
How sweet at eve the calm repose,
That smiles upon the woodman's cot.
At early day he loves to hear - .
The cheerful song that swells around ;
The sweetest music to his ear,—
To list the falling axe around.
And tho’ some carehis labour know§,
Yet health and freedom are his lot ;
And sweet at eve the calm repose.
That smites upon the Woodman’s cot.
THE GALLEY SLAVE.
*
Ob, think on my fate,' once I freedom enjoy'd.
Was as happy as happy could be,
But pleasure is fled, even hope is destroy d,
A captive, alas ! on the sea.
i vAri* PfJ c??o /po.j
. ; 3 ; - ^ \?’l
I was ta’en by the foe, ’twas the fiat of fate.
To tea* me from her I adore, >
When thought brings to mind my once happy sfote,
I sigh, while I tag at the oar.
Hard, bard is my fate, ab, how galling my chain,
My life’s steer’d by misery’s chart $ ,
And though ’gainst nay tyrants I scorn to complain,
Tears gash forth to ease my sad heart.
I disdaitf e’en to shrink, though I feel the sharp lash y
Yet my breast bleeds for her I adorej
While around me the unfeeling billows will dash,
I sigh and tog at the oar. *
How fortune deceives $ I had pleasure in • tow, *** %
The port where she Jd welt wrs’d in view.j
But the wish’d nuptial morn was o’ercloadedwith woe.
And, dear Anna, I hurried from you.
Our shallop was hoarded, and I borne away,
To behold my dear Anna no more, .
But despair wastes my spirits, my form feels decay,
He sigh'd and expir’d at the o*r*
* ■ mi t
I’M WE£L SAIR’D WI» SPUNK.
I’m weal sair’d wi' spank, abd I'm braid, add I’m
brawny,
I'll dare the warst blast that roars over ypn law.
And 1 hope to see grey hairs to set me down canny,
And crack o’er my sninftie^ and winter and a’.
Ueeze me on eild ! it’ssae cabty and hearty,
To see the auld cairlsywi* bonnets sae grab’ y
How they’ll joke wi' the d&fEfcst/ Jiihd koiglfwi* tfcf
loudest, , : 'V'::i (vj
Wliff# file fife- lights their eyes/fifcoa flatsh ib
pan. *4' sin?**" ;<;•</:: .V •
There's Mungo M^Terlane, the laird 6* DTnmgarlin,
A birsy auld hei'bd'ToUrscdrt afithflitej-
vBiftrflWrvrfeldl Hls'jSng arm; and lie'll 'ltndclr down
his story, V . 'i :: ' : 5 l";. r</? rr*
Add keep hbr kta grim* wi* the giegge'st all ve.
There's. Michael'1 the ; sodger, whir' fought wt‘ the
retels,^' ' ■■ ■ vl‘.
And lost his best leg just a wee or they ran $
But he has ajie o' wud,,aud he gars it play thud,
And whaf there's a3 stea*; Michael's aye in the van.
There's auld t>aviO Cdrri6, and Lsralrie fris couein,
They have seeh'ifcf^^ua^s; ail’d Wd siller anid lea* ;
But they're alf-Hahd ahd jolly, and wisdom attd ^onour,
Fu‘ nqbly are trdc^oh ^Kf^^Fot^Mads ske ha’re'i s
Here's t^e’ M‘ Fam££j ihy‘ hti;6e#,:; ' •./
The v#> le o‘ the KiSftri'p^el wurdie a ickn j
Ye're the relics, and proofs o' eur auld Scottish nation $
O ! the crony o' cronies, a cracky auld man..
' '' ~ jock or !FfAz^DE'A#] v 6f“ '■*' 1
• . r i'.’ *urro Wi-nr* ^ *1# &i$b ;rl
‘I W-hy toM** <4 ^va-fc/.
i’ll w'iwtemjymsH&ftoi »* ^ i
And yij sliall *:«« wh W-sT
r
And ye shall b
Sae cotohlf
Bat ay* she Jo
For Jock o*
L’&jrivUJ m
hfcnJsk
“ Now let this ^rilfbl gib
AndA%mffmk%
Yeung Frank is chief of
His step is first.ia pekoe'
His, sword in battle ke
But aye she l6ot tfie-tkat
For Jocfa o* Hazeldeai
Nnr braid tof4ind yM#<tttrir,
Nor mettel'd hef&d, hot itianag‘d bi
Nor palfrey fresh^d fidt*.
And>you, the foremost o* them &%
ij^agsgsa-m?
For Joek o‘ ^fttsldekn.^: c
The kirlkr
And dame anAjta
They eouglit her botl
The lady was not
Shafs.etps
Wi‘ look o
6
WILLIAM’S
'Twm when the sud*s decliniftgbeam,
Had sought it‘s watery b^j '
Its less’aing face, a sickly gleam
Of pale-ros'd blushes spread ;
All «n the sile&t aholre,: ; ^
For William «?gh‘d for - *' 11
Whom William did
With trembling arms, . he
Apd prest her t* uU few* Mi
What transient joys fond lovers taste,
When doom’d alas 1 te part.
The trickling tear in silence falls
And William on-his Jfancy calls.
And heaves ’the bitter sigh. v
' ' P,
jenny the maib of the
:tet * '
The lasses of Scotland are benny and free.
The maidens of Erin ere lair, v
The sweet girls of Britain are lovely to See.
And let them dferty it *hd dare; -
Bat the fairest ; efla&tt that,alltboSe sttoasses.
Is Jenny the Maii of the Moor, ■
Sweet Jenny, df 4r JfelisyiV '■ : »
Sweet Jenby the Maid df the Modr. •
The lasses of Scotland are tendfe* and »«»,
The maidens of Erba arc hibd, ^
The sweet girlsoflBritain canmsnarchs subdue,
. And lovely hi person and mmd ;
Yet thp fairest oflasses tbatnil these surpasses,
Is Jenny the Maid of the Moor.
Sweet Jenny, &$.
The lasses of Scotland are famVl^and near,
The maidens of Erin breathe love, ./
The sweet girls of Britain to firitees are dear,
And soft as the dovfn on the dove.
Still the fairest of lasses that all those surpasses,
Is Jenny the Maid of the Moor. ■
Sweet Jenny, &c.
OH ! LADY FAIR,
Ob, Lady fair, where art thou roaming,
The sun is Bonk, the night is coming,
Stranger, f go o'er moor and mountain.
To tell my heads at Agnes' fountain.
And who is the man with his white locks flowing ?
Ob', Lady fair, where is be going ?
A wand’ring pilgrim, weak I falter,
♦ To tell my beads at Agnes' altar.
Chill falls the rain, night winds are blowing,
Dreary and dark is the way we are going,
Fair Lady wait till morn hag blushes, •>
I’ll strew for thee a bed of rashes.
|
Morden is a district in the London Borough of Merton. It is the final stop on the Northern line. There is a library, many shops, a church called 'Morden Baptist Church' and a large mosque.
Towns in London |
<p><strong>I need an approach to draw a 3D fractal tree with modern OpenGL. Any suggestions?</strong></p>
<p>I don’t necessarily require full source code, just an idea how to do it.</p>
<p>What I'm trying to do is to make a 3D tree. In fixed-function OpenGL it's not so difficult to draw a good looking realistic tree, but I don't know how to do it in modern Opengl. </p>
<p>I thought it would be a good idea to use a cylinder model for every branch and use <code>glm</code> to transform it in the right place and size because in this case I could use the texture coordinates and normals of the model, but I got stuck and I don't know how to do it.</p>
<p>Here is fractal 2D tree made in fixed function OpenGL with recursion. If anyone interested I can send the entire source code.</p>
<pre><code>void drawTree(int currentDepth, int maxDepth)
{
if (currentDepth > maxDepth)
return;
if (currentDepth <= maxDepth - 2)
{
glColor3d(0.45, 0.2, 0.05);
glLineWidth(10 * static_cast<GLfloat>(pow(TREE_FACTOR, currentDepth)));
}
else
{
glColor3d(0, 0.5, 0);
glLineWidth(30 * static_cast<GLfloat>(pow(TREE_FACTOR, currentDepth)));
}
double lineLen = TREE_LINE_BASE_LEN * pow(TREE_FACTOR, currentDepth);
glBegin(GL_LINES);
glVertex2d(0, 0);
glVertex2d(0, lineLen);
glEnd();
int angle1 = 10 + rand() % 40;
int angle2 = 10 + rand() % 40;
glTranslated(0, lineLen, 0);
glRotated(-angle1, 0, 0, 1);
drawTree(currentDepth + 1, maxDepth);
glRotated(angle1 + angle2, 0, 0, 1);
drawTree(currentDepth + 1, maxDepth);
glRotated(-angle2, 0, 0, 1);
glTranslated(0, -lineLen, 0);
}
</code></pre>
<p>How can I make something like this in modern OpenGL with VAOs and VBOs and shaders?</p>
<p><a href="https://i.stack.imgur.com/2Sgu0.png" rel="nofollow noreferrer"><img src="https://i.stack.imgur.com/2Sgu0.png" alt="enter image description here"></a></p> |
<p>This question has been asked many times. And I asked this question <a href="https://stackoverflow.com/questions/40383184/java-sql-sqlexception-no-suitable-driver-found-for-jdbcmysql-localhost-dbnam?noredirect=1#comment68095310_40383184">here</a> also. My new question came when I tried using the tutorial given on the official <a href="https://netbeans.org/kb/docs/ide/mysql.html" rel="nofollow noreferrer">netbeans site</a> which uses an gui approach to connect to mysql.I have added the connector in my classpath and tried changing "java.sql.Driver" to "com.mysql.jdbc.Driver". So the question is that how is it even possible that gui works while code doesn't?</p>
<h1>Code:</h1>
<pre><code>try {
Class.forName("java.sql.Driver");
Connection con = DriverManager.getConnection("jdbc:mysql://localhost:3306/game","root","password");
Statement stmt = con.createStatement();
String query = "select * from user;";
ResultSet rs = stmt.executeQuery(query);
System.out.println(rs);
} catch (Exception e) {
e.printStackTrace();
}
</code></pre>
<h1>Error:</h1>
<pre><code>java.sql.SQLException: No suitable driver found for jdbc:mysql://localhost:3306/game
at java.sql.DriverManager.getConnection(DriverManager.java:689)
at java.sql.DriverManager.getConnection(DriverManager.java:247)
at javaapplication1.JavaApplication1.main(JavaApplication1.java:22)
</code></pre> |
Calvin Hill (born January 2, 1947) is an American retired football player. For twelve seasons, he played running back in the National Football League. He played for Washington Redskins, the Dallas Cowboys, and the Cleveland Browns.
Hill was named Pro-Back four times.
Hill was honored by Yale University for a Doctor of Humane Letters degree.
Hill was born in Baltimore, Maryland.
References
1947 births
Sportspeople from Baltimore
American football running backs
Living people |
In a common year this is the last day of February, and the next day is March 1. In Leap years, February 28 is followed by February 29. In some countries, people born on that date, legally reach the ages of 18 and 21 on February 28.
Events
Up to 1900
202 BC – Emperor Gaozu of Han is crowned in China, marking the beginning of the Han Dynasty.
870 – The fourth council of Constantinople closes.
1246 - The Siege of Jaén ends in the context of the Spanish Reconquista, resulting in the Castilian takeover of the city from the Taifa of Jaén.
1525 – Aztec ruler Cuauhtemoc is executed by Hernan Cortes' forces.
1638 – The Scottish National Covenant is signed in Edinburgh.
1700 – In Sweden, this date is followed by March 1 instead of February 29, creating the Swedish calendar.
1710 - Battle of Helsingborg: 14,000 Danish invaders under Jorgen Rantzau are decisively defeated by an equally-sized Swedish force under Magnus Stenbock.
1784 – John Wesley charters the Methodist Church.
1811 - Cry of Asencio: Beginning of Uruguay's War of Independence.
1813 - In a treaty with Russia, Prussia changes sides from that of Napoleon Bonaparte to that of the coalition against him.
1827 - The Baltimore and Ohio Railroad is incorporated, offering commercial transportation of both people and freight, the first US railroad to do so.
1835 – The Kalevala, Finland's national epic, compiled by Elias Lönnrot, is published for the first time.
1838 – Robert Nelson proclaims the independence of Lower Canada (present-day Quebec).
1844 - A gun on USS Princeton explodes on a Potomac River cruise, including two united States cabinet members.
1847 - The Battle of the Sacramento River during the Mexican-American War is a decisive victory for the United States leading to the capture of Chihuahua.
1849 - Regular steamboat service between the east and west coasts of the United States begins with the arrival of the SS California in San Francisco Bay, over four months after it left New York City Harbor.
1854 - In Wisconsin, the Republican Party is founded. Abraham Lincoln is the party's first elected President in 1860.
1870 - The Bulgarian exarchate is created by decree of Sultan Abd-ul-Aziz of the Ottoman Empire.
1883 - The first vaudeville theatre opens in Boston, Massachusetts.
1885 - The American Telephone and Telegraph Company is incorporated in New York State.
1890 - In the Torres Strait, between Queensland, Australia, and Papua New Guinea, the ship HMS Quetta sinks after a rock collision, killing 134 people.
1893 - American battleship USS Indiana is launched.
1897 – Madagascar's last Queen, Ranavalona III, is deposed by French military forces.
1900 - Second Boer War: The 118-day Siege of Ladysmith ends.
1901 2000
1914 - Greeks living in Southern Albania declare the "Autonomous Republic of Northern Epirus".
1922 – Egypt declares independence.
1928 – C.V. Raman discovers the Raman effect, on the spread of light.
1933 - Bertolt Brecht and Helene Weigel go into exile in Prague.
1935 – DuPont scientist Wallace Carothers invents nylon.
1939 - The erroneous word "dord" is discovered in the Webster's New International Dictionary, Second Edition, prompting an investigation.
1940 – Basketball is shown on television for the first time.
1942 – The heavy cruiser USS Houston is sunk in the Battle of Sunda Strait, killing 693 people. The same also happens to the HMAS Perth, on which 375 are killed.
1946 - French sports paper L'Equipe publishes its first edition.
1947 – 228 Incident: In Taiwan, civil disorder is put down with the loss of 30,000 lives.
1948 - A British police officer opens fire on a march of ex-servicemen in Accra, then-Gold Coast, present-day Ghana, killing 3, and sparking major riots.
1952 - End of the 1952 Winter Olympics in Oslo.
1953 – James D. Watson and Francis Crick announce that they have determined the chemical structure of DNA.
1958 – A school bus in Floyd County, Kentucky, hits a wrecker truck and plunges into the Lerisa Fork River, killing 26 children and the driver.
1960 - The 1960 Winter Olympics in Squaw Valley, California, end.
1972 - The United States and the People's Republic of China sign the Shanghai Communique in a step towards improving their diplomatic relations.
1974 - The United Kingdom General Election ends without either the Labour or Conservative Parties winning a parliamentary majority. Another election is held later in the year.
1975 – A tube train crashes at Moorgate Station in London, killing 43 people.
1980 – Andalusia approves its statute of autonomy through a referendum.
1983 – The final episode of M*A*S*H airs. It is one of the most watched shows in TV history with 125 million people watching.
1985 - The Provisional Irish Republican Army carries out a mortar attack on the Royal Ulster Constabulary police station in Newry, Northern Ireland, killing 9 officers.
1986 – Sweden's Prime Minister Olof Palme is shot dead.
1988 – The 1988 Winter Olympics in Calgary end, with host nation Canada winning no gold medals.
1993 - The standoff lasting until April 19 at the compound of the Branch Davidians in Waco, Texas begins. This occurs when ATF and FBI agents raid it to arrest its leader David Koresh.
1997 – A magnitude 6.1 earthquake in Armenia and Azerbaijan kills around 1,100 people.
1997 – An earthquake in northern Iran kills around 3,000 people.
1997 – GRB 970228, a very luminous flash of gamma rays, strikes Earth for 80 seconds.
1998 – Kosovo War: Serbian police begin an offensive against the Kosovo Liberation Army.
From 2001
2001 – Ten people are killed in a train crash in Selby, Yorkshire.
2001 - The Nisqually earthquake at magnitude 6.8 strikes Washington State.
2002 - Religious violence in Gujarat: Two separate massacres kill a total of 166 people.
2002 - The twelve Eurozone countries officially give up their old currencies.
2003 - Vaclav Klaus is elected President of the Czech Republic.
2004 – 1 million people form a human chain in Taiwan, in memory of the 228 Incident.
2005 – In Al Hillah, Iraq, a bomb explodes outside a police training academy, killing 127 people.
2005 – In Lebanon the pro-Syrian Prime Minister Omar Karami resigns.
2008 - Dimitris Christofias becomes President of Cyprus.
2010 – The 2010 Winter Olympics in Vancouver end with host nation Canada winning the most gold medals.
2013 - Nicos Anastasiades becomes President of Cyprus.
2013 - Pope Benedict XVI officially resigns as Pope, as the first Pope to do so since 1415.
Births
Up to 1900
1155 – Henry the Young King, son of Henry II of England (d. 1183)
1261 – Margaret of Scotland, Queen of Norway (d. 1283)
1533 – Michel de Montaigne, French writer (d. 1592)
1552 – Jost Buergi, Swiss clock maker (d. 1632)
1612 – John Pearson, English theologian (d. 1686)
1619 - Giuseppe Felice Tosi, Italian organist and composer (d. 1693)
1670 - Benjamin Wadsworth, American President of Harvard University (d. 1737)
1704 – Louis Godin, French astronomer (d. 1760)
1712 – Louis-Joseph de Montcalm, French military commander (d. 1759)
1743 – René-Just Hauy, French mineralogist (d. 1822)
1792 - Karl Ernst von Baer, German biologist, meteorologist and geographer (d. 1876)
1797 – Prince Frederick of the Netherlands (d. 1881)
1804 - Henry S. Foote, Governor of Mississippi (d. 1880)
1812 - Berthold Auerbach, German poet and writer (d. 1882)
1813 – Pomare IV, Queen of Tahiti (d. 1877)
1820 - John Tenniel, English illustrator, humourist and political cartoonist (d. 1914)
1824 – Charles Blondin, French tightrope walker (d. 1897)
1825 - Jean-Baptiste Arban, French composer (d. 1889)
1833 - Carl Hilty, Swiss philosopher, writer and lawyer (d. 1909)
1833 - Alfred von Schlieffen, German field marshal (d. 1913)
1838 - Maurice Levy, French engineer (d. 1910)
1840 - Henri Duveyrier, French explorer (d. 1892)
1851 - Samuel W. McCall, 47th Governor of Massachusetts (d. 1923)
1858 - Tore Svennberg, Swedish actor and theatre director (d. 1941)
1863 - Gheorghe Marinescu, Romanian neurologist and neuropathologist (d. 1938)
1866 - Vyacheslav Ivanovich Ivanov, Russian poet (d. 1949)
1877 - Sergei Bortkiewicz, Russian composer (d. 1952)
1878 – Artur Kapp, Estonian composer (d. 1952)
1878 - Pierre Fatou, French mathematician (d. 1929)
1881 - Fernand Sanz, French cyclist (d. 1925)
1882 – José Vasconcelos, Mexican writer (d. 1959)
1883 - Sean Mac Diarmada, Irish political activist and revolutionary (d. 1916)
1884 - Ants Piip, 7th Prime Minister of Estonia (d. 1942)
1887 - William Zorach, Lithuanian-American sculptor, painter, printmaker and writer (d. 1966)
1889 - Pavel Dybenko, Russian revolutionary (d. 1938)
1893 - Vsevolod Pudovkin, Soviet-Russian movie maker (d. 1953)
1894 - Ben Hecht, American director, producer and screenwriter (d. 1964)
1895 – Marcel Pagnol, French writer, playwright and director (d. 1974)
1896 – Philip Showalter Hench, American physician (d. 1965)
1897 - Ruth Pitter, English poet (d. 1992)
1901 1950
1901 – Linus Pauling, American scientist (d. 1994)
1903 – Vincente Minnelli, American movie director (d. 1986)
1906 – Bugsy Siegel, American gangster (d. 1947)
1907 - Milton Caniff, American comic creator (d. 1988)
1909 – Stephen Spender, English poet (d. 1995)
1912 – Clara Petacci, mistress to Benito Mussolini (d. 1945)
1915 – Peter Medawar, Brazilian-born scientist (d. 1987)
1916 – Svend Asmussen, Danish jazz violinist (d. 2017)
1919 - Brian Urquhart, British World War II veteran and author
1920 - Jadwiga Pilsudska, Polish pilot (d. 2014)
1921 - Saul Zaentz, American movie producer (d. 2014)
1921 - Willi Sitte, German artist (d. 2013)
1922 - Yuri Lotman, Soviet philologist (d. 1993)
1923 - Charles Durning, American actor (d. 2012)
1924 - Robert A. Roe, American diplomat (d. 2014)
1926 – Svetlana Alliluyeva, Soviet-born American defector, writer and daughter of Joseph Stalin (d. 2011)
1929 – Frank Gehry, Canadian-American architect
1930 - Leon Cooper, American physicist
1930 - Gavin MacLeod, American actor
1930 – Marty Grosz, American musician
1931 - Dean Smith, American basketball coach (d. 2015)
1939 – Daniel C. Tsui, Chinese-born physicist
1940 – Aldo Andretti, Italian-born racing driver
1940 – Mario Andretti, Italian-born racing driver
1940 - Barry Fantoni, English author, comic strip cartoonist and jazz musician
1941 - Tristan Garel-Jones, Baron Garel-Jones, British politician
1941 – Suzanne Mubarak, former First Lady of Egypt
1942 – Brian Jones, English musician (Rolling Stones) (d. 1969)
1942 – Dino Zoff, Italian footballer
1942 - Frank Bonner, American actor
1943 - Charles Bernstein, American composer
1944 – Sepp Maier, German footballer
1944 - Storm Thorgerson, British graphic designer (d. 2013)
1944 – Kelly Bishop, American actress
1944 - Edward Greenspan, Canadian lawyer and author (d. 2014)
1945 – Bubba Smith, American football player and actor (d. 2011)
1946 – Robin Cook, British politician (d. 2005)
1947 – Stephanie Beacham, British actress
1947 – Togiola Tulafono, American Samoan politician
1948 – Steven Chu, American physicist
1948 - Bernadette Peters, American actress and singer
1948 - Alfred Sant, 11th Prime Minister of Malta
1950 - Frankie Kao, Taiwanese singer (d. 2014)
1951 1975
1951 - Roseanna Vitro, American jazz singer
1951 - Gustav Thöni, Italian skier
1952 - Frank Warren, English boxing manager and promoter
1953 – Paul Krugman, American economist
1955 - Jimmy Calderwood, Scottish footballer and manager
1956 - Gilbert Gottfried, American comedian
1956 – Tommy Remengesau, President of Palau (2001-2009 and since 2013)
1956 – Terry Leahy, British businessman
1957 - Jan Ceulemans, Belgian footballer
1957 – Ainsley Harriott, British chef
1957 – John Turturro, American actor
1958 – Natalya Estemirova, Russian activist (d. 2009)
1958 - Christina Lathan, German sprinter
1958 - Jeanne Mas, French singer-songwriter and actress
1958 - Jack Abramoff, American political lobbyist
1960 - Dorothy Stratten, American model and actress (d. 1980)
1961 - Mark Latham, Australian politician
1961 – Barry McGuigan, Irish boxer
1963 - Claudio Chiapucci, Italian cyclist
1965 - Colum McCann, Irish writer
1966 - Paulo Futre, Portuguese footballer
1966 - Archbishop Jovan VI of Ohrid
1969 – Robert Sean Leonard, American actor
1969 - Murray Gold, British movie score composer
1969 - Eva Glawischnig-Piesczek, Austrian politician
1969 - U. Srinivas, Indian mandolin player and composer (d. 2014)
1970 – Daniel Handler, American writer, better known as Lemony Snicket
1972 - Rory Cochrane, American actor
1973 - Eric Lindros, Canadian ice hockey player
1974 – Lee Carsley, Irish footballer
From 1976
1976 - Ali Larter, American actress
1977 - Jason Aldean, American country music singer
1978 – Benjamin Raich, Austrian skier
1978 – Mariano Zabaleta, Argentine tennis player
1979 – Ivo Karlovic, Croatian tennis player
1979 - Andriy Nesmachniy, Ukrainian footballer
1979 - Michael Bisping, English mixed martial artist and actor
1979 – Primoz Peterka, Slovenian ski jumper
1980 - Sigurd Pettersen, Norwegian ski jumper
1980 – Christian Poulsen, Danish footballer
1980 – Tayshaun Prince, American basketball player
1981 – Florent Serra, French tennis player
1982 - Yelena Slesarenko, Russian high jumper
1984 – Fredrik Stoor, Swedish footballer
1984 – Karolina Kurkova, Czech supermodel
1984 - Ben Fagan, American musician
1985 – Jelena Jankovic, Serbian tennis player
1985 - Diego Ribas da Cunha, Brazilian footballer
1987 - Antonio Candreva, Italian footballer
1989 - Angelababy, Chinese model, actress and singer
1989 - Charles Jenkins, American basketball player
1989 - Danielle Haim, American singer-songwriter and guitarist
1989 - Zhang Liyin, Chinese singer
1990 - Naomi Broady, English tennis player
1990 - Georgina Leonidas, English actress
1991 - Sarah Bolger, Irish actress
1993 - Emmelie de Forest, Danish singer
1993 - Marquis Teague, American basketball player
1994 - Jake Bugg, British singer-songwriter
2000 - Moise Kean, Italian footballer
2007 – Princess Lalla Khadija of Morocco
Deaths
Up to 1900
468 – Pope Hilarius
1261 – Henry III, Duke of Brabant (b. 1230)
1326 – Duke Leopold I of Austria (b. 1290)
1453 - Isabella, Duchess of Lorraine (b. 1400)
1510 - Juan de la Cosa, Spanish cartographer and explorer
1525 – Cuauhtémoc, Aztec ruler
1572 - Aegidius Tschudi, Swiss historian (b. 1505)
1621 – Cosimo II de' Medici, Grand Duke of Tuscany (b. 1590)
1648 – King Christian IV of Denmark and Norway (b. 1577)
1836 – Friedrich August Grotefend, German philologist (b. 1798)
1844 - Thomas Walker Gilmer, Governor of Virginia (b. 1802)
1844 - Abel P. Upshur, American politician (b. 1790)
1869 - Alphonse de Lamartine, French writer and poet (b. 1790)
1891 - George Hearst, American politician and businessman (b. 1820)
1901 2000
1916 – Henry James, American writer (b. 1843)
1925 – Friedrich Ebert, Chancellor of Germany (b. 1871)
1926 - Alphonse Borrelly, French astronomer (b. 1842)
1932 - Guillaume Bigourdan, French astronomer (b. 1851)
1935 - Chiquinha Gonzaga, Brazilian pianist, composer and conductor (b. 1847)
1936 - Kamala Nehru, wife of Jawaharlal Nehru (b. 1899)
1936 – Charles Nicolle, winner of the Nobel Prize in Physiology or Medicine, 1928 (b. 1866)
1941 – King Alfonso XIII of Spain (b. 1886)
1942 – Karel Doorman, Dutch admiral (b. 1889)
1956 - Emile Buisson, French gangster (b. 1902)
1959 - Maxwell Anderson, American playwright (b. 1888)
1963 – Rajendra Prasad, first President of India (b. 1884)
1965 - Adolf Scharf, President of Austria (b. 1890)
1967 – Henry Luce, American publisher (b. 1898)
1974 - Bobby Bloom, American singer-songwriter (b. 1946)
1985 – David Byron, English singer (Uriah Heep) (b. 1947)
1986 – Olof Palme, Prime Minister of Sweden (murdered) (b. 1927)
1986 – Laura Z. Hobson, American writer (b. 1900)
1993 - Ruby Keeler, Canadian actress and dancer (b. 1910)
1993 - Ishiro Honda, Japanese director, screenwriter and producer (b. 1911)
1998 - Arkady Shevchenko, Soviet diplomat (b. 1930)
1998 – Dermot Morgan, Irish actor and comedian (b. 1952)
From 2001
2002 – Helmut Zacharias, German violinist (b. 1920)
2003 – Fidel Sanchez Hernandez, President of El Salvador (b. 1917)
2003 - Chris Brasher, Guyanese-English runner and journalist (b. 1928)
2004 - Daniel J. Boorstin, American historian and librarian (b. 1914)
2004 - Carmen Laforet, Spanish writer (b. 1921)
2006 – Owen Chamberlain, American physicist (b. 1921)
2007 – Arthur M. Schlesinger, Jr., American historian and political commentator (b. 1917)
2009 – Paul Harvey, American radio broadcaster (b. 1918)
2011 – Annie Girardot, French actress (b. 1931)
2011 – Jane Russell, American actress (b. 1921)
2013 - Bruce Reynolds, British criminal (b. 1931)
2013 - Donald A. Glaser, American physicist (b. 1926)
2014 - Hugo Brandt Corstius, Dutch writer (b. 1935)
2014 - Michio Mado, Japanese poet (b. 1909)
2015 - Mykhailo Chechetov, Ukrainian-Russian politician (b. 1953)
2015 - Anthony Mason, American basketball player (b. 1966)
2015 - Yasar Kemal, Turkish author (b. 1923)
2016 - Frank Kelly, Irish actor (b. 1938)
2016 - George Kennedy, American actor (b. 1925)
2017 - Leone di Lernia, Italian radio host, singer, actor and composer (b. 1938)
2017 - Paul Kangas, American broadcaster (b. 1937)
2017 - Peter Mathews, Irish politician (b. 1951)
2017 - Vladimir Petrov, Russian ice hockey player (b. 1947)
2017 - Elisabeth Waldheim, Austrian political figure (b. 1922)
2018 - Barry Crimmins, American comedian and social activist (b. 1953)
2018 - Rogelio Guerra, Mexican actor (b. 1936)
2018 - Jayendra Saraswathi, Indian guru (b. 1935)
2019 - André Previn, German-American pianist, comductor and composer (b. 1929)
Observances
Kalevala Day (Finland)
National Science Day (India)
Peace Memorial Day (Taiwan)
Teacher's Day (many Arab countries)
Regional Holiday (Andalusia)
Days of the year |
Bodenwöhr is a municipality in Schwandorf in Bavaria, Germany.
References
Schwandorf (district) |
Google
This is a digital copy of a book that was prcscrvod for gcncrations on library shclvcs bcforc it was carcfully scannod by Google as part of a projcct
to make the worlďs books discoverablc onlinc.
It has survived long enough for the copyright to cxpirc and tbc book to cntcr tbc public domain. A public domain book is one that was never subjcct
to copyright or whose legal copyright term has expircd. Wbcthcr a book is in tbc public domain may vary country to country. Public domain books
are our gateways to the pást, representing a wealth of history, cultuie and knowledge thaťs often difficult to discovcr.
Marks, notations and other maiginalia present in the originál volume will appear in this flle - a reminder of this book's long journcy from tbc
publisbcr to a library and finally to you.
Usage guidelines
Google is proud to partner witb libraries to digitize public domain materials and make them widely accessible. Public domain books belong to tbe
public and we are merely their custodians. Nevertheless, this work is expensive, so in order to keep providing this resource, we háve taken steps to
prevent abuse by commercial parties, including placing lechnical restrictions on automated querying.
We also ask that you:
+ Make non-commercial use ofthefiles We designed Google Book Search for use by individuals, and we request that you use these files for
personál, non-commercial purposes.
+ Refrainfivm automated querying Do nol send automated queries of any sort to Google's systém: If you are conducting research on machine
translation, optical character recognition or other areas where access to a laige amount of text is helpful, please contact us. We encourage the
use of public domain materials for these purposes and may be able to help.
+ Maintain attributionTht GoogXt "watermark" you see on each flle is essential for informingpeopleabout this projcct and helping them lind
additional materials through Google Book Search. Please do not remove it.
+ Keep it legal Whatever your use, remember that you are lesponsible for ensuring that what you are doing is legal. Do not assume that just
because we believe a book is in the public domain for users in the United States, that the work is also in the public domain for users in other
countries. Whether a book is still in copyright varies from country to country, and we can'l offer guidance on whether any speciflc use of
any speciflc book is allowed. Please do not assume that a book's appearance in Google Book Search mcans it can bc used in any manner
anywhere in the world. Copyright infringement liabili^ can be quite severe.
Äbout Google Book Search
Google's mission is to organize the worlďs information and to make it universally accessible and useful. Google Book Search helps rcaders
discovcr the worlďs books while helping authors and publishers reach new audiences. You can search through the full icxi of ibis book on tbe web
at |http: //books. google .com/l
K
<^i'í7
\
riľilj 1/ •
z dejín
STARÝCH SLOVANU
T^l»^? >-
f
STUDIE
Z LITERÁRNÍ POZÚSTALOSTI
V ^ y
VACSLAVA KKIZKA,
BÝV. ŔEDITELE C. K. VYŠŠÍHO REÁL. GYMNASIA TÁBORSKÉHO.
S PODOBIZŇOU
A SE ŽIVOTOPISEM SPISOVATEĽOVÝM,
J ej ž napsal
F. A. SLAVÍK.
-^^
Y TÁBOňE 1883.
NÁKLADEM KARLA JÁNSKEHO.
Tiskem Jana K. Franka.
^
-7
OBSAH.
Pŕedmluva vydavatelova
•r
Úvod spisovatelôv
I. Stndie o vzdelanosti národ& Slovanských.
1. Jazyk slovanský jest hojný zdroj,- z néhož nám čerpati Ize
pravdivou známosť slovanské prvovékosti .
2. Sídlo Slovanú a j ich rozšírení
3. Osazování se Slovanú
4. Príbytky starých Slovanú
5. Obrana kraje. Hradové a hradcové ....
6. Brány a vráta
7. Fysické vlastnosti a duševní povaha starých Slovanú
8. Sňatky
9. Rodina
10. O pokrmech a nápojích starých Slovanú .
11. Hospodáŕství Slovanú v dobé praveku: Zpúsoby hospodárení
Zahradnictví. Chmelaŕství. Vinaŕství. Sadaŕstvf. Lesnictví
Staré písemné zprávy historické o hospodáŕství Slovanú
12. Remeslnictví u starvch Slovanú
13. Odev a obuv
14. Obchod starV'ch Slovanú
15. O ponézích starých Slovanú
16. Míry a váhy našich pŕedkú
17. Hornictví starvch Slovanú .
18. Yálečnictví ....
19. zámorské válečnictví Slovanú
20. Zbrane starých Slovanú
21. Hudba a tanec
22. Sledy starého písma púvodního Slovanúv pred sv. Cyrillem
23. Astronomické vedomosti Slovanú v praveku
24. O vôcech posmrtných u pohanských Slovanú : Stav duše lidské
po smrti tela. O nesmrtedlnosti duše. Pochovávaní mŕtvych
Hroby a jejich obsah. Pomer zomrelých k živým. Pohrební
hody (tryzny)
II. Stndie z mythologie slovanské.
Úvod. Zbožňovaní sil pŕírodních ....
1. O bohu nejvyšším
2. Název nejvyšsího boha ^Svaroh**
3. SvarožiČ: a) Slunce u Kusú, b) Slunce u Polabanú
Str.
1
3
5
10
10
13
16
16
17
24
27
30
33
48
54
56
74
77
79
91
93
94
96
98
100
103
120
125
127
128
str.
4. Triglav 131
5. Svatovít . 132
6. Lada 133
7. Ježibaba (Ježa) 137
8. Rusalky 138
9. Divé žeuy. Polednice il38
10. Vodník čili MužíÓek 140
11. Domáci bážkové pohanských Slovana 141
12. Vzývaní model a obeti 148
13. Výroční slávnosti (svatky) a hody 149
14. Prvm' hlavní hod pohanských Slovana Ô. svátek pŕibývání dne.
Koleda 151
Písemné památky k prozkoumání poÓátkú vzdelanosti národu slovan-
ských 155
Vácslav Kŕížek. Stručný životopis od F. A. Slávika . . . . 158
*
Pred smrtí svou pfál si zasloužilý spisovatel Vác. KHžek,
aby jeho práce prípravné k dejinám národu slovanských na zmar
nepŕišly. I plníme tímto poslední vúli jeho, podávajíce v ná-
sledujicích ôláncích, co byl záhy zesnulý již ponekud vypra-
coval, aby tím památka jeho u príležitosti padesátých narozenin
uctená byla.
Ŕed. Vácslav Kŕižek chtél sepsati veliké dilo o Slovanstvu,
zvlášté o jeho vzdelanosti, asi v tom zpňsobu a rozmeru,
v jakém slavný náš Pavel Josef Šafárik ve svých „Starožit-
nostech" pokračovati hodlal, a sbíral velmi pilné látku z roz-
manitých pramenô. ■
yj Láska k národnosti^ náklonnosť k (Ujepisu a vroiicí snaha,
vytrhnouti z nehodného zanedbaní dejiny velikého kmene slovan-
ského a pokud možno vyjasniti život a osudy národu jeho milo-
vnikňm dejepisu a pŕátelum národní osvety* pHvedlyjej k tomu,
aby pilné dlouhá leta o dejinách slovanských študoval. Práci
svou osnoval hlavné na dílech slávnych učencň slovanských :
Šafárika, Palackého, Tomka, Hanuše, Vocela, Erbena, Josefa
aHerm. Jirečka, Makuševa, Kotljarevského, Maruszewicze, Le-
lewela, Kreka, Jagice, Bogišiée a j. v.
Bohužel, smrt prekazila, aby záslužnou práci tu dokonal.
V pozostalosti jeho zachovalý se výňatky z četných prameňu
tišténých a nékteré již téméŕ hotové články vétší a menší; jako
jsou: 1. k dejinám vzdelanosti národu slovanských: Jazyk slo-
vanský jest hojný zdroj, z néhož nám čerpati Ize pravdivou
známosť slovanské prvovékosti, Sídlo Slovanŕi a jich rozšírení,
Osazováni se Slovanň, Príbytky starých Slovanň, Obrana kraje,
hradové a hradcové, Fysické vlastnosti a duševní povaha sta-
rých Slovanň, Sňatky, O pomeru manželky k muži a postavení
žen vubec, Mnohoženství, Rodina, O pokrmech a nápojích sta-
rých Slovanň, Remeslničtví, Odev a obuv, O penézích starých
Slovana, Miry ä váhy našich pŕedkú, Hornictví starých Slovami,
Váleônictví, Zbrane starých Slovanň, Hudba a tanec. Sledy sta-
rého písma pflvodního Slovanň pred Cyrillem, Astronomické
vedomosti Slovanň v praveku, O véeech posmrtných u pohan-
ských Slovanň : za 2. z mythologie slovanské : Úvod, Zbožňovaní sil
pŕírodnich, Bohové a bohyne. Domáci bňžkové pohanských Slo-
vanň, Vzývaní model a obeti a j. Články ty podávame v ná-
sledujíoích číslech a pripojujeme stručný životopis spisovatelňv.
Úood SpiSOtJtlťcllID.
^ekoli dejiny narodil Slovansikjch nad jiiié jsou zajimavé
a slftvné, protoŽe málokterý národ byl na poli alávy tak vzne-
Senýin a inálokterébo národa neäbésti a trápení opét bylo tak
veliké, jako n Slovanô, neiiíime ae pfece pri svém vychovaní,
jak domácim tak i Skolském. ani dejinám témtn, ani staroi^it-
nostem, ani slovanskému bájeslovi. ani porovnávací slovanské
mliivnici a literatúre, takže neiii divu, jestliže, národ ná^ sobS
~ samému cízím jest, jsa co do národní vzdelanosti Jen sobg sa-
mému a nábodé zfistaven.
Uvôdoméni vlastni síty, čerpané /, poznaní minulosti, a vy-
plývajicí z uého poznaní budouciho povolaní svóho nutné jest
národiim Slovanským, aemaji-li v bezživotné dŕímote, nýbrž
v jasném probuzeni kráčeti po boku s druhými vzdélanýoii
národy na apoleCnó ceatS všolidakého vzdelaní. Abyfíh k do-
saženi tohoto národniho úkolu slabou hh'vnnu avou ponékud
pŕispé], odhodlal jsem ae nakrealiti a verejnosti podaH stručný
obraz domáciho a verejného života kmene Slovanského v dobé
nejstaršiho jeho žití za tím úôelem, aby se rozmáhala láska,
kterou milujeme pi-edky avé, aby každý člen velikého kmene
Slovanského nabyl pravého ponetí o hrdosti, kterou osvedčovali
mtlžeme pred svétem z krásne a slavné minulostí své.
V poznaní prvotinných í-ádfi, obyŕejň, práva národa Slo-
vanského zrači ae pravý jeho duch a púvodni jeho národní
povaha; uebof čím hloubéji do dávnovékosti, tím živČjši a tésnéjäl
byla národní pospolitosť rozličných Slovanských iiárodň mezi
sebou, Nalézáme totiž u rozličných knienň Slovanských v po-
zdéjáiin veku a i ješté za naäí doby spoločné rády a obyčeje,
které jinde vEvropô mimo kmeny slovanské senezjevují, a mô-
žeme zajisté s jistotou tvrditi, že pocházejí z pfedhistorické
doby, když ješté celý národ Slovanský bydlel pospolu, nebo
jednotlivé vetve jeho blízko sebe sídlely. Jazyk, živnosti a re-
mesla, obecní rád, právo, náboženství, obyčejové a zvykové
rozličným Slovanským vetvím společní jsou neklamní dôkazové
pôvodnosti, presnosti a jednoobraznosti celého kmene Slovan-
ského a nejspolehlivéjším rukojmím oddálené od zraku našich
budoucnosti jeho.
Jakkoli jsem úkolu sob$ vytknutému všemožnou pili ve-
noval, není mne pŕece tajno, že práce, již verejnosti podávam,
vad a nedostatku prostá není; nebof k dôstojnému prevedení
úlohy toto nedostačují daleko sily, schopnosti a vedomosti jed-
notlivcovy. Jest zajisté látka tak objemná, literárni pomôcky
jsou tak rozsáhlé a jednotlivé stránky opét nedostatkom zpráv
tak temný a neobjasnený, že jednotlivci nepŕekonatedlné meze
kladou. Protož ponechávam jíným, kteH mají více času, nadaní,
prostŕedkô a príležitosti, aby dále pracovali o stavbe, která by
sloužila národu našemu k oslave, líčíc slávnou jeho minulosť.
Budiž toto dílo verným prôvodôím, pomoci jehož by se
milovníci déjin národa slovanských na poli minulosti Slovanstva
poohlédnouti a s ní se seznámiti mohli.
1. Jaz|l: slflianskj jest li
j ľdfDj, i éú m ceppati Ize }mi\m znáiosf
slovanslíé prvovékosti,
Jestliže z písemných památek z© staré doby nám zaclio-
■í'aných neprýäti dostateSnou mžrou svôtio, kteró by vedlo ku
vypátraní poČátkfl vzdelanosti národu vňbeo a Slovana zvláát,
treba je ku ponior,i bráti jiné jeäté prameny, z kterýcli dá se
Oerpati nejaká pravdivá známosť slovanské prvovékosti. V píi-
činé té pŕedevširu dlužno jest obraceti zfetei k najstaräi aŽ
poaud žívouci pauiátco starožitnosti slovanské, totiž k jazyku
slovanskému, který sahaje pôvodem svým do mnohem starší
doby, nežli väechny ostal ni písomné i nepisemné památky
a prameuy dejepisné v príčine hmotného i dnsevniho Života
veliui výnosným jest zfidlem národních starožitností za easté
i tam, kde 'nás všecky jiné pomôcky opouštéji.
Porovnávaním jednotlivých slovanských náfeči objasni se
nám netoliko s nejvétši jistotou jednota národa, ale z tohoto
živého pramene vybleskuje t plneji svetlo, které nyni jediné
pomery života a poíátky vzdelanosti Slovania objaanitis to jest.
K tomuto neoceniteillnému prameňu bádaní o časech pfed-
historických nyní všichui učenci po príkladu Šafárika, HannSe,
Vocela a Hattaly pilný ztetel svňj obracnji, a čím hlnubéji vni-
káme do povahy reči, tira více poznávame, že ona dokonalostí
svon i sebe dúmyslnéjäí plody lidskeho pôsobení píevyäujo.
Vše, CO méli stafi Slované pevného na sobŽ a kolem sebe,
vše to zašlo a spráchnivélo, jen slova, jimiž hovoHli, zostala
a ta nám nyni jako v zrcadle ukazuji starodávni svet, zpfisob
živobytí a obsah raySlének naäich dávnych pFedkfi.
Jiných dokladu k poznáni starobylosti Slovanň se již sotva
dodéláme ; nemámeť zadného slovanského Pompejí u Flerkulanum,
která by nám byla zachovala tak o výc h pokladň k poznáni dávno-
vekého života, jako tato k poznaní starého 2ivota Bímanô.
6
NovSjsim mluvozpytem odhalená a. oilkryt.a jest již velká
časť starobylosti kmene indoevropskeho vôbec a Slovanň zvláäí,
i mužeme od dalSiho rozvoje jeho oCekávati, že nám netušené
ješté strany a doby atarožitné odkryje a jnko v jasném obrazu
dávnovéknst tuto pred oči predstaví, poskytuje vedomosti, jež
sahají do veku, o uichž pražádných zpräv nás nedošlo.
Jasného svetla a úplných spolu spolehlivýiih vývodd o pŕed-
historickóm životS jednotlivých kmenil indoevropskýuh bude
však Ize docíliti jediné obäiraýni srovnánira slovníku jazykň
iudoevropských, v néinž by se pnhliželo k tomu, co náleží jim
vSem, eo jen nékterým, co toliko jednomu a co konuóné jest
v kterém z jiných vypfljíeno.
Reč slovanská chová v sobé na sta ano na tisíce slov
starobylých a zpflsobí mluveni a poíekadly, pHsIovimi a písnémí
národnirai pocházejícími z pradávne doby, v níchž zachovala se
nám mnohá stará slova a významy, jakož opét z mnohých sta-
rých výrazň itzavírati niflžeme na starobylosE mnohých národ-
ních pisni a pHalovi, kterých se až podnes nživá. Bikáme-li
na pf. „hodina už vypršela, vypräela mu poslední hodinka"
naráŽí slovo „vypršela" na starý zpŕisoh pisečnýoh Ôili vodnicli
hodín, které pred nyuSjŠÍmi koleôkovýrni hyly v užívaní.
Srovnávací jazykozpyt zjednal Slovanom ve^svete misto
diistojné, odmitnuv úmysíné anebo z neznalosti plynoucí ne-
pravdy; on dokázal R nezvratné dotvrdil, že Slované náležeji ku
plemenu asijskému čili indoRvropskémii, zahrtnijicimu čeledi
asijské: indickou a irauskou, a čeledi evropskó: thrackou (í-ecko-
italskoni, celtickou, germánskou a litevsko-slovauskou.
Nelze o tom pochybovati. že toto plémŽ v dobe, kdy
v asijské pravlasti společné bydlelo, svfij zvláštni jazyk sobé
utvorilo a k nejakému, ovšem priniitivnímu stupni vzdelanosti
dospálo. Po uplynutí mnohá vekfi vydala se jedna čeleď za
druhou z pravlasti sve na cestu k západu do Evropy, kde se
každá v jiné častí tohoto dilu zeme usadila. Že Slované s Lit-
vany nejdéle v pravlasti svó pospolu bytovaU, naznačuje blízka
príbuznosť obou téchto jazykťi: a Že oba títo kmeňové naposled
a potom teprve, když ostatní evropské čeledi se byly vystéhovaly,
7. asijské pravlasti si^é do Evropy pronikli, tomu nasvédč.ují
sídla, která zde byli zaujali; neboE kdežto ostatní Čeledi najihu
a západu tohoto dilu sveta se byly rozložily, zaiidnili Slované
východní jeho část. Tak uzké spojení jazykň, jako slovanätiny
pH
ime u fieledi iailoevropsltých jen ieétô
jazyku indickém a iratiakém.
Paniátka spoleénólio pflvodn kmsnfi plemene iiidoevropskólio
jevi se v jich ústroji jazykovém, ačkoli každý z nich postupem
vékii svfij zvláätai národní ráz obdržel.
Noní pochybnosti, Že vývoj vzdelanosti u každého národa
v jedno splýva, s vývojem jaho jazyka; protož vede nás i zjty-
továni jnzyka jak k posouzení pokrokfi, jež na dráze vzdelanosti
byli učídíIí, tak i k poznaní predmetu, jíchž známosf jednotliví
kmeňové plemene indoevropwkého ze spoleČné pravlasti Jo po-
zdejSich sídel svýrh byli pŕinesli.
Tato pHba^nost v koŕenech mnohých slov ze apolečné
.pravlasti aaijské prinesených javi se témeŕ ve vSech jazycích
iiidoevropských v sonhlaanosti zájmen osobních « čislovek, dále
v mnohých slovech rodinné pomery uaznaénjícíah na pf. ;
otec (otj, latinsky páter, goth. ťadar (Vatar), ŕecky «tt»
{ra-r^p), aanskr. pitr, zendaky päta, persky pader;
mátaŕ, litevgky mi'itS, lat. mater, nem. Mutter, F. [ai;tt]p, dor.'
■ ]i.irrjp, sanskr. mátr, zend, máta, pers. mader;
syn, lit. snnus, goth, sunus, n é m. Sob n, iŕ. vió;, ^anskr. sunú :
bratr, lit, brolís, lat. fráter, nem. Brndar, sanskr, bhratr,
zi<nd. brata, persky bradr;
host, lat, hostíš, ném. Gast;
v povšechnéjäích pojmanováních mnž, žena, deva, vdova
(kterýžto význam dotvrzuje, že nebylo manželkám 8ouz«no
8 chotém zemfiti, jak v Indii to mravera býva);
ve slovech naznačujících částky lidskóho tela:
hlava (glava), lit. gniva ;
oko, lit. okis, lat, oculas, ŕecky ítj/ií, nšm. Auge;
nos, lit. nosis, lat. nasuš, nem. Kase;
brada, lit. barzda, lat. barba, ném. Bart;
ve slovech, jimíž najhlavnejší i'ikazy prírody pojmenovány
json ;
slunce, lit. saule, lat. sol, ŕecky fl>.;'.g, ind. snrja, staroném.
I Sonne;
mésíc, lit. menu, lat. mensis, goth. mena, staronémec. mäno,
z toho Mond;
more, lit, marea, lal. mare, ném. Meer, ŕecké časoslovo
(jiipíw — téci;
den, lit. déna, ind. div-an, lat. dies;
* 8
noo, lit. naktis, lat. nox, nem. Nacht, ŕ. vú§ ;
vítr, lat. ventus. staronSmec. wettar, "Wetter, reckolat. aether,
sanskr. watri;
jaro, nem. Jahr, f ecky sap ;
snih, lit. sníégas, lat. nix;
v názvech nékterých domácich zvíŕat:
tur, lat. taurus, n. Ur, Auer, í. Txjpo;, sanskr. sthorin;
ovce, lit, ovis, lat. ovis, staron. Ouve, angl. Eve, ŕ. l\<;^
sanskr. avis;
osel, lit. asilas, lat. asinus, nem. Esel, f. ^vo*;;
myš, lat. mus, n. Maus, f. (xO^;
husa (gusa) polsky ges, lat. anser, n. Gans, ŕ. -/fyt]
kukaôka, lit. geguže, kukuja, lat. cuculus, n. der Kukuk,
ŕecky xbyau^;
mucha, litev. muše, lat. musca, staroném. mucca (Miicke),
ŕecky [j.uta;
v pŕedmétech domácího hospodáŕství :
sňl, lat. sal, ném. Salz, ŕ, oĽkq ;
semeno, lat. semen, n. der Saame:
ŕípa, lat. rapa, n. die Rúbe, ŕ. páxu^;
mléko, n. die Milch (Milk);
v casoslovech, jimiž nejobyčejnéjší konaní človeka se vy-
jadruje :
vidéti, lit. weizdmi, lat. videre, nem. wissen, ŕ. í§čTv:
' piti, lat. bibere, f. tcíveiv;
stonati, nem. stohnen, ŕ. (r:iv£iv;
stati, lit. stovéti, lat. staré, néra. stehen, f. sTra^^ai;
sedéti, lit. sedéti, lat. sedere, ném. setzen,. ŕ. ^SeaS'a'.;
líhati, lit. guléti, ném. liegen;
orati, staroném. árti, n. ackern;
hrabati, ném. graben ;
líbiti, ném. lieben;
koupiti (kúpi ti), ném. kaufen;
Iháíi (Igati), ném. liigen.
Jako u Ariň tak i u Slovanň otvírá nám poklad slovný
pohled netoliko do zevních pomérú kmene Slovanského, nýbrž
i do vnitŕního jeho života. Z okolnosti, že se v jazycích indo-
evropských vyskytují jisté meze, ve kterých koŕeny jednotlivých
téchto jazyku zavŕeny jsou, souditi možno, že další rozvetvení
slov samostatné se delo u téch kterých národu tenkráte teprv,
i^2 a nich známosť vŽeí, k nimž názvy nove utvorené se
vztahnjí, zobecnela.
Tak máji všichni Slované názvy kovu společné, tyto väak
jsou rozdílné od názvu kovťi vjiných jazycích iadoevropských,
Pŕibližejice k tomu, nabiidame pŕesvédíaní, Že jako názvy
kovu tak i názvy jiných veci a pojmň, které ve všech slovan-
ských jazycioh se skodujice, stajne znéjí, patrnS vzniklý a
vuživání vešly u Slovanň vjichevropské pravlasti mezi Donem
a Vision, z níž postupem času rúzné jich vetve na západ a jih
sa pošinuly, zaujavše krajiny zatatranské až k Siiinavé a Sále,
na severozápadu až k úati Labe a na jihu zeme Alp tyrolských
až hlubooe do balkánskL'bo polostrova rozložené, v uícbž pak
jednotliví kmeuové položili základ samostatného spoločenského
i historického života.
Jelikož jeäté Prokop o Auteob a Slovaneoh udáva, že
„mluvi jodnim jazyksm" a Adam Brémsky o severozápadních
Slovanach tvrdí, „že neliäi se ani jazybem ani zevnšjškem,"
nelza nijak poehybovati, že za starých dob všichiii Slované,
dobud jeStô rozdrobení nebyli na plemena, Jiovofili jadnim ja-
zykem; však když jednotHvi národové slovanätí, rozptýliväe se,
ve svýcb nových daleko roziehlýuh sidlecli se hyli uhostili, ne-
mohl se jeden národ s druhým o nových názvach a nových
ústaveob podileti, uemohly se nové názvy väeslovanské roznésti
od Labe až k Volze, od more baltského až k mori jaderskému
ačernómu; neboE nebyto pak mezi nimi viue užSiho, na vedomí
spolačuého púvodu se aakládajiciho spojení . ano stýkáni se
jednotlivých slovanských národu mnohdy záležeio bobužel spíše
ve svárlivém dotýkaní se, než v pŕátelské zájemnosti. Z toho
neomylné soudlti mi\áeme, že shoda poaétí a obyóejä, které se
u všech slovanských vetvi stejne zjovují, až d o praveké doby
Slovanstva sahaji. Že Slované pocházejí ze zeme, ve které Žili
Ivovó, velbloudi, slonové, patrno jeat z toho, že vídouce zviŕata
ta, dali jim jména; nebylo tu ty^^rŕ^, ani paiem, ani bananú,
ponevadž tach vecí znalost máme od cízicL národu, nazývajíce
je téŽ jmeny cizimi.
Kováfe, koláŕe, hrnôíte, tkalca, niéli Slované j'iž v dobe
pfedhistorické ; velikou Cásť jiuých pozdéji vzešlých ŕemesel,
jmenovite téch, ku kterým je treba dílen, naučili ae od jiných
souaedníoh národťl. VScí takové, o nichž vime, že národom
strední Evropy a tudíž i Slovanúm teprve v pozdéjäí historické
ÍO
dobS v anámost vešly, máji v jazycicb jednotlivých slovanských
národfi bmľ naprosto rúzná poj menovaní, aueb tvoíena json tato
z názvfi tšch národu, od niuhK Slované známosí takových veci
byli obdríieli, jako u. p. papir, hodiny', moaaz, ooel, drát, dlažba,
bavlna atd.
Cizi výrazy v jazycicb slovanských ukaziiji náru tinliž,
jakó mél národ alovanaký styky s jiaýini národy, čaoia sa od
nioli piiuŕil a čeho dovSdél,
Na základe prozkoumáuí zásoby slov a názvfi, viem Slo-
vanäm společných a k jifb životu domácimu a vftŕajnéinu, ku
Sivnostem, k náboženstvi, právam a umení se vztabujícicli, bude
moSno alespoň ponékud doplnití obraz vzdelaností a života
Slovanň sia doby apole&ného jich obcovaní, jejž by na základe
pisemných zpráv a jinýoh pumátek arohaeologických jeu ne-
dostateĎné bylo možno nakresliti. Výsledky zkoiimáním timto
dosiid docítené vzbnzují tóž u každého ueprodpojatého presved-
čení, že pfedkové naši již za doby pohanské znali téméŕ väechny
véui, jožto json podmínkou života tak spni-ádanélio, jak se nám
objevnje v SJ. a 10. atoletí ve strední Evropé vňbec, oväem
a výjiniknn tech živhi vzdŕlávaních, jichž pňvod se v náboiíeD-
ství kfesfanském iialezá.
í Sídlo SlDdníi a jicti mími
Sídla Slovanň od Herodota do Prokopia ronprostírala sa
v krajinách zatatranských od more Baltského až k Cemému,
pak od rozhraní Visly a Odry až k Donu a konôila se na se-
veru n jezera Tlmefiského.
Obyvatelstvo v tomto prostranství bylo zajíetóveimi husté;
jinak by neliylo bývalo možná, aby osadníci slovanäti, aC jadro
lidu starou svon vlast neopustilo, na počátku stŕedniho veku
tak valnou čásf Evropy byli zalidnili. Zanjetl polovice Evropy
od Slovanň jest v letopisoch Ôlovečenstva dej téméf bezpríkladný.
Celý taktka pfliostrov Balkánsky byl osidlen pracovitými
rolníky. Slované usadili se v krajinách mezi Odrou a Labera,
ubytovali se v Cecháth a na Morave, rozhostili se v Uhrách.
v nynéjäich tak zvaných vnitrorakouských zemich a zaujali ko-
ne6né Chorvátstvo a Hrbsko, a to väude co lid praeujioi, orbou
femeslem a obohody se živici.
3,
SI i
Kilyž kmeň uéjalíý rozhostil se v krajine, již ai za sídlo
vyhledal, počato mýténim leafl, vysuäováním bažin a močálll,
proméňováním spáleniät v úrodné nivy. Pozemky, které všickiii
společnS vzdelali; stály sb plemenätinou t. j. společným jménirn.
Lesu, pastviäf, rybnlcti potokň Qžívalo se apolečué bez rozdilu;
odtud názov obce, občiny -t. j. pozemky, určené kn spoleónó
pastve dobytka = pastviska.
V tomto puvodnim významu trvá slovo obec dosaváde
v Čechách. V staroslovanštine znamená obeoník, obéstnik úfiast-
nika, patrné toho, kdo mél účasteiistvi v uživáni pastvín.
Poínosti a louky rozdélily se mezi plenieniky, z nichž
každý stejiion f-ásE losom obdržel. Když obyvatelstva pfibývalo
neb ubývalo, prišlo k novému déleni. Rozšifilo-li se, dostala
sa menší ŕásf jodnotlivcí za podil; zten6ilo-Ii se, pripadla vétäí
čáaí na podilnika, protože pozemky po zemfelých nebo v boji
padlých na obac pfipadly. RozmnoŽÍlo-li se obyvatalstvo v ta-
kové mífe, že podil [demeníku pfi tehdejäím stavu hospoJálTítvi
k výžive nestačí!, z.ikládaly se v okolí nové osady anebo pH-
cházeli rolníoi z lidnatých osád do obcí, kda obyvatelstva po-
fidku bylo.
Tento systém dSIítelností pozemkii raezi pfislníníky obes
vznikl v dobách nepamátných a udržel se rŽ podnes ve vsich
velkoruských (obäčínnoje vladônije), kde se role a luka po 10,
a 15. letéch rozÔásťují novým podílera mezi väecky mužské pH-
slušníky obce. Vymefování jest nékoiíka zemémeŕičnm v obci
HVéíeno, ktefi úrad ten ku všeobecné spokojenosti zastávaji, a6
nijak nenl snadný, protože pdda co do úrodnosti, je rozdíloa a
í vzdálenost na obtižužjäí neb pohodlnejší jaji vzdelaní má vlív,
Pozemky nejsou tudíž jmením osobnim, nýbrž obecním, a pŕí-
slnänici jsou toiíko oprávnení bráti z nich požitek. Systém ten
má do sebe to dobré. Že v Rusku neni rolníckeho proletariátu,
totiž chudých beze statku.
Jiný systém rolničky, rovnéž tak starý jako pfedeälý,
objevuje sa n starých Slovanov ; jest tosoustava zádrnžní, která
se dosnd n Jihoslovanň zachovala a rozeznává se od ruské tiro,
že pomery držabnosti zde nejsou tak mSnivé, jako v Bnsku.
V zádmze ziistávaly veškeré pozemky nedílnýra vlastnictvim
všech členň rodn, kteri pod starostou voleným do spolku pra-
12
onji a společiié chlebi, takže toliko výtSžek číli požitek pH-
cbázel v úplné jmeni zádružnikú. Pozemky ty sliily za staro-
dávna dedina, otĎiaa, nyní slují Jilioslovanômstožer. VzroetUU
rod nad poĎet, oddelil ae dil jeden a zaujal nová sídla, takžô
mél rod více osád, ale jedno jméno. Zádruliy stojí z ohiedil
oekonomických na vyšším stupni, než obce, v niehž rolnictví
na časovém rozdálováni pudy spočíva. Jejich základ jest tak
zpfisobilý a pružný, že se i k nejzvedanejälmu hospodáŕstvi hodí,
ovSem pokud druh suášenlivosti a vzájemnosti v rodu nevy-
mizel, a starosta u svých podHzenýuh váínoat a pŕichylnosE
7jednati si um í.
Statky zádružní v Chorvátsku mají obyfiejnô 30—50 jiter
pôdy; json vSak i vétSi. Vnk Karadžíč popsal spolok rodový
v dalmátske dédínô Iirčiini zvané, jenž toho Času čítal 02 duší,
mezi nimi 13 manžuli'i a dve vdovy. Rod tan mél 1400 kuaô
koz a ovci, 50 kusii hovezího dobytka a 14 koni; náležely mu
rozlehlé pastviny po kopcích, takže Jednotlivci rozptýlené žili
píí stádech, scházejíce se vespolek jen pri slavnosteoh, o svát-
oich, jmeiiinách, svatbách atd.
V dome rodovém, kdež i mlyn byl, pfebýval starosta, jenž
zastupoval rod, zaviraje smlnuvy, odvádéje dané, vitaja hostí atd.
V zádruhách panuje zvláštni druh pracovitosti a čiloati.
Ženy pracují v záhrade, kuchyni, kdež nejvňtši práce pHpadá
nejmladäí neveste; pasáci potánéjí dobytek na pastvu, mužove
Ženati, kteŕí ve zvláétnich jizbách a rodinou pťobývají, zamést-
návaji se fcéžáí práci. V zádruháoh provozuje so i väeliký do-
máci prômysl. Ženskó v zim§ pfedou, tkají, äiji, raužätí zhoto-
voji náradí a nádobí, Co se pH společné práci a společném
hospodárení uspoH na rasu, stavivu a topivu! Jeden velký sklep,
jedna velká kuchyne, jedna velká sýpka stačí pro celý rod.
Ža takovéto zfizení za starodávna bylo i ujiiiých slovan-
ských národfiv, tohož dokladom ja trefný popis zádruhy v ruko-
pise Zelauohorském.
Pozoruhodná jest náchylnosť Siovanäv k pojmenováni všooh
častí krajín, -ve kterých se usadili. Neni témél' pahorku, neni
vrchu, neni potoku ani jazera, aby nemúlj' vlastnioh jmón svých;
každá skoro stráň, každý les, každé skoro pole, každá louka a
pastvina známa jest lidu zvláätním nazvem svým. Takových
popisných jmen dosud plno jest u každé osady. Mnohá z nich
13
poduea trvají i tam, kde nyni již sidlí jmý närod, jako v. kra-
jinách polabských, v Podimnji a v Peloponeau. Zračí se v tom
nejeo bohatosť jaľ.3'ka, nýbrž i dôležité charakteristikou lida
slovanského.
i fi|t^| staľjch Má
že Slovanó ode dávna náleželi do rady stále osedlýQh ná-
rodu, rozdilných od kočovníka, dokladá již Tacitus (Germánia
c. 46) o Venedech, pravé, Žo títo na rozdil od kočovných Har-
matfi domy k obývaní stavéji ; totéž pozdéji potvrdil Prokop
a Jornandes.
Dotvrzujň to jméno „sadlák," jež znamená piivodoá tolio,
jeuž, Btálé sídlo* máje, tisiilh'ii, jest a stejnóho puvodu jest se
slovem „zeman" ^ zemi svou vzdelávajici neb orající; jakož. i
jiná jména, väem jazykňm slovanským spoleóná, jako na pf. ves,
dftm a mnohá jména k částkám domu se vztahujieí. Slovo sídlo
pfeSlo i do nemeckého ansiedeln, Siedelhoť,
Slovo ves (dvfir, dvorecl je témčŕ väera národiim indo-
evropským pospolné (ind. véca — dám, lat vicas = ves, goth.
veiha ^ mesto) a znamená pôvodne bezpochyby tolik co skrýä,
t. j, místo, do Uteróbo se vsCoupíti a tam ukrytí mohlo. Kofen
slova dúm (väesl. dom) je v aanskr. damas, ŕecky Íšijlu, 3á;w|*ai
— stavéti, lat. domus.
Cástky domu, jichž názvy väem Slovanom json společné,
jsou: stíeoha (luž. tsjecha, rusky a jihosl, strelia), slémS (slémeu),
krov, stena, okno, vráta, prah, jizba, dvéŕe, schody (stluba),
pec, sklep (pivnica).
I pro vnitrní zaŕízeni svStnic jsou mnohé názvy ^eslo-
vanské: stôl, lavice atd. Z© Slované nebydlelí s dobytkem pod
toiiže stfeehou, tomu nasvSdiSuji významy pro dvúr, chlóv a
mlat (gumno).
I vájmo znali jiŽ Slované v nejstarSi dobé, neboC i název
ten jest všeslovanský. Starosl. vapt znamená tolík co barva,
z čehož vysvitá, že Staroslované užívali haáeného vápna k na-
tírání stén; bnlh. vapauvam znamená barvím. Nemecké „Kalk"
pfijato jest z lat. calx,
O stálych pHbytcích Blovanň máme již v VI. stoleti zprávu.
Podlé Menandra prepravil so r. 576. ohan avarský Bajan pFes
* V jibosl. znameni ,aelo* totéí co vc9.
14
Dunaj a zpustoäil ohnem a meôeni obydlí {va7 xíiyixj) Slovanň
a jicli okolí a zhubil vôškeren jicb majetek, protože se nikdo
z barbarú neodv^il, s nim boj svésti; títo skryli väe v údo-
lí ob lesň.
Jak dle Jornanda (paludea silvasqiie pre civitatibua babent)
tak i dle Mauľitia (Strategioon III. e. XIV.) uaazovali se Slo-
vaué na balkánském polostrovu nejradéji v nepHstupných lesioh
a na podobných bfozich ŕek, moôálii a jazer. Tofcéž tvrdí Lov
Granamatik o Slovanach techto (Chrouogr. p. 161 edit. Bonn.).
SInva Nestorova (X.), žo Dfevaná prebývali na zpňaob zvífeci, živí
jaonce jako dobytek, a že i Radimioi, Vjatici a Severané prebývali
v lesich, jako každá zvšt, jsou v zjevném odporu s tím. co týž
letopisnc nékoHk fádkú potom uvádt, že títiž älované Hobázeli
se ku hrám a ku plesaní na místa mezi vesnicemi. 7i toho tedy
patmo, že Slovaué své pfibytky atavéli v lesíeh a na mistech
méné prístupných. V chýšíiih svých veimi od sebe vzdálených
zjiflsobovali si dle slov Mauritia radi pro uáhiou príhodu (totiž
vojenskou) k'olikerý východ, cbovajíce i najpottebnéjší veci radi
v podzemných skrýáích.
Helujod vypravuje o pfibytcích Balt. Slovanfl (Chronícon
Uber II. c, 13.) : „Slované nepeíujl mnoho o stavbu svých
doraä, oliyôejnÉ splétají sohé pfibytky z prouti, jen aby chránení
byli pfed deätém a nepohodou. Jedva pak že vzuikne zvesf
vojenského lomozu, ukrj'ji zásobu potravy, zlato, stŕibro a
veškeré drahocenné veci v jamách, odvedou ženy a dÔti do bez-
pečných ohrazených mist, tak ža nenájde uepŕítel uičeho, leč
prázdnych svétnic, klerých títo snadno oželeti mohli."
Nebylot oväem n téchto Slovanfi, ustavičuýin vpádňm sou-
sedň svých Némcil vysazejiým, možno, jiného druhu obydlí sobô
upraviti, jako to mohli činiti älované v jinýcb sídlach, vétäí
bezpečnosti poživajjcí.
LázHé Slovanfl popisuje Al-Bakri, äpaíi. Arab, takto: Slo-
vana nemají Idzuí, ale atavéjí si dňra oda dŕava a uopou spáry
jeho nejakou látkou, která se tvorí na jich stromech, podobajio
se zelenavému voduirau mechu. Ta jest jim i na miato smfily
pK korábech. Potom udélaji kamenné ohnisko v jednom kouté
domu a nahoŕe proti ohnisku otcvrou okno k vypouStoní koufe.
Když se bylo ohnisko do žhavá rozpálilo, zakryji okno, uza-
vrou dvéŕe domu a polévaji vodou, kturá je uvnitf vestoudvích,
žhavé ohnisko, takže se z neho zdvihajípáry. Každý má v ruce
15
.zek snchého vétvovi, kterým oqí vzduch pŕivodí v pohyb a
k sobé jej pŕitahuji. A tu se otvirají pory jejich a pfebyteč-
nosti vychäzeji z jich tél a, potokem z nich se ŕinoii. I nezíi-
etane aoí ua jednom z uich Žádná osutina ani jaký vred. Dúm
ten nazývají al-atbba (bezpochyby izba^jizba). Neni pochyb-
ností, že pak vfikol hradň stavéli si Slovana též své príbytky.
Každá rodina zakladala pf-ihijtek svňj nejradéji uprostred
.dediny své, pozdéji, když se rodiny v prvotnom dome otuov-
ském víoe sraéatnati nemohly, ale pfece v óeledi a na dédicé
zôstati chtély, pŕístavovaly si povolne jiná stavení vesnieká
v podobe raJy, anebo volného krnhu. U .Tihoslovaná a na Slo-
venska jsou dosud stavení od sebe vzdáiena a viee roztroušena
UQŽ v Čechách a ua Morave, kde poloha toho dopouätéla, Že
jsou husté pH sobé postavená, ale skoro všade dle tébož zá-
kladniho rozvrhu, který od osád nemeckých nápadnfi se liäi.
K toma poukazuje též zpráva, jíž podivá Nestor o Pola-
nech (VI,): „Polané pak živí byli o sobé a vládli rody svými,
ktefížto Polaaé až dotud bratíi byli a živí byli každý svým
rodem í na svých místech vláiiiiouue každý rodom svým. Bj'li
tŕí bratŕí, jednomu ŕikalí Kyj a druhému Šček a tŕatímu Choriv,
a sestra jejioh jmeuovala se Lybeď. I mel Kyj šidlo své na
hoíe, kdež uyní jest i'ivoz BoFiôev, a Súek rašl šidlo na hore,
kdež uyní ae zove áfiekovice, a Ohoriv na tŕeti hofo, od néhož
se nazvala Ohoriviua, I vystavali mesto hrazeué va jméao
bratra svého uejstaršiho a nazvali je Kyjev. Byl okolo mesta
les a bor veliký, i lovívali zvéf ; bylif muži nioudŕi adňmyslm."
Patruo, že ve vypravovaní tom pod jménem tím rozuraétí se
má rodina.
Že Slované za pradávna hrady etavSlí, stvrzuje společné
väeohnňra jméno hrad (grád, gorod) a sloveso hraditi (p. grodzió,
jihosl. graditi, r. gorodíť), jakož i väesl. slovo okop.
O zakladaní hradu vypravuje Span. Arab Al-Bekri: Slo-
vanó takovýrato zpflsobem zakladaj í vžtšinu svých pevností.
Odeberou se k luhäm, kda hojné vody a rákosí, i vyznačí tam
raisto okrouhlé anebo čtverúhelné podlé tvaru, jejž dáti chtžji
hradu, a podlé velikosti. I vykopon kolem neho pŕíkop a prší
nanesou v násep, i zpevni ji prkny a koly, jako kdy se hlina
péchuje, až stena dojde žádouci výšky. Potom vyméŕí bránu,
ve kterou jim atranu je vhod, i chodí se k ní po dŕevéném moste.
O osadách, jež rušti Slovaaé za pHčiuou provozováui ob-
16
choda na nékterých místech zakladali, píše Arab Ibn-Fodlan:
^Bnäti knpci. pficbázejíce ze vnitra zeme na lodích. zbadají
3obe na bŕezích Volhy velké drevené domy. V takovéin domé
žije jieh pospola 10 až 20, i vice i méné.*^
í Obrana kraje. Hradové a braicové.
Dúležité budovy byly u Slovanň hrady.
Dediny či vesnice byly otevŕená m istá váirémpoli; hrad
však stavél se na misté buJ vodou, buiT skalou, buď j inak ubez-
pečeuém. Obyčejné byl obehnán pHkopem a hradbou namnoze
jen drevenou; neb kamenim stavéti bylo u starých SlovanAv
vždy zvláštnosti.
Hrady staroslovanské nelze porovnávati s pozdéjšími hrady
rytíŕskvmi: bylyť dilem jednodnšši ouéch, protože v nich ani
kamenného staveni nebylo, dilem prostornéjši , ponévadž se
v nich konali trhy, soudové, schuzky, snemy, obeti.
Hrad byl stŕedištém jistého počtu dédin či vesnic, v némŽ
se nacházel bezpochyby i chrám veí-ejný.
Múze b^'tif že slovo chrám p&vodné nie jiného neznamená^
než zachránené staveni (j mena cirkev i kostel jsou cizího p&-
vodu: ono z ŕeckého a sluje kyriake t. j. dvúr Páné, toto jest
lat castellus t. j. opevnená mistnosť).
Že staŕi Slované mivali v chrámech uchránené své bo-
hatstvi, o tom svedčí význam slova chrám u Chorvatd ^z ko-
mora i pivnice ; u BusA chramina ^ pokoj a obydli, u PolákA
je chromina := chalupa.
Hrad nemél stáleho obyvatelstva, leč že byl sidlem kni-
žete a v dobé války sloužil za útočište bezbrannému obyvatel-
stvu vúkolnimu. (Svedčí o tom Helmold Chron. L c. LXIL).
6. Brány a vráta.
Vchody do hradňv byly chránený bránami. Nyní béŕeme
ovšem slova vráta a brána namnoze za totožná, avšak nikoliv
právem.
Slovo vráta ukazuje koienom svým na vreli, virati, za»
virati; brána však na bráuití.
Vráta zavirala totiž jen co bylo otovroného a otevírala
či jak se i i'ikávalo, rozkladala so.
17
Braný nibyly pfivoílnS ta stavení, co my nyní bránami
Isoveine, ani vráta v iiícb, nýhri. brány byly zvláštDÍ mfíže,
Iježto SQ n veži či tvrzí spouätivaly a vzburu vytabovaly. Ve
králodvorském rukopisu čteine v Oldŕichu a Boleslava o jjastýŕi,
íjenž „po Sem jutre hlása bránu otevríti vzLóru."
Brány se tedy za starodávna nerozkládaly, nýbrž s hury
Kdolu pouštély.
Byly bezpochyby branné mfiže takové opatrený ruznými
rtodáky, aby nepHtele na né dolehajíciho raniti mobly. K toma
poukazuje prísloví: „Drozmni, až ho brána potŕe," jakož i ná-
stroj rolničky „brány" zvaný, k vláčení upotŕebovaný. Úúelem
totiž brán polnlcli jest „bofiti hrady a slovo bofiti je stejnó
i^oíenem svým slovu bráti, bránili, co piivodne kláti, raniti,
fcojovati znamená ; význam slova brána jest tedy pivodne bo-
lidlo. Bráň či zbraň je u nás nástroj k bojovaní; ve staro-
iSovanském jazyku znamená však brail vojnu dámu. „Lid branný"
r kľftlodvorskéni lukopisu je lid borící, ke klaní uspúsobitý."
Okolo nékterýľh hradň, pro provozováni obchodu výhodné
wloŽených, usadilo se obyvatclstvo zabývající se obchodem ve
:vláätuich podhradích, kterä pozdeji splynula a hradem samým,
S Čehož povstala mesta obchodní.
ľ. F|slcí;é vlastimsti i iúmi povaha slarjcli SlQvai.
A5koli z rozleblosti sídel, která staH Slovanó již v nej-
btaräí dobé zaujali, nutne nasleduje, že telesná povaha tohoto
úroda byla rozličná, nebyla pfec rozličnosE tato velrai značná;
E Prokop Cnesunjahj podáva zprávu (III. Goth. XIV.), že
ni Slované telesnou povahou sobô byli podobní. DIe jeho
í byli postavy veliké a silné; oo do pleti nebyli úplné bili
1 vlasy jejich nebyly ani rusé, aniž pak docela tmavé, nýbrŽ
Mčervenaié.
Herodot (lY. c. 108) udáva, že Budini, jež k Slovanňm
ďípočieti dlužno, jsou náramnž modroocí a rusovlasi. Mauri-
I (Strát. V.) tvrdi, že byli Slované nad miru otužilí, snáäe-
[ce snadne zlpiu a vedro, nahotu tela a nedostatek potravy.
Arab Ihu-Fodlan piše o jieh zevnejšku: „Nikdy jsem
Lfividel tak zrostlých lidi; oni jsou vysocí jako palmy a vždy
íerveni v oblíčejí." Jak svedčí Ktixvim, raelí Slované rusé
ly, pief tela bylarumelá, i vynikali velikou živostí. Jakušu
)Ä
vi*«y * ;/í'//vž f**;ívy*jí iri*í^^Ľy -v.C/v^ka ^-akliO" poilt: e<č>-
l^fh*// ví4^yŕ..^;f.v f',*>;iv ráz krr*ei.e Slovan^k-ého £ÍÁ äie.
ľrokop ^Uií'HfAtf'Prhj. j/O^lávaje zprávu o zp&í^obech života
*ÍArý';h hJ//v*íjft; tvplí, ^'; jv^'J tyt/^ LnjW. ??prosíé. jako Mas-
HHi(ttiti Ä ^» if^VKJÍ if^Aohti^i ^AiíiUt ^.pínon j/okrytí : co do mr^trni
jffň^f/liy mlkvkf ž<5 tihhyli hu^ívíví a Iirtíví, Tjýfarž tipŕimni velice
a ifr^mtí, MnurUtuH \tťí\ff/]n\ti^ ým jnon líd dobromyslný, prázdny
vi^lik/^ho //i^tí a iHtivotiti,
Podiif l^ili// \iylo zákla^lní f^tráiikon mravní povahy Slo-
varink/f pr/it<f/iia h^/<9 /Johy a Inú, upŕimnonf, lahodnosť a lid-
MkoMf ; iaU; j<fríii)/i) ^;ÍM/) lidHká povaha v^dy a váude se na nich
JMvila.
l)r^sU'.ií MO HímýA\(í pftdy« i<\ kl/^jrá jo úrodami svými živila.
riiitm;^JIi H|/>Víin/> po podin/iíjovanl ^sizích národu a nebyli nijak
k loiipn^jv^ýni výpriiváifi pii/.nní. Zf-idka chápali se zbrane
k úf'okii, iiln MpUn k i^tYM^C^^ prot/í>ž zAhUiIí od povahy mekci
a hhikii /limiil njálo ^jidoMtivl, Uik^^o tnnr>i)dy radéji poplatkem
tikriHoviili MVi'i ijnpiiUoly, rm/. I>y v boji prohWali krev lidskou;
K loho Víáink iiiklonik n«nim|tidujo, jukoby vAboo nebývali sta-
Unnýrnl a iidiiltiýtiii. Kdyknli pni Kitohováiii Hatnostatnosti své
tinKbytná poMiiba toho kiiKfihtt aby no KbnuiA diopili, ta udat-
noNf j»ji«h VKbiiKfivala pndlvnnl I nnphUttl Nuinýohf a dejepis
umnhoval iiiiinhA vábM'nn wlmlliy, klinrn iSlovaiiň v rozličných
bojloh Hhivnl^ vyviUb^ll, kliMn «l.hvnln dilku/y o jioh hrdinné
tiiyNli pnihlvigl.
Nolitt^rl Knitiitnvn »ibiviinätl, (iMkiniti JNotu^o násílim (lothA
a niiiMini iihnitiMíHti MViirHluMí, npnt|i)h>li vhinf hwwx a brannou
nikiMi iu)V,NS«h uldnl ilnbvvitll , jiiil pitk pMvodoni byli k tomu,
aby H iivarhk,N''uH iu\wlU»lli,v hnn-imI i^immo h nAnnly h\ibiH. Toprvo
kdyiíi gonuHUdH hÁrnduvn uldlii mm\ npn\i4h>b, nby na s^osláblou
\\m riiunkou MO nbnVill, bMMMUi^j'il tulvotvi SlwvauA Ka ont^mi
poMtupiijioo, Knv|ÍM,v «mI Hli«b opnMOihN 9iu\|ulii.
19
VSiohni etftŕí dejepisci (Procop II. Gteth. XSVI. 264—6,
Leo Hist. IX, 104, Helmold Cbron. XII.) svedčí, Že souaedé
starých Blovanô pro jich chrabroKÍ a odvážnosť ucházeli se
ojich spojenství, takže sloužili ve vojskách ruských, arabských,
nemeckých, jakož je i nalézánie ve vojskách Avarň a Hunô,
jež tito die svedectvi Fredegara (Chrnn. XL VIII. 432) vždy
I staveli do prvnich rad pro jich chrabrosť a odvážnosť.
Nájezdy dunajských Slovami do ríše byzanlské, pochody
Ruaú na východ a mnohé názvy vetvi Poiabských Slovanňv
i svedči D jicU udatnosti.
Slovo Vaifor objasňuje se sanskritským vagara := chrabrý,
I ném. wacker; dosud se zachovala v ruätine v dialektu okolo
I Kostromi ugar zz udatný.
liadrici znači lidi hiidré.
Ljutiči znači lidi lité.
Ilatafi od slova rat =. válka, boj, (bojovný).
Veteti, druhý název Luticä, taktéž značilo chrabrosť, jak
udáva Helmold (II. 2.):
„Ctyry plemena Kičané, Cerezpéäaué, DolenČané a Bataŕí
nazvaní dle jich chrabrosti Viloami (ném. forma slova Veleti)
čili Ljutioi.-* Slovo Velet znamenalo beze vši pochyby tolik,
CO ruské dialektické (v Bélonisku) Volot =l bohatýr a znači
se sanskr. valonisku ^ silný.
I druhý název Bodrícii ^liarorfi" vyjadhije se polským
a Českým rarog =: sokol ; také jméno Vamň iiepocházi asi od
teky, pri které žil a znamenalo by obdobné voroni =. vraní
(balt. Slované na misto vrán vyslovovali varuj, tak že by feka
Vamova jméno své byla obdržela od Varuô a ne tito od Feky.
Nejpatrnéji vysvitá rfoŕit-oscf/eľnosŕ národa slovanského z jeho
nakladaní s nepfátely. Kdežto jiní národové své zajaté ve valce
do tuhého otroctví vlekli, väeliké ukmtenstvi nad nimi provo-
zujíce, podáva cís. Mauritius (Stratég. 273) o Slovauech zprávu,
Že oni zajaté neodsuzitji k stále porobe, nýbrž že jim dávaji
Ihôtti, aby dle vňle své biuí povolení návratu do otčiny smeli
sobé výkupem spňsobiti, nebo jako lidé svobodní a pŕátelé mezi
□imi navždy 2i\9tatí. Cisať Lgv opakoval svedectvi Mauritift
téméf doslovné.
Císaŕ Mauritius též vypravuje, že Slované svobodu nade
väeoko. miluji a nižádným zpňsobem k sliižebnosti a porobe
potáhnouti ae nedaji Také Nemec Vidukind praví ve spisu
20
svém De rébus Saxon. gesta II. p. 664 o Slňvanech polabsk;
že radéji podnikali váechny zpňsoby bidy, iiežli ztrátti svobody,
a že, jako Némcflm (Sasfini) jen o rozšifeni svého panslvi, tak
Slovanom jen o zachovaní svobody a iijití porobii píle byla,*
Slovaué jsoUĽQ dle pôvodu a ťodu svého väichni „Srbové"
t. j. pFíbiizni, méli v prv<jtni dobe všiclmi mezi sebou stejuou
osobní svobociu, stejná práva, neznajlce jinóhorozdílu stavu (jako
jinde pánfi a porobň), leč který se vsnde prirozené jevivá za
píifiinou rozdilu v jmení, v pfevaze duševní moci, zkušeností
ancb vzdelanosti, jakož toho dosnd shledávámeu 8rbú zadunaj-
ských, u Bulliarú a ť'eľnohorcfl, u kterých inarné by bylo hle-
d ati rozdily politických stavii.
Z toho zjevno, Že bezvýminečná osobní svoboda a rovnoat
väoch oboaiiň pred zákonom byly základni známky staroslovan-
ského života politického.
ObzvláStní zalibeni mival vždy národ Slovanský ve spevu,
hutlhč a plesu, i jest to jedna z nojkrásnéjších jeho vlastností,
které ukazují na veselost a otevŕqnost mysli, jakož i dobrotu
srdce, nebof lídé zlí a potméäíli neraají v obyčeji prozpévovati
sobé, nýbrž zlost svou pod zasmušilosti ukrývaj!.
Udrželyf se z dob pohanských jako zázrakem až po dnes
nškteré zpevy národní co pfovzáoué památky, které vynikají
nšlechtilou prostotou, hlubokosti citu a spanilosti mySlének.
Dobrosrdeénost a živá sonoitnost starých SI ovaň Ď byla
prameuem jiaé otností, hoslínnosti, kterou ti to od pradávna
vynikali,
O nadobyčejné pŕirčílvosU Slovanťi ku príchozím a hostum
vyplývajfcl z prirozené dobrotivosti a slechetnosti srdce a nad
to ješté zvláštními zákony za svätou povinnost uložené, samí
nepŕíznivcí Slovanô vydávají nejchvalnéjši svédectví.
Jtfii«ri7ŕMs (Strategicon V.) píäe ; „K príchozím cizincômjsou
pŕívÉLivi a opalrujtce jicb s velikou bedlivosti bezpečné pro-
vázejl je s místa na místo; pŕišel-li ale host vinou priivodčiho,
který ho chránili mél, k nejakému úrazu, souaed nejbližäi ci-
zince mstiti povinen jest."
Adam Brein^hj píše takto o Slovanech Baltských: „Ve
Voly ni, jednom z nejkrásnejäíoh ze všech mést evropských bydli
* TranseuDt sane dies plurimi bis (Saxonibtig) proglúrín et pio magno
latoqiie imperio; illia (Slavis) pru libertate et ultinia srrvíťitc varise riTtan-
tibua.
21
t'Slované s jinýDii národy, Ŕeky i Barbary; aao i Sasíoi, pŕíchozí
I sem, poživají Btejných práv s tuzemci s tím toliko obraezenim,
I aby za času svého pf sbýváni v mčate nekonali vetejných obradu
E vyznaní svého kŕesfanského, Celý národ tan oddáu jest jeäte
I blmlám pohanským, aväak v príčine mravô a pohostiustvi ne-
leš lidí nezištnejších a dobromyslnéjšich."
V tévDŽ amyslu vypravuje Hdmold (I, 82 LXXXI.) o po-
I hostínství Slovanu Polabských: „Pí-ibislav (kníže Bodricfi) prosil
I nás, abychom se v jeho domé uhostili. Na stole pro nás pH-
[ praveném bylo 20 jídel. Tu jsera se presvedčil ze zkntäčnosti,
I o dem jsem slýohal z vypravovaní, ifi ?; pohosHnstvi neni národu
l.nad Slovany. Kdyby se kdo — což se velmi zHJka stane — na-
i'lezl, Že by prespolního hosta odstránil, volno jest každému jeho
■yfibytek i statek zapálením v popel obrátiti, V tom jsou též
í-jedné mysii, že ten je nečestný, podlý a verejného opovržení
1 hodný, který by se nebyl obával, odepŕití hosti svému chleba."
Podlé Scjritl'i u Pomoŕanú na stole vždy pPichyatáu byl
tuéjaký pokrm. V obydlí každého hospodáfe byla oddôlouá svét-
loice, čistá a upravená, která stoužila toliko k uhosténi a sto-
llováni; v ni se náležal stôl, jenž vždy pokryt byl rozličnými
■jjokrmy a nápojem, a byla-li již jedna miaa vyprázdnená, íhned
Tpŕinesena jiná. Pred myärai pokrytá jsou jídla velrai čistým
rubrusem; i tak jsou pokrmy vždy a v každé dobe pohotové,
■kdykoli by píiäli hosti, buď domáci, LmiT oizi; neboE väedse do
Isvétuice pohostinské, vše naleznou prichystané,"
Chlebem a soli vítali starí Slované hosti své, kterýžto
lobyčej na mnoze dosavád se zachoval zvlášté na Slovensku a
liuskii; a nemél-li kJo hosta svého čim uctiti, dovoleno mu
■ bylo vziti pntC'obu svou bez opovezeni od bohatäího, kdekoli jí
Inalezl, z čeiiož povstalo porekadlo: „Co v noci ukradneS, ráno
■ rozdej hostám."
U Ilusú dosiid se jmenuje host i hlébosol a hostina hlé-
tboBolstvem; také české prísloví dí: „hosta chlebem, solí — ne-
[Edvoŕáka holí (pŕivítej). Se slovem host splýva jemné slovo
hostina CO kvas, což poukazuje ku častovaní hosta cestou
(timdleného.
JakoŽ pohostinnost k cizincum, tak bylo i ofiatrováni starca
-neduživých a chudých pfedni povinností a obecnou ctuosti Slo-
&; v zemi jejich novidáno ani žebrákú ani tuláka.
22
O poctivosti Slovaufl polabských svedči krouisté, ;
zboží aDt poklady své pod zámky nedrželi, nýbrž vel'ejné oWI
dvoHch 7 otavŕenýcb truhlách stati nechávali; neboC v zemi I
jich nikdy slýcháno nebylo o zlodSji, dokud se v ni cízídOÍI
neusadil i.
Tato pŕivštivost, mirnost a tíchost Slovanú, jakkoli jíml
jednak slouží k nemalé chvále, s druhé strany často na äkodn^l
jim bývala; nebot nehledíce k behu udalosti svétovýcli, neuméUf
pHznivých okolností k svému prospôĽhu využitkovati, ale coato 1
od jíných národu pŕelstSni a podvedení bývali, kteŕí co na niolil
naoci obdržeti nemohli, úskokem a zradou dosahovali.
Na zapadni Slovany doráželi ustavičné sousedé jich NemoíJ
vlasti jejich sobé podmafiujice, na jižní pak Rekové a Vlaäi, T
Odtud poroba a nevolnictvi prešlo k Slovanom, protoža ti, kteŕi-l
se nepíáteldm svým v poddanství dostali, zakoušeli nejtéžäi slu-
Žebnosti, snižováni jgouca za otroky a s dobytkem zároveň stavení.
PŕevrácenI národniho jména Slovan v podlý význam otrok&
(Sklav), ktorého dosiid väiehni národové germanšti a romanSti i
nživaji, pochází odtud, že v zemich slovanských, které se dostaly j
po krutýoh bojích pod pauatvi Némm\ (tedy zejmena v zemi
Slovencii a Slovami Polabských) zajati Slované v VUI., pab J
X — XI. Blol, honí'né prodáváni byli do otrootvi a naplňovali.!
trhy západoevropské.
Krásny vénec národnich ctnoati v mravní povaze Slovanfi,
k nôrauž ješté pripojujeme pobožnou mysl, mravopoíestnost a
kázeň, vérnost v pfátelstvi a manželství, prostota a srdečnosfc ,
v doraácÍĽh a verejných ohradách, pracovitost, hyzdily väak od
pradávna též mnohé vady, které na celé pokolení težké bidy
a pohromy až í ueuchylnou zkázu uvalily. Jakož stafi Slované
byli jemní a schopní, pričinlivi a dflmyalni, byli také marní a
smyslnf, lehkomyslui, tak že vskutku na pravde spočíva výrok:
Slovan miiohem lépe v neätestí nežli ve štésti chovatí se umí.
BylyÉ to lehkomyshiost, malá pt'če a stitrost o hudoucnost a štéatí
svýoh potonikú; ve Štestí prostopáäná bujnost a nevázanost,
v nehodách brzká málomyslnost a nad to popudlivost mysli a
prchlivost, ze kterA opSt vyplývala zpozdilá nenstiipnost a svó-
hlavost a z ni se plodicí nesvornost a mstivoat. Dejiny slov,
na premnohých listech touto vadou jeou zbyzdény.
Již Manritus (Strategicon XI.) vypravuje o dunajských '
Slovanecb, 2e jsouce t mnohé malé obce rozdrobení a rozkon-
skovaní, nesiieaou nejvyäšílro vojevxWce nad sebou, nezl'idka se
niezi sebou až na smrt pronásledujíce. Z pŕiéiny té, praví, že
nesuadno býva amlouvu s nimi učiniti, protože poctivého mezi
aebou jsonce úmyslu iiro nesvornost a neúsfcupnost na spoleóné
úmluvé 86 neustanovuj!, a když se tak i stane, ostatní proti
tomu se zdvilinou, nebofi jeden druhému uechce býti posluSen.
Vzhledem k tomu, že u Slovanu bylo mnoho náčelniku mezi
sebou nesvorných, radil i Mauritíus, aby Byzantínci ve válkách
se Slovany k tomu hledÔli, aby nektofi z pohlavárd, bud sliby
lebo dary na jich stranu byli privedení, aby tak Slovauúm
pfekaženo bylo, spojití se pod jednou hlavou.
Také Arab Massndy piäe: Slovan delí se na množstvi rodô,
j vespolné se nenávidícíoh, z nichž každý má svého knížete,
' U Ahit-Oheid-Äl-Bekriha (f 1094) se opét dočítame; Slované
I jsou národ tak mohutný a strašný, že by jim nemohl níkdo
\ odolati, kdyby nebyli rozdelení na množství pokolení a rodfl.
Svárlivost a neriwmst pocbázejioí z pŕilišného bažeuí po
' osobní nezávislosti, jež nepHpouštŠla tomu, aby se jednotlivá
plemena společnémn vôdci podrobila, byly prekážkou, že se
Slované nikdy nemohli povznésti k vyšší politické myšlénce,
k fijednocení väech úmyslňv s pfekonánim osobních vášni a ná-
ruživosti, pro blaho národa a proti cizi premočí; ony byly i pŕi-
'činou záhuby mnohých pokolení slovanských, naboE nept'áteló
použiváe rozmfäek nejednou hojné kofistilí pro aebe k veliké
škode svarlivýeh soukmenovcú i splnilo se u nich ouo pravdivé
prísloví: „Kde krajan nemiloval krajana, má cízozemce za pána."
Jak Q celých národa slov. tak i mnohých dosti chatrných vetvi
jejioh shledáváme. že se í mezi sebou urputné baäteríli ano
i i vraždili, a než by by byla strana strane nejak vyhovela, pH-
I Jítnali radéji cizince a zlotŕeué tlupy na pomoc. Bezbranná
I mlrum ilovnost SI, z jedné a pfevaha ve vojenské sile suro\-ých
I uáJGzdä z druhé strauy ničila a maMla neustále hranice naší
1 starosl. vlasti tak, že Čím dále tim vice delo se rozdrobení ná-
I rodu a miSení se jeho s kmeny sousednimí.
Mimo to vytýkati Ize Slovanfim jakousí tékavost mi/sU po
ŕ následovní ctvi a nľsŕizeni': milováni chozrmSIini/, tak Že jim váe
tpfespolní bývalo víca po chuti, naž domáci, a i jazyk a sp&sob
Isivobyti vždy príjemnejší nežii vlastni a matel-ský. Již Taoitus
bpravi o Venedech, že mravy své sarmatskými spôsoby nakva-
äovali. Vtirajici se cizota cabývaia porád iiiocnejšího pfisobeni
v domáci záležitosti, čimž porušeui bralo jadro národa,
Vším tim, CO o nectoostech na povaze SlovanťS Ipicich,
povSdino, pošlo, Že Slované, kmen tak valiký, lidnatý a roz-
äífený již v staré dobé mnohému dobrodružnému, treba sebe
menSimu národu v poddanatvi a slnžebnost se dostávali, a že
povadivše se mezi sebou, volili sobé radéji panovniky pnvolávati
nežli pustiväe mimo sebe huév, pokoŕiti se jeden druKému. Cas
vyrovnal vinu i trest, praví Šaíáfik, Slované vrchovaté zažili
plodä své nesnáäelivosti , a pŕece ani dosud nezmoudreli.
I
I. SiiH).
Kazvini (Charmoy 343) vypravuje o ruakých Slovaiiocli
ie svobodné dívky chodily s hlavami nepokrytými a že jinoch,
jenž si náklonnost nékteré divky získal, hodil jí na hlavu ne-
jaký závoj, což když bez odporu prijala, byto zniimenim. že se
choe stati jeho manželkou. Dle loho bylo by uzavirání sňatku
záviselo od svoboduóho rozhodnutí se dívky ; aväak týž spiso-
vatel na jinóm míste {'■J45) praví, Že sňatky dély se podlé vúle
a rozhodnutí knížeto a nikoli podlé vlastni volhy. Možno, že
oboji zpäsob byl v obyĎeji. Svatebni dar u Slovanu byl dle
Araba Al-Beknho velmí značný a obyčeje jejich v tňto pH-
činfi podobné prý byly obyčejňm Berberuv. Když ho nékomu
dvé nebo tH dcéry narodily, pokládáno to za vyhlidku na zbo-
hatnutí; aväak narodili-li se dva uobo vioo synfl, bylo to prí-
činou chudoby,
Nestor (X.) vypravuje o Polanech, Že mélí svatebuí oby-
čeje: nechodím ženích pro nevestu, ale pi'ivádäli mu ji vei'^er,
a zrána pfinášeli veno její. O Dfevanech, Radimicich, Vja-
ticích, Sevoranech a Kfivicich udáva ve své kfestanské horli-
vosti. Že u nich j akožto pohanu, kteŕí, neznajice zákona Božího,
sami sobš zákon tvoHli, manželstvi nebývalo, nýbrž že si unúšdí
divky u vody, scházejíce se mezi vesnicemi k bésovským hrám
a zpévôm. A tu nnáäelí sobš ženy, e kterou kdo se umluvil
a mivali po dvon í po tŕech ženách.
Zajimavý jest zpfisob, kterak slavívaji odtlavky stiirocčrtii
bespapovci t. j, sekta rozkolníkS ruských, nemajicich kneži, jichž
nékterá Část žije v Bukovine.
á nevSsta, prv© než vedení j'sou pifed daskals
(djaka), naisto kn§ze zastupujiciho, pŕistoiipi pred otce a. matku,
by od nich požehnám obdrželí. Žebnajíce je, drží otec na za-
ložených rukou domáci ikony a matka chléb a sfll, Jestli
obfad ten zbytek starodávnych pohanských dob, držel bezpo.
chyby slovanský otec, žehnaje novomanžehim, misto ikonň na
rukon obrazy neb soohy domácich búžkú a takto jménem celé
rodiny, zemŕelých členu nevyjiraaje, blahoslavil sfiatek.
O pomeru nianSclky k muii a o post-avení íen vflbec nemáme
urSitých zpráv; tolik väak jest jisto, Že ženy slovanské byly-
vúbec clčnčjSÍ u vášenéjší, než u jiných nároilú a že poživaly
vždy slušné svohody, práv a váinosli. Ony nebyly stŕeženy a
zamykaný, jako na východe, ale bylo jim volno pŕedstupovati
jak pred lid domáci, tak í pred pHchozi a hosti.
Byť i Vauda l'olská, dcory Krokový, Olga Ruská, Tnga
n Chorvatú pred historickou kritikou obstáti nemély, svedči
1 již postavení a udržení takových povästi dostatečnô o tom, Že
starobylý společenský íád praotoú Slovanských pfipouštél vy-
nikaní takových obzvláítních žen.
Libuše se v nejstarší naäi básni líči jako žena í'.vláStni
' rozumnosti nadaná, jako knéžna, neodchylujici ss od T'ádu, uá-
rodem zavedeného, jemu posvátného, co zástupkyne spravedl-
iiosti ,po zákonu vékožizných bogóv."
Že českému búsníku nejstarší doby možno bylo myslifci si
I iEenu na trónu Vyšahradském, ženu nad národem vládnouoí,
toť doatatečuým dúkazem, že postavení Ženského pohlaví za
pravSku spočívalo na základoch pomerné alespoti rovnoprávnosti
i Hdskostí.
Služba deľ véhlasHi/ck, jimž svéfeny byly desky jiravdo-
datné, predpokladá vážené postavení v námdé, a jeu toto své-
dectvi ruči za to, že slovanské divky a devy za pohanských
I nebyly otrokyne.
Mfiohoécnslvt, povŠechuý obyČej pohanského veku, iiebylo
I síce u Slovanô zabránéno; pospolitost však lidu prestávala za-
jisté na jediné žene, i rozhodovala v té pfičiné láska a vňle
, a bezpochyby i jméní jednotlivce.
Bývalo-li žon vice, vždy jedna a sioe prviií bývala hlavni
hospodyní. To výslovné stvrzuje Sefrid, mluvé o mnohožen-
'i6
atví u Baltských Slovaiiň; dle neho jen jedna žena byla ženou
zákonitou, ostatní považovaly se za souložnice.
Pŕemyslovi vime, žo mSl jednu toliko manželku, totiž
svoti Libuši. I Helmold pripomína jen jednu manželku panov-
níka Kanú, Kruka, totiž Slavinu. Ze pohanšbi Slované vice
žen mívali, toho dňkazem jsou slova: „OtČik zájde k otoúm,
ostavi v dedine dietky svoje i svoje Ijabiue" (milé ženy) aZá-
bojova slova :
„I pŕíjde cuzi úsilno v dedinu,
i cuzími Blovy zapovida;
i kak s6 zdie v utizej vlasti od jitra po večer
tako bé zdieti dietkám i Ženám,
i jedinú družn nám iméti
po púti vaiej z Vesny po Moranu."
Fredegar vypravuje (XLVIII.}, že mél Samo, panovník
český 12 žen; dleslov Ibn-Fodlana (Prähn 21) mél ruský jakýs
kniŽe 40 žen. které však spiše za aouložnice považovaný bytí
mohou. Kazviní (f 1283) [Ciiarmoy 343] uvádí. Že Slovanfim
voluo byio míti ííO a i vice žen; o Vladimírovi Velikom vypra-
vuje Nestor, že mél ŕí žen a 800 souložnic (íJOO na Vyäehradó,
300 v Belehrade a 200 na Bŕestovó).
Ješté okolo roku 874. shledává pápež Jan VIII. v listu
Koeelovi Moravskému, aČ v jeho zemí kŕesÉanství již utvrzeno
bylo, toho potrebu, vyhrožovati vyobcovánim z cirkve všem,
ktefi zapuzovali ženy a pojimaii jiné, výslovné uvádéje, že se
áeredný tento obyéej zachoval z dob pohanstvi. V životopisu
SV. Vojtecha dočítame se, že biskup tento nejvíce žebral na
mnohoženstvi, za jeho doby jeäté obvyklé.
1 Kosmas, který všude a zvláSté v ptíčíué té jeví se co
pfisný mravokárcB, pronášt ae v kn. I. cap. B6. k roku 1002,
že tehdáž (za Oldi'icha) ješté každý muž dle své libosti dvš
nebo tfi manželky míti mohl, a že uebylo za trestuhodní^ po-
kládáno, odtial-li kdo sousedu svému manželku, tak jako opét
manželka bez prekážky provdatí se niohla za jiného muže.
Dle téhož Kosmy (kn. 11. 4.) vydali biskup Šehíŕ a kniže
Bfctisltiv r. 103ÍI, za príležitosti vyzdvížení ostatku sv. Vojtecha
ve Hnézdnä zákon, aby manželstvi odtud byla nerozlučná,
tak aby muž pouze s jednou manželkou a žena s jedním
mužem Žili.
27
Ctidfíost jMincn a vérnost Žcn slovanských chváli fcémôí vSi-
clmi aouvéci spisovatelá, Sv. liuiii/tk, arcíbiakup, apoátol Némcfi,
ač zarytý nepŕitel Slovana, vydáva v píidine té nejskvélejäi
avédectví v listu N. LXXn.
Totéž potvrzuje dvé atoleti po Bonifácovi cis. Maiiritius
Strategicon 273. Žeay Slovanú zachovávají neporašené stml u
vérnosC manželskou, takže mnohé z nich po smrti maažetä
samy sebe dobrovolné usmroují, aby nežily v op«äténi.
Že i u ruských Slovanft žena po smrti svého muže dobro-
volnSse s nim dala upáliti, o tom svedči arabäti spisovatelia Ifm.
Fodlan, Masstidi, ĽimeSki. Mttssudi vypravuje, že i když ze-
míel muž svobodný, mnohdy pHhlásila se dívka, která se od-
hodlala k tomu, aby zajedno s jeho mŕtvolou upálená byla. Ne-
vérnost byla prísne trestaná, jak svedči Detmara Meziborskóho
Chronicon kniha VIII., kap. 2.
O práci delili se muž a žena, í nebyly ženám veäkeré
práoe ukladaný, jako to obyčejem bylo u starých Germanň,
kteŕl, navrátivše se z honby nebo z války, bezo väi daUi péče
BÍ hoveli, ponechavše ženám aotrokúm staľost o potrebu života.
Že také ženy Slovanú v bojich a bránení vlasti osvédŕovaly
8V0U hrdinnosí, svedči byzantinský dejepisec Theophanes, po-
kračovatel Prokopa, jenž vypravuje, že po jakési bitvé mezi
zabitými Slovany také ženské bojovnice na bojiáti mŕtve zfistaly.
Mužove u Slovanú vzdelávali pole, ošetfovali dobytek, pro-
vozovali Femeslo; ženám náležely práce domáci, pripravovaní
pokrmu, strojení odevu a vúbec uspotádáui domácnosti.
3. ItoÉa.
Kodiiiy slovanská neskládaly se jako na mnoze dnes toliko
z rodičov a jích detí, nýbrž z celého vétäího pťátelstva, z víoe
rodín, které zúatávaly pohromade pod spoleŕ-nou hlavou rodinnou
a v nedíinosti svého nemovitého jméuí. Pŕedataveným takové
rodiny, který pod jménem ot (otew) Ci déd celou iieledi co ,.glava
fieledina" vládl, býval obyíejné nejdospélejší či nejstarší v rodu,
protož slul též starosťt (stafeSina), i byl volbou dospelých élenú
rodiny na místo své doaazován. Litvíni jmenují i strýce Čili
r bratra otcova „dSdé", pretože po smrti otcove obyčejné nej-
[■ Btarfii bratr otcúv ve vládu pokolení svého nastoupil, čili via-
(Jykou sa stával. Ot {d§d, stsŕeáma, vladyka) spravoval rodinné
jméni, polDosti, louky, veékeren dobytek a nábytek; on ukladal
práce váem členúm rodiny, ktefi oin byli povinní poslušnosti
a úctou jako otci; on též všiide ve vefejnosti zastupoval ro-
dinu 8V0U.
v LibuäínS souda tento fád rodový trefné jest vylíčen
slovy:
Ysiak ot svej čeledi vojevodi,
mužie paäú, ženy ruby stroja:
i umreli glava fieledina
deti vsÍB tu Kbožiem v jedno vládu,
vlády k u si z roda vyberúce,
ký plezné — dlé v snemy obodí,
chodí 8 kmefmi, lechy, vlaclykami.
Nemovitý statek rodový (zboží), v johož spoleČenství se
pŕedevSím jevila jednota a spoleČnosE rodu, slul déditta (od deda),
pon§vadž pŕecházel po dédeĽli na potomstvo a dédic )6 pôvodné
ten, kdo k jístó dčdinč t. j. k dSdii patfi, t. príbuzný. V tom
smyslu zpivá se ješte podnes ve staré písní ŕieské o av. Véuslavui
dédici zeiné české, t. j. rodem svým k Cechum patŕioiin. Že
pak rodina pravidelné v jedné oeade bydlela, proto í osada
vesnická u Cechoslovanú jiodnes slovo dedina. Dedina diove
Slovákŕiin a Polákňni oičlznu, oU'hui, .Jihoslovauúm builin'i. Ko-
reň slov téclito jest teutýž : ded, bátja '— otec, tedy pf edek
pot-omsLva rodového.
Ponévadž celý statek náležel rodine, která dle pravidla
zastávala v nedilnosti a starosta byl pouhýra jeho správcem,
po jehož smrti členové čeledi nového starostu sobe zvolili, ne-
znali starí lálovaué dedičností ve smyslu i-imskóho a nemeckého
práva, a slova dčditi a, dčdic ve smyslu tom rňzné znôjí vjazy-
cích slovanských (polsky dziôdzíczyč, luž. naniérki dostaô, rusky
naslédstvovaC, bulh, meres (tur.) jimatí, srb. baätiníti). Dedina,
jsouc živitelkou rodu a trvajícím základem živností, pŕecházela
beze väeho pofízováni a bez závČtn pokolení na pokolení, které
bylo jen mónícím se požívatelem požitku ČilÍ výnosu jejiho.
Vzhledem k tomu neméli i lálované společného slova, jež by
bylo naznačovalo latinské „proprium" co majetok, jraení, které
se u vSech slovanských národu jínak naznačuje : luž. vobsed-
Žéústvo, pol. vlasnoäč, rusky sobsvennosf, srb. Bvojina, imetak.
ľ^'čelitost dediny byla ohránána, vybývány byly dcéry, které
se z rodu vyvdaly, toliko vécini aemovitými, vónem.
Cienové rodu sluli dohromady (Vto?, kterým slovem a£
L dosud označuje se služebný Iíd v domé (ĎeletT, Čeládka), Jméno
. íeled stejné jest i korenení i významem ae jmánem knlcno, jio-
' kalení; neboE ze starší formy /.'// povstalo novejäí vcl. Když se
L totiž rozmnožil počet členu rodiny, zástávajici v nedilnosti,
pfistavovaly se nové príbytky okolo príbytku deda do hola^
a každý snarl, jenž do kola dedičného náležel, slul kolednikem
pozdôji čelednikem. V Haaoverskii, Mekleubursku a v jinýoh
zemich nemeckých, driihdy Hlovany obydlených, roxeznávaji se
až podnes vendickó fiili slovanské dediny (t, Slovany za ataro-
Ĺdávna založené) od némeukých tíra, že ony domky své majI
ftdo kola, nemecké pak do délky po ailuicí.
I Váichní čleuové rodiny byli tnoai sebou rovni ; nebylofi za
r starodávna asi pravého rozdilu mezi dótmi a služebniky. A že
t Bttóí Slovana tim méné znali a méli otrok;/, tohof dúkazem jest
r slovo „otrok" samo. Otrokem pôvodné byl každý, kdo otci
I patril, kdo se ŕíJil a spravoval oteckými rokff (slovy); váichni
pak otroci (deti) pracovali spoleôué za otce čili deda. U Pola-
I banň slulo ditä voírib (otrok), u Slovincov „otrok" podnes je
I tolik CO dtté, kdežto slovo to n jiných Slovana znamená již
L alnžebnika, nevolnika.
I Znali ovsem staH i slovo dité, aväak syn i dcéra nazývali
[ se jen ua tak díouho détmi, dokud se kojili, Jakmile doroatli
I a k práci zpusobilými se stali, jmenován chlapec ruheín a dívka
I rabou, kterážto slova se pondéji v rtib a 7-ohft promšnila. Vrnko-
I pise kralodvorském žaluje divkadovody spadla: ,Jáz neäčastná
■ roAa;" na Morave ve východní časti aŽ podnes každé dóvče
■jmoQuje ae róba; u Rusu slove díté rebja, v množném dísle reb-
tjttUi i Cech zná slovo robií, robátko,
■ Ponévadž slovo rab a raba hledí koŕenem svým k rabiti
■ (pozdéji robiti), což je tolik jako pracovati. jest robé dité, totiž
I pracovník vftbec a rob tedy pracovník a z toho patrno, jak
I- v pozdéjäí dobé slovo „rab" Í otroka t. j. služebníka znamenalo.
I Již v rukopisu kralodvorském znamená slovo pa-rob otroka :
[ „Aj Ludéče! ty jsi parob na parohy krále!"
L Eab, rob znamená robotníka, pracovníka; a ponévadž i ayn
HdoBpélý pracovati musil, i syna; také v néméiné nachází se
■.slovo rnh čili pôvodné arb ve smyslu syna. Nynéjäí nemecké
Erbe t. dádic slulo ve staré nSmÉiné arhja a znamenalo i déď^
i syna, Arbja je tedy pôvodné jako slovo rah, roh, robotnikem,
oráČeín, členem rodiny rolničke, syneni rolntka, deda a tedy
všim právem dédicem.
V kftždéra kmeňu náležela vláda vrchní jedné rodine, ze
kteréž jedine starosta obecný (župan, knéz) mohl býti volen.
Takou méron ku pŕ. v Cecliách rodiny Slavnikovcô, Viastisla-
vicúv a Pí'emyslovefi prvotne meli dádičné vládu nad kmeny
Chorváta, LuČanú a ostatnioh Cechu.
Když pak pozdeji veškerá zeme ližeji spojf^na byla pod
vrchní vládou knížete českého (Pražského) a staré kmeňové
zŕizeni žup pominulo, zastala panovDÍcká moc nad celou zemi
českou v rodine Premyslovoflv.
Starostou zemským (knézem, knížetem) uemohl býti nikde
jiný, nežli rodié rodiny Pŕemyslovicke. Bŕetislav I. avobodnon
volbouzcelé rodiny jen obmezil známym svým zákonem, usta-
noviv, že po smrti knlžete nástupcem jeho smi býti neistarSí
z rodu PFemyslova, Na ŕ'erné Hofe podnes moc panovníci
vlastní jest rodine Petroviŕil z kmene NegoSĎ a panovníkem
nemAže býti níkdo jiný, než Petrovič, tfeba byl sebe mladší.
10. o pokrmecti a nápojích starjcli Slovanu.
Vzdéláváui poli a chov dobytka náleželo u Slovana za
doby pohanské výhradné mužAm, o jidlo a odevy péči mély
ženské. Za tou pŕiSínou, že starým Slovamini úrody polni po-
akytovaly nejvice výživy, byla jim i moučná jidla zvlášté
oblibena.
Z obilnýoh zmok, semlonýoh na krnpky, vaHli si kaSi^
která byla bezpochyby pňvodnira a hlavnim pokrmem Slovana,
nebof jméno to (kaAa, kaäica) nalézáme ve všeoh jazycich
slovanských.
O väeobecné rozSiíenosti kane HvňdĎí pHslovi; „foukatiné-
komu do kaäe,** to jest mfoliati se mn do jeho záležitostí, „on
umí vlce než kaäi jísti," t,o jont; vlce než oo obydejné. Cech
má dosud pHtilnvI: „kaAe, máli naSo," a Rns: ^hlôb naš batju-
Ska (otec) a kufta tnatuftka." V Oecháoh až do minulého sloletí
udriSela se na nôkterých mÍHtpľli (v Ktrakntiicich, Jindŕ. Hradoí)
31
Badace tak zvané „sladké kaäe" t. j. hndä strojených c-budiaS
v jisté výroční dny, jichž blavníin jídlem byia kaše, kterou se
hody skončily, kterýžto obyčej, jak se zdá, sabá daleko nazpót
do starobylosti. Maďari naučili se kaäi od Slovana a nazývají
ji „kusa."
Když Slované u vynalézavostí dále pokročili, jali se zrna
obilní ranontí tóž na jnouku * a síce na mlýnecli. Staroslovan-
ské mlyny byly asi sotva jinó, než jaké v starožitnostech Hm-
äkýcb vyobrazené spatŕujerae Sestaveny byly ze dvou kamenň,
z DÍchž jeden mél podobu boinolovitou, jsa jinýin podobným ale
dutým kamenem pHklopen. Svrchní kámen, mája otvor, jimž
se zrní zvolna spouštélo, byl pomoci rukoveti otáčen a roztĺra!
I ssrní na mouku zaji^té hrubou a nečistou. Mtýny, na nichž sa
I práue pomoci dobytka a tekoucí vody konala, byly nékdy po
ľAlexandru Vel. vynalezeny.
Slovo mlyn je všem Slovanum známo: luž. a polsky mlyn,
. ohorv. mlin, elov. malin, mlin, staroal. mlinb ; také slovo ier-
\ ňoi! jest všeslovanské: rusky žernov, 3. obor. Žrvanj, zrna, slov.
\ írnek, starosl. žrbay.
Vynález mletí zŕn obilných vedl zajisté k pečeni chleba,"""
I (akže tento pozdejäibo jest pävodu než kaSe. Od Slovanťi pŕe-
rfilo slovo cbléb ku Gothäm (blaibs, Laib), též Cudové je prijali
L(Ieipae, laipe). Pečení chleba byl v starobylosti vynález velmi
RdGležitý, protože cbléb, jsa nadmiru pohodlným jidlem, dal se
■i k práci na pole vzíti a na deläí čas nscbovati, tak že sň jim
rílovék osvobodil od otroctvi. jidla stále čerstvá pHpravovati.
^Jak se má kaše ku cblebu, tak se má mlt'ko k maslu, tvarohu a
Tato jsoii též trvalejší jidla a osvobodila Človeka odnut-
Enoatí, starati se na jistém místé a v jisté dobo o jídlo.
Zvláštni pochontkou byly již starým Slovanum koláče, ne-
boť slovo to znají väickní Slované (jen Rusové pirog).
Mimo niouíiiá jidla jidali v dávnovékosti Slované též mäso,
Ka6 bezpochyby jen na hody a svatky, o kterých bobúm svým
I obetovali mäso zvíŕat. Z toho patrno, Že to, o čem se domní-
l'Tali, £e bohum samým milé bylo i Hdé sami jídávalt.
V rukopisu králodvorském čteme , že Vojmir obetoval
* I bIuvo to je vj^csloTRnaké ítejnč Ekorn unigie v liiKJrkŕm jftuyku (maki),
{wlsht^m maka, ruBkém (rniika), s. chór. (mAkn), slor. moka.
' Slovo chlÉb naskytá se u išuch Slovana: laz, kliljcli. poisbj chleli,
í. rli. Iiljcb, slov. Iilťli, tak í v ništíné n atarosl. blŕlih.
„bnjaa kravioa"' a naložil „tučné kýty i pleoe Sesti jezdcem
za vozí."
Že též zelenÍD; a luäteainy sloožily starým Slovanúm za
potrava patmo z toho, že pestovali repa, hrách, čočku, bob,
mák a jiné roetliuy mimo ovoce, z aéhož vsaile rozStŕeny byly
hrnäky, jablka, viáa€, slívy a orechy.
Nápoje starých Slovana byly mimo voda a mléko : /"Vo,
meflovina a rino.
Pivo bylo již Aegj^fanflm, národäm asijským, Bekflm a
KÍmanúm známo. Již Herodot vypravuje (II. 77.), že staŕi ná-
rodovó, zejraéna Aegypíané vyrábéli z jeémena nejaký dráh
silného n.ipoje, také Aristoteles pripomína nejaký nápoj z jeČ-
mene a praví, že se nazýva ií-n-i, neuvádí väak, kde jej takto
nazývají; možná že je to slovanské pivo s ŕeckoa koncovkou a
že sa ArÍHtotelovi od severu doneslo.
Váodnost piva u Slovanfl ■ i samým jménam se osvedČiy*,
nebof pivo znamená nápoj vflbee a to u váeoh Slovauú a. i a
Litvanä, ktorým pivo shije pywas.
Jak äi asi staH Slované nápoj pivapHpravovali, nesnadno
jest dopíditi sa; že k tomu již cAjmcíc pouÉivali, kterým se stalo
pivo trvanlivým a na chuí prijemným, o tom nelze po-
chyb o vat i.
Pivo mélo v starosl. jeSté jiný název, totiž obi, olovina,
u SloviiicCi dosud ol; Litvané mají „alus", AngUčané „ale".
Pivo nechávali starí Slované bazpocbyby na slunei vykvasiti.
Všeslovanské slovo kvas, sonvisejic se alovem kvasiti a majíc
význam i kyselosti i hodovaní, prozraznje samo sebou, že si Slo-
vané uméli pŕipravovatí i jídla zakyslá, slonžici jim k obésrst-
veni. U Eusô a na Litve mají až podnes kvas t, nápoj, varený
z Hdkého tšsta a vykvaäený.
Z medu pripravovali sobe vSichni západní a severní Slo-
vané kvaáením lahodný lihový nápoj, jenž odtud nazván mndo-
vinn neb mrdovec, od nich naučili se nápoj ten a pripravovaní
jeho již za doby Kristova narozeni Normani ve Švédsku a po-
zdéji Nemci, i prijali též pcijmeiiováníjaho „Meth, MestaMoat."
Slovo „med" značí se v indickém slovu „niadh'i" a v litevskóm
„medus" ; jest tedy indoevropské rozaáhlosti. Že medovina Slo-
vanfim jiŽ v prastarých časech známa byla, tomu naavôdóuje
okolnosC. že od pojmenováni jejiho pooházetí se zdá jišär, (opil-
33
|'«tvo), i*säv (vino nevlastné tak zvané) totiž nápoj, jenž takopo-
Ijuje, jako medovina.
Edj'Ž caŕibradský vyslanec Priacus r. 448 ae svoti druži*
non poselatvi k Attilovi koaal, bylo mu na ceste územím Slo-
vami v každé veanici {y-ari *.m\l3^) dodáváno za potravu misto
pôenice proso, místo vina medovac; sluhove jej doprovázejicí
_ DRali tóž sebou proso a nápoj z ječmene.
O rozšírenosti medoviny v Pomori čteme z životopisu sv.
ŕOtty; „Vína Slovana v Poinofi nemaji ani je vyhladávaji, ne-
z piva CD nejupravDéji pripravovaná vína pl'ed6í i vlna
Falernská."
Medovina byla v Čechách zvláStä v Chebsku jaSté ve 14
i 15. stôl. nápojeín velmi oblíbeným. Méŕila se na hrnce.
<Ž medovinu pripravovali, sluli „medníky." V Polaku, Itu-
iku a Litve se podnes medoviny požíva; nejlepSi jest medovina
Kulikovská v Haliči.
Nápoj z medli, jakožto prostý, málo umelosti a strojení
I vyhledávajicí, byl prirozeným spňsobem zajiské starái, nežli ná-
[ poj z révy a hroznil, totiž víno. ZnámosÉjeho obdrželi Slované
L od jižnich národň. Pojmeuováni nápoje toho je všem Slovaniim
I stejné a spoleČné a poubází od feckého c'v:r anebo od lat. vinum,
I hebr. jain.
11. Hospoiláľsltí SlflianS v dohé pra(el;ii.
v stavu pľvotním Živí se každý národ, máje oväem ŕídké
I obyvatelstvo, ploilinami , které príroda sama sebou vydáva;
v lesich množí ae zvéf, v potocích, I'ekách a jezereoh ryby,
[ stromoví poskytuje plané ovoce.
Aväak pfiroJa sama o sobé nepodáva bez pfÍôÍnSni oby-
\ vatelstva výživy ani stále, ani dostatečné; lovoe í rybár pod-
léhají náhodám, nékdy plýtvaji hojnou kofiatí, nékdy se jím
nedostáva po delší dobu žádouoiho pokrmu.
Hojnejších a stálejších prostfedkň k výžive poskytuje jíž
1 íivotkoC'ovniL-ký, a ačkoli tento vždy jeäté vice ohled béŕe ku
|, výroba masa, mléka a syra, neŽlí k výrobS zrna, jevi se v nSm
I již enačný krok ku vzdelanosti.
V lesnatých krajinách Slovany obývaných zdržovalo ae
1 jakSiva velkó ninožstvi zvéŕe všeho druhu: jelenu, dafikA,
34
divokých k&acd, zajicii; mimo to mela tu donpata sva i dravá
zviŕata, jmenovité vlčí a medvédi.
O Slovanoch Ruských vime, že neustále lovíce, vyváželi
veliké množíjtv] kožedin do váech soiiseduieh zemí i do Aste,
zejmóna kožeäiny bobrú, Uäek a äobolä. O tom svedĎí Jor-
nandes de rébus (tothicis oapitola XVIIL; Ibu Khordad-beg
(u Preznévského p, 4—5.); Maitsudí (u Sav. p. 88.); Ibn Gaukat
(u Thrana p. 71.) a jíni arabStí spisovatt^lä.
Že Slované ^ijicí podel ŕek a pobliž jezer a more i za
doby kočovnickó i po uí zamestoávali ae tér. lovem ryb (ryba-
ŕenini), rozumi se samo sebou. O Slovanech Baltských výslovné
to uvádí Helmold : Chron. Sláv, Ľb. 11. c. lli,, který vypravuje
jak u ostrova Rany v liatopadu lovili slauečky. *> Chorvatech
píše v pfičiné té Konštantín Porťýrogenita (De adraínistrando
imperio c. XXX.)
Jako všiobní národovií byli i Slované, nežli se stali used-
1ými oráči, kočovnými paatýŕi, a i v dobS pozdéjši mnohý
paatýŕ byl zároveň rolnikem (sedlákem) a rolnik paatýŕem.
Netreba obšírne dokazovali, že v této dávnoveké staro-
bylosti byl hlad lídstvu jedinou starosti a k ukojení hladn Že
se nesíla veškerá jeho péče. Z príčiny té již Dobrovský a po
ném Hanuä dovozovalí, že slovo „ííás/i" u Slovanô neznamenalo
pňvodué jako nyní, jen hlídatí skot a brav a že mélo za staro-
dávna jak u dobytka tak u lídí význam „Žívíti se, jístí' a slovo
„paatva" Že znamenalo: potrava, pokrm vflbeo. Podlo dedukce
téchto učencú stával se i hladový, zotavív ss pastvou (pokrmom)
epokojeným, cítil jakousi rozkoä; protož prý slovo „spasený"
znamenalo puvodnô jak sytóho, tak i spokojeného a blahého ;
význam pastvy byl tudíž prý nejeu krme zapuzujíci h!ail a sý-
tosť, nýbrž í pocit blaha telesného, jaké pôsobila rozkoá po
zapuzeném hladu.
Dobytek pásl ae hlavné „trávou', v kteróm slove spatfo-
vali Dobrovský a HanuŠ starobylý význam naši potravy, z jehož
kofeue trtt pochází sloveso „triiti" a stup&ováním trávili t. j.
živiti se. V etaroslovanStiué znamenalo totiž „natrutí" tolik
CO njísti' ; u nás jest tráviti to, co zažívati a ponévadž potravou
zažitou ôi ztrávenou živočích se zachová na delSi dobu, znamená
tráviti delší zamestnaní n. p. „tráviti život."
Opak trávy Ďi potravy je „otrava," t. j. váe, co noní zá-
35
, CO kráti iíivot ; protoá otrávili neb uträviti nékoho značí
Vjedem Život iikrátiLi (Polákňm alove jed truozizna.)
Zvifata, jimiž ne ,.i)ásti'' dávali, ^ili živiti kočovui Slované
Ijmenovala se a jmemiji se jiodnes „dohytrh". Slovo to ztiameuá
^ňvodué to, CO ai kiio dobyl, vydélal, zjedna]; tehdy bydlo,
atatek; noboť paatýŕňin akuteĎné byl dobytek jediným
jmenini. Na Slovensku fikají dobytku posud „statok." Neize
pocliybovati, Že fltarým Slovanňm byl chov dobytka oblíbBuýra
zaméstnánini. Oni \\Ť, v pradávne dobé znali a méli léméŕ
^äechua domáci zviŕata; ôemnž nasvédônji všeslovanské jich
ravy. Json to: horado (govedo), krňea, tele, tJíiŕ(vol), /jí/it (bik),
lÄťo/, húťi (kofi), oEcr (ovca), kozu, hiisn, pes a j. v., také slovo
, íttáslo, mUhn (lulíciko), ritia json vSem Slovanúm společná,
■jakož i slovo fítádo.
I stai-í Slovanó již v nejstaräich dobách potrebovali do-
Ll)yika ku práci polni, toho nám jest dŕikazem Pŕemyal oráč,
I ktorý do nvého pluhu mél zapfažené voly. ■
O tom, že Slovaué vírlaŕsívim od starodávna ae zanááeli,
StvrzoDO jest všeslovanským nazvem včela, také slovo med),
lEkk názvy vosk, i'il, včelnik atd. Včely chovaly a pSstovaly
) bnďto v brtich ét lesních stromech anebo v i'ilech čili v kla-
f'tech umele zhotovených a dle toho sluii i včelári buít brtníci
L uiebo včelafi. Z medu délal se medový nápoj (medovec), medem
tB voskem vedl ae zuameuitý obchod na väechny strany i do
Brečka a na Volhu.
Jakmile kmeňové život kočovný a výhradné pastýfský
Sopoiistéjice ku vzdelávaní roli pŕecházeli, nabývala práce deu
) dne vétši platnosti, a Čím vice práce a péôe roHm vôao-
^váno, tim více nabývalo pozemní vlastuictvi dôležitosti a platnosti.
Možno nám se väi pravdepodobností tvrdili, že polní ho-
I epodáŕství bylo již tehdáž prvotním a hlavním Živlam Staro-
|/EiiovftQÔ, když 7. Äsijské pravlasti do livropy se byli ppestehovalL
Náklonnost jioh k rolniotvt zdá se býti dilem samé pfí-
idy následkem pl-ebýváni jich v krajinách v Evropé k orbS
lejpHhodnéjších, totiž v rovinách Dnépru, Visly, Tisy a Dunaje.
Doklady toho podáva uára jednak mluvovéda , jednak
piVédSi tomu mnohé zprávy starých historikň.
Výrazy, kterými se dosud ve väeoh slovanských jazycích
izoačuje pojem práce nebo dilo vubec, pávodnS značily hlavne
Irolni: jiácltati, tíéiti, robili (robotiti).
36
Páchati pňvodoé Čechom zuameimlo a Raaúin
podnes znamená orati, V rukop. Zelenohorskéni čteme: „mnžíe
pašii :=. orají; v jihoruštiná : hlébopašaätvo ^3 orba, hlébopašec
tolik CO české orác, eedlák. Kopáui, kteró bylo pred vyuale-
zenim pluhu jediný zpúsob vzdélávati role, od toho kopaniny
jmenovaué, bylo ovSem páchaní i pachténi a. Damábáni pH totn
podnes pi-iisvitá zs slov pachtiti se prací, npauhténv. K zamest-
naní rolnickémn poukazuje též české pacbolek, ačkoHv ŕ^Iovo
páohati nyai v čeština béi-e se jen v čioéui v oboru mravnim
D. p. páchati zlé, iiepravoHti.
Tŕžiti znamená pflvoJná a u Jiboslorauň podnes roli vzde-
lávali, n téchlo zove ao náä „rolnik" težak, tag =: zápŕež, jho;
také v starosiov. znamenal tjažar rolnika. íi téhož korene po-
chází teh-ký (téžký), pracný, nesnadoý. U Cechu prijalo slo-
veso téžiti v pozdéjäi dobé význam práce ŕemeslnické =^ vydé-
lávati (vytéžiti, vydélati, prací získati).
Od slovesa robiti, polsky robič ^ délali, Ciniti (nemecky
arbeiten), pocházi robota, což a Cechŕl ješté v XV, stôl. zna-
menalo výtéžek polniho hospodáfstvi, úrodu ; sediaci sluli robotní
lidé. Slovo rab, rob povstalo pí-esmyknutím z pävodniho slova
„orb, arb", a ze slova „orba", z neho poälého poznávame, Ž©
orati Slovanom znamenalo tolik, co pracovali, Arb 5ili orb
znamenal tudiž rovnež jako rab a rob piivodue oráče. Slovo
orba t. arbft sbledává se v nem. Arbeit, staroném. arapeJt. Úeské
orati slnlo starým Némcflm „arjan", pozdéji bylo teprve ackern
uživáno. Arbeit je tedy pôvodné též oránl, povstalo pfesniyk-
nutíra z rabota, robota, Arbeiter jest rabotník a arbeiten jest
robiti.
Nezoraná pôda (pôda, der Boden) promeňovala se v roli
(vlastne oroli od orati, arare) pflvodne ustaviŕuým vlečením
Čili plazením radla (vlastné oradla) co nástroje oracibo.
V prastaré dobé nebylo pluhu, zeme se zkypfovala (rahtla)
pouze drevenou rozsochou t, rozätipeným dfevem (ápcrpsv atni-j-^v),
kteró jeätš Hesiod zná, u Litvanu nazýval se takovýto primi- .
tivni pluh „azaka.-"
Soclin, rozsoclia je vskutku slovo všeslovanské 1. p. socha,
r. soha. b. sob, sch. soha, staroslov. noha ^ fustio. U Iínsfl
a Polákä značí slovo to dle Lindeho í nyni gatuniok pluga
čili radla.
Z dfevené rozsochy vyvinuto se nullo, radlice, oradlo.
37
Pozdéji teprv povstal z radlice liospodáPaký piŕístroj, ktarým
h dosnd zoľáviime pole, totiž philt, starodávni náhidi slovaustcé,
í které od Slovaiiú 1 slovem i skutkom pŕeälo k Némcftm ; nebot
sluje nem, Pflug, ävédaky plog, angl. plough. Slovo pluh jest
právo tak všeslovanské jako Inneš čili lemecli, p. lemieaz, rusky
' lemeh, lemeš, b. sch. lemeš. slov. lemež zz Pfliigscliaar, i od-
I. vozuje se od plúžiti — plonhati. Dte jiných má pluh společný
kofen H plutira, neboť plouti má pôvodní význam rozdélovati,
rozrývati, ana loď tak ve vode, jako pluh v nive brázdy, neb
dráhy delá; ano latinskénm a ieekému jménu pluhu „aratrum"
ukazujicímu ua koreň „orati" odpovídá v aanskr. aritra, které
i loď i veslo vyznačuje, čimž by ae pfenášeni myšlénky od lodi
I na pluh a oráni potvrzovalo.
I Slov. slovo hrtiiiice (graniea), jakožto základ väeho méŕení
I a znamenáni mezí prijali též Nemci (die Granz, Gränze), rovnôž
1 tak pŕeSlo slovo meze (medja, raeja, meza) do maďarštiny, kde
I- sluje megya. Mérení mezí a sázenl neb kladení meznikA spo-
f jeno bylo za dávnych dob s jistými slavnostmi, čemuž nasvéd-
Cuje též uázev meznikíi =: itročiáte, který chová v sobS jak
význam slávnosti, tak i význam úminvy (ú-rok).
[ Názvy jak pluhu a jeho Části, tak i jiného Dáŕadi hospo-
1 dáfského jakož i pojmenováni značné vétäiny veci, týkajicich
I se rolnictvi, jsou všem slovanským národúm společné. 7. toho
I jde na jevo, že Slované dŕive dospeli k rolnictvi, než se podali
L dáliti ua rozličné vetve ; nebot shoctti tu uemohli žádnou úmluvou
1 ani pHrozeným bebem veci dosici potom , když už byli aa
I jihovýchodni a západní rozdelení, což se dle v§í pravdépodob-
I nosti stalo okolo 5. stoleti pfed Kristem, jak to Hehn ve svém
I dile : Kulturptíanzťin und Hausthiera in ihrem Uebergange aus
I Asien uacL Griechenland und Italien, so wie in das abrige
I iluropa. Berlin 7. Auíl. 1874 v pfiéiné pojmeuováni kohoiita
I u slovanských národu ddmyslne byl vyznačil.
I Všeslovanské takové významy pri rolnickém náŕadi a za-
1 méstnáui Jsou u. p. :
I čertadlo (krojidlo), sch. črtalo, ném. Pflugmesser,
I hŕídel, p. gr^dziel, sch. gredel, nim. Gtendel,
I jarmo, ]. jabc, p. jarzmo, r. jarem^, sch. jaram, starostov.
I JHTtmt.,
K jho, starosl. ígo, r. a sch. igo,
^^^ (y(e), 1. vojo, sch. oje, Frtlhsel, Irihia, hréhé^ sch. grablje.
kosa, arp (srtpi,), rešete, vfdle, vtU (vozt), humna (gumno), srwo,
íitnice, hoputi, siti (.aijati), inláíUi. váti, kosili, Hli, (žeti), seno,
snop B. t. d.
Obilí, jež stafi Slovana vzdéláváaim roli vytežili, slulo
väbeo éito. Slovo to pocházi dle jednách oil iŕ(vi)/ŕ a zname-
nalo by potravH vňbec, poaévadž ae iiaäi pi-edkovó nejvice ži-
vili obilím ; dle jiných je to slovo stojného púvodu a i-eckým
aÍTs; z^ žito, a znamenalo pdvoduS väe, oo slouží k žiti a nikoU
snad jen réž, nýbrž obili vňbec, neménô i tnouku. Obilí čili
žito jaou starým Slovanom mimo dobytek jediným jmónim
a považováoo jsouo za dar BožÍ, nazváno jest dle toho zbožím,
z čehož povstal pak pojem bohatství; zboží a bohatatvi máji
tadiž společný jazykový pfivod. V ataroslovanätiué znamenalo
Žito skutečné tolik co bohatstvi a naopak znamená u mnohých
Slovana o. p. Cechu a Moravanu zboží tolik co obili a žito
zylášf. Pozonihodné jest, že v pozdéjäích dobách n jednotlivých
Slovanú nazýva! se žitem onen druh obilí, kterým se ten ktorý
národ hlavné živil. Rusovi a nékda í Slovákovi znamená žito
pšenici, u Úechň, Polákä a Lužnií'anň je žito = réž; Chorvát
Srb a Slovinec jménem tím vyrozumívá proso.
Mimo žito naiézáme u ySech slovanských národu tipoteôná
názvy též ostatnich druhfi obili a síce; pšmivc (pšenica), jei-
wi/.ti, oves.
Že pí-o-so u Slovanú ptednim bývalo obilím, jakým ČiAaniím
a jinýra národom v jižnich krajinách jest ryže, to dosvedčuje
jak váeslovanský jeho název, tak i zprávy Pliniovy, Priskovy
a Araba Ibu Dasta. Pliniua (25.) pii5e o ĎBrnomoi-tskýoh Pŕí
raorcioh: ,Pontícae geutes nullum paoico praeferunt cibum/
zvaliť se totiž ijuX'.vs^oys!, a nentť pochybnosti, že so tonto roz-
áíŕený druh obili rozäifíl od líekil též k Slovaniim. I Priskus
(448) svedčí o Slovanoch v Potisí a Ibn Dasta o Slovaaech
Ruskýc-h, Že ve zvláštni oblibé méli proso, Nehodilať se Slo-
vanňui pH tehdejšim stavu hospodáŕstvi žádná plodina tak dobre
k pestovaní jako práve proso. Oao se seje na jafe, libuje si
v nové a tučné pňde, jest velnii úrodné, nesouc na pude stepní
í yOÚ Krn. Proso poskytovalo i tu výhodu, že jsouc vymláceno,
a v stoiipé v jáhly promeneno, mohlo se bez jiných daläích
pHprav k varení upotŕebiti, kdežtojiné zrní teprve iiamiiliavým
zpúsobem na mouku rozetŕeno bytí musilo.
39
Severním Slovanom jest podnes hlavní dryh obili reí, 1.
p, rež, r. rož, b. rž, sch. raz, rž, hrž, rž, nem, Roggen.
íjlovo pšanice, všude jínde bez pŕehlásky pšenicft, pocháiií
od príbuzného slova pšeno, které u Slovinca značí kaši u oatat-
nich Slovanfi omleté (^oloupané) proso. To pfimélo bezpochyby
Miklosiče, že obš slova odvozuje od ôasoslova pthati (Č. pichati,
slov. pehati t. j. roztlouci, roztfiti, tak jako povstalo tríticum
od terere). Päeno se též zove jalily, 1, jagii, p. jagly, sch. jagli,
slov. též jagliči.
Rázne pojmenováni pohankif (n. Buchweizen) zfejmS do-
svSdôĽJe, že tento druh obili v praveku Slovanflm nebyl znám
nýbrž u rozličných slov. národa v rflzných dobách v známost
vešel a ronlii'nýini coatami, Česi, Poláci a Malorusové mají
pro toto obilí iiázev pohanka, poganka, což je preklad néma-
okého Heideukorn, čimž naznačili, žo znátuosC toho druhu obili
obdržeti od pnhaĽÚ vňbec, Lužíéanňm sove „hejda", jinak jme-
ntyi ji národovó títo též slovem „tatarka" (Tatarkom, Tatel-
korn), které iäjovo vztahujo aa k pohanským Tatarum. Poláci
aRusové jinenuji pohanku též „dikuäa" podte aaijskýoh divochô,
vedie toho má Í u národu téch jméuo u Polákä grycha, gre-
czyaba, gryczka, u Rnsú greČa, grécka, greCiha, grečuha, grecina,
patrné proto, žo ji obdrželí od Reku. U Chorváti! a Srbft se
_ jmenuje etjda, heljda, elja, u Slovinofl hajda, ajda, tito ji též
pojmenovali die Turkň „SuräĎÍĽa" podlé prvotního názvu u
Némcú „der Tiirken" (turciciim frnmentum), MaiIarí pí-ijali od
Slovanň název hajdina, pohánka, tatárka.
Obili koíion pokosené anebo srpem požaté vázáno bylo do
snopô, mláceno na bumné (gumno). Obili vymlácené skrývalo
80 V jamách v suclié zemi vykopaných, slamou pokrytých, aby
vlhkost a vzduch do ních vniknouti nemobly. V skrýáích tako-
vých zachovalo se obilí diouhá iéta,
V krajinách, do kterýeh nepŕátelé časté nájezdy činili,
; ufezaly se klasy od slamy a sklidily tak jako obili v skrýšíuh
podxemních. - Mezi obydlím rodiny a mezi hurauy a chlevom
rozložen byi dviir (dvor), čimž odmítá se tvrzení nekterých,
JSfi naäi pŕedkové s dobytkom nejen pod jednou strechou, nýbrž
i v jedno mistuoali pfebývali, ponevadž by v tomto pfipadS
nebyli méli pro chlóv zvláštního pojmenováni.
40
Spiisobt/ liospoduŕmi. Polní hospodáíství Slovania liyla, sou-
dime-li die pozdéjšího známeho epSsolm, trojpolai (na tfi zvury,
oborj). O tom svedči tež slova: ositii, Jiiŕ, hoeÍihi, jiŕíloh, iíltor,
hrtáj, kterása ve všech slov. jazydch objevují.
Jedea díl ľoli určen byl pro ozimní seti, druhý pro jar,
tfetí zostal ladem či úhorem (od nhoŕeti), protožs strniete po
ŽDÍoh spálili, aby popelem polo zmrvili, tak aby zeme odpoči-
Dntím a mrvením nových sil nabyla. Príloh, jenž nékolik
let ladem leSel, jmeDova! se novina, o níž jak iJekové a Kí-
mané tak i Slovanó vedeli, že jest výnosuéjäí, nežlí role, které
B& každoročná vzdeláva. Keni pochybnosti, že jar nad ozim
prevládala, jako až podnes v Eusich, Vedie orných poli byly
pastviny a louky, tyto poskytovaly pastvu v lete a píci k píe-
zimování dobytka potrebnou.
V tomto hospodárskom mravu vzalo pňvod avíij promlčeni
práva k dédiné a vydrzení let, nebof jestliže dádiua po tri leta,
kterých bylo potfebí k provedeni tohoto hospodáŕstvi, nebyla
Tzdélávána od majetníka, raohl se jiný v držení j'ejí uvázati a
ji vzdélávati, čemitž onen se nemoh! práveni opíratí ; odtiid vý-
raz : „léta dédinná" a „vydržeti tri leta."
Záhradu iriv i, S hospodäŕstvím rolním úzce snuvisi znhrad-
niotvi. Že se i v tomto zamestnaní Slovanó v praveku vyznali,
o tom nám podáva zprávn Herodot; mimo to možno nám tvrdili
na základe porovnávací mluvovédy v pŕiČinô pojmenováni vecí
zahradníctví se týkajících, ktorá jsou všem Slovanflm spoločná.
Herodot {III. 109) vypravuje, že se mezi Budiny, ktefí
byli pastýí'i a roluíci, usadili Gelonové, ktefi sili Žito a melí
záhrady, právem tudíž Ize za to miti, že slovanätí Budiuí od
téchto Gelouil naučili se záhrady zakládati a je vzdélávati.
Slovo záhrada od za-hraditi máji jen Cíeäi, LuŽičanó za-
broda, Poláci ogroda, Eusové jmenují záhradu alovem „sad",
u Slovincú sluje ovóe, ostatní Jihoslované máji název vrt. DIe
Šafárika pocházi slovo „vrt, vrtograd" z goth. aurts, aurtigards,
takže Slované obývajicí na jihu slov tôch pŕijmonti mohli od
Gothň černo morských, protože tito v V. veku již se pT'esidlili
do Gallie a Hispánie.
K pracím záhradníckym poukazuj! uáslediijici jména väe-
á: saditi, plítl. lupubi, utotyka. hráhi.
41
Co v zabradách svých ataŕí Slované pestovali, o tom po-
dávaj] opôb nezvratué svňdectvi pojmonováni nahŕadaicU plodin,
, všem SlovaniSm apoleu-uá, n«bo{ jestU väichiii Slovana atejné
, pojmeuovali véc, museli ji již v ijravlaati své evropskó znáti,
S pestovaním oLiiH lizca aouviselo pestovaní luäténiu pro
I jioh výživiiosÉ a trvanlivost, kde luSténiny divoce rostly, uolze
1 adati.
Čoéliu vBšla ve známosf, jak se isa to má, z jihu. Bob jest
[ jméiio všeslovanské. Hrách naučili ae Slovaué znáti od oby-
vatelft stfední Äaíe. ňipa nalézá, se téméŕ n väeoh evropskýcli
národô s malými jen promônamí. Pŕíbnznoat pojraenování fed-
I kve, fethve svedči o velké rozšil-eností jeji.
Staii Slované siee' neznali kapusty, salátó, ale péatovali
[ v záhradách zelí, lebedu, mrkev, dyni, okňrky a tykev.
Mimo zeleninu, která starým Slovauflm poskytovala po-
■ trávu, rostly ve bIov. záhradách jeäté mnohé jiné veci. Jakmile
' ukojená jest potreba, liaži každý jednotlivec a i každý národ
po pi'íjemnosti života, po lahudkách každý dte svébo ponétí.
Cim se uspokojuje národ nevzdelaný, to nepostačí národu, který
ve vzdelanosti pokročil a tudiž již ôiuí vét§i požadavky co do
nápojô, pfibytku a odevu.
Slovanech vime, že jidla svá solili, nebot slovo st%l (sol)
jest všeslovanské; ale oni í jinak pokrmy své kofenili anebo
nékteré dndiy koreni samy o sobé pojidali. jak i podnes
býva. Dráždení jicnu a cbnti kyselými anebo horkými pfiohu-
tämi ranohdy je míle nikomu vice, nekomu mene.
V ptičiné tó nejrozšiťeuejäi byla u starýuh Slovania f.iljitlv
a iesnek.
Jako cibule a česnek bylo všeslovanské kofeni i kopr, dále
I Jtŕcn. a koŕcicr.
1 rostlina ta dostala se k SlovanAm z Becka; aväak die
TÍeslovanského pojmenování souditi Ize, že se u nich v pra-
staré dobé rozSíHla.
Jako horčici obdrželi starí íjlované od Bek& i »iá/>; i člbr,
TJB i pestovaní Inu a kouopí bylo dávnym zamestnaním
Slovanii, dosvšdéují obe jméuR, která jsou všeslovauaká*
• Vi7, Zur no9cliÍEhte dea Haimes vb'l. Fick: Die ehemnliiíK Sprachein-
F heit der Irnlagermsiien Kiiropag. G5[linfc-en 1873, pg. 290. Hehii Kultiir-
í pflaoieD u. HaustLJere bri ibrem Uebergaug aua Asien. Berlin 1870, pg', I:í0.
Ckmellifstvi. Že pivo bylo Slovauôm prastarodävným ná-
pojem, již samo jinénojeho dokazuje. K jeho pHrovnáni beziKi-
chybyjiž v dávuovékosti použiváno cLmele, aby se stalo trvan-
livým A na chuť prijemným.
Z počátkti zajisté bráván k tomu cilí ponze cbmel divoký,
ktorý ee pak péstdvánim jmenovité okopávaním znamenité
tižlechtil.
O väeobecQént užívaní chmele k varení piva svédfii ta
okolnosť, že slovo to ve väegh slov, jazycich jest bežné: luž.
chmel, p. chmiel, r. chmelt, jihosl. bmelj, starosl. hméli, Umelí ;
pak Že název ten od älovanä pfeäel k ostatním národij, kde
má podobný název: skand. humall, Švéd. bnmbla, čudsky hn-
mala, novoF. •/vj\i.i\:, rum, heinejn. Ŕimané ubmele neznali ; stfe-
dovéci ^ňekové jmenovali ho -/tJ-^iKr, čilí -/.s'jyLEXsgŠTaTiv, ostatní
národové uabražovali chmel jtnými prísadami.
O starobylosti chmele svédČl i výenam, jenž se slovem
tím u väech Slovanú spojuje t. j. opilosti, napilosti : ochmcliti se,
ochmdený — napiti ae, opilý; pol. pochniiol, chmielnicki; rusky
bytí. pod limélikom, ohméItí^; starosl. o h m e tni j e ;= opilost. Že
takovýto význam slova jest velmi starý, k tomu poukazuje
jedno miííto u Zonara z r. ll'20 (Notit, adcaron. Apoštol.), kde
píše: „T.r.ipx {jakýsi utnéte pripravovaný opojnjicí nápoj) väak
jeat váe to, no bez vina pňsobí opilost, Čoho iidé potrebuj!,
jako im pľ. tak zvaný -/_yj[i.i'Kr„ oo podobné se pripravuje." Zde
jest tedy huraole nápoj, který boz vina spusobuje opilosť, O
starých PanoncicLa Ilirech píša sv. Jaronym (Connent. Vil, in.
Isaiam o. 19,), Že méli nSjaký druh silného nápoje z obili a
vody pripravovaného, který se v Dalmácií a Panónii nazýval
„sabbajmn."
Viimŕalvi. Všeslovanské jméno víno dosvédôuje tomu, 2e
toto bylo 11 starých Slovaníl všeobecné rozáifeným nápojem. Po-
jmenováni nájioje toho, jehož známosť obdrželi Slované od jížnich
národA, pochází od fackého sTvo; aneb od latinského vimim, hebr.
jaín. Jelikož Slované znali a pili víno, méli i tam, kdese darilo,
vinohrady, vinice (starosl. a jihosl. vinograd, r. vínogradnik, p
winograd a winica).
Jakož sa vSichni Slované shoduji v pojmenováni vina a
vinohradô, tak ae opét rňzní v pojmenováni vinné révy. Jed-
notnéjáijest již pojmenováni plodfl vínne révy: hroznú a hrozinek
43
Zb se víno v Čechách pestovalo v ataré dobe, souditi min-
ieme dle obecné povestí, že av. Vácslav vlastnoručné pekl hostie
a vytlačoval víno ku potFeba pH mäi av. ; v nadačnich listináoh
prvních kláíterfi iivádeji se mezi delníky jím postoupenýmí vý-
slovné také viiiaH. A že taká v Polaku sa víno pestovalo a
oliva, udáva Hrab Idriaí (f 1164) Geografie d'Edrisi, trad, paa
Jobert); o vinohradství jižnich Eaaťi inluvi Dímeški (-f lŕ)27)
B Frähna p. 'i8.— 29,). Že pak i v Chorvátsku hlavnim za-
méstoánim obyvatelstva byla orba s pestovaní vina, avédéi Kon-
štantín Poríyrogenita (De aduiinistrancío imperio cap, 30).
Sadaŕstvi. StaH píedkové uaŠi, venujice bedlivou pozoruoat
všem pŕedmétäui pi-iľudy je obklopujici, obeznámíli se zajisté záhy
8 planými ovocnými stromy, jichí ovoca na podzim uhniličené
do8ti dob^e chutnalo,
Pfejice si miti takovéto stromy poblíŽ svého obydlí a se-
stnámiväe se se zpťisobem jioli rozmnožovaní, upravili si místo,
kani mladá pláňata presahovali a kde je í šleubtili. Teprve pe-
stovaním ovocných stromu stalo so obyvatelstvo úplné uaedlýin
i uplynulo zajisté mnoho století, uežli národ pozvolným postú-
pení v osvete od stupne k stupni se vyäiuoval, nežii od téka-
vého kočovnictv! sttUým bydlíätím uvykl.
K tomu, že starí Slované niôli zvláätni mista k vyaazo-
váni ovocných stromfi, poukazuje všeslovanské elovo „sací" s
o älechtÔní stromii svedčí slovo: „ätípUt, Štŕp.'*
Plod stromu ovocných má tóž jméno väeni Slovaniim
, známe : ovoce.
Že Cechové za Pŕemyala uraéli délati hfEzence, tomu na-
svédÔnji slova Dalíniila, že Pŕemyal oráč do zeme „ndružil"
otko, ktorá „vypusti pet prameňov, z nich pokvite pét orechov."
T rukopisu Erálodvorském nejednou zmĺnka se deje o sadal^stvi
a ovocí. Mimo to svSdfú o pestovaní ovocných záhrad v Če-
chách ta okolnosť, že se k r. ll)88 pHpominá zvláätni dávka,
kteráž odvádéna byla zo záhrad a slnla záhradné.
KejstarSí domácí druhy ovocné od starých Slovami v sa-
doch pestované byla jablka a hruška, jichž rozličné odrOdy vy-
pestovaný byly vétším dilem z pláĎat.
Mimo tyto ovocné stromy nalézáme v slov. sadoch : alívu,
tfeôné, višne, broskev, dyni, orech.
u
Ovotie, které v iiozdejáí, historické dobé u Siovanô ve
známosť veSlo, ueuiá u iiii;li stejaélio názvu u. pŕ. nieruňka,
gdoiilä, fík.
Liusiiicti-i Již lieroJot ([V. 21.) píše, že Biidiai, o niohž doká-
zal Safaŕík, že byli Slovaué, bydleli v zemi velmi lesnatá, í neni
ITOchjbnosti, že i bydliäté ostatnich Slovaau v praveku po čet-
ných vymýtéuých lesích se rozprostírala. Nebylo jiuak, než že
Slované, množice se, auceni byli pralesy káceti, obracejioe po-
razené dHví na rozličné jwtl'eby hvó. anebo palice z neho uhli.
Uhlifstvi nemálo pHspivalo k ztenôeni zbytečných lesu. V mý-
tinách zakladaný j^ou osady, o čemž dosaváde svedči místní
jména Paseka, Mýto atd. V krajinách, kde byly splavné ŕeky,
zmobl se pozdéji velice obchod a Jfívím. Teprve když oby-
vatelstva uvnitľ zeme pfibývaln a lesy rídly, učinéna byla pfi-
méfenä opatrení k ochrane proti jich hubeni. Také rozsáhlých
hvozdu poniezných použiváno bylo od Rlovanň jakožto pevných
hradcb proti vpádftm nepfátelským, takže vysekávaní jich do-
volene nebylo.
Pŕihledneme-li k názvom stromu V jazycích slovanských,
shledáváme, Že pojnienováui stromurostoucích v Evropé v pásma
mezi 4<í"— 59" sev. äíŕky, tedy v zeraích, kde tenkráte Slované
bydleli, když se jazyk jejich vyvinoval. jsou všera slov. náro-
dura spoločné; kdežto názvy stroniú, rosboucich v jižnioh kra-
jinách, jazyky slovanské pŕijaly buJ z fečtíny nebo z latiny.
VšBslovanaké názvy stromň jsou: bor, bPek, brest, bŕíza,
buk, dub, habr, chvojka, jasan, javor, je Jle, jeŕáb, ŕeŕabina, jiva,
klen, lipa, muk, olše, oskoru^e, oškeruSe, osyka, rakyta, ŕeSet-
lák, smrk, sosna, atŕemcha, tí-emcba, tis, tisa, topol, vaz, vŕba.
Cizího puvodu jsou: palma, kaštau, citrón, cypŕiš, pepŕ,
maruŠe. —
Slované znalí a pojmenovalí nejen vysoké stromy, ale i
nízke keŕe neušly jich pozornosti, jakoŽ svedčí pojmenováni
následujících keŕô väem Slovanúm spoločná: bez, b oruvk a, brus-
nice, bi'eČtan, brslen, dfín, hloh, jalovec, kalina, klokož, krušina,
liska, jmel, jemela, malina, äípek, trn, trnka, trnosliva, trno-
slava, vres, bŕasa, zimolez.
45
Staré, písrmnŕ historické zprávy. Jako o SlovanecU vňbec,
podáva nám i o jich zamestnaní se orliou nejstaräi zprávy fecký
dejepisec Herodod. Popisuje totiž ve IV. kn. ô3 reku Dnépr
(Borysthenes), praví, že jest po Istru (Dunaji) nejvétši a kromš
Nílu nojblahodárnéjši, protože poskytuje dobytku nejkrásuéjšich
a nejtutnéjsích pastvín a proto Že jest pňda podel bfehfi jeho
nejvhodnejši k setbé. Mimo to že poskytuje hojnosť ryb bez-
ostnýoh a u jeho ústí že se nahromaďuje velké množstvi soli.
Herodot (IV. 17.) nazýva obyvatele krajín Podnéprakých
Kallipidy, rozkládající se v krajinách na sever od bohatého
ŕeckého obchodniho mesta Obbie, založeného asi r. 656 ph Kŕ.
od Miletakých Reku na pravém brehu Buhu, as 6 mil od jeho
ústi, kteŕí prýjsou Reko-3kythové, bezpochyby Skythové, ktefi
majicB obchod s lieky, zpflaobúm a obyčejúm jejioh navykli;
dále jmenuje Alazony, kteri na stŕedním Buhu Rvá šidla méli,
O téchto a o Kallipidech praví Herodot, Že žiji jinak, pravé
tak, jako Skythové (sami tedy nebylí praví Skythové), leÔ žo
obili sejí a jim se živí a též cibulemi a česnekem a čoCkou
a prosem. Za Älazony uvnitf zetné zaujímali celé prostranství
krajín od doluibo Dnépru až k pramenúm Buhu a Dnéstru
Skythové rolnici (Yiwp-j'si) a Skythové oráéi (äps-riipE?), ktefi Slo-
vana byli a jež Éekové OlbijSti jmenovali Borysthaneity. (Šaf.
Star. L v. p, 227.) Ještŕ dále k severu v aousedstvi dnešní
Volyne a Belomsí mSlí avá sídla slovanští Neurové a Bitdini,
národ veliký a lídnatý, O Borysteneitech praví Herodot, že
neaejí obili (títov) k strave nýbrž na prodej, což tolik znamená,
že ae hlavne rolnictvim obírali a obilí u veliké míŕe na trhy
vyváželi.
Za ŕaaň Demosthenových byly jižni krajiny nynéjšiho
Bnaka pro úrodnosfi vyhlá.Š6ny; pouze do Äthen píicházelo
K Cerného more dle celnioh výkazu 400.000 medimnú päenioe.
Tacitus vypravuje , že Venedové (Slovaué) na rozdil od
kočovných Sarmatfl domy stavi a v nich pŕebývaji, potom po-
rovnávaje rolnietvi u Gennanň a Litvanŕl, pripomína, žo tito
obili a ostatni plodiny horlivéji sejí, nožlí ae u lenivých Oer-
manil spatŕuje.
Že hospodáŕstvt u slovanských Venedä pH Baltském mofi
- rovnéž jako u Litvanfl dospšlo k vyääímu stupni, čteme u Stra-
bona (IV, 5). Pytheaa totiž, jenž okolo roka 320 pred Kristam
aitTStívil pomoH Baltská, vypravuje o národech tŽchto, nad
46
uimiž tehdáž (Jothové, usadivši se na pravom l>íehii VisI^', pan- -
ství své provozovali, takto: Obyvatelé studené té krajiny živí
se nejvioe prosem, zeleninami, ovocem íi Wofennými roatlinami,
atépuýeh plodň a krotkých zvíŕat ovšem nedostatek majicc.
Ede se obili a med (lal-í, tam sobé z toho nápoj pripravujú
UrodnosE a bohatstvi prírodní Pomnfska popisuje Anonym
lib. n. e. 1. Pomoŕi poskytuje obyvatelura svým veliké mtio2-
ství ryb a zvéf-B a rodí velmi mnoho obili; v žddné zemi ne-
ualeznes vice medu, v žádné neni vice Ink a pastvín. I chro-
nista Andreas v ITI. knize popisuje ťirodnost této zemÓ,
Také císaŕ Manritíus na konci Vi. stoleti dosvedčnjo, že
8e Slované rolnictvím zvláätž obírali, slovy: Slované oplývají
množstvim rozličného dobytka a zboiíi (obili), které na hromady
seaypávaji, jmenovité máji množstvi prosa a Žita (\iáK;i\x r-vc/^at
itat £AÚiJiou),
Zemódélstvi Slovanňv v dobé jich praveku objasňuje se
nám tedy hlavné porovnávaním jednotlivých nárečí slovanských.
A srovnávárae-ti nárečí tato a jinými, na ph nemeckým a ma-
ďarským, pfihližejice k tomn, co náloži jim a co jest vo kterém
z jiných vypĎjČeno. nabýváme též svédectví o zásluhách, jaž
BÍ dávni Blované o rozšífení a zvolebováni rolnictvi a polnich
zamestnaní byli získali, o kterýchžto zásluhách zmiňuji se
ostatné s náležitou uznalosti i mnozi z domácich i cizich spi-
sovatelfiv.
Bylif. Slovana pro svou pracovifcost a znalosE orhy povo-
lávaní 00 kolonieté a odtud prialo, že mnohé názvy prijatý do
nemčiny, na pf. pluh, Pting; bič, Peitsche; hŕidel, Grťindel;
tyn, tyniti, Zaun, zäunen ; stodola (srov. stádlo, stavadlo, stoh,
Btáje), Stadel a j.
Ä Maďati. kteFi sobé Slovany podmaniväe, v jejich kra-
jinách Podunajských se usadili, dosvédčuji v reči své pravdu
té všeobecné zásady , že se podmanení vzdelanéjäiho národa
obyčejnô skoro vždy konči tím, Že vitSzové pfijímaji osvetu
podmanených a s tou spolu více neb ménŠ slov a jiných zvlášt-
nosti mluvení do reči své.
Není pomeru v živote MatTanív socialním, církevnim a
státním, kde by Slované nejevili se učiteli jioh, praví o veci
té Krek, pŕíhlížeje k výzkumum MiklosiČovým. Vypňjčilií si
MaďaH skoro tiaio lakových slov od Slovanňv, jak v následu-
jicim dle výsledku jazykozpytne štatistiky podávame a to jen
slova, kfcerá všeobecné zdomácnéla a ne anad kterých by ee
vedie domácich užívalo, a sifíe vypňjčíU si : 32 slov týkajících
ae veci cirkevnícli, 37 státnich, 17 penéžnictví, 2fj väleĎných,
1 10 ZQ äivočiästvft, 15(1 z roatlinstvrt, !) z uerostňv, 90 zeme-
déUkýcb, f>6 remeBlnickýish, 7 z plavectvi, 64 slova týkajíci se
obydlí, 40 odevu, 5 barev, 48 jídla a pití, 28 uáŕadi, 15 zábavy,
Ití rodiny a pospolitosti, 7 zaméstnáni lidí, 10 tela a jeho fiásti,
40 nemoci a pohrôm tela i duäe, 30 ethuografických a histo-
rických slov,
T nebude zajisté nikdo tvrditi. Že by Matrafi byli vzdela-
nosti nad podmanení^ Slovany vynikali.
A jako v pojednaní tomto o hospodáfství starých Siovanú
jest ukázáno, dlužno jest k vypátraní počátkň vzdelanosti ná-
rodu vúbec a Slovanň zvláSE obraceti zŕetel k nejstarái až posiid
živouci památce starožitnosti slovanské, totÍ£ k jazyku slovan-
skému, který sahaje púvodem svým (lo muohem staräí doby,
nežli väechoy ostatní písemnó a nepísemné památky a prameny
dejepisné v pŕíŕiaô hmotného a diiševniho života velmi výnos-
ným jest zťídlem národaích starožitnosti za Časté i tam, kde
nás všecky jiné pomôcky oponätéji.
V§e, 00 starí Slované méli pevného na sobé a kolem sebe,
vSe to zaálo a spráchnívélo ; jen slova, jimiž hovorili, zastala,
a ta nám nyui jako v zrcadle ukazuji starodávni svet, zpdsob
živobytí a obsah myšlének naäich dávnych pfedkňv.
A novéjäim mluvozpytem odhalená a odkrytá jest již velká
iást starobylosti kmene indoevropského vúbec a Slovano zvláSÍ,
i múžeme od daläiho rozvoje jeho oíekávati, že nám netušené
jeäté strany a doby starožitné odkryje a jako v jasném obrazu
dávnovékost tuto pfed očí predstaví, poskytuje vedomosti, jež
sahaji do vékňv, o nichž pražádných zpráv nás uedoälo.
Na základe prozkouraání zásoby slov a názvä, všem Slo-
vanom spoleôných a k jich životu domácímu a vetejnému, k
živnostera, k náboženství, právdm a umení se vztahujicich, bade
možno alespoň ponžkud d opi n i ti obraz vzdelaností a života
Slovana za doby spoleCného jich obcovaní, jejž by na základe
pisemných zpráv a jiných památek archaeologiekých jen nedo-
statečné bylo možno nakreslili.*
• K úíeli tomii jest veliee nutne, abychom konečné mŕli srovniracf
alovofk všecb jaíj-líQ slovnnskych. I jest nfitn tedy lim vdaoŕjši zprávn,
%» o takovčm dilo iiraiiije pati Dr. Miklosič, alovutný liadatel a profeasor bIo-
11 tatsinittií 8 starjtli SIgianí.
I
Ačkoli blavDĹm a pŕedním zamestnaním Slovanú od prvu
bylo rolnictvi, neobmezovala se nícméné postupem času práce
hospodáí'ská totíko na pestovaní obili, oa chov dobytka, na
chmelaŕství, ovooníotvi, vinaŕství atd., brzy rozšífila se i femesla
vlastné tak ŕečená, a síce netoliko taková, která na polním
hospodái'ství epoŕivaji, ale kt«irá i ku zjednaní pohodlí Života
smerovala a i nmélosf a prňmyslného ducha vyžadovala.
Z výrobkň polního bospodáŕstvi k dalSímn vytvoŕování
upotrebených uvésti diužno Im a kotiopi. Oba názvy jsou la-
tinského nebo íeckého pŕivotlu a vyskytuji se témSŕ ve väeoh
slovanských jazycíeh.
Letí 1. p, r. slov, len, sch, ian, lat, linum, nem. Lein;
koniipi'. I. p. konop, konopel^, konopeltka, soh. konoplja,
starosl. konoplija, lat canabis;
ku zpracováni Inuakonopí vztahuji se všeslovanské názvy:
trlice i. čediica, p. cierlioa, tarlica, soh. trlica;
pfisti I. pŕasŕ, p. prz^sč, r. prjaaťt;
preslica I, pfeslica, p. prz^slica, r, prjaslica, ach. presliea;
pfeílaw 1. pŕedženo, p. przodzeno, r. prjadstvo, seh, pradeno ;
pfiie p. przgdza, r. prjaža, ech. pfedja, slov. preja;
pfedivo I. pŕedžvo, p. przedzivo, r. prjadevo, sch. predívo;
/iľuM I. kudžel, kužel, p, k^dziel, r. kudeU, sch. kudelja,
slov. koželj, koželja;
vreteno vŕecéno, p. wrzeciono, r. vereteno, sch. astaroslov.
vreteno ;
osnova všeslovanské;
krosna väeslovanské ;
tkáii väeslovautjké j
ikanicc väeslov, jen v ruskom tkaui.
Tkaní látek z pflze (predja) a vlny (vuna) bylo obyčejuým
zaneprúzdnéuím čenštin v domácnosti.
vanshl^ BIoIoríp na iiniversitŕ Vlrieňské. Jest prý k dilii tomu za náklad po-
loícn jaíyk ruský, vedk kterŕhož builou poŕádány, kaŕtlý ve avUBtnl rabrice,
]\né iaxjhy podlé avé pŕíbu/nosti ee BUtrnslovfLnšliDou, te d y nej prvé biilhttrský
a erliský, pak ieikj a polsk^, načci l'iide následovati preklad francoiuský
a némpcký. Pfáli lijrhom si však, ahj vjdívAnf vi-leKialuíní price té mohlo
Sf tak rAÍidití, f.e Vy slovník Un vyriiiír.el iŕž nn základe jlnýcli spisovných
jiii!ykn alovanshých, xvlAšti'' čťskŕho, pnliki^bo a arbski-lin.
Plátno (luž. plat, p. plótno. r. polotno, b. a srbch. i staro-
slov. plátno), slovanské v obohodu bylo veimi rozäiŕené; i ná-
zev jefao pŕeáel do stredoveké latiay (phaltena, phatta).
Z plátDa l-rájeli a HU (oba významy jsou všeslovanské) :
rubúSe 1. rub, p. rnbek, r. rubiäče. b. rubi, rubové, sch.
rube, rubje, zvláäté pak
košile 1. koäula, p. koänle, biilh. koSuU, staroslov. košulja,
n Rusô rnbaha (koSiilja zr: kožnäak), u Sch. rubce, rubača, slov.
robac, r o bača.
Z tkanín plátených uvádéjí se ku konci II. stôl. zejména
K&rušj/ a ruéniky,
7is Ináŕstvi u starých Slovanfi velice bjlo rozäiŕeno, vj-
Bvítá z6 slov HelmoKía (v pol. 12, stoleti). Apud Kanos non
habetur moneta, nec est in comparandis rébus consuetudo nu-
monin:), sed quidquid in foro mercari volueris, panno lineo
comparabis.
Soiiketiiclvi dodávalo záhy výrobky soukenné obchodu.
Všeslovanská jména jsou : súkno , sukne, roucho , riza, pláäť ;
tkáay byly též íátky bohaté, jmenovité porty zlaté k oblivání
odévô.
Žé výrobky svó znali stati Slované též okráäliti, tomu
dosvedčuje slov. brof, p. brocz, brnsk, bul. bros, sch. broó, str.
broSC, (Färbenriithe). Od toho i ôasoslovo obročiti.
Slovo ŕ^nrdo vyskýtá se témôí- ve všeoh alov. jazyoíoh,
(starosl. a r. remeslo, Inž. rjeinjeslo, p. rzemíoslo, v jihoslovan.
ovSeni cizí zanat ŕili nikotvornik).
Slovanský ráz nejstarSich feinesiíl udržuje sa podnes v jioh
názvosloví vSem Slovanňm společnéin:
Tkaiilre 1. tkalc, p. tkacz, r. tkaČ, b. Stkaiac, soh. tkalao ;
soitlueiinik 1, sukelnik, p. sukienik, r. sukonSčik, b. auknarj,
, soh. suknar;
koSeSnik či kr^nar r. skornjak, b. kožuhar, sch. krznar;
ioietuk T. koževnik, sch. kožar;
jifcháŕ 1. jérchaŕ, r. syromjatnik, sch. irhar;
ŕeíBPwár 1. Fjemjenjeŕ, p. rymarz, r. remenSČik, soh.remenar;
beeváŕ, bednáŕ p. bednarz, r, bočar, sch bačvar;
souslruhiik, všnde jinde p, tokarz, r. tokart, sch tokár;
kúláŕ p. kolešnik 6. kolodziej, r. kolesnik, sch. kolár:
tesaf p. tesarz, r. plotnik, sch. tesár;
50
hrnčiŕ 1. hornčeŕ, p, garnczarz. rusky gončar, b. graačer,
scb. grnČar;
kotlár p. kotlarz, r. koteUník;
kováŕ 1. kovaŕ, p, koval, r, kiiznec, jtliosl. kovaŕ;
mlynár I. mlyuk, p. mlynára, r. méUnik, jíliosl. inlinar;
pe/caf p. piekarz, r, pekár, jibosl. pekár;
sládek p. piwowar, r. pivovar, jibosl, pivar;
Blnlnik í. zlotnik, p. zlotnik, r. zolotar, b. zlatarj ;
Ponévadž obvyklý plátžný a vlneuý odev zbotovován byl
po doniúcku od žen a jiný odev byl z koží a kožeäin, nebylo
zadných krejčii (vlastné kraječi aiiken) v dueSním spiisobii, tito
vyskytuji se teprv v XIII. stoleti.
Mic^o äatstvo plátené a vlnéué užíváno ti^ž odSvu kožeSi-
nového, JGJž zhotovovali /'očešwící čili Ärí«'ii-í; zejmÁna uvádéji se
kožeänioi, kteŕi šili odevy ■/. kunin, a botovitelé župíc (suto-
res subtalaríum).
Hojnosti látky surové, kteron poskytoval chov dobytka,
jakož i lovectvi lesní, totiž kňžejižzáhy uživáno, p rotož starým
femesleín bylo kokelužstvi (kožfihig) i činČn jíž v staré dobe
rozdil mezi témito ajirckaŕi; oni se nazývali v liatiiiáoh lat.
pellifices nigri, tito pelHfices albi. Byli snad i modŕi-lmi, čemuž
by nasvedčovala osada Modri-lnzi, ktorá se již r, 1088 pripo-
mína. Ŕenieslníci kožiinzi nazvaní jsoii vúbec luzi. Slovo tflttio
jest všeslovanské, ach. treslo.
Sevci seSivftli z koŽi škorné, také frmniúfi v staré dobé
známi byli.
BečváH ki bedňáíi zváni jsou též pkelnici ; sonstrušníci se
delili na tnískafe, kteii dčlaly misy, čišniky (Sjaänici), kteŕí dS-
lali konvice a fiiäe a na laheimiky a lavihiiky.
Kolári sluli též koloilécji. Že tito nejen obyčejné vozy
zhotovovali, nýbrž i dle našeho ponétí nejaký druh vozô na
perách, čteme u Araba al Bekriho : „KntŽata Slovanú jezdi na
velikých, kolébavýcli vysokých vozich o čtyrech kolech i nôž-
kach (?) ; v koutech téch vozň jsoti 4 silné podpory i na níoh
silnými ŕetézy pŕivéňona je košatína, vypažená hedvábim. Aztó
príčiny SG ten, kdo v ni sadí, netŕese tak, jako se tfese vňz.
Takový povoz délají i pro cburavé a ranené,"
Že stati Slované také v tesafsivi a lodniclví neväedni sbä-
hlosti došlí, vec jistá jest. Stavby obydlí a hradA pfevahou
51
byli drevené,- tesári zbotovovaly též isruby, steny a brány. Jezy,
hráze a mosty ilélali zvláštni tesaH, nazvaní vodéradi
K déláni a spravovaní lodi užívali Slovania již v I. polo-
vici TI. století nejon Avarové, nýbrž í sami Kekové, Slovo
IcM-áh jest všealovanské (starosl. a r. korabU, bulh. koráb, ach.
korablja; pouze v polštínČ se pohf ešuje) ; (aké název kotvy, které
Ba pH plavba b vétsími koráby uživá, stejné zni ve väech slo-
vanských jazycícb. Slovo to utvoŕeno je snad pfipodnbnémm
ka koČce (rusky kot, p. kotka), protože se kotva podobnô jako
kočka drápy svými zadírá.
Výrobky femesluioké z plátna, sukňa a ze dreva zhoto-
vené, z pohanskú doby pocházejíci, dávno již jsou eetlely; za
to vSak zachovalo se veliké množstvi náthh hlinených rozličného
druhu, z kterých se skladá nejvétši Čáatka hmotných památek
2 pohanské doby pŕedkfl našich až do naSeho veku zachovaných.
K provozováni starobylého remesla hniHŕsivi vedia všední po-
ťteha tidu í možno se domýälefci, že Slované známost hrnčiŕ-
skébo kruhu již ve své evropské pravlastí od blízkych reckých
osadnikô obdrželi. Nádoby své hlinené Slované barvami ne-
zdobili jako liekové, u nichž hrnčiŕatvi k veliké dokonalosti
dospelo, uemajíce známosti lätek a prostŕedku technických,
t nám dosud na muo^e nepovédomých, jícbž Rekové k malo-
váni avých skvostných nádob užívali. Vývoz nádob hlinených
s Cech po Labi byl tak značný, že sa z obchodu toho Vybi-
rfrlo zvláátní clo knížeci, hrneCné.
Jelikož Slované již v pravlasti své niéli známosť Železa
zhotovovali téŽ z kovu toho ninoLé nástroje, jícbž společná po-
jmenováuí ve väech slov. jazycich ae podnes vyskytují; napr.:
kosa (vSesl j, lUáfo, p. dlóto, r. doloto, jihoal. dlijeto, staroslov.
dláto, klešt'} \. klechčje, p. klesucze, r. kloäči, jihosl. klešče, slov.
keSče, starosl. kléšta, srlci/ra p. aiekíera, rusky a jihosl. sékira.
(Slovo to prastaré vyskytuje se již u Herodota, jenž I. c. 215.
o Massagetech praví. Že tito válečné zbrane sitffafj/ nazvané
(oa-fsipEi?) mají ; týž ŕúni zminku (IV. c, 70i, že Skythové smlouvy
nzavirajice, do vína s krvi smiSeného meče, äipy a.sagar>j amá-
ťíeji Srovn. lat. securis,
Jiné oväem Slovanúm společnô názvy nástrojft z kovu
f|hotovovaných jsou: ii«i, srp^ moti/ht, pil<i. kope, ratišíé, strela,
tnei, stfetnen, ostruhu atd.
Zhotovovaním zbrane zanáäelí 36 mťčíŕf, šíitafi, Mpaŕi.
Brnéni vúbec zhotovovali brnicí.
Že Slovauäm již v pradávne dobe známo bylo upotrebení
skla, toho svédectvím jsou společné väem slov. jazykúm názvy:
starosl. sttklo, p. szklo, r. steklo, b. stcklo, sch. stsklo, slov.
steklo, lit. stisklis. Slovo to pochází od stéci, jako by ŕekl, oo
se steklo.
Užívaní volI tekutých ke hnaní strojň zjavuje se záhy
provozovánim mlytiáHlci. JÍž v I, polovici U. stôl, pfipominají
Be v listinách mlýny a jezy na Vltave v Praze, na Labi u Li-
toméric, ua Otave a v Boleslav!. Kameny niiýnaké dobývali a
upravovali žertto-sec't. Loray také pnpomínaji se r. 996 u Bŕev-
nova v Čechách a na Morave v újezdu LašEanském.
Potravní veci pripravovali pekári, roka 1052 pŕipominaji
se v Čechách již i lahiidkáH.
Pŕipravovánim nápojfl zanášali se medovtŕi, brtníci; slndov-
nictvi n pivovarství je též velmi staré; (slovo slad a pivo je vše-
slovanské 1. síod, p. slúd, r, solod ; 1, piwo, p. piwo, r. pivo;)
v Čechách máme nejstarSi pisemnou zprávu o pivovafích
z r. 1083 v Prazfi ; 10S8 pfipominá se desátek knižeci, jenž ode-
vzdáván po vái zemi z varení piva, což svedči o jeho roz-
šírenosti.
Všeslovanské názvy svička (p. áwiéczka, r. svéča, b. svéäta,
sch. avéča) a svícen (I. svjécnik, p, áwieczmk, r. svôČnik, b. ave-
gnik, sch. avéénjak) dosvédčují, že Slované vosku a bezpochyby
i loje (neboí Iflj [loj] 7.ni stejnš ve vSech slov. jazycícli mimo
ruštinu) k osvetlení potrebovali. Také slovo mydlo je väeslo-
vanské (r. mylo, sch. milo).
Že se n starých Slovanň též jevily stopy vkusu a umôle-
ckého vývoje prämyslii, toho diikazy podávají vykopávané po-
dnes v pohanských hrobech starožitné šperky a okrasy íoato
améle a krasochutné priicované, pokud se ovSem obchodem do
krajín slov. odjinud nedostaly.
Ze skvostných takovýchto památek souditi Ize o zpiisolm
techniky starovekých femesluíkô a uméluň slovanských, v nich
jevi se ?ajisté dúmysl a vkus ušlechtilý.
Že nlatnidľi v Čechách v brzku po zavedení kresCauatví
kvétlo, o tom svédôi, že Sobestav r. 1130 vyzdobil kostel Vy-
äehradský korunou ze zlata a atŕibra zhotovenou, 12 hriven
zlata težkou, pak zlatými a stj'ibrnýmí kHžj.
53
A äe i n Slovanu, obývajícich v lírajinách nékdejší Häe
Velkomoravské, pred pŕichodeni Maďani, kvetlo ŕeraeylQÍctví,
patrno jest z listín 11. a 12, stoleti, jíniiž králové uheräti pri-
kazovali kláSterúm a kosbelúm, jak viiiaf-e, orataje, včelniky,
rybaŕe, kovaly, ovčary, kobylniky, tak i bečváte, soustražoiky,
pakaŕe, kuohaŕe, hračife, voskáíe, zlatniky, tesaŕe, mlyuáŕe, la-
zebniky, kotUfe a jiné,
Hemesla provozovala ae buď po domácku, aneb v osadách
feiiieal nie kých. Po domácku zhotovovtily se v zádruhách tka-
niny, obuv a všeliké náfadí rolničke.
A již za starodávna byly celé osady fcmeslnické,
jichž velká eást obyvatelstva zhotovovaním jístého druhu vý-
robkô se zanášela, jini pak z téže oaady zhotovený tovar roz-
náSeli, chodk-e po osadách v zemi, vedouca výmenou obchod
ke Bpoleŕnému úžitku. Toho podávaji svédectvi mistni jinéna,
která, jsouce starého púvodu, pojmenována jsou dle femesel a
aouborné dili hromadné znŕji, který obyčej se jinde u Slovanň
podnes zaclioval. Tak na pŕ. naakýtaji sa v Čechách a na Mo-
rave následiijící jména:
Bečváľy, Brtníky (hotovitelé brnéni), Cetorazy (hotovitelé
cet, okrás, ozdôbek, též penéz; raziti =i delati). Crtoryje (ryt-
covo run, neboli čŕt, též i model), Dohtary a Smololoty (kolo-
mažnici), Uehníky, Dehtary (osady beŕváŕfl, kteví dehteín vy-
smolovali bečvy), Hrnčiíe, Kládornby (osada drvoätepň), Kolo-
déja t. j. kolári (u Luž. kolodžej, u Poláku kolodziej = koláí), .
Kováry v Čechách nedaleko Knovize, krlež se na rudu želez-
nou dolovalo, Koväŕe, Koäiry — Kosiŕe (košatináŕi) Lnáíe, Ma-
ôife. Meze-rady (hotovitelé mezníkii), Mlynáfe, Mlynary, Muko-
dély, Mydlovary, Pecerady (stavitelé peci ó. kameň), Rešotary,
Skláry, Skláŕe (hotovitelé skla), Smolety tolik co Dehtary, Še-
petary a Šepetely (lit, aepetys — kartáč), Štitary, Teho-dely,
Tého-rady hotovitelé jarem na zápŕeže (teg, teh), Vodé-rady
(stavitelé vodní od slova „ratliti" = ilôlati), Zlatuíky, Žerno-
»eky (obdélávatelé žernovŕi = mlynských karaenfl).
Mistni jména na -arii znamanají vôbec reČeno femeslniky,
ač u mnohých nelze již domysliti so významu vecného na pŕ.
Smidary, Bécliary, Iíuzdary, Strhary.
13.
f a obuv,
o prvovékém kroji Slovanii málo jeu znáino jest ; nebot
v hrobecli pohanských nezachovalo ss zadných odévô z plátna,
z vlnené látky neb kúže zhotovených a jen a uekterých sou-
vékých spisovatelfl vyskytiijí sa v pfíéiné tŕ náhodilé zmĺnky;
za to vSak múžeme o nejstarSím kroji Slovatiä ponékud sondití
dle obdoby časň pozdéjáích. totiž dle odevu ua nejdávnÔjäich
obrazich pozdéjšiho stredoveku obyčejného. Json to u Cechu
nejstaräí raiuiatiiry na Vysehradském kódexu , asi ze začatiu
11. stoi. a v legendÔ sv. Vácslava v rukopisu "Wolfenbíítteiském
ze zaČátku 12, stoh; « Busú obrazy ruských knižat Borisa a
Glieba, hteró z 12, (obnovemm ze 14.) veku poi-házejí. Staro-
iíitné vyobrazení na petrachilu (stole) dareiu od valašského žu-
pana Stroje kláäterii v Stareäti v Malé Valachii a nyni v kláätefe
Banji v Dalmácii (v Boce Kotorské) bb nalezajici omylné po-
kládáno bylo do r. 1U4, až uŕenec (Ťrigorij Toc-ilescn konšta-
toval, že je do r. 1G06 klásti duší.
Lalka odôvä a odevy samy nazývali Slovaué za dávnych
Času rub, ruby (rusky rúbala, rubaäka — koSile, biilh. raba,
(odev), s. ch. rub, slov. róbe a p. V rukopisu Zelenohorskom
Éteme : ženy ruby stroja.
V Čechách se jméno rub zachovalo jen co jméno koäile :
nibái, rutiáš a to vice na Morave; v Čechách jmeuuje se tak
uyní téniôF jen koäile či äat umrlého.
Ruby Ďili äaty byly pôvodné koSľiini/ hlavne tkaniny pfi-
pravované pŕcdcním hedbáví, Inu, vlny, bavlny. Hlavni uástro]
pŕedeni: pŕeslioe stal se podstatným znakem ženským, tak že
až podnes pŕíbuzenství „po pf-eslici"' jmenujema pfibuzeuství
po matoe.
Kroj mužô a žen nevelmi se od sebe líšil. Illavi/ pokrý-
vali staŕi Slovaué nízkymi, okrouhlými klohcmky s úzkou stre-
chou, jaké posud nosí Slováci a také vysokými valcovitými
čepicaiii na dolejšim kraji kožešiuou obloženými, kteró posud
na Rusi a v Polsku jsou v obyČejí. Ibn Fodlan popisuje čapku
z brokátu lemovanou sobolem, již videl na ruskéra bohatým,
ť'epice tftkové beranico nosívali ješté na konci 18, stoleti ven-
kované v nekterých krajinách Cech. Tyto chlupaté berauice
pHjali od Slovaníi Maďafi a utvorili si z nich svťij kalpak (klo-
bouk). Arab Kazvini sdéhije, že ruští Hlované môli vždy hlavy
65
fýté a jen pred panovDÍkem snímali čepice s hlavy, které
pak pod paždí uschovali. Ženy inívaly na hlavách obyčajný
Satek čcckcl, druiidy kryl hlavu a pleca jioh i závoj (v mater
verborum = velamen). I mužove nosili, pokiid byli pohane,
dlonbé vlasy; ale po pŕijeti krtu vúbec již na krátko je stri-
hali dle ponéti cirkve na znamení pokory. Kniry nosili dloubé.
Arab Idrisi piáe, Že néktef-i Slované rnätí boliíi aobô vousy,
jiní že je spletali do vrkot'ô dle zpusobu Arabň; u baltských
Slovanu vypravuje, že prostý národ holil bradu a strihal vlasy.
Skornŕ neb kri>cc či opankí/ na nohou byly nizké, černe,
ŕeménky k nohoum pripevnené, jaké chudí Slovád podnes jeätš
iiosi. Bosí nechodili Slované, jak udáva Ebbo, životopisec Otty,
biskupa Bamberskóho ; nebof bylo by to znamením nejvetäí
chudoby. SvrcUu zmináný Ibn Fodlau zmiňuje se o botách.
Slova plátno a siikno, z néhož odev byl zhotovován, jaou
yfiem SlovanAni obecná. Z plátna meli mužove v lété ätroké
nohavice (spodky) až do kolenou remeny križaraobto6enó, v zime
nosili nohavice vlnené, priléhající. Hoŕejái čásf tela pokrývaly
kamizoly, krátka roucha s úzkymi rukávy, v živote femenem
ftnebo Širokými koženými, väelíjak vyšívanými pasy opásaná,
i bývala a osôb vznešenejších okolo hrdla a na dolejším kraji
červeným lemovaním zdobená; lemovaní takové táhlo se tóž
od lemu hrdelniho až k dolejäímu pŕes praa. Pŕea takový spodní
odSv nosil se plaší za sukňa (luž. plasc, p. plaazcz, jihoslov.
pUSt a p.) ee sponou na pravém rameni; v zima byl pláäí vy-
méí!iován teplejším, dlouhým krznnn z koží (kožiehem), které
na prson stužkami pŕipnuté se nosivalo, což ae v národním
kroji Polákň, Rusfl a Jíhoslovanň podnea zachovalo. U MaJarfl
pteäly kabáty slovanské znenáhla v nynôjäi attilu.
Ibn Foillan pri popisu obŕadii pohŕebnich bohatého jakéhos
Rusa zmiňuje se o hnfťinit z ŕeckého brokátu se zlatými kno-
flíky. I on píše, že rušti Slované nosí plášte, které zavôäují
na jedno rämé tak, že dnihá ruka zastávala volná,
Ženštiny odívaly se v dlouhé širok-'i plátené roucho fizn
(ruk. Zelenoh.; stupí knéžna v bélostvú-ii ríže), kteráso ozdob-
ným páaem pritahovala, pfes ni nosívaly volný svrchni Šat na
zpflsoh plášte (karnáček?).
Ozilohon ramen a nohou byly Slova:iflm oíí-iííí. IbnFodlan
popisuje obrady pohrebné Slovana, luluvi o náramcich a obru-
6íoh na nohou, které méla sonložníce zemfelého bohatého BIo-
56
vaňa ruského. Naskytuje so i väeslovanské jmúno prsttn aňÔ~
potkáváine se i s obauným väem SlovaDÚm nazvem /leŕ-rf. Z po-
hanských hrobfl Často vykopávaj! se spinadla, jehlice a fetizky
všelikého zpúsobu z bronzu, zlata a etribra.
Že prepych « šatstvu, jenž zvláäte u ženského pohlaví
ve väech známych dobách paiiovaí, zasahoval až do nestaráiho
veku, o tom svedči, že u ruských Síovanň již za staré pohan-
ské doby deje se ziuinka o zlatohlavu, uachii a hedbáví a áperkii
rozmanité m.
Arabský spisovatel Ihn Fodlan piäe: „Ženštiny nosí na
prsou malou krabičku železnou, mždénou, stfibrnon anebo zla-
tou podlé zámožnosti muže, pri níž upevnén präten a nožík.
Okolo krku mají zavesené stribrné a zlaté fetézy, Páčí-li se
jméni muže na 10,000 dirhemú (str. arabský peníz rovuající se
CO do váhy fecké drachmé) obdrži manželka jeho o jeden fetéz
vice, takže mnohá ženština no&i na šiji mnoho fetézô. Jiným
äperkam žen jsou äúňry zelených sklenených perel na krk, jež
jsou velmi drahé, pončvadž se za jednu takovon perlu platí po
dirhemu."
O zlatých okrasách polských matron a o drahých kame-
nech, pod nimiž tyto jedva se mohly zdvihatí, píše Martinua
Gallus L c. 17. p. 30,: „Ranové dle Helmolda éásS zlata a
stŕibra ve valce ukofistÉného vynaložili k vyšperkovaní svýchžen."
Že v Čechách již za doby Libuše mékkých peíin užíváno,
o tom určité svedčí Eosmas p. 11.; („Libuše odpočívala pohodlné
na vyšívaných pokrovclch.") Život sv. Vojtecha vypravuje, kterak
Vojtech, vstoupiv do ložnice své, pHneal z ní hedbávuý poištáŕ,
odpočívadlo drahými polátáfi pokryté.
14.
1 Sloiinň.*
Obchodem slynuU dávno pred narozenim Kristovým množí
národové a mnohá mesta v Asii, zejmena vynikali v pKčiné
té Feničané, Ŕekové a Etruskové. Feniéané a Ŕekové prosluli
zakladaním osád za pfičinou obchodu, i nelze pochybovati, že
8 osadami reckými na severním pobreží Cerného mofe založe-
nými Slované se již za dávnovékosti stýkali a že se od Iíekú
pHučili obchodu a kupectvi. Pohostinnosť Slovana, bezpečnosf
• Tento článek podän jea
ŕed. V. Kŕiika
.Osvŕlé' r. 1S80 É. 8.
Vydavalfl
57
loby a jmÉuí nemalo k tomw pHspIvRly, Že se mezi nimi již
ve starých dobách za príčinou obchodu zdržovalo mnoho ŕeckých
bnpcfi. také židé brzy mezi Slovany zdomácnéli; nebot títo
6V0U tichou pilnosti a skromnosti zajisté rok co rok vydobývali
více, nežli nutno bylo k potrebám života, tak ža to, co zbý-
valo, vymenovali v obchodu za plody cizíoh zemí. Obchod pak
nastal všude, jakmile národ nékterý mél potfeby, treba sebe
j'ednoduSsi, kterým vlastni domov vyhovéti nemohl.
Hlavní príčina oest od jižaich kupcň podnikaných do da-
lekého neznámeho severu byl jantár, po uemž v tehdejšim
civilisovaném svétô byla velká poptávka. Ceny za tento nerost
vyrovnaly se cenám zlata a mohly tudiž kupce z jíhu a vý-
chodu pobádati k podnikaní dalekých eest do dalnsho severu
kn bfebňm Baltského more, kde jedine bylo Ize tohoto pred-
metu obchodem dosíci. Že se jantár jíž v 5. století pred Kr,
z krajín tčchto dostával do krajín výcliodníoh a jižnícb, dosvéd-
Ďnje Herodot.
liozumí se, že nejstarši obchod provozován byl výmenou
zboží, jako ješté za naši doby na pŕ. kočovní Kirgizové v sts-
pich od Rusô mnohem radéji prijímaji zboží za prodané jim
sorovíny než peníze.
Nebylyf zajisté pSvodná predmétem obchodu väední po-
tfeby života, jichž dovážení by bylo bývalo pro veliký jich
objem a značnou váhu pfi tebdejšicb nedostatečiiých komuní-
kačních prostŕedcích velmi obtížné a uebyly by ani poskytovaly
žádouciho zisku pro výlohy prevozné. Edežto obchod s témito
obmezen byl jediné na nedalekó vzdálenosti a jen tam, kde
doprava po fekách byla snadna, provozoval se obchod do dat-
ných krajín prvopočátecne bez pochyby výhradné s predmety
pfepychu, okrasami, snad í s predmety, jímž náboženská dflle-
Utost pripisovaná, které jsouce malého objemu, mélí pomerne
velikou cenu, tak že jich doprava i na vétäí dálky se vyplácela.
N&rodové nevzdelaní neznali též z počátku pravou cenu surovín
neb výrobku svých a za lesklé ozdoby z bronzu, za nepravé
korále, prsteny a jinó ozdoby podávali i hrsti zlatých zru neb
jantáru a četné kusy kuních a bobŕich kožeSin, Pfedméty pre-
pychu, okrasy z bronzu a j. p. tvoHvaly zajisté bohatství
rodiny.
Po pfedmétech pfepychu následovaly bez pochyby zbrane
a domáci náiŕadi. Y obojím obledu vyäía íniciativa od národu
asijských, kterí nevzdelané národy evropské s novými potfs-
bami aeznamovali a výmenou za ne opet suroviny ke svým
priimyslovým výrolikúm pKváŽeli, kupujíce na pŕ. v Británii
oín k vyrábšní bronzových predmetu nevyhnuteloý, na pobŕa-
Žich Baltského more drahocenný tehdáž jaotar, na peverový-
chodu Evropy rozličné cenné kožošíny.
Se äífenim vzdelaností šiíila se í potfebit aoli* neboÉ pokud
lidé požívali pokrmň surových, prijímali i doatateŕmš látek sol-
ných, které se zmenáíly, jakmile počato varením pokrmfl. Áč-
ko) i súl vŠude skoro na zemi jast rozäiŕena, nebyla píece všude
známa a obchod jí tvoMl zajisté druhý atupeíi obchodu, Pre-
vážení soli již vyžadovalo vétšich sil a od téoh, kterým predá-
vaná, opít vétŠí množstvi predmetu na výmenu dávaných.
NeihlavnéjŠt píedmôty obuliodu vývozriiho byly starým
Slovanflm mimo jantár a kožeäíny ješté obilí, med, vosk, konô.
cín, výrobky dŕevšné, ŕliiuy a j., za néž dostávali predmety
prúmyslu cizich zemí z bronzu, zlata, stŕíbra, zboží hedvábnó,
zbroj a j.
Podlé toho nebyl obnhod Slovana poiize soukromý a ro-
dinný, bylf t väeobecný; nebof sonde podlé položení jejich zemí
a jiných okolností podobá se, že již v dávnovékosti veliká Čásf
kupeckého obchodu jednak mezi Asií a západní Evropou, jednak
mezi stFedozeranim a Baltským moŕem bufíto v jejich rukou
se náležala aneb aspoH prostfedkem jejich zemi Sla.
Pravde podobno jeat. Že obchod do ciziny pfivodné pro-
vozován byl jen od jistých oechá (kást), ovší*m hausirnikfl,
kteH úzkostlivé tajili jak své ceaty tak i krajiny, odknd brali
své suroviny a vedomosti své o národech, ku kterým za ptí-
činou obchodu pHcházeli. Z té pfičiny také u Slovanň činén
rozdil mezi kupci a gosty, čehož nalezáme doklad v Pravde
Ruské; tam totiž jmenuji se kupci ti, kteH vedli obchod jen ve
vlastním méjste — gosti byli ti, kteíí kupčili i v oizích méstechí
t. j. podnikali obchodní cesty a v cizíoh mlstech tak dlouho
se zdržovali, až své zboží odbyli.
Slovo „gost", vSem Slovanňm spoleGné, jest slovné i vecné
pfíbuzno Hmskému slovu „hostia'* v prvotnim jeho významu
(^ cizi host, pozdéji teprv z pfičín zevnitŕních tolik co ne-
pHtel znamenalo). Co pôvodné slovo gost znamenalo , neni
* Dr. Alfiei] Schmidt. Dag SbIz. Letpiig. 18T4.
59
posud mluvozpytci vyloženo; jedni je odvozují od índ. ghas
(:= jisti), poDévadž host cestou umdleuý potŕebi mel častovaní
a pokoje, jini je oJvádéjí od hodň, hodovÉiui, dle kteráhož vý-
kladu by host pňvodne býval stravu [kam. TJ Rusd podnes
pHpomíná gostinnoj dvor t. j. kapeoký dvňr na starý výaaaio
boeta 00 cestuj i'dí ho kupoe; u Polákú jest gosciuieo =: dráha
kupecká ; také Srbové nazývali kupce gest (v zákonníku cára
DuSana); puplatek cízích knpcu slul gostinné. „Odjeti v ho-
stinu" zuamauá též dáti se ua cesty := jíti do cíziny, a výraz
„hostina života toho" znamená tolík, co pout živobytí naSeho,
Ruské pnbosty býly hostinakó dvory, neb stanovište pro cizi
kupce, kteŕí v Eusích vedli obchod, Takovéto- hostinské dvory
méiy v Húsku již v 10. stoleti znamenitá privilégia z príčiny
dúchodti, ktcré otUud panovnikflni pHcházely; bylyt zajístó
'rovne tak zaŕízeny, jako v Praze Ti/iiskij (íuár (nyni Starý Cn-
gelt), jehož počátek též do 10. veku pripadá. V praraenech
latinských jmenuja so curia hospitum mercatorum = dvur ci-
íich hostň, kterým zde byly príbytky vykázaný za pŕičjnou
snadnčjäi dohlídky k odvádéní platň do knižeci komory ~ zde
máli své sklady, Činili zde svó prodeje a koupš. Zda byla také
knížecj váha a míra sudová, ze ktaré se roviiež platilo knížeti.
Z ruských pohostňv ntvoŕily se časem veliké osady neb vesnice.
Zajimavý popis počínaní si ruských gostft Ďtenie n Araba
Ibn Fodlana, jeuž se s nimi setkal na fece Volze. „Doraziväe
do pfistavu, vystoupili na breh a jedeu každý vezma s aebou
maao, chléb, eesnek, mléko a opojující nápoj farab. nabiz) Šel
k vysoké drevené modle, okolo niž menäi byly rozestaveny.
Padl na zem a bil se v čelo, ŕka: ,0 hospodine (vládyko),
ptibyl jsem z daleka s velkým innožstvím soboiich koží a ne-
Tolnic' a vypoňítav pak väeliké privezené zboži, pHpojít: ,Zd6
pH)mi dar mflj.' Položiv potom väe pred modlu, praví: ,Poäli
mnS dobrého kupce se stfíbmými a zlatými penézi, který by
odo mne konpil vSe, co mám in prodej, za ceny, které mu
urSim.' Vykonav to, odejde, Nedafí-li se mu obchod, pHcházi
8 dary k modle po druhé i po tfetf, Jestliže í potom naaky-
tuji 86 mu obtiže k dosažení jeho cila, pHnáäí dary též nékteré
z menších model, prose ji za pHniluvn, pronášeja se v slova:
,Véz, vše to náleží cboti a dcefi naäeho vládyky.' Pocházeje
pak od jedné modly ke druhé, prosí každou za pHmluvu a klaní
se všem skronäené. Poehodil-li obchodník úplné dle pŕáni Bvého,
60
pfijde a praví : .Hospodin byl mi poraornikem, nyiii na mnS
jest, abych sa odmenil jemu.' Zabije pak nékolik býkfl a ovci,
rozdá maao mezi chudé, ostatní klade pred víechny modly a
zavčsí na nejvôtäí z nich hlavy zaklaných zviŕat. EdyŽ pai
byli v noci váechno mäso sezŕali, praví obchodník; , Hospodin
jest mne pHzuiv, on prijal dar môj!' "
Pro daleké cesty bylyobchodníkúm zajiaté feby nejpíihod-
néjäinii í oznaky i prostfedky ceety, protože za starýcli dob
osady velikou vštšinou zakladaný byly na blízku ŕek a jezer,
i z tá pfiôiny, ža tyto poskytovaly nejen snadnost výživy ry-
baŕením, uýbrž i s dostatek vody v dobé, ve které jeäté ne-
umeli kopaním studni vodu si zaopatrili.
Že nejhUvnéjšini komunikaCnim prostfedkem byly dráhy
vodní, k tomu ukaziijí slovanské názvy pro cestu: 1. put, který
je srodný s indickým panthas — cesta, patb ^ jíti, cbodití
B feckým -r.i-t-::::; (cesta morská, more), ttíts; (cesta a stopa) tcstsÍv
(stiipati, cboditi); lat, pontus = most; Nemci máji Pfad, staro-
nem. Pud. Slovo put, zachované v čeätiné v putovati, ponE;
poutník, znamenalo pňvodné cestu vňbec a že je prastaré, pa-
trno z toho, že se vyskytá u väech prastarých narodil Slovanom
píibuzných. 2. Slovo doroga, srb . draga, čes. dráha dosud znači
u Jihoslovflnň cestu podéi feky. 3. Tretí slovo je cesta ^ cesta
od c^stiti, čistití ; odtud proséka z^ prúsek, což posud znači
cestu lesem.
Prvni pisemný doklad toho, že k spojení obohodaimu po-
užívalo se splavných ŕek. podáva Nestor.* „Když Polané živí
byli o sobé po téch horách, byla cesta z Varjah do Hi-acka a
z Htecka do DiiÔpru, a vľch Dnépra vlak čili pŕívlak ** do Lo-
vati, po Lovati ŕece mohlo sa pfijíti do Ilmenského jezera ve-
likého, z kteréhož jezera teče Volchov, a vylévá se v jezero
veliké Novo, a toho jezera ústí vcLází do more Varjažského
(Baltského) a po toín mofi Ize jíti až do Ríma a od Ríma ,pfi-
jiti po témž moH k Carihradu a odtud v Pontské more, do
néhož teČB Duépr ŕeka. Neb Dnepr pficházi z Okovskóho lesa,
a teôe na poledne; a Dvina z téhož lesa vychází a jde na pAl-
noc, i vylévá se v moí-e VarjaŽské. Z téhož lesa teče Volha
• Erbeaovo vydaní VI. pag. 4.
** ttzký prub /eniŕ mezi ilvéma splavnými ŕľknmi, pŕes kterj vUĽenim
po suchu pŕepravovaly ae akrovučjší lodi anebo zboxl sc pŕevážclo, aby po
loii dále jíli mohlo. Cela loď 1 a nikladem naložená bývala na kolesa.
61
na výcliod, a vylóvá ss sedmdesaterým ústim v more Chvalin-
skó. A protož múze sa jiti z ruské zeme po Volze do Baihar-
í do Chváliš, a ua východ pŕijibi v podíl Semuv; a po Dviné
do Varjah, z Värjah do Ŕima a z Ŕíina ku plemenu Charaovu."
V krajinách Slovany obývaných byly následiijici obchodui
dráhy, jimiž spojoval aa sever s jihovýchodeín (Asii). jihem
(Ŕeckeni a Itálii) a Jihozápadem (Ciallii a Španéliikem).
Prvni a jak se zdá nejstarší obehoduí cesta Šla od Balt-
ského more kuDnépra a po této ŕece doCerného a Aegejsbého
more. Z more Baltského plavili se ubchodDici po Névé do je^
zera Ladožakého, odtud po ŕece Volcbov proti vode okolo Nov-
gorodu do jezera IhiieSského, dále po reoe Lovati proti vode,
pokud hloubka ^eky tomu dovolovala, a po pŕitoku jejim Kiiné.
Odtud lodi byly prevážený do ŕióky Toropy, prítoku Dviny,
po t«to do jiuého prítoku jejiho ŕ. Kasplja", dále vlečený byly
po suchu k Dnépru u mesta Smoleuska a po ŕece té okolo Ky-
jeva do Ceriióbo mofe. Pred pprahy" Duéprn lodí na sucho
vytahovali, aby míuulí vodopádu, Po C'eruém mori plavoao
buJ k ústi Dunaje nebo podól západniho prímorí Cerneho more
k Carihradu. Po ŕece Visie plaveno proti vode teto íeky a
Bugu, odtud pŕevlakou k Jasíolde a po Prypetn do Dnépru;
aneb po V'isle, Sanu do Pi'emyslu, odtud k Samboru a po
Dnestru k moH.
Poboŕní cesty této hlavní dráhy byly; 1. Z mofe Baltského
po ŕece Pernavé do jezera Cudského a Velikého a k jihu po
ŕece Veliké anebo po ŕece Narové do jezera ť-'udakého na jíh;
také feka Luga spojovala Baltské mofe s Ilmenským jeserem.
Z íeky té vláôeny byly lodi po suchu do ŕíčky Mäagy, pfitoku Še-
lony, která ae vlévá do jezera Ilmenského. — 2. Z nynéjäfho
zálivu Rižského vedia vodní drába k Dnépru po Západní Dvíaé
a jejim prítoku Ulle, od té byla pfevlaka k Berezíné, která se
vlévá do Dnépru.
Cesta z Černého mofe k Volze vedia po Donu aŽ do Sar-
, kela ôili Bilé veže, odkud pfevlakou možno bylo dosici Volhy,
Prímo z Dnéprit k Donu a Voize možno bylo plaviti se
. buď po ŕece Orie- pfevlakou k Doncí a po néui k Donu, anebo
po Samare, pak Volčjou, pfítokem jejim, odtud prevlakou do
ŕek Kalmíus nebo Míns, vpadajícich do mofe Azovského, z neho
do Domí.
Od ŕeky 0ky bylo spojení pfevlakou s Desnou, pŕítokem
Duépni ; fekou Úpon a jejim pŕítokera Šalem byla Oka spojená
s Donem, malá jen prevlaka delila ričlíii Šat od Donu,
Z Novgorodu od jezera Ilinenského bylo spojení s íekou
Volhou a po té dále po Kaspickém moH s orientem po face
Mate, odtud pfevlaky k fičkám a pfítokúm Volhy a sice biiJ
k severnejší Moloze neb jižnéjši Medvedioi, zŕídka k nejjižnéjSi
Teverce. Z jezera Ladožského vedia vodní drália k Volze po
ŕece Sjaap a jejitn prítoku pŕevlakou do prítoku Mology, Bôlo-
jezero spojeno bylo s Volbou ŕekou Sekanou.
Z Novgoroda plavili se k severu po rece Msté, odtud vedia
pFevlaka do Mology, pak po té a po Volze, z m k severu po
Sekané, Pozorovici, Kubenskýni jezerom do Suchoiny a severní
Dviny, k se verov3'ciiodu ze Sucliomy a po Dviné, severní a jižní
Keljtmou, pak pŕevlakou do Kauiy.
Do krajiny Pečorské vedia obchodní dráha z Vyôegdy po
aeverni a jižní Mylvé do PdÓ.3ry, takó po Kamnä iidržováno
obchodní spojeni se severovj'ohodem za Uralem po i'ekách:
Pôčofe, Sutorn, Ilioi a po Sosve, prítoku ŕeky Obi a ješté ae-
vernéji po Use, prítoku PeC'ory.
Z more Bílóho plavili ae kupci Dvinou a vlekli pak lodi
z jedné ŕeky do druhé, až je dopravili do Volhy, po m'Ž se
plavili až k nynejsfmu Astraohanu (tohdäž Atel). Biarnie, nyn.
gubernie Arehaadélaká a Permská, rozkladala se od Bilého
mora až k Volze a Karae a byla obývaná Čndskými národy;
v 2. polovici íl. stoleti slyniila krajina ta obchodem, k némuž
oväeín v dobé ranoham dfívéjší základy položeny byly.
Z Huézdna vedia cesta do Ceraúho nioŕo pí-es Sandomíŕ
a Pŕemysl, Sambor a ílalió a odtud ku Ltnépru; z Krakova
cestovali obchodníci pfes Sandotniŕ do Kyjeva. "
Cesta od severu k jibu do Itálie vedia rovinami nynéjsiho
Polska pfes Tatry, Povážim a Panónii k mori Jaderskému ;
mesta Kalia, Carrhodunnra blíže Krakova, pak Carnuntum byla
hlavní stanoviska na této dráze. Z Hnézdna veden obchod
pros Poznaň do Halle a Magdeburka; z Krakova Šla aesta pl'es -
Vratislav do Magdeburka.
Gesta od brehu Baltského more k západu- smerovala k iísti
ŕeky Laba a odtud dále po suchu nebo po fekách do OallÍB
a Massilie, kde Feničané a Karthaginci jantár kupovali a vý-
chodnim zemim dovážali.
^
Zprávy o ohchodit obi/vatelú zeme rycíAe o inoranské se sou-
sedy jaou pomerné velmi staré. TÍto se inusĹlí pPadeväím ohli-
žeti po solí, které se v zeinich tech nedostáva, probož i hlavni
oesty a stezkj obchodní slouiíily obchodu solnimu, jako stezka
Pasovská a Linecká do Bavor, cesta po Labi do Srb a do Sas,
jiné oeaty vedíy do Vislan a do nynéjšícb Ubsr; také Dunaj
byl dälažitoii ŕekou pro obchod.
Obuhod óaskomoravaký vztaboval se i do zemi vzdálenéj-
áích. Již za Éasii Marobudových byly úeohy hledaným trži-
ätém kiipĽÚ a to i čínskych, ueboí dle avédectvi Tacita a Vel-
leja Paterkula nalezení jsou po porážce Marobiidové v jeho
zemi kupci čínítí. Kupci, kteŕí v pozdéjSi dobe od 7. stoleti
do Cech a Moravy chodili, byli Frankové (Nômci), o niebž po-
dáva zprávu Tudegar za Sama, potom i kapítulare Karlovo
roku 805; dále Hus'ivé, o uichS mluví listina celni z roku y06
a -ktefi jeSte v pozdôjälm stredoveku čilý obchod provozovali
s Vidni, Kmži a Beznem; Bi/srtntinci, o nichž se zmĺtika Činí
v starožitné listine LitomšHcké ; Židé, které již uvádí čelní
listina z roku 906, a o nichž za životopisu sv. Vojtecha patrno,
že provozovali obchod a otroky. Vo 12. stoleti pHcházeli do
zeme také Vlachové.
Za doby vlády rímske určovaná byla mista na pomezí
jich fiše, kam za pí-íčinou obchodu sousedé, tedy i Slovana,
doobázeti smeli. Týž zpňsob zachoval se i po atroskotání fiše
Hmské, neboC í panovníci íraušti a néraečtí vykazovali kupcňm
slovanským jistá tržíska, kdež se scházeli, rozkladali a koupS
zjednávali.
V kapitulara Karia Velikého od rokn 805 vytknutá jsou
obchodní stanoviska a síce v krajine pomezi Srbň se dotýkajíci:
Erfurl a Hnhtstat (Altstadt u Queríurtu), v území Franku na-
proti západnímu pomezi Čech: Forrhhdni wa, Via.Amci (Kegnitz),
Bamberk na ŕece Nabé a ttcznu: k jihu pak Laurincum (Lorch)
Q& Dunaji. V kapitulare tom výslovné se zapovidá, aby se
neprodávaly kupcura slovanským zbranS a brnení.
Z Čech vedly k tržíätím v Nemecku svrclm vytknutým
pomezni stezky úzke, nejvíce po stráníoh a hŕ6b9,n6ch hor ve-
dané, po níchž kupci jen soumary s nákladem hnáti, nikoli pak
s vozy jezditi mohli.
Takové stezky byly : 1. Stezka Chlumecká čili Srbská, vedouci
od pomezniho hradu Chlumce pŕes Kruäué Hory do úzerai Srbú
64
pŕea Nižany a Gŕlomače k tržišti u Halastatu, 2, Stezka Kraluiiskd
vedia od Kadané BudohoHoa a pak úsecníiii Sedličauu pŕes
SrbiSté k Erlurtu. 3. Stezka Chehská. která vedia od Mohana
.pŕea Smrčiny k Obŕi a podel této reky k Chebu a odtud pŕes
aynéjéi Kyažvart ku brané zemské v okolí kláštera Tepelskélio.
K steísce té pojila se cesta od Forcbheimu pfes Waldsasay ku
Chebu vedouci, 4. Stezka Ľowaíiická táhla sa od Domažlic pŕes
Brodek (Vrestal) & Neumarkt k Osí (Eschelkamb) okolo hradu
Chubu (Cbmnbe) k Éeznu. 5. Stezka Prackatk/cd Čili Pasovská,
tež zlatá stezka zvaná, vedia z Prachatíc k Volarflra, odtnd
pfes Vltavici a prekročivší n Jaeänich Marchhrmser hrbet Šu-
mavský, táhla se podel ŕeky lisy k Pasovú. 6. S touto stezkou
ve spojani byla ještó jedna, která vedia od Kašperských Hor
a dále do údoliíeky Otavy. 7, Stezka Linecká táhla se od žup-
ního hradu plemene Ketolicň k nyn. Krumlovu, prekročila u
nyn. Vyäšího Brodu Vltavu a vedia pak od českého pomezi
pokrajim Hčky Rodely (Rodel) k Dunaji, k htavnimu tržiští
Lauríacum.
K severu oĹvirala tež ŕeka Labe píechod z Cech do
zeme Milčanú, NiSanú a Qlomačíi, o čomž svedči nejan hojuá
zminky o kupeckom obobodu tia Labi, kde čelní stanovisko
v Déčíné se náležalo, nýbrž i dejepisné zprávy, dle kterých
Earal Veliký roku 805 váleóné loc^tvo po Labi proti čechfim
vypravil .
Hlavaím tržiätéin byla v Čechách Praha, kde byi, jak jíž
podotknuto, zvláStní dvflr kupecký, Týn. O meste tom a jeho
obchodu podáva arabský spisovatel Al-Bekri vypravovaní žida
Ibrahíma ben Jakuba (Abraháma Jakubovíče), který od kalifa
vypraven byl co vyslanec k oisafi Ottovi I. roka 973 do Que-
dlinburka.* „Mesto Fraga vystavéno jest z kamene a vápna.
Jestíf väech mést obchodem nejbobatší. Pŕicházeji tam z mesta
Krakova a Rusové a Slované se zbožím a pŕieliázeji k nim
(Pražanom) z končín Turku raiisulmané i židé i Turci též sa
zbožím i 8 penézi byzantskými. Zeme jest nejlepäí ze zemí
'erních a nejvétäí má hojnosť potrav. Prodává se u nich
pšenice (ápabla) za knäar,** kolik jadnomu Slovéku na mésío
jest treba; jačmeň se za knäar prodává, oo pro jednobo kone
"• Mince ariluhá.
. Miis
1R78 SV. IV.
stačí na 40 dní a 10 slepíc se u nicli prodává za knáar. A ve
mésté Praze délaji se sedla a uzdy a átíty obyčejné a v oneoli
kr&jicfa iiživaué. I délají sa v zeDii Bujmy [v Čechách) lehká
taalé Sátet'ky z velmi jemné síEovité tkanicy, která se jinak
k mčemu nabodi. Cena äátečkú téch a aich poi'áil je stejná,
lOšátečkil za kašar; jíini obchody vedou a mezi sebou účtuj í ;
mnobo jieh mají, celé nádoby naplnéaé a äáteéky ty u nich
SBamemm jsoii bohat^tvi a pŕedmétem nejoenaéjäíni. Zašátečky
vyméSuji pšaniui, mouku, koná, atfíbro, zlato a váeliké veci."
Na Labi byla znaraenitSjší tržišté; Krafupy, Litoineŕioe
a Ústi; trhy na pomezí u brán zemských byly v Netolit'ich,
v Dornažlieich, v Chhiinci pH brané zemské vedoucí Rudohoŕim,
-V Provodové, u Dobenína blíž N. Mesta n. Met. na ceste do
Slezska, na Hnitove blíže LitoniyŠle, v Habrecb na ceste z Oá-
slavé do Jihlava.
Hlavní tržiäté Moravanú na Dunaji byl Mautern, kam do-
^ jiždély vozy a Dunajské lodioe se soli pro Moravany,
V celai smiouvé mezi markrabim Aríbam a arcibiskupem
Solaohradským , pak biakupem Passovským r. 906 ujednané
(listina v Rattbltstetenu vydaná) nstanovsno jest, že kupci
2 Cech {de B^Emacis) a z Rus (de Rngis), jiraž v krajištích
Rotolarú {in Rotolariis) na ŕece Rote do Inn vtékajíci a v kra-
jine Reodarô {in Reodariis) na ŕiôce Kodele trhy vykázaný
byly, platiti méli z nákladu vosku každého kone soumarskóho
dva penize {massiolas), ze zboži pak, jež jeden človek unésti
mohl, jecien peaiz (jednu mírku); z otroka a kobyly uréen byl
\ poplatek na jeden denár, z otrokyne a hŕebce po 4 detiáfich.
I Bavoí'i a Slované domáci od každého poplatku byli osvobozeni.
f Obchod s otroky, ktefí byli zajatí ve valce anebo odsouzení
I zločinci, provozovali nejvíue židé. Životopiaoo sv. Vojtecha
I Catnpanarius vypravuje, jak ziskuchtivý Žid takové množství
I i kresťanských otrokfl napofád prodával , že biskup Vojtech
nebyl a to, aby je na svobodu vykoupil. Mimo otroky vyvá-
ä^ly se z Cech a z Moravy plodiny polní, kone, kožeSiny, vosk
» dle Nestora i atribro; odjinud dovážely se zbrane, plodiny
jižDÍ, hedvábí, zlatohlnv, hlavné pak aul. Ze aevernich krajín
jrficházel obchodeni do Cetfa jantár, o tom zjevue svéddi korále
a Šperky jantárové, ve hrobech pozdejai pohanaké doby objevené.
K dopravovaní zboži po stezkách poraeznýeh za staréí
doby upotŕebováno koni soumarských čilí nákladných, uvnítŕ
zamé však hojné uživáiio povozä, tak ž« ua trhu v Týne vy-
bíráu poplatek trhový z tovaru podlé vozfl (roku 1101). — Ku
plavbe po Labi sloužily lodi čtverého zpňsobn ; velké, prostfedni,
malé a nejmenSí.
Že Slovnné pri mori BnUsIxm bydlici ode däviia obchod
provozovali, poznávátnä ze zpráv Herodotových ; geografické
rozložení jich sídel zajisté k obchodní činnosti veltni je vábilo.
Majíue značné loďstvo, provozovali i plavbu po mori svém co
zknáeni plavci a již v 1. století pt-ed Kr. pí-ipominaji se vin-
dičti (alovanšti) knpei plavívši se pn mori Baltském za pfičiuou
obchodu do cizich zemí a sice do Dánska, zejmena do Jutska,
tjvédska, Nemecka a snad i do Anglie, k východu pak do Euska,
odebirajioe se odtud až i do orientu. Arab Massudy v polovici
10, stoleti v knŕze své „Zlaté luhy a doly drahokamemi" píäa:
„Nejčetnéjši národ mezi 8lovany nazýva se Luzané. Vedou
obchod až do Andaluaie, Carihradu, ba aŽ i s Kazarj'."
Ze západních déjapiacň podávaj! zprávy o obchodu Slo-
vanú polabských Fredegar k roku tíáJt, kde piäe o Sámovi, ÍSe
sbromáždil více obchodnikň, aby se s uimi odebral do zemí
slovanských; Detmar vypravuje k r, 780 o obchodním mésté
Baltského prím ofi „Kolobfehu" slynoucim svými solivary; Ein-
hard 803 pripomína cla, která se vybirala v Barogé od kupcS
pŕichozich do tohoto mosta. Hojnejších svédectvi o obchodu
tom podávají již Adam Brémsky, Helmold a j.
Na pomofi Baltakéin bylo nekolik obohodem slynouoioh
mést, jichž počátek a vzriist do nejstarších dob položiti se mnsi,
jako: štetin, Rana, Kolibich, Gdanská j,, nejslavnéjši pak byla;
Volin, Retra, Arkona, kterým kromé Ŕima a Carihradu žádhé
jiné mesto lidnatostí se nevyrovnalo, jak o tom iatinätí a feCti
spisovatelé svedči. Kvetonci stav mesta Volinu ííci Adam Brém-
sky za svého veku* takto: „V ústi Odry zDameuité mesto Julin
povéstaó poskýtá stanovište cizojazyčníkúni, Rekäm (totiž Ru-
afim) v okoli jeho bydlícim. O sláve mesta toho, ponevadž
mnohé a téméŕ k viŕe nepodobné vôci se hlásaji, za dobré
sondím néco pamétihodného zde pŕipomenoutí. Jest to oväem
méato mezi väemi, cojich v Evropé se uachází, nejvétäí, v néraž
Slované s jinýrai národy, Reky i cizojazyčniky pfebývají, nebot
i pHchozi Sasioi dosáhli v ném práva méŠEanství s tou väak
■ Hist. ccclesíaBticB LX.V1. 3IS.
67
lU', aby kresťanských svých obfadfl vefejué nevykoná-
vali. Všichni zajisté jeSté v pohanských bludacb vézí. Ostatné
00 mravi^ pohostinstvi so tyče, není žáiiného národa, jenž by
nad tento poŕ-estnéjší a dolrotivéjäí shledán by]. Mesto to
oplýva zbožím váecK severuich národu, váecko, co rozkošného
a vzácneho jest, v uém nalózti Ize."
Že pORiiéji v 10.. a 11. atoleti « nékterých Slovana polab-
akých prúmysl a obchod ?. veliké časti vyniizel, mesta klesla,
Hurovost a nedbalstvi se rozhostily, sfcalo se vinou jejich ukrut-
ných potlaôovatelň a zhouhcu, nikoU nedoatatkem prňmyslového
a obchoilniho ducha u samého národu.
Hlavními predmety vývonn by!y ryby (slanečky Ranské
Halmold, ir, l'i), med (Márt. G-allus), plátno rAdam Brémsky
n. c. S'iľj, stľíbro, zlato, koná, aúl a otroci. Otroci predávaní
jsou nejvice po Rýuu tto Francie, kdež byla atŕerlištém toho
obchodu mesta Verdun a Lyon, odtud pak dále vyvážeui jsou
do Spanél. VLyonuse zvlášté židé timto hanebným obobodem
zabývali. R. 789 vyŕitily se prvni váleĎoé bouŕe Frankii a
Némcii na Pofabany, jež vždy odvlečením velikého množatvi
Slovanú do otroctví koncily. Détmar líči následky neustálych
boju v krajinách téch uvádeje pfíslovi tehdáž bežné; „Byli
rozehnáni jako Slovanó,"
Silní ft výbojní sousedé Baltských Slova nň Normani, kteŕi i
na Bl'ezícli Baltského more delSÍ dobu nad nimi panovali, pŕíváželi
otroky slovanské na lodích obchodních pfírao do Galície, t. j.
krajiny v severozápad n im úhiu Špaaélska,
Obchod Slovana potských nemél velkého rozsahu; od Drnu
a Volby ptivážely ae kožešíny a zlato, z Byzancie pfedméty
rozkoäe, drahé látky a jiné skvostnosti; Nemci vymenovali zbraň
a jiné výrobky za veci, jež tak hojné polská piida poskytovala,
jako plodiny zemské, chovný atažný dobycek, kožeSíny a j, v.
Obchod ponechán byl skoro docela v rukou cizozemcň. Däle-
■ žitéjsí obchodní místa byla; Hnézdno, Kalisz, Poznaň, Viálica,
Krakov; v Haliči; Przemyšl. Czerwieňsk a Halicz.
Slované rušti provozovali obchod v Ôtverém smeru a síce
k severovýchodu, k jihovýchodu (do orientu), k jihu (hlavné
do fíäe byzantské) a na západ. Hlavními atfedisky jeho byla
mesta: Novgorod Veliký, Polock, Smoleask, Lubeč, Cernígov
B, Kyjev.
Nej hlavnej ä i m píediaStem vývozu byly kožašiny vSeho
druhu, kterými Rusko od nepaméti slyiiulo; neboC nelze poehy-
bovati, že nj'néjai sibiráká zviŕate, kttjrá drahé kožešiny posky-
tují, tehdáž v celém iiyuSjäim stf'odniin a severníin Rusku byla
domovem. Byly to kuža z lišek, sobolu {černých kun), veverek,
hranostajíi, bobrň a vyder. Velikou cenn mély kožešiny ŕemo-
hnédé z tak zvaných burtackých lišek, jtclíž nživáui k oJévúm
zavedla do mudy Zoraida, manželka Haruna al RaŠida. Mimo
kožešiny vyvážely se jantár, syrové kuže, juchta, rohožky, ma-
mutovy kosti (dle svedeotví Abu Gameda al Andaluzi), med,
vosk, orechy a nevolnici. Dovážeiy se drahokameny, perls,
bavlnené, vlnené, hedvábné, pak stHbrem a zlatem protkávané
látky, čalouny, ocelové Čepele k dj'kám, koreni, víno atd.
K dávnemu obchodnimu spojení e Ingrií na severo východu
(krajine nynéjáích BFezovakých Ostjnkfi naŕekách Obi aSosvé)
poukazuje Nestor (vydáni Erbenovo p. 185) slovy: „Ingra pak
jeat národ cizi a sousedi se Samojedy v pälnočnich krajinách.
A Ingrové feklj sluhovi, vyslanému od Hurata Rohovice Novo-
hraJana: Jsou hory. jež zapadaji v hlubinu morskou, a vysoké
jpou jako do nebes a v téch horách jest veliký krik a hovor
í sekají tam horu, chtíce se vysekali; a v hoŕo té prosekáno
jest malé okénko, atudy mhiví, ale jazyku jicb neni rnanmeti,
nébrž ukazují na železo, a pokyvuj! rukou, prosiue o železo;
a dá-li jim kdo nt\ž nebo sekyru, oni d^ji za to koži A. cesta
doteoh hor, vedouc propastmi, auéham i lesara, neni pruchoduá
a proto k nim vždy nedoeházírae ; a jsoii také podal na pňl-
noci." Tím také podán jest obraz obchodu na výmenu i raazi
národy, kteŕí sobš vzájerane nerozumeli.
Na konci minulého a v naäam atoleti objevovaly se v ze-
mích pobaltských od Odry na východ a v Rusku arabské a
orientalské minca, což vzbuzovalo pozoruost uĎencu, ponôvadž
si po dlouhý čas nikdo nedovedl vysvétliti nálezy ty a jich
dúležitost.* Nejstaräí mince arabská, v Rusku nalezená, jest
z r. 699, vštšína jich pocházi z 9. a 10. století, najnovéjäi sáhá
• Trilhn, Topografiarbe Uchersicht der Aiia(n"aliungen vnn alleni arah,
Gťlde íd RuBBlanil (,nu11elin scicntif. de l'Acad. de St. PI). IX. 301—^63]. -
Saveljeí, Miigamedan. numizm. Petrtihrad 1816 s [(ipograt. mapmi náleaišt
minc. — Grigorjľv, O liufiŕPskich monetach VII.— X. vÉlta nachiidítn. v Roäíii.
(V Zapiskách OdeBskagn ohščeBtva istorii í dremnatej T. I. pag. 111—168).
— I. Srezni'VfkiJ, Slédj dav^jago lOBkomslva RuEskicb b juínnju Azieju IX.
do r. 1012. Dle pä^oďu náležeji raince tyto z vôtií časti ma-
homedánskýra dynastiím panovaväím v nyaéjäi Chivé, Buchare,
Afganistanu, Persii, Sýrii a ArmeniL Do Ruaka a krajín po-
baltských mohly sň mince tyto dostatí bucT váikou nebo obcho-
dena; však že se to stalo obchodem, jest nade vši pochybnosť,
pfihliži-U ae k místňm. kde se minca tyto nalezly, smóŕujicim
vesmés k hlavním strediskom obchodním.
Ponévadž bylo v orientu obyáejem. že každý nový panov-
ník dal mince svého pŕedchôdce pl-etaviti a nové razití, patrno,
Že dle nejstarší mince z roku (iSí) pocházejici Slované již v 7.
století byli v obchodním spolku s národy na východô, který
trval do počátku 11. století, načež obchodní toto spojení orien-
talcô ae severovýchodní Evropou za príčinou neznámych píe-
vratä zaniklo. K rozsahu tohoto obchodu poukazuje ta okol-
noat, že na nékterých místech volmi značná cást penáz v jednom
hrnci se nalezla, které zajisté jedoé jen osobe náležely. Ve vsi
Veliké Luky na bfehii feky Yolohov objeveno minci takových
T cené 7000 rublú.
Jestliže Arabove a mahomedané vííbeo za príčinou obchodu
navštevovali severovýchod Evropy. jest i pravde podobno. Že
i Slované z téže pHčíny se vydávali na cesty na východ za
týchže dávnych Časň. Nejstarši pisemnou zprávii o obchodu
východnich Slovanfi s orientem podáva Ibn-Ohordad-beg. arab-
ský spisovatel 9. veku. Podlé této vedli rnsti kupci za jeho
doby po Volze a po Kaspickom mori obchod do Asie, prodá-
vajtce kožaáiny. TýŽ raliívi o ru-ikáin ob 'hoJa Riisň z plemena
Slovauú v Bagdade, jako o veci obyčajn-í a nikoltv snad nová.
Také neznámy arabský spísovatal „kaihy krajín" vypravuje, že
Slovana kupčili po Kaspickom movi do krajiny nynéjšího Te-
heránu.
Arabský historik mluve o lovu bobri v okolí Kyjevském
uvádi. že oíttud bobŕi k&že obchodem pl'íuházely až do Anda-
Insie ve Spanélich.
O obchodu Slovami ruských s ŕiíi byzantskou podáva
Arab Kedsiit zprávu: „Busové vedli válku proti císaŕstvi. Do
táob dob byl mezi nimi mír a svobodný obchod." Na jiném
mfatd piSe, že Rusové jen tehdáž mohou kupčiti s Carihrad l- in,
rík. ZemJ^iiísiiil spolefnost 18ú4- — Tiapnliauspn, Sitmnilinische Maazen. Arch,
GPSflUcbaft. VI, -- Chwolson, Nnchricbten Ibii Dantiii, — Garharoi, Nncli-
ríehlea mobao. ScbTirtauller. Peteraburg. 18TD.
70
žíjou-li v mirn s PeéenShy, I o obchoda Rusň s PeCenety
vypravuje tento spisovatel, že sobé s nimi vymenovali býky,
kone a ovca; Chazarskémii chánu odvádéli Riisové clo. By-
zantský historik Konstantio Porfyrogeneta uvádi ve avém spisu
De administrando imperio c. 9., že Ruaové z Novgorodu, Smo-
lenska, Polocka, Černigova, Vyäegradn se ahromažJovali v Ky-
jeve a, odtud že se spoleéne plavili po Dnepru, Černéro mofÍ
a Dunaji do ŕiSa byzantské. Leo Diakon (Hist. lib. TS.. c. 10.)
uvádi, Že pri ujednáni míru Svatoalava e lieky bylo ustanoveno,
že tito dovoliti máji lodém ruským za píičinou obchodu svo-
bodný pHstup do Cafihradu. juk bylo za starodávna. O diile-
Žitosti obohodu ruských Slovauú s Byzantiuoi svedči, že Oleg,
pokoHv r. 907 Byzantince, v smiouvé mira hlavni zŕetel mél
k vymoženi výhodných podminek k zabezpečení obchodu ru-
ských kupcfl, Píäet v pŕióiné té Nestor, že bylo od Olega Žá-
dáno: „PHjdou-li Rusové, at dostanouposelné, jaltož ustanoveno,
a když pŕijdon kteíí (ruäti) kupci, ať dostanou mesiČné na šest
mésicú, chléb, i víno, i mäso, i ryby, i ovce. i &£ jim udélaji
lázeň, kdykoli žádají; a když pôjdoii Kusové domň, at dostanou
a cisafe na cestu pokrm, i kotvice, i provazy, í plachty, mno-
holi jim tfeba." Ŕekové podali se tomu, Žádajíce jen, „když
piŕijdon Rusové bez koupé, aí mésiŕneho neberou, aí zústávají
u SV. Mamy ; do mesta a( vcháKejí jednou jen branou s cisáro-
vým mužem, beze zbrane po padesáti mužích, a když cisaf'Sti
mužove zapiší jména jejioh, tehdy dostanou svó mésičné."
Že Bulhari v fiSi byzantské zuameuitý obchod vedli, do-
čitárne ae u Lva Grammatika (Ghronogr. p. 206), kde vypra-
vuje o valce bulharského cára Sinieona g Byzantinci. Válka
tato vypukla nedlouho po jeho nastoupeni na trfln {888l a síce
za priČinou záležitosti obchodních, což v té dobe zajisté neob-
vyklou bylo pKčinou války. CisaF byzantinský, Lev Filosof,
pronajal totiž dúehody z cel bulharských dvéma kupoňm z Attiky,
kteŕí, dopouätéjice se v té veci prehmatu, a aby je tím snáze
provozovati mohli, pomoci mocného císa^ského eunucha Musika
toho dovedli, Že hlavní celnice z Caíihradu do Solune pfeložena
byla. Bulharsko, jsouc tehdáž ústfednim skladiskem pro suro-
viny dovážené z Nemec, z Moravy, z Ruska a z celého Bal-
kánskeho poloostrova, libovolným tím postupovaním v obchod-
nich zájniech svých velice bylo poškozeno. Když car Simeon
od cisaŕe Lva marné byl žádal napravení téchto nepoŕádkfii
71
počala válka, v níž Byzantínci, jsouce poražeci, MaJary na po-
moc pribrali. Mírujednán r. 893. Ctsaŕuvé byzantinšti napotom
udštili obchodnikňm bulharským nejen lunnhé zvláštni výsady
a pŕivulili, aby stále v Caŕibradé pŕebývati smeli; ale uazýva-
jice Je bulharskými pŕátety, dávali jim také prední místo pred
posly väech cizich zemí pfi cisárskych etätnich a cirkevnicb
slavnoatecb. O bohatéin obchodu, jaký kvetí v Bulharsku, svedči
slova SvatosUva, knižete ruského, která miuvíl k matce své a
bojarom (u Nestora k r. 9tí9j: „Nelibi se mi v Kyjeve býti,
chci žití v Perejeslavi na Dolnim Bulharsku, protože jest to
stred zeme mé a že ae tu scbázejí všecka bohatstva; od Hí'ekú
zlato, hedvábí, víno a ovoce rozmauité, z Čeuh pak a z Uber
stHbro a koué, a z Rus kožeáiny i vosk, med i ÔeletT (otroci).'
O kupčení ostahikh jiéních Slijvíwiii zejtnena Chorvatu,
védči jak Kouslanlin Porfyrogeneta (De administrando ímperio
c. 31), tak i Lev tírammatik. Onen pravi; „Chorvátske koráby
pluji za piitiuou obthodu do prístavu ležíoích v Paganii (?) a
v dalmatském zálivu ano i do Benátek." O pravdivosti udáni
toho mfti pochybnosť není ni nejmenäi príčiny, pŕihlížime-U k roz-
sáblámu obchodu, jaký ae vyvinul v stŕedním veku v Dubrov-
níku, a k znamenité sile Chorváti^, o niž týž Konštantín Por-
fyrogeneta z pravú podáva.
Cbasdaj, židovský mudrc pri dvore ar. kalifa Abdalrah-
inana III. ve Spanéliuh, uvádí v listé »vám ku králi Chasarň
r, 959, že se u kalifa jmenovaného nachúzeji vyslancove oísaŕe
ŕeckého, krále nemeckého, a krále „(.íebaiinň", již prý jsou Slo-
vané. Arabské slovo yibal neb gebal znamená „hora", i mélo
bezpochyby výzuam mista, zdá se tudíž, že uázev „Ciebalin" ja
preklad slova Chrvat a že znamenalo mlik co horalé.
Nejobäirnéji mluví Arab Ebn-Hanbal o stycíeh Hlovanä
vdbec a jižuith Mlovanú zvláäté s Araby r. 976 v „knize kra-
' jin": „Zeme Siovanň jest tak veliká, že na východ Karassau
a na západ ň|iauély otroky zásobuje. Andalusové je kupuji
v Galícii (ápanélské), vo Francii a v ItiUií aprodávají ja a vy-
kleáténcB do Egypta a Afriky." Kupovánim otroku v Itaiii a
prodávánim jiob Arabäm obírali se zvláštô Benátčané, také
v ítimé byly živé trhy s otroky, jak dosvedčuje Životopisec ev.
Zachariáše k r. 747.
Když pápežskými a ciaaFskými zákazy obchod s otroky
BeDÄtčanäm se zamazíl a v méstech italských píeruäil, učinili
72
tito smlouvy h námofuimiloupeŽQÍky, kteFi jim iiroJävaii otroky
buď na pobŕežích schytané anebo levné skupované, kteró pak
Benátčana do Andaiiisie a do Afriky zaväželi. Nikde prý ne-
bylo pnhodnéjších krajín pro loupeni lidí než na slovanských
pobŕežích Jaderského more; také se odbývaly v Dubrovníku
hojnÔ navštevované trhy a otroky. Tím se stalo, že mimo otroky
z krajín polabskýoh, o níchž svrchu bylaŕeč, veliká čásíotrokfl,
jež prostfednictvim Benátéanú do zemí raoslemínu se dostávali,
z jižnich Slovanň záležela; slova nSti otroci v Andaluaii takovou
mérou se rozmnožili, že kalífové z nich aestavovali svou osobní
stráž. V telesné stráži emira Hakena I. í-itající 5000ozbrojeucfi
bylo 3000 Mezarabú (odnárodnéných andalaskýoh ki-eatanô) a
2000 Slovanň; arabätí dejepisci nazývají je výslovná „slovanská
garda" ovsem slovem arabským : Sekluby, Sukhhij aneb Sbilahy.
O jednom z nejznamenitSjšich vojevfidcň, pošlem z gardy
slovanské, je svédectví, že byl Dalmat, o jiných válečnícich za
slovanské gardy Abdelrahmana III. dotvrzuji dejepisci Asishbach
(Geschichte der Omajadeu) a Majlath, že poeházelí z uherských
krajín slovanských, ze kterých vedly dve aílníce do Spanét:
jedna pFus Francii onou pomezní krajinou bavorskou, kde ne-
meckým králem Ludvlkem r. 90(í obchod a moravakýmí otroky
osvobozen byl od veäkeróho cla; druhá smerovala k jihu do
Benátek, s kterýra Maďari již od prvniho vpádu do ŕíäe velko-
moravské neustále byli spojení.
Za Abdelrahmana III. sestávala jeho osobní stráž z 1'2000
muŽil na trá oddelených podlé národnosti : ze Slovanň, z auda-
lusakých Mezarabii a afrických Maura. Službu v paláci zastá-
vali jen Slované, takže ziskaväe sobé oddanosti, vÔrnosti a udat-
ností náklounost kaliťä, povzuesti se nékleH z vojinú téch na
počátku 11, stoleti k vysokým dňstojenstvim, ano až k diUstoj-
ností hadžiba t. j. prvniho ministra. Ba jiní jeäté výäe došli,
používäe vnitrních vilek, kterýmí se napotom ŕíäe Omajadô
rozkouakovala, tak átastné, že se jim povedlo dopiditi se naod-
vislé samovlády v nékterých částech bývalého äpanélského ka-
lifátu. Dejepisci pfípomiaaji patero velmožô slovanských, ktefí
se za rozliíných vladaŕu nejvyáíích dflstojonstvi domohíi: Vadha,
první slovanský hadži b r. 100!>, Hajran, Naja, Razikala a Sekan ;
u každého z nich výslovné sa pripomína, že je Slovan a ne
Arab. OvSem že všíchni slovanstí Élenové gardy buď dobro-
TolnS nebo nacené prijali islam a äatili se dle kroje mosleminň.
73
S provozovánim obchodu úzoe aouviselo zHzmi cel, které
jest prastaré a protož Í Siovanňm bylo znárao. Obchoduici pfi-
vážejíce a vyvážejíce zboží, byli niioeni dožadovatí se ochrany
técsh, kteŕi v zemi vládli, aby jim zboží loupsžnicky nebylo od-
jimáno, odvádšjíce vládciim za to čáať výtéžku, co ch, z kterého
i apravováni ceat a atavÓni mostfl jjŕes feky zapravováno býti
mohlo.
Ponšvadž cesty so upravovaly mýténim lesft, ku které
práoí objvateléžup pfidržováni byli, a i vybíráno bývalo u braa
zemských čili stráži pli stezkách a pomezných hvozdCi upra-
vených, pojmenováo tento poplatok oelai u starých tílovanfl
mýto* podlé mýta lesnibo.
Slovo to souvisi snad s fec. [/'Jtimí; a lat. mutilo (abstutze),
lit. muítas, lot. muitít, goth. môta, starn. mňta, atfedolat. muta
a nalézá se jak ve staroslovanätiiiň, tak i ve váech živých ja-
zycich slovanských. V rukopise Králodvorském „dostupichu
mýta stŕedem lesa." Ve své smlouvé a Byzantínci r. 907 u-
jednané. vyminíl si Oleg, Že máji bytí ruäti kupci oa dále od
placeni mýta (cla) osvobozeni , „da tvorjaE kupiju , jakože
im nádobe, ne platjače mytá ni v ŕem že" (ať délaji koupi,
jakož jim treba, neplatfce mýta z niSeho).
Slovo mýto pŕenešeno pozdéji na mzdu vflbec, jakoŽ do-
8ud jeäté inlynáH na Slovensku za mleti berou mýto a i Dolno-
lužičané alova toho ve smyslu naznačeném uživají, jak bylo i
v Čechách a na Morave: neboť čteme vknize Drnovské: „Mly-
náfi mýto aby brali tak, jakž od starodávna bývalo." Pozdéji
obmezeno mýto na odmenu, již úí-ednik požadovati mel za ne-
jaký služebný úkon, na pF. v knize Rožmberské: „Každý pô-
vod má komorniku dáti mýto."
Ponévadž úfednici práva svého mnohdy zneužívali, povstal
u Jíhoslovanň význam slova toho co do podplatku (mitíti, pod-
mititi ^ podplatíti; mítnik ^ človek podplatný).
Slovo mýto ve významu clo uvádi Stitný a i ješté Hus,
slovo clo ujalo se v éoätiné teprve ku konci 14. veku ; ješte
v zákonech IG. veku mýto a clo proménné ae kladou. Rnsové
Vftdle mýta užívaji po^lina a BamoŽnja, Poláci vedie cla, Srbove
a Charváti clo nazývají carinou {t. j. dani carekou), BulhaH po
tureckú djumrukem, Slovinci colem, Lužičané clem.
' O slove tom vizSreznévgkého Mysli ol> islor. Ruíak. jai. p, -Jne— 207.
15. O penézícli staľjch SlotanS,
Za nejclávnéjäieh dob nebylo zadných penéz k prostfed-
kování obchodu; jednotlivci a národové vymenovali veci, zboží
a tovary na vzájem za veci, /.boži & tovary jiné, kterýžto zpfisob
jeSté doauci u mnohých surových národu Afriky z obyčeje ne-
vygel.
Éekňm a ňimanäm sloužil v starých dobách na mistS
penéz dohylek (u Homéra oeni se odéui Diomeda na i) volu,
zbraň tílaukova na 100 volu); odtud i latinský název „pecu-
nia" r: penize od „pecus" ^: dobytek. Pozdéji zavedený jsou
za príčinou výmeny čtverhranné kusy medi, na nichž cena
jejich známkou byla vyznačená. Tento zpuaob výmeny kovo-
vých doek za zboží vzal počátek vBabylonii; v Recku počaly
ee mince hotovití teprv v 8. st. pred Kr., v Iíímé razili nebo
spiSe slévali mince medené r. 451, stŕíbrné 2íi9 pr. Kr,*
Aegypťanó užívali v dávnych casech na míyte penéz že-
lezných a stríbrných kruhu, také nejdávnéjší penize Foeničanil,
prvních obchodaíká v starém veku, byly prý** zlaté a bronzové
kruhy ; a jeäté podnes v Africe v krajinách Senaar, Beuin a
Kalabar zlaté kruhy (manilla zvané) jako penize v obehu se
nalézají.
Podlé toho dalo by se anad souditi, že i bronzové kruhy
a kroužky, jichž se v pohanských hrobech Slovand veliký počet
vyskýtá, podobnému účelu sloužily jsouce šperkem a penezi
zároveň.
Jako staH Germána neumeli též pohanätí Stované penéz
raziti a prodeje a koupé konaly se vymenovaním. K tomu po-
ukazuj! slova „Rukopisu Kralodvorského" ;
„Vojmir jalovku si kúpi od pastucliy v úvale tam u vy-
sokej tráve, dada za niii kóň i ä uzdu."
Vruském jazyku zachovala se posud památka vymenovaní
toho; mluvi se totiž až podnes: ^obraza meňaí" ^: prodávati.
V Rusku se mimo to až podnes penize a zvlášté jisté
druhy starých penéz jmeniyí „kuny", neboÉ predávalo se za
starodávna skntečné za kože „kun'': pozdéji mély v Ruska
■ J. Brandig. D«s Milnz-, Mass- unil Gewiiljtswegen io VorderaBien
liis Hiif Atexaoder den GroBseo. Berlín 18ST.
*■ DIc GrotíDtrodB : Das filteste Geld. BlUllír fi'ir MUtizkund^. 1Sí4.
Nro. 3.
76
nosy z koži kun odrezané platnosf jako paatze, aŽ konočaS jen
poobé jméno „kuny" zbylo.
Jako Slované východní na místo penéz užívali kožešín,
upotŕebovali Slované západní k. tomu cíli na mnoze plátna.*
V listine z r. B8H, v které král Arnalť hiskapu Wurzbur-
skemu potvrzuje desátek z pí-ijmň východnibo Franská, talidáž
Slovany obydleného (regio Slavorum) niezí jinýni ae naŕizuje,
aby poplatek ten zapravován byl buď medera nebo plátnem.
Také o Slovanech na ostrove Rané praví Helmold: „Ranové
Zadných penéz nemají, aniž jich v obchodu nžívají, nebofi co-
koli kdo koupili chce, za plátno vymenuje, Ze zlata a stŕíbra,
jehož Ranové buiT loiipeží nebo jako výplatu za zajaté uko-
Hstiii, shotoviiji ozdoby ženám svýin, anebo ukládají je do po-
kladnice boha svého,"
Jest velmi pravde podobno, že Slované mívali, než se
k nim peníze kované dostaly, níLó zlaté a stŕibrné, kterými se
za starodávna platíly dané, a které se í zemfelým do hrobu
dávaly. Nitémi takovými bezpochyby obväzovali toho, komu
nejakou čest prokázatí chtéli, odtud i „vázané'' podnes zna-
mená tolik CO dar. I staré slovanské „veno" vztahuje sa ko-
teaem avým ku slovu pVÍti", a znamená jako „vínek" dar vôbec
a dar, který so nevasts vazal, 6ili zavinoval zvlášt; die jiného
výkladu odvozuje se „veno" od ataroai, véniti = prodati, tak
že by veno znamenati niélo tolik, co kúpni cena, i vztahovalo
by se k prastarému obyčeji, dle kterého se ženy zakupovaly.
Cechové, jak se podobá, nemali vlastnicii penéz jeáté ku
konci IX. století, i má ae za to, že nejstarší české mince po-
cházeji z doby Vratislava I, (91^—925) jsouce raženy dle vzoru
saských a bavorských mincí; nebot v Némcích počato razením
mincí již v 2. polovici VTII. atoletí, V Čechách byly v 2. po-
lovici X. stoleti dle svČdectvi Araba Al-Bekriho, zaklúdajiciho
se na zprávé žida Ibrahim Ibn-Jakuba, náhradou za kovovou
minci síťovité äátečky ze závojové látky. Píšef následovné:
„V zemi Bujmy (v Čechách) délají lehké malé äátečky z velmi
jemné síEovité tkaniny, která se k mčemu nehodí. Cena áá-
tečkfi téch u nich pol-ád je stejnä, 10 áátečkä za knäar (arabská
mince). Jimi obchody vedou a mezí sebou účtnji. Mnoho jich
máji, oeló nádoby jimi naplnené a sátečky ty u nich znamauim
L. Her
. |)ie hfidnUt^hľii GrabhUgel in ObprfriiDkeii
76
jaou bohatstva a píedmštera riejcennéjSim. Za §áteČky vyniS^
ňují pšenici, moiiku, kone, zlato, stfibro a vSolikó vecí," Zdali
to byla zvIáätDosf jen Cech samých, anebo užlvalo-li se äátečkfl
takovýoh i v jiných zemích, neni daUich uprav; arabaký vy-
slanec vypravnJB o tom, jako o veci neobyčejné, kterou nalezl
jen v Praze.
Volmi záhadného pdvodu jest jistý druh minci, známych
pôde jménera mísek dúhových (Regenbogensohíisselohen) tikazu-
jici toliko najedné (hluboké) strane paprskovitô čary do kruhu
postavené, které se v Čechách na mnohá mistech, zejmena
v Podmoklí nalezly, mimo to v krajinách Slovanfi polských
a lužických, na Morave, v Uhrách a v Sedmihradaku. Räzni
badatelé na základe mlhavých kombinac též k räzným itsud-
kfiin zavedení byli; rozlúštení otázky, kterému národu a které
dobé by mince tyto náležely , zflatává hádankou neanadnou,
o jojiž rozlúštení se numismatíkovô dosud raarné pokouäelí. Ad
Voigt (Sohreiben an einen Freund von den bei Podmokl ge-
ínndenen Goldmilnzen, Prag, 1771) pokladal ]b za mince staro-
české: Boéck prohlásil je za mince panovnikô Velkorooravských
(Moravia, Beitrilge zu Mährens Mtíozkunde. Mittheilungen der
k. k. raähť. Ackerbaugňsellsohaft. 1839, 1840); Vocel pripisoval
je z poŕátkii Slovanúm, pozdňji prohlásil je dle Stiebra (Uber
die sogenanuten liegenbogenschilsselchen. Abhaudlungen der
philolog.-hist. Elasse der k. baierischen Akadémie der Wissen-
schaften 18G0 & 1861) za celtické, ač s výhradou, (Pravek zeme
ôeské I. Ul— 162.)
Sa zlatými, t. zv, dubovými miskami jsou ve spojení krásno
zlaté a stŕíbrné mince na Morave, v Uhrách, v Sedmihradskn
nalezené d!e vzorň byzantských razené, t. zv. „uummi barbari."
Na jich lící jest obraz panovníka majíciho hlavu prilbici po-
krytou, na rubu jest mímo nápis „penjaz" vyobrazen vojin,
držifii v jedué ruce napŕažený meč, v druhé stit. Nékteré máji
nápia BIATEG, neb jen z neho zaéáteéní litery. Eoček pri-
pisuje je též va! kom oravským panovníkom, čemuž väak Dudík
(Dejiny Moravy) odporaje, nazývaje mínc-e ty zlatými dariky
8 hlavou Palladinou a nápis za spletený i-acký. Mince ty cho-
vaj! ae v Brne v uiuseu, též v Praze v národnim museu a vo
sbirce rytife z Neubergii, pak ve sbirce hrabéte Vecsaryho
v Hedervary.
Slované polabäti poĎali pfes väechnu živosf tržby teprv
77
za doby sask jch Ottonu užívatí penSz radených ; do técbto časii
mívali v obyčeji stŕíbro a, zlato, byt i od cizich ražané, pH
trhových smlouvách poaze vážiti. Helinold píäa síce, jak již
uvedeno: „Ranové nemaji peuéz, aoiž jeat užívaní jtch v oby-
čeji, tiebaí cokoli kdo na trhu koupiti ohoe, opatri si výmenou
za plátno;" ale týž spisovatel praví I. 12,, že Vagrové a Obo-
trité platili biskupovi z každého pluhu po míi-e chleba, 118
avazkd Inu a ľž monet čistého stťibra.
Mír) a úf nasícfi pŕedku.
Teprve obchodom uvedený jsou ntity, kteró v nejstarái
dobé u rozlióných národu rfizné ae vyvinuly, v soustavu, pro-
téze se jim objavila nutná potreba jednoatejnóho základu.
Nejdávnájäí povahu mér slovanských ukazuje nám samo
názvosloví.
Základové mér délkovýeh byly prvotné údy lidského tela
a na základe názvosloví odtud odvozeného, které dosiid trvá
v ústech lidu, urovnaný byly míry až do naši doby. Míry polni
založený byly na obsahu práce polni uobo na výseve zrna.
Miry menších pfadmétu do délky byly: prší slula áirokost
4 ječnýcli zrn vedlo sebe položených; dUtň byla äirokost 5tyr
prstú; 10 prstu vedie sebe položených dalo pést, nyní jeäté
mira koňská nebo pí<ľ; na tri pídé nebo áest dlaní vyméŕen
byl lokd (1. lóchŕ, p. lokieč, r. lokoti, b, lakjt, seh. lakôt), který
značil pŕivodne ďélku od ohbí ruäního až ke konci prostŕedního
prstu. Sáh byl délka tri loktň, tolik, co ulovék prostrední po-
stavy vysáhnouti muže; látro (ném. Laehter) bylo zdéli čtyf
loket, mira odtud vzatá, co 61ovôk nad sebou od zeme rukou
vysáhnouti mohl. Mimo to jeätS nvésti sluäí noha (stopu,
Btfevíc).
^íiry polni nebo dédinné byly : hon od honíti fiat. aotua)
mira v dél tolik, kolík jedno spŕeženi jednítn tahem hnáno,
plnhem zorati stačilo. TJ Čechô se mélo kolečko pluhu 6(lkrát
obrátiti, pozdéji (za Pfemysla Otakara 11.) ustanovená délka
honu na 210 Č. loktu (č. I. =z 0-76;-i6 vid. lokte) nebo tí30 pidi,
takže se hon rovnal nyn. jitru. Míry v prostor byly popluéi,
jitro a koyec. PopluŽi (od pluhu) bylo dílo jednoho pluhu aje-
doím apfeženim za den; korec bylo méŕani podlé výsevu zrn*
=. 1-6184 dolnorak. míry.
78
Louky méfily se na pruh/, prvotné z délí 2 láter (Sloket);
leay & rybníky na provaecr. Tento držel za Pŕemysla Ofca-
kara II. 42, pozdéji b'2 lokte.
Miry sutéhn ohílí byly :
//raf, tolik CO mohlo býti nabráuo hrstí, fMka (íéäe, íSiäe),;
CO se mohlo nabratí na pŕehrätlí, totiž na dvé hrstí spolu slo-
Žené; iŕepice byly dvé 6óáky; HvHné, bezpochyby Štvrtá dáat
mSHce; méŕicc t, j. nasypaní zvýši pSti dlani a dvou prstôj
Tcorec.
Snopy obilní skládaly se na i&py či kopy, odtud byla i
mira kusu pri vécech, které ae na kuay počítaly, kopa. Na konci
10. stôl. méla jedna kopa obilí líO snopfl. O pomérti obilí vs
snopech k obilí vymlácenému raôZe sa pfiblíživé souditi ze
zprávy Kosmovy, dle které desátek obilní o lä kopách promS-
nén byl v rlesátek sypaný o 2 mÓráeh.
Kopa nabyla velikého rozäíŕeai v Čechách, takže i zde
peníze poÉitány na kopy. Kopa grošú pôvodné znamenala 60
kusu penízu (groäú) a verne srovnávala se s hfivnôu. Slovo to
znamenalo pňvodnŽ ozdobu na krku (v aanskritn (griva =:: krk)
ze zlata nebo stŕibra, pozdéji váženo na hŕivny zlato astŕíbro,
i obnášela hrivna 16 lotň váhy kramáfaké.
Tektttiny mefily se na piiitt/ (co se najeduou vypilo?), po-
zdéji se rovnalo 20 českýi-h pint 27vid. mázflm. Lahvicp. (ném.
Lagel) obsahovala 3 pinty, dvé lahvlce Činily soudek a ctyry
soudky veilro a konečné byl sud.
Nádoba na med byla lukno (nov. ŕecké Xixvov) též hrnrc ;
sypká aňl méfena na krosny (slovo vSealovanské ; v bavoľskem
dialektu Krichse) nebo prosUcľ (kobyli hlavy). Byl to zpilsob
koše z prouti nebo slamy prekladaného drevenými sloupky ;
dosud jsou „krušný" na Šumave. Ovoce méŕíli na okovy, mira
jeäté podnes v Uhrách a v Srbaku bežnou.
Slaré váhy byly váha a kátiícn. V 13, stôl. slulo lot, oo
by mohl v hrst sebratí pepfa ; IG lotň bylo päl váhy, 32 tot&
cdá váha; 10 váh bylo päl kamene; celý kámen mel 20 Uber
(v Polsku 32).
1/. Hornictví starjcfi Slovám.
*Lidstvo v prvni dobe zajiste vr/Sifii svou bralo z roatlin-
I atva a z lovu zvéŕe; pozdéji teprv nastoupil chov dobytka,
který vedl lid k tomu, že když cbovem velkých atád krajina
nejaká se vysilila, stéhovati ae musil jinam, aby dobytku uovou
pastvu zjednal.
Koŕovné toto živobytí trvalo tak diouho, .až bq podarilo
ÉlovSkti iiajiti v fiäi nerostä povný kov, jicDž mohl pôdu vy-
silenou opát zpraoovati a stály stánek na pHbodnóm miste pro
rodinu zbudovaný společné s jiuými rodinami proti nátiskflm
a návalu nepŕátelskému obrániti.
Ponévadž pí-íroda ryzé kovy jen v nepatrných častkách
po tiaäi zemi rozSifila, byl človek, poznav dôležitosť hmôt
téchto, nucen stopovali j i ch nálezy dále do tmavé hloubky zemS,
Go£ SQ mu pak teprv s úapéchem darilo, když si z malých sli-
týoh Čáati medi, jadnoho z počátečne nalezených kovi^, utvoril
nástroje ku kopáni ; tak že se po ukážkach kovových, pozdéji rud-
ných, pustiti mohl do hloubky zeme, naôež sledoval, dobýval a pá-
lil kovy nalezené vždy s vétši odvahou a — stal se takto hornikem.
Povšechný obraz o tom, seĎ byli stafi Slované v horniotví,
nedá 36 podati, jen to jistó jest, že zraínky o hornictvi u nich
sahaji do pradávnych vékú; melíC již za praveku svého zaámos£
kovii väbec, zvláSf pak medi, zlata, stHbra, cínu, olova, rtutí
a Železa.
Názvy kovH jsou n Slovanfi aamorodé, nikolí z jazyka ci-
zich vypújóené, jsou též ve väech slovanských jazycieh stejná
a společné , nemajice témeŕ žádné príbuznosti a názvy kovd
v ostatnich indoevropských jaayeích; z ÉehoŽ souditi Ize, 2e
iSeledi plemene iudoevropakého z asiatské pravlasti své jeStS
pfed vynalezením a užívaním kovu na rozličné strany se rozeäly.
Jakož slovo ruda. kteréž pfedeväim znamenalo rudu íelez-
vott, namnoze vSak také kovy vňbec, jest všeslovanské, vyský-
tajíc se i v litevät.iné (kofen rud-ý), jsou i slova koo, kovati
rázu a pävodti slovanského, nemajice Žádné pHbuzuoati v ostat-
nich jazycieh indoevropských. [Latinské metallum =: ruda, jest
stejného pôvodu s galským meitBal,*
• Koiljarevskjj: Metally
neo indocvropcjakicb (
obščestva. Moskva i86b. I.)
ih Dbrabotha v dolstoričeakuju epobii u ple-
irudy moBkovaliago arheologičeskago
80
Kovem nejstaräím, totiž nejilóle človečenstvu známýiň
zajieté jest eluto; nebot vyskytá se tómeŕ jen ryže a to ahusta
na povrchu zeiné buďvpisku fek a v naplaveninách vzniklých
zruäenim horniu zlatonosných, a nebo v kreniene a žilách rml-
iiýoh. Dobývaní zlata zajisté z počátku obuiezovalo se na jílo-
váni, to jest na téžení z jílu či pískn v ŕekách zlatonosných.
Zlato, jsouc mékké a tutlíž ani k náčiní ani ko zbraní zpúso-
bíló, nemélo velikou dúležitosí. Kofen slova toho (polsky zioto,
r. zoloto, väude jinde zlato) jest zlt, žlt, žlut-ý, i zdá sa, 2e se
shoduje s ném. Gold.
Kecké "/pijsó;, xputľicv souvisí s chaldejským „krison." La-
linské „aurum" srovnävá se s celtiokým „aur."
Prvni kov, z nShoŽ se zbranô a nástroje rozličného druhu
hotovily, byla. jak již prvé uvedeno, inéď {starosl. a r. medi,
p. miedi, str. ch. medo), kteréž slovo znamenalo za starodávna
hmotn z rozličných kovň smíchanou. nejobyčejneji z medi &
oinu, klerá nyní broiic slove. Zdá se tudíž. Že povstalo slovo
to z časoslova mŽši (michám), jako „feĎ" z ŕici, „seč" ze aéci.
JV/(Vf {aee cypríum, cnprnm, ném. Kupf'er), byla rovnéž od
nejdávnéjSich dob známa, neboť i ona nachází se na mnohých
mistech a ve vétäím množství ryzá. Také z rad se snadno
vypravnje.
Z medi robilo se již náčiní, jímž sa mohly rostlíny (obili)
pestovati, pole vzdôlávati a v hloubi zeme na jiné tvrdé ne-
Tosty dolovati; také se z medi zhotovovala zbraň, aby ae mohl
národ ubránili nátiskňm nepŕátelských sousedfl.
Dle starobylých nálezň dlužno zato mití, že po medi na-
lezeno a dobýváno olovo, rtuf, stfíbro a pak teprv kov nejdň-
ležítéjäí: železo.
Všeslovanské olovu jest Čisté slov. pôvodu od olivám (líji,
lov). Lat. plumbum príbuzné jest bretónskemu „plouu" srov,
B ném. Blei.
Zdali slovo sffííiro (serebro) slov. pflvodu jest aneb s lat.
sulphur, ném. Silber, goth. silnbr, souvisí, nelze rozhodnouti.
Nelze též s jistotou určití, zdali stfibro nebo železo dŕíve
známo bylo. Toto se na povrchu zeme zŕidka kde vyskýtá ryzé
a i dobývaní jeho z rud je dostí nesnadné a vymahá vedomosti
a zkuäenosli značných, kterých dokud Slovana neméli, uživati
museli k náfadi svému kamene a po tom broncu,
81
Jako olovo, jest také šelcxo slovo všeslovanské, pfichází
' lítevátiné „geležis" ; jeví se v ném dle zdáni prof. Dr, Mi-
klosiče pŕíbuzaoat s ŕeijbým alltipii, což by tomu nasvedčovalo,
že by Slovana známosť kovu toho a i název jeho od Rekfl snad
v krajinách na severu od Cerného more osedlýcli byli prijali.
Herodot o Skytech výslovné pfipoininá (IV. 62. 71.), že s kovem
tim dobre byli obeznáraeni. Lat. ferrtim jest atejného kofene
s cet, iarum, Grothické eisarn, staroném. isar, iaarn a Eiseo
pocházi od lat. aes — aeria, zastar. aes — aesis.
Drahých kovu a železné rudy ze všech zemi slovanských
nejvíce dobýváno v Čechách a na Morave* Již v X. stoleti
Bvédči Kosmas hojnými zprávami o bohatstvi drahých kovä
v Čechách ; stŕíbro se dováželo dle Nestora k r. 969 z Čech až
do Bulhar k Perjaslavi na Dolnim Dunaji; Boleslav 1. a jeho
choE Enima poslali za obé£ do Augšpurku stHbro a zlato; po-
platok ném. cisahim odvádén byl v sfcŕibfs a zlaté a r. 1107
cisai^ JindFich IV, sebral po Čechách 7000 hfiven stflbra.
Jilováai zlata u Jilového sahá zajieté do Času pradávnych.
Vltava mala „zlatopésku gliiiu" a sice u vtoku Lužnice a u
deti Sázavy. O této, jakož i o Otave zlatonosné a o „Mži are-
bronosné" podáva zprávu Buk. Zelenohorský.
V hoíejSim poFiSi Otavy otevfeny byly bohaté doly na
stHbro, Feka pak sama nešla od Sušiče aŽ po Pisek zlato: Slo-
vatná osada hornická „Stí-ibro" pFi samém župnim hradu „Mži"
uvádl se již r. 1183, z niž dostávali Johanité od r. 1188 dva-
nácte hŕiven atHbra.
Podlé listiny Ostrovské od roku 1045 daroval kniže Bi-e-
tislav kláštem Ostrovskému tvrz Gradek k ochrane dobyvatelň
zlata, pfe bývaj í cic h v Jilovém, vystavenou jiŽ od pfedkú svých.
(Erben Regesta p. 46).
Že zlaté doly v nyn. Sibinshi, Malá a Velká Zlattia (Au-
raria minor a major) a VereŠpatak, ktoré byly již za CasiiRí-
manú v dile, dnihdy od slovanských homikii vzdélávány byly,
o tom svedčí jméno Zulutna (pfeménéné od Madarfi ze slovan.
Zlatna) a jiná slovanská jména v okolí dolu téchto. Na blízku
Malé Ztatny leží pohorí Ľutnhrartt (Dúbrava); v blízkéni okolí
Velkó Zlatny a VeveSpataku jest potok Černica zvaný, vpada-
I jicí n Velké Zlatny v íičko Äbrud ; dále se tii nalézá škála
» Gf. Stsrnberg Ľm
r Gŕsrhichte der bnhmiscbea Borgnerke.
Í«5, pak místo Bystrá, Sochodol (Stichodol), Vertope (Vertep),
Izvora, (Izvor) a jiná.
O dobývaní rudy železné v nynéjäl Jllomfí Ôiní již Tacitns
(I. etoleti po Kr.) ve své Germanii 43. zmĺnku, uvádéje, že Go-
thiní, za Markomany a Kvady osedlí, v polioH hercynském
železa dobývají. DIe Ptolomaea sídlili GothÍĽÍ v sousedstvi
Lugu a Barň za Krlíonoäemi u pramenfl Visly (Zeusz die Deut-
seben und ihre Nacbbarstämme p. 103), i známo, že doly Hor-
niho Slezska až posiiJ hojnosf železné rudy vydávaji. Dr, H,
Jireček pfivadí i ŕeckó slovo "Íií;.;;; (železo, víz svrchu) ve sbodn
s nazvem Zdar, uvádSje, že název Žďáry väude skoro ukazuje
na rudu železnou, naproti tomu tvrdí Gebauer ve Filologických
ListecL, že Žďár pocházi od „žár/
Dobyvatelé stfibra a zlata z pisku neb jílu v fekách sluli
jílovci (odtud jraéiio alavnéiio druhdy hornického mesta JUového
a jmána oaad Jilocice v Hradecku, jižiié od Vysokého Ujezdu,
kdež posud potok pH dedine fcé sluje „zlatým." Jiné Jílovice
jaou východné od Borovan, kde posud u UoOovic jaou stfíbrnó
doly), ti, ktefi z dolu éili jam zpňsobem horuickým atríbmou
a zlatou rudu dobývali, ^mnnki" a „nidnici." (Horní mesto
Jamnicc na Morave). K. 1088 jraeuuji se v Ceuhách v listinách
rndníci: Byk, Križan, Céča v Knovízi u Buäteliradu, Chvalata
v Úboäfanecb u Kadaué.
Dolofilazy na Morave znamená osady obývané od horníka.
Na počátku 13. století prípomínají se v Čechách a na Morave
již soudy horské, kterých by nebývalo potŕebí, kdyby jíž dHva
hornictví ve zvláštni rád nebyio uvedeno.
Staroslovanská jména jsou dále sčrn (síra), krušcc (kov).
kováč, kuenec, grnílo (pec k tavení kovu), solištÉ (aolna, solsé
hory). Slova ta více mene u väech slov. národa užívaná, do-
kazují, Že Slované jíž v dávno starobylosti, když ješté co je-
diný národ pospolu žili, doly jak kovové tak solné délali.
Havíľi némočti doaud mnohých uživaji výrazu, které jsou
pilvodu slovanského na pf. ploský Ó. plesky jsou „Fliitz," kyprý
je ^Ripricht", sýinj „Seií'enwerk" a p. Mnohé technické názvy
zdedil tóž maiFarský a rumunský horník od svého pfedka, od
slovanského horníka, n. p. slova : baňa, okno, pucka, rnZop, čakan,
balvan, éátor.
Slovanské solnicíví * rozprostran^no bylo již za dávnych.
' A, Vysoký, Solny rŕkily slov. v Dnhrogore, Chyíici, Oiiti a Oknecb.
JBob od Dohrogorif (Halle) v Pruskú až k Oiďi (Auaee) v Štýr-
mfen, téŽ od ChijBicc (Kissingôn) v severozápaduicli Bavofich až
: Oknúm v Multanecli a ve Valašsku.
Dobrof/orn zvaná pozdéji Dobrosol ležola uad saskou Sálou
l:pŕítokem Labe, v krajiué, která v desátém století tvofila župu
iNeleticú. Ze vsí Dobrogory povatalo dle avSdectvi listÍDy od
981 neb 982 mesto Halle* ponôvadž Keltové a po nich
iKémci Boltiy nazývali vúbec „halemi." V listine z r. 973 po-
jtvrzuje nžmecký cisaí Otto II. arcibiskupovi Magdeburskému
pod Bvého otce učinené nadaní Giebichenateinu , Dobrogory a
ševelili v župe Neletieké, též tamnňjšinb aotett-
Vznik téženi soli v Dobrogofe kryje sa ve tme nepovedo-
mostí; to jediné jisté jest, Že solna tato již za doby Karia Ve-
Jlikého šla. NejstarSí ze 4 solnicb zŕidel nyní „(iutjahr" zvané
Isluje v nadacím listu Ruperta, arcib. Magdeburského „Wene-
fdAiscÄeioríie", také slovanské jméno studny Mäkritz potvrzuje,
lle jest i tato od Slovanň začatá. V okolí Dobrogory jsou ve-
Iskerá místuí jména, mimo nČkteré pozdéji od Nômeu založené
losady, naskrze slovanská. V kruhu tfí hodin kolem Halle máme
a slov.: Ľeimnvití, Ľtuekliiz, Bmchwits, Ľrnmtz, Braschmtz,
mCrôUwitz, DacheritZ, DecJceritz, Diemitz (Demenitz) Ditekow (Dies-
■Mu), DelniU, Gimrite, GomerUz, Letttn (Lutin), Letítcite, Lisskau
Liskovec, Leakow), Lobnttz (Ljubanowitz), Malderiís, Maschwiiz,
^erketeitz, MotzUch (Muzetich, Mutzelice), Ostrau (roku 1186
Dstrowe), Pessenitz, Planena, PlossuUz, Pranits (Pragenitz, Pra-
lireDitz), PrUlkendorf (roku llôtí Predele), Itaunitz^ SchnasstcUx,
ihobclite, SchÔmiemtz, Schm (Sebin), Smnvwitz, StennetoíU, Stô-
duňtt, Sylwití, Tormu (1182 Tnrnowe), TeichUm (Tuuhelow),
WaVmiU, Wesewite, Wi'>rmlitz {1182 Wormelitz), Zóberils, Zôbrits,
Zscherben cili Scherben {Czerbine, Zerbin), Ztvendorf.**
17§me5ti spisovatoló pfipouätšjí sami, že v Dobré Gofe
fsolni délntcí, tak zvaní Halloŕi, jaon slovanského púvodu, Spreu-
1^1 v pojednaní svéro : Einíluss- der "Wenden auf den Änbau
^Deutschlands {Kruses deutsche Alterthikmer) Halle, 189'1, vý-
blovné uvádi: „Die "Wenden waren es, welche die Salztjuelle
An der Saale zu hearbeilen anfingen, sie waren also die ersten
* Koch-Slcrnfclil. Ti'if deutschen Salíworke, M&nchen 18.'
** Honrlnrff. Rcsi'hrciliiiiig dcH Sakwerkes zn Ilalk. ifi
bon Dreyhaupt. Ufllle, it49.
84
Salzwirker, wie die einzigen," Slovanství v krajiaé této i
uitlo teprve v 13.— 14, století.
Prviií jistá zpľáva o solnš v Chyžici (nemecky Kissingen)
nad fraacbou Sálou v severoaápadni ôáati Bavor, objevuje se
na počátku 9. stoleti. Dle listiuy od r. 823 totiž darovali tK
pobožní muži avé podíly na hofejáim a dolejäím ztidle aolnim
v Chjžici kláäteru sv. Bonífáce ve Fulde.
Slovo Chyžica srovnává se s jménem ohat rr chatrč, eoäí
také huí solni, solivárnu znamená (srov. podobná slov. jména
Chyše, Chyäka, Chyzy, Chyziny, Chyžiny, Chyžov, Chyžovica).
Ctvrt hodiny costy od Chyžice na jihovýchod strmí vrch
Oster^ ctvrt hodiny cesty na západ leží vesnice Garits a vedie
ni louka Polisch, patrné to slovanská jména. Okolí Chyžice
bylo Siovany osazeno.
Ze znamenité solinosnosti solného útvaru v severozápadním
cípu Štýrska (nekdejäí časti Norika) souditi Ize, že solná lo-
žiäté zde ae nalezajifí již pfed dobou panství rímskeho odkrytá
byla. Po pádu panství rímskeho prišla zejména solna u Staré
a Nové Okžc (Alt-Neu-Auasee) v moc Slovanu. Památka jich
udržela se v hojných mistnich jroénech, která se na blízku
mestečka Nové Ouže a vesnice Staré Ouže poaud udržela. Jméno
Owáe samé píichází v nejstarších listinách a sice v 13. stoleti
ve íbrme Ausbe , Ansse, i nelze ovšem saadno rozhodnouti,
zdali jméno to srovnati se má s místnimi jmény slovanskými
v jiných slovan. zemiĽb; Úžice, Oužice, Ou.sov, Ousov, Uš, Uša
atd. anebo dle Koch-Sternfelda* se slovem ústi, obdobou Oustí
nad Labem, z kteréLo povstalo Anssig. Listina od roku 1278
pripomína jakéhosi Eapotu z Ouže (Kapoto de Ausseo), který
byl vzdélavatelem solného zfidla n Maria-Ceily. Snad byl tento
Slovan Rapota i v Ouži účastným dobývaní soli.
Slovanská jména mist okolo OuŽe jsou: vesnice Lupitscli
(srov. slov. lópa, lopica čili lupa, lupiča — chatrč, chyže, v Če-
chách: Lupoméchy. Tí-iskolupy, Mécholupy, Kralupy); Laufen
v 9. stôl. Loiqia, méatys podíe Truny v Rakousich, nedaleko
Ouže; ves Kanisch, V* hodiny cesty od mžstečka Ouže (erovn.
Kaniža ve Vojvodine a v Uhrách, vesnice u Ptuje, krajina u
Mariborku), POtscken (srov. Putách, Pec, vosnice v Krajine, Pe-
ôice, Pečičky v Čleebách, Pečovje, krajina v Dolním Štýrsku
• Koch-SiernlelJ, Beiträge z
SlaalEiikunilc I. Bd. PssBau iB2b.
ľ doutscben Läodcr-, V;ilher-,Silten- nnrt
od jiboslovanského peč, počína := škála, Kras (srovnej Kras,
krajina v Doluim Stýraku, 3 veanioe v Korutauecli, z uhorvat,
- kras = ápióatá škála) ; Arck (srovnej Baka ném. Arch, ves ve
KrajinS, ze slov. raka ^ hrob, náhrobek); potoky: Slan (árov.
Slaná v Gemerské stolini v Uhŕích, Slauice, potok v Oravské
stolid); Zimih (srov. 2iraica ném, "Wintersbnch, vesníce a potok
v Dolním Stýraku); potok Stimtíg, jehož jméno je téŽ slovan-
ského pňvodu.
V nékdejší Dacii, která hlavnš z dneSniho Banatu, Sednii-
hradska, Multau a Valaäska bo äklĽidala, £ly solné doly jiíE za
Časii Kiinanu, když zemi tti v 2. stôl, po Kristu dobyli. Ŕí-
mané neprovozovali hornictvi aauii; oni sice odiiali podmane-
nému národu doly, dali je však od tuzemeň otrokô a odaouzencň
vzdelávati. Dosti možná, že již v dobách rímskeho panství
v Dac^ii mezi horníky i Slované byli; po vyvrácení panství
nítnanú v téchto krajinách dostaly se solné doly po nich za-
jiaté v moo Slovariu. —
E témto slovanským nékdy solnám Ize pŕípočiati ve Va-
j laäsku: Ohia n Bimniku, Okiia n Kimpiny, Okna u Teleagy,
I B/aMíÄ u Teleagy, pak Tcrgovist; v Mnltauech solnu Okna&SUt-
■ Hnu. Okna multanská leží v krajine nSkdy v slovanské zemi
Miičand, Milcň, kteí-í pH pomezí ValaSska a Sedmihradska by-
dlioe dle Mníchovských zemepisných zápiskfi méli ó7 mést ve
I vlasti*
Jmóno OiwaJBst presné slovanské, a slovo okno dosud u
srbského a maloruského horníka znamená šachta vôbec. Šachtu
L k dobývaní soli nazýva Malorus solné okno, kterýž název oväero
v lat. p?eklndu (fenestra salis} pŕichází v listinách od r. 1520
a 1532.**
Okno sztolne u polského horníka v OlkuSi a okno k svetlu
okno svéteiflné u Českého homika znamenalo äachtu se dne na
, ätolu pohloubenou (ném. Licbtloch, Stolleu-Licbt-Schacht). Zdá
I se též, že slovo „okenioe" šachtu znamenalo; jcdeu dul neda-
leko Tordy v Sedmihradsku jmenuje se Okenica. V uherských
latinských listinách z r. 1222 a 1223 vyskytuje se slovo okno
aC již zmaďafeué: salis tbdinae. que aknnti vocantur.
I v Marmaroši, severovýchodním čipu Uher, v kterém feka
Tisa pramenij byly solné doly nékdy v rukou Slovanú. Dle
• Šafflŕfk, Slovanské aEarožitooBti, p. ä07.
•■ Ltberki, Gúrníctwu w Polece,
Iňtoiiiaň FuMeiiakých vypravil r. 8112 aeni. král Aniulf vyalaa-
stvo k Bulharum a jich králi Vladimírovi (Laodomur), Žádaje,
aby soli Moravanum neprodávali. Solné doly v krajiaé té dosad
nesou jmóna slovanská: Slatina, Dragomir, SdišU.
V Síýrsku,* nékdejSi fiáati Norika, jest mnoiio prastarých
dolň kovových a i nekteré aolné, o uichž oväem povédomo
neni, kdy se vlastné téžiti začaly, o oichž väak väim právem
souditi mo^no, žs Je již Slované tam usedlí za doby pohanské
vzdelávali, kteŕí buď zapustené hory Keltň, dfive zde obývav-
väich opét vyzdvihli, anebo nové zarazili. Dúkazem toho jsou
sídla slovanská v krajinách, kde až podnes jest znaraenité dobý-
vaní rud.
V okoli Ershergn^ uejvydatnéjäích dolu na rudu železnou,
je Lrobcn (jmenuje se roku 890 v listine kr. Arnulfa Ljubina,
údolí tamnôjší r. 904 v listine krále Ludvika „vallis ljubina"),
sr, Ljubine v Hercegovine. Proleh, ves l'/i hodiny k severo-
východu od Ljubiny slova r, 1230 v listine papeže Ŕehofe IX.
Prilepp (Prilep, vbb v D, Štýrskn, Prilepe, ves v Krajine, PH-
lepy, ves u Prahy, Polepy, ves v Ijitoraéŕicku). U Prolebu jest
vrch Klrtsckach (slov. lokál Plnr. od Kleče). Hodinu cesty na
jih od Ljiibtny leži vosiiice Giiss s bývalým as roku 1002 za-
loženým kláäterem, ktorá v uvedené listine krále Ludvika od
roku 'IMH nazýva se „villa Costiea" (slovo goša, goäca, goäôioa
= houšti). U Gussu strmí vrch Jlochtrutten (sr. Velká Trata,
vrch nedaleko Ljiablany v krajine. Trata, jméno nekolika vesnio
v Krajine od slov. trata = dm).
Jmóna vsí Donawits (srovnej České Dunavice a Dunovice,
Donawitz u Karí. Varu), Sckludnits (ves hodinu od Ljubiny),
vrchu Zolits w Troí'ajachu a vrchu Zejriil-3 na západ od Erz-
bergu, jevi se již koncovkami avými co slovanská. Jméno Vsi
Schlatten, která v listine krále Ludvika od r. 904 slove Zlatina
(slatina ^: míato bafinaté) a vsí Zuckáol n Ljubiny, která v Ad-
montském codexu I. llľfi co Zucheäol (suohodol =: bezvodná
dolina) se pripomína, máji ráz slovanský.
Dle téhož codexu byl kosteliček Sv. Valhursl.ý u sv. Mi-
chala nedaleko Ljubiny dávno pred 1188 od slov. zemana Bŕe-
tislava a jeho choti Slávy (Fridizlavo cum uxore Zlavva) za-
* Araošt Vysolf^, O bornlctvf ataroBlovanshém v Snver. átýrskii. Živa
IS63, kterÉž pojedDiLaf článku tumuto xb xáklad poluženo.
á
I ložen. Put hodiny o<l Ljabiny vzdálená ves Windischberji jme-
nuje 36 v staré listine „Moiis Solaviuits."
Že hornictvi v krajine tá provozováno Slovany, dotvrzají
,mi iiémečti dejepisci. Graf v dile svém: Nachriohten von
Xeoben, Gratz, 18íi4 píše: „Die Slawen also in don siidliclien
Gegenden mit dcm PHuge beschäftigt, waroQ in deu nurdlichen
wenigatens die Wiedeľanffinder nnd Bearbeiter dieser Eisen-
gruben (Erzberg)." Také Píitz Gescliicbte des Landes ob der
Enns, Linz 1.^40 piäe; Diese Slawen wurden ancb sehr wahr-
ĹBcheinlich die Wiederauffindev des ateirischen Erzberges, wel-
f cbes der Ságe nach im J. 712 geschab.
Neďaleko Trofajachu, mestysu mezi Ljubinou a Erzbergeín,
IjehoŽ jméno v listinácb Trovia (srovnej se vsí Trebija v Kra-
Ijiné) leži vesniee Windisclihichel.
Na jihovýchodní stráni hory Erzberku samé jest strouha
Lj^míe C. Feistcr fze slovan. Bystrá jako Feistritz zo slova By-
IstJŕice), vjxbodiii strana Erzberku jakož i vesniee od Eisenerzu
Eliodiiia cesty vzdálená slove Trofent/ (srov. vesniee Terbonje,
InSm. Trofin v Dolnim Štýi-sku). Misto na Erzberku, kdež bý-
1 vala a snad doKud jsou nejblavnŕ'jši tak zvaná dila na dni, slove
L Zauchcn, kteréž jméno v bývalých zemicb slovanských zhusta
í ae vyskytuje, jest to slov, Stifia t. Suchá = potok často vysy-
^chajici (srov. Suha ném, Zauchen, ves v Krajine, Suchá, potok
Bv. Uhrách, Sucha, nékolik vesnic v Polsku). Jméno vrchu
í Praehicíiet, který leži hned vedie Erzberku, jest té2 pôvodu
[■Slovan., povstalé jako Praewald z Prevalj v Krajine, Prethal
. z Predel, ves v Štýrsku, Pregratten z Pregrad, ves v Bystrické
' dolina v Tyrolsku.
Nejen údolí Trofajachské a okoli Erzberka, nýbrž i údolí
I 2ÄesÍ7t!/$h' a celé údolí Murí/ a síce od ľredlic na pomezi ätýr-
I sko-solnohradském až k Budgoné pri poraezi stýľsko-uherském,
I bývalo Slovany zalidneno. Potok Liesittg slove v listinách
I „Liesnike" (Liestnicha, Lieznicha) sr. Ušnica, feka a mSsteeko
na Balkánském poloostrové a ves v Dolnim btýrskii.
Tfi milé východné od Erzberku leži mestys Aflcnz (v li-
' stinách Ävoloniz, Avolonce. Ablanoe r. 876), kteréž jméno zpo-
tvofeno jest ze slovanského Ablaniea c. Jablaniea (srov. ŕeka
v Srbsku, ves v Krajine, Jablonica nekolik vesnic v Polsku).
Do okolí Ailenze klade Muchar (Uesch. des Herzogtb. Steíer-
f naark) Železné doly Keltú a v listu nadaoim kláštora sv. Lam-
ichta od r. ll*H, pripomína se a Aäenze zŕídlo solné a däl
železný. V okresa AHeiizském jsou vrchy Staritse. Pribite b
DukíU, jichž jména dlužno hedsU za slovanská.
Pňl míle od Ailenza k výcboda jost %'esmce fŕmssnits
(v listinách 6razníc) srov. Kraznioa ves v Konitanech, v Cá-
slavsku a u Opočaa, pak v PoUté; bodiou od GrassQÍtze laií
ves Turnan (v listinách Taruo a Tumov), v Čechách Tnmov,
v Thesalii Tornovo, Turnovice, ves v Polšté, K jihovýchodn
3 hodiny od Aflenze jeat ves GorHz aeb Oôriíí, kde die pove-
sti íly pred nékolika stoletimi zlaté doly (srov. Goríce, oékolik
vesnic v Štýrsku a Krajine).
Také prvoi vzdelávaní hor stŕíbrných m Fronleitenu a By-
strice sahá prý pfes všecku pamét historickou. FronUiten, mé-
stys as S'/i °^1^ ^ severu od Hradce Štýrského na Mare do-
Bod má jméno slov. Ketina. ľristrtlz, mestečko 2'/, hodiny
k jiha od Ketioy jest pôvodní Bystrica, leží na potoce Uebá
(srov. Ublja^ potok v stolici Zemplínske, teče do Laborce, Ubli,
vrch v Cemé Hofej.
V okoli vesnice Neuberga bliže Marice (siov. název, ar.
Murice v Uhŕích pHtok Mnry nedaleko branie Štýrskychj v do-
line Krampen (srov. grampa = cesta kostrbatá), kdeŽ pec vy-
soká na železo stojí, je vesnice Tekrin č. Tobrdn, kde se rada
železná dobýva (v listinách Dobryn) srov. Dobrnnje ves v Kra-
jine, DobFfn nékolik vsi v Cecháoh, Dobrzyn, dve mestečka
v Polskn, Dobrínja ves v Srbsku); vbs Friischnitz nad potokom
tébož jména, dviir a ves Feistritz, kde se ruda železná kopa,
vrch Pretul a atrouha Jassitiff (slovanské Jasenik čili Jesaník),
liaflenmaim ^eat starobylé mesto banské v severozápadní časti
Štýrska. Krajina ta byla již Ŕímanum známa, pozdéji bjla
Hlovany osídlená, jak dosvédčiiji jména topografická. V listine
JindHeba III. r. 104H vydané biskupu Bamberskému, kterou
mu potvrdil držení statku Rottenmannu, nazýva se misto to
jmenem Blovansk>Tn: praedioium Rottenmau in valle pagogne
Palta aitum, slavonice etiam Cirmiuah dielom. Eottenmann
jest tudíž patrné preklad dnvéjšiho slov, názvu snad Črmna
neb órmina (starosl. érmi, staroč. čermný = červeným) ; Cermná,
vico vesnic v Cechácli, Czermna, ves v Haliči, Crranica. ŕeka
v (Jenié Hofe), Keka Paltcn, na které R. leží, slove v listinách
Bal ta a Palta (srov. Bal ta, mé&to v Podoli Ruské m, Baltov
v gubernii Badotnské). K jihozápado od R. jest ves Gohlitzer
(ze slov. golica i= hole, neporoatlé místo); LassUig ľ/- hodiny
k západu, v listinách Laznicha (srov. Laziiica, ves v Koruta-
neoh, Laznik ves v Dol. Stýrsku ori ohorv. laz = míato, kde
lea J8 vysekáu).
Neusiedel, ve.s ap '/j hod. záp. od Lassíngu, patrné Novo
Sedlo. Za Neuaiedlem je méetys Irduiii;/ na potoku téhožjména.
Mástys ten slul die Muobara Id^nicb, Jedenika a potok Jede-
nicha (srb. jedenica ^= mez). Na sever od Rottenmannu je ves
a dolina SelzíhtU čiii Xvhlhal {v listinách Zedelz, Cedlitze, (srov.
Sedlec a Sedlice v Čechách, Belce v krajine; od rus. a jihosl.
Belo ^ oaada),
I okolí AdmimiH méatyse nad Aniží nedaleko pomezi rak.,
který se již r. 860 iiHpomiuá, bývalo Slovany zalidnéno, jako
vňbeo celé poŕičí Auíže v Štýrskii. A. leži pH vtoka potoka
Esslinffu do Auiže. Potok slove d!e Muchara Ozlkli, Ocdicha
{srov, Oslica, ves v Krajine). Nedaleko A, je Kuhnherk, dle
Muchara v listinách Chulm (slovinský holm, srb, a chór. hura,
fi, chium, chlumeo, r. cholm, pol. cbelm, starosl. chlm "= pa-
hrbek. Chlnm a Cbelm je název mnohá miät v Čechách a
v Poläté). Mulau (v listinách in Mnlave), ves aevernô od Ad-
montu {srovnej Muljava, nem. Mulau. ves v Krajine), PoUinc
bliže Hallu (poljana ^z rovina v polich; Poljane, dve veanice
v Krajine). Potok Schwarzhach, který u Hailu do Easlingu
padá, slul Zirmitz, Zirmnitz pôvodné Crnica. U Hallu pripo-
mína se též r. 1015 ves Ľitdindorf (cborv. srb. rudina ^= louka,
Brv. Huden, nóm. Weiasenegg, ves v Korutanech, Rudine v Her-
cegovine).
y boŕejäi ^ti doliny Anižské nedaleko pomezi solnohrad-
ského leži prastaré hôrni mesto Schliidinim/^ kde se dobývalo
stŕíbro, olovo, mécT; nyn! se doluje na aikl s kobaltem. PoiSátek
hor stribrných zde klade Muchar do doby keltické. V listinách
jmennje se méato to Slaben. Slabeuiob r. 1184 v liatine cisaŕe
FriJricha I., srov, Slavník, hora v Istrii. K západu od Sch.
as I mifi jest ves G-leiraing, v liatinách Glibenich (srov, cbor.
glib =; blato). K severovýchodu as 3'/a hodiny je méstya
Grobmin;/, (v liatinách Grebenicba, Grebenicb) na potoce téhož
jména, od grebeu .^ akála atrmicí, tírebenik v Černe Hore.
Mezi Sch. a Grôbmingem je ves Friesuck (srov. Breze, nem.
Friesach v Krajinô od brég, bréžek) a potok Fmstvr (slov.
Bystrá). Assacli, viaka u Friesaohu, v listinách Osaacb vlastné
90
, lokal od slovinsk. osoje = hustý les, do Déhož svétío
slunečni vuiknouti neniuže.
Nedaleko hrauic Solnoliradakých a Korntanakých v Stýr-
sku leží ves Turraclt, do jehož okoli klade Miichar železné
doJy keltické, iiyui jsou u ní ronsáhlá ložiska riidy železné a
huť železná. Turracli vlastné Turjach jest lokal od tnrje rr
vysoká, skalnatá krajina v horách. Äs 2'/; hod. na sever leží
ves Predlifs a 2 hodiny na východ již v Koratanech ves Flad-
nilz, oboje jména jsou puvodu slovanského.
D!e Mucbara téžilí Keltové rudu stŕibrnou v Zfjringu,
nyn. méatysi nad potokem téhož jména mezí Iíottenmauneín a
Judenbnrkem.
Zdejší iiékdy slavné doly stŕibrné aatopily se rokn 115S.
Místo to jmenuje se v listine od r. 954 Zurice in pago Cbarvat
(v župe charvatské) srovn. Súra, ŕeka v již. Rusku, prítok Dnepru,
Sora nem. Zeyer, feka v Krajine, Sorice nem.Zarz, ves v Kra-
jine. Pul hodiny od Zejrinku je ves Windoi; dolinu, v kteró
Zejrink leži, protéká iŕícka PiJls, pfi ní vesnice téhož jména,
ale starých zpráv byla dolina Pulská jezerem a Puls sluja v li-
stinách cis. Ludvíka a Arnulfa 8G1 a 890 Pelissa, jinde Pelse,
Pals, což není nie jiného než slov. pleso ^ jezero, louže.
Dle Muchara raéli Keltové doly železné též v okolí mS-
stysu Sv. Lotnprecht, jibozápadné od Judenburka, Celá krajina
vfikolní elula Kradiipp, dosud ves Orosfiliip; srovn. Grosupija
nem. Grosalup, ves v Krajine. U Sv. L. je hora Grcvrmen nobo
lírebenzen, bezpochyby slov. Grebenica. Mezi horou tou a
Grosalupem ja samota Petsck ; srov. Peó a Pece, vesnice v Kra-
jine od peó peóina =: skalní stena. Hodinu cesty na západ od
Sv. L. je ves Lassnits v listinách Laznich.
Jihozápadne od Ljubiny leži Lohimiií] nad potokem téhoŽ
jméua, jenž do Múry vpadá. Zdo se dobýva ruda železná.
V listinách slove to místo Lominicha, Lomnioh, Lobenich srov,
Lomnica, I-eka v Haliči, Lomnice, 2 mSsta v Čechách od chorv.
lomnica ^ houSti. Tfi hodiny na západ od L. je ves Krnuhat
v listinách Chravot, Chrowata, Chravat, Chrouvat totiž Chrváty,
Charváty. Dle mista toho jmenuje se okolni krajina v listinách
pagus Chrowat, Cbraiiwatí, Crawati, totiž župa Charváty. Dvá
hodiny k západu od Kraubatu je ves nad potokem tébož jmóna
Trossnits nebo Pressnitz (srov, Breznica, tri vesnice v Krajine).
Zásluhu Siovanú v Štýrsku o zvelebeui zemi té uznáva i
91
LdéjepÍ»eu Warbinger (Geschtclite der Stsieľmark Gratz 1814}
»lovy :
„Nebst dem erneuten Anbau des Landes hat der Steir-
Proärker die Entdeckung, oder vielmeLr das "Wiederauŕfindan
der reichen Eisenerzer-Gruben, Jie vielleicht den Norikeru be-
' kauat waren, aehr wahraohoiulich nur den Slawau zu daukeu,
die íiberhanpt dnrch ihre Industrie sich in kurzer Zeit zneinem
bedeutenden Wolilstaude miissten gehoben liabeii, da die wolil-
babenden, uicht kulturlo»en Franken bei ibuen ao bald Beute
suchten uud ŕandon.''
Že ae honúetvim zabývali též Poláei, o tom svedôi Arab
I „Idrisi** ; o ruakých Slovaueob podobné srédectvi podáva Arab
I Massudi (cap, 17).
Staŕi Slovanó, jakož k výboji nebývali ochotní a kvapni,
■ tak opét k obrttnč své vlasti a k hájení avých svobod zvláštním
t ttdaten-vtvím vynikali. Taeitus o Venedech (Slovanech) zbežné
I pripomína, že bojujíce pešky, k obrane užívali štitú neboli pavéz
I a brnení, k útoku mlatu, meČe, kopí neboli oštepu, luku a áipu
la Že válečuým svým zpfiaobem více Germánom než Sarmatflm
9 podobají. Svédectvi toto vyvracuje lichon výpovôd stranného
r Jornanda o neudatnosti a necvičenoati Slovanň ve zbrani, která
I mimo to i Četnými, spolehlivými výpovédmi jiných souvôkých
Éjemn i pozdejáích spisovatelú o bojovnoati a sile Slovanúv ne-
l pravou býti ae ukazuje. Cisaf Mauricius vypiauje válečný
t zpúsob Slovanň na balkánskom polooatrovu, svedči, že oni ve
t váloe vynikali nojen osobní udatnosti a silou, nýbrž i zdravou
[rozvahou, obratnou cvičenoatí a vojenskými obmysly. Zpráva
I jeho v pfičiné té zní; „Slované bojovali nejvíce pešky, Často
I mimo nohavice ueodení, uhráníce se pevným, téžkým Štítem
nemotorné velikosti, že jej bylo a téži ptanésti s jednoho místa
na druhé; množí i bez Štítu do boje chodili, bruéní nenosili,
I Každý ozbrojen byl dvéma oštepy; mimo to nživali drevených
I luúišf a drobných atŕel záhnbnj'm jedem napuätéuých tak, že
. toliko rychlé a mocné prostfedky, jako vyŕiznutí rany, zacho-
I valy raneného od smrti. V zápase z blízka bojovaly mlaty,
I obnäky, paticemi (buzdohany).
Jestliže se Blované, nemajíce stáleho vojska, obávali pfe-
92
padeui iiepŕátelskeho, tifizlí ratolesti z háje poavátného a poslali
je sousedúm na znamem, Že ee volají ve jmémi bohô za pomoc
proti nepŕíteli.
Pred početim války zkoumali kaéži vftli bohov, pHnáSejioe
jim hoJQÓ obáti. Nastala-li skutečné válka, byl každý, kdo
zbrane byl schopen, povinen, postavili se v určitou dobu na
určitém misté a bojovali na vlastní útraty. Deti, ženy a starci
zakopavše vžechny zásoby a skvosty, odešli buJ do lesu nsbo
líradfi, dľive ueobydlených,
Slované bojovali nejvíee pešky, avšak i váleúné jezdectvo
pozdéji u nich zavedene. Vidukind (XXXAT!.) pravi, žeBaltStí
Slované inéli málo jfzdectva, za to neačíslné množstvi peSich
vojínfl Lev Diakon (Historiae Hb. IX. oap, 1.) vypravuje, že
Busove naučili se užívati jízdectva v boji od Kekú; ve váloe
Svjatoslava proti temto r. 972 Konštantín Poríyrogeneta udáva
počet jizdectva u Chorvatii na 6000.
Spoŕádaných äikú a útokťi celými zástupy v äirem poli
neznali; ale velikou umÔlosÉ méli v tom, potýkati ae s uepfí-
telem v neschädných souteskách a zákoutich, v lesicb a moňá-
leeh, uŽivajice pfi t-om častých pFepadiiv a Isti, ve válečných
nástrahách nad mini sbehlí Jaouce. ChtÔji-lí na nepHtele ude-
ŕiti, vykfiknou stojíce k bitvé a když neprite! odpoví, postupuj!
ku pfedu; neučini-li tak, nedbají vice, aby sami ho vyhJedali,
nýbrž zajdou do leau, majice za prospešnejší vyčkati útok na
pôde neschodné. NezHdka avádeji nepfitela líčeným útékem,
koHst na oko ležeti nechajice, ale jakmile nepŕitel neopatrné
ku pfedu se hnul, prudce naň se vyfitili, obnovíca iitok."
Protož i radi Mauritius, aby válka se Slovaoy vždy v zime
se vedia, když stromy zbavený jsou listi a tudiž lesy pnihledny
jsouce neposkytuj! jim skrýše; také snih že stopy prchajicíoh pro-
zrazuje a ŕeky zmrzlé anadno Ize pfekročiti.
Starí Slované také byli dobrí potápžči Nenadala byväe
pfepadeni, do vody skočili, v ni se ponorili a na dnu jejím sa
na znak položíce, zvolna dýchali pomoci dlouhé trubice, která
z úst jim nad vodu vynikala. Nepfitol nezkušený tŕtinu takovou
nepoznal a píehledl, zbShlý vŠak buď hned zbodl ústa pohfí-
ženého anebo vytáhnuv tftinu, prinútil ponofeného, aby z vody
ven vylezl.
V jak velikém počtu Slované zvykli vystupovali do boje,
mňžeme souditi z toho, co Konštantín Porfyrogeneta o počtu
bojovnikfi u Chorvatň poznamenal.
19. UmhU vilečnictví Slovaoú.
Za doby Konštantína Porfyr, byli Chorvaté poviani pro
cisaí'aké loďstvo postaviti 40 sagin (la-^vaí;) a 80 konbur (Mvrojpar)
(gundulaj; na každé saginé bylo po 40, na koatuŕa po 20 ná-
mofníoich.
I V slnžbé byzantského cisafe bylo dle téhož spisovatele
I 700 ruských námofníkfi, a v r. 5)35 účastnilo se výpravy ciaate
V Komana Lekapena proti Loiigobardum 7 ruských korábu se
I 415 uániorníky,
I O Dubrovčanech praví Konštantín, že méli zvláätní svoje
L loďstvo (-á '{í:a xjtiôv r.apigia).
I Busové ze vnítrozemí po lodíoh z jednoho dfeva vyhlou-
I bených (fiovóEjXa) Aíydávali se na útok proti Byzancii, Aaoold
-a Dío raélí 200 lakových lodí, Igor již 1000.
Jak záhy se vyvinula námoŕská vojenská moc Slovanňv,
L patrno z Theofylakta (Hist. VI. c. 3.), jenž uvádi, že jiŽ v Vf.
I stôl r. 691) Slované vládli množstvíra lodí. Dle Paula "Warne-
I jŕieda (lib. IV. c. 46} pHatálí Slované r. 662 s množstvim lodi
I ku bfehum Apulie, Slované baltíčtí slynuii co výteční piavoi,
I i možno za to míti, že títo va známych poduicich Normanä
I nemalého méli úĎastenství. —
I Cizi národové znajico chrabrosí a hbitosf slovanských bo-
ji jovníkň, radí je prijímali do svýeh vojsk. Máme doklady, že
I jich bylo na tisíce u Reku (Theofanes 659^(51, Lev Gram. 163,
I Konst Porfyr. 151). u Chazarä (Massoudy XV., XVII.), n Avarú
I (Fredegar XLVni.) a Arabň (Theofanes 632, 660).
I Dejinné udalosti tomu do3véd6ují, že Slované, ač povahou
I 9V0U vice mirmnilovni, pfece vyznali se jak obranci, tak též
I v útoČném boji. Boje západnich Slovanu s Nemci, jížnich Slo-
I vanú 8 Byzantínci a s východnimi rozličnými národy v Evropá
I a sousedními v Asií jsou dukazem jak o dumyslu vojenském,
I tak i o statečnoeti národa slovanského, tak že vúčí temto hi-
I storickým ndálostem nelze víry pfikládati zprávé, jižto podáva
f Theofllakt (Hist. lib. VI. c. 2.) a po nám Theofanes pfí r. 500
I o pévcich od Rekň zajatých, ktefi ndávaji výslovne, že jsou
I Slované a žíjí v nejzažäim konci more západního, Že v zemi
I jich není železa a Že neznajíoe války a raiUijíce hudbu, žíjí
L v miru a pokoji.
94
Po ukoníeoé vitôzné valce obetováuo bohťini, co z konsti
bjlo nejvzácnéjäibo. Mír uzavirali Slovanó podaním aohé rukou
a obapolnou výmôDOU hi-Bti trávy anekolika vlasň iistrižených.
Vlasy, tráva a ruka mély symbolický znak svätosti smlouvy.
. ZiiraoÉ !
I Slovanu.
Každý slovanský vojin mél svon zbraĎ a kde toho treba
bylo i svého kone ; nebof zdá sa, že lid bojoval jak toho po-
ti-eba kázala buď na konich neb pžšky.
Prední zbraň útoCná starých Slovanfl byl mlat, který byl
v nejstarších dobách z kamene, pozdéji též ze železa. Nékteré
mlaty méli podobu kladiv, jiné mohutných seker. V ceském
museli jsou ve sbirkách archeologických mlaty rozmanité veli-
kosti a podoby až G kilogramfl težké.
Učinek velkých kamenných mlatň na drevený topor na-
sazených by! ohromující ; báječná jeho ráznosE lí5i se v Záboji
a Hlavoji takto :
„I udeH Záboj mlatem,
otskoči hbitý Ludiek,
v dfevo vrazí mlat,
í skoti se drevo na voj,
i tHe deset jich otide k otcem."
V báani rukopisu Kralodvorského ^'íbyLoň" jest zmĺnka
o mlatu železném.
Vzhóru, mutný jiinoše, ženi na Zbyhofi ! . . .
Tobé jemu (vrahu) v hlavu téžek železný mlat! —
Mimo mlat byiy zbrane útočné : meče, kopí, sckety, luky
a sffely, (šípt/).
Mečô byly dva rozličné druhy : buď krátke, rovné a äiroké,
anebo dlouhé a úzke. Meče sprostých vojínú byly volmi jedno-
duché; vzneSeni a bohatí vojínové méli poävy a jilce rozmanitS
ozdobené stnbrera i zlatem.
Kopí (ratište, oštSpy) byla drevená s nasazenýmí hroty
Železnými. Zachoval ae jich v pohanských hroboch Slovanúv
veliký počet rozličné velikostí. Také sckcr nalezá ao mnoho
v pohansko-slovanských brobecb. Vyobrazený jsou v dilech;
Weíss Kostiimknnde, Stuttgart 1862 a hrab. Konst. Tyszkie-
wieze : O kurhanaoh na Zitwie i fi.usi zachodničj, tab. XII,,
96
I 86 spathiji též vyobrazené écksnŕ nose a strely (äipy) ze
slovanských hrobä dobyté.
Zbroj obranná by! á/ŕŕ (paveza), tterý utvoten byl z pr-
keiiaé desky potažené nékolika vi-stvaini kôže, Slovo ätit (äčit)
pocházi z feckého 5y.jTir, které značilo kňži a pfešlo u Bimaná
na Ôtit (acutuni) co zbraň. Štít končil se na dolejší čáatce oby-
éejné ostrým bodom aneb dvéma body (zuby). V Rukopisu
Kralodvorském deje se nékolikráte zmĺnka o ätitu; v Záboji
a Slavoji:
Liidék udefi silným mečem,
pŕeté trie kože v RČité. —
I maše Záboj mečem.
kus sčíta vraliu otrazí.
I tasi Ludék,
meč se smeče po kožené ščité.
V Cestmiru a Vlaslavu Čteme :
I vsta Ctmir i vzradova sé,
radostné sne svi'ij Sčít črn dvú zubii,
i sne se äčitem i mlat i uepronikavý belm.
Prilbice byly za starodávna zhotovovaný z kiiže, pozdéji
, obkladaly se též plecbem železuým Jakou formu mély, nelze
8 jistotou urČiti. Plechové takové klobouky sluly téméf väe-
obecným evropským jménem helmt/.
Ve skvostném obrazovom dile ruském „Drevnosti Itoasij-
skago gosudarstva" zobrazeno jest na tab, 22, dílu X. nekolik
jezdcfl 8 černými Špicatými helmy, z niĽhž černe (dráténé) pri-
'. krytí tváfe a hlavy na ramena jest spuäteno. Takové helmy
e pfikrytira \'yskytuji se jíŽ na staroassyrských a perských
sknlptiiráoh, takže tento späsob helma zajísté za pradávna od
asijských národu pfeäel k výehodním Slovanom.
Kurjauy (obyvatelé mesta Kurska v Perejaslavsku (Pfá-
slavsku) liči Väevlad v pisni o výprave Igorove i ,A moji Eur-
jané jsonE bojovníci zkuSení: pod troubami (váleCnými) povití,
pod prilbami ukolébání, koncern kopí vychovaní, — luky maj!
lapjaté, touiy otevŕené, iSavle nabronšené."
Ibn-Fodlan p. 151 vypravuje o ruských Slovanech, ža
každý nosi pfí sobij sekeru, nfiž a meč a že se bez zbrani
téchlo aui nevycliázi. Meče ty json Široké a jak praví, jsou
I ovropský výrobek; na stfemcbách jejicb json zo dfeva vyfezá-
\ vaué figúry.
96
Že se bšhem Sasu Slované od Byzantínci^ a Ŕimanä I
kde méli a nimi atyku, mnohému priučili, zejmena co sb tyče
oblehacich strojň, tomu nasvedčuje první útok podunajských
Slovana na Sohiň (pred, r. 697), kde mluvi Filaret o železných
beranech, o velikých prakách k metáni umele zhotovených a
pHstŕeSim chránených, o strechách pokrytých Čerstvými kožemi
volu a velbloudfl, aby od uraolnic se nevzôaly.
O spňsobn a podobe znameni váleiných ve staré dobé nie
jistého povedóli nelze; podobá se však, že za pohanské doby
nosili v bitvách podoby model na žerdich vztýčení, za nimiž
postupovali, tronhnmi a huhnif znameni dávsjice. V rukopisu
Králodvorekéra čteme v Oldfichu a Boleslavu:
Udefiohu rany bubni hromnó,
vyrazichu zvuky trúby hlučné;
choriihvi tu sbory na most vrazia . , .
v Jaroslavu :
K Olomúoiu choriihvi jich vejú, . , .
vzezvučali hlási rohijv lesnícb,
udefili zvnky bubnov bŕeskných.
O bubnech českých píäe Otto Freisinský (f 1158); o trú-
bach Kosmas (r. ILIO).
Z kresťanské doby zachovala s© paméf o kopí sv. Váo-
slava, na nemž jakožto žerdi vlál praporec sv. Vojtecha, pod
kterýmžto znamením voje české chute chodivaly do boje.
21.1
a lanet.
Že Siované vňbec dosnd vroucí láskou k hudbe luoa a
zvlá^tnimi scbopnostmí k umení tomu nadáni jsou, jest vša-
obecné známo.
Báseň ruk. Král. „Záboj" podáva nám o tom svédectvi,
jak zpév a hudba mocná pflsobily v srdce pohanských Čecbú.
V básni té pHpominá se hudobní nástroj varyto evučtio, o némž
nelze udati, jakého spfisobu byl. Snad jest název i nástroj a-
tvofen z ŕäckého liíp^im-', kdež značil zvláStní spňsob vetké líry
silnými strunami potažený.
Zoela jiného tvaru jest bfirdura Malontsň a Srbfl kytafe
podobná a gusle Srbú s jednou strunou, na níž se smyčcem
smýká, kceré jak české slovo húslc (púvodné gnsle) svedčí i
97
i UeobovÄ již za dávnych vékfi zoali Že Slovana za pohanského
vôku trouby a bubny zoali, vysvitá, že všealovanaká jsou jména
táchto nástroja.
Slova hudba, hmlenie, hudci, hasle ve váech slov, jazycích
se vyskytují.
Trouba luž. trúba. pol. tr^ba, rus. jihoal. trúba ; buben
(b. babou, pol. b^beu, ras. bubent, srbch. bubnja) pocházi z pu-
vodnl doby spoločnosti Slovanské a nesrovnává se s žáduým
T oizich jazyoich se naakytiijícimslovera podobného významu, Zná-
mof jest, že p. Max. Bíidinger, hledaje dfikazy nepravosti rukopisu
Králodvorského i to uvedl, ža stai-í Cechové neznali prý bubnfi,
o nichž se v onom rukopisu zmĺnka deje, čimž ováem jeho ne-
védomosC a nfiznalcoC jazyki\ Slovanských ua pranýŕ posta-
vená jest.
r Také dtidj/ byly od pradávnych časfi hudebním uástrojem
i Slovanň, o čeníž dosvedčuje, že slovo „duda" v ruštine a pol-
I Stiné totéž znamená, co naše „dudy", se kterýinž slovem se i
u Polákň potkáváme.
Že stafí Slovana vyznah se v hndbé, o tom svedči násle-
dujicí ttdálost, o které vypravuji byzant, dejepisci Theophilakt
I Histor. Liber VI., Anastasius a Theophanes pŕi roku 590;
t Ŕekovó zajali tfi cizozemee, ktefi misto zbrane môli ky-
I tary Čili guale, Cisaf Mauritius tázal se jich: ,Kdo jsou?' —
„Jame Slované," odpovédéli, „a bydlime na nejvzdálenéjäim
konci západniho (baltského) more. Cháu avarský, poslav dary
oaäim knižatôm, žádal vojenskou pomoc proti Bekôm, Knižata
I prijali dary a vypravili nás ku chánovi s výmluvou, že mu pro
\ velikou vzdálenost nemohou dáti pomoci. My byli 15 mésicú
[ na ceste. Ohán, nehledé na posvátnost vyslaneckého úkolu,
nedovolil, abychom se do vlasti nazpét vrátili. Slyäice o bo^
hatstvi a prátelatvi Ŕekú, užili jsrae pfiležitostj a uprchli jsme
v Thracíi. Se zbrojí zacházeti nenmíme a hrajeme toiiko na
kytaŕe. Není železa v kraji našem, neznáme vojny a milujíce
hudbu, vedeme život cichý a pokojný,"
CísaF divil se mravu tech lidí, volikénm vzrustu a sile
jejich; uhostil posly a dal jim prostfedky k navráceui se
do vlasti.
Méli-li Slované velký poĎet hudebnich nástrojii se stru-
nami, byl zajisté i počet, píéf-alových nástrojň nemalý.
Piäťaly povstaly v dávne dobe {Rad jugosl. akadémie XLL).
Jeäte doBud jaou u väecb národfl zemS v obyčeji, ale pro
likou rozíífeDOst mají riizná pojmenování. Koŕen piSťaly (u Jí-
hoalovaoú sviralo) je piska-ati =^ hvizdati a Miklosíč dovo-
ziaje, že ze alov, piáťnly povstala vlaská a fruncouzská pistola.
Zejináaa u pastýŕú je hra na píäfalii vetmi oblíbena, kterou si
každý pastýf sám zhotovoval. U lodň zovo'i se pištaiy nagas-
„Svar^* prof. Miklo^U- ohjasfliije takto: svár, sor ^ souare
saDskr. sor, t. aop— t-;5i lat, susums, surma, r. svara, č polj.
svár, svár := rixa; svirati a& flétnn bráti.
Dle Ficka „svár" in tôiieu, SĽbwirreii, í^kr, swar, sva-
rati := toneo, loben, swara := Ton; svarya ^ preislich, lat.
mters, susur-(rj-u-s, murmelnd, davon 8ur-(r)-are, lit. surma
(Pfeiffe), stral, svirati — pfeífen.
Y staroslov. Jazyku zvaU se na^e píšCala svirua, svírsk,
avérik, rusky se zove sviréli, dim. svirélka, bulb svirk, svirol,
avirba, pol. awislula (piszezel), r. pišfala, píšťalka, lit. surniA,
ch. al. sviralo, sviraljka. PoiUa toho jo slov, „svirala-' v úzkéni
spojení s ind. pojmenováním hlasu „svár" a tudiž pochází
z pradávno doby společenského obcovaní aaijakých národov.
Píšťaly a avirale zhusta se pfípominají v národnÍĽh piííDich
a pD^ekadlech.
Jiný význam jich je zweklj (žvegla) od zvek. Bulh. ná-
zev kavalí totožný je s lat, caula a oba jsou púvodu asijského.
Fleta pocházi z nové doby, ponévadž mnohem snadnéjSí
bjla národu hra na píšťalu než na ílótnu.
lí Mf ihňk písma piivolíiího SlovanQv pred CirÉíii.
Písmo jest dflatojný dňkaz dfivtipu a, vzdelanosti Hdskýoh
vynálezu, ono jest i nejblavnéjäim prostŕedkem zachovávatí pro
budouonosÉ väe dôležité,
Duležitá otázka ae nám tudiž namítá, zdali Slované jíž
v dobe pohanské méli va své vlasti hláskové písmo.
Se aloveaem psálí potkáváme se ve väech slovanských
náŕečicli: 1, pol. pisáé, rusky piaati, jihoslov, a staroal, pisati ;
podobné Í ve všech písmo se nalezá, jakož i 2>^o co nástroj ku
psani sloužici jest název všeslovanaký. Slovo to naskytuje sejen
v jazycieh litavako-slovanakých, jakož i ve východo-arianských.
99
Pisati (paáti) , koŕen pia = aanskr. piy (^ vyrezávali,
okraSlovati, sticken, tvofiti), zeiidském „pisa", odtud titaraslov.
ptstr, naše pestrý, p;atriti, pestré barviti, znamenalo puvodnS
tolik, CO nynéjäi tvontí, zdobiti, malovati Ďili obrázky hotoviti
(velikonočni červená vajíčka dosnd sliijí n Jihosl, „piaana jaja"
tolik CO malovaná, uikoli väak psáti v našem smyslu.
Gotli. méijan (— scbreiben) znamenalo pävodnô malovati.
DoavSdŕeno, že u väech arakých národu vyrezávaní staräiho
pávodu jest, než malování.
Z dávnovékoHtí slovanské pocházi í slovo Imihn pol, kaiega,
r. b. kniga, sch. knjiga, lít. kninga, kniha ^ prvotné drevo,
na néraž se paalo (deska), srov, pena, kneje (losy). Též feky
knéžna, kuäžníce, tolik co leaníce. Že kniha znamenala písmeno,
šlo týraž béhem jako pri bukva, kde pôvod od buku patrný.
Také prastaré všeslovanské číati, čitati (koreň čbt), čit =
animadvertere, aouvisi se slovem počitati čili sčitatí ^ sebíratí,
spojovati. Ceta znamená tolik co sbor, cetaci v starosl. tolik
CO 5itati, sebirati, spojovali. V slovanštíné dosud éasoslovo
„brati" znamená i sbirati i íiali. V témž slov. nárečí znamená
„Stôti" (Éatéti), rnsky sčilali dosud jen poôitati. Ponévadž stará
písmo Slovanu (totiž obrázky) již zočením se zračilo, neužívali téŽ
Slovana za starodávna slova čitati pri písme, nečítali totiž písma.
Podobné í staronSm. lezan, nyní lesen (ŕ, Xíyí'.v) nikde za
starodávna neznamenalo co nyní, t, čisti, nýbrž bylo púvodné
též jen užíváno o sbirání ležících véoi, jako patrno v nyaejálm
Lese, Wein-lese, auserlesen.
O písmeneoh ruských svSdči Jd-Ibn- Abi-Jahib el Ncdim :
Slyáel jsem z úst vérohodnébo svedka, jenž byl poalán od jed-
noho z Kavkazských vládefi ku knižeti ruskému, že n Busä
sezaal, že tilo mají písmena, která načrtaji na dŕevS; vypravuje
dále, že mu týž človek dal bilo prkéuko, na ktorom byla na-
črtána písmena, o nichž praví, že nemohl aaznati, zdali značila
celá slova anebo jen jednotlivá písmena,
Dle svédecLvi llm-Fodlana staveli Slovaué rušti nad mo-
hylami aloupy, na nichž napsána byla jména zemfelyoh e na-
značením jméua panujícího knížete.
Mn$su(li, popisuje jeden ze slovanských chrámň, pripomína
jakés znaky, načrtanó na kameňu, z níchŽ se pfedpovídaly veci
bndoucí. Détnmv tvrdi, že na každé modle, v ohrámu na Rhetre
umistčné, vyryte bylo jméno boha, jejž socha predstavovala.
, UstľOíiiiiiiické
Hnú v p
Starým Slovaiifini, jii.li« n ej hlavnej ši m zamestnaním bylo
hospodáfství polní, bylo nevylinutedlné k tomu piihlížeti, aby
živnosC svou uspofádali podlé jistých výroónich čaaťi, chtéli-ii,
aby v práci a snažení svém pojistili si dobrý výsledek. Základem
méreni časového byly jira pomôry téles nebesliých; pri slunci
den a noc, pH fnésici obraty jeho pri 4 čtvrtech.
Slutice, nejskvôlejši z hvézd, které podlé zdaní na východe
nad obzor vystupovalo a na západní strane opét za obzor za-
cbázelo, jsouc zfidleni svetla a tepln, rozdélovalo čaa ve dve
mnohdy nestejné íásti ; púsobilo totiž po celou dobu, po kterou
nad obzorera trvalo, tim, doba, v kteró ae oku pozemčanú pod
zemí krylo, slula noc.
Slunoe, staroslovanský sknjce, deniin. od slun (ve starší
í'ormé sulu, surn) pňvodné znamenalo tolík co svetlo, ind, sar
znamená avítiií a súľia = slunce, U LitvaniS znelo toto aaulé,
goth. Bftuil, lat. sol, ŕecky íjX-iOi;. Piivod vSech téch slov jest
sur, sal, sol, sel, hel ^; svetlo. Stai'oném. bunna, {sonne; od-
povídá úplné slov, suln, slun.
Slovo den v nejstarši alov. forme díni (v prastaré ŕbrmé
as div-na [diu-na] znamenalo tolik co osvetlená). Indické slovo
div znamená STJtiti a div-an (div-äj ^ den. U Indň má alunee
prijmi divä-kanus — den délajici, I.atinikiim sliil den diu,
pozdéji diea, div-ua =z svetlý, božský, avatý, jako a ííeká äi-št;
zr bňh a božský. Litvanäm sluje den déna. Stará ťorma byla
diev-na, bňh jim síuje dév-as.
Ješté ponékud diMeŽitéJStm nadslunof* byl našim pŕedkAm
mísíc, který neustálo menil své podoby, takža avými proméuami
(nový mésic, prvni Čtvrt, úplnék a poslední čtvrt), 'které vždy
stejné dlouho trvalý, byl skutečné starým Slovanňm uiôŕičam času.
Že stafí Slované z prvopocátku vyméŕovali rok podlo svetla
méaíoového, tomu nasvedčuje okolnosť, že všeslovanské slovo mô-
sic v nejstarši forme co méseot zachované znamená meŕitele, jsouc
dle púvodu svého participium slovesa méŕiti = mesu (messen),
Koŕen slova toho totiž més (pňvodneji mias, mais) stejné jest
a ind. más, což zároveň i mésic (luna) i raéntele (mensis), totiž
Ďaa lunou od novolňoi do novoläni anamená. Litevsky zove
se méaíc menu, menesis, ŕecky [Jiiív, lat. mensis, gothicky mSna,
staroném. mäno, z Čehož manot, Mond povstalo.
101
Doba ta, ve které mSsic avó promény vykonal, byla sku-
tečne od starých Slovanň podlé ménče svétlébo nazvaná meaí-
cem samým, který však jen Čítal 28 dnu.
Kdykoli se objevíl prvni výjav mésičního srpu v novolňni,
vyvolávali vpfejnô, že nový mesio nastáva. Od toho vyvolávaní
(ŕecky xaXsiv) nazýván byl prvni den každého mésice od Lati-
nikú Calendae, od eehož dosud jraéno: Kalendár. Toto vyvo-
lávaní delo S6 u Slovami zvláäf v dobe svátkfl, aby se v pravý
čas svétily ; protoŽ slovou Slovanom svatky aŽ podnes t/ndy, hody
od staros). gndati, volati, ŕíci (který význam dosud ve smyslu
htidiiH se zachoval), U Litvanú až podnes znamená godinit Éas
vfibec & adina (miato gadina) hodinu. Staroslov. god a ruské
i jihosl. godina znamená léas vúbec, i rok a nikoli jako u nás
jen hodinu. S jihoslovanským god i godina shoduje se český
rok (od fikáni, vý-rok), kterýmž znamenáme apofádaný počet
12 mésícň i znamená dobu mezi tidmi nmluvenou, určenou od
slovesa Hei, rokovati, shodoouti. U Bulh<iru shije kalendár až
podnes miesjakoslov.
Kolik takových krátkych méaícú podlá opakojícího se
"DOvoIflni na jedea rok se mélo počítati, záviselo na prírode.
PonSvadž tato jeví dvŽ hlavní promény, totiž jaroat do ocha-
blostí čili unavenosti zímtií s dlouhými letnimi dny, po ktorých
následují dlouhô noci zimní, pŕirozeno jest, že starí píi svécení
svatku čili hodň slunečních svétívali hody pHrodní.
Tyto dvojí promény prírody vykonávaj! se asi v dobô 12
méeicd, ale brzo pozorováno, že rok teuio čítaje pouze 364 dni
a asi 8 hodin, nevyrovná se úplné i s proménami i prírody,
í sluDce.
Co nyni rokem slunečuím jmenujeme, o tom neméli aai
jini pohanätí närodové, ani Slované zadného jiojmu ani slova,
Bozeznávajice dob časových a znajíce mšuu pfirodnioh likonú,
Mditi se n. p. podle toho, jak ptácí pfilétali aodlétali, jak zima
neb horko nastávnly, jak dnň pHbývalo neb ubývalo.
Pŕeniýäleiii, kterak by se skuteČná délka roku slunečniho
nalezIa a kterak by se ä tím srovnatí mnhl čas mésicový, byly
snad prvni z potreby vyšlé počátky vedy hvézdáfské. U Ŕekfl
spňsobŕl takovou opravu času ročniho podle slunce a tnéaice
Bárovefl nejprve Meton v r. 4ít3 pťed Kr. Kdy a kde Slované
nejprva 6aa ročni týmž zpôaobem upravili, sotva kdy bude
možno určiti.
102
Caa, který nad 12 mésícô do roka prebýval, vyrovnávali
síäH národové se skutečuým rokem slunečným dvojím zpúsobem.
Nškteŕi dodávali každoročné ke 12 prošlýin tnesícúm téch né-
kolik dni pŕibytĽých na konec, jini opét ehromáždili tyto pH-
bytné dny nékolik roku po sobé a potom po 12 mesicích vkla-
dali tŕiiiáctý jakožto pribytný mésíe, jenž pôsobil pŕestapný
rok. Takový tŕináctý pribytný môaíc méli ještó staíi Cechové,
jmenujica jej „hrudou" či hrudenec a vkladali jej mezi prosioac
a leden. U Polákft pak sliije uynéjäl prosinec grudneín; též
Litrvané jmemiji prosinec grodnis, hrndea. Komeaaký zmifiuje
se o néoi temito slovy : „Ve 3 letech pľibývá mésíc pribytný
„hrudeu." t. j, tŕináotého méaíoe nastání." Z tó pHóiiiy také
prestupný rok nazýval se hrudný.
Starí Indové rozezaávali äestero čáati ročuich, Gormané
dla svédectvi Tacita ponze tri: jaro, leto, zimu; Slované roz-
dSlovali rok na čtvero častí: vesno ^z jaro, leto, jeseň, zimu,
začínajíce, jak se zdá, (vesnou, saaskr. vasenta) a končíce zimou
(skr. hemanta).
Postupný takový rok nevyrovnal však nikdy áplnž nepo-
ŕádek v kalendári starám a hmden jonz hrubá vyhovel potrebe
poradného svecení hodň, nutno tedy bylo starým pilne ohližeti
86 po hvézdách, kteró by nazaačovaiy promény v délce dni
a noci a zároveň promény nastávajíci v pFirodé.
O jakémsi vôdeckém pozorovaní bShu sluiiečuiho zacho-
vala se jedna ač neurčitá zpráva z X. stoleti od arabského
cestovatele v zeraích slovanských, fečeaého Massaili. Teato,
popisuje totiž ve zprávé sve chrám jakýs v zemí slovanské,
který postaven byl na hore nad jiné vysoké, znamenitý pro
Fvoa stavbu z rflznobarevuého kamene, potom pro jistá ponebí
ve stteäe a pro nástroje v ni^h pripravené k pozorovaní východu
slunce podlé jístýcli zuámek. Z toho alespoň tolik vysvitá, že
Slované v X. století po Kristu méli hvezdárske pozorovatelny '
a že nméuí hvezdárske, tak jako uekdy v Čine, Indii, Kgyptä,
Persíi a jinde, vzdôláváno bylo zvláSté od knéží, náležejíc takto
k obfadura náboženským.
Za zbytky nékdejäí domáci vedy hvČzdáfské počítaný sn&d
býti mohou národní jioóua jednotlivých eouhvézdí, kteráž se
u väech národij slovanských mezi prostým lidem nyní jeäté
ualezBJi, od vedeckých jmen feokýoh a latinských z velké časti
se lišíci.
M. D lisitt posvinjtli g potiistjili Slnani.
a) Stav duže lidské po smrti tela,
Jakož nékteH ze starých filosofii ŕackých na, pŕ. Anaxi-
menes, Herakleitos, po tomto i stoikové a jak se podobá tóž
Pjthagorejoi duši Jidskou za zviáátní hmotnou bytnosť buď
vzdušné neb ohnivá povahy pokladali: raéli i pohan ä ti Slované
za to, že duše lidská jeat hmotná, že jest bytosí od tela roz-
dilná, majic sidlo avé v prsou a označujic sa dýchánim, odkud
tóž má pilvod svňj název sám <lrií(i {tolik oo dýchajici od slo-
vesného korene citL^h [stupňovánim duh) s príponou ja rz duch-ja
= dnSa). Obe slova totiž duše i duch prvotné značila tolik
• CO decfa.
Telo (od korene té [té-ju] = rňsti), z néhož duSe vyšla,
íHn/eío, ataln se mŕtvym, mŕtvolou, která až po 15. stôl. slula
iolidských mrivoUch raroha (koŕen rar, oiar = hubiti, hynouti),
Dle minéni jejich byla duäe i mimo telo životaschopná;
I protož verili, že dn.šo nejen spici této opustiti a rozličné podoby
a se pŕijati mAže, nýbrž Že i po smrti tela okrídlatélá z hrdla
vyletí a odloučena od neho po stromeoh poletuje, pokud by telo
poh^beno nebo spáleno nebylo; také méli za to, že dule dKväjSi
, 8vá obydlí čas po čase navätevuji.
DomnivaliE se, oož dosud u sprostého lidu se véí-i, že jsou
lidé, z jejichž téla duäe v noci vycházela a dilem v podobe
zviíeoí se toulala, dilem ve stromech do dne meškala, dilem do
domú se vkrádala, dusic a moŕíc lidi spici. Lidé, ktefi tuto
povahu méli, sluli nióri/ a morúsi.
Duäe takovýchto zlých lidi braly po smrti na sebe podobu
vlčí i sluly vlkoiiliici. Cbodice pak po lúkách v malé, po lesich
ve veliké postave zaluzovali lidi, které lektánim usmrcovali.
Unášeti i malé deti, které teprv po mnohých letoch a zdivočilé
vypouätéli. U Polákú doaud porekadlo: .Vzteklý jako vlkodlak.'
Lid v Čechách dosud jistou mérou verí, že duše je hmotná
mohonc na pi^. nékde stati, nékam sednoiiti a dosud se ndrželo
porekadlo: „Už má duši na jazyku." Na venkové se dosud
otvirá íhned okno, když uékdo byl zemfel, aby duše suadné
vyletela, jakož slýi-háme povéaÉ, že po klekáni ohnivé dušiôky
nad hroby na hf bitovech poletuji, se svétem se loučíee. — Jedna
moravská národní piseň ô. 17. Suäilovy sbírky zni;
Vylecéla du
Ž ad e u 116 vi,
kam lecéla,
sedla ona na hajíček,
na teu zelený trávníček.
Doklady toho nalezáms i v starých písemných památkich.
V básni „Jeleu" Rukopisu Kralocivorského vypisuje bq smrt
jinocl^ova slovy:
Uderi vrah težným mlatem v prší —
vyrazí z junoäe dušu, duäicu!
Ta výlete pekným táhlým hrdlera,
z hrdla krásnýraa rtoma,
Aj tu leže, teplá krev
za dušicu teč©, za odletlú, —
Že duše, jsouc podstatou svou hmotná, mohla z tela ná-
silné vyvržena a dále hozena býti, Čteme v „Záboji." KdyŽ
Zábojňv miat uderil v prsa Ludékova:
ulekla se duSa téžka mlata,
i mlat i diiäu vyrazí
i zaneae pét sáhóv u vojsku,
a v Uefitmíru:
„Kypéäe krev za ailna Vlaslava,
po zelené trávž v airú zemin teče.
Äj a vyjde duša z ŕvucej huby,
výlete na drvo a po drvech
aémo taaio, doniž (dokud) mrtev nezžen."
Ve slove o pluku Igorove liči se smrt Jaroslava:
„izroni žemčjužnu dušu iz
chrabrá tôía érez zlato ožerelje." (límec).
TýŽ pohanský názor vyskýtá se jeáté v AlexandreidÔ, Po
bitvé u Issu tak prý „dtiäe letély husté, jako když stáda roz-
pastie."
Že dle domneni Slovami duše, která z teU vySla v stavu
svéra hmotnom viditedlna byla i ptákňm i zvéFÍ, svedči slova
v Záboji:
„Tamo i vžle fmnoho) dué téká
aSmo tamo po dtevech (stroniech);
jich bojie se ptactvo i plachý zvéŕ,
jeduo (jenom) sovy neboja sé."
Podlé názoru toho byly duše nepohvbených tel pobludnioe,
z uichž hrňza na ptactvo a živočíšstvo vycházela, vyjma sovy,
105
I které sa lakových duší nebály, Proň práve jen sovy se nebáiy,
E to vysvétlití nesnadno jest.
Zdá se, že sovy v jakémsi styku byly s Moranou, bohyni
f smrti; kuvik, jenž náleží k rodu sov, dosud dlo náhledu lidu
' Dašeho je ptákem smrE zvéstujicím; polská Džuma, bytost mo-
|*rové smrti, sprovázena bývala též sovami a vyry, které vňz,
na kterém sedela, oblétaly. Sovy tedy. co kotuonatvo bohyne
smrti a moru, napotŕebovaly se bátí duši zemfelých.
DuŠedle domnéní starých Slovaaňnamnoze brávaly na sebe
L i dokonalou padohn plaví. Duš" dobrých nejradéji se proméníly
jvholoubky jako sníh bílé, neb krabujce; (Iuhp pak zlých v sovy
la krkavce, jež byly i jínak obrazem smrti a tmy, které po
I stromech poletujíce, po jakýs čas v hájich prebývali. Byli jim
I tudiž holubi a krahujci ptactvem posvátným, jak svedči slova:
I vyhánie z hájev vse krahuje. (Záboj).
Pŕlraý doklad, že pŕedkové naäi méli o duSi názor pohanský,
vedie néhož duše podobu okfidlence méla, obsahuje píseô č. 110.
T Suäilove sbírce národnícb písni, která liôí, jak manžel pocho-
L Taný žádá, aby mu choE dala nový úmrtní äat na mísbô starého
IjiŽ shnilého. Žena tak učinila a
jak 86 ten hrob otevíel,
sivý holub vyletel.
Ta pani se iilekla,
hned na kolena klekla.
Neiekej se, pani má,
váak to byla duše má.
Ve sbfrce Erbenove jedna píeeň liči, jak z hrobu vyletely
, dude maužeUÍ ve zpääobé dvou holoubkä, ježto sedäe na zvonici
tak libô houkaly, jakoby hranu zvonily.
Úím spravedlívéjši kdo byl za Živa, tim dfivs upokojena
byla jeho duše po smrti (nepoletnjic a nekrákorajic hoi-e väemu
lesa), tim dí'ive pŕíäla na určité jí misto; duše zlých väak po
. BVÄ smrti dlouho tékaly po odtnučení jicb od tela.
E vífe, Že duše zemfelých dále se mnsely poavŽté trápili,
' než doäly stáleho pokoje, ukazuji četné povery a pové.ití, kterak
[ duše bludné sproätôny bývají smutné své potulky po svété,
[ z nichž mnohá zasahuje púvodem svým do doby pohanské.
Podnes obyÔejné jest porekadlo o človeku zmámeném ;
„Chodí jako bludná duäe", a hroaba lidem zlým i nyní ješté
r SÍQfvá se: „Äní v hrobš nebude míti pokoje."
DuŽe pokoje nenalezSe, gjevovalt/ se ]ideTa vrozliSnýoh zpi-J
aobách; ^dvťVm tém väak od starodávna pHčítaly moc zlovestnou. ■
Sixvy jioh byly pKSery, obludy, preludy, pŕístrahy, mátohyll
(n^ev Slovákom obvyklý, u nichž mátati a mátožiti = straäiti).l
etr&äidla a duchy jsou podnes nejobvyklejäi názvy nadpFiroiíe- j
i;^oli íjevň nočnioh. Polákúm a Rusiim obvyklé jest slovoj
DIe povéati veházejf duSe násilné zavraždených a v úkrytltJ
askopaiiých do stromfl nad hrobom vyrústajicich, pomsty ae do**
■VoUvftjice; jak o tom svedčí polská povesí „Píätalka" v KH2-|
kovfi fleako-némecke Óitauce. 3. vyd. str. 19. I
b) O aesmrtedlnosti duSe. ■
Ji£ z ponéti, jaké mšli polianäti Slovana o bytosti daSéa
|Mtrno jeat, Že jako všíeLni asijítí národové í oní verili v jej9
BenmrtedlDost, v budoueí ŽÍvot a v odmŔmi dobrého i zlého ;!
tomu doavédCuje dále jieh víra v boby nebeské í v bohy rodÍnné,fl
JKkol k tomu ukazuji i názvy všeslovanské nehe (polsky níebo^
lul. nebjo, chsrb., r., »tarosl. nebo, bulh. nebe) a ráj. ■
Stafí Slovanó rozeznávali pHsne nebe a ráj. fl
Nebe bylo jim naäe oblakové nebe, obloha nebeská, kter&l
kryla noviditelné a svetlé jieh nebe, pŕibytek zemŕelých niM
Otiom Hvété, ráj, klerý slul též hhv. ■
Ktymologie slova nav není jasná, ono pouhází bezpochyby*
I doby jazykové jednoty slovansko-uémecké. Goth. naus ^m
Birtvý. DIb Hattaly* byl by kofen nu — ny — tabesceroí
{■taroHl. tinyti z=. unaviti, nnyvati ^ klesnonti mysli) SturoČ. I
llillo nnaviti := zavražditi, usmrtiti, zabití. 1
'ľak čteme v Aloxaodreídé: V
V tom boju riedky zbaven, I
by oebyl Hŕeky nnaveu. Výbor z lit. I. 163.^
Ctvrtého mlatom unaví. Výbor z lit. I, 1120.9
V Tjegendé o sv. Kateŕiné vydal Erben p. 167. ■
Unavi-lí mne tvá zlost. I
Jiní poukazuj! pHsIové nav k lat. navia (loď) a k Charonu, ■
ťfivod slova ráj není zjiätén; srovnává se ae starosínd. :■■
radžas, oož znamená lesk a jehož se ve Vadách uživá k pojme- J
aování vzdušného oboru či oblakováho more mezi zemi a iiebflin.fl
* r&vod goth. oiai a sIot. oiit v čaiopien Krok ISflG p. 18S s III, fl
107
Iďezi nebem obkkovým e. svStlýni rájem stála dle tniaéaí
poh. Slovanú jako hradba jakáa nioiirosf nebuská, blanhjt, která
se jim kŕiäfálam 5iH íäklem býti zdala, v raji pak bylo vedia
sv4tla aebeskébo vše, co v dávaovékoati pŕedkúm Ofišim aa
Ubilo, pfekrásnä louka, vždy zelený haj, kvití a ovooe vSebo
dtabu. V tomto raji byli aékteŕi bobové, blavQé bňh sluQoe,
jenž zda po dokoiiatié deuní práci odpočiva!, kdažto jini sidlelí
v nabi oblakovém (vzdušní bobové, bobové aabeských vlab) ;
zde též život prírody za zimní doby byl nkryt.
V raji nebylo promán, veôná stálosí, véčaá krása, vôčný
tahobytamir iihostily se tam; byly tam dnäe zemŕelých, spra-
wdlivých a i dušičky nerezaných ješté detí. Dle jiných bylo
Eaatné obydlí duší zemT-elých na vysokém sklenéném vrchu.
TJ Slovincu dosud znamená rajni, rajnik tolík co zemfelý,
^yvatel raje.
Ze Slované rušti verili v ncsinrMlnost duše, dúkladne do-
Š&zal Izm. Srŕznévaký ve spise avém: Svjatiliáca i obrjady
yiSeskago bogosluženja drevnih Slavjan. Charkov 184(í,* kdež
fevádí doklady arabských cestopiscfl X. stôl, Masudy, arabský
ipisovatel téhož veku svédéí totiž, že ženy slovanské po smrti
nnJSelú svých vrhaly ae do ohná, aby zároveň s nimi byly
báleny a zároveň také s nimi vešly do rájo. výslovne však
trádgje, že žádná žena, když tomu sama nepŕivolila, nebyla
pálená. Ibn Foszlan,** jiný souvéký arabský cestovatel, jenž
t 921 — 922 zprávy o spôaobech života Rusii na Volze sbiral,
idnaje co očitý zpravodaj o pohŕebnim obrade slovanském
Bvádi slova divky s mŕtvolou pána svého smrti sebe obétujicí:
„Vidim otce svého i matku avou, vidim všecky své ze-
b^elé pHbuzné, tam Í liospodiu miSj! on sedí v raji prekrásnom
i zeleném, vedie neho všecka družina jeho i dšti. On mne zve
t sobé, pusfte mne k nemu."
V téze zprävé uvádí Ibn Posslau (p. 21) následujici slova
^ovana ruského, jejž pri upálení zemfelého starosty a obéto-
■•Váni se divky na význam obradu pohŕabniho se dotazoval:
„Vy Arabove jste volmi zpozdili, 61ovôka, který vám byl
kde v9e milý, zahrabujete du zeme, kde slouží za pokrm Čer-
' O vÉci lé tri pnjpilnal Afanasjev: Po p ti ľ p8 k a ja vozírŕnfn Slavjan Da
prírodu. Moskva 1B6B, 3 dilj. Duii iieopših. 3. dll. XXIV. p. iQi— 317.
" Iho Foszlans und andetcr Äraber Brricbte Uber ílit Runen Slterer
Zeit. Frähn, Pctersburg lSti3.
vúm, my vžak ho v jednom okamiíika spálime, aby i'hned prtse
do raje."
Spiaovatel Lev Diakon Koloiský Hist. lib. IX, cap. VI.
vypravuje, že vojinová Svjatoslava po bitoe spálili sve padlé
soudrnhy s mnohými zajatci mužského i ženského pohlaví a na
jiném místé {cap. VIII.) praví, že pohauští Kusové nejvíce aa
strachovali za živa pŕijíti v zajeti nepŕátelské, majicť> za to,
že i po smrti otrok zňstane otrokem pána svého, A co v tom
pHpadu platilo o Rusícb, platilo jisté i také o ostatnich kma-
nech slovanských.
Že i pobanätí Čechovt' vé^ili v hudoucí Život, doufajíoe, ža
ae na onom svétô s pfedky svými shlodají. patmo z toho, Že
místo zemfíti ŕíkali „odejiti k otcfim" n. p. R. K. Záboj:
„Otíik zájde k otcem" a '
„Skoti se dFevo na voj i tridesoi jich otide k otcem."
Dalirail piäe o Krokoví: „Potom Krok jide do navi, tH
dcéry múdre oatavi." V Ale.'candreidé fiteme: „Ustlav jiným
v navi bydlo, upadl sám v též osidlo." Jeäté Hájek praví
o Pfemysln a Libuši, Že odešli do rnívi a pohŕbeui jsou.
PHhytek duši zemfelých oddélen byl od zeme dle názorii
starých velkým vodstvem (nebeské vodstvo, vzduchové mofe),
tak že musely se dnše pfes toto pfeplaviti anebo po skvoucim
se moste {stŕíbrném) putovati, aby se na misto jim určené do-
staly. Mostem tímto pokladaný byly, podobné jako u IndA,
i u Slovana buď miúčuá dráhu neb duhii,
U Srbň sluje duba „nebeské kolo." Okolnosf, že se mlédná
dráha jmenuja též ptaŕ.i dráha poukazovala by k tomu, že snad
dle domnéni starých duše zemrelých v podobe ptákú letíce po
dráze té na misto jim určené se ubíraly. Dnba a lidu českého
dosud u veliké je úctivosti, neŕíká seoní prosté „duba", nýbrfc
gtioží duba" a prstem na ni ukázati ua venkové nikdo se ne-
opováži, boje se, aby mu neupadl.
U Slovincň sluje dúha „mnt'ni"; slovo toto znamená téŽ
čerňou kravu, „mourku;" v dialektu hornonémeckém vyskyt4
se pro dubu název kavpat z= Knhpfad (kraví dráha}, což bez-
pochyby souvisí se staronémeekou povôati, dle které pri záhnbé
sveta červená krava pŕes nebeský most vedená bnde a s ná-
zorem starých Indu, dle néhož nebeský most, též božská dráha
zvaný, nalézal äe zarekou Vaitarani, ktorou jen ten mohl plŕa-
plaviti, kdo obetoval čerňou kravu.
109
Dule pfiSedše do raje (navi), hyly, jak so podobá, prijatý
od sudiček (súd, souditi), od mcbž pak odevzdány byly bohum
dle rozsudku buď dobrým nebo zJým, V naví byl príbytok
duši lidí dobrých, rozdíluý od príbytku duši zlých; dobrí do-
stávali 36 do ŕíSe svetla k prabohu, k oteäm avým na misto
jasné a veselé, do raje. Duše zlých lidí pficházaly ílo sitna,
totiž do Háe tmy (v uoc čarnou) na inísta plná zármutku, kdež
zločinci rozlične byli mučení. Tak Vlaslava, jeuž podlehl Cti-
mirovi , jala ae Moraua aypati ne do uavi k otcňm , nýbrž
v noc črnú,
Zadný ze starých asijakých národu nepredstavoval si místo,
kde diely duše zlých po smrti, v podzemí, v blubinách zem-
ských, nýbrž obyčejne nékde mezi zemí a nebem; domnivali
ae, žo jsou to bouŕnó oblaky, kteró upomínaly na múka duäi,
o uíchž domuiváno, že v nich se zdržují. Miato toto nazváno
od Biovaafi pikli (peklo), kteréž slovo neznamenalo ovsem piV
vodiié misto muk po smrtí, alebrž snad místo nebeského ohuň
uebo žáru. Líd podnes pŕed-stavuje si peklo, jež Slovákom sluje
též sitiio, hlavné jako mítito černe a väeho svetla zbavené.
Peklo je slovo všeslovanské, lit. zní pekla, lotyšský pekle.
V starosl. pikt, pek znamená vedro, odtud štaros!. ptklo, peklo
:=z smúla. V Erbeu. Regoatech jsou pkeluíci ti, ktefi etnfltou
pracuji. Peklo = ném, Wolke jt mlha co nasledek pochází od
vak, vléci — to, co sa zatahuje, ze slov. prešlo slovo to do ru-
munätiny, kdež znamená mihu, tedy ve významu, jenž piivodnímu
označovaní ve slov. je velini blízky. I kŕesíauství prijalo název
pekla, jenž podobným dogmatickým názorom jeho byl pfiméfen.
O spravedtlvé odplate po smrti dáva svedectvi Kosmas III.
197, Odpor proti tomu biskupa Meziborského Thietmara* sám
v Bobé neurčitý anejiatý neostoji proti diikazfim, ktoré mimo
svedectvi Kosmovo naskytuje duch a sklad celé slovanské my-
thologie. PohlíželC Thietmar na vérotiku poh. Slovanfl jen okem
kfesÉ, dogmatika, chtéje naznačíti, ža Slovanó o stavu duäa po
smrti neméli takového ponétí, jako kŕeaCané.
Blíže vec tuto objasnil a dukladnš o ní pojednal Kotlja-
revskij ve výborné monografii: O pograbaljnyh obyčajah jazy-
českih Slavjan. Moskva 18<JH pag. 88,
Clirnnicon IJb. I. c
1. Etsi ego fungar vice cotia
i8, Umen ne mutí <■
iiis oliprolirio noter, inlitierati
morte tempnrali o
nnia puiani finiri, liaec loquor
110
Všeobecné rozžiŕena byla víra, ie čím kdo hrešil ea živa,
tím i trcsián budr. po smrti; tak na pŕ, kdo maztiik svébo pole
na ujmu souseda svébo pŕeniistil, muďil ho po smrtí s:em tam
pŕeiiášeti; nebo kdo ukrutností se dopustí! v Živote, cbodil po
smrtí v podobe dravého zvíŕete.
c) Pochovávaní mrtvýoli. Hroby a jejich obsah.
Nejen svazk; príbuznosti a jemnéjäí city srdce toho vy-
žadují, aby se zemŕelému člena rodiny nebo kmene poslední
služba a úcta polozením jeho do hrobu proukázala; za dávnych
veku mélo se mimo to za to, že se zvláštnimi pohŕebuimi ob-
fady zaamenitý prospech poskytuje zemŕelým na jicli pouti do
neznámeho sveta.
N^dávnéjši zpúnoby pohŕbä hyhj Idudisni mŕtvol do zeme
a upalováni /ich.*
Kladení tnrívol do zam a síce vždy po západu shinne, bylo
dŕive v obyčeji než jich pálení, nebot pŕíméŕenó bylo citu lid-
skémn, aby byl mrtvý položen nedotkniit do zeme, kterä jej
opét pHjímá do luna svébo, jako matka dité, jemuž život dala.
Když pozdéji bohúm obôtí se pálívaly aoheň za živel posvätný
byl považován, jali se pálili mrlúoly aby ostatky zemŕelých
v aloiipeuh plameňu a dýmii na spúsob obeti k bohom se vzná-
äely a snad také proto, aby je obeh ode všeho zemského očistil,
načež popol spálených mŕtvol býval v nádobách — popelnícieh
— iischován , které pak s jinými prídavky a dary do zemd
byly ukladaný.
U Slovanô od starodávna panoval oboji zpflsob pohŕbívání
mrtvýoh, snad dle ražných rodu na základe zdedených tradío,
když pak vjeduó mobylo najdou se ostatky spálených i nespá-
* o rŕci té jednaj) spisy:
1. A. KotljarevBhij. O pogrebaljnych objínjah jnKyčesIfih Slavjan. —
MoBkva 18S8, Uváili plseoinä svádectvi byz.. Brali., ním. a domáci SIovkd.
c obňlrnými hrilickýni poEnáuikami.
1. Dobrovský. Ober <lie Qegräbniasorter der Slaven. AbbaDdlungen in
der k. bohm. GeaelUcbaft der WÍBsenscliafipa. 178G p. 333.
a. Grimra Jak, Cbnr dus Verbrenoľn der Li'ichen.
4. Weiiibold K. Díp neidniscbe Tndtcnbejiuttung in Deutachlaod. Sit*
KanKiberichte der phil. hiet. Klusse der k. Wieiier Akadémie. Bitnd XXIX.,
pag. 117—304.
h. Maacb. lieilr&ge nur ErläiitiTiing' der Obotritiscli^ii
Voa den GrabniiíhlerD d«r Wenden.
Aiwrttiilm.
r V.
111
J lených mŕtvol, dá ae snad vysvétliti manželskými svazky mezi
[ rodÍDsmi, z iiiťhž každá pridržovala se jiného zpúsobii pohfbi.
I vani. Mnoz! Dômečtí arehaelogové osnovali úsudky avé o tom,
f ídali Slované Qirtvol3' své pálili čili pochovávali na skvéloati
nebo chatrnosti lírobni kof'isti. Když aa jednalo o péknýish po-
pelnícicb v Ltižici, Sasku a rilezsku objevených, v nichžto sa
obruéi, sponky a zbrane aalezly, tvrdili na pŕ. Worbs a Kruse
(Budorgis 1810), aby památky tyto Nômcňm ptiŕknouti mohli,'
že Slované mŕtvol uepáliii, nýbrž jen Núinci, takže témto po-
r petnice náležely*; kdežto naopak dr. Adlar ve spisu „Die Grab-
I hOgel and Opí'erplätze der Heiden im Orlegau in den Thälern
I des Sorbitzbaohes" (v Sasko-Výmarsku, bývalém Srbiati) tvrdi,
I že Slovana mŕtvych avýcb nepoubovávali, nýbrž pálili a síce
P^roto, že 36 na Orie naiezly hroby s koatrarai, pfi nichií bylo
I množatvi krásnych ozdob z bronoii.**
i Povestný Fejfalik uvádél proti pravosti rukopiaii Kralo-
Idvorského i tvrzeni, že pohanští Oecbovó téla zomrelých nepálili ;
■ (Záboj. Dokud mrtev nezžen čestmir, 232)
lavšak iiĎenci slovanští a dflkladnéjší učenci némečti, mezi nimi
Islavný J. Grimm, Ledebnr, Masch, shoduji se v minéni, že
■ Slované mrtvé své nékdy spalovali, nekdy pak zvlášté za po-
■filedni doby pohanatva pochovávali; nekteH se domnivají, že byli
Ki pohŕbiváni i upalováni soudobné. Svédectví o jednom i dru-
■iiém zpúsobn pohfbu nalézaji ae n starých apisovatelú, zejména
I to piati o polabských Slovanech, Polauech a Litvanech*** die
Izpráv spiaovatelu, za jejicbž veku v nékterých končinách tam-
k.mch takovéto pohrební obrady jeäté bývalý v obyčeji.
J O tom, že mŕtvoly poh. Cechô pohfbívány byly, BvédČi
I Rukopis Kralodvorský. Záboj :
I Tam k vrchu pobrebat mrh (mŕtvol).
■ - V Jelenu pak čteme o mládci zavraždôném, který v lesa
Bpochován :
I Leže júnoch v chladnej zemi,
I na junoäí roste dubac, dub.
K * Dic Slaven vcrbraiiiitcii ibre Tndl^n oicht, die Gcrmanea thaten ee (!];
lanr diesen, nicht den Slaven gehOren die Urtien, die wir finden.
m " Die SIsven hnitPn ibre Todten nichí begmben, gondern verbraDiit,
I '" Al, GuBgnini, De origine Litliuanoruiii (spia XVII. vékii), popisiyn
I pohFebof obrady na LItvé, vypravuje, že bŕbitory SInvaiiíl se natezaly v Ualch
f t na polícii, uéhleil Slovania, pravi dá!e, upalujl mŕtvoly jaho drubdy ^Imané
I t jicb popel do poprliiic eblraji a lylo ubrývaji.
112
Když roku 1039 Cechové u hrobu sv. Vojtecha v Hnezdné
slibovali poiepgeDÍ & napraveDÍ života dle zpásobu kŕesfanského,
biskup Sever vjŕkl dle Kosmy mezi jiuými též zákon : „Kdo
na 'pnlích neb v les'ich aemŕelé ponhová, má dátí arcijahnovi
vola a do pokladu knižeciho 300 penez."
Pobfbivali tudíž starí Slované mŕtvoly pobliž obydlí, oa
vräich, v lesich i polích, kladouce je hlavou k východu, Hdčeji
k pulnoci ; pred pohrbeniin vyňatý byly z mŕtvo! vnítfnosti
a tela uatirána voskem, do níchž pak kladený byliny a semena
vonná.
Dle dfistojnosti zemíelého zeleno bylo na hrobu mŕtveho
kratší neb deiši čas.
Ženy želely niuže 30 dní, pfáteló pokrevni své drahé po
3 dni. Odcházejíce od hrobu bázeli pŕes hlavu kameni, listí
dfivi, hlinu, aniž by se byli ohliželi.
PH pohfbu Slovanu bylo túž zpíváuo. V Polšté zpivali
piseh začínajici:
„Halele, lele, proč jsi ty nám umfel,
zda-li jsi nemél dosti piti neb jísti."
Jihoslovaué dosud zpívaji podobné pisné nad hrobem po-
hĺbeuých.
Za príčinou tou, že si Slované život na onom svétš zcela
smyslné predstavovali, kládli umrici peceň chleba pod hlavQ
a láhQV medoviny nebo piva; jakož se i v mnohých slovanských
hrobech nalézají predmety, jichž pi-i dalekých cestách k uscho-
vaní pokrmĎ bylo uživáuo; víra pak o opétném spojeni tela
s duäi, tedy o vzkŕíäení, vedia je k tomu, že zemŕelýiu kladený
byly do hrobu zbrane a rozličné nástroje.
A podnes, umPe-lí v Cáslavsku Žena v druhé polovici tého-
tenství, kladou jí do rakve plátno s náradím k Šití (jehlu, núžky
a náprstek), aby mohla malému robátku ušití oblek, a jeSte za
nedávna na Slovensku a v Ealiči mŕtvym do truhly dávány
pod hlavu peceň chleba a láhev vina.
Že starí pfedkové slov. télúm zemŕelým pHčítali citelQ03Í^
vysvitá i z mnohých pover poduešních. (Časopis českého musea
1855 str. le.)
Že u pohanských Cechň mimo zakopávaní mŕtvol byl též
zpúsob upaluviill mrtvé, potvrzuje významné misto Riik. Kralo-
dvorského v Cestmíru a Vlaslavu:
113
Aj, a vyjde duäe z fvúcej huby
vyieté na drvo a po drveoli
sÉmo tamo, doniž rartev nezžen (nespálen).
Nestor vypisuje o Hudimtcíck, Vjaticích & Severaneck, (Er-
', benovo vydaní p. 9.);
^Když kdo umT'el, délali tryzDu nad ním a potom udélali
hranici velikou a položili inrtvé telo na hranici a spálili; a potom
sebravše kosti, vložili je v malou nádobu a postavili na slonpé
na cestách, což Vjatici i nyní {v XT. stoleti) ješté Ďini. Tytéž
obyčaje zachovali také Krivici a jiní pohane."
Z pramenň hoiinovéruých vysvitá, že byla doba, kde u
ruských, polských a baltických Slovana byio obycejem, ée ženy
ipolit s mŕtvymi mixitérlt/ iqmlovaly. Podlé toho dalo by se goa-
niti. 2e £eaa byla zotročená pod vAlí mu2e aspoň v té starät
Jdobé, v níž vzalo počátek usmreováui ženy po smrti rauže,
VMeré pozdéji dano ji byto na vdli.
O tom, že u RitAii ženy po smrti svých mu£&, chtéjice
bku 8VOU na jevo dáti a samy sebe v obéf pŕináäejíce, dobro-
bvolné ae daly upáliti, svrchu již uvedeuo svedectvi Ibn Fosz-
laoa, jenž obrad ten velmi obäírné vypisuje ; též Masudy, arabský
Roeatopisec X. veku vypravuje, že na Rusi ženy s mŕtvolami
Kmužú bývalý upalovány, avSak s tím rozdílem, že žádná žena
Etlovanská, když k tomu neprivolila, s mužem upálená nebývala.
Že týž obyčej panoval též u polabskýeh Slovana, o tom
ľ£ini též zminbu sť. Bonifác* v listu r. 715 psaném, pravé. Že
Einezí Vinidy žena za ctihodnou býva pokladaná, ktdrá zbavivší
1 Života rukou vlastni, na tóže hranici s manželem ahori. —
W-Détmar Mursrbrsk/f** zmiaku fiini. Že v Polsku jeäté za posled-
Kního pohan, knížete Mečislava vdovy bývalý stínaný a spolu
f. 8 mŕtvolami svých manžela upalovány,
O Slovanech na balkánském poloostrové podáva zprávu
^ Haaritius.
Desný tento obrad, dle néhož se na žároviáté zemPelýob
ľmauželú jich vdovy vrhaly, pi-ešel snad k Slovanúm východnim
L« Indie, kde až dosaváde zcela nevyhynul, anebo mezi sever-
• Bonifariuí ad Etbilialitum rpgťn Mi
aiatrinioii)! amorem mulniiDi servínt, iit m
Ireeuiit, et luudaliilíe mulier ínirr illos eese
(mortetn iotulit, u[ in uiia citruc paritír ardi
•■ ChroD. lib. Vm, ad 1078.
irciniuDi: Venedi tam magni) zelo
ítidicalor, quae propria mnuu BÍhi
lU
I
nimi Slovany byl zaveden dle zpúsobu severnich Nemeň a Skan-
dinavcô, n nichž od pradávna byl v obyčeji. J, Grimm ve spise
Bvém „Uber das Verbrennen der Leichen" piše: „Daa Mitsterban
der Ehefraii, obgleich weit unter den Volkern verbreitet, scheint
vorzugsweise der nordiauhen und germanischen Sinnesart äber-
hanpt zusagend," Že by podobný krutý zpôsofa zaveden býval
též n pohanských Cechu, Moravanu. LuäSiĎanň, u Slovincň, Srbä
a Chorvatfi, toho Žádné stopy ae nenaläzají,
K hraun-ím prinášeny bývalý mŕtvoly be?, velikého hluka,
hranice byly vôtvemi okräšleny, na fyto položeny byly mŕtvoly
v úplném odôvu i se zbraní, kterou za Živa nosili. Hranici
podpálil nejbližší pfibiizný zeml'elého a do plápolajioiho ohnŽ
házeny jsou mnohé pozostalosti zemŕelého, nástroje a nádoby
i jiné predmety, s kterýniiž i drúbež (obyéejné alepi'ie) upálená
byla, CO obét bohúm podzemským. Oheň tento býval po vice
dní pálen a sice bez pfestávky dnem i nocí, Cíin slavnSjäi byl
pohfeb, tím vŽtSí byla hranice na žároviäti a tím dele udržováu
oheň. Kolem hranice obcházeli muži i ženy tauoujíce, zpivajioo
chvalozpévy zesnnlému, trhajice odevy své a vlasy sobé stŕí-
hajíce, což väs do ohne metáno. Na konec ahroraáždili popel
ten a dávali jej do nádob hlinených, tak zvaných popelnic,
ktere se pak kladly do zvlástnich hrobek.
Zvlášliii ^púsob ■apnlování mŕtvol, ktorý se vyskytá u rôz-
nych asijských národu a zvláäte n germánskych národa byl
v obj'čeji, nalézáme též u mnohých Slovanň, že m hranice
upravila na loJce, tak že po zapáleni jejim popel nikoli uscbo-
ván býti nemohl, nýbrž vlnami feky uneäen byl. Upalování toto
práva obšiľné popisuje svrchu zpomenutý Ibn Foazlan.
O hrobcích a pohŕebištícth má se za to, že byly rodinné
neb rodové, takže novi nebožtíci prikladali se ku príbuzným
do staré mohyly, která stála pfi pozemku rodinnom,
IJ rohy slovanské jsontedy dvojího druhu, totiž hroby slostmi
a hroby, ve kterých ttalézuji se popelnia, naplnené pozfiatatky
spálených mŕtvol. V prvním prípade jest mŕtvola bucľ jen
v pouhé zemi zakopaná, anebo jest jefi lóže kamenim vydlá-
Ždéno, ohra/.eno a pireklenuto. Hroby tyto, které, jak se zdá,
z poslední doby pohanské pocházeji, táhnou se obyÉejne rovnými
radami, Hrobky, kde chovaný jsou popelnice, vypadaji jinak, Tu
stojí hlinené nádoby rozličných forem a barev, s rozličnými znaky
a ozdobami, naplnené spálenými ostatky mŕtvol na kamenné
ploSe obyčejné tak, ža kolem velké popelnice tiékolik menäích
nádob stojí nnebo uprostred kruhu, který z kameuú utvoŕen
jest; nad tim pak naiáxá se zhustil klenutí z kamene netesa-
neho, také bývaji hroLmi skrýáe, aô zfidka dreveným roubením
opaženy; ualezly se též blaboké jamy,* v nichž jako ve stud-
aích množství popelnic a hrobních nádob ve vrstvách složenýcb
se vyskytuje.
V obojím pi-ipadii. jestliže totiž mŕtvola byla zakopaná
anebo spálená, buJ sypaný byly nad hrobom mohyly (jméno to
nalezá se ve všeuh slov. jazyoích, kofan mog rr crescere) aneb
i nesypány. Mohyly pocbazejí, jak se zdá, ■/. dávnéjsioh časň,
\ jich množství bylo na nesmirném prostranatvi mezi
LLabem až témér k Dnépru nalezeuo,** a počet jich napof'ád se
Ifionoži; nebot pohanský vék k hrobum pŕedkíl bledol se äetľnou
Ivetou, takže skrýše mrbvých zúatávaly nedotknutý. Podlé mohýl
^lazvána mnnhá mesta a místa v zemích Slovanských ; v Eusku
e Mohylev a Mobelno, v Uhrách Mohylany, vyskýtá se vesniee
k Hčka Mohelka, ves Mohelnice.
Jak v hrobech s kostrami nejmlenými v Wné zeni^ nkry-
i, tak i v hrobech, v niohž osudi s popelem upálených
mŕtvol se vyakýtaji, jak v mohylách pouhou zemí nasypaných
: v hrobech, které kanionim nebo dŕivím byly obložený nebo
yklanuty, ano i v hrobech na zpusob studni zdélauých nalo-
i se po celém Slovanskú veci z kamene, hliny, skla a kovu,
TÔ vzdoriijíce hlodajícímu času zachovalý sa co památky
ubrojeni a kroje pohanských Slovana
Z koi'istí toto hrobni, pFi které ne tak poklady hmotné,
bko epiäe poklady myšlének, idei vážne jsou, právom soudime
BJen na zpúsob života a vzdélanost dávnych pokolení, jevfoi
) v jiuh ŕemeslnické a umelecké zbehlosti, nýbrž i na vetSi
) akrovnéjší zimožnosf lidn i na hustotu obyvatelstva v roz-
Sičných končinách zemi slovanských obývavších; jsou to pra-
■-meny, v nichž sa obrazi zpúsob a vývoj praveké kultúry na
Isákladfi souvékých, bezprostfadnich avédectvi, o jichž pravdi-
hroeti zadného pochybovaní neni, ač prameň teuto k poznávaní
iľobylostí Slovanň niini jesté naskrze spolehlivý, aby se dle
i známek všude na jisto postaviťi mohlo, kterú hroby dle
I formy a obsahu kterérau národu a kterémn veku páležely.
;. Tyszkiewici: O kurhauft^li t;
116
Predmety, jež doauJ v hrobech slovanských sa ualézaji,
J9oa: mlaty, sekery, meče, broty, dýky, nožô, válečná dláta,
ozdoby hrdla (::= hfivny) htnT kruhy iieb ŕetéay z bronza aneb
okrasy z navlíknutýob perliček, jautarových a korálkň z jemné
hliny neb ze skla; náušnice rozmanitých tvaVfi, nár'imky čili
obručí, kovové kruhy, jiniiž dávni Slovana po zpiisobn témSŕ
všeoh starých národfi zdobivali ráme, jimiž ženy a dívky krá-
älily též nohy, podobné jako za pradávna ženy jiných národň,
spinadla, jeklia do vlasfi buď jednoduché neb ozdobnou pa-
ličkou opatrené, pŕeslcy í zapináni pusu neb remene, Sjionky čili
zapinadla ku pripevňovaní roucha evrchniho na prsou nsb ra-
rasy a pliŠky, kovaní pusň, ŕetlzky, ^itiA:.'/ a jiné -drobná
d) Pooiér zemŕelých k živým. Pohrební hody (tryzny).
Každému kmeňu lidské apolečnosti vrozeu jest cit vdéčnó
lásky potomka k pi-edkúm zasnulým; ušlechtilý tento cit spo-
juje žijicí pokolení s minulými jsa spolu mocným pramsnem,
z nékož se láska k národu temeni; protož se i u starých Slo-
vana jako u vsech téméŕ národu zjevuji stopy a dôkazy vdéčné
údy zcmŕelým pfeäkäm vsdávnné.
Slavnost po úmrtí človôka hued po skonéeném qbŕadn po-
hŕebnim od rodín jelio na „mohyle" konaná, uazvána byla od
poh. Síovauú trijzna.* Slovo to odvozuje ae od koíene tr- trSti
(tererej, índ. tarunas, lit. trintí; odtud trud ^: zármutek, trý-
zeň. Byly to pohrební hody a obetí ke ctí a sláve duší pi^átel
zemŕelých, k oslávení mŕtvych a uspokojení bohii podzemnich.
PFl tryznáfh pokladaný jsou mrtvým, kteŕi ješte z domu
k pohľbení vynesení nebyli , jídla, jichž pŕitomni sami pfi
slávnosti požívali, (chleh, pivo, med, mäso) ve zvláštnioh nádo-
bách k hlavám; pH tryznách pozdéji opakovaných vylity jsoU
nápoje na hrob, kamž i jídla postavená byla. Co pfi hodovaní
na stole zbylo, patrilo mŕtvym, ktefi nezanechali zadných pi-átel,
domniváno se totiž, že duše zemŕelých výpary jidet s libostí do
sebe vdechuji.
Pfi téuhto slavnostech pohŕebních by!y též odbývány 50-
pasy^ dostíhám, hojovná hry se zpevj' a jiné podobné zábavy,
k čemuž zdá se poukazovali význam alova tryzna ve starých
irb Diibrovsky. Al.hnínllimei'ii ilpr k. Iibhm. G«-
117
b.
" ta
památkácb cirk. jazyka slovanského ^ hitva, boj (Iriznište zz
bojiSW, trizDovatt z= bojovali, triznik := bojovník), což vede
!k domnénce, že Huad uékdy takové pohfebni siavnosti na čest
ienaŕelých slávnych bojovnibň záležely ve skuLečném vraždení
jiednéoh druhými, snad zajatých nepŕáte! ; iiebot suad ae domní-
o, že ten, jenž za života svého hledal alávy v krvavém boji,
také po smrti v proléváni krve lidské nejvetší žalibení miti
bnde.
Obecné výroSní siavnosti pohrební, slavivané za vSeoky
imŕelé téhož plemene čili kmene nazývaly se stravami či siy-
iffii, u Litvami chantiirns, i véfeno, že témto duSe zomrelých
ifitomny jsou, kterým za všeobecného ticha házeny malé drobky
ikrmá pod atúl.
Slovo slrava jest neomylné slovanské, po<ln6e v Eeätiné,
lolätíné a ruštine bežné (kofen trn = lat. nutrire, tráva =;
■ftva a vSeobecne pokrm) ačkoli J. Grimm uvidí, že ja pflvodu
ithského stranjan =: stemere, protože je uvádi Jordán ve
'ém dile: De Gothorum origine et rébus gestia cap. XLIX.
lod&vaje zprávu o Hunnecb: Poatquam talíbus lamentis et de-
letns, slrav'im euper tumulura ejus, quam appellant ipei, ingenti
itione concelebrant, et oontraria invioam sibi copulan-
tes, luctum fiinereum mixto gaudio explicabaat. noctuque sa-
■eto cadaver terra roconduut.
Jako duše k hodiim tém od otce čeledního pred poiíatim
lavnoati od podzemníoh bohu (u Litvanu od Wellnny) zvláät-
limi obíady byly vyprosený, tak byly opet propuäteny, když
^avnost byla skončená.
Takovou formuli proponštSei nvádí O. Ťíarbutt: Dzieje
:ožytna národu litevskiego Tom, L Mitologia litevska. Vilno
[835, pag. 314., 376.
Bywajcie duszeczki zdrowe, z bogiem duszeczki, zostáwcie
loguslawienstwo nam žyj cym a tému domowi pokoj, Jdžcie,
;die was przeznaczenia wola, ale pami<jcajcie, abyácie ani wy-
lOdz^c ani przelatuj^o przez nasze progi, podwórze ogród,
jky, níwy nie uczynily szkody jakowéj."
Památktt hodňv takových zachovala ae téméf u väech slov.
íárodú i slávi se nyni obyčajné 7, den v bytu zemŕelého, od-
id slovanské ^sedmica", nejživéji pak na Litve a v Polsku
tak zvaných „Dziadrch" a u Kusu v siavnosti zvané Ra-
118
D^iady, t. j. slávnosti na památku zemFelých predka
(dédú) konané, odbývaly se a z 6ásti prý až dcisnd se odbývaji
na Béloľusi, na Litve a v liuronsku pod širým nebem bliže
f-eky na osamelých místecb a za aoumraku, nékdy i v nooi.
DIe nich nazval Mickiewicz svou báseh ^Dziady", v niž na-
Qinoze vSrne podal zpévy od lidu pfi téahto slavnostaob
zpivané.
Ensové vSech kmenfl doaad odbývaji času velikonoSního
nad hroby a na památku rodiču a vfibec pfedbA svých alavnoaí
Radimica tí Jíiiilun^c íečeiiou, Malorusflm sliije Hailki Čili Iía-
hulki/ neb mot/ilki/; v gubernii Rjazafiské znám jest úf.erek ve-
likonočni pod jménem : navskoj vtornik neb navij dén (srov,
nav = pŕíbytek zemfelýchj.
Prostý lid prináši v jeden ze tfí avátkových dnň veliko- *
noÉnic-h na hŕbitov rozličná jídla a polévá hroby vinRm a ma- '
dem, domnivaja se, že v ten den „roditelji iz mogil doohnut
toplom." Pŕijdouce kn brobii svého rodovnika, pokouli po nSm
Červeným vajiókem a pozdraví zemŕeleho obyčajným veliko-
nočcim pozdravením: „Kristus voakres" pevne za to majice, že
urarlý v hrobe odpovi: „TJ iatiní voskres". (Vatalt zajisté). Po-
tom vezmou nádobu s medera, vínem neb piveín a dil rozliji
na hrob, ostatak dopiji. Potom prostrou na hrob ubrouaek a
položí naň pfines'jná jídla (pirožky, koláôky, vaječníky a t. d.}-
a pozvou na né zemfelé slovy: „Blaho3Íavení rodífiové, pojďte
s nami okusit chleba a soli." Na to posadí ae väichni okolo
hrobu a jedí; pH t.om rozpominají se cbvalné na zemfelého vy-
pravujice, avlášté ženy Žalostivým hlasem o jeho dobrých Či-
necb a skutcích. Po jídle obracejí se opet k nebožtíkovi slovy :
gOtče, matko! vezmete málem za vdék a odpusťte, nebylo-li
dosti. dali jsme, co jsme méli." Zbytky jidel rozdají se žebrá-
kflm. Za hfbitova jde ae do krčmy, kdež opét jedi & piji, jsouoe
veselí.
Téhož času chodí také ženíchove a zvláätS nevesty aa
hroby svýth. kladou na nž ŕ-ervená vajíčka a radí se s milými
nebožtiky v pnčíne budoucího svého sňatku. Srbovó o „áru-
žiialu'^ (pondéli o provodné nedeli) mrtvým na hroby kladou
červená vejca a koláče.
Že obrady podobné i v Čechách nejen za vékn pohan-
ského, uýbrž jeSté na konci XI. stôl. se konaly, svedči Koainas,
jenž piäe : „Že kníže Bfetislav 11. prisné zakázal poveračné obyf eje,
119
ježto selští na polo pohanští lidé o letnicích provozovali, obeti
činíce u studáuek, bésňm zvífata obétujíoe a taktéž pohŕby
v lesích a na polích, jakož i hody, ježto se dle pohanského
obyčeje slavily na rozcestích, aby tím byl poklid zjednán du-
sím zemrelých."
Zbytek slávnosti podobné zachoval se, jak se zdá v Če-
chách v pouti, která v Praze o velikonoôním pondélí v Emau-
síoh, na místé druhdy Moráň ŕeôeném, slávená býva.
Slovan zajisté truchlil se spolubratrem svým a truchlil-li
i on, truchlila s ním i celá príroda, ano soustrasU jeho cítilo i
ptactvo, jak v básni Ruk. Král. Jelenu čteme:
^Sletujú se tlupy bystrých krahujcev
ze vša lesa sémo na ten dub;
pokrakujú na dube všici:
páde junoše zlobu vraha!'*
II.
^ časti mythologické mínil zemŕelý spisovatel Vácslav
Kŕižek po úvoilé, jednajícím o knltu pfirodním jakožto prameao
bäji, povestí a pover, o zbožňovaní sil pi-irodnich pracovati:
o božích starých Slovanuv, o bohj-nícb, viláťh, o malých bäž-
cích, o bohoslužbe, o svátcich e. posvätných ptácioh a stromecb ;
ale kromé četných výpiskov jen nékteré atati shledáváme v jeho
pozĎatalosti spracovaný, Nenadala smrt prerušila zasloužilon
práci Kŕižkovu, 7, nich podány xde buďtež ctiteläm jeho a
p^átehim déjin tyto články:
Uood.
Náboženství starých národa býva, jak pravi slavný náä
Palacký, apoln jejich národní íilosofie, obsahujíc a vykládajíc
náučnou souatavu predních myslitelň národa o pňvodu svéla,
o silách pfírodon hýbajících a o pomeru jak osôb k vSemumiro,
tak i Života k večnosti. Aväak pfes všecbnu diSležitoaÉ, kttsron
má mythologíe pro vnitŕni vývoj a ocenéni duševní vzdelanosti
pobatiakých pradédft našich, jflst ona pŕece dosud nejnejasnéjši
časť starožitnosti slovanských. Púvodních pramenňv o ni jest
pramálo, a eporó zprávy, které nám stafi apisovatelé kŕestaaätí
buď domáci' buď cízí, v eizitn jazyku zostavili, jsou velmi
chybné, liché, často neurčité a zatsmučlé. I domáci kronikári,
obyčejné knéži, na väe pohanské pohliželi vice méné s opo-
vržením.
Mythologíe Slovanň teprve v novéjší dobé počiná nabý-
vati kritické pädy; neboť dfive nékteH zabloudili v hlnbokvoh
tmách inythuv asijských, odvažnjíce se ku smelým kombinacim;
jiní opét ookoli našli o rňzných národech slovanských a o rô-
znych dobách, dohromady míchali a všem Slovanflm väech vékii
jednostejnS pHpisovali.
121
Nelze ovšem zapiratí pfedhlatorickou jednotu kmene SÍo-
'.vansliého; ale treba též uznati hiscorickou rozróznénost jeho
' tak, jak skiitečae se nachází. Jenom pfibnznä nebo zastupujici
sfl zjevy u všecb národu slovanských mohoti v predním pŕipadé
vzatý býti v úvahu. Jednota i rozruznénost Slovanstva rysvitaji
z materiálu samého v každé jednotlivoísti zvlášt, ze kteróho
treba odvoditi všeobecná pravidla o tom, co piati o väech Slo-
vanoch a v čem jednota kmeae ae zachovala.
Ponévftdž jest pravde podobno, že se pôvodní mythologické
názory pohanských Slovanfi v jieh pravlasti postupem vékfi
všelijak menily, když dopfáli u sebe i cizím smyslúm nábožen
akým míata, jest velmi obtižné, ba tómôf nemožné, naznačiti,
I .jak ee z nich jeduotlivé vetve u rozličných, od sebe vzdálených
ľ cirodň béheni času v té príčine vyvíjely a epolu vytknouti,
'■ CO společného a co zvláštniho od ostatních ratolesti se lilícibo
pa nich se nalezlo.
Jasnému rozhledu valne napomáha kritický rozbor zbyt-
kfiv obyíejô Í pover slovanských v nynŽjSím ŽivotS národňv
► slovanských, povesti a píané obsahu bájeslovného, jakož í jména
1 bflžkú a jiná jména vzatá z posvätných obradu, k jichž sebráni
t i vyzkoumáni a oceneni teprva v novôjäl dobé väude zfetel
le obraci.
Najvernejší a nejživšjäí svédectví o pohanatvf atarýiíh
Slovana zaznivaji v básnich rukopisu Zelenohorského a Kralo-
dvorakého, které vétšínou vzniklý uprostred samého života po-
Ihansbého. —
J«n u Polabských Slovanfi, kteŕi ustavičným stýkáním
asmlouvarai se sousedy aevemimi Škandinávci, západnimi Nemci,
východními Prusy a jinýmí litevekými národy, seznamovali se
B rozličnými náboženskými ponétirai sousedô techto, kteŕi záhy
již méli rozvitou svou mythologii, zakofenilo a vzmohlo se
pobanstvi tak, že již pak Žádnou silou nemohlo býti zničeno,
a ty vetve neSíaatného tohoto národa, které se po mnohých
píevratech pŕece odŕekly své pohanské avatyné, odHkaly se
tim spolu své národní bytnosti ; nebot po pŕijetl kfesfanstvi
odcizovaly se čím dále, tím více slovanskému svetu,
Z názoru pohanských Slovana, ktefí v nejužäim jsouce
spojení 8 prírodou, v úkazech a činech jejich bezprostrední pti-
i aobeni mocnosti božských spatŕovali, temenil se hojný prameň
L jnjtihologických povesti a podáni. Památky jich akrývají se
v pFečetných bájicb a poverách lidu našeho, kteréž nezfidka
hluboký amysl v sobé zavlraji.
Že vzdáváuí ctí žtvluui sveta mezi nejstaršl, ano nejprv-
Déjäi zpäsoby bohoslužby náloži, dávno jest. dokázáno a za
pravé aznáno, CoŽ mohlo na amysly telesné a duševné Človeka
prvovékého dôraznžji a žívéji pňaobiti, jako pravé živelní tyto
mocnosti, z jejichž vlády auí na okamžik se vynítí nemAŽe,
od nichž má vznik, život a jimiž i hyne?
Nami vesmír také žádné vyäši moci nad tyto, která by
tou mérou cbápati se dala amysly zevnitrnírai. Ale jako Živelní
tyto raocí pflvodci jsou a ndržovatelé všeho telesného blahobytu
tvorfi zeniíikých, tak s druhé strany nie neni škodlivéjšihg, nio
Btraälivéjšiho nad tyto panovniky, takže neomylné tu bledatí
se musí počátek dualismu, prouikajiciho náboženstvi všech staro-
vekých národu, s jehož nékterými pozostatky se asi naše kíe-
sťanstvi neminulo,.
Pňvod prvopočátebných náboženských názoru o starých
Slovanň, tak jako n vSech jjných arejských národu, hledati ea
musí v pomeru človeka k pMrode. Svet se svýmí divy a úkazy
jevícírai se dle určitých zákonu, pravidelnosC pohybu tži nebe-
ských, béh slunce, mesice a krásnych hvézd, véčué rodicí sila
prírody, co pfíčina blahodarných i záhubných účinku, leta i zimy,
dne i noci, života i smrti. Väe to púsobilo na mysl lídi v za-
čátcích jich duchovniho uvedomení tou merou. že musili vedení
bytí k myälénoe, že príroda, její úkazy a zákony v nich se
jevící nejakou pHčínu máji, Že príčina ta jest velká, nadlidská,
vševládná, Ä tuto neviditedlnou príčinu váeho viditedlného,
tuto moc, kterou v slunci a mésiei, v zemi a na vode spatHii,
nazvali bohém; idea boŽstvi stala se vysvetlením všeho nepo-
chopitedlného v pľírodé.
Slovan uznal, že maji-li se mooi, jež nad ním vládnou,
k nemu a k jeho roli pŕiznivé, pflsobi ho bohatého, json-li mu
väak nepHznivé, úbohým ho ŕiní. Proto jmenoval také väe, oo
nikoli svou prací a pilností, nýbrž pomočí božskou mu bylo
dano a zachovane, božím, af již bylo mu to pMjemné nebo
škodlivé. Tak vše, co mél, obilí, dobytek, tovary, jmenoval
a jmeuuje až podnes zbožím, chléb, hlavní svou potravu, na-
zýval a nazýva podnes božím darem; rartvici jmenuje boži
rukou a mor boží ranou, a život vlastní sám se mu zdal býti
tak božim, že každého umrlého jmenoval nebožtíkem.
I
Á poiievadíi ČlovSk cítil, že i život jeho, radosti a žalosti
života poslední svou príčinu mají v té väpfidíeí moci, naplnilo
Jej to väe úžasem, vdéeností, doton a pokorným citem odvialosti,
a tyto city nabyly výrazu a tvaru v náboienstvf.
Život pŕírodni jeat tedy pŕedevšim zŕidlem idey božství.
Vznik a zmar, zrozeíii a zničení jsou ony velíkolepé zpäsoby, .
jimíž se život prírodní jevi ; proto se ataly i určujícimí momenty
v pojmu o božství, ony jsou pŕiôinuu princípu „dvojice", jejž
v bájeslovíc'h väech indoevropských uárodň nacházime; z nich
i pojem trojice vyctázi.
O dualismu v tájeelovi Slovanô svédCi jména BSlbog
a Čemobog. Dnalismus ten zrejmé vzniká í z bájeslovi litev-
ekého (v, Kraszewiskiego Lítwa p. 11^ — 14.)
Tím v boby utvorila si pfemítavá obraznoaf naSioh predka.
S ton virou lizce sciivisely zákony mravností a zákony politické
takže jediné vdioémslví oživovalo a spravovalo veäkerý spole-
Ôenský i národní život a väeobna počínaní lidaká vúbec; ano
od názornosti náboženské závisel zpňaob vlády, duch nábožen-
atví nabýval výrazu v štátni ústave.
Mnohoboistrí povstalo tím, že abstraktní pojem o bohu
toužil po konkretnim významu, a pozdeji. když dospôlejäí a vy-
vinutÔjSí premitavosť lidská fiäi bohu založila, povstala víra,
ie 86 bobové tvory zemskými a úkazy pfirodními s ducihem
hdakým dorozumívaji. Že mystickými znamenimi svou vúli
ft avé smýäleni zjevují.
Z toho povstalo prorohiváiti, které jako u väech národu
indoevropských tak í u Slovami nalezáme, u uichž promocí
vSStcú a véštkyň se prorokovalo. Kulich, krkavec jaou dosud
n Slovanú véštební ptáci, a ordalie vzaly též svuj pflvod z této
■víry nebo spiäe z této povery.
Pozdéji když ae pojem božství zosobňoval a v plastice
podoby nabýval, bylo každému skoro bohu pridano symbolické
;Sfijaké zvífe, na pF. kúfi byl posvätné zvíŕe Svatovita, buaa
Badibosta, beran Perúna.
Zbožňovaní sil pŕirodnich.
Náboženatví pohanských Slovanu zakladalo se tedy na ctňnl
1 a isbožňováni prírody. Obloha i podnebesí, prameny a Feky,
fikály a hlubiny, hory a lesy, oheň í téleaa nebeská byty samé
, pílbytky a pusobiátó vyšších moci a bytosti. Väecky promény,
které se v pfirodl dály, byly jen účinky jejich. Ony vládly
i Človékem, jemuž se podlé jejich prízné nebo nepHzné väecko
buJ darilo, buď kazilo. Pravde podobno, že prosté ctení prí-
rody roysl Slovana prvovékýťh na dlouho neupokojovalo, že
záhy sobé utvorili jakous aonstavu náboženskj'ch nähledňv a že
brzo ctili určité osoby božské.
Vyšší tyto bytosti byly dvojiho fádu, jedny povahy dobré
8 jiné povahy zlé. Onyno sluly bosí, tyto bést.
Bozi meli vyšší moc, hhové jen tehdá vôli svou hlavnS
na lidech provozovati mohli, když bobové toho dopustili.
V živote prirodnim nabývali hésovč pravidelné jednou do
roka vrchu nad bohy. PromČmi ŕasfi roéních vysvétlovali sí
starí Slované tira, že jaro a léto pfičitati moci bohňm, podzim
a zimu bésúm. Též i slunue a mesice zatmení pokládáno za
fekutek béaňv.
Bísäm zvlášté pričítali väeoky zhoubné prípady téleané,
jraenovité náhle ochabení a ochromení tela. zlé váSnS, vztek
s äilenosf, vijbec vSeliký stav, kde vášeň anebo choroba pfekáží
smyalú volne užívati, jakož nehody vňbec.
Bohňm píičítáno blaho pozemské; oni byli darcove väebo
dobrého, na jich pfizui zäleželo zdraví a nemoc, vitézstvi a po-
hroma; panství jejich vztahovalo ae nejen na svet vezdojäí,
ale i na život posmrtný. Protož sluli jednak spásy (ochránoi),
jednak vékožízni (véčni).
Bohy videl Slovan väude vúkol sebe, celý svet byl mu
boží, a on jsa náhledu toho, byl zbožný a pobožný.
Bobové byli mu moci, svetem a ve svete vládnoucí, svet
sára tedy boží Čili svätý, a väe co bylo mocné, slulo avatým.
Dnové neobyĎejni sluli svatky a zaanoubeni muže a ženy jma-
novali svatbou.
„Prot.ože nebyl Slovan nikdy vzdálen od bohfl svých,
obcujícich společné s nim v jednom svété, pri väem co počínal
a jednal, pobožné myslil na moc ^bohôv svých vékožizných."
Pof-ádok v pŤirodé, v domácnosti své i u verejnosti byl mu
pofádkem božským a i snemové rozŕeäovali „svády po zákonu
vékožizuých bohov."
1. o \ú\i nejiissííP.
Slovanó vénii v jednoho nejvyššího boha, pána všehomíra,
[ Btvoŕitele sveta, púsobce svetla i blesku. Pi-edoí tento biih.
Seje se hlavne vecmi nebeskými, ku kterým co úkaz pro
I lidi nejvelikolepéjší náleželo pňsobeui hromu, by! tudiž nejen
, pánem nebes, nie všeho, cokoli vfibec U'\ svete jest a panoval
I nad ostatnimi bohy (byl bohém bobovým), kteri všichni z krve
! jeho pocházeli. jimž správa záležitosti pozemských byla svefena
, kteŕi byli tím vznešenéjäi, 6ím bližäi byl svazek tohoto po-
I krevenatvi.
■ Obrazoval se tim týž pomer v fiäi nadzemské, jaký pa-
noval ve veškeréra rádu společenském. Jako každý rod mél
L svého starostu, který vlád! všim, cokoli rodu náleželo, kterému
l'VŠiohiii ôlenové rodu byli podfízeni, a jakož i v rodu Četnéjäim
fCím kdo byl starosty v pokrevenatví bližši, tím byl i vzácnéjäí :
tak. byl i dle pon6tí Slovanň nejvyäSÍ bílh starostou ostatnich
podHzených bobú svazkem pŕíbuzenství s ním spojených, jim2
svšfova! péči o veci vezdejái, a jemu byl i veškeren svet ja-
* kožto dedina bohu podŕízen.
Nejstarší zprávy o náboženských poiiéticb v pFiČíné tó
podáva Prekop Caeaarejský (f 5ô'i) a sice o Slovaneoh Ärtech
De be!lo gotbico III. c. 14 slovy : „Stované a Arti uznávají
'jediného boha, pflvodce blesku a pána všehomíra, jerauž pHuá-
6eji v Žerivu býky a zvírata jiná. Osudu neznaji a vflbec ne-
yéfl, že by mel vliv na lidi; ale brozi-!i jiui smrt v nemoci neb
ve valce, slibuji prinésti obéÉ za poskytnutou jim spásu, a jest-
liže ji ušli, vyplňují siib svuj, myslíce, že obetí aobô vykoupili
' Život. Klaní ee také ŕekám a vilám (v'jji&iar;) a nekterým jitiým
božstvim, pfináSejice jím obeti a pH obéteoh i veštby konajtce."
S Prokopeui se v podstate srovnává, co o 600 let pozdeji
Helmold (f 1177) Chronicon Slavorum 1. I. c. 83 o bohoslužbe
Polabských Slovana (Vagríú na baltském pobFezi) položil: „Mezi
rozliónými boby, jimŽ privlastnený jsou nivy, lesy, jakož i ži-
vota strasti a slasti, uznávaji jediného boha na nehesích, panu-
jícího na de väemi ostalnlmi tioby. Onen nade všeehny mocnejší
bäh však toliko o veci nebeské pečuje; títo, majíce záležitosti
pozemské sobé ävéŕeny, poäli z krve jeho a každý z nich jest
tim vznešenejší, čim bližäi jest rodem tomuto bohu bohúv."
126
SvéJectví Prokopa a Helmolda so veapolek arovnávaji
a doplňuji, a mobou se na veškeró Slovanstvo vztahovati: do-
tvrzena jsou i českým Kosmem, vypravujiciim (L c. 30}, Že jeätó
za jeho času množí čeSti sediaci se klanéli Jedni ohui anebo
vodám, jini slromúm neb kamenum, nekteŕi horám, jini opét
obi-azúm rukou lidskou zhotoveným.
Vírou touto priblížili se Slované ze vSech národň staro-
evropských nejvíce k jt-dinobožslvi; nebot v hájesloví Kekä,
^imanô, Germanú a jiných tvoHla zeme stred a hlavní iäat
sveta, od níž i nebesá závisela: Slovanŕ však jasné poznávali
pomijejicnost zeme yied uebonečnosti nebeskou, což svedči
o veliké čistote mravniho citu a hlubokosti národuiho smýälení.
PHrozeno jest. že se k názorňm témto pŕiraisily i nékteré
hmotné predstavy; dle úsudku Slovaiiú nebeské božstvi, slojíc
v nedostihlé výéi nad zemí, nepečovalo o tento bidný svet, ve
kterém žije človek, zanechavší jej na starosti hohum uižäim;
protož také veškerá jich úcta a celý kruh bájeslovi soustŕedil ■
se v božstvicb pozemsko-Iidských; oddálenému jedinému nebe-
skému bohu takové úcty nevzdávali, domuívajiee se, že mu
nejde o úctu od bytostí, o které se nestará.
Nebeského boha, boha buhúv, vyznačuje české pHjmi jeho
Svojboh nebo Svéboh, jež se zachovalo uejen v nejstarších jmé-
nech mistnicL a osobních, nýbrž i v prislovich. Od boha tohoto
poeházelo véelikó dobré i zlé; protož byla mu pnčitána i po-
vaha dvojnásobná, dobrá i zlá, z Čehož povstala i báje o dvoa
božích nejvyššich.
Starý ruský letopisec praví: „Dva suť bozi, jedin nobeanyj,
drugij vo adô" (v černe noci, pekle). Prvuí nazván byl bog
(búh, t. bytosť jasná a svétJá) naprosto vňbec, anebo také Bél-
bog, jak svedči mnohá místni jména v Pomoi'anech, Lužioi, .
v Čechách a v Haliči; v jednom z nejstarších památnikú ru-
ského jazyka (ve smlouvé Igora s Raky) čteme: „aE nemá po-
moci ni od boha (totiž nebeského), ani od Penina (vládce svSta
pozemského, co nejvyäšiho boha prírody) — af jest proklet od
boha i od Perúna."
Nejvyšôimu bohu zlé povahy náleží české jméno Zloboh,
staré Ljutbog, Helmoldúv fernoboh a vSeslovauský Čert, ač
toto jméno tepvv pozdŕji v památkéch pisemných se vyskytuje,
Občnia pak tŕm bohôn) piičitala se moc stejiiá. České pHsloví
v príčine té pravi: ,.Čert vtrhl iia Svéboha," t. j. prišel rovný
na rovného, Čilí pi'iäla kosa na kámen.
2. Ilázít
Dle náhledu mytholoyň ruských byl prý starosta bohov
[" saznai^-ováu jniénem vúbeo „bog", vyWádajÍĽe v tom sinyaln
I piŕísežni forrauíi ve starornBké smlouvé s Beby r. 946 ; naproti
tomu Josef Jireček ve Studiich z mythologie české v Časopise
I musejmm 1863 p. 143 vérohodné dolíči], že jiázev „bog" bylo
\ a pohansk^'ch Slovanú nepochybné appelativum (zde bohil Pe-
< rtina a Voloíia) nikoli vlastní jméiio, a jediného boha Že jím
I sadali značiti teprva kí'esCaué. Na základe dôkladné rozpravy
I Safaŕikovy „O Svarohovi" v Čas. miisej. 1844 provedl Jireček
I däkaz, že iiejstarňim bohém nebeským byl Slovanom „Svttroh'*
(Svarog, Svaraz), vrstevnik Varuny a Urána, prarodiňú bohňv
I u lodfl a Éekô.
Slovo Svaroh jsouo téhož pflvodu jako ind. Varonaaŕecké
I Uranos, znamená tolik ľo nebe (sanskr. svár a svarga ;= nebn,
I -Starosl. svár, r. svora, lit. satvaros := sluuce, buh slimce), co
I bdh nebeský, jakož v pradobé národu indosvropítkých nebesá
I veSkeroii zemi obklopujici pokladaná byla za otue väebomíra.
I Ctiii jej pod tim jménem Rusové, Polabäti Slované, Cechové
a jak se podobá i Jihoslovaná.
Bi'ih nebe totožný jeat dle Helmolda s bohém bohti; byl
tedy Svarog prabohem, velikým boheto, jak ho Slovanó nazývali.
Pisemni zprávy, že Kusové pŕedniho boha avého Svarohem
I nazývali, podáva letopisec Ipatievský (Poln. sobr, rus. lét. izd.
[ aroheogr. kom. Tom. II. pag. 6.) uvádeje, Že nejprve panoval
I Svarog: I po sem carstvova syn jego imenem Solnce . . . Solnce
j ear syn Hvarogov. (Místototo v kroníce preloženo jest z ŕecké
rkroniky Malalihoa píeloženo jest vnem ŕeoké ^sór; slov, Svarog.
O PolabskýĽh Slovanech totéž dotvrziije sv. Bruno v listé
I 8vém k cisaH Jindŕichovi H. asi r. 1010, v némž co nejvyŠŠí
božstvo pohanské a reprceseittanta božstva pohansko-slovanského
í-jmenttje „Svaraze*', patrné Svaroh, jakož i Helmold, jenž dí,
I te pŕednim bohém Ratard byl Svarožič.
Že i Cechové boha nebeského a starostu bobA podHzenýcb
t-pcxlfl jménem Svaroha vzývali, mažeme za pravdu pokládati.
Iposvédčuji tomu slaročeské „evor" :=; xodiaoua, jakož i místni
rjinéna téhoji pflvodu v Cetháub [Hvarov, Svolíí), v Polsku a Ru-
vaku (SwarypzBW, fSwfirjewa, Swarzewo, Swaryuie, Swarocím,
1 Swarzifdz) ; poukuzují k tomu i elova Avar, Avara ^ zevnítŕtii
čistota, Svarný, čistotný, ponévadž čistota jest pŕedni vlastnosti'
:nebeské oblohy.
O pocte aebee a Čecha rozäiŕené mél jeäté Štitný (1325
— 1400J určitou vedomosť, fka, že ,.sé lidé držié bhidu hvézdá-
íóv pohanských, ctiac mésiec, hvézdy, spôsob tohoto vidomého
nebe, ježtot zodiak slove."
Obrazy dvauáctera znameni zodiakových vyräželi prý noj
zlaté a na moaazi, aby to na hrdle nosili aneb z toho pili,
Svaroh mél dle starého letopisce ruského dva syny, toti^
SluDce a Oheň, rozumej nebeský, totiž blesk.
S tím se léž shoduje báje o zplození nejmocnéjáích dvotf
pŕirodnich, slunce na nebi a ohne na zemi.
Dle bäje iihoalovanské pŕidružuji se k nim ješté jako jioW
bratr Mésic a sestra Hvézda pŕechodci t. zvifetnice.
Každý ze synň Svaroga byl Svarožič a musil ml
zvláštni jméno. A tu možuo za pravdu prijatí, že Slunce i
E.USÔ bylo Dažbog zváuo a u Polabských Slovana pôde jméneia
fívjatovíta ctéuo a Oheň ctén a všech Slovanň pôde jniéuenj
Perún.
, hnľi
a) SI u
1 Rusú.
Po Svarohu stal se átarostou bohu podlé svódecívi letoj
pisce Ipatievského, syu jeho Slitncc, SvarožiČ, zachovávaje zákotil
Otce sveho. A skutečné, co se vypravuje o Svarohovi jakožU
tvňrci sveta, opéluje se o jeho synu Slunoi jakožto tvärci roktta
ib i tento dvojise ve Slunce letni a v jeho protivníka, Sluucf
zimní, k jiuhž neustálemu, každý rok se opétujicimu boji vzta^
huje se množství bájí Slovanských. Aékolív bilh Slunce, jakffi
vítšzitel nad ziuiou a tmou, požíva! u väech Slovanilv vážnost
nejvyäSi, nevyvinulo se pfec jeho ctení v opravdový kultnt
boha, CO osoby mysleného a tudiž modlami vyobrazovanébo, lai
jen u Itiisú a Polabimn (Slovami Ratarských).
TJ Bušu mélo sluuce dve zvláiítní pŕijméni: Dažbog (Dadi-J
bog, tóž Daždbog, Dažba a Dážď), jakožto dárce svetla a Chr(
(Chors, Chros neb Krs), totiž slkvoucí. Slovo Daž odvozuje (
od sauskr. dah (dag) =z. žhátí ; vysvétluje se tudiž Dažbog
ibouoi, letni, dobrý bťib dárce života a všeho prospechu. U IsUi
pisce Ipatievského jmenuje ee Solnce car, jež jest Da£bo^
IŽT;
V pisni o pluku Igorove nazjvá 5^ i.fc ít-it zl-jstat^z. zJix^A
ruský a zvlášté v knížcfCtví kyjevakéii -ris'S^ch::. -íuJ ^co^iik^tí:
Daždbogovvm, címž se dáva dúkaz. ž^ S-:t42,í r^ír.. V ^i^l.:
CO boha stvoritele. jakož i jini %taŕ: i^ľ:<i:-'í ^.tvoi íV-*;- r/i-
vozovali od bcdiú domácich. jin;ž tz^íítä.: jrr-* * i.ŕ--.-jSt:-
Slovo Chors Chr^ jest <^:zL ^f^irvj-ŕr-ké Ker. Korísfe. K'-^
reš, znamenajic slunce: s nini 5/::;vLsej: o^^'.i,: ji::.^i.a vrÄrx^^ki
Krs, Ersic. Krsimir. jakož iosadv Kršicje. Kry>v. 1ís^'j\'.'a ■ ijh
Jirečka je slovo chrs = kr?. pribTizLo * kofene:!: kre* krebit::
zuamenajicim svetlo, srb. kre-dti ^ zn ékvét: h^. «r^r>tleYfci.tk*ŕ
kŕes iz: solstátium. &Iov. kresi zz 5Tav:>ja!.?ké oL::.é — '>efckv
kŕesatL
Chrs bvl die •^Tédectvi Ne^i^ora ct/éi, r Kvjevé o'^ ovŕntri-:*
úrody zemské a or, dárce v^Lo dobr^Lo. Vv^kTr-i v: ^im.
modlami, které velkv krúie Viadima' v Kyjeve Uk viJ:iu.u vy.
postavil: yPenzita drévjíiL.a i CLor-A D^íTi^oinL : hiryyy^ :
Sémorgla i Moko^* CLr^ — DažvoL jsc/^ zae tyiiCtiiycÄ. C vri-
stoljubec vycitaje láz jaéiiii. má jiijeL Crivrba. vyijííc'riav L»fcfc-
boga. V piukn Igor ^^r é »>e •.^r'/it-é klade z^íkt/j 'Týlx:ii'j^ Ciirt.
kdjž se vj- jrrav:;je . ž-e kr.!^ V^í^f* -rl iix-i^:! ;rj:»ulcavi.
Bvých 00 vik pfea^tijLiV' sil vejlkeĽ.' CLrwäi.
U OBt&tij'jl fíiVA'fcuO u-iii^ Itutv fci.: -^ I>a£-jvLu at: CiirtäU
neni zmiiiky. r. Pv^ttí v\>ty^ jyt fvrnifc jjadziwjL' pemze tJO
jméno osobr: v :i>r.::ifrVL a: r v*.", ]?íO-' íi ]?>,: . v '^eské ír>ľTiié
DadiboL č. Ľé'j.. •-»'. Z- O'íjr*. i^tiV/.*. f>e v, ^.ilí^-íi*: obvv::: u Šrot
v liriLÍTié í;arfc SvíJíííI;*; J,»Vi*Ui'-;fc X .'. J-'JÍŕl.
' • .*
hrade t v en iUi'-*«-i' '-»»>'• j*'" u it<í'«< Íí^í-.-^.*^ /a. ;'ŕeu!:líj'. --^'jufc
• • • •■ - '
130
äťr/asti. Že i Kadegast jako dŕíve SvaroŽič pokládáo byl i
pŕedniho inezi boby, dosvédčnjí Adam Brémsky (Hist. ecci. LXV.
312) a Helmold.
Jest pravdepodobno. že jméiio Radegast pfeneseno bylo
na Svaroéice ze jména bradu; iieboí již Détinar pojmenoval
Retrii nazvem Radegošŕ, afkoii modlu tamní nazýva RvarožíĎem.
A l.éž Adam Broniský di, Že Radihost jméno své dostal od hláv-
ního hradu Ratard.
Radegastôv chrám byl veliký, ze dfeva ozdobné udelaný
a na rozich rozličných zvifat postavený. Zevnitf na stgnách
chrámu byly obrazy Slovanských bohfl a bohýň umele ze dfeva
vyrezané ; vnitf pak ve chráme stály sochy bohfl , majice
pfilbice a pancife, a na každá jich bylo vyryfco boha tpbo jméno.
NejpFednSjäi mezi nimi byl Badegast, jehož socha byía
zlatá na podstavci purpurovém. Vyobrazen by] co mládenec
nahý, máje vlasy kadeŕavé, oblíčej okrouhlý a vice vážny než
pekný. Na hlave mél prilbu na zpúsob ptáka s roztaženýma
kfidloma; pravou rukou držel ätit s národnim znakem RatarA
(býči hlavou), jťmž prsa svá kryl, v levé drŽel dvouseŕnou se-
keru či helepartnu; b odpočinku jeho ucbystáno mu bylo pur-
purové lóže.
V chráme jeho dély se porady ve vSech dúležitostech
zemských, zejméua v pHčinä války; protož byl Radegaat také
ctén CO buh války a vítezstvi a jemu také, vraoejíce se vitéznS,
pi-ináSeli hojné obeti.
Ku pocte boha a b ochrane chrámu zíízeni byli bnSži,
kteťi jménem boha svého provozovali tabé véštby bud losem
(hfebyj nebo vodiče posvátného Radegastova bonS pŕesbopido
zeme zarazená,
Když r, 1057 Chyšané, Crezpenjané a Ranové proti Ráta-
ním a Driencflm se spojili, ponévadž si Ratarané majíce n sebe
pfedni chrám národní nad ostatuimi kmeny vládu osobovali, a
s pomoci Bodrcú, jakož Í Danú a Sas& vítézne je v nébolikadenni
bitvé pFemohli, pozbyla tim i svätyne Radegoäčská své pred-
nosti. — Kultus Radihostôv poklesl; neboÉ již v prvni polovici
Xn. stoleti uvádi se prední pohanský buh u Polabských Slo-
vana, bňh shince, pod jménem Triglav, jehož hlavni svätyne
byly ve Štétinó a ve Volyui.
Nejstaräi o Triglavu zprávy podávaj! letopisec sv. Otty,
biskupa Bambersbóho, jenž v 1. 1124 — 11Ž8 na pomoH pilaobil.
4.
Ml.
Jak vypravuje miiich Ebbo v živote bv. Otty, m Šlo mesto
. Stétin v obvotiu svém trt vrchy, jichž prostfedni, nejvyíši po-
Bvécen byl Tríglavu (Trígelaus), nejvyšäímu bohu pohanskému.
I Zde v nádherném chráme (k tiŕe, kutífe) chovaná byla co nej-
vétäi svátost neveliká socha Triglavova. Mela na jedinétn téle
' tri hlavy {odkudž jeji jméno), skvelou drahokamy posetou ko-
runu na hlav^, od které závoj jakýsi a,í. ke rtfim splývající dolä
visel a tak obličej částefné zakrýval.
Dle výkladu knéží chrámových znamenaly ty tFi hlavy
nejvySSibo boha, že vládne tfemi fíšemi, nebeskou, zemsiíou a
. podzemní t. j. vzduc-hem, zemí a vodou; protože die domneni
I pohanských Slovaoô zeme spoŕivá na vodách, a obličej svňj
bôh proto zakrýva, žs shovívavé hfichy človečenstva pfebliži
odpousti. Dle toho jest tedy slovo Triglav pouhé pfijmi
■ modly SluDcovy, pouévadž trojí tvár tnéla.
Chrám Triglavôv byl ze čtj'f chrámň Štetinských nejelav-
f néjší a nejkrásnejäi. Jeho zdi byly drevŕné a uvnitf i zevnití
] Týtečnou prací f ezbáf skou obrazu lidakých i zvii-ecích ozdobené;
\ nad to byly jich barvy tak dobré a pevné, že z obrazu venkov-
j^'Bkých zadnými snehy ani deáti smyty býti nemobly, aniž vy-
I bledly, což cizinci vetice obdivovali
Jakož u Radegasta, tak i Triglav byl co bflh sluneSní a
vSavédoucí oko nebeské tim samým vševedoucí a tudiž včštný,
zaaje budoucnost, protož také ja ko pred časy u Eadegasta obra-
' celi se k Triglavu Slované Polabšti, aby jim zpíisobem svým
Bvéstoval, CO niají činiti. Delo se to jak u Radegasta; mél totiž
Triglav pH chrámu Štétinském svého kon6 barvy černe, jehož
jeden z knéží chrámových co nejbedlivéji hlidal. Sedlo jeho,
- elatem a stŕibrem ozdobené, viselo v ehrámž Triglavové.
Kdykoli mélo se pfedsevzíti vážnejší podniknutí, tázán
byl búh o radu. Zastrčeno totiž 6 kopí podvou v stojné vzdá-
leností do zeme a na každý pár pŕipevneno ještó jedno kopí
na pHé totiž í) kopí ua zem na pfič, jedno od druhého na loket
vzdali; potom knéz, osedlav kone posvátiiýho, vyvedl jej za uzdu
. vykonav modlitbu vodil pfes ta kopí po tŕíkráte sem a tam.
Nezavftdil-li käfi nohou o žádné kopí, bylo to dobré znamení;
jestliže ale na uékteró kopí šlápnul neb jim poäinul, zlé bylo
znamení í odložilo se proto obmýšlenó podniknutí.
132
Mimo to uživali též hfebfl ôi losfl díevžných k vysktm-.
máni veci budoucích.
V chrámu Triglavové nahromadéuo bylo veliké bobatství,
zbraň neptáteJská a jiná nepfátelfim odňatá koŕist, jejlž 10. dll
sem odveden býti musil. Byly tu též uložený zlaté a stribrné
poháry k veátéDÍ, róby biivolú pozlacené a drahým kamenim
vykladané, z nichž ee pilo, a rohy k troubeni v bitvách, meče,
nože a jiuó vzácne a skvostné veci.
Všecko toto prišlo na zmar, když Otto, biskup Bamberský
a kuéži jeho r. 1123 hlásali víru kresťanskou a tento slavný
chrám zborili, na jehož misté potom vystavén byi kostel ku
cti SV. Vojtecha. Soäce Triglavové biskup hlavičky urazil a
postal pápeži do ^ima.
Volyňská soška Trigkvova byla zlatá, a když knéží kfeatanstí
jali ae chrámy pohanské boHti, odnesli knéží Triglavovi sochu
do jedné vsi k nejaké vdove, která ji ukryla v dutém špalku
velikého stromu, a ač ji jeden knéz kresťanský naSel, nemtihl
ji ze špalku vyndati, ani celý špalek odnésti a vzal tudiž pouzo.
staré, vetché sedlo Triglavovo.
Že i jinde ctén byi bňb Shmečiiý co modla trojhlavá, toho
jsou buď určite historické zprávy, jako o TriglavuZhoŕeleokóm,
buď jisto stopy, jako v Čechách, Chorvátsku ano i v Rusku,
Jméno hory Triqlav v Erajinň, nékdejší mesto Trojeglava
ve Slavonii, srbská povéať o tfihlavém vojvodô Baiaäkovi o tom
svedčí, že jmóno a pocta Triglava pfí samých toliko Polabskýoh
Slovaneoh nezostávala.
RanovU fRujevit) zz svetlo Ranské (slunce v plné sile avé)
mél chrám v Korenici na ostrove Rané. Socha jeho byla
ohromné velikoati a hrozuého vzezŕení ze dreva dubového,
majíc sedm lidskýoh obličeju pod jednou lebkou V pravé ruce
držel obnažený meč, za pasera mél zastrčených menších sedm;
na pravé strane ôtyry, na levé tH. CtÓn byi nejspíše co bňh
vojny od kmene Ranského. Vedie chrámu jeho stály ješte dle
zprávy Saxona chrámy ostatníeh dvoit zvláätuich ranských bož-
ství s péfcí obličeji: Porevit a Porenuce tPeruneo?), jichž vý-
znam neni znám. Saxo nazýva je dei prívatí, kdežto Svatovít
je mu numen publicum t. j, búh väech baltickýt'h iílovanil.
133
' Na J'ismutiile (tóž ostrov ranský) cteao bylo äluiice pôde
jiilénem Bésomar (bésobijce, hubitel besa zimnílio, zhoubue
zimy,),
Kultus boha Svatovíta zastal obmezea na polabská Slo-
vany. U Ruau, ač a nich hojná jaou ó modlách zprávy, jraáno
jeho nikde se nevyskytuje, také u Cechä, alboä výklad glos-
salora v Mater Varborum Slova Mara = Svatovit a vzat jeat
z názvQ z Polabi, tehdy i v Čechách veleznámého. Cechová
stali ae kŕesfany v 9. 8toL
Knltus Svatovíta pak rozmohl se mezi aamýml Polababými
Slovany teprva ve 12, století, kde kŕeatanatví v ôeohách bylo
již obecné rozšífeuo.
Na bludu jeat též založená domuenka, pozdéjí v Čecliách
vaniklá, ža již av. Vácslav, zakládaje chrám sv. Víta na brade
pražskom, chtel tím jaksi poctu Svatovíta pŕenéati na toho svä-
tého, a posla jediné z podobnosti jmán.
U Jihoslovami neni ani atopy po níjakém vzývaní Svato-
víta a Perúna, kteŕí u Polabanú a Busä tak velikou pootu
mélii totéž piati o Tťiglavu.
Boha sluuečafho, jakožto vítézitela nad zimou a tviSToe
nové prírody, znamená u Ceohň Krt, n korutánskych Slovanfl
Kúrení, jejž tam místy posud nazývají svätým.
1, tiJa.
Ženská forma Hédiboha = Dhla, Diilja, Dísa, Zíza značí
Ladu, velebenou v národnicli písníeh co Diôi-Ludn t. j, Velká
velevznešená bohyne letniho zrástu , jakož i
lásky a rozkoše vňbec otena byla u Rusô,
Lada byla
mladofití, krásy .
čechú a Moravami.
Stfedovaký vypravuje ve svó histórií Moravakó, že Lada
I mSla v Olomouci a pak v Brne (na misté nynéjäiho koatela sv.
[ Petra) nádherné, uvnítf zJateín a drahokamy vykladané chrámy.
[ V každém byla prý jeji aocha veliké krásy na skvostnom vo-
t ziku ve apFeženi dvou labutí a dvou holubň, Byla ŕarokrásné
VbilÄ pletí, majíc oblifiej néŽne uamévavý, zraky milostný záfíly
t>obe6. Ve rtech držela rozvijejíc; ae poupé ružové, vlasy dioubé
I TÍBely až ke koienúm, na hlavé méla všneo z myrty a rúži;
134
1 místS, házeje
Činila prý divy
) dopoMudr
v pravé ruce držela tri zlatá jablka, v levo kouli, znamení
sveta. Za iii stály tri device, podávajice sobé jablko.
Mimo Stŕedovského o véni tó nibdo ničeho nevi; zdá 3b
tudiž, Že celý tento popis jen smýälenkou dle mythologie la-
tinské o Venuäi a (iraciÍĽh.
„Kníže Nezamyal cti! prý ji v tajném jakéi
rozpálené smolniôky, nehty a vlasy na uhli.
a piseň na ni začínala:
Lado, Lado, velká Lado!
V borvátakó národní pisni zachovala sť
„Lepi Ive terga rože
Tebi Lado, svety bože,
Lado sluäaj uás, Lado!" —
(Krásuý Ivan trhá riiže
tobé Lado, svätý bože,
Lado vjalyä nás, Lado}.
Pfislovi české praví ;
„Ach Lado, Lado,
srdce srdci býva rado,"
Ä za starodávna krásne panny nazvaný „lady"
n Dalimila Čteine: uličiväe najkraäšu ladu (t. Šárku)
(Ctirada) ceaté posadichu." Týž smysl má slovo ^lada"
snioh velkoruských, na pf. v jednom t'horovodu:
„Naäel ja, naäel ja sebe ladu milujú; buď ty mc
nevéatoj, a ja tebe ženíchom!"
V staroruské pisni o pluku Igorove nazýva Jaroslavna
ntuže svého též „ladou." O počátku lady napaal Boleslav Ja-
hlonský báseň, která zni:
na pŕ.
L j&bo
v pi-
lada
1. Slávili json bozi
dobu nejkrásnejší,
obletoval sbor jich
úsmev nejJBsnéjSi.
2. Aj, tu kynal Perún
v blahém radovAni:
„Krásne jestif, vece,
bohúv uamivání.
3. By však doba dneäni
na veky ae skvela,
zjňviž se náä úsmev
ve podobS tela!"
4, A když opót kyne
mocná nebes vláda ■
hlo, tu vznikne Jéva, 4
vznikne božská Lada. J
6. Vnady sličné Vesny
zdobi jeji telo,
JasoÚ zlati vlasy,
ozahije čelo.
6. Na milostných licich
jitŕena se smeje,
z čarovných pak oči
proň svflj úsmev lejft
135
7. Zhlednuväi pak božstvo
nebevládné di!o,
nad lepoton jeho
vše se podivilo.
Strykovski ve sve kronice Polské prvni a po nem néktei'í
f mythologové slovanšti tvrdili, že synove Lady byli Lei a Polel
' srovnávajice je a lat. dvojici Castor a PoUux aneb s latinským
Copido (fecky "Epi.);), bäžkem lásky, a Hymeníeem, bohém man-
želstvi, dovolávajice se toho, že prý jniéna ta u Poláku a Ma-
ztirfi dosud slySeti se raohou, kteŕi když se napiji, volají Lelum
— Poleluin, leli — poleli, jakož i polského porekadla „delati
Lela — Polela" := delati nôco neochotne (ledabyio). Též v ná-
rodní plsni slovanské slyšeti:
Heja, lele, lele, srdce sa mi smeje,
keď mám vo vrecušku (mešoi), napijem se améle.
Toinii oilpirá Erben, prehlasuje domnénky tyto za bez-
ákladné, udávaje, Že výrazy uvedené neznamenají nie, nežli
poahou radost a veselost.
V Pomoŕanech ae náležalo začasilsv. Otty mSsto Dodona
enad od Didy tak uvané. Památky Didy nalézaji se s rozličným
dla náŕeSí vyslovovaním témef u väech slovanských národi,
na pŕ, n Poláku Dzidza (DžidiUa); u Slováka neni starožitnéj-
Sího, krásnéjäiho a dflstojnéjäího zpévu jako dosud se udrževši
„Hoja Ďuntta.'^
U Srbú dosud jistý národni obyčej Ladn (Dldu) co bohyni
letníbo vznSstu takto vyznačuje:
Když v létä dlouho nepräi, sejde se 5 nebo (5 mladých
ddvčat, a nichž jednu svlekou a místo odevu obváži po celém
tele trávou. Tato slove pak D<ida neb Dodola (zkrácenímz Did-
Lado), a nii dévčata chodi od domu k domu zpívajfce väude
zvláštni pisne, ve kterých každý vera konôí alovy: Oj Dodo, (tj
Dodole ! na pf.
Modlíme se, Lado,
modlime se pánu bohu,
I aby zavál tichý vétŕik,
L a spustil se déäf úrodný,
■ i porosil nale pole,
^K^^ i travičku tu mékoučkou,
^^^^^ i nakŕmil naše stáda !
^^^^H^ oj Lado, oj
136
Naše Dodá boga moli, oj Dodo, oj Dodole!
Da uzpada rosná kiša, oj Dodo, oj Dodole!
Da pokisnu avi orači, oj Dodo, oj Dodole!
sví oráči, svi kopáči, oj Dodo, oj Dodole!
I redaše oko kuča! oj Dodo, oj Dodole!
Mezi zpévem tančí Dodá samotná, kteroii mezitira liospo-
dyné anebo jiná ženština vyšedši z domu. polije vodou z plné
nádoby. Obŕadem tím dávají najevo prosbn, aby bohyne Bvla-
žila zemi deštém tak, jak to hospodynô vodou byla ufiinila.
Podlé ženského jména Lada pŕícházi také, zejraena v pí-
snicb Jiboälovanských miížské Lnŕ/o. Jedna piseň slovanská,
která ae zpivá dne 1. kvžtna, zní:
Malen Lado u goríci spavá,
šnnkom spavá, pokrila ga tráva,
I tu jevi se Lada co božstvi deSté, tndiž i lirody zemské.
Kusové mají mnohé pisnô milostné, v nichl se opakuj!
slova; Did'Lado, didi-Lado.
TéŽ o písnleh litovských, jež z jará zpivaly panny, svSdCi
Narbut, že se y nich opakovala slova :
„Lado, didie muau deve!"
(Lado, veliká naäe bohyne!)
Výroční slavnost Lady bývala času jarniho až do 25, Čorvna.
Památka té slávnosti zachovala se téméŕ dosud u väech
Slovanň-
Pannj shromažďuji se na lúkách, na sadech a p., plesajíce
a zpivajice staré písné, vs který<;h sa zhusta opakuje: n^'*!'
Lado ! "
K takovým hrám a písnira náleží i česká svatoduäní hra
„na královnu" s pisní:
„Naáe králka bosá chodí."
Dédi-Lndít zvala se též siatou hahou, tolik co Uva (slovo
baba znamenala starou obecnou matkou prírodu) dle jeji dobré
letní povahy ; pravým opakem jejim byla. DMi-Baha. Jedibaba,
Ježibaba, rus. Baba-jaga (velká bohynÓ zimní, čili zlé povahy
prírody), též Železná báb:\ zvaná.
I Jelilata (Jua)
znamenala bohyni chmuľ a zkázonoaných mraku, kruté väe
asmrcující zimy a všeho z ni povstávajicího zlého. Pted-
stavujio zlou povahu prírody co opak ZlaLé Báby Ôili Lady —
zaaČila púvodné totéž co Morana a Nia, staropruská Giltine,
Htevská Wellona. Jméno to zachovalo ae dosud v povestech
n vSech západních a severnich Slovanň: u Cechä Ježa anebo
Jezinka, u SlovákA Jersibaba, u Polákft J^dza, J^džibaba, uMa-
lorusd Jazja, u Belo- a Velkorusii Baba-jaga také Jaga-bura.
Jméno Ježibabíno nese v Čechách vesnio© jedna i Dedi-
baby v nékdejäim kraji Rakovnickém.
Památka jeji zachovala se v povéstecb v§ecb Slovanfi zá-
padních a severnich, dte kterých prípoČtena byla k Ďarodéjuicím,
Slované jižni jména bytosti této neznají.
Zhoubnou povahu Ježibaby lépe naznačují povéatí ruské,
které líôi Babu-jagu co starou, vyzáblou ženu s kostnatýma
nohama, äeredného vzezŕeni, s vlasy rozcuchanými, ktera pfes
pole, kroviny a lesy jezdi v železné jakés nádobe, velkému
hmoždíH podobné, držic v ruce železný pnit jako v loiTce, nebo
ve chmurácb, deäfňplaých oblacich, které v Čechách doposud
babami jmenuji. PovSsti beloruské dodávaji, že , když Jaga
jede, zeraé vzdychá, vetry fičí, zvéE- vyje a dobytek v stáji ae
ukrýva, což je patrné obraz zhoubné zimni víchrice, jak svedči
i jméno Jaga-Bura (boufe). Dále se bájí, že s Jagou íasto
jezdívá Smrť, která jí dodáva umrlé, jimiž ae tato živi ; opét
obraz, Že zima usmrcuje letní prírodu a její Život zahlazuje.
Jak ruská Jaga-baba, tak česká Ježa, Jezínka unáäejí deti
do SV6 skrýše, kde je krmí, aby je pak upekly a snSdly. Je-
zinky odivajíce ae v podobu krásne panny lákají k sobe pastýŕe,
kterého uapávají a pak mu ve apaní oči vylupiiji. I tot obraz
z prírody vzatý, pretože Slnnce, oko denní, v zime pozbývá
svého svetla a tepla. Slovenská Ježibaba pece v lese na ohni
Žabu a když se k uí lovec priblíži, proméni ho udetenim proutku
v kámen. Bájeŕné této bytosti pŕípisují se též aékteré dobré
vlastnosti. Česká Jaha neb Jahoda-bába, sidlio za kamny na
peci, dáva dítkám nové zoubky, miato koaténýoh železné, aby
nebolely.
V jižní Rusi zastupuje v povŽstech bytost Jazy-baby
Véďmaa n Jiboslovanô Víla; v povéstecb bulharských pHcházi
138
uajejím místé Veliká Petnice (pátek) i
vátsfeu Veliká mladá Nedele. —
K vilám vodnim náležeji jistou i
I,
okolo Varaždina v Chor-
i Jihoruské
zvané na Ukrajine Mavhj, u haliŕských Malorusd Majki/, mladé,
slíčné to panny, které na hlavé ruso- a prostovlasé mély ze-
lený vénec.
Ctény byly co bytosti íesni i vodni, tyto oo duchové roz-
jarených vod, a pHpomioá so jich zhusta v povestech téméf
väech Slovanň.
Kolébávaly se jraenovité na jaŕe, když celá príroda oživo-
vala, o svátcich Lady s bilými koäílbami iia vlnách, anebo prý
66 hoiípávaly na vetvich stromň Jeaních. Hrávaly si, laäkujice
n jezer a ŕek a česávaly krásne své vlasy. O letnicich béhá-
valy po oaeni, v ruce tleskajice.
Podie béloruských bájí loudívaji Rusalky k sobS lidij kde
však jich uposlechl, toho utopí ve vodách, živlu svém. Také
dávaji prý dévčatilm hádanky, a nenhodnou-li jich, asmrti jo
lechtánim.
Pozostatky rnsadelných svátkd (ruaadel) v dobé letniCné
jsou v Čechách máje (oloupané rovné vysoké stromy), jež mlá-
denci pfed obydlím ku pocte svých milenek staví. U Malorusň
se svätodušní týden posud zove riisali)>/.
9, M mi
Divé kľuy (u Nemca Holzweibchen) tolik co divné, n«oby-
čejné, uadpfirozené (lat. divus), bájeŕné bytosti Slovanň západ-
ních, které jsou Rusalkám a Vilám (zemským) východnich a jíž-
nich Slovana podobné. U Slovincú jmenuji se divje babe.
Povaha jejicb je spiáe dobrá než zlá. Zjevuji se v bílém odevu,
a proto jmenuji se i bilé ženy.
Báji se o nich, že miluji tanec, plesajíce za jasných nocí
rády kolem po lúkách. V miste, kde tanéiiy, vzrňstá prý vy-
soká tráva; u Srbfl jmenuje se takové okrouhlé trávnaté místo
Vilino kolo. Nškdy pHcházely prý z lesa na pole i pomáhaly
paaaCkám pHsti na vfetené. V lese když nápadnou samotného
človeka, počnou ae a ním točití zpívajíce:
139
„Hej ruby, hej raby! obrat kapsy na ruby!" aŽ Jej omámi,
aby potom omámen jsa zabloudil. — Šestinedélkám prý kradoa
deti á ^odHtrknji jim za Dé své; ale také se odméfiují bojnS za
nepatrné služby.
Jístý zpusob divých Žen jsou Poledníce.
Polcdnice také PobUinice ŕ. divé ženy, které zjevuji se lot-
nihočasu lidem, o polednách v poli pracujicim, co ženy v bilou
loktuší od biavy do paty zabalené. Šestinedélkám unääeji dĎtí
podkládajice jim za ué své vlastni potvorné ; avSak nikdy tako-
véma nkradenému dítéti nenbližiijí. Také své podvržené dití
vždy j ešte mílují a ochraňiiji a kdyby nepravá matka mu cht61a
nbližovati, pfijdou si pro né a nkradené ditž zanS vráti, Né"
kdy pFicházeji také k novorozenému dítéti aouditi, co z nÔho
bode, zastupujice takto ziiplna misto Siidio, Nékdy za bouf-
livého vetru pHcházívaji prý do stavení, když o polednách ho-
epodáŕe a čeledi doma neni, i vyptávají se hoapodyne na vÔoÍ,
boBpodáfství se týkajíci, na které když jim náležití^ neodpovl,
neziŕidka to smrti zaplatí.
Povera o polednictch jest témôŕ po oelém Slovanstvu roz-
t -Sífena, ač jméno jejich neni väude stejué. Lu2idané ji naxývaji
Pŕípolnka (PHpovnica) vypravujfce, že o polodnácb od 12 do
1 hodiny chodí po políoh se srpem v ruce, a zustihn«-li koho,
jeuž na poli pracuje, že se ho vyptává, jak ae vzdeláva U>u. Kdo
by neumél na každou otázku dáti fádne odpovSdi nobo ĽtmniÔl
tak roz§ínti reč, aby uplynul čas až do 1 hodiny, ve kturó moo
poledníce pomijí, zardous! ho poledníoe anob mu zpflaobi td2kou
nemoc.
Odtud fíkají Lužifiané: Vyptává se jako Pfípolníca.
V Malé BuBÍ zastupuje místo poledníce llusAlku nob Mjiivkii,
která dáva tri otázky, a kdo jích náležité nezodpovi, leohtánim
jej usmrcuje.
Príbuzná Poledníce v poverách lidu slovanského jeat Púl-
'' nočnic, tóž Žena bílá, která se zjevnje v nocí od 12 do 1 v prí-
bytku, kde nékdo tôžce stflné, zvestiijic mu smrt. —
Podlé divých Žen vyskytáse v poverách západnich Slovanfl
i Sivý muž, také Ušní muž tečený, malý obrostíý » diouliými
Čemýmí vlasy & palici v rnce. Nájde lí v lese človeka smut-
ného, uabiilne se mu za pomocníka, rovnajo so tak ruskému
1 Säunovi. AvSak í zlá jeho povaha jevise zejména proti t/'ni, kteH
I mu posmívaji. Lídské panny uuátif prý n jtta » takovoa
140
uneäenou pannou živ co ae ženou, bedlivé jistŕeži, aby mn iie-
uprcblo. Což S6 vypravuje i o Vodníkovi, s kterým se ve své
zlé povaze liplnž shoduje.
Podobné se kromé Polrdnice jraenuje v Čechách také Po-
ledniiek, jenž též chodi po lúkách a také do stavení pficházi.
Odtud prísloví : „Pŕícházi k nám Poledníček do chalúp," t. j.
jest již hodina dvanáctá — poledni.
\i \úň číli Mul
Pamétihodno jest, že podlé povestí Slovanských a i jinýoh
národň všechny báječné bytosti vodní jevi obyéejnž jistý ráz
ukrutnosti, takže, když na človeku poinstiti se nemohon, i na
svém vlastním rodu pomstu svou vylévají.
Nejpfednéjäí ze všech slov. národňm známych b3^03ti,
které v hlubinách vodnich své sídlo mají, jest Vodník C-Ui Mu-
žíček, polský Topielec; Kusum znám jest pod jménem Vodja-
noj déduska, Vodjaník, Vodovik; Jihoslovanum sluje Vodar neb
Povodnik, Vodnik pokiádáu byl za svrcbovaného pána vod i
všeho, CO v niub a na nich bylo, a chránil plavce v bonŕi a
dával rybafôm zdarný lov; avšak i všeliké nebody ve vodách
pocházely od uého. Povaha jeho byla vňbec potméSilá, svôdaá
s ukrutná, jako voda sama, kterou zosobňoval.
V Cecbách, kde se Vodnik nazýva též „hastrman" (zka-
iSené z nem, Wassertnann}, mysli si jej lid co mužíka se zele-
nými vlasy a v zelenom kabáte, nékde s červenou čepicí na
hlavé. Číha prý na lidi, kteŕi jdon se koupat. Privábi je
do hlubiny a utopené štábne do svého podvodniho skleneného
paláce, kdež cbová duäe utopencii pod hrnsôky poklopenýmí.
Kdo moci jeho propadl, utopí se prý i na laici vody.
TJ Polákô jsou Topielci mužského i ženského pohlaví.
Utopi-li se matka nemluvnéte, stáva se Topielnioí, vynofuje se
po západu slance z ŕeky a napáji osirelé díté prsera svým. To-
pielec pluje za tiché nocí ve vlnách, peje krásne pisnS a vábi
venkovské divfiiny ; než beda dívce, která se dá omámití.
Nejvice si vypravují Rusové o Vodjamku, pfedstavujice at
ho jako atarce s velikým nabubíelým bfiehem a opuchlými
tváŕemi. Dle povestí nejradéji se zdržuje u mlýníi, a každý
mlyn má svého Vodjanika, jenž sedí na vodnim kole, když se
141
äisch žijícísluje bolotnjak). Mlynár musi býti s Vod-
janikem za dobré, sice mu pivtrline hráz, porazí stavidla, po-
lárne stroj, aoeb jiooii škodu mu oatropí.
Vodjanici jsou die povesti skoro vesmes žeuati i ppjímaj'í
za ženy vodní devy neb i utonulo smrtelmce ; mívaji mnoho
deti. Zadáviv človeka, béŕe Vodjanik jaho duäí do své služby,
tSlo pak vyhodí, které vyplyne na povrch. V zime spi a pro-
bouzi S6 teprve z jará, kdy začína nový život na vodách.
Prostý lid ruský, boje se zlého Vodjanika a chtéje jej
sobé nakloniti, posud jemu ješté z jará, když se vody otvírají,
pfináši jistou poĽtu, a usmiruje jej obétmi. Utopi se totiž kfiň
o púl noci uprostred ŕeky, jemuž svázaly se nohy provazem a
na krk povédly dva žernovy. Také mu mlynári obétnjí co rok
vykrmenou čerňou svini a na podzim husu. Vodjanik byl též
oohrancem včet.
k
11. Oomicí buzkové polianslijch Má
Mimo obecná pHrozená božství mival každý hospodár jeätô
své zvláštni rodinné boby, kteŕí váak jen jeho dAm a hospo-
dáfství méli v ochrane, Byly to pňvodne obrazy jeho pfedkfl,
jež sobé ze dFeva vyrezával ana b z kovu zhotovoval, chovaje je
v domé svém, aby paméí jejich vždy Živé v mysli zachoval.
Obyčej ten vedl zajisté k tomu, že se ponenáhlu vyvinul kultus
domácich bobá, takže obrazy pŕedkú rodiny považovaný byly
CO strážce její, co ochrance domu u statku, podobné jako u Rí-
m&nu „lares a penates".
Jakož láska rodinná byla Slovanftm hlavni osnovou života
spoločenského, jevila se i v náboženských názoroch; ona ne-
zhasla ani v brobé, nýbrž sahala do života posmrtného pradédi^
do večnosti, poutajío žijloi pokolení s dávno minulým.
Krásny tento zpôsob úcty zavedený u fíimanň, ktefi obrazy
proslulých predka svých obyčejue z vosku zhotovené v domech
svých na zvláštni čestné místo stavívali, aby pohledem na ne
k ctnostem a slávnym činAm byli povzbuzeni, líčí Polybius
(VI. 63) a Sallustius ve valce Jugurthské c, 4. Tento praví:
„Často jsem slýchal, 2e Q, Maximus, P. Scipio, též i jíni obce
naäí slovutni mužove jjravivali, když na pfedkfl podobizny hledí,
že velice srdce jich k Slecbelnosti se roznecuje. Oväem vez,
I nikoli onen vo.sk, ní ona podoba takové sily v sobé nemá,
142
nýbrž že pameti vykonaných 6inň tento plameň výborným
mužäm v prsoti se zmahá, a že- dŕive nehasne, až výtečnost
vlastní onéch povesti a slávS se vyrovná."
Ja,ko jednotlivé rodini/Hlov&aaké chovaly v poctivosti obrazy
pŕedkii svých, tak chovaly i celé kmeni/ podoby nékdejšich sta-
rostu kmeňových, županu, kníéat, kteró ctený byly uejen od
rodiny této, nýbrž od celého kmene, i stály se ponenáhiu vyä-
óimi ochránci kmene, oož stejnou merou piati opét o rodine
panovníci.
Détmar pravi o Siovanech baltských : Mnoho-lí u Slovanfi
baltských žup, tolik je chrámu, a tolikéž zvláStuich bésovských
model jest zbožňováno. Poŕet žap byl veliký, a každá z nich
méla sviij vlastni chrám a modlu, aby vyznamenala a jaksi po-
svétila svou samoíitatnou bytost.
Kde byly podobizny praotca, tam byla i jich potomkiim
vlast; protož i sluje Slovanom zeme, kde pfebývaji, aneb která
rodine patfi, otčinu a dedina. Jestliže tudíž rodina, sídlo své
opustiväi, jinam se prestehovala, brala vždy obrazy pfedkú svých,
„dédy'^ své 3 sebou; takcéž neopomenul starosta kmeňový vzíti
s sebou „dédy" své, když celý kmeň dosaväilni sídlo své opou-
itél, aby si nové šidlo vyhledal. Dalimil ličí príchod starosty
kmene Cechfl do zeme slovy:
vybra sé se väemi z zeme,
jejž béše Chrvati imé,
i bra sé lésem do lesa,
déilky své na plecú nesa.
Významné toto svádectvi podáva též dle starého podaní
Kosmas, jenž píše, že Cech s družinou svou n hory ftipu se
osadiv, tam dédy, jež na bedrách svých sebou pHnesl, radostnš
je na zem položil, a učioiv tak zvolal :
„O druhové moji, zastavte krok a dáhlm svým vdečnou
obetujte obeť, jejich zajisté divotvornou pomoci pfišli jste ko-
nečné do této vám souzené zeme.''
Tyto obrazy otecke, rodinní bäžkové, bylyfi zajisté ony
nesCialné modly, o ktorých kronikári vypravuji, že jícli byla
plná zeme Slovauu polabských. Herbert n. pŕ. biskup Brande-
bnrský vypravuje, že pro spasení své duše a väech kŕesfauil a
v nadéji rozáireni církve pronásleduje pohanské obrady spolu
s nemnohými spolupoutniky a s mnlohem Vojtéchem vyhubil
)hé, neséislné modly, obzvláäte i
bdiu a Havolou.
SupS MoraSanä, mezi La-
Saxo Gramrnaticua nazýva tyto bflžky „dii privati", uvá-
déJB jieh veJle bohň všenárodnich „ntuniaa publica".
K búžkúm domácim vztaltuji sa též slova Kosmasa, .janž
horli, že lid selský v Oecháoh ješté za jeho doby (1125) s bôžky
hluchými a nômými, kteró sobe sám byl udôlal,. va svých po-
tí^bách se radí, co by mél činiti a k nim proabon se obraci,
aby dôm jeho i jeho samého ochraňovali.
Domáci bäžkovú podlé vši pravdepodobnosti postavený
byly dilem v blízkych lesiph pod stromy, jako posud prostý
lid zavéäuje na pekné a veliké stromy obrazy svätých, dilem
na nejpíednéjšim miste čsstném ve svštnici nad Rtolem. Stúl
takový podnes ve svetnicich selských stoji v jednom lihln svät-
nioe nejapiše proti dveŕim. a podnes nacházlvá se nad ním
fímsa, v níž uložený jaou staré knihy a jiné vzácne predmety,
pod ni pak obyčejne visí obrazy svätých. Na témž misté mají
i rnäti sediaci své „ikony" (obrazy svätých). JakoŽ dosnd na
Rusi každý, vejda do cizibo domu, kloni se „ikonäm," které
3 kŕesťanstvím nastoupily na místo pohanských bflžku domá-
cich. Tak bylo zajisté i za doby pohanské, Že zavitav k rodine,
neopomenul poklonití se domácim búžkúm, obrazäm dédilv, a
odcházeje totéŽ učinil.
O tomto obyčeji svždcí Rukopis Králodvorský :
Záboj totiž sazívaje k lasni porade spéchal ,od mnže k miížu
po väeckej vlasti, krátka slova ke väem skryto ŕeče, poldoni sé
bokom, otsud k druhu spScha,"
K pocte domácich biižku vzťahovala se prvotné poklona,
kterou nevesta, anebo alužebná dívka, pHoházejic do nového
domu činivá ohništi ; ačkoli se nyní praví, že se to proto deje,
aby ae neveste nebo služce nestýskalo, a aby snáze v dome
nvykla.
Pravda se podobá, že domácich búžkä uživáno co posvät-
ných symbolä pH smiouvách, prísahách a oddavkáeh.
Obéf, kterou hospodár jako hlava čeledi za soumraku bo-
húm domácim do lesa pfináéel, hlásaje (zpívaje) jim slávu, zá-
ležela v pokrmech. U starých Cechu byla i pec, kde se pokrmy
vafily, pekiy nebohfívaly, kde ponechávaný byly zbytky^doraä-
cim bohúm, mistem posvátuým.
144
Kilyž se krastanstviai panlheismns pohanskýcli älovand
premenil v pandaimonismus, hledél nábožný kresťan na bývalé
domáci bužky ochranné jako na diblíky. Také si pozdéji lidaká
.povera vyobrazovala búžky by co noviditetnó pomocniky ho-
spodárň v rozličné zpuaobS (kuŕete, draka, ohlupaté potvory
atd.) pŕidelujio jim nékdy jména zaniklých božských bytostí
[n, p. pikuiik), ano i prostá hul a chvoäté inohly domovního
búžka zastupoffati. Když totiž hospodár a hospodyné odchá-
zeli z domu a nikdo doma nezastal, postavili do kouta u dveH
hiM anebo cbvošté s naHzenim, aby zaiím hlidaly.
Domáci biiékové sluli Úechäm až do poóátku 14. stoleti
podlo Dalimila dčdt/, dédky^ kterýžto název jest podnes obecný
uRusú: „deduška domovyj" 6i „chozjatn', u Maloruaô: „did, doď,
did/io'^\ n Litvanô: „dédas, dédis". Slovo „détl" prvotné zna-
menalo miiže velikého, otce v pomern k malým detem. K ozna-
čovaní domáeich boh& uživali staH diminutiv boiík, b'Huk, bo-
iičelc; nebof buoži/i, bottžičck domáci jest název Sloväkúm dosud
obyčajný.
To CO dSd, znamenalo v Čechách až do 16. veku elovo:
Šcl, totiž starca; teprv v 16. veka ustoapito obvyklému nyni
kmet. Zdrobnéló jméno od äet jest Setek, šotek & znamená tolik
(!o stafeček.
Slovo „Setek" vyakýtá ae síce též v „Mater veľboram",
getek ^ génius: stedegot jest vgak padélané. Komenský v „janua
linguarum" Éotky jmeuuje duchy posluhiyiciini, rovnajeje latiu-
ským penatfim ; Komenský jmenuje Sotky téŽ hospodúHky. Ho-
spodári nazývali se též starostove čeledni u Slovanô (ot, vladyka,
starešina, kmet, knÉz); v ruštine, srbštiné a rumunštinš dosud
gospodar (gosudar) uživá se o zemépánu a ješté v knize Tova*
čovské (vydal Demuth p. 4^) nazývali se kmetové zemäií na
Morave „páni hospodári."
Lid český, chtéje naznačiti , že se uékoniu uad obyCej
dobíe daŕi, uživá poFekadla: „máSofka, má hospodárika." ŠotUi
v krajine jilemiiické znamená tolik, co skrbné hospodaHti. „Ten
äoti, ten sobé ušotit penôz", jsou tamui porekadla. Dle povery
dosud v Čechách rozSii-ené môže si snadno každý k šotka —
jenž majitelí svému pfináši bohatstvi — pomoci, vezme-U první
vejce od čerué slepice, které pod levým páždim po 9 dui noai ;
nesmi se váak po celý ten čas ani mýti, ani modliti. Kufátko
146
takto vylíhmittí prý ja tecáotek a dáva človeku, oo tento cbce:
zdraví, peníze, štéstí atd,
„Pravý šotek'' slove človek étverácký, jenž brzy tu, brzy
onde ae objevuje a rozličné Sprýmy provozuje.
Hospodáfik a äotek shije též v Čechách a na Morave kŕitek
(kHstek, chHstek, skl'itek), což jest zdrobuelá forma jména Kŕet
a Krát a ptíbuzná juiénu boha Krta. O sktetcích zachovalo
sa doBud porekadlo : „Není ani akf'itka doma,"
Jak Cechové tak i Poláci búžka domácího nazvali skrsol,
skrsjftck ; Slovinci škrnt, škratic ; Lotyäi hrot ; Nemci Sľ.rat, Schrat,
Schrättel. Rasové, Bulhari, Srbové a Chorváti jména toho ne-
znaji, ač ruský „domovoj" tutéž bytost znamená.
SkFeti jako ochrancovó domu opatrují dle povery též rod
i dedinu v podobe zemské mbij (ropnchy) nebo i hada s ko-
runkou, takže v každém domu prý zdržuje se žaba a v hospo-
dárskych stavenich had a korunkou,
Hospodáŕík nazýva ao v Čechách také brouk, kterýž ve
zdéch domových jako hodiny cvrkává, což poverčivým lidem
má býti znamenim, že prý nžkdo v domé zeraFe. To souvisi
též s6 starou várou o dédech.
Pravde podobno jest, že pohanšti Cilované verili, že domáci
bfižkové, kterým se néco učinilo na pŕíkof a kteŕí se proto s ro-
dinami svými rozhnevali, nebojichž rodiny nazmfir pHäly, bez
domova po pustých uiiatech se toulali, mstice ae lidem a vSe-
lijak je ákádlejice. (Vahylevič o Bojcich. Časopis musejni
1841 p 64).
Bojkové v Karpatech podlé obecné povery podnes vefi,
že hospodárové ten večer pred sv. Jiŕim a takovými dtíľky raohou
ujedoati amlouvy ku konáui rozličných hospodárskych práci, a
jestliže hospodár smlouvy nedodrží, bývaji prý diďkovó velmi
mstivi, tropice v noci nesnesitelný povyk. Dle povery techto
Bojkú pfebývaji tito zdivočili diďkové, jaouce povahy velmi zlé
a potméSilé v bahnech a mokHnách.
Poláci znají jen takovéto dédy. Dziad u nich tolik zna-
mená, CO strašiiUo. Oni straäívají deti slovy: „W nocy uiewy-
chodž, bo cíq wiok zje, dziad wežmie.'*
Taci bývalí bňžkové mají dle povery rozličná jmeua, aväak
skoro atejne vlastnosti. Jsou to „iŕumcA, raráSi:k, PikiiW;, Pliv-
nik, Htjtok čili imek."
O riirackii vypravuje lid, že je maličký, žo se schováva
m
do mešce, do truhly, a. kdo jej pri sobé nosi, tomu prý dopo-
máha ku štésti, zejména píi hrách a losovaní; až posud hovotí
se o téch, jimž átéstí pfeje, Ža máji pri aobé raráSka.
S rarachem dle pover totožný jast Pikulik (Pikol). Tanto
byl pttvodaé báječnou bytosti Cechii, Slováka, Polákú a Srbô.
Pikô — Pikol LitevĽÔ a atarych Prušanfi (Pikulos) zna-
menal vlastné zimni sluace, tudiž boha hnévivého, zloboha,
boha smrti. V dobé pozdéjšl scvrknul se v zlostuého, potutel-
ného a jistou nadprirozenou moci opatreného trpaslíka neb
pidimužiha.
Na Slovensku, v stolici Liptovské jest píkulík pacholo as
palec vysoké, ale neobyčejné BÍlné. Kdo ho má, tomu pHnáäi
Štéstí, hlídá mu dobytok a práci zaň vykonáva. Kdo ho první
doatano, mftže ho jístým zpäsobem odevzdatí druhému a tento
tŕetimn, ale tfetí sa ho již nijak zbýti nemňže, a když zamŕe,
vezme si Pikulik za služby jomu prokázané jabo duäi. Odtud
slovenské prísloví: „Musíá mat Píknlika, keď sa ti kone tak
točné" a jiné: „Nemohel jsem ho ztrástí, jako Pikulika."
Malému, švihlému, všetečnému a zlobivému devcoti pre-
zdivají Slováci Pikulka; Slovenská nár. pigeň:
Já mám v domé diovčátko
osirahio jjtáftátko,
tankuo ako topolík
ohytruo ako Pikulik.
O Piknliku zachovalo a& mnoho povestí na Slovensku a
v Polsce, kde sa nazýva Piijmeyczykfím.
Jiný ješté název v povere lidn obecného pro nékdejSí
bytost domáciho bflžka v Čechách zachovalý jest PUntiík (Plév-
ník, také Plevel, Plevit, Pelvit). Slovo to pocházi z korene
pi, odtud i plný, oplývati, pl-zný, plivný =z. hojný, bohatý,
u. p. jilívné žito =^ hojné na simé, Litevsky sluje pilvite nebo
také šrade (skfet); starorusky Pelvit, luž. Plou, jinak i Zraij —
drak, ném. Piliwitz, Bilewit a Arauscarti (t. j. obilní skfitekj.
Plivnik zjevnje se dle povery obyčejne ve zpíisobé ma-
lého, černého, zmoklého kuŕete, které tipajíc zimou se kŕči.
Najde-Ii je kdo a donese doinô, ualezne druhého dne ráno ve
Bvetnici tri hromádky obili, které ťlivník jinému hospodári by I
odnes!. Nechce-li hospodáf initi takového požehnaní, musí kuŕe
odnésti tam, kde je naäel; chce-H vŠak, by mu Pikulik vice
nosil, vyžene ku^e komínem, které potom pfícházi každou noc
147
ve zpúsobš ohnivého draka (zmije) a létaje do domu a do sto-
doly, prináší hospodáfí všeho hojnosť, i kravám jeho učiní, by
mnoho dojily. Odtud české porekadlo: „U nich se plivník u-
hnízdiP = vše se jim darí.
Povera ta rozšírená jest po celém východním NSmeckn,
kde nékdy bydleli Slované v Bavoŕích ve Voitlandé, v obojí Lu-
žici, v nSkdejších Prusích a na Litve.
Co Čechäm Plivník, znamená dle KoUára (Zpôvanky L p.
416.) Slovákúm Zmoh (= zmoklý), též Zmek. Jest jim zlým
duchem, který se v rozličné zpusobô, nejčasteji též co malé,
černe, zmoklé ku!^e ukazuje, lidem slouži, jim bohatstvi pfíná-
šeje; ale po jich smrti duše jejich v náhradu sobe béŕe.
O Zmoku jedná následujici slovenská nár. písefi :
V daždi (dešti) v plušti na ulici
kura pišti, kura kričí,
uslotčnuo v blate stálo,
krk a nohy dlúhé malo.
Gazdina otvorí oblok,
nevediaoi, že je to zmok,
vzala kura a vo vreci
položí ho k teplei peci.
Keď ožilo, sem tam kráča,
na vše strany pysk otáča.
Na peci nechala mati
hrniec plný s repou státí,
i šlo k nemu nebožiatko,
to divotvornuo kuriatko.
Qazdina se na to hnevá,
a ono si takto zpievá:
„Zeriem repku, na nálepku.*'
„Parom žabiu takú sliepku!"
hospodárka zahrešila
a za krídlo ho lapila.
Keď ho chcela o zem hodit,
začne plakat, začne prosit:
„Prosím pekné, milá pani!
prijmite ma do ochrany,
prinesem vám, čo len chcete
miluo, drahuo na tom svŠté.''
Tá sa nad ním smilovala,
10*
-.-•J
14S
& nositi mu kázala :
mast, sol, drevo, striebro, zlato,
ona JE'dla, pila za to.
A väak už potom zbadala,
čo za hosta v dome mala:
hlaiTala aa ho sprostiti ;
ala on nechee preč iti.
I vymyslela vtipný klam,
že se museu umorit näo];
„Draho bude toho roku,
nanot! teda milý Zmokn,
pšenice mi na povalu,
tak zaslúžia ešte chválu."
Sotvy reĎ ta ust jej vyäla,
u2 obluda nosít išla.
Keď sa plnila povala,
Žena dieni prevŕtala,
ces povalu do izbice
a z izbioe do pivnice.
Zmok fen nosí, nosí, nosí,
□ikdá celú nenauoeí,
naposledy dloiihou múkou
presiliu sa a rozpukou,
a tu babu rada boia,
že se ta tej skraty zbavila.
Nékdy se pHatéhoval k hospodáH nemilý hoet a usadil se
v žápeci, jehož nižádným zpúsobem zbaviti se uernohl, než to-
liko svou smrtí, Byla to Sída, která se mu nékdy také zjavila
ve zpäsobu ätihté, hubené a bledé panny.
12, yzjvíní I
. otiÉti,
Ibii-Toälan (In Foszlens Berichte 8) píše následovné o ru-
ských gostech, s kterými seäel se na Volze.
„Doraziv do pHstavu, vystoupi každý na breh, vezme
s sebou, chlób, mäso, óesnek, mléko a opojujíei nápoj a jde k
vysoké drevené modle, okolo níž menäíjsou rozestaveny. Pádnou
na zem, biji se v čelo, rkouce: „Hospodine! (vladyko!) pKbyl
jsem z daleka s velkým množstvim sobolích koži." A vypočítav
väeliké privezené zboží, pripojí: „Zde pHjmi dar môj !" Položív
149
pak vôe pred modla, praví: „Pošli mne dobrého kupoe se stŕí-
brnými a zlatými penézí, který by ode mne koupil vše, co mám
nn prodej, za cenu, kterou mu určim." Vykonav to odejde.
NedaFi-li se mu obchod, pŕicházi s dary po druhé í po tretí,
Jestliže i pak se mu naskytují obtíže k dosaženi jeho cile, pŕi-
naäí dary též nékteré z menších model, prose ji o pHmluvu
a pronáäeje slova: „Váz, vše to náleží choti a dcerí uaäeho
vladyky." Pocbázoje pakodjedné modly k druhé, prosí každou
o prímluvu a klaní se vsem skrouäené.
Pochodil-li obchodník úplné dlepí-áni svého, pfíjda praví:
„Hospodin byl mi pomocnikem ; nyni na mnŠ jest, abych se
odmenil jemu." Zabije na to nškolik býkú a ovci, rozdá mäso
mezi chudé, ostatní klade pred všecbny modly a zavesí na nej-
vétäi z nich hlavy zakliiný'cli zvifat. KdyŽ v nocí byly váechno
maao snČdly, praví kupec: „Vladyka jest mi pŕizuív, on prijal
dar múj."
m
a I
Slovanätí praotcove naši nejen obefmi a modlitbami vele-
bili boby své, oni méli í zvláštni svatky ke oti božích skntkii,
ukazujících se v prírode a v živote lidakém; neboE jako veškera
úkazy pHrodní mély svá zvláštni božstva, tak byly i pH obje-
vování se jich témto na poctu rozliíné húthj slávený. Svécení
jích bylo viditeluým obleskem a patrným oblasem vedomosti
pi-edkň našich o božství. Již .'ilovo „svátek" s príbuznými jemu
wlovy: svätý, svetlý, svet, svétíti a j. poukazuje k dňstojnosti,
která ve svátcich a sveceni jich ae zavirala.
Pohanšti pred kove naši cítíce potrebu boha seznávati a ctiti,
jako pozdéji kfesťané v tom se mýlili. Že brali výje\-y moci
a moudrusti boži již za boha samého.
K této stráuce pohanství pfihlíželi i učitelé víry kfestanské,
šíHco ji mezi Slovany, že mnohým pobožným jejich obyĎejäm
a obŕadäm, které s pospolitým jich životem a obyéeji tak se
sloučily, že nesnadno je bylo uklíditi, podložili smysl kresťanský,
vyhovévše tak shovívave tomu, co nevinným se zdulo býti
v hodeoh pohanských a neäkodným. Odtud i pošlo, že tolik
jeStô zachovalo se obradu pohanských iiž do naši doby, jíchž
piSvodní význam slávnostní oväem pfišel na zmar, nikoli ale
forma jejich, ač mnohdy málo kdo vice tuší její starobylosť.
160
Staŕi Slované nemélí ani pojmu ani slova k označení toho,
CO nyní rokem sluneČným nazývame ; jim byly pouze promôny
na nebi a na zemí, v prírode, jedinými raéŕitky času, dle kterých
se ŕidili.
Obírajice se rolnictvim, pozorovali bedlivé promôny času
dle pKméŕenosti Či pfihodnosti k polním pracím, vykonávajíca
v rňzný(;L dobách, co se v nich hodilo, či eo bylo hodno (vhod)
Dle toho nazývali rúzné promény času hod)/ n. p. zimní, letní
hody, a i aoubor väech pŕírodních hodu slul jim god (hod), tak
že podnes Rusom český „rok" sliije t/od (godiényj — výroční,
godovanie := roCni zamestnaní, godina ^ čas í osud). Jiho-
elovamlm sluje náä rok „godina." Pozorovaní hodô bylo Slo-
vanom jediné merítko Času.
Stafi Slované meväe doby prírodní za božské či za bohy
své, méli tudiž i hody za posvátne doby, svétice je; z čehož
poälo, žo u nás nyní „hody' slují toliko doby sváteční.
Nejpevnéjšim a vždy stálym méfitkem k rozdí^ovúnt hodá
bylo svetlo denní, délka a krátíosŕ dur, která se neŕidi ani pfi-
snostf neb mirnosti zimy vzhlodem k účinkťim jejím na prírodu,
ani teple m slunečním.
K víre podobno jest, Že ve starých dobách Slované celou
Fadu pravidelné po sobô následujicích priroduích úkonä, která
nám jest rokem jednim, vykladali si na dve doby t. ve dva
hody: a) v hody pŕibýváni dne (leto), b) v hody nbýváni dne
(zimu), a Ž8 mnohá stoleti byla uplynula, nežli pomy^lilí na
jeden celý sluneČni rok a na návrat jeho vyméŕený.
Podle toho slávený bývalý u starých Slovanll dva hlavní
výroční hody, jeden na konvt tttjoctší dčUuj noci a druhý na konci
nejvétši delky dne.
Mimo tyto dva hlavni hody byly ještS dva mene slavné,
protože každý z hlavníoh hodň rozpadával opet ve dve časti
dle doby, ve které se den úplné vyrovná noci; byly to hod jar-
niho a hod podzimniha rovnodenní (hody jarní a podzimni).
Že doby tyto toliko podŕízeny byly dvôma hlavnim ročním
dobám letu a zime, tomu nasvedčuje starší název jará totiž
podletí, jakož i jméno podzim!.
u.
w\ hod ^kúlú Slotaní c. síátel; |
m i
Koleda.
Nejkratší den jest 23. prosince; neb 24. počiná již ruati.
Dfiležitá tato doba promeDy svetla iteuiiiho padala dle starélio
kalendáre, jakož nyní ještä v cirkví pravoslávne pripadá, do
druhé polovice méaica prosince, který vskutku má i svó jméno
od „prosinéti" t. j. osvétliti {sétí, sijati, sineti =i svitati, svititi).
A hody v této dobé slavenó sluji i podiies ješté hody éi svatky
svetlé,
Hody ty svétíly se 14 dni, totiž jiodle naSeho kalendáre
v dobé od 24. prosince do G. Ifidna, a pooévadž ukrácení noci
a pŕibýváni dne jeat iifcin pomeru sliince k zemi, Ďili dle báje-
alovnóho výrazu iičin praboha k prabobyni t. Pradeda k Zlatú
Bábe, zasvéceiiy byly Sétovidu (Svétovidu, Svatovitu) co bohu
svetla, co vjtézi nad temnosti.
Ponévadž pŕibýváni dno, jsouc zaíátkem lepsíoh dob roku,
se podobalo omlazetni či novorozoní sluuce čili Svétovida, který
byl zŕidlem a piiaobcem väechdarň, iiu'hž uajaŕe potom omla-
zená pfiroda co Lada podávala, napodobovali atari Siované
v nábožné své vdôčnosti ätždré pňsobeui bytosti božské obétmi
e. tfebami, pozdéji však tím, Že pŕejíte si na vzájem štéati k
nastávajioimu pfijemnôjáímu pňlleti či k hodflm svňtlýra, roz-
dávali ilari/, vespolok se veselice pri spolixcnské^n scházeni se
bližších pl'átel.
Hody slavné vyvolávaly se klepaním na ptíbytky, tak asi
jak se u nás podnes pred velkými svatky vyzvaní.
U Srbň zpívá so podnes pfed vánocemi.
„Božie, božič bata (tlnče)
Dosi kilu (kýtu) zlata,
da pozlati vráta,
i oboja poboja (veŕeje),
i son kuán (celý ddm) do kraja."
Ponevadž staH Siované délku dní počítali od večera až
zase k večeru priStiho due, počínal jim jako každý den vôbec
i slavný den hodu večerem, A dle rázu hojných daru co obeti
Sétovidových sluje podnes počátek avétlýclihodflŕ/crfr^"! vet-rrcm
a svébi se též dosud hojnými dary ; neboí uejen väíckni domáci
a čeletT, ano i skot, brav a drúbež v ten den pokrinem a pitím
ätédfe se podeluje. Ano po n^znu jeäté jpst posvätným zvykem,
Že i studnicim, ŕečiätím a stromom bojné takofka ee nadelujei
162
čímž s& naznačuje, že témel' veSkeré prírode kladou se dobro-
déjné vdérné obeti. ObyČej starých, pŕáti si vzájemne šEÔstí,
odložeii pozdéji na nový rok, kdyŽ totiž poC-átek novébo roku
pl'eložeo byl im 1. ledna, kdekto jeStS až do Ki. stoleti počínal
se 24. prosincem.
Od tohoto večemiho 5í zvláäf nočniho svécaní avátkň sluji
hody tyto až podnes vá-noce, a ponevadž z 14 dnu, které svatky
trvalý, hlavné prvni den, t. j. štedrý večer, až do veôera budou-
ciho (nyiiéjši hod boží) a poslední den, t. nynéjäicb tri králú,
se svétívaly, veSlo u pozdéjSích starých Cechfl porekadlo na
miato „na den tH králň" pravíti a psáti „v noci na tri králo."
Z obyčejfl pohanských s téraito avátky spojených, které
dosud se zachovalý, jsou rejznáméjši : Kotrda, r. Koljada, p.
Koledy, u všecb Slovanfi znäiná, a srbský Bndnjak. Obéma
temito podnes zachovalými zvyky projeviije se žádosf, aby rok
nastávajici byl úrodný a človôku vôbec prospéSný, koleda totiž
slovem, pisnémi a badnjak skutkem.
Od starého jména hodfi tôcbto „Koled" prešlo jméno to
i na obrady v nich konané, a o pianíoh, které se nyní hlavne
v den SV. Stépána zpívají, a o daroch vztahujícich sek bývalým
obétim, až podnes slySime mluvití: „zpívati Koledu" a dostatí
„mnoho Koledy."
Jraéno „Koleda", väem slovanským národňm známe, jest
prastaré a ryzs Slovanské ; ľo by však bylo znamenalo, dosnd
neni rozhodniito. Néktef! otlvozuji jméno to od kláti (zabíjeti
obeť, obétovati), jíní od posvätného kótovaní číli starodávneho
svátečního tance „kola,"
Mythologicky vykladá se dále slovo to od „Kalandy, Ko-_
lindy", u dŕevnich ludô d(,'ery Slunce, tedy tolik co omladlé
slunce. Ruäti mythologové (Karanzín, Bakowiecki, Kajsarov)
tvrdí, že bývalo v liuaich zvláStniho boha miruadaru „Kolada.
Koljada" zvaného, a i ii Krajincô pripomína se jakási bobynŠ
jará „Koleda" zvaná. Nejobyôejnéjší v-ýklad jest ten, že vézí
ve jménu Koleda č. Ko-lada jméno bohyne Lady, omlazené to
prírody, darující lidem zemské plody.
Že se za starodávna o Koladé zpivaly pisnč kn cti bohflm,
k tomu poukazuji nekteré staré výrazy, které se v pozňstalýcb
písnich koledních, ač po skrovnu, vyykýtají. jako n. p.
„Koleda, koleda Didhu, dej ofiSek k snedku!"
153
Slovo Déd, Pradéd bylo by tedy ve spojení s novorozeným
Sétovidem. —
Púluoční hodinu Štedrého večera pokladali stafí Slovaué
za dobu, v niž sluuce takofka se zastavuje, než k daläíiuu kroku
— k vzrastu svému doapívá. Doba tato byla jim tedy pejsvô-
téjäi a nejmystičtejši, pouévadž se tlomnívali, že v ní se stýka
v jediio minulosl a budoucnoat.
Dle náboženských pojmä starých Slovania o nebi a raji
spojoval tento i minulosí i budoucnosf; pročež se Fíkalo, že
80 v ten Čas i nebe otvírá a pokladu svých pobožným ne-
toliko ukazuje, než i štšdfe jich vydáva, slunce pak že se rodi
a navracuje se k mladíc zemi, pf edpovidajio Sfastnou budoiícnost
tím, že vzrflstánim dne rostla i nadSje na vzkfiäeni pHrody
z jejiho mŕtveho zimního spánku.
Bylof. tedy i obmdem sváter'nýio, z jistých zevnšjälch vý-
jevú pŕodpovidati budoucnoať či prorokovati. Nesčislnými pra-
starými poverami, ježto se toho času konaji, hledi se vypátrati,
CO nastávajici rok s sebou pHnese. ObyÉej buď na štedrý večer
buď na tfi krále liti olovo, by se ze sUtiny jeho predvídala
budoncnosť, je tak dobre pozústatkem prastarého prorokovaní,
jako poušténi svíčiček na skofápkáĽh po vode na konc-i Koledy
(v nyn. noci tH králu), aby se a nicli buJ Štéstí, buď neštesti
predvídalo,
Symbolem svetla rajského byl oheň, který byl starým
Slovanäm bobem samým, zastupuje svetlo i teplo a spolu symbol
blesku otevirajíciho nebe; protož i pálení polen a zvláštních klad
oätédrém dnujindy po celém Slovanstvu bylo rozŠíFeno. Podnes
fiiul to Srbové, u niehž takový dubový balvan sluje badnjal:,
odkad i ätédrý večer badnjí dan. Balvany ty sekají pred vý-
cbodera slunce, posypávaji je obilim, obvazují Inem a hoHci
polévaji víuem, aby ty veci budoucího roku se zdafily,
Co slovo hadnjak puvodnô znamenalo, nesuadno udati; zdá
se však, že byl starým památkou nejakého boha. V jediié z vá-
nočnich pisní srbských Čteme:
Za staroga za Badujaka,
za mladoga za Božíóa,
Božie je mladý Slance — bfih, jenž v tu dobu dobročinný
BviSj béh po svčtS počínal; protož je Badnjak starý báb, jenž
obyíejné i Dálcm slul.
Jako byl oheň symbolem svetla rajského, tak byla i voda
154
eymbolem vlahy nebeské čili oblakového nebe kryjicího ráj.
Na základS doinnéui starých Slovauú, že se o slavnostech Ko-
lednich oteviťá nebe, divali se i radi do vod a studní, aby tam
shledali, co se v raji deje, v kterém se osud kul; k čemtiž se
též vztahuji mnohé povery dosud zachované.
Souvialosť vody s novorozeným sluncem k budouci plod-
nosti zeme naznačuje se obyčejí dosud zachovalými, že hospo-
ä&ti o ätédrém veCem házejí rňznó dary do studánek, potôčkô,
a ifek, jako ovoce, drobty vánoček, ba sem tam i penize ; neboÉ
CO by púsobilo teplo sluneSni bez blahých účiokň vlahy dešÉové?
K tomu-li priblížime, jest velmi pravde podobno, že naäe své-
eení vody o tŕech králich jest velmi vzácny poziistatek prasta-
rých obyiiaju kolednich pH dokončení Koledy, tak že souditi
mflžeme, že sválky slunecni éiii svetlé ve •staroiUvuosti veskrze
spojený bývalý se svéctvím vod. V pravoslávne cirkvi ruské
jest svátek svÔcení vody nejvétäim svátkem celého roku, čim
byl i starým Slovanťtm , a nesvéti ae tam toHko voda v nádobách
a v kostele jako u nás, nýbrž voda živá u verejnosti, t. potok,
feka, rybiiik. jezero, ano i voda v studni nebo ka^né. Po ukon-
čené slávnosti piji i kneži i lid svécenou tu vodu. Odnášejí
si ji v nádobách domú.
Památka společenského sobázeni se pfátel na hody kolední
zachovala se, mimo všudy obyôejné pŕáni k novému roku, do
nedávnych dob jeätš v Rusku u Malorusd, v Haliči a podnes
u Srbu, kdež dosud zvláštni „svatové", u Srbfl „polaznici" zvou
k bodúm na „veliký god".
V siní na stole stávalo všeho v liojnosti, co zeme vzácnejších
podáva plodu. V Haliči dosud pfipravuje ae zvláštni pokrm
„kutja" či „kucia" ze svárené pšenice, medu a maku.
Hodovaní nebylo pouhé požívaní a veseleni se obyčejnš,
než uvádč! se jim na paméť blahobyt v raji.
Po Častovaní hostô poČínaly rúzné obrady, uponiinky na
atarodávnosť, uož se v Rusku podnes jmsnuje „pljasati." Tu
zpívaly se posvátné písne, zvlášE „o chlebjuasoli", prorokovalo
se z malých drobtfl chleba, ze soli, z tH kouskCi uhli, jež bázeli
do misy naplnené vodou a t. d.
Také se ještÔ do nedávna v Rasku hosté pfiodívali v räzné
podoby a v postavy rôznych zviŕat, tropice v prestrojení tom
rozličné žerty v domé i mimo dum, navštévujica své známe a
Skádlejíce, kdo vstHc se jim namítl.
Písefiififi paniátl;! i; prozkoinnádí počatiu vzdelanosti mä zimujú.
Jestliže nesnadno jest sestaviti iJéje Slovand v jich prvo-
vekosti, má-li se z neskladu a i hmatavého odporu roelifinýcíi
kusých, matných a nedostatečných zpráv a svédectvi objasntti
a ustálítt pravda: iiaakytují se tím vétäi nesnáze v pfíčiné vy-
líčení jich vniternilio stavu. Nedostává-li se pramenil k vypra-
vovaní pfibéhúv bouŕUvých, kterým cízinci pŕece pozornosf svou
venovali, tim vice naŕikitti jest na chudobu zpráv o pokojném
životô pravekých pŕedkň naäích , o jich tiché domácnosti a
ústavech, kterými mSlo se upevniti obecné blaho národa, Hi-
stórie staroveká kráčela pouze po cestách vykázaných a zasta-
vila se, jakmile záhubiiá zbraň j: cestu nek leštila.
Výpovedi starých byzantských, rímskych a nemeckých
spiaovatelu, ktefí teprva potom k Slovanňm pozornost svou obra-
oeli, když lomozem zbrani téchto národň k tomu donuceni byli,
jsou o domácim jich Živote, o správe obecní a verejné a o jich
kulturních poméreeh, jak co do počtu pŕiliä skrovué, tak co
do slov a vecí príliš skoupé a nedostačuj!, abychom z nich
pon é k ud jasnejší obraz společenské vzdelanosti starých Slovami
sobé utvorili.
Ponevadž Slovaué, pokud v pohanství väzeli, s pismeni
veimi málo se obirali, uezachovaly se uära z té doby žádné
pisemné památky, vyjma íeské básne Rukopisu Zelenohorského
a nékteró búsné Rukopisu Králodvorského {Záboj a Slavoj,
Cestmir a Vlaslav, Jeien), které pocházejice z doby pohanské
v pozdéjäim sepsáni nám byly dochovaný. Tyto velebué pa-
mátky dávnovekého národniho básnictvi českého poskytuji však
bohaté ziidlo, z uehož vedomosti o slovanském praveku nejen
Českém, nýbrž i slovanskéin vňbec, zejména vzhledem k duáe-
vnímu a mravnimu vývoji života pfedkíl vážiti múžeme.
Neniť pochyby. Že co v nejstarší dobé pohanské ktorýmí-
koli svédectvimí naznačeno jest o povaze jen nékterých vetvi
slovanských, piati o celém kmeňu slovanském vôbec. Dotvrzuji
to i byzantský dejepisec Prokop Caesarejský (ok. 5G3), Maurí-
cius (682-602), že u väech (Slovanu vlastních i Antú) pamiji
atejné mravy a obyčeje.
Poruznu rozmetané nékdy i v podobe pouhýoh narášek
se vyskytujici zprávy, o zpôsobu života rozličných kmenň slo-
vanských podávají:
i56
1. Ilcrodoi (mezi r. 45fi— 444 pred Kr.) o Budiuecb a Neu-
rech v pravlasti slovanské.
Po nem jea krátkou a zatemoŠtou zprávii o povaze Slo-
vana (Vinidúj podáva 2'rtCi7«s (60—97 po Kŕ,) v Germanii
2. Po tächto dvou dSjepiscích doby pFedhíetorioká nemáme
žádné jíné zprávy dotýkajíci ee zpňsobô slovanských, až teprve
v stoleti 6. po Kŕ., kdež totiž byzantäti spisovatelé Jortiandcs,
tajomník krále Alanského (okolo r. 652), Prokop Cacsarejsk)/,
tajemnik Belizarôv a r. 1662 praefekt v Byzantii, (ok. 56ii) a
cisaf Maiiriihis (582—602) nékteré zmioky o povaze a zpňso-
beeh Slovana do spisô svých (De Getaruoi sivé Gothornm ori-
gine et rébus gestis, De bello Gl-othÍco, Strategicon) položili;
pftk Af/alliij Skolasíicus, pokračovatel Prokopôv, nar. Ô36, f aai
582, jehož dejepis obsahuje asi 6 let panovaní Jnstinianova
553—669, ale málo dôležitého o Slovanech, a Menandr, jenž
psal Dejiny doby od ľ. 558—682, obsahujici vážne avždectvi o
životu a zpĎsobech Slovanňv.
Po téchto podáva opét teprvs na konci 9, stoleti císat
Lľv VI. Moudrý (886—911) ve apisu svem Tactica, síva de re
niilitari liber, nékteré zprávy o mravech a obyčejích Slovana,
opätuje ale jea na mnoze šíteji, co Mauritius byl napsal,
Nejdukladnéjäi znatel Slovanň mezi Byzantínci byl Kon-
slantin ľorfyrogeneta (945—969), jenŽ napsal: De administrando
iraperio.
3. Z arabských dejepisec vypravtyf ve svých spisech též
o Slovanech:
Ihn- KhiirdíHl-hrg (f 912) pripomína ve své Knize o kraji-
nách a dráhach i obchod Slovanu s Araby v Bagdade; Ibn-
Fodlan v první polovici X. veku, jenŽ byl r. 921 s četnou dru-
žinou od kalifa Bagdadského Muktedira (1:07-932) poslán ku
vladári pŕivolžských Bulharúv a na ceste sBše] se na bŕezich
Volhy s Busy, ktefi sem prišli kupfiit. Jeho zprávy jsoa
vzácnym pramenera pro starší dejiny ruské. Al-Massudi, rodem
z Bagdadu, cestuje mnoho pŕiáel též do zeme Chazaruv a Bul-
harúv a vypravuje namnoze co očitv svédek o Slovanech; f
v Egypte r, 956. Abu-Ishak-Istukhnj, jinak Ul-Farsi, cesto-
vatel v 1, polovici X. vSku, nepodáva ve své Knize zemí nie
nového, opakuje zprávy Ibn-Fodlana a Massudiho. Ibn-Uaucal
157
z Bagdadu vydáv ee r. 943 na, cesty, navätivil též Kavkaz a
Volžské Bulhary.
4. Z nejstaršich nSmeckýoh dejepiacfl podávaj! zprávy o Slo-
[.Tanech Dčtmar Mfziborský (nar. 076, f 1018) ve spisu svóm
[ Chronicon ; kanovnik Adam Brémsky (f po 1076), jehož História
I flcclesiastica, vynikajlc jak dúležitosti obsahu tak i dúkiadnosti
, zpráv, jeat jeden z nejlepších pramenň dejin severní Európy
\ vflbec a národu slovanských zvláSt, a Ilelmold (f po U70), ľa-
V Buzové ve Vagrii (Holštýné), jenž sepsal Chronica Sla-
voriim. knihu to velmi dôležitou pro dejiny baltických Slova-
V, podávajíci kromé politické a váleôue jich histórie i mnohé
í zprávy o jich pomžrech apolečenských a náboženských.
5. NejstarŠi slovanský kronikár jest ruský Nestor (f okolo
1116), od nžhož pocházi „Ljetopis."
Jestliže innozí z teehto spisovatelô, ačkoli s hrdosti na
Slovany, co barbary a nepŕátely své, pohlíželi, nicméné jich
mravní povaze chvaloreéí, oiaji jich svédectvi v pfičinô té tim
vétSí váhy; protože jiuii obhájení jaou Slované proti mylným
1 úvahám o jich staré vzdelanosti, jež pozdejší protivníci Slovana
I pŕekrucovánim a zveličovaním nékterých nejasných zpráv
I ke škaredým obrazňm dávnoveké vzdelanosti slovanské upotfe-
f bili. Také nékteH domáci spisovatelé a jinak pŕíznivci Slo-
I vanä, zavedení jsoiice buiTto predsudky náboženskými, nebo ne-
I dostatkom hodnoverných zpráv historických a kfivými úsudky
Bpisovatelň dfívejäíoh, utvorili sobe a rozäiFovali valmi chatrné
I pouéti o zpúsobech života pohanských SlovanÔ.
Tak na pŕ. i éeský kronikár Kosmus, pohanskému životu
t naskrze uepŕiznivý kanovnik, vypravuje v první knize své o
f pohanských Češích, že se Živili Žaludy, neznajice ani obili, ani
L vina; vlna a leu byly prý jim veci neznáme a kožemi zvífe-
l cími jediné prý ae v zimš odívali, v lété nazí chodice, aniž prý
[ i jiných zbraní kromé strel mélí, jichž užívali pouze k lovení
fe, Proč Kosmas tak a ne jinak o poméreeh téchto soudil
I R psal, vysvétluje jeho Život dvorský a cirkevní jeho snaha,
I dusiti a potlačiti veiSkeré upomínky na zpusoby pohanské, jež
I v BobÔ tajily odpor proti Živlu kresťanskému.
VACSLAV KKIZEK.
Podané tuto čláuky z iifcerárni pozostalosti Vác. Kŕĺžka
nkazuji nám, jak o dejinách vzdelanosti národň slovanských
pracovati hodlal.
Jsou sice nékteré z Časti jen spracované; ale podávaj!
pfece celkem jasný dukaz, že spisovatel pHstoupil ku skladaní
jich teprve po dlonhých studiioh historických a jazykozpytných,
H vzbuziijt lítosť, že nebylo mu popPáno, aby svflj úmysl ve
prospech literatiiry Česká a rozäiŕeiii vedomostí o národech slo-
vanských uskutečnil, pilné shromažcFovaaou látkn konečné si
sám npraviti a z ní na základe hlubokých stndit dôkladne dílo
zbudovati mohl.
Čilý duch Kŕĺžkflv byl by zajisté vykonal dílo, jež by
mžlo význam i pro naši histórii i pro vzájeranosf slovanskou.
Než i za to, co Vác. Kfižek za krátky pomerne Život
svflj byl vykonal, zasluhuje vdéčnou paméť v dejinách literár-
nich, v dejinách školstvi a zdejšiho staroslávneho mesta Tábora
a jeho okoli.
Byli po celý Život svťij neunavuS činným a všude, kde
za povolaním svým diel, horlivé pôsobil i pro obecné dobré.
Vácslav Kŕižek narozen ve Strážové na úpati Šumavy
dne 25. listopadu 1833., študoval na gymnasiu Klatovskóm,
vstoupil roku 1851. jako novic do benediktinského kláštera.
Emauzského v Praze a již tu začal býti literárne činným.
V tiché celi spisoval j^Dt'jiu}/ kláštera na Slovanech sa doby íumchä
slovnnskýáť* , jež uverejnený jsou v Památkách archĺBologickýcli
r. 1864, Vystoupil však ze kláätera po pfll lete, aby na uni-
versité Pražské študoval dejepis a klassiokou a slovanskou filo-
lógii. Dokončiv univeraitni studia stal se r. 1854. assistentem
pH archívu a sbírkách archasologických musea království če-
ského, k jichž uspoŕádání pfispél a, aby äiršimu obecenstva
169
známejšími než dosiid bjly, sestavil „Popis archteoloijických shi-
rek v ČP.ikém m>tscu^, vydaný v P&mátkáoU r. 1854., a „Zpráiiu
o archívu musea královslví Českého", jež Matice Oeská svým ná-
kladem r. 1866. vydala. V ten čas sepsal i pojednaní: „Histo-
rickí- paméti Strážova a Jeho okoW^, ^^cský kancionál v Klatovech",
uverejnená v Památkách r. 1854., a „Královská vinná mesta
L B ^ccháck" v Periach Českých roku 1855. Tohoto leta dostal
wse Vác. Kfižek za Bupiilujícího professom na j^ymnasium Va-
fcraSdinské v Chorvátsku, byl nejbliže pHätího roku skuteíným
í-profeasorem na témž ústave jmenován a pfisobil tam aŽ do
Wt. 18ÍiO. Odtud pHäel na gymnasinm LitoméfÍRké, Zde ličiin-
BJtoval po dvé leta, iiačež byl dne 33. záŕi 1802. od mestského
Isastapitelstva Táborského za T'editele reálneho gymoasia zvolen.
H Ve Varaždiné poznal dúktadué reč a litaratuni i dejiny
Kihoslovanské a sepsal tam, pŕihlížeje k nedostatku podobného
I dila ve äkolni literatúre chorvátske, latiosko-nemecko cliorvatský
L,Blovnik ^Eŕčtiik latinsko-nčinačko-chrualski sa doluje rjiimnasijc'*^
■vydaný nakladám školníbo fondu chorvátskeho ve Vidni r. 18G'Í.
Ipak v roční zpráve Varaždinského gymoasia r. 1857. článek:
Bj,ÍŤÍCT- die Ursit^e, Auihrciiunfi mul erstc Entwichehmg der Staven",
Kr časopise rausea královstvi Českého r. 1859. a 1860. uvefej-
KiSné články „Pfehlid veSkeré Uteratary jihoslovanské* , a ve Své-
Ktozoru r. 1860. historicko - genealogické pojednaní o slavnéni
f£korvatskňn roáu Šiibiéd-Zrinských.
» Zvlášté pak v Tábore byl Vác Kŕížek literárne činným.
|iPHCiňiije S6, aby na novém ňstavé Táborskom, prvnim to svého
I druhu v ŕíSi Rakouské, oba dosavádni smÔry, gymnasijni i re-
Kalný, pokud možno, nejlépe se sloučily, sepsal r. 1864. „Das
I Mealgymnasium crortcrt vom Standpunkte einer Reform des oster-
K reichíschen M'dtchchulwescns" a r. 1872. v roční zprávä vyšäího
V reálneho gymnasia Táborského „Slovo o reuluijch <iymnnsi{ch
■ » ttynijši soHxtavé školské'^, jež také ve zvláštuim otiaku vydal.
i Vyebázel z té pravé zásady, že „úlohou verejného vyučovaní
l-jbst, aby se jim kladly základy ku vzdelaní a blahobytu ná-
Vroda; za príčinou tou musí se čím dále tím vice pŕispôsobovatí
■ '.praktickým úCelňm života, jakož neménS i hovéti musí skii-
■".tečnýra potrebám vSeeh vrstev národa; neboÉ uejde jen o vzdé-
tláui-nékoiika vyvolených, nýbrž o vzdelaní lidn vňbec." A
^^fisobé za tím účelem stáie radou i skutkem, sestavoval nyní
Bblavné školní knihy n učebné pomňcky.
160
Vyälyt od ŕeditele Václava Kŕižka v leteoh 1863
t^rto práce:
Anthdogie jihoslovansicá s krátkou porovnávací mlnvnici a
pripojeným slovnidkeni. V Praze r. 1863.
Cítanhn čpskonŕmecká pro nejnižäi tfidy stfeduÍĽh škôl,
V Praza r. 1864., 3, vydaní r. 1872.
Dejiny všrohecné a raíoitskŕ v pŕehledu synchronistickém ,
s 35 genealogiokými tabnikami rodil panovníckych. V Praze
r. ISfia, á. vydaní r. 1S72.
Slovník Uitinsho-česko-nimccký pro nižší gj'ninasia. 2. Vy-
daní v Praze 1871.
Dejiny národu slovanských s pfehledu synchronistíekétn e©
strnčným obrazem jioh osvety, literatúry a umení a 30 gene-
alogickými tabulkami väech panovoickýcli rodd slovanských.
V Tábore r. 1872.
Štatistika cisaŕsvi Bnkouského Éili fISe rak ousk o -uherské
a atlantem o 36 mapách a t,abulkách. V Praze r. 1872.
Zemepis všeobecný a rakoiiský v tabelárniin píehledu. V Tá-
bore r. 1873.
Stručný dejepis fiše rakousko-uhcrsM. V Praze r. 1875.
Školní závesná mapa Čech, Moravy a Sleshi s pohyblivým
označováuim mést s vice než 5000 obyvatelô. V Tábore r. 1876.
Vydána byla též némeckj-.
Závesná školní mapa královstvi českého.
Vyobrazení Žtvočickú zemčdélstvi užitečuých a néktcrých jeho
škňdcii, barvotiskem provedena. V Tábore r. 1877.
Uč':bud kniha štatistiky rl^c rakoitsko- uherské pro vyŠSi tŕídy
škôl stfedních. V Praze 1878.
Genealogische TubeUen itnd die wechselseitigen verwandschaft^
liehen Bezieimngen der Ilegenicnhäuser : Babenberg, der Pŕemy-
sliden, Piasten, Arpadeu, der Häuser Aujou, Luxenburg, Ja-
gajlo, Wasa, Habsburg nnd Lothringeu. Tableau ausgefťihrt in
Farbendruck. Tábor 1878. Téhož roku vydano v Tábore
Dic Viilkfír- und Sprachstämme der Erdr. Genealogische
Klaasifikation derselben. Tableau ausgefiihrt in Farbendruck.
Kfceréžto spisy byly dilem za uíiebné knihy do Škôl pH-
puStény, dilem na výstavách v Praze, v Fisku, ve Yidni a j.
161
'' poobvalnými diplomy a bronzovou medailí poctčny, nekteľó jeätä
r. 1883 znova pŕíznivš posouzeny*
A vedie jmenovaných prací zabýval se Vác. KHžek po
celý ten čas abiránim látky pro velké dilo o histórii národft
slovanských, zvláäté vzdelanosti jicb, jak v prodmluvô na str. 1,
fečeno jest,
Kromé toho pHspíval do Slovníka náučného, do programu
vyääiho reálneho gymnaaia Táborského a do rozličných časo-
pisu místnich a vedeckých, a vydal :
Hukovčí pro ntistní šiolni rady, MyšUnhf a pokraéovacim
vyučovaní hospodáfsJcém, Lé/iivé láznS ti sv. Anny bliže Cernoyic
v okresu Táborskéin, vyňatek z roční zprávy o. k. reálneho gy-
mnasía r. 1878., „Detikschrifl fiír dieprojektit-rtR b'ihmisck-mrihriackfi
Trausversalbahti von Taus ňber Klattau, Schíittenhofen, 8tťa-
konitz, Pisek, Tábor, Iglau, Briinn und Silleín," a pf«d svou
8mrti „Éeči školní, jež pfi slavnostních ukonĎeních jednotlivých
roku školnich na vyšäím realném gj'uinasiu Táborabém k stu-
dujicí mládeži a cteným hostňm mluvil. V Tábore 188ÍJ."
Z téahto reči äkolnich, které dle „Psedagogických rozhludň"
.jasné vydávaji svédeutvi o älechetných limyslech a zdravých
zásadách púvodce svého," zfejma jest KKžkova péČe nejaii o
vedecké vzdelaní, nýbrž i o zuálechtéuí povahy mládeže. Byl
jí otcovským učitelem a pSstounem. Staraje se též o hmotnou
podpora chudých studnjicich, založil hned na počátkii ústavu
spolok, aby spojenými silami tím spíäe podporovaní býti mohli.
Ä jakým byl Vác. KHžek predstaveným a druhem, pravi
jeden z nejstaräích professorA Táborského reálneho gymnasta,
Martin Kolár, jenž za neho hned od počátku téhož ÚHÍavu
zde púsobil a v roční zprávô äkolní r. 1881. o Vác. KHžkovi
takto piše: „Vzorná píle, kteron KHžek venoval úŕadn Mvúma
iŕedítelskému, a vzorná čínnost, kteron si vedl v povolaní svém
' oSitelském, nemohla zústati beze vlivu a áčínku u koIlegA,
• Víz n. pŕ. Pofuíagiigickŕ rnxMmíj pn Wtentiito ÍHkodoTSntkŕ, i-fd.
I tofedafbo «po)ka j«ilu<ii uŕilelsliích v ČediiU-h, r PiwM Jliíta. itr, iH. Ibi,
[^SM— 109, 189— !9U, 2.^5-2.^. X« tir. \K9. pnrí »e úmidtik: .V. KHkvk lijl
c Té<I«ckí a tamogtMtaý, lakia t nékttirýeli i>dliar«ch mi\ jirrnf iviriu
i(.-ipliiiiiii do Utenmy naU, ba zúatal nm atkterhn poli ai dtmul
Jtdtnfm délnikem. Z ukuTJch odbort je Uká rieolxwDi •uuMaini ^aiidika*
klflfá t té pHfinj, b;< dau j«if btrJ oi bjla uatarsli, nvpoxbiida aikdjr urábu
ifsnUiD
kteŕí an jedné vinici s nim pracovali. Pfi nám nebylo samo-
libé odlouČenosti predstaveného, ... on stála s kollegy nejen
VB sborovne a feditelne obcoval, nýbrž i mimo ústav kromé
rodiny jeho nejmilejšimi jemu společniky byli pomocuici jeho
v áifadž učitelskóm, Ať koho co milého nebo nemilého po-
tkalo, každý se utíkal o radu a pomou k rediteli: s uim se
sdílel, když plody ducha svého verejnosti podati chtél a mno-
hým prvotinám literárním rozptýlených po svétŠ kollegd a žákň
dal KHŽek první vademecum do sveta. Sám véJátorem jsa nad
jine výtečným, pfikladera i slovem pobádal každého, kdo v ja-
kémkoli oboru piaemiiictvi aily své zkouäel. Kollegialnoati
touto získal si Krížek srdce každého učitele . . . Vzájemná u
souČinná práce sboru a reditele na ústavu Táborském odmenila
se záhy skvelými výsledky;" obdržel totiž ústav na pK Čestné
vyznamenaní na svetové výstave v Paríži, r. 1867., diplom
uznaní na svetové výstave ve Vidni r. 1873. a j. v.
O zdárném pÚsobeni Váo. Kŕižka pro obecne dobré svedčí
skutkové: pfevzetí reálneho gyranasia do štátni zprávy, čimž
ústav pro budoucnosE zajiätén jest mestu Táboru a jeho okolí,
zŕízeni vyšSi, nyni méšfanské äkoly divči, založení zemského
vyäšího ústavu hospodárskeho v Tábore, opatrovna, sirotčinec
Táborský, projekt českomoravské dráhy, o níž napsal krátce
pred svou smrtí pamétní spis, u literárni činnosti jeho Tečený,
atd., kterýchžto dňležitýeh vôci byl Vác. KŕiŽek buď pflvodem
nebo hlavnim činitelem.
Boku 1867. byl poslancem na snemu Českém, od roku
1869.^ — 1880. c. k. okr. inspektorem äkol. v hejtmanství Táborskom.
činnosf Vác. Kfĺžka docházela pak ovšem svého času za-
sloužilého uznaní. Jmsaován byl čestným méšťanem král. mesta
Tábora, mímoŕádným elenem král. české epolečnoati uauk, do.
pisujícim členem sboru musejního pro vedecké vzdôláni rečí a
literatúry české v Praze, cis. kr. geologického ústavu Fišského
ve Vídni aknihovny pFí slovanském komitétu v Odese, čestným
členem učítelské jednoty v Písku, „Besedy uČítelské" v Praze
a „Komenského" v Sobéslavi, čestným údem krajské hospo-
dárske jednoty Táborské, delegatem rady zemedélské pro okresní
hejtmanství Táborské, pfedsedou ucitelské jednoty „Komenský"
a klubu pŕátel véd a uméni v Tábore; vyznamenán byl velkou
zlatou medailí s Nejvyšäí devisou Jeho cís. král. Apoät. Veli-
čenstva atd.
163
Vácslav Kŕížek pracoval neiinavné, až smrt učinila další
činnosti jeho konec. Poslední jeho pŕání bylo, aby literárni
poziistalosfi jeho na zmar neprišla a od pisatele téchto ŕádkú,
poknd možno, Čaaem vydána byla.
Usnul v Pánu o 3. hodine odpoledni 4. června 1881.
„Skleslá bystrá ducha jeho peruE, dobilo srdce álechetné,"
zvestoval úmrtni list odsboru professorského rozealaný.
Na trvalou památku Kŕižkovu opatrila Klatovaká literárni
jednota rodný jeho dúm ve Strážové pametui deskoii, k již od-
halení uspofádala slavnost dne 18. Ďervna 1882., „Spolek k pod-
porovaní chudých studujicích v Tábore" z vdócnosti spojív
jméno zakladatelovo se svým, nazval se pro budoucnoat „Kfiž-
kovým spolkem", a král. mesto Tábor uznávajíc četné platné
služby Kfižkovy pro obecné dobre, zasadilo mramorovou deaku
v budove reálneho gymnasia sa zlatým nápisem:
ZitnluužilHína (irvalmii rediieli
ľcalnéhii iryíima-sin n ('pNtiiťrDii iiiéšf«nu
VÄÍLAVr KRÍŽKOVI
NA VDÉCnOU PAMÉt
(1862—1881)
kMiIÍIb ol,™ král. mŕsiíi TÄbor«.
K uctení padesátých uarozenin Vácslava Krížka uapofádalo
mestské zastupitelstvo Táborské tichou, dústojnou alavnosC cir-
kevni a v časopise „Táboru" vycházely prípravné jeho práce
o nejstarších dejinách slovanských z literárni pozästaloati spi-
sovatelovy, jichž olisk vydán jest tuto pŕátelňm a ctitelňm
f Vácslava Kŕižka na památku,
F. A. Slávik.
^^^^^^^^^^^^^H t47JC74
^^^^^^1 036 557 1S4
1
^
1
-
má
DÁTE DUE
Stanford U nive
Stanfo
943
rsity Librarii
d, Ca.
05
. M
i
|
El Hierro, nicknamed Isla del Meridiano (the "Meridian Island"), is the second-smallest and farthest-south and -west of the Canary Islands (an Autonomous Community of Spain), in the Atlantic Ocean off the coast of Africa, with a population of 10,968 (2019). Its capital is Valverde. At 268.51 square kilometres (103.67 sq mi), it is the second-smallest of the eight main islands of the Canaries.
Canary Islands |
Bowlegs is a city in Oklahoma, United States. It is in Seminole County. It was named from an early resident, Lula Bowlegs. There are 371 people there as of 2000.
Cities in Oklahoma |
Korn (sometimes written as KoЯn to fit their logo) is an American Grammy Award-winning nu metal and alternative metal band from Bakersfield, California.
The band was first called 'Creep' and had another singer.
People often say they created the nu metal genre. Along with other bands of the time, they were influences for a wave of nu metal, alternative metal and rap metal bands through the mid 1990s and early 2000s, helping Limp Bizkit (who were discovered by Korn themselves) and Slipknot more than other bands. Despite this, Korn have been quoted for disliking the term and even being called 'metal'. Jonathan Davis has said that Korn's music can not be classified and that it contains many other influences besides simply 'metal'. The official review on the iTunes Store for their first album goes as far as saying that Korn "hate the term".
Their first album was first sold in 1994 and also called KoRn. Since then, Korn has sold over 35 millions records worldwide - including 16,5 millions in the U.S., making them one of the best-selling metal acts of the last twelve years. The band's catalogue consists of seven platinum studio albums in a row, one platinum compilation album, and seven consecutive debuts (including Greatest Hits, Volume 1 compilation album) in top 10 of Billboard Top 200 best selling albums. Korn has been selected for 6 Grammys, and won 2 such awards. 8 of their albums has been awarded as multi-platinum, despite only part of them being on Billboard.
Band members
Current lineup
Jonathan Davis – lead vocals, bagpipes (1993–present)
James "Munky" Shaffer – guitars (1993–present); backing vocals (2005–present)
Brian "Head" Welch – guitars, backing vocals (1993–2005, 2013–present)
Reginald "Fieldy" Arvizu – bass (1993–present)
Ray Luzier – drums (2009–present)
Former
David Silveria – drums, percussion (1993–2006)
Timeline
Discography
Korn (1994)
Life Is Peachy (1996)
Follow the Leader (1998)
Issues (1999)
Untouchables (2002)
Take a Look in the Mirror (2003)
See You on the Other Side (2005)
Untitled (2007)
Korn III: Remember Who You Are (2010)
The Path of Totality (2011)
The Paradigm Shift (2013)
The Serenty of Suffering (2016)
The Nothing (2019)
Requiem (2022)
Singles
Blind (August 1, 1994, Korn) (first single)
Need To (April 8, 1995, Korn) (second single)
Faget (June 30, 1995, Korn) (third single)
Shoots and Ladders (October 18, 1995, Korn) (fourth single)
Clown (February 2, 1996, Korn) (fifth single)
Daddy (April 5, 1996, Korn) (sixth and final single)
No Place To Hide (September 14, 1996, Life Is Peachy) (first single)
A.D.I.D.A.S. (March 4, 1997, Life Is Peachy) (second single)
Good God (November 7, 1997, Life Is Peachy) (third and final single)
All in the Family (July 18, 1998, Follow The Leader) (first single)
Got The Life (November 23, 1998, Follow The Leader) (second single)
Children of the Korn (1998, Follow The Leader) (third single)
B.B.K. (1998, Follow The Leader) (fourth single)
Freak on a Leash (May 25, 1999, Follow The Leader) (fifth and final single)
Falling Away from Me (December 6, 1999, Issues) (first single)
Make Me Bad (February 1, 2000, Issues) (second single)
Somebody Someone (July 3, 2000, Issues) (third and final single)
Here to Stay (June 11, 2002, Untouchables) (first single)
Thoughtless (July 15, 2002, Untouchables) (second single)
Alone I Break (November 11, 2002, Untouchables) (third and final single)
Did My Time (July 22, 2003, Take a Look in the Mirror) (first single)
Right Now (October 7, 2003, Take a Look in the Mirror) (second single)
Y'All Want a Single (March 9, 2004, Take a Look in the Mirror) (third single)
Everything I've Known (April 13, 2004, Take a Look in the Mirror) (fourth and final single)
Twisted Transistor (September 27, 2005, See You on the Other Side) (first single)
Coming Undone (February 21, 2006, See You on the Other Side) (second single)
Politics (August 29, 2006, See You on the Other Side) (third and final single)
Evolution (May 17, 2007, Untitled) (first single)
Hold On (October 8, 2007, Untitled) (second single)
Kiss (April 7, 2008, Untitled) (third single)
Haze (April 22, 2008, Untitled) (fourth single)
Oildale (Leave Me Alone) (May 4, 2010, Korn III: Remember Who You Are) (first single)
Let the Guilt Go (July 26, 2010, Korn III: Remember Who You Are) (second single)
Move On (2010, Korn III: Remember Who You Are) (third and final single)
Get Up! (May 6, 2011, The Path of Totality) (first single)
Narcissistic Cannibal (October 21, 2011, The Path of Totality) (second single)
Way Too Far (March 6, 2012, The Path of Totality) (third single)
Chaos Lives in Everything (March 22, 2012, The Path of Totality) (fourth and final single)
Never Never (August 12, 2013, The Paradigm Shift) (first single)
Spike In My Veins (February 6, 2014, The Paradigm Shift) (second single)
Hater (June 15, 2014, The Paradigm Shift) (third and final single)
Rotting in Vain (July 22, 2016, The Serenity of Suffering) (first single)
Take Me (November 1, 2016, The Serenity of Suffering) (second single)
Black Is the Soul (June 7, 2017, The Serenity of Suffering) (third and final single)
References
American heavy metal bands
Grammy Award winners
Nu metal bands
American hard rock bands
Alternative metal bands
People from Bakersfield, California |
<p>I am using D3.js to create a bar chart. I have several source CSV files that I switch between based on user input:</p>
<pre><code>onclick="showFoo();"
onclick="showBar();"
</code></pre>
<p>Then:</p>
<pre><code>function showFoo(){d3.csv("teams/foo.csv",type,update)}
function showBar(){d3.csv("teams/bar.csv",type,update)}
function update(error, data) {
x.domain(data.map(function(d){return d.category;}));
y.domain([0,1]);
chart.select(".x.axis").remove();
chart.append("g")
.attr("class","x axis")
.attr("transform","translate(0," + height + ")")
.call(xAxis)
.selectAll("text")
.style("text-anchor","start")
.attr("transform","rotate(-90)");
chart.selectAll(".bar").remove();
chart.selectAll(".bar")
.data(data)
.enter()
.append("rect")
.attr("class","bar")
.attr("x",function(d){return x(d.category);})
.attr("y",function(d){return y(d.value);})
.attr("height",function(d){return height - y(d.value);})
.attr("width",x.rangeBand());
};
</code></pre>
<p>I am using an ordinal scale for my x axis. The data files have different numbers of categories. What I want to do is animate the switch between the two data sources. Specifically, have the first bars drop down and disappear below the x axis, then have the new bars pop up from below. I'm a D3 noob and haven't been able to find an example of this kind of behavior.</p> |
Wilma Rudolph (born June 23, 1940) is an American athlete. She lived in Clarksville, Tennessee along with 11 siblings. She was the 5th. When she was 4 years old, she had polio. She survived it, but lost the use of her left leg. Her cousins and siblings helped her massage the leg. When she turned 11 she visited the doctor's office again and was able to walk.
In high school, Rudolph became the star basketball player for her team. She also did track for 4 years and never lost a race. When she was 16 years old, she signed up for the Summer Olympics in track. She won the bronze medal in the track events. She was one of the first black women to win anything major like that. She decided to not to compete in the 1964 Olympics. She retired and became a school teacher and an athletic coach. She was a mother of 4 kids and divorced two husbands.
References
"Wilma Rudolph." Contemporary Black Biography. Vol. 4. Detroit: Gale, 1993.Biography in Context. Web. 12 May 2014.
Nadasen, Premilla. "Wilma Rudolph." Encyclopedia of African-American Culture and History. Gale, 2006. Biography in Context. Web. 12 May 2014.
1940 births
Living people
American track and field athletes |
Mary Allin Travers (November 9, 1936 – September 16, 2009) was an American singer-songwriter and member of the folk music group Peter, Paul and Mary, along with Peter Yarrow and (Noel) Paul Stookey. Peter, Paul and Mary was one of the most successful folk-singing groups of the 1960s.
Unlike most folk musicians of the early 1960s who were a part of the burgeoning music scene in the Village, Travers grew up there. She sang in the contralto range.
Travers died on September 16, 2009 from complications of bone marrow transplant due to leukemia in Danbury, Connecticut at the age of 72.
References
1936 births
2009 deaths
Deaths from leukemia
Deaths from surgical complications
Cancer deaths in Connecticut
American singer-songwriters
American folk singers
American pop singers
Writers from Louisville, Kentucky
Singers from Louisville, Kentucky |
Data vault modeling is a database modeling method that tries to preserve different sets of historical data from different sources. It is also a method of looking at historical data that deals with issues such as auditing, tracing of data, loading speed and resilience to change.
Data Vault Modeling focuses on several things. First, it emphasizes the need to trace where all the data in the database came from. Each row has extra attributes that describe where the data came from, and at what time it was loaded. This feature lets auditors find the source of the values.
Data vault modeling does not distinguish between data that conforms to the business rules and data that does not. The data that does not conform is generally called "bad data". Dan Linstedt, who developed the technology, said that a data vault modeling stores "a single version of the facts". In other data warehouse modeling schemes, the data warehouse generally stores "a single version of the truth", data that does not conform to the business rules is removed.
Because data vault modeling stores the source of the data separately from the data itself, it can cope with change in the business environment. It does this by explicitly separating structural information from descriptive attributes.
Finally, Data Vault is designed to enable parallel loading as much as possible, so that very large implementations can scale out without the need for major redesign.
Database modeling |
The Rous Cup was an association football competition in the second half of the 1980s. It was contested between England, Scotland and, in later years, a guest team from South America.
Football competitions in the United Kingdom |
Leupoldsgrün is a municipality in Upper Franconia. It can be found in Hof, which is in Bavaria, Germany.
References
Hof (district) |
<p>I have a private Chrome extension that opens a text box and uses input from the textbox to open URLs in new tabs. It was working fine until this past weekend when the Chrome update prompted a new "This extension may have been corrupted" error. On Windows, Chrome will disable the extension, on OSX it will crash Chrome. On both, loading the extension unpacked works fine, only when it is packed into a .crx does it prompt the error.</p>
<p>As far as I can tell, there are no misspelled file paths. What could be the issue?</p>
<p>manifest.json</p>
<pre><code>{
"browser_action":
{
"default_icon": "multi_search.png",
"default_popup": "multi_search.html"
},
"description": "Opens multiple urls in new tabs.",
"manifest_version": 2,
"name": "Multi Search",
"permissions": [ "tabs" ],
"version": "1.2"
}
</code></pre> |
<p>So, in my nodeJS server part I need to use function from js file. This file often updated, so i need dynamic load this file every time, when client load page. How I can do this? Thanks!</p> |
This list ranks all tall buildings in China that stand at least tall.
Number of skyscrapers completed each year
The following table lists the number of buildings that are 150 meters and taller built within the last 15 years:
Current
Under construction
Proposed
On-Hold
Related pages
List of tallest buildings in the world
References
Other websites
SkyscraperCity - China's and the world's skyscrapers, projects and photos
China
China
buildings |
Generative adversarial networks (GANs) are artificial neural networks that work together to give better answers. One neural network is the tricky network, and the other one is the useful network. The tricky network will try to give an input to the useful network that will cause the useful network to give a bad answer. The useful network will then learn not to give a bad answer, and the tricky network will try to trick the useful network again. As this continues, the useful network will get better and not become tricked as often, and the useful network will be able to be used to make good predictions.
Artificial intelligence |
<p>I would be very happy if someone could help me with the following issue.
I would like to run specific scripts only for tags starting with a given tag name.</p>
<p>The following rule works well for the tag 'wind-index' but what I need is a regex as I would like it to work also for tags such as 'wind-index_0.1'</p>
<pre><code> rules:
- if: $CI_COMMIT_TAG == "wind-index"
when: always
</code></pre>
<p>I was expecting this to work but without success....</p>
<pre><code> rules:
- if: $CI_COMMIT_TAG == \^wind-index\
when: always
</code></pre>
<p>I've tried all possible combinations with simple quotes, double quotes or <code>\^wind-index.*\</code>, none are working.</p>
<p>Any suggestion, help is more than welcome :-)</p> |
Joel David Coen and Ethan Jesse Coen are movie directors, producers and screenwriters. They are brothers and always work together. They have won many awards including the Academy Award (Oscar) four times and the Palme d'Or at the Cannes International Film Festival. Their movies are different genres. They sometimes make movies that are funny like Raising Arizona or movies with a lot of violence like No Country for Old Men. They can also mix both styles like, for example in Fargo.
They write, direct and produce their movies and they share the credits. People sometimes call them "A two-headed director" because when actors who work in their movies have a question they can ask either Joel or Ethan and get the same answer.
Biography
Joel was born on November 29, 1954 and Ethan on September 21, 1957 in St. Louis Park, Minnesota near Minneapolis in the United States. Their parents were teachers, their father taught economy and their mother art history. Joel bought a camera and with it they started making new versions of the movies they saw on television.
When they finished high school, Joel studied movie at Bard College at Simon's Rock in Massachusetts and Ethan studied philosophy at Princeton University.
Personal life
They are married. Joel married actress Frances McDormand in 1984 (she has acted in six of their movies). Ethan is married to Tricia Cook who edits their movies. They live in New York with their families.
Career
Their first movie, Blood Simple (1984), follows the story of a bar-owner who asks a detective to murder his wife and her lover. The Cohens directed, but only Joel appears in the credits and he accepted awards at Sundance and Independent Spirit.
They wrote the screenplay for the Sam Raimi movie, Crimewave in 1985.
In 1987 they wrote and directed Raising Arizona. The movie is about a couple that cannot have babies and decides to steal one. Nicolas Cage and Holly Hunter played the married couple. The movie was not very successful and it did not make a lot of money in the box offices but many people consider it a cult movie (a movie that has a relatively small number of fans who constantly repeat lines from the dialogs, buy or create merchandise and gather to comment on it).
Their next movie was Miller's Crossing. It is about gangsters and was made in 1990.
After Miller's Crossing, Raising Arizona and Blood Simple, the brothers received good comments on their movies and their directing style as well as the dialogs in their movies. It was not until they made Barton Fink in 1991 that the brothers achieved international fame. The movie was nominated for Academy Awards. It won three awards at Cannes International Film Festival (the Palme d'Or, best director, and best actor). The story is about a playwright (a person who writes plays) whose name is Barton Fink and he moves to Los Angeles to write movies. Fink is played by John Turturro.
After Barton Finks success, the brothers had the chance to make a big-budget movie (with more money than the previous ones). That movie was The Hudsucker Proxy. The story talks about a man who is given the opportunity to be the director of a big company because the other people in the company (the board) want to buy it at a low price so they intend to have him ruin it. Instead of ruining the company, the man invents the hula hoop and becomes famous.
The Coens had 25 million dollars to make this movie but it only earned 3 million so it is considered a commercial failure (not successful). The critics said the movie was not good because it had nothing new to offer the viewers.
The brothers made another movie in 1996 with a little money. The name was Fargo. It was universally praised (almost everybody said it was good). They returned to Minnesota because the story takes place there and in North Dakota. The story is about a man who needs money to start his own business so he pays other men to kidnap his wife and plans to ask his rich father-in-law for the ransom (money given in exchange for the woman). Everything goes wrong and a series of violent events starts.
Experts say the movie was very good because of the dialog used by the actors (they used different accents) and Frances McDormand's performance (acting). She won the Best Actress Oscar. The brothers also won Best Original Screenplay and the Palme d'Or for Best Directing for a second time.
By 1998 they were famous for their style and talent and they made another movie The Big Lebowski, a comedy about a man who does not work and spends his time bowling. The man's name is Jeffrey Lebowski so some guys mistake him for a millionaire who has the same name. Fans of the movie consider it a cult movie.
Inspired by parts of Homer's Odyssey, O Brother, Where Art Thou? (2000), received wide critical acclaim.
In 2001 they created The Man Who Wasn't There. The movie is supposed to be in 1940's in California.
In 2003 they directed Intolerable Cruelty. It is their most mainstream movie (the movie that is closest to the most common or popular genres). The leading roles are played by George Clooney and Catherine Zeta-Jones.
They worked with Tom Hanks in The Ladykillers in 2004. A previous version had been made before (not by the brothers) in 1955.
No Country for Old Men came out in 2007. The movie is based on the book with the same name written by Corman McCarthy.
A Serious Man, set in the 1960s in the suburbs of Minneapolis, came out in 2009.
Awards
Academy Awards
The Coen brothers are two of only seven directors with three Oscars for the same movie.1991: Barton Fink
Best Supporting Actor (Michael Lerner, nominated)
Best Art Direction–Set Decoration (Dennis Gassner, Nancy Haigh, nominated)
Best Costume Design (Richard Hornung, nominated)1996: Fargo
Best Picture (Ethan Coen, nominated)
Best Director (Joel Coen, nominated)
Best Screenplay – Original (won)
Best Film Editing (as Roderick Jaynes, nominated)
Best Actress (Frances McDormand, won)
Best Supporting Actor (William H. Macy, nominated)
Best Cinematography (Roger Deakins, nominated)2000: O Brother, Where Art Thou?
Best Screenplay – Adapted (nominated)
Best Cinematography (Roger Deakins, nominated)2001: The Man Who Wasn't There
Best Cinematography (Roger Deakins, nominated)2007: No Country for Old Men
Best Picture (with Scott Rudin, won)
Best Director (won)
Best Screenplay – Adapted (won)
Best Editing (as Roderick Jaynes, nominated)
Best Supporting Actor (Javier Bardem, won)
Best Cinematography (Roger Deakins, nominated)
Best Sound (Skip Lievsay, Craig Berkey, Greg Orloff, Peter F. Kurland, nominated)
Best Sound Editing (Skip Lievsay, nominated)2009: A Serious Man
Best Picture (nominated)
Best Screenplay – Original (nominated)2010: True Grit
Best Picture (with Scott Rudin, nominated)
Best Actor in a Leading Role (Jeff Bridges, nominated)
Best Actress in a Supporting Role (Hailee Steinfeld, nominated)
Best Achievement in Directing (nominated)
Best Writing, Screenplay Based on Material Previously Produced or Published (nominated)
Best Cinematography (Roger Deakins, nominated)
Best Art Direction (Stefan Dechant, nominated)
Best Costume Design (Mary Zophres, nominated)
Best Sound (Skip Lievsay, Craig Berkey, Greg Orloff, Peter F. Kurland, nominated)
Best Sound Editing (Skip Lievsay, nominated)
BAFTA Awards 1996: Fargo
Best Film (nominated)
David Lean Award for Direction (Joel Coen, won)
Best Screenplay – Original (nominated)
Best Actress (Frances McDormand, nominated)
Best Cinematography (Roger Deakins, nominated)
Best Editing (as Roderick Jaynes, nominated)2000: O Brother, Where Art Thou?
Anthony Asquith Award for Film Music (T-Bone Burnett, Carter Burwell, nominated)
Best Cinematography (Roger Deakins, nominated)
Best Costume Design (Monica Howe, nominated)
Best Production Design (Dennis Gassner, nominated)
Best Screenplay – Original (nominated)2001: The Man Who Wasn't There
Best Cinematography (Roger Deakins, won)2007: No Country for Old Men
Best Film (with Scott Rudin, nominated)
Best Director (won)
Best Screenplay – Adapted (nominated)
Best Supporting Actor (Javier Bardem, won)
Best Supporting Actor (Tommy Lee Jones, nominated)
Best Supporting Actress (Kelly Macdonald, nominated)
Best Cinematography (Roger Deakins, won)
Best Editing (as Roderick Jaynes, nominated)
Best Sound (Peter F. Kurland, Skip Lievsay, Craig Berkey, Greg Orloff, nominated)2008: Burn After Reading
Best Screenplay – Original (nominated)
Best Supporting Actor (Brad Pitt, nominated)
Best Supporting Actress (Tilda Swinton, nominated)2009: A Serious Man
Best Screenplay – Original (nominated)2010: True Grit
Best Film (with Scott Rudin, nominated)
Best Screenplay – Adapted (nominated)
Best Leading Actor (Jeff Bridges, nominated)
Best Supporting Actress (Hailee Steinfeld, nominated)
Best Cinematography (Roger Deakins, won)
Best Costume Design (Mary Zophres, nominated)
Best Production Design (Stefan Deschant, nominated)
Best Sound (Peter F. Kurland, Skip Lievsay, Craig Berkey, Greg Orloff, nominated)
Berlin Film Festival 1998: The Big LebowskiGolden Bear (Joel Coen, nominated)
Cannes Film Festival 1991: Barton Fink
Best Actor (John Turturro, won)
Best Director (Joel Coen, won)
Palme d'Or (Joel Coen, won – unanimously)1994: The Hudsucker Proxy
Palme d'Or (Joel Coen, nominated)1996: 'Fargo
Best Director (Joel Coen, won)
Palme d'Or (Joel Coen, nominated)
2000: O Brother, Where Art Thou?
Palme d'Or (Joel Coen, nominated)
2001: The Man Who Wasn't There
Best Director (Joel Coen, won – tied with David Lynch for Mulholland Dr.)
Palme d'Or (Joel Coen, nominated)
2004: The Ladykillers
Jury Prize (Irma P. Hall, won – for her acting)
Palme d'Or (nominated)
2007: No Country for Old Men
Palme d'Or (nominated)
Filmography
References
American movie directors
Living people
American Jews
Writers from Minneapolis, Minnesota
Academy Award winning directors |
Anglo-Saxon mythology refers to the Migration Period Germanic paganism practiced by the English peoples in 5th to 7th century England before conversion to Christianity.
Origins and history
The Anglo-Saxons, composed of tribes of the Angles, Saxons, Friesian and Germans, arrived in Britain from southern Scandinavia, the Netherlands and northern Germany. It is from these people that the modern English language (Angle-ish) derives. An impression, but only that, of the Anglo-Saxon mythology can be obtained from reading about Scandinavian mythology. The latter was written down much later, by Snorri Sturluson, because Iceland remained pagan until well into the Christian era (c.1000). The Norse of Iceland and the English certainly shared a common ancestry in 6th century Denmark. The Anglo-Saxons were a largely illiterate society and tales were orally transmitted between groups and tribes by the Anglo-Saxon traveling minstrels, the scops, in the form of verse
Sources
The chief literary source is Bede, a Christian monk who wrote of the old English calendar in his De Temporum Ratione. Only a little Old English poetry has survived, and all of it has had Christian editors. The epic poem Beowulf is an important source of Anglo-Saxon pagan poetry and history, but it is clearly addressed to a Christian audience, containing numerous references to the Christian God, and using Christian phrasing and metaphor. The monster Grendel, for example, is described as a descendant of the biblical Cain. In fact, the only fragment of poetry dating to the pagan era that has not undergone edits by Christian editors is the Finnsburgh Fragment.
Beliefs
The Anglo-Saxons believed in supernatural creatures such as elves, dwarves and giants ("Etins") who often brought harm to men. It is likely that they believed in Wyrd (German "werden"), usually translated as "fate," although the modern term fate does little justice to the true meaning of wyrd.
Being a Germanic people, the Anglo-Saxons worshiped the same gods as the Norse and other Germanic peoples. The names are slightly different due to the differences in language among the Germanic peoples. For example, Thunor of the Anglo-Saxons was the same god as Thor of the Norse and Donar of the Germans. Likewise, Woden of the Anglo-Saxons is the same as Odin among the Norse and Wotan of the Germans.
The Gods
The Ése
The Ése correspond to the Norse Æsir.
Woden, the leader of the Wild Hunt and the one who carries off the dead, is one of the chief gods of the Anglo-Saxons before the Christian era. He was held to be the ancestor of Hengest and Horsa, two legendary figures from early English history and most of the early Anglo-Saxon kings claimed descent from Woden. He gives us the modern Wednesday ("Woden's day").
Thunor, is the god of thunder, who rules the storms and sky. He also protects mankind from the giants. He was the god of the common people within the heathen community. His name gives rise to the modern Thursday ("Thunor's Day").
Fríge is the goddess of love, and is the wife of Woden. She is one of the most powerful Goddesses, this position being threatened only by Freya. Her day is Friday but there is also the belief that Friday is named for Freya instead.
Tiw is the god of warfare and battle, and gives us Tuesday ("Tiu's day"). Some people believe that he is a sky-god figure and formerly the chief god, replaced over the years by Woden.
The Wen
Ingui Fréy was one of the most popular Gods, after Thunor and Woden - there is evidence to suggest that Ingui was the most popular of the Anglo-Saxon deities, his cult later being replaced in popularity by that of the Ese. He is above all the god of fertility, bringing and fruitfulness to the crops, herds, and the folk. Though he is a fertility god, he is also connected to warfare to a degree; however, this warfare is defensive, as opposed to offensive, and is not to create havoc. After all, peace is necessary for a good harvest and a productive community, while needless warfare destroys any prospect of peace and fruitfulness. The Yngling royal line of Sweden claimed descent from him.
Freya, or Freo, is said to be the most beautiful of all the goddesses, and is therefore described as the goddess of love. She is not to be mistaken with Frige, however; Frigga's is love and marriage. It is likely that Freya directed Woden's Waelcyrge onto the battlefield to claim the dead soldiers. Like her brother, Fréy, she is connected to abundance and wealth; however, her wealth is in metals and gems. She is also a goddess of magic, having taught Woden "seithr".
Neorth is Frey and Freya's father, and is the god of the seas and commerce. He is called upon by fishermen and sailors who depend upon good seas. Like his son and daughter, his realm is that of wealth; namely, the wealth of the sea. He married the giantess Sceadu, though the marriage was not successful as neither of them could accept the other's element; Neorth his sea, and Sceadu her mountains.
Other Gods and Heroes
Hengest and Horsa, who are named in historical sources as leaders of the earliest Anglo-Saxon raids and settlements in the south, may also had deific status. The name Hengest means "stallion" and Horsa means "horse"; the horse in the Anglo-Saxon mythology is an important symbol.
Wayland is a mythic smith. Originally, he was an elvish being, a shape-changer like his wife, a swan maiden and Waelcyrge. His picture adorns the Franks Casket, an Anglo-Saxon royal box and was meant there to refer to wealth and partnership.
Eorthe, whose name means "Earth," is the wife of Woden and mother of Thunor. She is also the daughter of the Goddess Niht. Her worship is generally passive, as opposed to active, though she is called on for "might and main." Her latent strength can be seen in her son, Thunor.
Eostre, according to St. Bede, was a Goddess whose feast was celebrated in Spring. Bede asserts that the current Christian festival of Easter took its name from the Goddess's feast in "Eostur-monath" (April/Aprilis).
Niht is the Goddess of Night, and also the mother of Eorthe. The Norse night was the daughter of Narvi. She was married three times; the first to Naglfari by whom she had Aud; the second, to Annar by whom she had Eorthe; and the third to Dellinger Daeg.
Sigel is the Goddess of the Sun. Her day is, of course, Sunday.
Practices
Since Anglo-Saxon religion a subset of Germanic paganism in general, many of its central practices are also shared by other religions such as the religion of the Norse peoples.
Blót
November in Old English was known as blótmónath, as this passage points out:
"This month is called Novembris in Latin, and in our language the month of sacrifice, because our forefathers, when they were heathens, always sacrificed in this month, that is, that they took and devoted to their idols the cattle which they wished to offer."
It is significant to note that the English word "bless" ultimately derives from Proto-Germanic (the language that English and Norse come from) blothisojan (meaning "to smear with blood"), which denotes the sacrificial aspect of the term.
Symbel
A ritual drinking feast in which magical knowledge was achieved through drinking alcohol, usually mead. This magical knowledge is typically associated with the quest for good fortune, the wyrd. The participants at symbel other than the drinkers themselves were the symbelgifa, the giver of the symbel or host, the scop or poet (the entertainment), the alekeeper (the server of the ale), and the thyle who kept order.
It is possible that magical practice was common, and that water, tree and stone worship in various forms were also practiced by the Anglo-Saxons.
Modern Influence
The Germanic gods have affected elements of every day western life in most countries that speak Germanic languages. An example is some of the names of the days of the week. The names for Tuesday through Friday are named after Germanic gods. In English and Dutch, Saturday was named after the Roman god Saturn. This is because the 7-day week was invented by the Romans which ultimately shaped the calendar we use today and the English and the Dutch never substituted a god’s name for this day. Saturday is named after the Sabbath in German, and is called "washing day" in Scandinavia. Sunday and Monday are named after the Sun (or Sunne in Old English) and the Moon (Mōna in Old English).
Also, many place names such as Woodway House, Wansdyke, Thundersley and Frigedene are named after the old deities of the English people.
Modern popular culture
J.R.R. Tolkien's The Lord of the Rings was influenced by the myths of the Northern Europeans. As it became popular, parts of its fantasy world moved into how people see the fantasy genre. In almost any modern fantasy novel, you can find Germanic creatures like elves, dwarves, and giants. Tolkien was also strongly influenced by his experiences fighting during the First World War and created his own mythology, drawing heavily from Anglo Saxon myths as well as Irish and Welsh. Thus he wrote the books in which he created over 30,000 years of history within The Simarillion, of which the entire Lord of the Rings storyline only takes up a small part of.
References
English mythology |
Romeo Benetti (born 20 October 1945) is an Italian former footballer. He played for the Italian national team.
Club career statistics
|-
|1963-64||Bolzano||Serie D||32||10
|-
|1964-65||Siena||Serie C||31||7
|-
|1965-66||rowspan="2"|Taranto||rowspan="2"|Serie C||30||7
|-
|1966-67||33||4
|-
|1967-68||Palermo||Serie B||35||2
|-
|1968-69||Juventus||Serie A||24||1
|-
|1969-70||Sampdoria||Serie A||27||2
|-
|1970-71||rowspan="6"|Milan||rowspan="6"|Serie A||28||6
|-
|1971-72||29||4
|-
|1972-73||29||7
|-
|1973-74||26||5
|-
|1974-75||28||5
|-
|1975-76||30||5
|-
|1976-77||rowspan="3"|Juventus||rowspan="3"|Serie A||30||4
|-
|1977-78||27||5
|-
|1978-79||26||3
|-
|1979-80||rowspan="2"|Roma||rowspan="2"|Serie A||25||1
|-
|1980-81||2||0
491||78
491||78
|}
International career statistics
|-
|1971||3||0
|-
|1972||4||0
|-
|1973||6||0
|-
|1974||6||0
|-
|1975||5||0
|-
|1976||8||0
|-
|1977||6||1
|-
|1978||12||1
|-
|1979||1||0
|-
|1980||4||0
|-
!Total||55||2
|}
Honours
Club
Juventus
Serie A: 1976–77, 1977–78
UEFA Cup: 1976–77
Coppa Italia: 1978–79
Milan
Coppa Italia: 1971–72, 1972–73
UEFA Cup Winners Cup: 1972–73
Roma
Coppa Italia: 1979–80, 1980–81
Palermo
Serie B: 1967–68
International
Italy
FIFA World Cup: 1978 (Fourth place)
UEFA European Championship: 1980 (Fourth place)
References
1945 births
Living people
1974 FIFA World Cup players
1978 FIFA World Cup players
Italian footballers
People from Verona
Sportspeople from Veneto |
488 MESSRS. ADAMS AND ANGAS ON NEW LAND-SHELLS. [June 6,
sile organ in a very subordinate manner only. This defect is com-
pensated by the development of an additional sharp deuticle at the
inner base of cach claw, and of a spine vertically projecting from the
flexor side of each finger and toe, which must immensely strengthen
the power of the animal for holding on to branches, &c.”’ *
The posterior extremities are short, the legs very short and thick ;
and the outer and inner toes are shorter and much thicker than the
others, as in Nyetinomus ; but they are not fringed with long hairs.
The feet are remarkably large, and much rotated outwards and for-
wards, so as to allow of easy progression. The structure of the sole
of the foot and of the inferior surface of the leg is very peculiar, and
is well shown in the accompanying woodcut (fig. 0). The plantar
surface, including the toes, is covered with soft and very lax integu-
ment, deeply wrinkled ; and each toe is marked by a central longitu-
dinal groove with short grooves at right angles to it, as in the genus
Hemidactylus (Geckotidie). The lax wrinkled integument covering
the sole of the foot is continued along the inferior flattened surface
of the ankle and leg.
All these peculiarities of structure must accompany some corre-
sponding peculiarities in the habits of this species. As the denticle
at the base of the claw in Rampholeon spectrum evidently compen-
sates that animal for the shortness of its tail, which is so effective a
prehensile organ in other Chameleons, so I have no doubt the den-
ticle at the base of the claw in Mystacina tuberculata compensates
that species exceptionally for the imperfect condition of the fore
limbs as organs of prehension; and this, taken into consideration
with the peculiar manner in which the wings are protected from in-
jury when not employed in flying, and with the manifestly adhesive
nature of the sole of the foct and inferior surface of the legs, lead
me to believe that this species hunts for its insect food, not only in
the air, but also on the branches and leaves of trees, among which its
peculiarities of structure most probably enable it to walk about with
security and ease.
6. Descriptions of five new Species of Land-Shclls from
Madagascar, New Guinea, Central Australia, and the
Solomon Islands. By Henry <Avams, F.L.S., and
Gerorce Frencn Ancas, C.M.Z.S. & F.L.S.
[Received May 29, 1876.]
(Plate XLVII.)
Wevix MALANTENsSIS, n. sp. (Plate XLVII. figs. 1, 2, 3.)
Shell imperforate, trochiform, rather solid, faintly obliquely stri-
ated, whitish, ornamented with several broad or narrow tulvous or
dark chestnut bands, brown at the base; spire turbinate; whorls
* P, Z 8. 1874, p. H3, with a woodcut.
Fy, Sele Ei Nill
GBSowerby lth Hanhart mp
LAND SHELLS FROM NEW GUINE:
MADAGASCAR, & AUSTRALIA
1876.] MESSRS. ADAMS AND ANGAS ON NEW LAND-SITELLS 489
ie s]
53, rather convex, the last deseending in front ; aperture oblique, qua-
drately lunate ; peristome white, margins converging, united by a
faint callus, right margin slightly sinuons, a little ‘expanded and re-
flexed, columellar margin dilated above aud a little excavated.
Diam. may. 25, min. 22, alt. 22 mill
Hab. Malanta Islands, Solomon Archipelago.
This species differs from J. guadaleanarensis, Cox, in being more
conical, in the last whorl being less inflated, descending in front, and
not angled at the periphery, and in the aperture being ‘smaller, and
the outer lip much less flattened and expanded, as w ell as by the ab-
sence of the black margin at the angle of reflexion behind, the outer
lip, and the purple spot on the columella, and in having the base
broadly stained and zoned with chestnut.
Herix comrie1, n. sp. (Plate XLVII. figs. 4, 5.)
Shell imperforate, conically semiglobose, rather solid, rugosely
spirally grooved, and obliquely finely striated, opaque, whitish’;
spire conoidal, obtuse; whorls 44, rather convex, the last descend-
ing, snbangulated at the periphery, somewhat flattened at the basc,
and a little excavated behind the aperture ; aperture diagonal, oval-
oblong, pale hrown within, peristome white, margins converging,
aie by a thin callus, right margin sinuous, mae expanded | and
reflexed ; columellar margin dilated and appressed.
Diam. maj. 27; min: 21, alt. 20 mill.
Jab. Shores of Huon Golf, South-east New Guinea.
This interesting species is allied to Helix brumeriexsis, Forbes,
but is rather smaller in size, and without the characteristie black lip
of the latter. It was discovered by Dr. Comrie, of H.M.S. < Basi-
lisk, after whom we have named it. In the same locality Dr,
Comrie obtained several specimens of M[elix brumeriensis, hitherto
known only by the single specimen in the British Museum, collected
by the late Mr. J. McGillivray at Bruner Island, during the voyage
of IL.M.S. ‘Rattlesnake,’ in Angust 1849.
IeLIx ROBILLARDI, n. sp. (Plate XLVH. figs. 6, 7.)
Shell umbilicated, orbicularly subglobose, rather solid obliquely
striated, whitish, with a pale brown shining epidermis, and orna-
mented with three very narrow dark brown bands, one being satural ;
spire depressedly conical, apex obtuse; whorls 5, moderately convex,
the last descending in front and ana. flattened at the base;
umbilicus open, funnel- -shaped ; aperture diagonal, truncately oval,
pale brown within; peristome with margins approximating, united
by a thin callus, the right margin slightly flexuons, expanded, and a
little reflexed ; the columellar margin ‘thickened, reflexed, and dilated
above.
Diam. maj. 32, min. 27, alt. 20 mill.
Hab. South-west Madagascar (Coll, Sir D. Barclay).
Tlenix rENERIFFENSIS, n. spe (Plate XLVII figs. 8, 9.)
Shell narrowly nmbilieated, depressedly trochiform, carinated, very
490 MR. E. L. LAYARD ON THE BIRDS [June §,
thin, subpellucid, shining, pale olive-green, finely obliquely striated
throughout and decussated above with very minute concentric rugose
strice: spire conical, apex obtuse; whorls 6, nearly flat, the last not
descending in front, inflated below ; aperture diagonal, large, angu-
larly elliptic; peristome thin, simple; columellar margin slightly
reflexed over the umbilicus.
Diam. maj. 33, min. 27, alt. 24 mill.
Hab. Feneriffa Islands, North-west Madagascar (Coll. Sir D.
Barclay).
HELIX EYREL n. sp. (Plate XLVII. figs. 10-12.)
Shell widely umbilicated, subplanorbular, rather thin, obliquely
striated, and under the lens minutely granulated, light brown, pale
below; spire flattened; whorls 5, a little convex, the last rounded
and slightly descending ; aperture oblique, lunate ; peristome flesh-
coloured, margins approximating, thickened, and slightly expanded.
Diam. maj. 17, min. 144, alt. 64 mill.
Hab. Shores of Lake Eyre, Central Australia.
This is another species of the peculiar discoidal group of Telices
(Angasella, A. Ad.) from the arid regions of Central Australia, to
which M. eyréopleura, Ptr. and H. phillipstana, Ang., also belong.
EXPLANATION OF PLATE XLVII.
Figs, 1-3. Helix malantensis,
45 COMP,
6.7. —— robillardi.
8,9. —— feneriffensis.
10-12. —— eyrei.
7. Notes on the Birds of the Navigators’ and Friendly
Islands, with some Additions to the Ornithology of Fiji.
By E. L. Lavyarn, C.M.G., F.Z.8., &e., H.B.M. Consul
at New Caledonia.
[Received May 24, 1876.]
Recent visits to the Navigators’ and Friendly archipelagos having
enabled me to extend my knowledge of the avifauna of these two
groups of islands, so intimately connected with the ornithology of
Fiji, I offer the accompanying remarks for publication in the Pro-
ceedings of the Society as a sequel to my ‘Notes on Fijian Birds’
(P.Z.8. 1875, p- 423).
I will take first in order the Navigators’, and give a list of the
known species, commenting on them as I proceed.
l. STRIX DELICATULA, Gould.
This Australian White Owl is common throughout the islands, and
is the only Raptorial bird known on them. I frequently put it up
from among the cotton-bushes planted in rows between the cocoa-
|
384 Dr. Richardson’s Contributions to
divided at the summits, which are hispid : anthers forty to sixty, with
numerous cells, and furnished with pores at summits: a moniliform
cord at base of column: interior of perianth covered with variously
formed tubercles.
R. Patma. When expanded, two feet diameter, arising directly
from the root of the Cissus: disc of column concave; processes on
surface of disc numerous, of a pyramidal form, the summits of which
are entire and hispid : lower part of tube of perianth and column gla-
brous ; interior of perianth covered with variously formed tubercles :
anthers with cells and pores; number not mentioned: no moniliform
cord at base of column : antheriferous flower containing cavities filled
with spores, hence hermaphrodite.
R. Manillana. P1.VI. Bud, before expansion, two and a half inches
in diameter, arising from a cup three-fourths of an inch high, formed
by the thickened bark of the root of the Cissus; the bractez origina-
ting from the inner side of the upper edge of the cup; no appearance
of reticulation under the base: disc of column convex ; processes on
surface eleven, one of which is in the centre, the rest arranged around
it, their summits entire and hispid; lower part of tube of perianth
studded with thick glandular hairs ; anthers ten, with cells and pores
as in the other species; no moniliform cord at base of column; spo-
riferous cavities not apparent; flowers examined probably male; in-
terior of perianth covered with various-formed tubercles.
XLII.—Contributions to the Ichthyology of Australia. By
Joun Ricuarpson, M.D., F.R.S., &c., Inspector of
Hospitals, Haslar.
[Continued from p. 218.]
SEBASTES PERCOIDES, Percoid Sebastes.
Scorpena percoides, Solander, Pisces Austr. ined. p. 4.
—— , Parkins. drawings, vol. ii. pl. 16. No. 14.
Tis species was discovered on Cook’s first voyage on the
coast of New Zealand, off Cape Kidnappers, and at Motuaro in
Queen Charlotte’s Sound. Parkinson’s sketch is unfinished,
and but partially tinted, with some appended notes of the
markings, but is sufficiently characteristic to leave no doubt
of the fish being a Sebastes, and, from its slight armature, ap-
parently allied to inermis. Its colours are more varied than
those of any species described in the ‘ Histoire des Poissons.’
Solander’s short description includes very few details of form.
The height of the body is greatest about the middle of the pecto-
rals, and is contained three times and a half in the total length of
the fish, caudal included. The length of the head is a trifle greater
than the height of the body. The curves of the back and belly are
equal, and unite gradually with the profile of the head, which is
moderately and. regularly convex, particularly above. ‘The eye is
the Ichthyology of Australia. 385
rather large; the orbit being a little more than one-fourth of the
length of the head, and somewhat less than its own diameter from
the end of the snout. There is a strong recumbent spine on the
nasal bone, and perhaps a smaller one on the mesial line of the ver-
tex, but the superciliary ridge appears to be quite unarmed, the
figure merely showing a double row of dark dots or pits. The pre-
orbitar presents three angular corners, touching the limb of the max-
illary, and the preoperculum four on its curved under limb, the second
being more prominent and conical than the others. The infra-orbitar
ridge is not marked as it crosses the cheek, and two small eminences
are the only indications of the lateral occipital ridge. The temporal
ridge, as in the other Sebastes, is not visible. ‘There are two short
opercular spines separated by a small sinus. The scales are only
partially marked on the body, and on the head they are shown on
the gill-cover and upper part of the preoperculum only; but from
Solander’s phrase ‘ squamis tectum,’ we may infer that the head is,
as in the other Sebastes, extensively scaly.
The dorsal is steeply arched at the beginning, and but slightly
notched at the eleventh spine, which is only a little shorter than the
twelfth : the third and fourth are the tallest, and are equal to half
the height of the part of the body over which they stand: the
eleventh is half their height, and the first still shorter ; the membrane
slopes much behind each spine. The soft part of the fin rises higher
anteriorly than the tallest spines, and becomes lower behind. Its
corners are rounded, and its margin slightly concave. The lower
pectoral rays are thick, and project beyond the membrane. The
caudal is slightly concave on the margin, with rounded corners.
The tints partially laid on the sketch are red and lake, with much
orange, olive, and yellowish green. ‘The head is marbled with olive
and red. The blotches formed on the dorsal by the ends of the
transverse bands are irregular, and do not reach the margin of the
fin. On the spinous dorsal and pectoral there is much dark dotting
not noticed in the following description :—
‘“‘ SCORPZNA PERCOIDES. Piscis pedalis vel infra, diluté rubicundus,
fasciis quinque fuscis: prima per basin capitis; secunda in medio
pisce; tertia paulo pone secundam; quarta inter partem posteram
pinnæ dorsalis et analem, superné bifida; quinta ad basin pinne
caudalis. Oculi magni, vicini, pupilla nigra, iris incarnato-argentea.
Caput sordidè rubescens, subtus pallidum, squamis tectum : lamina
posterior posticè plumbea. Pinna dorsalis colore dorsi, eodemque
modo fasciata. Pinnæ pectorales latissimæ, extus basi maculâ mag-
na, fuscå, et in medio fascia obsoleta, subolivaceâ. Pinnæ ventrales
rubicundæ. Pinna analis rubicunda extus pallidior. Pinna cauda-
lis rubicunda, basi dilutior.” (Solander.)
SYNANCEIA TRACHYNIS (Nob.), Rough-vomered Hog-fish.
No. 8. of Mr. Gilbert’s collection.
According to the observations of the collector, this species
is not very abundant at Port Essington. “ It is mostly seen
386 Dr. Richardson’s Contributions to
in muddy places surrounding stones or rocks. Its native
name is < Wullerinden.’ ”
This fish agrees in general form, in the numbers of its rays
and in many of the details, with the descriptions given of
Synanceia horrida and brachio in the ‘ Histoire des Poissons,’
more particularly with the latter species; but as the posterior
dorsal spines are conspicuously lower than the anterior ones,
its preoperculum is armed with a spine, and it has vomerine
teeth, which both these species are stated to want, I have
given it a specific name expressive of the latter character,
though I regret that the want of access to examples of the
known species prevents me from detailing its other distinctive
marks. Most of the figures of Syn. horrida usually referred
to, having been drawn from dried and distorted specimens, are
defective, but a good one exists in the Banksian Library,
which was done at Otaheite, where the fish bears the name of
‘Ehohoo-pooa-pooa.’ From this our ¢rachynis differs in the
form of its dorsal, in the attachment of its pectoral fin being
more restricted, and in other characters. l
: Its form is well expressed by a phrase used in the work above
mentioned, ‘a short thick club:’ its height and thickness at the
pectorals are about equal ; its length, caudal excluded, is rather more
than twice as much. ‘The shape of the skull has a general agree-
ment with the description of that of horrida. There is the same
kind of bony eminence between the eyes, with a deep cavity in front,
and several pits on the sides, back and top; the same sudden de-
pression of the cranium behind the superciliary eminence ; the pre-
cipitous rising of the occiput, and the oblique and irregular but
somewhat rhomboidal plate on each temple. At the base of these
plates in front there is a round pit on each side which might be
readily mistaken for the orbits. The anterior and posterior walls of
the middle depression of the skull are vertical, not curved, as in
Bloch’s figure of S. horrida. ‘These parts are no doubt entirely
masked by the thick spongy skin of the recent fish, but the descrip-
tion is drawn up from the dried specimen, which was moistened to
elicit the forms of the cirrhi and the patterns of colour. The very
small eyes are situated (as shown in the figure of Synanceia grossa in
Hardwicke’s ‘ Indian Zoology’) in a triangular space formed between
the fore and hind limbs of the frontal eminence and a transverse
ligament, and have consequently a lateral aspect, differing in this
respect from brachio, and corresponding with horrida. The orifice
of the mouth opens upwards before the snout, in an arc of a circle,
and the under jaw, when depressed, projects half its own length be-
yond the edge of the intermaxillary. The teeth are short, and densely
villiform. The chevron of the vomer is rendered concave by the
rising of its obtuse lateral edges, and its surface is armed with villi-
form teeth still shorter than those of the jaws. ‘The tongue and
palate bones appear to be toothless. The first suborbitar is com-
the Ichthyology of Australia. 387
posed of several’smooth ridges, which radiate from a longitudinal one
and enclose five or six pits: its lower obtuse point, covered with
warty integument, projects partly over the limb of the maxillary :
behind this a shorter but acute point- projects downwards. The
second suborbitar, running backwards and rather downwards from
the middle of the first one, above the last-mentioned point, rises
into an obtuse conical eminence under the cheek, from whence a
strong ridge is continued to the angle of the preoperculum. A much
less conspicuous ridge runs to the base of the preopercular spine,
and a forked one tends upwards in the direction of the posterior
frontal plate, to which it is joined by a fold of skin or a mucous canal
representing the posterior suborbitars.
The lower limb of the preoperculum is somewhat arched, and the
upper one straight and slightly inclined backwards; the angle they
form rather exceeds a right one, and at their junction there is a flat,
obtuse, projecting point covered with warty skin. ‘Three smaller
points similarly covered exist on the lower limb; and from the lower
third of the ascending limb there rises a conical obtuse point, from
behind which there issues a spine that inclines backwards over the
anterior ridge of the operculum. In the ‘ Histoire des Poissons’ it
is stated of Syn. brachio, that “* aucune des pièces de la téte west épi-
neuse.” In our specimen the preopercular spine is a quarter of an
inch long, and has the usual translucency of a spinous point, although
it appears, like the other bony projections on the head, to have been
well covered with warty skin in the recent fish. Three cylindrical
ridges, like ribs, radiate from the base of the operculum, shine
through the integument, and end in obtuse points a little within the
verge of the skinny border of the gill-cover. A fourth ridge or rib,
apparently belonging to the suboperculum, runs obliquely from un-
der the tip of the second opercular ridge to the tip of the upper one,
supporting the little tapering flap which forms the extreme point of
the gill-cover, and lies over the upper angle of the branchial open-
ing. These parts having been sewed up in preparing the specimen,
I am unable to ascertain with certainty whether there be actually a
small ring above this tip, as in S. horrida, or merely a loop or angle
of the gill-opening, but am inclined to believe that the latter was the
case.
The skin, when moistened, becomes mucous and spongy. The
lips are fringed by many short, divided filaments, those on the lower
jaw being mostly palmated. On the extreme edge of the snout, near
the upper point of the suborbitar of each side, there is a little simple
barbel. The body is studded with soft, rounded, wrinkled warts,
each having a firm central point. ‘These warts are largest on the
shoulder, and become much smaller, and are further apart, on the
belly. The skin, for a finger’s breadth along the base of the dorsal,
has few or no warts. The lateral line is furnished with about twelve
thick, sessile, wart-like cirrhi, the last of which is placed on the basal
quarter of the caudal, between its middle rays.
Rays :—B.7; P.16; V. 1/5; D.18|6; A. 3|5; C. 13.
Seven branchial rays can be counted on the left side of the fish,
388 Dr. Richardson’s Contributions to
the two lower ones being much more slender than the rest. The
pectorals are oblique, and coarsely crenated by the projection of the
ends of the rays and notching of the membrane. The space between
the fins on the throat is greater than that occupied by the attach-
ment of each fin to the humeral bones. The length of the pectoral,
measured from the lowest and shortest ray to the edge of the upper
rounded part, is exactly equal to one-third of the total length of the
fish, caudal included, or a little more than the distance between the
upper lip and tip of the gill-flap. The ventrals measure half the ex-
treme length of the pectorals, and are bound lengthwise to the belly
up to their tips. The dorsal commences immediately behind the oc-
ciput, the three first rays rising from a depression which is flanked
by the reverted temporal plates. ‘The second spine is the tallest,
and the membrane of all the three is deeply notched, particularly
behind the third one, where it descends to the base of the fourth
spine. These three spines also alternate more to the right and left
side of the membrane than the spines which follow. ‘The fourth
spine equals the first or third one in height, and the succeeding ones
shorten very gradually to the ninth and tenth, which are about
one-third shorter. The three following spines increase successively
in height, and more rapidly, so that the twelfth equals the first, third
and fourth, and the thirteenth is the tallest of all the spines; but it
is overtopped by about one-third of the soft fin: this is rounded, its
three middle rays are the tallest, and the sixth and last ray is forked
to the base, is shorter than the rest, and is bound to the tail by an
edging of membrane which runs from its tip to the base of the caudal.
The rays of the anal are very oblique, and though about as long as
those of the soft dorsal, the fin does not rise nearly so high : the last
ray is bound down its whole length to the tail, but the membrane
does not run from its tip to the caudal: the three spines are short,
curve backwards, and are not pungent. The caudal is small and
rounded, and contains thirteen rays, the two extreme ones being
shorter than the rest. All the fins are enveloped in thick skin, which
towards the tips of the rays is rough and warty. This is especially
the case on the dorsal spines.
The colour of the specimen, when moistened, was dark brown,
paler towards the ventral surface. The pectorals and caudal ap-
peared dark at their tips, and were crossed on their basal halves by
two conspicuous whitish or pale yellow bands, and several streaks
on a brown ground. The soft dorsal and anal were crossed by pale,
oblique bands.
j Dimensions. inches, lines.
Length from edge of snout to end of caudal fin .........sseeseees to. gi
a = base of ditto .........e0000. 8 8
TEC E PERAE- cog, 6 8
tip of gill-flap .........04. 2 10
$$ ——— first dorsal spine ......... 2 E
EIAS AL VENTOS. TT, Dira, A N E. Na 40
Thickness ‘at pectorals! iiai os ob. stead awe ER Me teens ELT ogee. 3. «6
Height of second dorsal spine ........s.sescoeeeeeee e Sys eS. ais) 0, ¥9
oi) a Tree ih 0 63
the Ichthyology of Australia. 389
DIMENSIONS. inches. lines.
Height of thirteenth .....cs.1. ccsececeseneeseveesevecs RAR Tip 0 8
of soft dorsal......... Bocas ges c'est ob bles won du vinlesn soe e 1 0
Extreme oblique length of pectorals ........cscscsccseeceeeeecece 8 6
Length of ventrals PIN. Wr... IAR e nEn Snes pba o diledi I N OF
space between pectorals ........++ yee ae 2. ina
SAME), ET 0s deli s Geis T EEE -0,88p - segue 2% I eile
Dr OMA WHOL AA TTD dees wndte dae onieie » eiihiniecioision one aciepas 0 6}
ScoLopsis LONGULUS (Nob.), Scolopsis of Torres Straits.
No. 32. Mr. Gilbert’s collection.
This Scolopsis was seen by Mr. Gilbert in Port eae |
but in the entrance of the harbour only. It has no striking
individual peculiarity by which it can be distinguished from
the known members of the genus, though none of the species
described in the ‘ Histoire des Poissons’ present the same
combination of external characters.
It is an elongated species, the height of its body being only one-
fourth of the total length, caudal included. The length of the head
rather exceeds the height of the body. The cheeks, operculum, sub-
operculum and interoperculum are covered with scales regularly dis-
posed in oblique lines. The naked skin goes back on the forehead
as far as the posterior quarter of the orbit, and, as in Sc. temporalis,
runs out a little on the temple. The preorbitar and limb of the pre-
operculum are also naked. ‘The lower edge and rounded angle of
the preorbitar are quite entire, the angle does not project, and the
ascending edge of the bone is almost straight, being rendered slightly
concave, merely by the projection of the spinous point beneath the
orbit. ‘The edge of the bone is armed from this point nearly to the
angle by about ten small teeth; there is one small tooth on the se-
cond suborbitar, under the middle of the eye, pointing backwards,
and five or six minute irregular ones farther back, but no spine on
the suborbitar chain which points forwards. The anterior margin
of the orbit rises into a small obtuse eminence between the nostrils
and the eye, as in the Siganoidee. ‘The preoperculum has a convex
under-limb, with a largely rounded angle, both quite entire. The
ascending limb is equally and acutely toothed from its upper end
to near the round of the angle. None of the teeth are everted. The
opercular spine, very short, not pungent and placed high up, bears a
strong likeness to the spine of a Helotes. ‘There are no grooves on
the operculum, which is entirely covered with scales, concealing com-
pletely its junction with the suboperculum. The supra-scapular re-
sembles a scale with a strongly toothed edge, and a row of scales, di-
stinguished from the others by darker integument and grooved bases,
extends from it in an oblique direction across the nape. The naked
skin of the head is full of pores.
The scales of the body are closely and conspicuously toothed on
the margin. They are pretty large, there being only thirty-nine in
a row between the gill-opening and the caudal, not reckoning a few
small ones on the base of the fin; and thirteen or fourteen in a ver-
390 Dr. Richardson’s Contributions to
tical row, two of which are above the lateral line. ‘The lateral line
runs straight until it arrives under the posterior part of the dorsal,
when it makes a descending curve and becomes straight again; it is
composed of scales smaller than the others, as in Sc. Vosmert.
Rays :—Br. 5; D.10)9, the last one divided; A. ah MeO
154; V. 1/5.
The dorsal spines are slender and acute; the fourth is the tallest,
and the tenth is a little shorter than the second, but one-third longer
than the first, which again is nearly half the length of the fourth.
The third is the longest of the anal spines, and the first is nearly half
as long as the second one. The ventrals are drawn out into a short
filamentous tip, The caudal is lunate on the margin, the upper lobe
being a little longer than the lower one.
The colours of the dried specimen have faded, but a pale band can
still be traced from the upper part of the gill-opening to the caudal
fin, coinciding with the lateral line after its curve. There were
perhaps two other stripes higher on the back, but the vestiges of
them are very obscure. The belly below the level of the pectoral
is pale. The scales of the back and sides are each marked by a
dark stripe parallel to its exterior margin.
DIMENSIONS. inches. lines.
Length from intermaxillary symphysis to tip of tail ....... kirah 6 11
m hase of caudal......... 5 8
$$ m anal fin ..........0s00 3 9
<<. _______________—. dorsal fin ..........ce00e 1 10
m tip of opercular spine 1 9%
—— centre of eye ......... 0 11
BP IATROOET GUPNIT T T a oainiciin 000 a0 on scisilgleisiniaias E at 0 5
Length of pectorals......... ramets. weston Pea TUN: ct Nags i
ventral spine ......... a a ot a nef - Fevle sae 0 8$
-= ere a i aa eer A 1 3
Height of fourth dorsal spine sssssessesoeseseo onn wags ae wes Da Dd
WON Lay OF T ian ose ny lis aiivesidceses Hage. ack ee cout ME
third anal spine ............ MTT E aea Oe
— BN TAE OTM Te. oe o DEI NN Mea MENSA 0 8
Length of upper caudal lobe .........c.sccccseeers gtd. Aili ING 1 5
central vays.Of diftews...35 00st ie csce sssi W oben fis. EDs OF
Depth of caudal fork ...... E ee st E R D esas eo. Oo 4
AMPHIPRION MELANOSTOLUS (Nod.), Black-bodied Amphi-
prion.
No. 26. Lieut. Emery’s drawings.
Lieut. Emery’s portfolio contains a drawing of an Amphi-
prion taken at Depuch Island, which resembles the polymnus
of Bloch, It is less elevated at the pectoral fins, and its soft
dorsal and anal are rounded and not angular, but its form in
other respects is much like that of Anthias Clarckit (Ben.
Fishes of Ceylon, No. 29), Its resemblance to a Chinese Am-
phiprion, which 1s perhaps the chrysopterus of the ‘ Histoire
des Poissons,’ is still more striking, the chief difference in form
the Ichthyology of Austraha. 391
being that the latter has the caudal shortly swallow-tailed,
while in melanostolus that fin has a shallow crescentic mar-
gin with the angles slightly rounded. In colours it approaches
most nearly to the Amph. xanthurus (C. and V., v. p. 402),
which is swallow-tailed like the Chinese one.
The three vertical bands of medanostolus are white ; the head, body
and fins, the caudal and pectoral excepted, are black. The first vertical
band descends from before the dorsal, nearly touches the eye, and
dilates so as to take in the whole gill-cover and the cheek nearly to
the mouth; it is then continued downwards to join its fellow on the
under surface of the head. The'posterior edge of the gill-cover is
fawn-coloured, but the breast is black like the rest of the body. The
second band begins by a triangular tip on the three or four first
jointed rays of the dorsal, is moderately broad, and terminates on the
belly immediately before the anal. The base of the pectoral is black,
the rest of it primrose-yellow. ‘The caudal is of a paler yellow tint,
and a narrow oblique white band, broadest above, separates it from
the black tail. The soft dorsal has a narrow yellow border.
The individual from which the drawing was made measured two
inches and three-quarters in length.
AMPHIPRION? RUBROCINCTUS (Nob.), Red-banded Amphi-
prion ?
No. 25. Lieut. Emery’s drawings.
This fish, judging merely from its general form and the dis-
tribution of its vertical bands, is also an Amphiprion, though
probably, from the minuteness of the specimen, the drawing
does not distinctly show the peculiar form and armature of
the preoperculum and gill-cover. The length of the indivi-
dual, which was captured at Depuch Island, was an inch and
a quarter.
The head is covered with scales, the depression of the dorsal at
the junction of its spinous and jointed portions is very slight, and
the caudal fin is much rounded, like that of bifasciatus. The mouth
is lower down than that of melanostolus or Clarckii, and opens di-
rectly forwards, the snout is obtuse and fully as long as the lower
jaw, and the profile from the mouth to the dorsal is boldly arched.
The body is black ; the under jaw, throat and breast, the distal
half of the tail, and all the fins are vermilion-red. The bars are
white: the nuchal one, which is the widest of the three, narrows
gradually as it descends ; the middle one begins by an angular point
at the commencement of the soft dorsal, is narrow throughout, is
curved boldly, with the concavity towards the tail, and terminates
at the anus, The third bar, which is also narrow, encircles the tail,
separating the red base and membrane of the caudal from the black
of the body. In Lieutenant Emery’s figures of this and the preceding
species, the spinous rays of the dorsal are represented as exceeding
ten, the usual number in the genus.
392 Dr. Richardson on the Ichthyology of Australia.
Paerus LATUS, Solander’s Pagrus.
Sciena lata, Solander, Pisces Austr., p.25. Parkins., pl. 72.
aurata, G. Forster, pl. 208? =
On Cook’s first voyage a sparoid fish was taken on the
coast of New Zealand, which was described by Solander and
figured by Parkinson under the appellation of Sciena lata, but
which seems afterwards to have been considered by some one
as the Sparus erythrinus of Linnzus,-that name being written
in pencil under the figure. It is however evidently a Pagrus,
and a species nearly related to guttulatus and micropterus.
Solander’s description, which 1s subjoined, with the omission
of some passages relating to generic characters only, does not
accord so closely with the short notices of these species in the
‘Histoire des Poissons’ as to permit us to refer it to either of
them ; yet having neither authentic specimens nor figures to
compare with Parkinson’s drawing, I cannot point out their
distinctive characters in detail. In the soft part of the dorsal
being higher than the spinous part, Solander’s fish resembles
micropterus, but that species has only two small anal spines ;
the size of the specimen was greater than the examples of gut-
tulatus or micropterus mentioned by Cuvier, which were from
five to nine inches in length.
s Sciena lata (fig. pict.). Habitat in oceano Australiam alluente
inter Opooragi et Owhooragi. Corpus ovato-oblongum, compressum.
Caput breve, declive, obtusum, infra et intra oculos nudum, in ver-
tice squamosum; squamis parvis. Laminz operculorum squamis
majusculis tectæ. Labia crassa, carnosa. Maxilla superior paulo
longior. Dentes tantummodo in maxillis et fauce. Dentes maxillares
duplici serie dispositi ; exteriores conici, obtusiusculi, interiores ro-
tundati, subhæmisphærici. Ods. Anticè intra seriem interiorem,
nonnulli parvi, rotundati sparsi ; faucium subulati, majusculi, parum
inflexi. Oculi magni, iris argentea, nebulis ferrugineis, pupilla
magna nigra. Pinna dorsalis, longa, 22-radiata; radiis 12 anterio-
ribus spinosis paulo longioribus. Pinna ani 12-radiata, radiis tribus
anterioribus spinosis, reliquis muticis, duobus posticis approximatis.
Pinnæ pectorales lanceolatæ, paulò pone medium trunci extensæ,
14-radiate. Pinnæ ventrales, oblongæ, acutæ, pectoralibus 4 brevi-
oribus. Pinna caudalis 17-radiata, bifurca, lobis acutis, inferiore bre-
viore. Squamæ majusculæ, dure, adhærentes. Color. Piscis totus
nitens, e rubicundo argenteus, fasciis quinque `latis obsoletis, altius
rubicundis : 1™* pone caput, 24 in medio pisce, 3t? supra initium
pinne analis, 4 inter finem pinnæ dorsalis et analis, 5“ in ultima
caudâ. Obs. Gula, pectus et abdomen albæ immaculatæ. In dorso,
præcipueque propè lineam lateralem, maculæ plurimæ rotundæ e cæ-
ruleo argenteæ, sparsæ. Pinna dorsalis dilutè rubicunda, maculis ro-
tundis glaucis adspersa. Pinnæ pectorales rubicundæ. Pinnæ ven-
trales albidæ, in medio glaucescentes. Pinna analis albida, posticè
glauca. Pinna caudalis rubra, margine inferiore albo. Diameter
|
كم
00
]عمط 2111 وأنا تنام
18011 نع 0131 ملكا 11
1118 5
111 8171:1718 (124711آ1
20118011017
د 7 ممصي لي م د ا 2 02-2 : 8 2 5 -
9 3 1 و ب ا ومسي ةج بوانه الجوتمي بوداي 010 4 فوج حر 0 - مع و ع 571 0
ا 4 97 : عد
ف : 9 .
0
' 5
5 5
وان 000
عدي.. 5 .
| وم كه | ١ كلق ل و ةمح هد ا ل لعي 05 4# 5 3 3
أ -5-5 25 جد عدي مي ودعب ات جره دما ا نيه 0 سحت او عو له يي ل وبي يي وت -- :
ا السو
ا - 1
أ 5 4 5 > 52 3
ا 7 3 1 3
5 . ب
5 9 ب 5 04
3
1 5
ا ١ 7
| + و
1
ا
1
1
ا ٠ 1
١ 5 / 1
1 8
٠ 4 1
0
ا
١
0 1
٠ , 1 5
ا ال
1١ ١ 5 5
١ 5 5 7 5
1 2
4 8 5
1
1١ 4
3 1
هُ 3
4
7
1
9 1
1 1
١
ا /
1
0
1 7#"
1
1 ,
َ
7
1 أ
5 3
6 1
8 . 2 51
١ ا
0
3
7
سد ل مسح خسن توئايية 1
2 5 ني
1
ع 1 5 7
١ ١
0 . : :
0 0
2 3
وده 3 3 3 3
: 5
ودريو دمصي ب
"به
لس سس سمط سس هس ضيب به
١
0
١
17
١
مك بان نالع . .
المضا إلا أوك 6
1 هود
فى وجود الله 1
0
ا و7
ملا
5 داللهءء.
كيف ابجوب
0 ظ
هوات إن وحود ظ
وجود الله اولاسى ذ
ْ 1
بولس
| برهن
ويجودأ 0
0 ا 1
النطوة تزف سخلق العام يان
لإهوته
و
وررته السرمرية
2
بان يلور :
1 -
0 صائع «
مده
سا 17 وفى: 2
ب العلدين | قا
مسكقارة
لعنودى بيات
قبل اشعيا البىئنكال اليه بقنصضده ووزنك
العويب:. متتخاو لك إعبايه ده الاريك
ووزت الجبال 1 لزان سو ٠
٠ نانيك امن برالاسا
0 ا
ين 0 وبأ لاسرا ولراك
ينا كنك فخي بون لاه
ايه
بالنقاق وييازى الصاحمين مايقول الرسول عن :
الام الث يظروت | النادوس ملويا فى قار لوسر
شاضراايضا ضير ا وماببنها مشتكية او
بئذ رو ٠١: فول نشي فين اال شعار. 0
عأوؤاض تومن لو : ألا بأ نطكن اذ نعرف انتانسلك
والطيق الع إخزناها برو أن راد راتت
5
ظ الع 0 ظ
“الك ملإلكئاب امقس" قال الئواين اذهبجمن
روحك .ومن وحجهك اين أرب و صعرث الى
الساء قات هناك وان نزلت الى اليديرفانت
ْ حار وان إخذت بحذاحي نىكالشروسات فى)
اقاح و الج رفان هناك برك هديف و
مزبور جا اوم وه ور |:م 1
البراية والهبابة قول الي كين والزىكاث
إلى باق لقأو رعركل نج ع ٠ ملم: 0م يَضُول
ها به يان يسان عاض عالسماز سال
لبس تسعك وإر؟» 01 يغول الست انا املله
السباء و الارض بول ألمب ولإحاجة اكرارالشوهر
لان اللئابٍ بفصض وجود انه
ا
6 و ارد أن وجوده ١
خبرمعلول اماك ار 0
واجب الوجود “بسر
عجالت:
| 95 ر 0000
_- 5-7 هلين طبيعية وادبية
سبي بيني" ظ
2 صنانه الجيحيةىازايته به التغير.
وحضورء هِ فى كل مكان ووررته ع وعليه
بكلع وروحانيته وحائتح
4 الية النه 0 ظ
رله الله تيقد بهم
اله باه عاب وغر عدي الاتتاء وما
لولف سو عن احم تخ كون له
الحبوة دار وهنء لغبوة ليست الاضرودجسم
وجوب ويجوده ليجع ل منالموال بان يلون لوجوده
برابة اونا نافررت نقصان اوتٍصل فيه تغير
1 ظ ما |وبكرن له نباية ؤامئا هوازفف 7 أندمخص
1 ظ اللفط وبالضرورة هوازى برون دراب لامهابة
0ه انه لكات عر الوجود لكانث بدابة وحور. عبر 2 !
بدوت علة سابقة لانالىر الحض لايلن '
انيكصل وجوجاما ذان كان سبعاله الألان 1
المطلق فالنتيدة اندازلى فاذا وحود اسه هو ١ )
بأ لضرورة
؛ 6 2
كما
75
55 ل ني 0727| |[|[|[ز[ز[ز[ز 1 ز1 1 1ز2(2171011011[101(ظ1ظ0 يسيب د سي يتيوييت و ووو و اد ...يي ةد
4 2 زا ويك رون . وحن بجوي 9# ار جا اد ١ جع و بام و ال و ني ا 001 ١
3
يبو ييؤشييت ابن اب يييتشتتربي يبر يجيا اتات دك - ةس ين جو . د
9
الضرورة الطبيعيّة للاذليّة ْ وأوكادهنا
غامضي علينا لان عدم وحوده أعمض من زم
دجمهم اللذلوقات ١
2 فى شسبارة اكت المقيشة فازلية
النه
بع 37 ا 0 6ت
:7 ىى ليه جرأ نبا ماورد فى مزه : 1
كرسبيك مبياء مز الذر 00
ومز وف :ء لان تب[ان تكون الجبال وتخلق لاض
والأسياوئة 1 انث هوانته وغ
لا نالف مسد ينيك يارب مثل نوم امس
ومز وى : 4إ إها اليه مو ملكنا قبل الرغور ولك
صا؟: لم ووق هناك باسالب !لاله السرهرف
واش ٠غ :8ع اساغرقت ا وتشهعت الهسرمرى اليب
خلق اطراف /لارض و4 : ٠١ لتعاموا وتومنوااف
وتغُموااف اناعوقبّلى ميج ب[اله وبعدىلابثوت
اناه واناهوالب وارهياء! : ٠١ اماالب مواله
حؤهوالهى وملكسرمرى ودا :1 لاندعر
الإلياك ولاق الرهور وماكوته لايتبرد وقررته
حوّالى لايد ورر 1:٠١ واس لالحا بدلابيك)
ورو|؛ مدركة .اتات قزري السرضيئة
لاهوته حى
. 0 - التغير
دسم , ماظو: و عدم
م 2 اعزاة ايعان بوتي طقلياه
وجتاعدت ان عدم التقيرق اله سعدانه نيبن
واب وجوده از لان ذات قولك وجب جود
صن #كالبة المغيراوالمقلب . ويقفالغن سبحا
أنهوامس واليوم والى اير . والتغيريتضن برابة
لاهوق لهال ا فايته ٠ إن لريلن سجعانه
عر التغبيرلس دادقم نش.,ك بوم مأ ولا ناليد بوحجودة
[ كانك الايرئ . 0 ميب ا
بشعى أن أكون بروك تغير ولا ظلال الاعوجاجج .
وفضلدهن ذلك يتضي من الكتب والعقل ان
اله طرمتغي زر وان 1 تكالائه ومقأاصره .
واراه فغايا: العظهة فىكل تصرؤانته شير
مرخاره “ قحال واحد لانه بنك رواحد ولايقدر
أحر يسند أذكاره ه ومأرضبيتك مفسه
سس س ماع البراهين من اللتب المقرسة
بعبر
١/
مثربا ماورد فى مل »: د اف انا الرب لاأسير
. وإ بع | ! 19 ذلك الذى لس عدر تغيير ولا
ظل دورات مناه : م» أفى لاح ماميلة دكن
الى جما الاجيال وانت يارب من اليد أسسستثك
الارض والسبوات من قل يبك . هن يبدب
وانت با وكلينكالثوب يبليت وتَطْؤنكالرداع .
ستيان .وانتكااتت وسنوك لن ننه
اند ل الانسأن يالاض ونأسف ف قل
ج إن الكب المقسة سسعمل الكلام المواقم.
للحة الطوخية 0 0
حزن لبس هوالعئ انه نعالى تغبرى مقاصاك
فوغل الذليقة السّابن بل تشيرافى اشعاره بالمظر
الى حال العالملخاضرالزى هوحال الفساد والساف
لان ايّه ليس برك يَلْرب ولاابنانسان اندم
فلعلء قال ولايفعل وتكلر ولايكهل قوله عدم» :4
تع يقولك اده مفيرمتغيرانه بنظرالى
س هل تع بقولك أنه سل ؛
خلابته نظرا واحنًا فى كل حابن وبهامام معاملة
8
٠ واحدة
ج انم صفات النَّه امور ودر
فب د الدّرانية كو بيغض الاب هون اصرار» . ظ
عوالخطية ومق أب وطلبالوياسة وكزه خطرة
شوجبه نظرا التداسة .وامما التفيرعنايحصل
فى خلايقه . تعى ان الحئطاة ينتقاون من)
حال عضبه لى حال رضاه ح 07
قاذت انه موعب عنم النغير ى للططية وكبله
للفراسة . فلنا.ك مجحل
بعاييه وعد ظ
تتاو وفررته مودت
يعر م مخييره لي دك
0 مقاصله بعابة 5 والحودة
للش دم السنة اهدر
6 جويسة مورلا المطلق التمقه لكى
7 ؛اخلايقه كود تَُ على ونيقة يانه يمل
مواعيده للطايعين وتربياته للعصاة فاذاكت
ولا -
انع 0 ا بسكن ,لإ كال عليه
ظ من لايق
س موسق الول انال حاضرفعكان
ج ال معن أنه ئيس خصو الى مكات واخر: وهنا
وفه دده ع
ظ جب[ ةاجتا وه ويغبرذلك
عخبرنا اسفارمويف .وايضاأ هو - بلس لكيه
يك معرم ىق ف الصاوة وألتام[ رحسب قياسه
بع فى ل | ع أن احبؤ/حدحفظ كلامى <
9 يا بدي ع مزلا
و عل تبرعن اغا ال إنه اشر فى كل كان
انعم حيث انمخلق الكل .ويل عذلوق ل تعلق
ظ ا اذكل كل مما ف
العفظ والتربير 0
سإ برهن حضوراننّه فكل مكان من الكنب
١:
المقرسة
© ماورد فى امل 8:2» هل قينا اسان
ظ علامارض .حأ السيا وسماء السهوات ليس ناتك
وق مز ١اجب| ٠ /ا :1 اين أذهب من روجك م 0ه
وحبهاك ابن أعراب 2 منظرت لاسا فأت
هناك : وأن نزت يت ال ب فانت حاض .وات
امال ان 1ه يي شد كييك
وفىارميا م» : 24 ألست إملاء السبوات والارص
فى قرقاللة
س) مأههو . مع إقول ان النّه قادرماوكلسئ
جح نا لانعى بؤدته تمالى علىكلبثى؛ تلاك
الثدة التق تصنع كلع عم بلتلك ١ القررة الوشبل
بهْعُ مان غله وفدرته تعالى يقوم بلونه قادرا
0 نع مما راد وعرالايناقض صدائه لازي
فلا يقد .لأنه: عدا 9-7 ا
3 .فلا يتدرعا اباد نوع 4 وعِلىعدم جاده ى
وقث واحد يان هنا محال
سوال
1
اكد ا تا وررة :الله ظ
عر إن الاتب المقيسة تبرعن وررة الله فى
عالن نكف منرباما وردق مز ع1 1 الميئلجبال
٠ + بطرم ق بالاشناد وفقذ اف -:ه| ذلك
بين الرف 0 ونته المتبعط ألقوف 2
٠>" ملك الملك وربالارباب واش .٠غ : عم ارقعوا
اطرافم الى العالاء 0 00
كرح برد جصرد 2
ا والترة والفشل ا 5
< 000 والافئئار والغلية والبربا:
ولك وحرك ماق السبوات وماق الارض . لك
. بإرب الملك وا ات مراع الروساء . ولك الابثار
والكرامة من عنرك وأنت سلطان الكل وببداك
التائيد والجرت . ويبرلك أن ” عل ونقوى الكل
وعبسب || : م فبالامان : عيراث العا ميل اثقنسيت
كلمة الله حئ لربيتكون ما يريما موظاصروار. ا
عايته
الزى دب ا بعزنه . ايى اللسلوية'
السبوات . أمزه العبارات وفيها
معلا لان الكتررت الشرحتباه :اننا
١
سيا فل انين رضنا .
ا رين جضاعيليا 7
علوريكف
س مامعنى الول أن انم شالربكلقك
ج أ ى الصفة الخ 'لها
00 لق هايعم بكلق
هذا ده ررك 9
0 "ع نس ميان هن كونه خالق
22 ظ
ضرورة يإ وردقاىهم؛ :»إن هذه
ل قارران تصنعبا بالتوة ولا
ترب أب القسة عل لخن
00 57
ميق بغي النّه وحكته وعهم . ما ابعد احا
لوعو سنتمناء وبسث 64:4
ظ السرار للرب المنا ومزنا؛ ٠١ فاحص الؤّلوب
و
!
|
ا
ا
1
1
ظ
0
١
ً. ا
١
١
٠
ليه ومز م١ : - لا نندت
والكلى | نْ
م 2
5 -< الى 9 نت
0 اده 5 8 2 ٠
ظ كد 0 ٠ أءن أذهب من رود
0 1# 0
َك موقامة ده امات
ذلك الرى مسد إمرر
ا بكل ها بجدث ع سيل .
ا م نأمة بالافعال العرضيح ظ
0 بالافعال جوري 23
34 بعرف مايصيب نسزام!ا 0 ًّ
هل هناك 0 7
لوث انبا لق : الى تان كاا ضيبم
أيه يتنو والغلاء قصل وتزدل خودت
0 4 ظ
وجعله واليا “وما ابشبه برايل قول يوسفلاخوتتمه 2١ '
ن انه ايسلى [مامكم لبنى لم بقية تك 0:/ ظ
ف روكذ الله
س ماهوهمعئ القول أن الله هوروح
أنه أله شي المساد ميزه عن المادة . فإان
كقوة عفلية وأدبية سمى رويحأ , هاكزا اتسحانه ظ
ونه . ولابعترالن يعبروت عباد : خارجية .بل
مطرالى استقامة القلب ونفاوة الضرم .فالاسان
انما بؤررعوان يشابه ادنّه بعظة روجه |وعمّله
وكاله . ولس ق خصايصه واغاله المسدية
لانها لا سسب ابا لله . وتتضر روحية الله ايضا
من صفانه لانه ا نكان حاضافى كل مكان وير
منظور ويفبرحدود تهو روح بالضرورة . وعلىذ لك
شرا دة الكتاب المقرس ,بو 001 انه روح والزن
هرون اله فيا لروح وللمق ينبى ان يسعهروا وتنك
:4 وها فكليك الرب من وسط النار وانة سأمعئ
صوت كلاهه . والكن إررزواصورة الاصوت|ا
فد و يوم
دسفت «مهس مرو ساد نت ل ل ؤي 0وويممسسصد الت لش ل رت عسي تمه اكه ان الماك ا 123 تس ته وم .> مناتتات حوعتة ازا عزنت مه ج االاه اات ااسيح» تووؤترا»:رحا»رطاروؤاة 5اااض» مسه »سه تس نات-.# جنك ...مسحت دحت مس تلص و لايس هس كسس مس ا ل تش ل 2 سس سمه -
0 2
ا
الرب فى-خورس من وسطأالشار .-
سس فاك كأن الله رونا منزها عن المادة قلياذا
بوصف فق الكتاب المقرسكان له أعضا جسرية
لير والعين والارث وعااشبه ذلك 2
إن يمنا قر !ستعبا سد
انا الكل . لانا
كته نسئيسيربا أ عليه
غراف لبعز صثات اند الذى ينوق اواك
اذاه وف كبفية وحوده وعلمد. فلابقدرالناى
ان يصاواا فى تصورات يوي ق ذلك الاعاف
سبي التقيب .فا لتاب عتبنا يتكلم عن صفات النّه
بست ل كلاما يعبربه غن الاجال ولجاسيات
البشربية. لان خيرذلك [ايكون مفبوما . فاليد
ترك عل فررة الله . وذلك لإن الييغذر البشرئف
ذلك و 0
قله
ظ ظ ظ ظ 5
| لحقيقى ان الاستقاد بوجود امن اله واحد قادر .
كلس مناافض العفل . ولالزوم لاكنز سس الم
ظ واحد . ولإبرهان عل وجود | ترصن له وأحد ١ ومن
ْ ظ هناكم بانه يوجد الد واحد فقط . وى كل مكان
ظ ْ ايضائرى وحزرة اللقصد ٠ وهنا برك شلوان النفاصد
ظ ْ هو واحد ٠ فالنو رمثلا لانم للنظر. فن هاعم ان
ذاثالزى صنع النورصنع العين . وبماان العمل
ظ بحخصاافكارا بواسطة العين, نستنئ ان الزوصفع» .
ْ ظ العسن حوصة العل . كالخ صنا كال الطبيمَة
الوجولنا مانظرنا وحدة ا مقصر . ومن همزا
ظ َم أنالوقررنا متخصاحناء النيقّة البعدى .كنا
ظ عجْد ذات البرهان عل ويحد اللقصد .و النتىه
ظ ان القاصد واحد . ثانه لوكان حالف الكاينات ورمها
ظ ٠ مصنيها منكاين أخربجتّظ عليه اولوانه صنع
ظ هنا العالروساسه مع اخر. لكان بعر منكليد
ظ شا عند . وللنه يول [ ند لايعر الها اخر. .
اشع4:م إن وحداسة إديّه مطارقة للايقتضيه
ْ
العقلكا ينض من صفاته و#الاته الهكى وغير
متحرود . فاللةكلى فى قررته وف علمه بكل شوق .
وف
ل[ |
وق حطورة ففكل مكان . وهوكل” وى اأقل . ولا
كن أن يفترض جملة الهة كل واحد نوم كلو .
وكل وفى الكل . وبقالعن الله انه طيرحرة .وعير
مخوص فاحلرته د . فلااحر' يقدد بعرف -<
مأ هوانده بواسطة الففقص فاوكان 1
من ألم وأحر لواحب ألوحجود حرطي رفور وعبر
متخب ر. ابدى بي ريحرود هوثهال.وان ابيص ست
0 مشاالله ينض أن يكونا مشا بعين مشاسة
كلية ادن وف اغالا ا
مره طسعةٌ الاشياء
0 1 كد يررك ا
وأحرغيرتحروه ظ
2 احا 6 1 0
عبر وعد ام السث أثا اليب ولبس المغيرف
و 4 لاك اناالله وإبن اخر و44 :1 الاوك عي
وإنا الاخروليس الهغييف وخ 4: 1 انك باريكٌ ع
وحرك انت خلنت السماء ا
:ع اسع يا اسرايل الرب ال هنا رب واحد/ وا 0
وي 1ه
لد
به
- 0
/
/
5
من
ا
7
ب
6 س5
م
مام لانه بيوحبد أله وأحد ووسرط وهر بن
الله والنأس إبانسان يسو اللسجم وم مل 4:14)
اندميع ملكاثك 5 17 ويجراك
وسك 4 : وم الك ور اوربت للعه ان الرب يمو
عم يزيد وخرو 0 »لاك لك المة
أخري|
س للاذ لح اكات امشو احيا المليكه
ل افى مر ام 500 وضرل ٠١
أن هزه لشهيم أسسث ك جوهرديه 5
نا استعارق' كشبرة الملكة: “خمنا راسم لاجيل
سكم فدرم وقرلهم 2711
: . فاثوث اننّه وكلص ف اما
آ الى عل نيرشعب الاب مص ظ
وا
ماذ| سالشيطان ولاصنامايضا اللمة .
5 م اذهل الشمية بست حقفة ب(فاستهانة
الشيطان .اله العااماب/انه اله الح
ل لان عال لاطا موعت ولايكه وبصنعوك
ارادته ا عد الاصنام بالعه عو
نوم
4 .
ا
تتوهور هللا ويعبروظ عوجلا | لسبيل
الساالناه
أن متناات اس الادبيهة الى مجوده و 0
وغرله وحقه وزقئه _
0 فى جودة الذاه -
س ماظ جودة الدهر : ظ
ٍٍ اند برادحجودة النّه الالدة بانم يبه كز وعد
من خلا نمه تلك السعادة الق لاتضا حير
' الاشظم. وتظررهذه اجودة فىكل نربيره :
نعاى ونرشبه 0 0
ع صوريته فأديت عل ان نمت ع خشطم): و
أغطايه لنا بِكيرة 1 لمنعنا وعلى
الخصوص إعطائه وسايط المعقة ال ىلها نترسع
عمولنا . ونكون ا لراملية للمتع به تعالى وى مه
لنا وحجودأ | بدبا 0
6
سي كن تبني 0 أ مع شرور هنا العا
َم أن الشرود شاك : ف هنا العالم. أرت: ا
2 .برص نتهة خطئن إلاسان| 5
نلقاء أرادنه وسيرباجلب الله ا
0 - م . وصباءرى أيضا
0 اكيز بين الطايعزن ا
حورته من هذا
ظ ا ال ود الل 1
نرسة تبرهن جودة الله فى
٠: 2 0 الب يعط رات
ومزء.ت ١4١ ماإغظرللة صلاحك يارب الركف
ذخرته للزن يخا فونك 3 5 ومويف حمل
يعطينامن ن السباء امطارا وإرمنة ه ويملاء»
قلوينا العاداودا الوم :4 مالرترنعين ور
تميع أذت ولرعيطرعلى بال انسان ما أعزة الله للدن
كبونه ومزس.| ؛ ل ومع وكلبااياك نتر أء
طعاعبا فحينه وا وإاانت اغطيتريا اجقعت دف
9 ويمتلىاللاخيلا وسرةؤا :| وع) أعان
الكل 2
0
أأكل اياك نتزق وانت : لقاو ف مين
يرك متل وكا سرور وملك ه:ه»؟ أنه
ا ا ومميطرعلى لابرار
يك الل
ماص حكية انه
ظ ا تعالى مئريا ماهو صدة طبيعية و
اشنا .و تفن حليه بك[ سسأ وهر
حيرالعالمين الاعظماوالغأ تو بعريةوسنم 95
با 0 لعز جنا لحار :وك بنبوع
00 ومن قوف القية زات السلام والوداعة
البببا سهولة ا وفنا والاممار
5 لق يكنا ضع ا ولادياء تجئزه الحكية اذا
التسنيس عبالئن اسلو طناك اليا قات
11111 1ض ف
الى مح دج 0 س المي الاق
الزى يسمي كوه الله وحكفة 01
7117 ايلا
0
٠
فعيه 1 الله
ان سبأحويف
92 لعل أذا سينا كصرفة الي بيقوم ليا
ف ممارسة الجودة التامة قولاً وهلا لانه بعرله
يمل الى ان ينننقم لناموسه الاقيس فهربيه ٠ فناروي
لزب 'نامرء 0 فى السلوك بوبه وفما
بزو هند ١ 20 وهولبيس باق لعتبار .وللاقل .
عوىدمن أل الالحبية ٠ وهوصمة اعتيرعا المفلص
الرحوم أكثرم نكل ا مووجوداث الجرودة لاذه شوليت
صوص الناموس الآ الزىصوعبارة عز عو
ظ الله الغبرا لتعوء لىات 0 ولا . لا
0 يزه من الناممس .
يكو الكل فظهر ج 0 ان العرل الغ اهرود
تنضن الجودة الائهية حدذات ت اجراء عدله بلاتتقام
الزى لك يقم سكب الغضب اافوعاراية ا الغعضب
المستعرن ابلاك . ل يشيرا فساوة النّه ولا فى
ل اله عق عمل انرس التزل لبر ليده
الادبية وتطؤرحود نر الال ينكية ع
أسية
ب
بد الغضمكاتطهرفاسبا وغناء جك
انيه أأرهة فالله سعانه يطلب 37 2
شعبه عا املاك اعلايديا
٠ 78 قر فد فر يا وإلى الأ ارشدهد"
رح 30
الزى أسّقّ الى الا الى ا فقسأ قان إلى الابرضة
د لي ا عه ب 1
واجاز أسرالي ف وننطه فان الى الاير ردم - _ ١
ونفض تعونت وقوتمك العرالاجر فان الى الاب 0
رمه ته ٠النى اجازشعبه 17 تأناالىف: ١
الاب ضمنه الرى صب مأوكا آعاء : قان الىالابد >1
رضم مزهب١ :| وم١- 4!ا | فاذا انتقامالربالنك
سرعلء الغيب يظهجليًا قاسته
ل امتقائماللسيه
55
0 ع ا كل 00 و 0
لان اسه أ خليتمهالناطقة شريعهة طأهرة .
مؤرسة > الام 00 :ض
ينس عر تكو هزه الشيعة
ليست كالمشورة بق أمروسزسد: كل مالف
لما 0 20
عازف أبفساسكقاقم ١ 2
سس المساة هرانا على لاش ريق
ظ عاق الابرار ف هذه ليود
2 خ نغرلون سانا فى هنا العالم. لانهذه الحيوة
بسنا زمانالناناة التامة. بلص زمان الرعهة
والامنان 8 فى أليوم الاخير فان! اسهيجاز ف كل
واإحدمن نواد والاشوار حسما بسع وت
مثا ص م2
س2 مأهوااة الثانى من العرل
٠ 0 وهو دموء بأخخذ الله حق شريعتم
ظ لزيا برلا كيم خال: ٠ ودذلك صارالمرنوت
ا ا قر اخزحى شريعته
من تخص | م نايب البشر واريْض بذلك وصار
البشرموق عن ' ومعفيس . ولمول اللتاب بيت
علل اندهمغفراللنطاياً الكابفئة لبلون فوع ادل
ورتريرلن د بسوع | فاذاقداحذ
فت لله
ظ نك
انه حق بشريحته من نايب البشرالن خالنوها
٠ ويف عادلا ْ ظ
سكيف يبرهس أن الله عأدل 00 ١
حم اولا انهزه الصمدصى مقروية بصفانه الاء
0 منفصلة منراء راتكن اله ور مشتأه”
فى ألبورة وإلحكىة والقردة #انفرم قضرورة يتوت
عام ثانيا سي ا اط ا
لضيزييزالعرل . ويشضيع وعنا لفيه, لحجث أت
الضيرمن الله شكوت الده عادلاً ٠ الث ان الكتنب
ألمذسة برهن عيل النه . ودلك كعم :ء
هوالصئ الكام| صنيعه انشع سبإه عرل اله
امائة لاجورفية: ويجادل مو ومز: ١| الده فا رعادل
ومزة4١ : 16 ألرب عادل ق كل طرقه ٠ و.إرق سابد
اغالم واش ند ٠: إن المتكام بالعرك وانا محارميك
لاؤلاصضن وصزهاا: مم فبعرلك احييخى وعثلا
ؤرعامت يارب ان حليك عدل وعتءا حلفت فاقت
عا رجفظ احكام عرلك وبغلا14 عرل انت يارب وفضاك
تقيم وعكدل وعرلك يارب عرل الى الايد وزائيك
مستقم وعككل وعرلك يارم بر اضر
حمى ور 16:ه بإرب لاله الضابط الْكلعَادلة
6
: وح قي طرقك, ب|املاك أ لقنيسين ونمك ٠١ : لا١
وها ١ وت ا واى ون : ١ع( ورم © ١ه
و وروع): »| ومز و4 :عم وهز/ه :|اوروا.
زب فج قألل,
2 أن عمق أله بص بوي وسواعب(ه'
ده تعالى وصرقه هما للاصة ف ساوكه . وكل
تصفاته . فالحق يتنوم باظؤار|لامورجاعى يرون زيادة
ولانقصان «الصيق قن جر وَمُلكل ماود
أ وتتسدد به بالثقام . و .ويَثيرا ماتشث اللتب المؤرسة
- حو الله وصرقه . ٠ فالله الرى سكي[ لزب نسب
> . أليه لاحم قط لا بكرت #موالاله اللو نوع امامنا ف الكتب
ل المايسة يسابع سهان م علوحذه وصرفه
تعالمس انام قوله ا
١
كك
١ إلا يود ا الله كل الاشيآء نظ رصادقَة ٠ . ومو
يلالق ولسرهه اء د البتة بار وعادل فأنكانيوجد
أله حق .فكو فى غاية الامن والاطينان|ن ساسنا
ما تعلنه
يي ا 1
عا تعلنه الكتب المؤرسية الى وج منه
س .ماذايجح|الناس يكذبو ويجالفون الححق
م خبث القلب والجسالة والضعف ولمع وعدم
0 0
1 تيزف 1ن ىّ
اس | يقل 1 3 : يوئان بانه ترب يبنو
0 ٍ 0 بعدمالنوبة . فان
شبمًا من ذلك. وهكنا ترسربياته على
الخطاة فى عا العالر. ومواعيك مشروطة بالتوبة .
: وبععبا رانظرار 15+ /ا-١٠ قبعتة اتكل ضد
قوم وضد لاستاص| وأهدم وإبردها- فزت
كان تناب اوليك ألموم من بشرعر الك تكرت غلبرم به ٠
فاتوب انا |ايضامن الشرالرى فكرث به ان اصنلع
ل . وسريئاً نكا عن القوم وافكة انيه واغرسرنا.
ل
اناع لو إئبرالرك تكامت بدان أصنع نهم 0 *
س هل يوجد براحين ف الكتب المارسة بأن ا لحق
. والصرقمن صمات الله . ظ <
١
؛
سس ماهى رجز الله /
١ 0 سملي اعد تاها
أنو ه ا 0 فرحا واغطانابصمرا
عه ون 5 إل أنه لسو للم
٠ هوالاله الحق ون لحن ل ابنه 7 031 ظ
لبس الله اسانا فيئزب ولاابت انسان فنددم ظ
هل بقول ولافعل ٠. متك ولاب .وش 1410
وتعاموب بك فلو فكل انفسك انه ارتسق طكمة
ظ وإحلة.من” 00 ظ
المل
0 2010 2 وحو لاسي 6
بره ويشربأد نه . ومز ٠. : ه خلصؤياربالهالفئ
ومز م 65م وهب ومز'|| :اه وهزهم») ١: وعمب
5 ر١| دعم وا :انما ١/١ وأبط| 664
وأبو ه: 11
١ وطنالله
- أن ركم ائره م اليس فطل انين ظ
ا فكزضيةاسه 20
وحنومةر .
ا
م :
ع2 ناه 3
ظ لي 0 ظ
وح حم:! العالرالمزاب هونايج من رز الاهي: .
وا لبرهان الاصلى يرك على رجه الله 2 لله ١ +
موت عن العا لرالمالك ولريب ١ فلن احب الله -.
الغا واداة زرده الوحيد أكى لاي سل كزين بون
:ارس [لج: .كن هنا ينض جلبمًا ان يِه الله
به .]ينال سحيوة الابد ذه لحب الغيرالتناعيية:
ظ امنا قش غولم . كأرجة وخْوالتقيا العرل والسلامة
لحف ولذلك شد ما نادف بأمد لموبى اعلن رمشه 0
مع العرل حر 6؟ 7 فاجتارازمب رامد وتأدى ألرتب
الب اله رحوم وراؤف بط الغضب وكثيرالاحان والوفاء
افظ الاضان الى الوفءغافرالام وللعميية ولطيٌة
ولكنه لن بيرق ابر مفتقد اث اناب من الابنا ومن ابناء
الاباك فالجيل الثالث وارايع .تتضون شنا إنالرب
١ الممناعيرمسناه بالهة | 0 لام
س فل براه ته لكل احدابه ظ
جم أنه ليس لنابرعان ان ادده اظهررعته اللاي
التاقظين | الشياطين فرعن يشارحوابه ظ
لوترك البشر بدوت قي كالشياطين بت عادلا.
يمييدة
ظ
-
نيسفتتييتب و
3
وج كلا لان 7 تعبشونت وكوبون بروتك ات
كون خنّد ذا د اأوسأيط اق كن عندتوض لعرفة.
00 رولك ,لسعو الاغبل وا بسندفيروك
سن س4 ته الى اللجية أن الله هوم
0 1 ع كيرة ورد د
٠١ : ألرب ررحوم ورأوف طويل | أروح وكر 2
: 0 وغلل جد الي لوحن السوول الغ
[خايغيه وسرءه :ا ر١٠١٠ 3.6 .وا١٠: + و١٠|]
و4اا: 6443م رح رع + :1 ونث هم: |١
وروء :| واش 5و :0 ود|: واوك :ما لاعن
01 ركو ؛ » وف ب :
لبالف.
ف اقدكاب وأبن 6 فس سش
ان خارا لتعليك: أننامى النوراة قببقتغواب تكون
كاحت جاتنا موشكة لعإجزه الشبادة كقد
نين |ند دعجد اله واحد فقط . والتوراة تعلمناانه
سو ارات والائ والروح'
القبى
9
القرس .وامنا نعتقدان الليث لابناقض
التفحبرانافى. 7 .وأكن كر
وه أعلدت لتنا هف :فنقرزذدهمطا
اتعليم عوفرقا ادرركنا . وهكنا حى ازلية انه . فلا
كز يرزاءك أونشرع كيفية وجوه ذلك !ا لبالغبر
أللشتق 10 وابغيرامرود 7
ات 0
وحبود ا 4 ونفرد 0 وأحيد 2
ظ ا اس قزم رلك عقعة
ص 0 تلاك يليه لحل
إلإلى الغبرالىروه 3
لهو 2
0 من النوراة ب] باشركات أنسانا" لترعة
م : ؟ ا فأذ فر شارك الاولاد نا
وإلنم. اشترك عأيضات] ان
م :
بوجد أله ولحد 0 7 بن الرّه 0
0 الحا سوا أ ابن الانساب ف
اربف: وثانيموضعا .م صر لمان ع
وشاش ميل ,الناس وسمرق مر ١ : >كايا لض
-- 0 ود و وكاث 2
موا 0# بلا 1 8 ل وإلقامة
1 يعد
نانسا انه من الدورأة ني كات لجن
1 اب ات 0
الانسان صاحمًا الى سحيث كان اولا. ذانه صعدد
ض ل الساء ومن هنا يضم اند كان لآق السما ولو
كان له الطببعة الاشتا 00017
يقال عنه مثإهنا الول ! .لان براية طبيعته اانا"
كانت فى مستودع ال زناه وهو ولدهش با .وه
يثالايضا ةيم 15م ا
وقداتيت الىالعام. ايض اتيك العام وإذهصب
ألمياب.وم : م١ ولبسى | حدر صعدرأ لى | لسراء . إلا
الذى تمن السيأء . ابن الانسان الزى هرق السام
و65 يران أحدأ بأى الاب الا الزئيس انيه هرا
”
ظ لل
قدبأى الا ن عقف لان ع ساس هوالنازلمن
السراء الواهب حيو للعالم وعفك لاف فرنزلنت
السأو لسرلإغل مشينى بلمشْيَة الى اسلبى
وأكو | : /» الانسأن الاولمن الارض تراب الانسات .
الثاف الزى من الساء. وأ توك ا بعل ايقن
وشنتتة3 بأنه كان قبن كيدا هيم .وسحن اا موان
0 لس 0 26
دم ذآت وحهود روه
اسم وهنا يستلنمانء ات با شاك
اب ل يوا :| فى البر'
كان الكاية داى اليج) وعا كل سئى” بمكات
وبغبره لمكن 4 مأكان افنقوله ق البد ب
طزره العمارة تشبرالى زهانفيل وحهود العالم 6
يواا:ه بعل لمم والان لط أنت أ يوا الاب
عند ذائك بالمير الرقكان شرك قب زكون العام
وعؤى لانك أ مات : قبل أنشاء والعالم. من مزه
الشواهد ينض آن| امتهم و
ْ وهكزا بقولجويس الررسول فى كو ا: ؛ لاا الزى لمر
ء.
لكل هع وفيه يفوم اهل 2
اانا ع ناس الزل ف
ألازا مرح إربوا:) ويك ثم رأ ام ور 7
اغلااو اول واأخر وك 0 4
ا اميه وى سفنأ ا
وم» ١»: انا الالف واليا 20
:م وحروجه من البرى منذ أ الازل وأبره: ٠م
حا واه فق« ولإديوة| الايريهة ولاك نهد
ننشيرالى اللسم .وتوجر سُواهر
4 6 يت 01 3 كنا
دعو ل الرب سك 2 وفاديه رب الجود أنا 6
واناالاخر وإسراله 3 لسراله شيرق ومن هنا 9 لمكن
ا
ظ أنه 0 إزفية الاب خاصتها
0 ل * يقال فى : فى م : )١ أن
| يفزدان يخضع لنفس د كل 5-١ غيوازلسيم
فادرعل كلش سالط نامويه 01
وانا
ية ول
ْ
|
0
وأا أعطيببا حيوع 2 أبيطلة .ولن تلك الى الابد
ولاب ا بدك أبلى الى اعطاف اياها
مراع ظوين الكل وا لحد يقد نطفزن يد الى
إي] وألاب وأحد روتعتاه يدون شك خاان الاب
هلمن الكل لايقرر حرق من دلق انا
وألآب واحد . ومعيثأه يروت شك كيان الابات:
من اليل لايقراحد ا نيخط ناص من بزة.
ذلا احد يرد بالئزها من بدى لابلاب وأحد.
517 00 ىيكون سلطان الاب وقدية
١ 4 العبارتين فى وإحمر.
0 ألى قررة ىلت ولانية
ا ةلات بسكن يقول 0
ظ نأن ذاىحبائيل و 0
أن 7 4 اجأب د بسوء وثال 4
عناشيكل وى لنذايام اقمه .قتا هنا الكلام اذ
ا 1 عن
0 أ لرئهو نوكل
0 هوأئله ولأ اأحد يقال نه عا ماعن |
1 قاع ىكلئئ يني أنه بوجدكاسانؤادراث
6
57 #خبرمعلولي ازليان والمان ان لرئقل
اهعد كاد رس الله الاب وبين الله لاك
حجيان ان يقال بألحق| نيا ليسا الا الما واحمًا
0000 أ هسه السب أ م
مث >١1 ١١ كل سو رفع اليسكمن اف وليسى
أجر يعرف الاين ألا الاب . ولااحر يعرئ الاب
الاك يمي يعلِن له هذه الأية ظ
برسي الا الابت بالثقام موب
ا يوم :4ح وهمكلن -
عل نفسه لانهكان يعرن ا:
دون .مويو | إن
لانه عل ماكان الانسان الى 57 42 لاما
فوم لابوسدون لان يسو نسويع من البدء خا مر الين
اموت . ومن 4والنت يسام اع 0:١ رم
قايلين ايباالربٍ العارف وأوب تيع خ 0 عي أنت'ن
هين الاشين ابا أختزيته : “روم بل ف
و + و ا
ا
ْ
ِ
ظ
هنا سد 8 قب النأس يكن
كاين تبرعال ربكل سه أن بدن "تبح الخلايق
العتلية . مل مكنه ان بيلوت حاص فكلمكات
وفىكل الاوقات . . وبعرئماجري وحددث ٠
ران يق اخاق للب البشى .فهل يفاد
يذكزكل وال الملايين النيرالعدددة. المسدلئة
الع والامال والإخلاق والاحوال .والوطايف
تصرفا شرو معكل هد هوغهردد وتحصورف
اذ وك العام قالله سجهانه يحسب معرقيته ظ
7 0 :1 باذ من عسي اد زلكالزف
يعرف سر دلوب :جيعنا كل الاوقات . وف
كل العوالم. فان رين امس الله والبرجان على
أن الاب هواضه افص وغيركاف
1 د رامن ادنم ا عب | :» حاملا
09 كله ف وق شا
و بحقق حضوه ىم ن من هرك 8 |26
لانم حيمًا إججّع أثنات اوثلاشة بامى نالف
522000 من وجود فى اما
تأزة قلقت وار ضور فى عل مان و ا
فى بر ع عينش لطي لاز عت
| لسرا ء فى وفك واحر حعبيث يفول وليس ا حالم
مكنال امسا الل نيجه لنسترافيلاسيات
الزى هو فق السياء
( أنه عر متغيركب ٠ : :/ بسوخ مسحي طر
مومس واليور وى 1 اا .
يا ا 5
روه :20 يكبي تنما ه , هون الاب/ بالابكرما لا >
ألا الرف ارسز» وفيا القرلكان معز لاون
عخل 9 انه بكرف وبها دل نفْسه باننه
قاو لركن اسه له كان يلزن ألوقا رلله والهية
نا نيدان )فى استما شارة مزه لت
دأات لطيع علرايه يريرا جود ليأ ل ٠ 70
الواجي عليه اه يبرولاية انه لاسريد شيأ كما
مكنا
1
نولا نو 0:08 | : و ١ وها سالتر بإسى
إفمهله بمو رالاب بالايتن. أن مك
فاف أفهله ٠ نجنا بعلم :تلا ميذه بأن 0
يأول بره ٠ أى على رحبا ؛ انه ببسججيب لط شيل
.زد ابل يمور لاب يد ا
وتجدينا اذا فوضنا عونم لوق او :) مع بسع
نز يعون باسم رسا يسوع اليم دب ٠ كل مها -
٠ ولنا فوصزه الات" نولمن اكرسر لان ال عار
. شه الثال ئ ١
0 ثلاث هرات أن 0
الزى بطلب هه الرسونٍ مناطواشم . لاند هو ذائه
اعابالظادقة مابلا له كييك مق .اماالفوم 0 .
كل بالضمن . ثم يزيد الرسول حالاً .قافا اقتظر عا
| مراض تر مسرورا لع إعإوفرة اليم . #بنضوم زجنا
يان التسيم لانموسنو صلونى فر
وى 47 و2+ وكا نوا طون سانا سس )
وهر بريعوا و يضتول ايك ارب| | لريب ببسو م ابل رق :
مجن على ركب . وصرخ دعو عؤلم بارب
لاتق عليرم هزه اختطي . واذ فال صما ارك
<6
1 ا 5 0 أ 2
كأن 0 ابضامن لحان 3
الأبرسم مع السمسد د لشلعة ا 3 فق برىف
ظ لريب بسوحم يناث الالها لا وذاثالئقفة ل
أرب ببسو ربس نفسدق يرك الاب عنرموته:
5 ايد ل ليان ارات لبسو ذانهه ظ
فمل: السللود التقدن للأعية عن بده لفترة اورف
ار انافك 2/6 .
ول يفده الشميد ماب يطلب ربصاو وي |صواب
وغينأه 0 ينانق وبشسه من 50
فى : ٠١ وااكويجنها باه ببسوع كل رد
الماء ودن الارض .وس تحت الا 0
هورب رار الاب فليا 5 كلشييا
2 0 وكتدة العسد
1 وغل الارض وعنت 0 0 ن
الرزنبحثورئةمنف الساء ارد به لجيه الروك .
وهاهو ليود الل ى نقلر تقدعه الساخغير ا لسيو, ارو 0
وأى
وإ نكأن السيجوء | :. السماء 5 .الاستلزم
أن يون جود 1 أن روا فق الاخلافت
روجهاايضأ وبؤمن من وا ا
الأب .أث بسوع 3 وسطد هوموضو
فالعبادة 3 نفدم حر الوسببط تلو م 9 ا
عجره رو١| :4 15 00 إن اعتزفت بفك جومم
وامنت بتلمك أن ألنَّه اقاههمن الاموات خلصك .لات
القلف يون بدللر.وأ يعمنزف به للغلاص .لان ألكنات
يتولكلمنيون ب لاعخزى .لاده لاف بين البوبودف
والبئاى. لا .لاثربًا واحدًا ل :غم جع الدن نؤضكُون
به .لأ نكن برعوأ .اسم سمه يوت
من أ ربؤمنوا نيه وليف يمون بن لمدمعو | بد . وليف
امون بلأكارز فبتضر جلي ان الرب الزى جبات
برعوا سد هوأ صرعوزأات د الشخص | لرىكيب أن
بومنوأ بمعااد؟ا ا الب اعئ ا الزىكجباك
بوعوابه .والرى بكب أنبهوا بومتوا به هورب ليع
ظ ونا لاد جيك 01
رو ه :4-8 السفرخرّت سا الارريطة لزنا +
والاريع: والعشروث نضا اما م ا خروف و مياد
13
9
2
نالك وا متهن فلعاءة حورا جم صاوات
الفيسين وحم م يترطوت نردهية مجرباع قلخي
عضيك سين ايده لادك 0
له يمك من لاله ن وشعب وأمة وجعلتنا
لا لمنا ماوكا ولصنة و فس ملك عاالارض . ونطريك
0 مالك كبر حول الول ولفيوانارت
والشيو وكان 0 ريوات وألوف [لوف 5 بن
مسجو هواغزوف اذبو إن يأحنالئررة
لود خم سخا 0 "ول خلانة ماف السّاء
وعل الارض ويحت الارض :وماعاواً علاجركلمافيا سنا
ايد الجالسر عل اش ود وم يبد
٠. ب ود وكانت لهبوانات الاربعة
نشو أمين وال الأريعة والصغروت جروا و
ورد :انان راد علاحيرة رصعي اد
هنا الميورهنا فيد أت
0 رورق
ممث رم :11 0
5 لأب لابن وأأروء 3 7
22
يجب إلضرورة إن تكن الرايمة القىتقدم للان فى
هنا الطمس.ولعنا تكوتكرامة الحية معناهالففتى
أكات ألذتان سنرمارسيم إعارافا بان الرب لاله
هواله ذرية ا,إميم نك 101 14-1٠١ وباك كابيوا
ملبَزصِين بان يكيشو اير اس اليب لال فى و : وهكنا
أيضأ با مهودية اما للاب وآلائك هلتقي ادها
بن الاب ثكالاب هوأله المسبيويبن الزى جب أن روه
والزف سم مم بأن يتدموا اليه
1 فى الأوامرال تشع علو ا لصالا لسرم
والسيى, لودن سكان العام وى ومن الل. برعل
الارض. نزى ان الز سبجو أنميخصص ذان هنيب
السميود وللضاءة أنئلك: أش مهع: مع ومع انظروااق
وإخلصوا ياجيع اقاص كلض .لاق اناالله ولسراحئر
باق حلفضتات العلمة خريت من تى بالب رولا ترجبعم ٠
ان لم كل ركبم ويل فكللسان أشل ع4 :م اناالب
هناهواجى كرامتى أ لبالغبرى ومرق ويا
أرا: ها مانا يفول أرب ملعو الرمل الزك
يتوكل عل الانسان هْ وكيعل ذا الل ذراعه . وميل
١
1
١
١
ا
١
ا
مب مد
صصح ا سمي
ب ب بجح بات ع للا 00
: و اه
متحجج سج وخ امب ب و موس سج 1 9 ١
|
فليدعن البلا 5 ل الوا فى البية ولا
حأ للخبراذ! اق بل يسك فى اليبوسة ف التنريف
4 وغيرمسكوية . مبارك الرجل المتوكل علوا! ب
أروت راف ملك 1:4 سح يكن قال له ببسو
أزهب باننبطان لأنه ماين ا نر مهلكا تعدو ا
وجل لعبد فل نقد انداو عابر ين
النتجعة اىاماان يلون عم .أوان اللته
الترسين غابلوا 1 ألو
قاوويتا
ل ميب نيب خباء 7 مده كلا
بقتضى ان نبرعن هنأ سجر رش
بالكلية الى الل لعب امناي: وبللصووكل
مي ينا السجود لاله وإحرق وح قّانظطر أكوم:؛ 6ه
فكو + :؟ أل
رضنا ذ اتا من سراد اد البراعين على
لإعان أمية :ا نقره سُوأمد
عامل كد الب وم 0
الفسنال م غلى بوع لامكا : بأن تفرم
لعزيراه أوالعبد لبط ا وإنعاماننا
وسعأ 98 تصروس التعلان عا اللسجيم
ولكن
ولآن هل نقرران 5-5 دية اال
0 اتابن امال مغ كل الزىيكن ان
0 0
2 000
غلك التهايب بأسم وم
أمكا انسلا ل ل 00
الغايقة يكالعتنا» 4 ووضوج . وذ 0 سوارصيت
لعتافا هنا “مهلها اسيلا وسلطا “وشوتمة
اللانية .أنه قال |ناهوا لقيامة ده 2
خم كأن برد أمره . :عانق امامت ال 1 كك
يه لناب لك قوق .وكأل لعازراح+
وصلاته عنرقبرالعا ا 0
بللشكر لم لاجل توب يرد كل الظروف فى 0
نامناأنه 4 معد الأخبرة مث 6) *
اه وع0 وعكره : ١ 10 كاهلا اوطيفة الريات
امك ططليا رط فل وأ باقع ولةا» .
ونبك4ؤ ١١ : ١ كيف ا
أعمالكل ماوق ويمالاته وباي نسب لمسراوجل .
2 ١
وكيك يتناد يعرف 228 برو أن 5207
: ان يجب علريل واحد أن يدم حسابأعرُضم
ويس هوأهل لإن يتب ايسا ب غيراللهر .فاذن أت
كان أ ا ٠ وام المرادبقوله
ان التريسين برشو تيا فى اكو + ) عاض ومع
101 وسلون يعرالته وبة
ناسعن ان امير عويخالق الفل الى | : نع 0
سْوْءُ به كان وبضيره تكن سق مالكات كان ق! العالم
وكون العالرنه ولربعرفه العالركرا : ٠١ ولاا الرّف
هوصوره لله لشي منظورمكركخايقة النعاموا جل
يلع دثيه بتقم الكل اف م وأشأجميع تيع ف مأيو
شرقِةٌ السرا افلم ند الرهورككالله خالق! 6
ل رو ١؛ ب لان منه وبه وم كل الاش
الحا ألى الابر اميبن تقانا ا
عازه خالق العالمين بوضوح اسمن هزه الايبارت
هكنا يقال هب »:١ الزىهوعبائغيع ورسعم
جوهره م وحام لكل الاشياء بكلية قررته . بعر مأص:
بننسه تطهير لإنطاياثا جنى فين العظة قل
الاعالى 3000005
/ا2
عحنظ ومن يقرمعل لفمنظ غبرلكا 5 الاين
-03 قم اموق بو 5 0 و4 لاسعهبوامن
صوية ار الزءىك نيل 3 الى اميا
7 اب وصزايظ م
قوذ عظيمة وه الخلمتة ألا سو
اله للبترع ةا 10 ن طبيعيّ !. اي
والاضانية اعرنا ااا ١ ملأ حصان نأ مخضا
2 الم سو ما امل مفو ينب
4 يعرف لاشالت
2 1 :وله فو مش إلابعواقامة
الموى -فان مزه تنسب لكل الشخص. ان لاا احد
بنسبمبا لطبيعة الاسانية اميك إغنا تقال
عنهبا وجكنا ابيضا مق يقال انه جاء باطفرياية
وصلى وال رويفاف فان هذه تست لهل
العم|ا حر خليه أن
تم / 0
وق بتكام السيع حاراب» ووت الاب ومتكل عليه
وات الال سا ال اية وامًا الى نسبته
الوضفية فكأه وو نإلاب فى نوسطه
تجوت الوح الذتبا
إن الابنالزىاعلن للعاارا ف الاسان سوم لإسيع
كان لشرمع الاب فى قي للفو ديه لاته أله
3 لات كنك اليد التبى ا خدايضا ؤهنا
لآب وألان 0 واحدمار, أو
0 0 أب وان 5 قرس ٠:
7 5 0 0_0 0
ندا أله سيأ آحرشيرة ١١ و ص تلك
0 اللامودى قوق رركا نا كلك لا نشل رك
حقيفةه 2 الوق وكيفِية بين الروح والابن والاب .بل
لستسد بألطية هل للب القسة لاجلمعرفة هنا
لضي ليق والايات الى تبن ع لولإهوت الروح
ون لقاب /للمية تنسب للرو الفرس ع
دلياع لاهونه .و 0 عجو من انه اللنظة
اللستعلة ىابات الور الذرم بعل للررح يع فالعدد
المرد
فا ب(هزا مومعب هما !)ا حيثث بقول دتشي ال
3
996 :» من أجل خريتهم الوب وشب نع : 4
حيا قال الروع الشرس فى بوم لجرب حبث جريف ابأو
احنتيروق تأرصره ريعبن سي وال + م
رول سمعت صدت الب زه اللفظة تسب فن
مالم 6 للرو القيس
ويسمى أيضا الله 7 م :© طاذامالله الفيط ايك
00 الرو ح القاس .غ يفول انت لمكذب
وأر انه : إن - عم عأهوذاتات
0 الموج ا وبيت بوذ أدبلا
0 لاخرجه ممن رصم
1 عب تقض مع كانت مزجا يقول الب بزهنا
93 توتبا- يزه بعد الايد
0 ىا ,2 200
ايضا ل صاحبد اا 3
3 بعوراق ىبن صخي ألى
يب 20 عفرامم. 20 يصلاخطلام .
لئا الوح القس ايضالانه بعد نلقالسانقينا
زا هوالعرد الذى انريده تلك الابأ
هنا هوالعبد الدى اعودره معرم بعد لك ال بام
يقول الرب أجعل نوأميسى ف كاز فالتنبا كني
قبل كد»:إنوهكلا ع ارسج
تعامون ان جسدمٌ شوهبكل للروج التدس . وقاجل)
'اع 1# :ع حيثك اا ادا تيال برئابا
وسشاوول للعها الزى رهوفهااليه مهب !:١-م اندّه
بعر 2 كه قربا ارام وطق ككزة
كلما فى هه الايام الاحخيرة انه الزىجعاه واريشا .
كلسم الزى به ايضاغز العالميين . وفابلايضا يو
م ولولو من الروح هو روح مي اس و6 لا كلمن
وإرسن الله يغلب < من هده المقابل: نزىان الروح4
أنياان الصفات المي تنسب للروح القيبفا
كالائلبة عب ؟: ع الزى بروس از ذزم نفسه لله ٠:
عرد بجي لفو .
عة ولفضور ىق ن مزمه١ : /ا-١٠ أبرل
اذهب من روحك الخ وإلعام بكل جع أكو م : ١ لإن
الروح بخص كل وخ حةابغاق الله وعلد هكنا ايشا
أمؤرائيه
5 59 0531-7 .سي ميا لطت تسب تت و سو 1ن
اموراللّه لابعريما الاح ان والقررة عل ولك
أى م:0) وبروحم رن السوات مزم.| »يع رس
روحك فخلفون نك ا 22 ورج الله برف علو حبه
ظ الميا»
2 غالمًا | لاغال الالهية أنه يستئت من فوله 2
ا رويحك فكلنون وككرد 0 '
أنالروح القرس هو مصررالعناية ص5
ينبن من ألاياث الانية ممت از :8م وكدامير ١
ل 0 | " 9 0 ظ 07
0 الوفاهد . ولاخرة| ١ نول 0
بعلي لد 0 . قاس 0 0
9 5 201010 راهم؛ ١١ ا ظ
روح الزى اقام بسو من رين الاموات ساكنا فيك #الزك ْ
افام و + سييى أجسادكر ا مايته ايض ٠
ايا سيو إلى يتاه له.ان الممجودية مث 4 ظ |
وغروهرباسمالاب والابن لاد القرس والبركه ظ ْ
كو | 1 نعم زيش بسو والوسيع 0 ظ |
55003000 سيعت لين 50
برعناد عا 7 يجان ل 3 مه الالحمية واذا
| ف تلوق كأن مع اللاهوت عا يفكرن معء
لوج يول ريف اءظيا ب فالبكة امنا الاو صصارة
رون شك بها نخاطب الروح الثذبى ا تخاطبلاب -
وإلابث ٠ فلامكن ان نسك ر تقرعة الكرامةلاهية له.
وبزكر رو | :ده سيعة ارا مم أكيى ملي
همزا العرد بر لعل الكمال وبنسب هنا الى | لروح
الفنس . التعليم الرويح القرس جوهرى فى «بإننا ولا
كك اليكل لمانة والعبادة انظرا. شا ينه
سا لهاس لدج لثما يزكر
2 اشع بيس شكون لاهوته حّلاً للشك
ل اشتضران م4 ضر الابخي ل لاهونه ينو أجلى
مهبر ويد لفرت هوث ل فلاحاجة للاطالة
الببامينعإ لا عل لاهوث 29
8 لشت تسبيل بالروح اليل عسل
١ مم ظ
إلثام غيرانهنمى بالقرس لان مس القداسة
ماهوا سناق الروح الفدس ظ
سن :ماطصوى 4 ليمي وود
م |نثاقالروج الفسن لايشيرا
زوين دن عند الامطزوج لان لإعلء اام
ورفته جرد ونفرس فاوب الناسوولاما اسلا
من الاب ما ورد ىغل : :» وكن لماحاء؛ م لالزيان
آنا ارك أبقه مولوً| من إمراة , إلى ان يقوك وياانكم
ابناة فارسلائيه رويح ابنه لىقلوكم صارطا بإاب| الاب .
س كبن تسب الخْطيّة على الروج القدس ١
' أنهزه ا طم كسس كَّ مث ؟! ١ ان وصمر 0 2
م :جم سب إلم اشرالحخطابا وا ص .فلا غفرق معنا
العالر ولاق العالمالاك 2 ظ
فيعلة غططات مذ برهآن عاولاهوت الروح القرس
يا أنه برهان على انقراه طببعته .أنه باحص يقال
روج النس.لانه يقال أحيانا عن إجزان الروح .فلا
بقال أن هره الخطيية لانتمضر. وايضا يرم عنهذه
7
,ث 6-
8
6
0
قيس .وسرذكتي لكلة ارج الدين تنك
ب خبرضجمورطى رفوه 'مضادة صدأ
0000 بلعل
الفرنسيون | ذقالواعزالمسم انر يخرح الشياطين يبعاريو”
نس الشياطين يكن أسيقال يتب الهىاىإنات
يقاهم نصايج الروح عاميا متجمدًا . ون ساد فكو
صوت الفا ريختوعليءمن ركاب هزه للنطيئة
لانم بعليه هنا سر فق إن يطروهن قلبهالروح 0
الف وحك بعل يا 2011 فعالا عن -
دم يسوع | ب
8-7 الله 0
ظ كل اه لخلاص 00
العاارولا القبار
زعاك
0 برون برابية كل ماد ونوهك ل بيه ظ
خاق امه والاض ا ا أكون ن كل الإشباء المنظورة
الحم والجامرة رذ ده . وخلق با ميعبامن
الله 1 والارض
مز مم ؛ د يكل ارب لقت الموات . ورد
بع جنود ها يوا : »فى البدوكان أأكلىة 200
ك عند الناه .كان الكلىة اله .هنا كان البرء
عنرائئّه 0601 ب هكأن ونعمهة لمكن شَىْ ماكان
كوا :+0 ونا انه شه خلق الكل ما فى السباء وماعأى
0 ماركا ف ومالايقا سوا كان غروبشا ام سيادات
لبهي ررد 0 مق ايها
ل الاشياء وى باراد 0 باص
س قكمريم اعد الله الاض ليسكن الانسان
35 مانا ا
الجلد اتات نسل بن ايابس وأيلا وأهريح
١ والعشب والبقل . وف الرايم إبعالشس وأ
00 اش اي
7 41
البروالاسان
س م خاق اللّه الاسان ظ
س, لماذا كانخل الخليقة متتابعًا
ج. أذ لانغم يران كان لله ان يل كلسىء دفعة
وإحدة 0 كسهيولة استعال اللرات لإجنا
العل . ومع هنا لايآنا نفل ان النّه بروت شك نظر
فلاسلوب الزي مارسه المطييعة وخيرخلائقيه
العاقلة من الملايكة والببشر. لاخفم بيجب ذلك يدان
#االسايو ل ارم دس لماذني لاما علو لتتايع
س) صاجان الله شيامن اللواد بعد ماخلقلارض
ج ليس لنا بان علوذلك غير|نم عوابا رج ليان
شيًا بعد الاسأن. وبحر ومع انه لرجيلق تتشي
بعد خلف نت الانسأن من العد 0 الك
جيم الاشياء المنناسلة من را التاغطاها فرة الال
ينولد حنسربا . وهوزيصزه الواسطة يخلقكلبيرإنسائ
س ه ليان ان يعطهابتهالقوة لذالثة لغيره -
رج أن ذلك مز للموال لانه سبع ]نه رصاع بمو بإلقررة الخالقة
ظ لان
من جريد وسمايم وم
02
لإن الله لابعط يره زاى صفاتم) لغيره اس مغ :
4 دوع ٠١
س ماص غابة اشَّه فايجادء ا مفلوقات
0 أن ذلك لاحل قوره وأظربار صفاته للغلايقالمقليز
انه لو ليلق هزه لكائنات العظيم فن| ا كانت
نظرى فزرت, وحكيده وجودته الخ
س فى اب حالة خاق الله الانسات ,
0 ان انه خلق الاشاب كسد ونفس واغطاه
طبرى: رويهبة عل صوريته تعالى ومثاله با معرفة
والير والقراسة وسلطه على بقية محارقانة :اف
21100 ويجدد وأ برمح ذهثم . و [الاسان
الجريد داوق :كسب الله ف الروقئاسة الح كرغ :
٠١ ولبسة اهربد الزى يبرد للمعرفة حسب صورة خالقه
حا 7 : 8 تانكم نع الانسان لقعا نك ١١و ولاه
وقال انه نعي[الا سات غاىصور نساكشبربنا. لق
مع ور ع 2
:اانا
عضر سقوطوا وال و نشان وأبض
30 15 وفنت م وفك
3
يود فود 2ت 3 .2 2 م ل ا عات اا نيياك البو فعس كر يوا وو ا 12 | ل"
2-1 بعد نف ,راونا مله لاعمن» لمحف
4
مم0
فىاى ده تكاغم ركانوا سبعون انيه عند اجادء/كلاين
لانه يقال فىحف اينكنت حيضاكتت اذا اوسس)
الارض .م يقول في حل | دكات تسبي لى مجو لصي
بادا وطو لقي براقا :د ساد 11
س ماهوخزاللائة ر ظ
ج أن الاطبار متم ذدسون انه حاقل ؤمز م0 :؛
الصانم ملاكته ارواحنًا وخنامه نار تلتهيب . ورساوت
خرمة الخلصين غب |: ؛١ الب رجميومرارواحاخادمة
مرس|ه للرمة لاجل العتير نان برها الخلاص وسقلوت
مكار لزج لل لهي كنشارم للرعاة ف 0
وللنسود عند قيامته . ولأمه عند لحيل ده وديا نر[
يوحن ٠ وملاك أحرج ارس لمن الحيس اع 01
وملزك خلص بطرس من السبيين اع 4٠ لاال. وملاكا
شارع و كرنيليو سان يرسل ويستوق بطرس م١٠ : نه
ل أن الملاسكة خدام الله يلون أرادته مز ٠١ : .م ٠
روا الرب باجتيع ملايكته العاملين ارادته :وهنا لاخو
حيث قال الملاك الك
2
04
ان بعض الملايكة انقادوا بريحدمنهم بسى ابليس او
الاصلى. وسعا دلت الاوفى وجلبواءلرنقسمالفصاص
الابرى ٠ ومالان يجتملون جزامن هنا القصاص ولق
فى قيود الظاءة الى بوم الدبنوب:. وكانوا فى الاصل ارواحًا
ية وسعياة كبقية الملايكة كايتضوت ع بوذ|:1 انم
ريغلو حالتر الادلى» بل نزاو مرأيتوم هر مرلوطولفت
من 2 ارده ٠ وأحفوظون للفصاص والسْفاوة الابين
يا تتعلرمنم بط ع :4 وبيد 1 ان الشيطان اعوف
أبويبا الاولين الؤطيم وهولايزال يقادم البشر وهنا
الميل شه مع ملايآئ حالى ان جنروا فى أمتراد لوطي
والشقاوة بس النائى . وهمويريب فوى وسغر اده حبر
جيا فى امورهنا العالم لانه يقال ا لات
|بليس ح ديم ث , مشل الاسد الزائ ريجول ملمّسا
من يبتاهه 0 م :44 لانه كزاب وأنوا للكري:
وطلبرهوان يضفو الناش بالضرات والشداند اذا اذن
لاسا جر لابوب اى |: عق وان باذوا الناس
وموم ف الج _ 1
س ليك نقدرائسةة الشياطينعاوججرية الناسى
3
2 نا ركيئية وصول الشياطين لعقولنا ألا لا
351
58 معاشرة الاروام مع 7
و ب" دِقَهَ ومنايات م
بجريويا و أن الل ١ بذلك لا به
اسشكلة كا انف حقو الصماذاامنا ساك لالغاية
2 والقوة لابفّرروت يعيلون شيا برون الام
ظ 7 كل سررن علواجتناب لخطية كل.مما استامنا
بشم الررية .ولا الشيطان لوث رينانت
يضنا لا عن ٠ قايوا| ليس ثريب مركم بع بع4: ٠
مكنا تكون جاب الشيطان منفعتنا نا
الايياستا:
0 اولاً ٠ ان ننى لضن
سي :» كل ماشاء الرب نمع فى الساووف
الاض فى العار وىا| وله ح أن بعامإجلايقه
يسن بأرادته اوت 4 وعم لك يارب العظة
ا والمر والغلبة وألبرباء .لاذلك ما قن
السسوات وما قىالاض. وسرك اعطاءٌ العة والعود
تنيع . ون خنيك الغئ والكرامة . ا
على كل بيك القة الت يدك انتعظم”
ونفوى أ
تنالشا ان الئى خلق يتوم ؛ لاديب فان له الشررة
الفايقة ا ل مخصوسا اذ راف
لوه وهوقادران تفط نب .كنيسده ونع شماقوة
ابواب بكيم مث 01 : ءما| ل
ناياما لله
-71 ظ
2 لح شاك حففلد نيع هاه ايت
0 بلاس
را» من ابسفل لاد ات فاده
كلامل وق قراسته ١ فا كا 9" أن يلق العام
إلا الغاية عظيمة ومعروقة وهنا العالم لامانان
مزه العلية مالمجفظ واد عه ولافرر
تفرش ان اندم يخلق عن العام اميه
السكرة : وكل منبا منافض لصفاته تعالى الكام !ا
ظ 1
ألق نعرتها 1
ظ ) ان الله سبعان و عالر بكل نم :كيب أن بعرفف
معرفة كاملة ذكل ايك لصتياقة و عإاند عب رعدرود
ته كان دوسا اناده لاحسن أن بعمله .وباانه
وي جودته كان ينتار ن بعل فقط ماهو
الافضل. ولانشارانيحرث الاتلك أكوادث الى
ْ «برالكون ح وق تنقاصدا هتمي وات ا
انظ لون وفكورسه لجسل فر
رع تسندتم عنايته تعالى من نعآق جد
ظ عليه أأبه ع لوفيحد ا امع قمزه الابةٌ .
تعلمنا انا منعلقون عليه لعن طكا الؤايقة وهكنا
دا ه: #» الالهالزى بيزه نسستك ولقيع طرقلك
وى كواء ذ /ا! ايد يق الكل يعيب . : له فت
عنايته المستلية 1
20 تنطعنايته دكن نشاهده فلذليقة
كتريتب الليل والهماروفصول السنة . وتسبالابع
الطبيعية
ناول الذي الاعتم ٠.وماانه خيريحرود فى ؤررته فمّرر -
ظ
ب سيب 2 ي+يل هيع هيعلبععبب يييييييسسهءا ديسهطاعبططظ يلب هه
واد
لل لك
ادن ب 0 تسرد ' ظ
يقال متها ليحك لوعددالنيلك: ظ
000 ره ع لجنا اله من اتاب قصالم 6
ريرك نفسه بلاشامر وهوينماجيرا .يعطنا
من السأء أمطارا وازمنة ممرة .وعلاه قاوسا طهامًا
وسرورل و/ا|: مم ازهوبعط لك “هو 6 5
م وغل لانابه كبى ونوك ونوجد وأف
٠١ الزى بده أنفسرام الاحياء اير
ظ 8 0 أعين الطاليك نزق نت
سرورا يعلد الب قرت م يعلد
مشي خارف 2 00 0
ستل الشرايع الطبيعبه لطبرسه ان فط
2 ا تعالغلايته ولللاتياة 2
عم اللريًا ا
.اج لان ليس قوةة ولافاعلية لممذه الشرائع فوذابنا
لامنا متعلئّةع ليا إأكية علوابنة الزى بعرر بها
سمي ري 1 وهنا 0 ال
ويم 590 د ميف 107
ظ عند تعاللى .ول هنا ركو نا لدم وهوهال
02-1 مإهناية الدمثومية أوخصوصبة
و أن عنا يه | لله ٠ ا ود الى كاش ؛ حسى ظ
الاعضةة 0 يل روسنا 10 ندري ا
الارض كاقال امخلص مث ٠١ :4 .ع أليكصغوران '
بياعان بفلس ووإحرمنومأ لايسقط على الارضٍ) ظ
برون أرادة ابيكم واما اد فمشعور رو كلياخصاة ١
امتاه جم وجي لذ اكيرما أنه تعال 1 1
لتقي زنعلا تسنق ل تعبا . لات الت عبريرود ل
يضعف وإن بتعب ال خم ذجاانه عام د
سهد يحاضر كل مكانيجب ان يعرف وبنطرال
22
56
وماائه فأدره كل نوما رقع مكلف الها
0 سته لما 0 تاك ا نسعتى بكل ييا
اكه لائمكان خالق الرودة فيلبق مه اناوه منا
تنشد عناية الله الى اغالنا الاناده -.
2 نم بيهن حلى ذلك ما إلى من لش حص زم ه؟»
0 أ نت عرثّت جاوبجى وشاهى وعء لانه [ابويجد
كلية دياك الالده تعركماجيعبا أمروو: ١ للاسان
[مبالالقلب وحواب [للسآن منغدر الربر!! : ١؟
افكاركثبرة فى قلب الانسان ولك راى الرب هالبلق
شْ وا2: : أن قليالاك فاب الب كانبارالياء انها
+1 شا يريرها وأو : : + وأفاع أعال مويجواؤة. ود
0 نيم أرإدته .جم نت اللسم ننز الاشار فزلككات
“اناما ضارا اسالت مما لاع . ١ مم
هزه حك ماما شورق انه مة عله لابن
وبإيرفأءٌة صلْبمو, وشنلم وغ ومغ ولب
بوسف لمم فزل كان سن 8 فاك ردي ونخر,
ظ اله وإحد الذى د الل ى الم رف ٠0:0 0 :
. ره هوالعامل 5 كن تزيروا ون تعيلواح_اللسرة . 1
اانه ل ناته يرل لعا النائنالارط! م
رسلئ الله 0 فقد أرسلوابنه فنا 2
2 0
6 لا زمه مسن ا
لا نهل ازا مكان انه انر فصرمٌ 2 شرا اما إن فصر 2
ده دسي أن يتس كاين لعبى شعبًا كا كنا قالان
لاعخافوا انا اعولم ا نعزام وطيب قلوئمي.
س تضأة عنابة الله جز اسان
ج : كلا لكل انان عنبازنامل: بشعرازه مطان
ّْ الارادة ار ىكل قنقاصره وأعاله واه عووي سرش
رونه كفوظون بقردة فانقة ٠ ولد بشعربانه مطلق
ظ لل هااا أحفظ حرا عيب
39 أ يسو ايض غيل .
مر 0 مثلاًان#مودا , ,
كان هرا بتسلهها ول
اي دمأ اول دهّرزيا نه نات 96
علي .ومزك اش ركان حرا لكل ما فعله من النشر
لإسرائل . ولكن كان ى بيده تعالى الةاد ا
ل
6
1
يفا اهم كايتضم من اش 066 الويل
ظ عطضبى والعصا الق فى يثر قَضيب
57 .. فاق سلب اىالامةالمتالة وعلقوم
حزى أهره ئرب و وبروسديم
لين الشمارع فاماه و لايجئ بدلا لك ولابظن
فلبه كزلك . بل فى قلبه ان بلك وبقبطاماغير
س هل نستطيدين التاصل بعنابة اله
ع نان استفيد كشي ماود ؤمر ٠.١ : مع
يبدل ذلك المستقمون ن وشرجون الى ات
بنولمن هوحكم ويجفظ هنا فمولاء يفعون
ماج أرب ومن بام ا 0
طاإعال بيه فد ايم 0
ود ١
و لايتامل إملك وببيد
0 فضا الله
ينمأ مركط]: اله
و أن قضاء الله ميسكه لك حسب رأ
م
0 وأن اله 7 حنم 1-7
يهأ نجودة يم ويحكة كل مايحدرث أمابفعله او
0 ل ل ماع عن قضاله 14
2 نعمأنه. بوجد براهي نكثيرة - ظ
4 من الكثاب ابلقرس ان ٠١ ١47 ان مشورق
الكت وكل إرادق تم اف | ١6 حسب قصراألزف
بعما كزئ)؛ حسشب رأى مشيته مز مم : || اما
لك فالى الوه رتددم _ ود | ؟: ؛ © أنه صأن
حسب أرادئه ف جدود السياء وق سكان الادتضن
6 من تعليم العقل| إن الكاين الغرا هرود ف
وجود نه وقرريته لايص سامت عد
لاقع لش إن اله نمل را 0
4 مي الاختبار وا ملاحظة نشزتبخالرايف
يت 0 ازوحبية : والليضه ا
أو حوادث متعلتّة على اص 4
الي تمايا 0 الانليهة.
والبرهان
والرجاد عظم' هنا اقلحقاد الك[يصاود يه
يصّاد 0-8 0 بتغوان مقأصد
لله 0 حطأ يلار وبر ون لارادة
1 هه 7 4 ا
اضغ رهن 6 ليان بإذالله إيرى
2 ا 0 تلط فتلرعنا يكوك ا نه
وجله فأعل, ااذلكةالنوشردة لالستئير ظ
لبها .ثفن كادله وزيا وا م#غ- دغ
52> ابد يفنو لعاف سات ادرو
وإرادته فيط أن جككه بوقي لغوادث لرينج > مر. ,
معرفنته بوتيعبا للنه يعروبا من لي 1
شا فولرنا ركلية الحق
(4 انهححكمة وأن قلناغيرذلك يكون ى ل .لان
فَضْأهُ كودة ومطابق لطيبعته وكات
> : قضًاء الله ةي لإنا التدار
000 اسن لجان يرمتيد
١ 00 إ مفأصره -
: ا
2 -- داع 8 ستيه نجه أن الله يغيرمقأصره
ا ومجزشن أتمامها . لائه لما وضعبا وضعب كلد وجوية
بريحدوديك .ومأوضعه لابتغيرايل وإوحصل مأ
تغييرلابكون للافضل يع |: ١0 ليس كنده لال :داين
5 و لاطاوق يتحر يخيرها انه , يواوه
ظ ل هل ينع ]اطي بأى معي كان
ع كلاان انه فكل مكان بعلن بخضع اليه ونه
ذا وكشد ورده بوام ا تايافن زوف
عدول و ادا ت#الاشتان» ترا
فلأيلن أن يبرهن عإانه ب سر
50 الاعجعزابده فاع لائطة 0
- الب فلب توت السو تاكيك اط
ل لامعا بعمهم
اي
4
ملك لله اردان ايا يقال غالبا ات
ل 5 5 4 0
1 م وأكعة وك
0 1 حرو ودع
صل تعاس للش ظهران قلبه
وويعر بالطاعة فا رذنم عنه أ لقصاص
ب 0 عاو
ْ كان سبما كاش اع ب
0 لل نمسركل الاياتث
نعف نعم الاتقاب تجووا اسلا
لش د .ولتغير هنا لتصر بمترئعة
كأنة سة لم َدْربِم ونقرسهم وسكنا بوعلم ااانه ظ
8د 5-1 بمرهرج ل الانقاب
ل 00 لله لالكلتشخص بتر
الثه كيهب أن 0
ع
211101 الخشاريت ابضا وعلك عون
نا ريه من الاريع الرباج بع 5:لات وه|:1) و4
ولاان” ردذة: موب و8:4ا اع اماق انم
صرامم ام الس)ه :4
س كر يوب هو الائكاب
086 0 اتاب للسرأوكلكاتجاب
فوس لم بابل . وكموذ أ أ وأبكْاب
للعبوة كان عاب التلاميذ 00 وراع لاص
يا كمال الرسول انه لمججعلنا للغضب . بل لاقتسا [
بع م 0 الله أرجتعلنا الغضت بل ا
ص برد ا ا ل ا
00 0 م
17 لان مُضايّل الخلسين تصررسن اتام ا
> قال الرسول ىاف ١ عا تفلت أحئيارنا فبه أ
قبل تاسيرالقار. لكوك قتيسين ولاليم قرامه |
وائهة لخ 4 ١ه لاباغال ف برف لنا ما عنن بل ا
لعاشم 1 خلصنا بغس|الليلاه الثاى وريد
الروع | : ظ
فى
الطيبعكة سوال هل ججلم ال تحبون إذاعاشوا
ج كلا لان ائله لمتيخِب احا للقلاص برون أن
بنتئيم للقاسة ليلون قرامه ملالوم اف ١ :؟
ظ روم : 4؟ لان الين سبق تعره سبق تتبدرم -
لبكديذا مشا بين صورة أبئه 0
احوة لشيرت ر ' ظ
سس صزهيدالته حاباة :
20 حاشا لده من ذلك .وأا الناس ججيعمرخ 7
ل سكّئون الخلاص واذا انتحب اليه بعضا فيأون
ذلك نعنته ونقته فقط . وسببا لمح |بدى.
ا ا
لاافى سكمون غضبه أسبب خطايا
ا وى بان لاما ال كان 1
اهاب الخلصين وصلاحيم م وبسابق علم الله وكازلك
حلاك اهالكين / .
ص أن قَصاءً الله لابو ركردية الاشان لانه لا
يعرف شيا عنه . ولمنا لايمتنع عن لجرأء ماله ظ
اللومية قيتصف عايشا” وتعلي الاتكاب لايمنم
ممستفدائ. رياس ال امت ».> حطسطتة عرف متيب مس دزت 1 لتب صميو
5 لدبي
ا ب
بنمدس رطف ل ف سنا + ميف
حدأاات لام نامر يزور نع جونردتت وا اجيم مج عو مع فيه دوه يج روخم اد توا را ولا ايل ار نيع راد ل نه عمي ءيق
التمس ماي سيوع بن تجتحدتت جا سم اللا ع ا ةوفه
“771 1ط ١ 3 جمس يتفز اه جينواور سمطو احا ةاتفل تين
01171007 5 7
اميت تسم 20
3
للانملافد اوقا وأمن باللغيل ٠ وأناراد البرجان
ايه ومن« اعقق أنه مسب ٠ لان
٠ التوياة تقول من يوس يخلص . فارنايجبعاءا
لاح بأ أن يرعواج بع الناس للتوية والامان اما م
أ ٠ يشان وأحد ماكان سد سب مأ
٠ صنع لحيل ل ره
ع
٠
مام الشريعة
يي يمير اوه فب للمزر .وشباايكة .
2 جوهريه وق ألامر وإطامور ور وإلامرو من والجزاء ظ
فائره هو الامربالشريعئّة . وكل خليفة
د أيلامورة
س كيف نقيز الشريعة الادبية عن الطقسيبة
جع أن الشرب بعد ترالااييه يعرف مل
0 ولايأن ابعيالبا ٠ ولايعهاحد
و لاخمل ١ # روالبيل ا 81
ظ وما أشبه ١ ولك
س من هعوبخت هله المشريعنةلامخاوقات
جواب
ظ
ظ
ا
ظ
ا
ظ ظ
08
حواب كا الؤلوفات القادرة أن تررك وأجبازبا ظ
ظ س لذأ تررق شردجة روحيية | ورد ل ١4:10
8 مجبب2 وتطلب الطبارة أأروحية
ناصة كلاف الشايع البشردخ الو وعلالاعال
ينا رجه فقط 07 0
43 لانباانام رب لكل ما تقوم به الفَزْسة ظ
س باذ | يتبرمن عل ان شريجدة اللدتى مفسة
3 أولأمن الكثاب امقس رزلا: !+ |5 الناس
مس والوصية مقّسة وعادلة وصلحة ,٠
وصزة11م نابا لاببا مناسبة لضيرا اسان .ثالث
من تأئيرهاق قلوب الزن بطعويىا عاحاء فب
مزدر :7 رإبها لانبا ضادرة من الاله القروس ١
.اس هاذا تطل ب لتريعة الدهمن الانسأن
م ان شريية الَهُ تطلبمن الاسانالطاعفة
الكامزه كل : برأبل: ماورد ف بع م ١١إلات
من حفظ كل الناموس .وأءاعرٌ فى عم وإحذاة ٠
فئد صارجرما الكل وى تك ١1١ انا انه الفرول
000 ونمك /ام 7 50
كات هنا الناموس اب
2 يل لاد الاغال الصاحة من بحر فسا الشركة
عوج ركاملة . ولأنال متزجة. بلكذطية فلزلك لانكون
كاقية للتكفيرغن المنطير ولالقرر ترك الاشيان
لمحا |وتبرره 9 ٠ لانه باعال الناءوس كل ذي
حسد لايتبري | إماكةة . لان بالنائيس معرفة الخطيمٌ
س هل البش ركيم عت تريعة ألنه
0 وآكن لبسلان
الشريحن ف وأسطله القلاص بعر خط أوبصرر
التلاصمن حفظبا . بل لانها قانون ريا مثه:/
ورا ولانظنوا أى جئيت لانقض الناموساوالابيأ.
ماجيت لاننض) بل لاكل ل 1
نزول السام والاريل لازول سرف واحد اوبقطاة وأسهزه
من النامس ح بكو الل
س صل يفوم القصاص الابرى ع م
ننم مسبو 0 مالحخطئم
ولامصادة بين الجودة والعرك
0
1
ا
ْ
1
1
ْ
ا
ْ
|
إ
ا
ا
ا
3" ظ
سوال هل خطْمَن الاسان اهرود ف نمأنيسكن
القصا صالابدك
2 أنالاشان هريوروه 9 طبيعتم بايزكفدوة ف
دوامه وهانايون قصاصه رودا فى مقا وعير
مهرود فى دوامه . وذلك لانه لابه لما
المخطئة ٠ ودين هتفاضا مثلاًانالاسات
بغتل سانا لخر دقيكة ولحرة .بل بل زع أن يكوث
طول حيائه . وفضلاغن ذلك تقول أنه لامكفى ان
000 بزون عجرج القلب قو لا.: عيطي
٠ اللاي .وإذ ذاكٌ فلايد انيلو عتايه الى الابد
س2 ماى الاسباب الى توج ب القصاص|لابدى
بجي اول ان القصاص الزمى فليا ب : ه بغش
الند الغطئة واصنبا عنره . كانيايحب أن” ل نسباه
مضنا م ).اى لكوت
ين على الشريي” وقصاص خالمته) ا
0 الشريعر غير متنامية فى قراسته) وحجودتبا
خار-” و متناميب انود قصاس عات أيه
ا الأ هاانمامل” انا ليد
م /ا
انه خائئ . رابا تبيخ الانسان الخاطي الى المسيم ألى
يلص ده . لان لبس بعثيره خلاص ام ؛ :؟؛ وبالاجال
ان الشرية تق د لسر ووحبوة مز م||:.وهره
سلوق فى كر مزلق لان قولك ا-حياك وع4ة اإالرمر
ها اسىحقوقك لانك إما احبيتئي وعد سراح رجلى
هوناموسك ونور لسبأى .فاذن شريعة اننم بور
ل 1/7
سالط امال
س مأهومعنى فسأدالطسيعة الاشسانية ؛
وج هوان قلبكل انان خالم نكل قداسة ومايل
الى الش ركا ورد فى نلك +:ه وراى الرب أن شرلاشسان
قر كشك الارض . وانكل دصو افكار قلبه اءامسرر
كل بوم وم »١ لان نصور تلب الانسان شر مشد
حرائته ورو نغ ١: 4- م١
س هإخلق اديه الانسان فى هزه الحالة
ج._ بلان اند خاق الاسان مستفما وق حالةروحية
وعلوصورته تماى ق المعرفة والبروالقراسة جار:.
أن الده صنع الاسان منقوما وهواشتباك باسْيا وكيرة
: + أ
0/4
اف 4:4 دبليسوا الانان الجدم المولوق حر الله
إلى وقناسة المق وك :1ن
سَ ماهىالشريئة التى وضعرا الله حلوا/انسان ى
ج ع نوعان ١ ولأ املتوبة علىقلبه ثانيا الامر بالا
يكلس الغيوالمنعيعنها | |
نس ماموقصاص التعردى عوهة النعى
يج إن ذلك علو نوعين اصليين. أولا اموت الروق ام
ساد الطبيعة الانساية . ثانا العزاب الابف زب
الشدايد والشرود والاحران وإلاوجاع ٠ وكل انواع شقاوه
لجال امختلئة وأموت الطبيعى وما أشبهقى نتساج
افالفة 2 ظ 0
لمن الزمان بت ايوانا الاولان باران '
8 ان هزاغيرمعروف وام الاقرب للإحممالان بقاها
حالة البركانابامًا قليله عن
تح إركان إبتّه قرخلق الاسان مسنهيها فيلفيكوت
كن انيس سمي جدلان
بض أندكانت للانسان الاول فوة انيتم عإجال
القراسة .ومح ذلك كانت له مربي لامئع يعن
للزلا .ولس هوققط بل والملاكة الحا قطور:
0 - مسي عد ١ وح 1 يعت سد عاب ح مهمو" - ج777 اتج سج د سس و م د ع 0 2
7 سس يس : 20000 سج ست - 397 حك لمسممسسي جيي تت جع ججح ججح 2 اا - يي ا 2 5 5 2 يت
. 0 2 : امارج
.م
عرايضا سقطوا م حال استقامتهم وذلكبدوت 2
غجرب . وماذ لك الالكون ان النّه وحذ هوالغبرا لبر
وأبض لانه مناسب ,أن كل مه بيخاكت الامقان
لاحل لخر
1 والرينا الاولسن
يج ا نبأكانت على نوعين, أولا نالجاى مسيم
الم روالزوق لانه حرر فرت المراة أن الشيجرة طيبة
لماكل جيل للعبون وشبية النظ رفانت فو
تنبا وأكلت واعطت يعليا وو فاكل
٠ ابن 3 اليد 86 بنانه
9 0 ااا بلا
لبهت تعوليسد
10
شعرابه ظ
نس أن اله قال للانساث 52 تأكامن| جر
مرا توت .والحال أنه ريمت ى ذلك اليوم . فاذت ييف
راشع عريايعضفى
جواب
: آم :
حوآب انهلا جد ق ذلك تناقض لان الاسان قد
مأت موب روحيًا بفكده شركة إلنّه. وصاربجسدع”
قابلاً للإغلاك . وبإان قضاء اللّه الذئكان بسابق,
عب.هو بإن الس سوق يغدى البشر لرير لك محلا
بإعامله بالئعة ءا و ف غل » ١٠: المسيم افننانا من
لعنة النامي سازصارلعسة لاحلنا >
تماص البرأعين بان الاسان الم نكل الفاسة
2 ى لثبرة )6 غفامه عن انام وأجباته لله وللعريب
ومع حسل الموجوه ى قلبه 002 استعال الكلام 0
الغبر لجا راق بع م فاللسان نارعا يلاغ هكنا
بعل أعشاينا .اللمان النك يوش لشمكلة ويطم .
دزة الكون ونضر من جهدم (4) سشبواتهالرويةكافى ١ .
0 الشبوة الت تلد حطية ولخطئةاذا ١
نو مون ره غشه ولزبه ومكره فى اشغاله /
ومتعلوتاته الرينوبية (7) كية الحروب والقاتلات
عا بع ه : | من أبن الحروب والخصومات بيدا بيست ظ
من هنا من ازاك احاربة فاعضا د ظله وقلة
أنصاذها وده تىجاء ١: والنفت وتاملت بكاالبائي
6م
مهر (م6 ان الكتاب امس بزع سلا شيف
قلى الاساتا فار /11 4 خبيث قلب كل واحد ورد
م ١ م لان هتمام الجسرهوعراوة لَه اليس هوخاضعا
لناموس الله لاه ايض لاستطيع وممك |48١1| و4 ونا
ماخر من | تكن القلب يصدد. .وذاك ييجس الاسان
لازمن القلب نرج افكارشررة كت ززاءفسق شهباءة زود ١
حك ذنهلبف 000
سس ع لين ان الاشبان الباثى تىحالالطبيعة اف
غبرص كرد التلى هو حاط فكافةاعاله وافكاره واقواله
حكن الاشيان الزىهو فق هذا الحال يعز علا نظنه
التأس صافا ولكنه اذ لايقصر بم يجيد اده لاسب ظ
سلا انظرالى اكو ٠ اب فاذاكنتم تأكلودا وششربون ظ
ا وتفعلون شيا “فافع اواك لي غير اسه -
ب سن عل ينج ير من هذا ال.: م انكل انسان نظراًال ظ
الطيكة هسلمر سق ظ
5 أن تيع عال الشيغة علرم سوك يكن يزيد
ظ 0 بعضًا بم الشرلان الكتاب يعلينابانه بوجد
ويه عن الاريك كج وردقء3ت 1١4: 2-2
كن اناس الاشرارا زوين سبيت قدمون الى اردامّصّلينِ '
ا ومبب :١١ ١م
م
سوال آل ماص الامورالق تفلو يه الحا
ئ ص ىكيْرة ١ بك كوبا ضد جودة 0
وألنتا: الوم الخاص[ة مننيا كالمو والنشرور والإاحزان
37 وماأشبمكاق روه ٠: من اجلذلككائأ
بان 'وأحر دخلت الخطية إلى العام ودخل إلقطية
الموتث ان اجتازالوت تنيع الناس اذاخم.
ره كيزة اريكاببا وأواركن اسه مسلطاعل ا
لماكان للؤملئة حد 0
المخطية الاببا و62 القصاص| لبون قار الله
بملخطاة كا في حرقيال / م6 والنفسرالء
موب 0 صعوبة الغلبةعليبا اي | نالانسانمى :
ظ ب ولايدرر علبربا الأمساعرة
اعممؤعم الى ظ
< 0 د 0 ظ
كلا. بل قوت 3 مالسا مهم
84
شن الىاينٍ تزهب نفسراإطئل الزفبموت قبل ما
0 تعس ألى | لسرا كي قال المخلص فى
ملك م|: م و١٠ وقا لالح | فول اذل تيجعرا رفوم
مثلالاولاه فلن تريؤلوا م كوت لسيرات انظروا وا لاعووا
إحرعولاى الصغا رلان| فيك وان ملا م مكل حابن
ينظرون وجد اف الزى ف السوات و14:1 اماسوع
فقال 0 باون الي ولامنعم لانء | هولاف
م]كوت الوا لسبوات ولا يخنى أنالطم ل عماج الىفعل
50 7 معتل أن لاطا
0 ة الا بؤدرما ان بيخلوا الساة وت
ان
اى كسا:الطيعة حوهرق
ف اليان: ل المسجيةت 0 3
- نوهونعليم جوهرف ولايمآن لمر كاز وبق
3 2 موفها من ف الناسر
و صو 6 اين
سه 1"
6 0 / يا
ديكا نيا امت م11 2
ان لم تارة اك فى خللرض الخطاة .بوه |
لاق عاتم بك ماععتهمناف مع : 1 رارضا
بوى رسولاًعب » :| لاحظوا رسول إعترافنا 7
المت بي لسود وذلك لانه مَرسِإ من اله الاب
سََْ اذ لم ان يكوث| ا
: ع لانه اذتر كالناس لزطات/م فلاخصاوا رفي
000 ةا كر . 02 ون الاضا نالطي
٠ لايق بلمالروح اله لانه غئلع جرمالة ولايفدرأن يعرفه
انه انايجك فيد رحا «ولائه لابيستطيع ألخرغي لس
أن يعلن للثاس هذه الامور وبوريعةوه بوا:ما
أده لزه ا 1 الزكهر ق حضرى
الأب هويخبر ولو؟) : ه» حريكذف
ا ا
ص ال طريقة كان اليم يعم للناس
م
ظ ص بكلامه وبروحه |تظرعب |: :»كنا فى هنع
الايام اللخبرة ف |بنه الذى جعله وارثا لكلس؟ وم :نه
ا :هم قابط ازاز
سَّ ا | راد ب|للنارة
2 4 لاص البشراا لخطاأة اه مسري
مأ
آ 0-0
3 سن اذا يمو هذا الاعناد
ا 1-2 دك انه لايقوم بوفاو اث لد دن الخطية 2
ديام عإالئاس لله .الا لعل لانتس وين أكقيقة
جرم جر وم يفال أنتماديت ينون على سبي ل الجاز
مام حسبناها ديئا . وهناالين مرو فون
الناطم حق نايت امد شرللتطيكة هزه الحيوة
وفالزمعة وبقدد يطليه بالعدل أن قلبوستقمًا
مع الله لهام يكن .ون لاحديزع متهن الع
2 لأنه لابهو, بنقتإاخطايا الانسان ألىا ليرفا
أوينق] بره ه الى الاسسان . لانهانكانت خطزاء الناس
سقاعل هونا المنوال 03 يد خاطكً والناس
3
ام
ررم إلخطية اوا كا نبرا م
5 0 07 3 ولد
| ا التماوت ؟ , ]علي ظ
لدي يم بعيده وليسمّا شقلان لين 0
ككن للنطايا والزدوب نفس الامرلايكن ان تنكل
3 0 كلاص الئاس 0
عادلا ويغف ريم اموملين وكلصرر رو
0غ و
000 عن للزطابا الشالمة بأمربال الل طبار ظ
توم 17 ضرلياون إرا ٠ وبر من هومن الابهان
2 المسي ذا تلام أ ينا
الخطاة أو اا 0
اا سات العبادة لله ولجمل
ار و[ مُتأبد الايس الكلى الغيرالمسنا 0
ا ركان قصاص الخطاة! العأء لححى
يلغا يتا لله العذل في سيأسته الادبيّة بكِّمْ لانالامه
تأت اكناة أبط» :ذم؟ فان | ع ايضبانالرسة
مم
يوت باللفاية فاق الذي لصا وبعض) ظ
الله الؤروى لما وهنا ١ رض الشركة
بلكلا ولتق العرل, وأنة ل 5
المستمة غوالانان الى 7 ع عي القصا
١ هزيات الاما سام ]وال
تب بكليرمأ يعاو لانصوص بامنفس ودبما
2 ستسش سم <>
م حو -.- يمس : تت > -
م لمح ا
إجالإتطايا البارمن| 1
وأحلة من رمن أجل إلاهة ى يقتا
الى الله مانا سد . وللن ييا ف الروع وال
مى : ٠١ اضف مشسدعن المخطكرا بنظرررفه
وطرل ياود ومشية أرب على يذه مت :0 ؛ ان
كك-- حي الموت وب مثا
لج بتأسوته ام بلاحوته ام إلا
راسي النفس ولد فقط . واكآن "١
اللاههوت أعانه هل لحممال/مآ/ا عالق وضعت عليه
وبإكتران الناسوت مع اللاهويدا ريدت ذم لاؤصثن
اللامه 22
4
فى هه لان الام إخزتعطظيتي) وصفاخاسن 2
توص المسبيم ناسوبًا ولاهو:
س هزكاتت الامالمسه شظمة ومضيقة
جَ الليس اح لالتوطيما ولو شي نيه
وَأفْت الادياك البشريى اياعر
يعاقب لأنالقصاص نتة رم .ولك ن يجو زان تقول
ع ناسح أنه أحمّل قصاص خطايانا
س :| كان تكفارة اميم ريع .
ج دق انه أمتلن ضروري: ليجع |النّه جوادا لأنه
كآن نز الانكجوادًا ولازاك الىلابب ر
» اك نكاءت ضرودية لتظرربغض الله قنطية.
وحيم للقراسة . وبقوم عدله مع كن . فلوغ نابله
برو ارة لمأكان يظبى بغْضْهالءْطِيَة وحبة
الوراسة . وأعتباره لشريعته وحكد روث :دع وه)
الزى قرمم انه كفارة بالاهان به لاظبارره من
ابل السوع لطا لالم باهبال النّه لاظبار
اليك الحاض ليكون بارا وببرد_من هوس الايان
بره فى
40
11
1
68
بيسوم 77 6ح يتبرهن لزوم اللارة من موتك
2
يمكن ريظن بان الاب اوالاات + مكل
الموسي بزوت أن “كون صروربية جد دكن لأند
هكنا أحب الله العالرحبى ولفابته التسداك لا
مب ككإمن يومن به بلتكون له ألييوة الأبرسيم
2 6 وأزدم| اللفارة عنس لمانا للفيلة الحلكّة
5 1 لأن نف ليس فى ألم فنا اعطيتم ابه ١
+8 لذ امون انس
1 0 ول فاك 3 «الشين مل 0
نرالتوبة والطاعة فق “ب
6 لان التوبة لانغير طبيعة خط 7 لالد
1 . ولاث الإزى الزى حصل والطاغة هاضر
والمزمغة لات ركو الزن اطاضية #الالكا” 2
الطاعة الماضية تكترعن اليب لحاضرة والمزمعة 0
«ألىي
0 ن أللسيران امول صربهرمسامر
تارف
آنا
ظ 1 وق ثفته ولمنا يكو الاهه ونه ذأنت
وكمارة عبر مشاهبين ٠. وربناتلون| نارة كاقة
لاس بدي 7 211
بصناة القاى جل ل إضاكاة
أنأ ره طبيعشبا
1 شراليشي) ا
لق إبمأ يعددالله أن النعمق أ حرماين : . وبكون عادلا"
و ١ يهنن مشا كناب _-
الئقئيس ووغوات نه وبتصاجه ان اندّه بتصره 01
6
4
الناس بالميد لابالمزل اا امكل
وج عر عل فول الذلاص لياق معط
ظ اوطح اناري ا 1
7 زهلك
2 0 كوا من أمراا 506
2 لي جاجع النائن اق ؛ ا 7
ا وصلوا- وأنتبرالاث ظ
لاجاججيع الل
م 3 ودياك
حت
مو
0
1 6 9
ان الكت المدن تنام الم
خصوص إبوء :م وهولفارة لخطايانا 1
فقط .بل خطاباكل العالرايض 1
تتهل, بت رأحد ف اللو يرابن الله إن يآفر
ظ 11 اهلوق مريت اكقارة لاذكل مأ
يتاذ يله يلع أن يعله لجل : دأنه وس كل
ظ أنرع الخلوقات ف الكون لا ا حدغورا |
حيانه وله سلطان ]نبا ماايض) 0 ]ا
0 تاقارماك الطيعطيه -
نيا سوهمله اللفارة فق نو رس
لس لبيحته فلس كل ةماسا
ص . أمناجبى الاب .لاق أضع نشبى
لاخزهاايضا. لسر اجر ياخزها مى. بل [صعراانا
من وإلى لى سلطان!ناضعر) ول سلطانات
٠ أخزها ايضار 00:٠١ وما
5 ص الإفاتت لدو
ج اند كان لا 5 كادرا انيتا وموث
ات ل اسار
-
. لا اا ا ات :21077777 1 ”دأ اس لهم -
4
عب ١ 14 لعج 0 الم الدر
00 5-5
من لماذالاخلسجيع 0 وك القلية"
كافبة لخلاص بيع
7 [الفملا يسامون السشروط اق يقدم لم الخلاس ظ
اسح 000 0 السشربر
وت برج عه 10 2 ظ
0 0 وبصبركل 0
قصاص
ثم لان الاياذ ب 0 ة
1 5 مانن لامل قصاصالشريعة هبواطضرك
النلاص الكت عُشناعليه مصلومبت
عوموصو ال ا 7 “قال له يسوع
اهالت ولح والحيوة جا أ الى الاب
الا'فى "
أ
١
0
2 0
ج ان العمل وورالطبيئة لان يانم
ا موضوح ممع اعنالايمادند وعوماحوذ بالكلنة من
العامة بط اهيز الريانة للسصبة كوم
لإإيصرثون بالوتي » يغ نكل إلادبان فلإاحد يرشع
اللغارة ويجوذ أن جسب هوس | بربابة المسيج ١
مدائزأ
حا ا كقارة عزا ليج الشذاعة
لاكاذحلى الاش كفاة ا الاب عن لتلا واوليذة
الثابية هوانه بتمربا الان فى الساء عي مرجالين
الان عن ينين الاب بالطبيععة الانسانية يشمع فيلا
الزن نْفْرون إلى الاب عن يده عب + :هع يذ يفاد
ان بجُل ص ايضا الىالناء الي بِتَمَدهون به الى الدّد
إذحهو ى ل كرحي بشفع هم ده 45 و4 جه | ولو
61:
سوال
مه لسسس سسست - - مم ده -
سس لس س ولو# ا ...يتس عدا يبس اتيت 3
نا
0 ماذارط ل المسي من الاب
يخ يطلبمن الاب بإنتكون اتباعه محفولين من
0 ,وسنها يقتا يارك وبع 6 0 غلا
نظم في اسك الذي لعطيتئ ليكوبزا وإحدياخن
070707 يا مانم ظ
ا وياب يفخن خطابائا اوم
وإن اخطاء احد فلنا بمعيالا 116
الباروهوايضا تاد يفم كايا شب
علينا روم :6غ ع حود هوالزكف
مات بل بحري قامايض] الزىهوا تشاع نبمين
اله ل ِ 4 وردم|: 00 ْ
الزى كانت
ا عاٍاجور يشتكوهليررا
س هل ر س كرطلبةمن الاب
1 ياخدلان الابزستين «اتاهد :|
3 وقيغلت انك ىكحي ” لحن : ه» 6211
عن هل يعجر شفيع اووسيط بك اله وألناس طهر ظ
9 كا اق “اه لأنه معي ال هؤاعز: ووسيط واعد
41
نسان بسنوو |
ا 0 يناعت .
4
ول قى موي بحعين
كلا ولام اك 7
: 3
77
2 00
بمو 27 والقول الا تخصضر
ردم 1
ات 1 الحا متب يي ولا حي
سي ماار بو|
فوكل مكان
لوسرب :قت مندمكة
اخباياة بمطبدل كسام 000 1 0 0 7
5
م ورد 11:18 ومح
ا كن النّه رفعه واجلسجعن ميشه
--
0
4
وهو بأف هناك حتقريضع أعأء موق قاشيد اكوها:
عل م ختى ملك |
لان 3 ٠ ٠ ئواسم
يسوع يسو كل كد ف الساء وعلى الارض وسكّتالاس
وعساى1 1 وحام كل الاش)ء بكلة فدرته ورد
|4 وس :0 وله مفائي ا موث وى واذادم لابهّددم
أحد أن بغلق واذا اغلق لايقد أحدان يفحّ وك 1
فلليادالياف 2
عاذ ايت اأملاد الاق وات
7 أنه لايضوم با ممودية بالماء ولا ا
تكارجية . ولا بالرجوم نومت وام
ولا باحساسالضير 5200
ومواطف القلب مكو م ؛ لاا 00 9
حل جدبدة الاشياء العتيقة . ُدمضث هو
فرصارحرنا امه الل
7 رص ا 1 0
الىأككيال فى التراسة فى هذه الحيوة ابوا مما
انقلنا انليس لناحطية له افد ولأ
فبنا الخ وف » :> اليسَاى قدت [وصيت كاملا ظ
وبل ىسع لعلى أدرلك الذى لاجلد ادك اطق ايض ليع
بسوح وبع نغ : م لامنا فى اسنياء كميرة
سن ع لبجصلاليلا ألكاف حال ا
م 2 حَالا لالوحد زهان بتالافه معنئ
روح أن الاشآن لبس" ميت ولاى. ئيس بقريس 5
امو ولاعليم لالازية الغاعة | وك 2
أونبابة التداسة + النفسصيخصاجالاً. د
عقي را عديقن اكت التو د 1
انه كانتقال من الموت الى الحيوةٌ ويخلئة جربرة .
وعذه الغمادث اك القيامة العيوة والولادة والشلقة
دفعة واحدة ٠ وللن النّه ملن أن ستهعل
عحصل
زهان اطيل اواقص رف إن يعد النفس بفعإروحه
م 0 ا
مدقني :
544
تنقم ف الع من درجة اليفوها حق يصيركاملا
فى شبه صورة !ننه الشريعة الالحمية ود للسماء
س صر اليلاد الثاؤضروى لأغلاص , ,.
ج نع وذلك للاسباب الائية 7 لاندطها ف
عل الوظايف والمّئعات السوبهِ لاجل عد نمق
(لاسباء المئقسة © أن الله يسرع ألنيك
بسكيون مامد فاوسي للغيرالمولووين ولادة ثانية
فى أن يرخلوا الساء ما كان يعلد أن ينظراليرربوجه .
القبيل والابسّباج ٠ انه يجب ان تتغيراطئطاة حاد
رصبروا سكان السراء © ان اللب المقوسَّة تعلن بكل
وضوح أنه لا الحدغ را ددري ينظرون مللو تاه
برع :مع ولا أجاب بسوع وقال ل الحق لمق أ فوللك
| كان احد لابولر من كوق لايقرر أنسري مكاوت الدّد
[انتى اف قلت لك بنبغى ان توإروامن ثوق غل5:1|
انه ف اليم يمع ليختن ينفع شيا ول الغ
ب[لكليقة لفرية .. 0
س هل يحص لها المعبير بعداللوت, ير
2 كلا إن حرزه لحيو عى زمان النعية والامعات
|
المعين للاشان والعالمر الك هوحال الجرًا: فُلإيَتغر
حال الئاس بعر أللوث روّء» ١١: من يظل و “. 2
بعد ون هوس فالسجس بعد ومن هوبارفليببرر
بعد وس هومودس فلبتفرس بعد
الروج هوروح نى »ع :ه لاباعال قوب رخلناها خن
س هإ سبكانه مطلق التصف فى ريد قلوب
الئاس ظ
جح نع أنه جرد من يشأ فىاى زيمان وذاى واسطة
بسرميار ١1:4 فاذن ليس لن يسا ولالم.بسه
بل النه الذى بر 1
س هل ككسرالاشمان حردته ألادبية باريد
ج كلا لان اننه لايتصرف بالاسان مه والمٌ بل
|
فعا اله, يلام طبيعة النفس ف العقل بالعواطف
00 بغصب وإ سوج جراعم 10
والعقلية . وهنا النعل!!تى نه قوق ادراكنا
كته مطابق [اعرية الانسانية . واخطاة انفسهم
ييشعروث جياأ بآن التغيير الى حصلواعايه لحم
س طاذا بلزم فع|الروح لتغييرالقلب
ج ليس من فد اميرك اى الموي الطبيعبية بمن
عنع أرادة الانسان فى أن يقباا : وبطيىئه فعدم.
اميل كُوالتَ وغل أرزدته فى ان بهل واجبان ايان
كل الروح صروريًا ٠ فنا الاضطرارعوض أن يعنيه
من التوبة بأوث اقوىبرهان علوانه مزنب بيوه:» ولا
تريروك ان نااالحَ لتكون لل حبوة ظ
س هل الاسان فاعلىى المبلاد الثاف | ومقعول به
كلاس ١ لوم اي ظ
بالحرية بين الروح القرس يبعا فم . وض هرا مرب
2 ء: فلباجرس
وى ان انه حوالزى بعطرا إقلب الجر حرم ؛ انه اعرد
عن انفسك كل معصياكم الى عصيت بي واصنعولةة
5
اا ويفا هنا | فلياذا تحتف بيست
اسرائل حخر دم : دم وأ واعطيكم قلبًا جوربًا وروحا
وك اجعائيم وازع القلب لهرئنن جسدكم
يا
00 لبراهت علوان الاشسان حصا على اليلا داكت
3 ! الاشعار اللو كان النوراة تعليرراحن وفائق ظ
الانتباج بالعشرة والطخاطبة الروحيتين #الفتع
الخبادة لومي والاشرادية والسرييّة اللزدقف
قرأة النوراة ف ككيت دبنيه .وق التامل اضيب
ألالمية > الدرج 0 صهبيون واارغبة فى أن
ماغية الج 7 إض والوداعة لىاالسيرة 2
1 الفوطبيع | 0 طبع ا مسصيبون «,
الوط ويحب الفراسة 1 .
ظ ّ 5 الطاعةلاما مرانله كل دوم ابوه : ؛! نحنذ 8 ظ
:نا من لمر ال الحروة لاناعغ الاهوة روم:؛١ ١١5
وملناى ومز مم :ع ومز م(40:10 وهزا.:4١مت
لايك
س هل ببشلك اوقانًا الممجّردو الثلب فى ولادة الثابية
رم مم 0-9099 7 فحت
00
الشلوك ان موا انفهم ببراهين نقراط وإنيكيزوا
الصلوة لاجل زنادة النورالروى وإلحيوة الروحية . وان
حيرا الث ف الظاعة ابلئسة
نس فى إى وق من الم رييصل كبا سين علالبَجِير
نات ين ّ
ج تومن الاختياراه الاكز يرون فى الراشة
اوق صفرالسن والبعض 4 الطفولية . والبعذعندما
ببلعون اشر وقليل فى سن الشينوضة
فكب الطاهى؛
ظ س كيف نوع اميت الطاهرة
:بج أ نا تشنوع الى ايز لع اكير ومحب: المسرة 4
4 أنه تراد يبأ لشترباء سعادة أطذلوكات العفلية
س بأية خاصبة نبز بت الهايو ١
ج انبا تميز بلونب) لاتطلب مالناتبا اى1 فأ
لاتعتبرانفعة الناشة فقط بل تحدق الرظ ريو
خيرالاخرن 0 خرعيع انخاس قاين
الكناوة: بقوم مأيجب عو
س ماو[ راد نرم ا مسرد
ج السرود بهاوقات لاجل صلاهم اوقداستهم
حبة الله لعع و فرسييم ومحجنزم لضم بر
من درأ النى
ز!
عاق الخو اصائة عزا مود اتن
: وسى ن موضوعب) المزاءا المسدفت
ال لي و الس ٠ فك خص قاب لالج
ال اا 0 ع مر
هرا موضوع | اللابق حب المسرة وكللاذيرمعا
س هل يلكزم تنيع البشيمزه امحبه الطاهرة
جع نكتمويا الطاعاء للشريعة الادبيه ورح وي
امال له .وههزه الواجبات نميّما م الع ةإوالوق
رو ٠١ : : ١1» ألحية لاتصيم شرا شرا القب 1
الناموس إبو : : م 0
لان اله محبة مث ه : -4٠* مغ أل
000 سوال
ماهو اناس انز بين حبة لكر وحبه
ها
تر ْ
سوال كيفييب أن تعتبرللاليقة العاقلة هزه لحبة
الطاهرة ِ
ج يجب أن تعتبرها من أفضل المزابا وأحسسن ا نووربا
يتوم موداببشرإلحقيقى وعد الملابكة وعبد الله
١ ١ :2
2
هى الرجوه من للخطيية, إلى الفداسة . وسستضن سعورا
أخلية وي الا. وعد وح توي د
معمي ره بررحاء أطمغفرة والا: باسعفاف نادف
كاف ولشريعته ولاجيلء . وهذهالنويةَ لاشىم
سوب من العواطف الطبيعيّ ةكالشكروخوف القصاص
والشفقة ومشاركة الغبرق احزايز حز و» ١:
ونتدكرون طرق الروية. وإجتريا دان الغبرالصالحة
وتغقونلخطابائروانامم بوم :م وم) وألان
يقوف ألرب نوا الى بكل لويم بالصوم وبالبكا وباللوج
وشقوا قابكم لاتبأبك وديا الىالى الم فاده
رأوف وريحوم هوصبور وكنبرالرجة وعفورعلالسن
2 ا
0 م ا اي ا ا ل حص سه ع مس ب عل ب ا لي ا ات معي ا وق ل فك سف ب حم مويسم حم ج..
اا يي 0
علىدفيع ما كنبا [رنستم
اوح الترابقة وفزاريلة ]» كا كانت تومية ..
سموزأ واخاب نعم أن نويتوما كانت من عير ربياء
باكانتعيفة وطعزة وكانت معصوبة 0
التام با جرر وبالاعتراف الجرربها. وبالاصلاح كار
من المحرة الحفيتية لذه
والبغض النطيئَن . بإ من اليه الزانية ومن خوف
القصاص وهانا عي توبة النصرض «القلةفالغالب
عند ما يآ سف زيم وبُوق مم للقصاص فيحزنزنغلى
نتاج الخطية لاعاولمئطيئ:, ذالها مث :ع - محينر
لا لإى هوا الزىاسليه انه فر دن نم وردالئلين
٠ من النصنة الى روساء الكبنة والشيويخ قائلا فد
اخطات اذسلت دمَابريًا . فقالوا ماذاعلينا انب
وخنق نه أنطرابضا الى زهمل ) :4 1
س مأ الاسباب ال قناع الى التىب ظ
ج 7 انالتوبة مطابقة للعمّل فان الخطين دنية
لف
وعربدة
١
يفن
ومسئة لله ةاء وتعد فى بتوريعته ومقأوعه
ملكت الادسة الجيرة فانم نمأ ففرردكن يسمه
الرعايا فى الشفاوة فى هذه الحيوة أن النوبرٌضروري
وص تسبق الففران والخلاص .ان المولعيد للتايب
والبرربرات عل والعبرالتايبين اعع: ٠ فتوبوأ
واريجعو الي خطاباكركى تاق اوقات العزع من وحبه
الرب © 5 في كته مث»! : ١١
من ذلك لمان ابتنا يسوع يلرز ويقول نوبرا لانه قد
اقتزب مللوت السسوات مز +:ء) لخترجوا وصاروايكررظ
أن يثوبوا ظ
سن هل جب على | لاسان ان يسأوع الى النوبة
ج ثم فانجازلهُ ان يبقّغيرتايب يومًا واحدا
ولامخط؛ بزلكَ فبكوز له أن يبقى يومين . وان جان
لمُ أن ببق يومين قوز لو أن ببق سنة وأحده
وان جازسئة فيجوزاه أن ببق كلكره وإفىالابد
وإآن لااحد يزعم مثزهنا الزيم فاذا البقاء بدوت
نويم وفنا قصيرأ جرهم اع 1197 مه فالله الات ظ
يامرجميع الناس فى كل مكان ان يتوبوا متغاضياعن
٠١ ظر
انمنة جيل من 6ْأ١١ا 5 4وو0١ه يك طرق
وزددتث 22 الى شواهرك 50 ولرانغربس) ْ
ظ كلما احفظ وصاباك وعب ب :* وم١ لزلك صا
يقول الرو الس اليومان > تمعم صوته فلا نقسوا
قلع كا فى الاعفاط. م ف ألد ظ
دس زهان النوبة الحبوة الحا صر
0 لدوب ف العالمالاق حا 4: 9
جه 0 7 باجتهباد ارسيو يه
ا ستعال النوبة 2017 يد
ئ 0 كا قة لمن نيتلف وهلا نت
م ترليب حاسيا م الطببيى ومن اعال الروع الترس
ددانة
س عل للشاعلية إلالمية تعلق فى نوبة المناطئ
نعم مع أن الانسان هوالزى يعوب فَا ريه الف
ا م فى م: :وم موويأ ب
24 عمس أن يعطيهم القه نعية لمعرفة لحن اع و
500 ريسأ لس ل
التونة
واه ولسكة فم حيث غات مناكد
11
٠
1
:
١
: 6
س ماص الرارسة العقلية ال تسبق فى الغالب
اليه : ظ
6 1 المزيز فهعظتء تعالى وعد ره ألا دض م6
مقابلة السيرة مع ماتطلبه شريعتم © التاهل
فى حودته تعالى م وعرل وا لهرت ىلام
المسم ج التفكرف الشقاوة المزمعة ال تكوك
انم الغ برالتائب > الاقشاء بخطِيت وانتطار -
الغْض بلاق علالنافئين ,
س هل تشط الثوبة فى الخلاص أكويفا ذات
أسعقاقر 7 *
وج كلا بل لكويربا 'ناى بلاط الىحالة مناسبة
اتتصتمنتء للدي : وللن الترية اليا ةبق توت
وام مص ريا لان . فالمخاطئ الذى ينوب هنكل
بتكاعلىسْ + هردما ١ س نوال الغفرات
مى ماهواليرهانعك النوبة اونا
ويم |صلاءالسيرة وشجيم الواجبات المسيعيم
فلن عا رسويئا يأون باز تليق بالتوبة + كى لى
- ا و سيب - كات جب - هسم سي 00
ا :
1١١ عو |حزئم عيده تخسب متشيةٌ اله كرا نأ
فيكرمن الاجتراد بزمن الاحجام بلين القضاتل اغبا
بإمنالخوف بين الشوق بلمن الغيرة بمو لانتقام
2
3 يدجي 0 ظ
مز أنه 0 َى ويخصوصى لاجتلفان 2
0 | بل فى موضون اتا وفى الظروف الى عارسان
حة
س ماهوالايان الهوى . 7
وم أنألايان الممويى هوالتصديق النام اليين. ىف
الشبادة لطالحهية والئقة ف الصفاتالالمية هو
يعو مبتصوي قكل مايقوله الله بدون اتاب وبالثقة .
يز وجودة كل هأيفع[ء انر . وهنا الاعان
دي لابمارسه غيرالاتبتيا وهو الاييان ال مسثر و
٠ شريمًا مسنوفيا يهب ١١ وشسب للافاض ل لاون
فى كليس . وهنا الايان بماريسه كل ميج
مس ماهو ألايان المخصوجى
رج أنالابان للنصتى هولايان ببسوع المي وتخا
ظ الخطاة
5 سس سس 2 لس م سس يت 1 ا سمشم
)1
0 أنالايان العتّى هو تصربق فضية |وحفيقة
مئبتة بالبرهان ولك ليس له شبة-خصوصية
انالامان للاجيلى هوالايان الزى يجع ااي
نفد بكلية يك سو لص
الغريق فىأن ,بسك باليد ا مرودة له لانتشالن:
ابا لحب م 6
7 1 مشر وط 3 احلاص كالتوبة ليس
ساس اسكقاق .بل لنبىء مئاسب 0
ولخلاص . وايضًاانلايمان باخ ريتضى اثالاات
7
اك ض ط يي
0ك 6
علواسحتافنا فالتترير بالمسي مضاد للتبري بلغال
سر 0 ظ
ج نعو أن لامان يحص[ فق القلب بواسطة رو
ل لفسال سيعية مويق مطابقة
لحري
سن كيف يتقو ى !ليان , الجر
ج انالايان يتقوى بالتامل ببرمانحق الده
وصرقه . وملاحظة أحابات العناية للصلوق 5
س ماهومّرالايهان الحقيقي والبرمان عليه
جٍِ الطاعة لنّه وفعل الج رللئاس فالاغا(الصالحز '
هومن صفا تالاهان الأغب و الإصلية ودصررمنه
عا تصرراطياه من البنبوع بع م: بهكنا الاهان
© 4
س حا ذ [براد با لبريرالاجيب لو ٍ
ظ ج أنه ياد بد قبط الله خا كبار وينضن | بيضًا
مؤغرة المخطية ولكن لاجعله طاهرًا أوبارافذانة
بابح حب بغش
)ا
وبعامله بالنظر | استعبل كن رط 0 ولا
ارد عير نعته الققانعماعلينا ا حبوب الزكا م
فيه نا الكراء ونه غفران للذطايا حسسغني ند
سن ماهوا لفرق بين الجررالناميى والبررالاجيلى
جٍ 0 موالتبرر حسما تقتفيهالشوعة
حرشا .فالملايله إؤرسون ينترروت [الضواعالتغبم
ازا كان بتبررل فس البشري ام
خطاة ولابمّدروا ان يتبرروا باخال الناموس الطقسيض
|والادبية .فلرننا كل اجترياد ف لبر الناموس كموي ون
ع فأنه يسين غناي اله وكرامة ا مسج ورفم/انسان 5١
ولاش خلاص الاغيل والتبروالاغيلى هوالتمررله
اشتكتاق داق على اسكقاق برا سير . وان الانسان
وعبرمومن ان النوبة ولايهان شرطان لازهان
؛ وام إبراهب اننم مسب لوب .مأ الذى | فلا
كسب لء الاجر على سبيل نعرة ,بلعلى سبيل دبن ولا ْ
الزىل/ا بعل وآكن بون بالنى ببررالطاجر. فايا ئكس
4 ابل .أو ايض ف تطويب لاسن الزفعب لك
!ا
ْ يدوت 5 لوف لفن نت اناعم و وسارك
خطاياهمر
+ سق بأدة اي طريقة سبو راط
بالنعية فى ألاعان أن النعة اعرت طريقة التبرد
وأغلتبافى اليل انيليس هو إجلالايات -
بل بالامان أذ ان الاجان صوالزى بوينال الجا ار
وشويقباا اوكفاريه اوره شعة اسه عالينع
التبورولفارة )+ جي الاساس . والاهانهوالواء
لعبوله خلا :وا أزه 26 سي اج
ال . بل باعان نسوعاا م امناخ نايضم .
ع لمتليرر»: 7 بسو لاباع أل الناموك
7 1 ظ
عرق أل .لانها كان بالناموس بر والمسي ادا مات
00 قلت
س مق يتبر فاط ,
يع إن يترد حال يرصن مانا لخيليا حقيقيًا
سكيف تعتبرلاعال الصلفة مع انير !
يج آنا نعتجعا كعلامة ترلعلى وجوه الايان ورعاً
عا التيئر عت ابورا بالاعال
وا
١
روه : ٠ح و8» لانه بأخوال الناموس كل د ىجسمّد
لاير أمامه لان بالناموس معرفة خطيّة اذا
سب أن الاسان يتبرربلاءان برون أعالالناموده .
هل بورجد عدم أنماق بن بولس وبعقوب قى نعل
التي ظ 0 [ ظ
ع كلالاسما بتففقان أنفاقا كاهلا .ان بولسكتب ضر
5 اعتمّرا ان الشرهوباعال الناموس ورقضوا ابر
إلايان ٠ وبعهو بكتب للك امنا بالنتبر_مأامان ارفك
0 عبج لايم بسربلاعال
بلكإلامان واراد به ذلك بالايهان الى بعل بالحبعلتم .
بالطاعة ٠. ويعقوبعلان الاشسان يثبرر_بلاعال لا .
بإلامان وأرأد به روسل بان النطري زوه :7؟ ولام و1؟
و.ت وات ١لاظناريره ف الزمان ال+اضرايكون بارا وبارم
مرح هومن |لايان بمسوع | .كات الافتقار قرانتقى '
بأى للشرترتن معاد ك0 لكلا .بل بناموسرلاهان
اذا سيت | نالانسان ينبرر بالاممان برون أعال الناميف
أفكهف
ام الله لليبود فقط أليس للاممايضًاء بلالامايضا
1 في الوأجبات الدشيم فعا نحنوة الأبرية. القع
15
لان 3 ,وإحدهوا النى با دار لمان 1 ب
لامكل يا ل ظ
س هل التبور 107.7 ا
ج كلا ل ينبت الناموس لماج واطق الاب
للمى: والطاعة . ويقاو مكل عصيان بالقول والعل.
إن الا أن بطبيعته الي 4 اس العليه ظ
والنترر بيه بن 0 'وبرشع نان النعة ألجانية
ولدّن لبر بنى روح كبري ولجدالباطل .
روم :إس المي ايان حاثا بلشمد
الناموس
س من هوصان اكور ب
أنه فلاب بعين الطريق والاإن يعده وبثبيت
البأعيير 97 وااروح الفرس بعرق' اميا
الطيق بعالا
لوال يلمي" واه يعو ليوا لمن
منالقصاص ف الستتبل عام لكان لط ابرأ
س مانتاع الترريغاوالتبرري
ظ 5 والسعادة منالنه والرنؤا المتولداليه
ند
ساو ياد | ا
رفم اول انم لسن لفن لسن نوت
لاه بسقط وراك ف . لانه لاير من | ن ارا" سر
ير ]كون ,كا سكثرروهمانوس وفيلرطوس وليهوذا
م >> لبان القرسين لا يقعون ويخطيت ابا ٠ 5-8
0 يومبا. وبعض 'لاوقات ينوع 1 أود
سلمان سليان وبطرس وبعموب حت غيظة
3 + ليان القريسين من تلقاء لهو ميا
55 فقون 2 الدراسة أذ ان افضل الوضين
5 انتكوا لذواتم بريؤضون الامان ويسآلوت 5 رلته
الورسين يفون فى لد م
لرياسة 0 وإحد . دكل وهت يللعيان'
حنانًا تسجعوت الى الوراء واحما حيأنا
م ا يعون فال ليأ 3
حم اقيق يتبرروا مرة وأحرة يخلصون ان داموأ
الستاس |8 لالص اجرغيرا قر
١1م
بصبرون أ ! 5 ليس إن الورئسين بشنون فى
النقوى 0 بل زم لاجتباد الكل و طول
باهم 7 وللن تراد بثبات الفَدشَين انكل الذئيتف
سكرد وأ و| با حق برو اندم يجفظونن من الستقوط من حال
النعهة . وينبنوت فى القاسة الىمرباية الحبوة ومخلصون
ظ 36 ع م :
من الكب المذرسّة 7 0
ج لانبا لانعان قى موه ضع أن احو امن القريسين ظ
٠ قط الطلية وإلى أ لد
الما تسق إن خاو نهنا 5
ظ 3 مناه نام 00 ْ
ظ 3 لاوما 7 : مم وعم ٠ لير
20 ظ
“0100 زيار ل وناسك
فوا نكثرة بنيز اصرء 2011
عنى يافاعطولام حب, : هم ف ثم يق رخص انام
م
8
الى الع اليك ينقدجوت بد الى الله اذعوج* ذكلمدن
روم :خم : د64 عأ متيعن إنه لأموت
00 أولاملابكة ولاروساء ولاقوات ول أهور
حاضرة ولامستقبلة وللعلئ ولاجىّ 2
تفرد أن تفصلئ : ا 1 لت
رشا.بوع| :د ولا ايو» م4 أف :.» أرأ» : *
عىع:4ا قا بي و : » أرع»: ٠6يوااث]|
س صل الاوامروالحث علوالئبات فى القرسة
00 من فض إليمان 1ل 586 فى 0 المقسه
: قضهن ا النعايم
0 الات لياه لدف تان يقرا
وج و 0 فاممأ
0 حمظا الفيسيب'ن
ظ لعن لياف . <
س كيف شتن!
كالفيسون ظ
م بالتعة ما لحية وإستعال الورسأيط ليرا
يذ 26 الوسارط 0 ف المقريس
7 فوع
ا 5 وليكرر ممم لوطت
ا
ظ ا 0 استكأنا
0
0
ش مأهوأ موت
7 .را لوت واس مالحيوانية 0 ظ
كسيد ١ و«
شاكرث تبطل. الموولحيوات
ويل انس الاي نك ».انض
الى
لي حم
وحم و ١
ار م م
ئ نوه ؛ اوم :
رجت الك اشيالي
لك لا مس 1
وذلك لان من اليد
ام خلائيه لخن , وأبلياعب ١١ 6 مم
ا وإمّا الميجودين ١
آذ سس سي لس ل سي يب بيس
لعل سس سس طايه سه اسح
والننن. 0 ك0
ون ستغير وأنس ع : وها و1 فانمنا نقول رعلا
.كيد اليب اشناتحن الاحياء البافيين اخ الرب
ريس الملذكة وبوف إنقه سوف ينول من السا وأباموا
يكو نكل سين مع الريب ظ
اس هلي ينأ آن نقلت من الموت
ج كلا لاطفولِية ولاشبويبةٌ . ولاحعة ولاقوة ولا
صلا جذامن الموث . ومع أن الموث وح قتقّى
وأمما ؤشنه وكرفيتء وظرو دوع ير معروفةام ا :|
لاتفتخرما فى اللزر فانك لاتعل ماينقجه اليررائاه .
جام فلا احدله سلطان غلوالرو حو يبقيها.
ولاسلطان ل فى بومالموث اى ع١ :ه وءث د»>ان
ظ ظ
ْ
|
ْ
1
١)
انيار شحدودة وعرة سُوموره معاث إفببت11
حدا لالتباوزه لاق اعلرانك عُّ'ناف ف اولكوت وارالبيت
[لغرو ومجبع الاحيا
س هإكات لأموث علوالناس باعي ظ
د 41120 لادان
0 لمكت يبقل احيأء عندتغام رجاهم أن
اخنوخ وايليا ر.
وزمان ا مخاضم. .وسسأو بين الغو والفقيرودجت
الرشيع والوضبيع وب الجروالعبر . ٠ بعلب يع
رم مه محري
س هل يفع|الوت فىك[ اهن البش دسي
ج ليس كل الاحوال بلعلىبوع ماهوام رتذيف
لال لبا اح ولذطاة امرخيت بط مول للغاية
لانه بعل اننمأ نومأ بيع لذأ م لرشوسيم 0
2
ظ لعل ااه كاد ابي وامّاللاباد
عظية . لائه > م سال لحرا 1
الشرور اللوبية ار 9048 ا
١6
وللشركة فىكافة افحبا. ان اماه بالك 7
ف وات الع لإ ام ١
+ والارار الى حبيوة أبدية عله
0 صل الاستعداد للموث امرضروورى للاإشان
0 الانسان تحت شطر لوت كل دقيمّة لان
مستغاءة الكار .|والاحتتال للعزاب هومتوقف
اه لولك [وعرمه مث 4 ع لوُلككونوا
ان ايضا مستعرن” .لانه ٌساعة لاتظون بأف
إلى الاقيناف ةا 14 ]| وكل مأ وره برك 2 ذاك نعيله
إجترباد . فأنا” سي صناعة ولاة
ولإحكية لإدامحيك مغوانت مناك ف ا 00
مزهرين ل[ الها 3
مسار لعيوة لبي
س »ذالم الاستعراه لمورتك 2 ظ
ينات الشئٌ الذى يعد للريبونة والابسية 5
جصارصيبًا فجزاء البرارالابرى وما
امهل وألاعان وأ ولب الجديد ولعيوة الطاعة
لوم| : ع أن لمرنتويوا عكر كز كزلك تسلو ع
11 3 ومن ل ومن يران
٠ وبي افيا« العقل
© ا
بومع: ع انكان حد لمن فوق لايقدر أن
مانت ظ ظ
م 2 00 الموع فيكل /
00 م 0
0 0 0-7 ىبي
جم أن ذلك يلصي انا نفس ريسي ة لهف
ذمكنباان تعيتش بعددوت الجسّد ٠ يضاف
الإراي لق تبت مسد ويته لان
وس دليل على حجبوه السسص”
تتكرمال 1
ان" تصزالى حل 211 فليينا
اديس اناد بواسطةا موت العالذا تل
9ه م ان [مكانالء م الدايم
و (العرفة إلقاسة والسعاد ةبرهات يرل علايضا
لع انه حخليقة نجيره وود
فباية م وتجودما 9 0
عند
| )60
عع الا البشرأى كعم اموت وحبتع مم الروام فت
شك 0 .وايضأ ا
يشاروجيع حانسيات الب الطيعية ...ا ذفعل
ظ ؤ :. شبك الا قرالا تاق انها
ى أبديه ا > أن هر وأه لبت
اريت ااي ا
بك دايا 0 نستنت نظ لصفاته عاق
نه لأيدرن إن بم فى الا 0 0 با أن ص2
الاشتقاد 2 الاجيال 2000
حى برهم نكم قا عاوجاوه | 5
ا 000
ماحاء فى م ف | ٠١١ نظت الان برعي ظ
سوع المسي الى أبطل الموت وانارلجيوة ولكاودبعا
اليل 0 م ءلا وبعودأ التاب ال ىالارضكاكان
رانك اط ايد | كوه ؛ مانام ظ
نأو من اله ببست رصنو ا أيرق ظ
س2 باى حا يبدى البشرق الابدسة
ألى هناب أد
|)
ظ د ا 3 : 95 :
.| يجبون حال يلوون فيد وى عقل وكييز
حال السحادة والراحة والشقاوة والعناب حالم
ا مض جولاف
والابرار المجيوة ابربة أو1١ © وهم
وه ات المسكين حاتم الملائة المحضن راصم
وسا تالغوايضا ودش فرفع عينيه نكيم وهو
العناب وراى ابراهيرسسن بعيد ولعازرق حضم"
فنادى واقال يإابته ابإصيم اص وارسل لعا زرميل
علرف اصبخه ساك ليبرد به لساك لاى معنزب ف
هنا للييب ٠ فقال |براهيم ياب اءكرانك استوفيثت
خرائكٌ ف حيائك. وكزلك لعازرالبلاب! والاتهو
س هل تزعب التضرجنرالموت خالا المالسعادة .
ج ان لجس رييول الى التراب الزى أخد منه ٠ اما
فلو للف بل ريان تتخل سمال ام السعاة
النغس ذلا
وام الى الشفاوة . فى لاثلون فافرة لهس !اا لقيامه
العامة .بلا شاخيى وتشعرء #انص الاعئبل مانت
الا
١ 60
526 ولتم ا ملكة الوحضن |رلهير ومات
الؤارضًا ودفن فرفع عينيد جيم وهوفالعناب
ار اود في-مضنه فنادى وقال
بأابى! إبراهيم اضى و وارسل لعز رليبل طرف اصبعه
. باك ويه لسَاق لاق معزب فىهنا اللميب أو
ممع ة) رم
ج الال المتوسا ا ْ
31 21 بأمة
س هل بز البش روبع شرون بعصم بعضا فى
الاهرة
ظ ج ل 0 وتأغيراننا ف حالنا او
ادفية مييزاا الارواع و
0 ميم زا لابيضاد 5 لاما 2
لين ليس هيد حروف |ال:
1 0 ين مضنا 20
. وأسطة أكتأبة أمغوها انظراس ؛ :»اما
4ل نتسع قوك النفس ف اللخرة ونزداه قابليع).
1
اللتاب امقس بوه انا تعلر التنادة نضا كلذا
وأا 6):؛ 1 00 رم
١6م
السعادة الشقاوة الزعاى الآن.
5 ف اللص فى عن العام نقد ف ا معرفة حييث
يانه لال ادتكوة كنا فى الاجرة ونشسع ١
اماما 00
ينناى ا لأون مسل ل
امع
هما
ف مأهومع معن الثول قيامة الاسان ظ
ج المعيى عرقي ساد الشيت موك الى الحسبوه ظ
2-2 خا رجانانقنا
0 7
بغ الىشهذه الاشياء >< ان هنا العا
: 7 هر | أنهرا م
٠ وان يكون فوق اراك العقل فلايضاد العي +
ان ريجوج بعض الوا ناث والاشجار والنبات مم
حال موث الى حال حيوة من سل الممسنق كت
منه علوقيامة لجسّاد البشم ا ان
56 الى ألحيوة وب مأل تخ رى الابرى يبت ظ ظ
لم 0
. 1)] ظ
ونا ال بو بانتقال اتنوعدزابميا الى الدياةنفسيأ
وجسراعب!١ !١ه و وبشيامةابنة
بأبرس لوم :عه وه ودقشسامة ابن الارماة 4
نايس لون : ؟1وه! ويقيامة لعازر بعد الاريهة ابام
وقبامة اجساد كثيرة عند ماصّلب| - مساك
00000 5 كذ بيأان
سكيس يظهران القيامة امرمان بر ٠١
ج من الفرزء الإلمب: الغبرالمتناصية ولهسرا مايت
:ثم . [ا سجر قبه عدم أمكانية القيامة لان اللوت
لإبفنيه .كنول ه المغناصره الاصلية والقيامة
من العدم اولا اخ 1١م اذا يعد ح ند اما يا
بصدق ان اقاء انه امواتا و ظ
س هإ يفو ذات لجحد الزى قبر 0
جم اناك ابلئْرسَهَ تعينا انكل ماهوجوطفر. -
قلإِسر يقوم اكره:ه- 4ه 2 0
س مو عون القؤيامة '
1١-
“لون ف انقضاء عارك ف وقت 252200
ترز العام شين 1 تقو اجسّاد كل الاموا تومير ض
اجساد كل سيااان سرك أحنوم
ابلا | ىاتنقالما ا ين لم01
ولجسّاه الارار والاسرار رن مح الانفسرالوكانت
مقترنة معبا فى هذه لحيوة تس ٠١ -1١١:4 ار
م١ أومس.»وهم
س لماذا يقوم سد وتحد بالنقس ف الاخرة
1 7 كوا انه شيك معرا فى اغالمىاهنايشقلكد
عب فى مياناكنا المزمع > >> لانه با ]د الجسر والنفس
5 الانان ستعءا د له 0ك 0
الحال يلص لطابرار خلاصا تامام م د
الردية وضع الاشرار بالكلية حت زن) ودغتصلن
علواحمال شرورها ٠ وبزلك د يورا لانسان 5 إن يكون
أه قصال 2# لامررعلسبا النفس
0 لحواسة | (والمتع با 0
للجسر والنفس مؤودّن وراد أ سسحارة الف شقان
الاموات
ع عالفل 0ل تيغب ف الكتب
اللئرسه
العا
السّة الىاارب يسويع| م اذى بقوتهإلية
النجيية باستال قي لللاماقة نَع الاجساد
ورمع أنفسبا ايض اتسو: : و لاثالرب نفسه
برتناف رش الملايكة وبوق اله سوف ينْزمن الساء -
و" 0 0 بعوم
- 1 1 0 القيتاد.
يمورة ولامكون خاضعة بعد للبعب وامرض والموت
ىع 2 واه المت لانت رشنو ابرية أبضالكن
الى والعارالابرى ها عاعم حر
ظ ١ هُ ليآ
عم ب بعم القيامة
لسر وت
نض - وكرلك الاشرار فى جم عاء
مش ل العنى م لوهم :+ و ا
واسس »ع : الس ظ
في 22500052222 ب ىم
0
١
1
س هل يلون 0
والبشرق اخرزعان امكها خم
اج نكاس بسوافط! تتيسطوعي تقلسم ميان ظ
للك ذ
وأ15 :1 انظرا يضام
س_مامى أ لبراهإن كلو أنه 7 ن د ينوية غامة
١ مايقتضيه الضيروالعقل بيشي ر الى ذلك
> ان عدلاللهيتضن ذلك + ان الل للد
1 ايضَاسكليا 0
0 أن الملايكة والبسئربيل عإددوية
عأمةٌ ١ 2١ : ا“ روا : ٠١ وعربه دجاء|:4ا
لون البنوينة
ظ عضري النه دعم الوه : | هم 3
تب المدْرسَةُ عن دوا الرشويه
و1 07 الم تع : النسة اهنا
ل زرك غاوجمزة من الزمان ولابران تكوث
هزةا كافية لاجراء جميع م تاصدانة 5
| لدنوية
3 متعم داك لانم كون ف لمان الام لذلك
من ساق سل
بسبى سك ,. : ام وم جاواءل
حمل ان لايلوت علوالاض بل فلجومكانٍ
ف لتنا جا . أرسويه
ْ انأ ُ ل | ٠. د ص 1
1 حي بات الرمنوية مره مصووبا
الاشان ق مجله و
سان ق تج ونيم ا ملايكة المفرسين معد
اي نر رى غهله
سس 1 بؤنيجيه ف اللاكة والبشر
به امن ا دحوي
بيصت وار زلا يا
س ماق 7 ا
|]
ج 1 انالغاية بها ليست لتبيرال .إن عستو
لريكن غارفابه كلاه لاند شال ربكلم 4 : احص
الخلابق العفليجٌ وما يخصوصا. صاحا ا وشريرا
بالاسباب ال جع زابله كع الاشزار وبر
الصالحين . نايضا لتبررالئله ذاتر ى معام انشع
خلايقه الادبية فهّابربنوينة الاخيرة كل واحد يريف
وبعرف مساوأة عد اليه فحكم عاو الاضيت
شر كان[ | وملاكة ابرايا | واشرارا > الو جرف
الناس كل النتايج الصادرة من خظابا فى حا لسرم
وبجر موك ايضا تق المزامب الفاسللة مثلا
ومواة للك المضاة الؤإلتخق ضررهِا : رسو -
الى مالابتنا ب بعد موف مر الا ولاو
ظ عونا ف الة »انير به بين الرب يسوع الملاكة
9 لنمه
| 6
و1 0 0 0 وم |
ىد ك2 م تنانهذه الخلا
0 39 01220131111
طبار اس الاصلى. عد هله
وأعما الالشار نه م. فابت»
0 0 مم بالملاك ٠. وعكنا
فيس جع لصوت لبر أ وأشرارا جاء' |
كوه
اليا بحن الصألحين والاشرار بعد
|
07 1 ارم والفضدا ف ايا بدن وألابرار
أذ زيم لسكا الابرسة وعنا للك يموي غير
إلى ماللابتدايى والنئة لابحص|النغبرقحات
الملاكة والبشرالى ألابد مث هم ؛ يه
سكد ف يجب أن تعتب ربو مالدينوينة
43 يحب أن ذعتبزة بورض كيف دمبوا لأمنه
فيراة بذ ينس الزمان وتبشرى نابر فاته
بغرس أنباء أن مع صويث رس املاكة. فتدل
أسهوات د #ارقاء والعناص :زاب حرقة النارم
بسضون بسرعة وبعورون الىالحيوة والبئزن
واشرارايجمّعون ليقبلواحكاغيرمتغيرعن كاقفة
001
٠١ 4 وم( رك + 4 واللموق الذين نخ تالزاب
/
كل الاجيال والاماكن والالسنبة وتيع الملايكة اطبا[
أعالم رو ١ :م واوا 1
السوبم . وسعى حال كا فة الدلابق الآدبيع المألابد
١ 7 275 ظ :ا ع
س حل ينال اباي أ 47 وو ألابربء غير
ج نعرلان هنا التعليم هوكلى الوضوع فى | لتاب
المفدس) ملث مع : وبع دم رف م : 1م 9: و6
واس 1:4 مز ه|:|!ا 00
اي بد 1930377 1 ظ
0 2 برألاروام المسى , و مث 4 :1ن ولا ١|
وألسياء الثالئة »كو :م | وساء السبوات امل" :"'
0 إكدكر:؟ ولوم: +؟؛
رص السمامٌ مكان
4 نم لان هكنا تعامسا الكتب المدْرسَة الى
تسميره) فردويسأ لومم : مع وشا من اله مكو ه :|
وجبل
١
ظ وجبل صبربوث ومرسة لله عب »| عم ونخم)
111 ١ وملكة ممه : عه ووطنا افضزعب
وأو رشلم السوبية رو 2101 ولابد| خماتكون مكاسًا 1
مئاسبا جسرالمسير انود ولاراح وإحس ادا لخلصين
وا موث .ويلون هلىشبم الله المك
عاب السّعادة ع د 0
سن بماذ| نهوء وة سمكان السماء
اج تقوم سعادتم بإلسكفىحضرة الاب ولت
والرمح الفس ٠ والمتع باحاده وشرم معألله
بالمور والسعادة إلى الابد ٠ لاخ كبونه وكإوروسه
وخرمونه ويعبرونه عاالرواء . تاماود في
صنئاته تعالى وى أغال حابقته وعّايته: وف
صفات ألم .والضداء النى ضيه . وف صفات الروع .
ظ الثرس يغل.. وارضا يعرفون يكبون د عضأ
كاحنوة بالبهية العظ. والغريم الذى لابوصف رقاه:!
00 : 0
كسك ا ا 0 ول 54
وشعب وأمة ويجبعلتنا لالعنا ماوكا وكمنة وكل
يفم مما ل السياء ويعوايارض وبحت ألارص ومم|
0 مافييا معتربا ابل بال رعق ادر
كت
وما بين أله
سٍَ 1-7 ا الت م ركاماون فى
السعاذة والوّلسة غيرانه يختلف درجأنهم فى ذلك
ى هلتقم طبار فى الساء المعرفة وإ! القئاسة
أ
م كن ا مطنون عوج ناسْنْوقَ أموْرنوت
000 بقرر فافذ| لايك لد عل لين ون
الملككة لاعال تقدم .العرقة ملاخواليته
لليلاكة عض" ويد .لنؤين افامبرد
50
روف البركة والكرامة والجد اسلعانالرابد .
س هل يكون كن يهأ ماد ختلنة فى اسعاة وإلقا
شم عهدسدند ببسب يش بيه .- لبه
قردلا
0 جنسنا البري لكات الويادة
سٍَ برا اوت عد لاجمى باعتباران كبرت
ور ا 0
بربط | 1 5-606 يم
وسكية لأغصى من اطذادمنر ل العامالت
57 تك لاتب 1
ظ من عد العاللين رد »: بسع ره 21
كشيرا احر أن يعزره من وأ
0 قن مل الع و اروف <
ا وق ايض سعف اام
مو كت
ال
ا الخطاة 07
جا 1 إن اللتب امقس مت
بو م: 4م كر البد فيا لصاف الى ااي
لو م نات الديامة اليب
4
. + اهتناماللثرين من الزن بشروا بالاجيل لاص
لعاشم قتئعوا بالرسنؤنة المزمعت 6 1
5 الابياء واللسبي والرسل وخلاص الانشس
بزهان قاطع على اعستاوصر حصنا ال وضراا.
وام ا :7 > الاعممادأ
7 رجعسة كذ ل
جَ لقال مستبن 2 ىلي
ولك م لان انه بقصاصه للغطاة يرسنا بعضه
حته للقراسة 1
ىه ل يليت هف العناب ابد
3 5 وذلك | لانالامر داضم إن امح إن يقاص ظ
0 موا خطاأة | ب الل الت المؤرسه تعاينا
0 نين يضيعون فرصة التو حنا العا لإيوزدك
مكنا انوي فى لإحرة . أذ أ برو سملي
وهأ لك ب العذابأاخير لبشلا ليذ أت
د فضا ند يعايون ع حر اإئلئة . ولإاحد
| لاله ذه - م ا
2 و لكالاب وإلى أب د انمث 3 61"
هولاق
تمر فى العا لعل
|4
علاى الوجذا ب أبرى رار المحيوة 51 1
١| :4 رو ا ا وح أن ري أن نبت ابوس
العا 21 اعراتر
س هل بود برجاف عطاطايتين يزوك لوبهم ر<
اوسلاشون فى وقدها 2
03 انالن كونون يزوت نويه 0
القصاص هناك ليس هو لاجل التأديب 0
يها فى حا العاار. ب لهوئتصاص الشياطين وايضا
ظ ل١العقل ولا لكتاب المشيس , إن الت 70 تت
ظ 3 يئْرروت ؛ ل الاخرة علواذ يحواخطار با
عئاب معلور فى وفت جدود ) نس | 31
ا فليس له وحجود لتاب امتبب
و نه لوو ؛ مم - 4م ورم م ١١١
ع سجاه ا سال لهت +1 ...عل
افا تصن باقوالزيذة م شميتي)اباء للك ,أ
والرود الى لاموت وببرالعن والظلءة وفناءالظلام
الارى يكرة النا رواللبيت وإنارلق لاطو .
والنا را مويرة . وأنوك الئارا معرةٌ لابلبس وجنوده ٠.
1 0
ك1
الود دك 1 1 00 حص ا 4
62
نرك لاوحأ أشدالملات ,
0 531 0 أخطاه 00
ج أن البعض بتعرنوك لمن البعضص
5 الى الاب إلا غناك ف لين 20
ا معد لمخطابا اللنعولة وجسامبأ وروا 5 ظ
روع:1 روم :| مم ظ
ما نفام عسي 7
351 اك وم 56
انا بتتعزب ف الاحرة بهومركبن التي .ولكن
القامه تدكا وواه ها.وماتعليه
- ا 0
مب[ الجا زينضى عقاباجسرانيا مك ١٠:م)
نوأ بالحري فن ا
مايه
3 أ 7 باشناعر ماقنام ليا بالحنطياة وبزن
د أص م ادا
7
000 سو4|
توخاته وأنارأت حدامه ابا وات
7 0 1 . وامالان شم ف إلباى
7 اياف قر الى [لالعة د حمر
مع منربا»” كارع الماطويو جد
جه ل يرف ا عذاب 0
الى لإ 0 تياد يحسدرهانا 0
0
ازمر مخشهاً ماه ع وم فم أو*؛وا4
د و44 و»ءه ورو م ؟ ٠١ و؟| وها
س هل جيم مكان
1 تلا كلتب المقيسة لان ارم لتيل
ن اسايق مكان تك عاوج هم ركان أرضًا
ا 21/1 السواء يستنق من
ا ادا وبعغلت ويعزب الاشرارفا
ج ثم لاجو الم نو رمع ويجود الشقاوة فى
هنا العالم. دار وأنتعة يع وجوه ة لشفا فارخ
50 تلزهه
صلإنطاة جه على
4
اا لبد نا كأوضرمستقين التصّاص ظ
ل لان خبرالاون كافة يطلب زلك
س عايب انيمل ل أكى يوا م نهنا القصا”
عاب ينوبوا حالاعن كل خطابا وإنت
1 ناراك يي ف الاستعداد لأموت
والربيونة حححَّ كلصوا ويصلواع/ كلاض إابوى
مبط هع الل 40 رغم 10ج
جا 0
ا ا
شك ادامر ايه ب
ا ا /
1 إبشارة الا اكر | ما وا) وثم)
ًّ اف ١1:4: مم٠ ذامكلية الصّايب عند ا هلين
جبالق وامّاعنرنا ين امخلصين كي قوة اله 0
قراة الكتاب المتدى وكتب احرى دينية مينية
عليه اع 110 اا وكان هولاى اش من الذليت
2
) 2
م 7 ر 6 : العلي
الموبوردة والعاطية والسرية مت لا: /ا إاسألوا: ' . 00 ظ
تعطوا اطلبوا جوأ | قرعا : نيام اف ؛ .م فأردر ظ
أن تصلى الريبال فىكل مكان رافعين ابرىطامة
برو عضب ولاجيال اتنس 00
4 از والععشاء الريائ مث م ١4:
ونلوزوا جميع الام تررم بإسم ]| لاب ولابن والروح
الدرس وأكر |!:) فانم 00
هنا لياس ب ون مرت اولان 2ك ا
" حَ التامل بالاشاء اأروحيئ 0
أر4» : 0 ل
نينا ادك كان يكلمنا كا 9
م
0 0
3
كرا :و جوبوا انق وامزها هلان اد
> التيزيب أوالئرسه ق اداب الاعيل مز | ؛ ظ
الل ناموس أي سوورة وق نامسد هذ ظ
ظ 0 ْ : ف هل كزامى
العيني
41؟]
انيار لايل ونث 110 وم
ج انما تعذب عتول الثائى وشكها تيلا
اناا لحي نحي 1
قره . فلامكنان يلون كحبةٌ لله برون ان دعرفه تعاى
ظ ولائوبة عر النطيءٌ يروك معرقة و والامان
5 و مويدان تطرلا. اوللنه : ولأيبار.. ديت
ا ل 1
بروك معرفة . ولاييره الكلب وشئس بروكآن
آَم فا #الفينلة م لان كلمة الله حبية وفعالة
وامض” من كل سيف ؤى دن ويخارفة الى هفرق
لش والروح و الفاصل اموا وميه افكارالئاب
ونبانه يي الطدالنينلى نعل ل الشن ْ
سقد م ا حق لحا . 010 سباب تحرضر سا قبوله
مل النا رسو لالرب
ومش[المطرقة الحاطة أحجارة مز ما 1م بعد
مسن ةمه دقري القلب وصبة الرب نفئية
8
ظ 5
سوال هل نقدر وسا يط النعة بزاتماعلوان تدده
00
ولا تحَوث ناثيرا مقرساً فى القلب لان إلا يناع ذف
وإظبار معرفة الح كلا لتى انع من ذاته سيا
فى رلر اثذب وتئرسيه يروث فاعليٌ الروحالى
جع الوسايط كافية ٠ فلاب ااوسابط اسفن
نتعلق بالكلية علوفاعلية الله اكوم : و و/ا انأ
عرست وابلوس سيم أن الله مم وابط |8 »»مولرو -
أديَة لبي من زد بف ,.يامن زوع لايفنى بكفة
0 3 00 ظ
ج لاريب ان اله قادرعل ىجري قلوب الذتي جاص
يرون أستعيال وسائُط اذا اراد وهو يفعل ذلك حلاص
الاطفال ولأنهثى الغالب جرد ويترى الشضله
الوسائط فاذا بدوت استعالما لايكن كرب أ لكابيد
٠ رار لواش كور ةلسيند ربل
10007701 جم 3ت 2-2 . 1 :
<تح نظو سدهو سح ح رصع الهج ج جتن .جوري عع تتأ ات ل حت ل متحت 2ج حت حت ونه نك _ ) تجتن اي - ب
00 22223 عطق ع انو لاه حب ص بع خا مطح ل تس حصع ات عق عالتالناد نخس :"
ع 210 5 9
١ ---525 سس تقو ا تحب جح عد ال 2 ع
035ص ع
/
سكليف ين اعم باستعمال 00
بان انه هوالفاعل للك
3 1 هوالفاعل ومقأصره ازلية واستوال
الوسايط مناسب لعليبعة البشروالاشانهو زو
حريمٌ مطلقة .مع أن الروج هوالزى
بنعالقب».
٠ كو ع :” اذ اليس الغارس شب ولا لاقف بل الله
الذىجى قم | رو #واخلاص؟ يخوف وركد”
لان انيه هو العامل ة, أن يدوا وأث نماواسن
[لاسرة
1 ات خط ةكاغااء ل
و
نم أن وساياانه وإبلنأه فع الناججة منربا ليد ظ
باستع الما 00 بنُُرسون بالحئ
و ال سمس الاش اسالالك1 '
ولايوجد كرف اللتاب غن رجووع الخطاه المرركين
برو أسرّعا لما فاذالئارما خلاص اليّن لمم
الوسائط اكنزحامن الاخرن : وهداالرهأ لايصير
من سو صاط 4 اعمال يرا لْئْرسن «ب|م كورام
.على الوساب على حالة. نض اليد 20
روهة
57
|1
0 اجر رالئفس اننا واللّه فى الغا بده
لامح 0 استعالالوسّائط الى
عنما فيخصراذن رأء 000700
البش فى استعال ونائيط فم . وعاانالوسّايط '
والغايات مقازية | ؛ بتدسيرالله اران اتثملا! حتت
عرجيع لا والصاحدي نان ١
حة_بنالواغايا تمراعئ خلاص ا لنفس اع ٠م
وال والان أساوة ب|أخلوف لله بكلة نعمته ناا
0 مبرابا 0 /ا]
0 2 اع م :ا قا
0 اال د د وعلك فُمبلوا
كلاهه بشرج ا 1 غرف
إلاف هس
4 00 وال -
ابجع الفس. و بالصاوة الحارة 0 ب
1 /
اولاش
]6,
س ما العيادة |لالمية
ج أن العبادة الالحرية عى : نه رك ركه يبل
طبيعته الكاملة والمىرٌ 1 09
الها ارب ان تاعز اليد وكرام والقريه لإنك انث
خلف تكل الاشاء وى بإرادتك كايئة وخلوك
سس حل العيادة للَّه موس الواجبا الادسة ام
المتمور عا عن الرء أممن كر
3 انا ذا اعتبرن الحبادة فى ذاتا هلي
الاسة أذ نعركا مب الغرالطبيجى. واماكبقية
01 والزمان إلى يجب ان لون فيه بتوكئان
لكلبة ع لامر الله نه ولائعرتما الام اللتبامفلة
عم إن رنؤكامن العبادة بطل نيد من ألم
9 كلاس فاع 1 ْ العومب واج يوري وف الي ,
مره ف ا مان اللفروز للعبارع من م !: لام > عر
و المقز األوسْقْدم البيت منكلعا لتعاوجلا
نلك 4:8 ولش ٠١:5 و1) وااى1ا| : م وأفق
:م © الانشراديةٍ فق الق نتوين مكلخ على
0 داة:٠|ا مك 0:»* وهيره الانواع من العبادة
كه مواققة للمورالطبينى وللكتب المفرسة 6
وه
)م
سن مجّيجّب العبادة الجومية
ج ب لمر وإوقانا اخريا تقتضيه ظروف ا حال
4 !0ج وبق ]:4| وغ : *ا وأو؛:917)'
سس ماهى خرمة العبادة ليومية
ج ع الثراة ف الكتب المقسة اع 21:٠ د18/ ,
ذا ع :ع / والتتبشبر,الاغيل 'وئم: بغ والصاوة
والشسصمز ون :م و40 :| وفع :2 فثو» ٠١
وما رح المعورم والعناء السيلقٍ اع ؛ 4١ و42
لتس.هدم
مث ع) كو :4م وم وعيبب أن نقد
العسادة بلغة مؤبوسه ألو :4 3
س هل يجوز لاحر ان يتنك الاحجتماع مع شعالله .
برون أصْطرار لزذلك
ج كلا ومن يفعل ذلك بقع حت خط الملاك 0
عب ١٠64م ولانثدك اجتلغناكعا طوايف من
لئاس مز 44 4 | وحئلوا ابوابه الشكر والى د 2
لبي | شكروه و بإركوا اسه ويه 4إهولاء حمر
ا م تزلان بانفسمر نفْسَاسُون لاردح ظ
0 7 1
للناسبة لتقي العبادةالعالي
5
نت
هوالاهيرّاف الرب والتزتيل لاسرك يبا
لكر بتك ف الغاة وحف ككل ليلة
0 تعريبا هذه العيادة صباما ظ
ج ع قرأة الب المقريمة. والتعاليم الدرنية ملام
والصلوة 0 ولامن |4 :01" 2
اس ماهوا مرجب للعبادة الا نفراديخ
ج ١ لانه بواسطتبا ينقد ادن امام الله بكاجرية .
7 > لان لكلا نات خطااً وحاسبيات بلجباءاة
مالم دلي ادياشهبا 0
: ا 3 10
وصلا يتانق ل ل
س ماع الصلوة
ج انالصاوة ى 0 ]نيمس |جلغاءات
بقة مشئيع معلز عاض بخ طايانا والبشكم لجل
مراحره أو | : سم اليا كان رسيي
ولابركا نيرفع عببنيد الى الاو .كن بف بعإصرره .
وبتتول
4
ع
م نه الاب وأ 0 وللجوذاتك
تدم الصاو لمبارل وس العزياء اولاحم اي
ف أن عذه با رسمبة ولاجوزأيضا
لصلوة بأحررم لفد ل 2 فقال أهم
فترا ات 00
--- 0 بسو ليان سه
5 ل الروح |
ا 1 ار لل ايها ل
وعبادٌ الملاكة
ف 1 مكيب أن نق» ألصضلوة
اج إسر ار اسه مطل ظ
ظ الوحالة ا والسراء لان بعد السو
لا بورجد طرد 0 الوسيط
لويد بين ال والئاس الزق هيو امسج
عب نم١ قأق؟ 201 |
هد طب اله ل الصلوة
3 ور شعي عا وم فاق
وباحبة عورا ا وألاهان وانتكروا التيّات
ولع لالة مز 1 : ا لان انهه ومزك الاض
ظ أله بشي مويغب ١ : م) لزلك وحن قاباون
71 لايتزيشرع ليكن عونا شك به درم الله خدمة
مرصية ان ارا :ع أ زان لماي
بوع فلاجلس يجب أن نقرم الضلوة
43 لاجل زواتنا ولاجل احباينا وأعراينامث ه :40
ولاجل لدكام والحكى اق :| ويستغؤلايات
أعنطاة كالعناب والارلارق السَاءٍ فلا تقد 4
لاح لانه لايعوجد سند لزلك من الكتا لتاب التسى
سالالى عن يجوز أن
م لماه وجايزق ذانه ومؤول جد الله وف نامغير
ام
0 بوم ألريب
78 ىلغال ' واللنات انوي
87 مَمْرنا للعبادة ألا لعي: اخنصوصييء
مس هل بهم الراحة من الوصّايا ألاوسِئمّ اوعر. ,)
الوصابا ا مامور'هما
حهونفه 0
) 6
حاب أنه بنو مامن إشنيمم] . لان | فرازخصة
من | لزميان ): ننه مانقتضيه ورالطييعة
ء' ون من الواجبأت الادبية . واكنمية.
ألزما ن والوققت ا مخصكى الزىف كب أن يمرزلهبا 2
الله ولا تعرفه الامن الو ىلا لى. وعلهناهئن
الواجيات المامورمب يكو رود #0
لي زه م أرما نكرسه اَلَو مفوسا
3 - ش أى نوه من سبعة ابام حر ») 4 001
اذوسيم سيت لنفرسه ست ة ايام تعمل وصنح
9
آي
١ , . وإماالنى الكابع ففي د سيت للد
لاص مانت وابنك وابنتلك
الك وا وميك وبزيك الذى «اخل» .
و رار يد الامو رتقتضيه م لان اللمعينه 12
دايا كيور مقدس لعبادته تكح م وناركإلنه
6
الوم سابع وقرسه لانه فيه سرام منجر
ا ١ 3
ج حال مااننتعي ١ اجا الخلوقات
س ماهو البرجان عاوجرنا
بج 1 ان الكتب المقرسّة تزكر ذلك ج مكو )
القصد به تركار الال الالمى فى خل الخليقة من
اتقسام الزمان ومن د لك الوفت فصاءوًاا اسار
2 م 0 انا الو اليداج سه لانه
به أستراح من لرىتزانده حا لامر :||
لان ىق اس ا لاض وال
وكل عاجرا واستزاح ق البورالسّاد لذلك بارلك
ألرب يوم السبت وقرسه . وقولة وبعد ايام
أ وعنر فهاية ايام اذ قرب قاين وهال فراسعما
لريب يراد بهل الام بوي الاحة. وايضا الاسبوع
ن مرة معلومة ا ولابات»
س حم إحرد الله هنا لامر ابنى |سرائل » ,
ج نم وذلك عند مااغطام الوصايا العشره 2
ظ 5
| 2 7
نيديا :| أرق 50 وورسنه
معي ل ,الراحة
و[ ياك اك مرا سن زبارتغلى
تك )لمن اليا العشرا ازيم ببح
ابر حفتا سل ذاك الذى موريس اسع
من لجن الت . لوه ا
الى ا ظ
4 0 لأسيبوءة 29 8 2
0 جا سلما الاول أى الاح
1 كون |
وق 6 بال
لقرا فق السبت اليب
نوات ف 9 > لانالسل
م6
حفظا اليم الاول وذلك لابدا 558
بارادة | عه وأرادتدى امر. فلبنا يكوت ذا لمعم
كل الفاعلتة علية الق نقرر تسسا || 6 4 اذت
بن النسان حودب الشبت يصوي لو لول ظ
من الاسبوج يوم اريت و
لأنالتصربه ار ام #٠اصكث 2
ارج يععالرب , وق هنا ليود 6
العمشاء الررا. ٠ ود مش ربكة اننم اع "٠ ا
اول الأسبوع اد نالتلاميد مجمعن ل :
ع ولف وكات هنا ليون 1 1
5 عق أو أسبو إيرضع كل وأحرمث ظ
جرال قا يسحت وجيت لابكردج حلا
م ظهر ل تلاميته ورة مرار في هنا البو 7
يوءم :او4) ويغدى وق أول الأسيو ير
:0 االقبر بالا وا ١ والظلاة م بوي فنظرت
موقور الكبر. ولأ نك عليه ولك
. الوم وصواول الاسبوع وكانت الابواب مغلقة
ديم ككأن التلاامبذ يعي لس ستيب الخوف معن
الييبود . جاء يسوء ووقف ق الوسط وال هم
م
0
لا ام «مبعدفافة ا كان للاميذع بنك
د إلخلة نما معرم 0 بسوية وألابواب ماف
و .وقال
ووقف فالوس و ةا انالكّه
فى البدء لما ياشع را فلس الب
الى فد اتح منيع اخاله أ رسي
وه والبوم التتابع .كزلك المسير مااكلغله ف
00 جد اماف فرفقرس| بوب لاول الزى فيه
0 1
نديجبب أ كه بدو 0 000
ظ 00 0 وك
0 الاشفال 0 000 5
واللسل والنواف ا والزيارة من ببت الت
أخر ولجولان اق الحقول والاسواى والمخاطية الرضهة
وعراة : الكتب الغبرهينية ع رضي
مَييينا أند يضرف ف الصلوة الهومية
والانقراد ب وى الاخال الدبنيّ ل
| لير ' السرواتانسب ينها 5
0
5 ظ
لريب الدلك لاتضيع لذ م انت وابنك وابنتلكٌ
وعبرك وامتك وريمتك وبزيلك الذى داعلابريك
0 كاري التفاء والارض وا لعروفل
ما ها واستراح فى ار
ب السببمك ا بلبفالوان 2 وح ول م1 : 6
اشل1/ه “| وع|
ظ مس الاوز الاغال الضروربية وأعال ال با لزهة
2 انكان ا نسي ٍ اممحى واباحة
المضيقن ومارح رمرم : 2م فال لرالسيت
مجه لاجل الااسان ٠ ل الائسا؟ ك لاجل الشيبت
لو يم,؛ : و] وروا فاجابه الب وقال بأمرائى ألا
بحل كل وإحد مم ف السَّبت بوره اوتماره م المرود
وعصّى بر وسسفيه .وهزه دن ابئة أبراى فر رد
السئيطان ا ششرسئة اماكان بنسجى | ئها من
هنا الرياط بم فشي ظ
ُ عم الرب ونم اليه الأحد
--22000
ايه من الو بط الا معرفه [لله
اه 5 يشبادتة
5)!
وعبا دنه
ف العامرواا سعأ
م الثاسالزمنية
لشي ظ
9
00
0
0 لانعلب»ه
اةاجي ا
لعو والمزيعه
والبيبا
يسول |
0 1 ذبيقول عن |1
4 0 بجسية 1 3
7 والكين ١
1 1
كذيات وذيكةا ا 5
لله شار به الج دا
5-57 550-
0
الغللنظور الروى والهونى المتَضمن 5ظ"ظ
الحقيفين ص مجو وجي بون
ظ لك فبلده الليصة الغيرا' ظ ظ
فو الكنيسة للنظورق ..١
3 ور م ىكل ا
٠ إلرب سئ السيع | وكافة اقطارامسكونه
س ماف | اكبي>: الخصوصية
د بر 0
إلايان كن اليب بسو ا رأوا حر 222
0 سا اد يكوك شايفع |
لعبادة الشرعة وأن يسول وجرا وساع ظ
0 علواجبو ة ألا م . وان بنصىو| وسزرد وبيكوا
1 . وكيا فطواعااإتاديب ظ
بم موقيف وكوب ؤ للك 2
عريره حاوب من الاعضاو بقرر ماي الاج ماع
بسبولة (اجا العمادة الرسِسَّةَ ومناولة الأسرار وعذه
حيعبا اعضاء الجسّد الزى مسيم راش انظطراع «'
و4:» ذا 26 وانرع)
سكو ديجات خدام اآلئيسة السيجبية
0
1
سينا امريد سف تنه ظ
واحدة به امنا لد كل أسياء خدا اللئيسة
وانعا! بهم وعاجبا تر لمننوعة دص بوظيافة أ
ا . فأن قلبيس لفظة ريا نيم معنا
وأستقك يؤثابية ومعناها ا ! وام
2 من الات المقرسة أن ليفة اين
0 الاسقف والرائى عا وطيفة واحرة فنقرا
ان برس ف سشرع سل ايمل ضر
3 3-8 سدقم فبلا
إسَافئة' و 0 سبوا
صاقف
النه لق اقناها بوم 2 نر ايضًا كون السو
ظ والاسفئف وطق وأحزة مرج فول بلس ١د
ظ ا تاخلفتك ريت أهن السبب ا" ألامور
الناقصة ونقيم شوخ اوالتسوسفكتدينة
0 20 -
وأحلة 1 سر بطر وبولس)
04
سميًا انفسرما شين أى فسيسين ونحييية
بطرس لايشاء أجعابدى ايها طي ةل الوم
وواجبات الراى ايأ كان يا شه ١ يلون علي سم
اسفّفا. 26 مكناجب هد ان هن الالقاباى
وقسيس ورائى واسقف وخادب فى / إلهاب لزاست
امسؤئلف ف اللئيسم وب نكزهره الالقاب 8 6
الاغب ل هوالا ليك الامج ظ
1 ظ ض 45 عى ان يعوا بذاء 22 ونوزعواعايبسر
الصرفات أبجوفة ماعبنم وان يساعروا اليس
ب م بكل واسطة مئاسبة وى ظ
ظ إن سبب ثم م اصلاًكان ليخنفوا اتقالخهام -
ظ ظ ااام كلاق
ظ ظ ىّ
ْ 2 ج مكحا ب ميو سالكتب ا مؤريسة والعقل انيونرا ظ
ظ 00 هسسيبين: ع ومؤضاين ابانا حقيقيا بوعل
لان حنا موري للغلاص وبروت لا نفربا ا
ترضواليه زات الخ اجو 00
الخلاص
7
111 العو 11د
0 نا مع الكئيسة إن تلوت
قا نْ الل
درك ته :
بان مس يبون باحق وأ ا 0
أموت إلى الحبوة كوجوب وجوة الامان القلبى
عنر اعضاءًا التمبيةة لصرمن وجوب اغاياد -
ولا .١ لاحن لمان ال بى عند لوشار أ الليساة
من يجوب أععاد مر أ ولا لان هنا الا ن ضرورك
0 للمعتخيرت اع 40: لام ال 0 0
منكل قلبك كوز (اى تعفر 00
ان اعمّد وليك لين قباط الم بفرج اىبابإن .
لان القلب ,بون به لبر يعرف به الاي ابح
ظ ليوز أن يقب عضا فى
معبيرأ فأزن الايمان المسيمع عرد جروا لشاف
الراجية أكون ف الئن يلمك رهزل الوك
الكنسّة المنظورة ومكنا ب إنالنيع اهل
لعن الدخل ف اكنيشة ان الين عترفردبانة
حششقية. لان اليبت الروق يجب انب مواد
1
كيده :أن وتحرنا
0 جر من الامتوان أن شي من
الا فاسنا وسب رفصنه وإآن مع مر
0 حيانًا ال مراون وبيقىالحالهكضا الىان
ا رض كلها من ععرفِة الرب #سوع
2 العودية
سس 0
وك
حخصوصئ مود |
يوضع نقد بسر أ 8
171 1 ومس بوه : 4]) الات وتل وا
و روهممبإسم ألاب وإلات والروح القرك
.اس مكرتب ال مسيم هناا
8 بعد قيامته معن الاموات و ه60
سن وجبز, ا ف
و 9 قسانت الطقوه
ا
ن : 0 يي أ التطبر
عن النطيز والفساد 0 لي 00
ه١
0
م 0 لامعال فرغاناهماعن. 1 ئ
خلصنا بغس[اللبلاد دألثا د 03
4 |ءهان ووو اخ الما وأ' ونث 2
لتر اا [8) والمعهودية عى علامة خارحية
ظطاهره تيل اوهل الروح الراخى اسداكك
ظ : ذات اليد الثاق بل رمز بشيرالي ”> و
لني من فب ابن ومن قبل المتعد ايصأ يضا 0
الطقس بلعز به كزين ييخل فى كنس | نظو
لان وو عاد للاب والائ والروح الفرك
الاله ااواحد ل
000 مارسة هنا
بيد ؛ المفروز مره الوظبفة
ببق ان تنعط الممودبه ء
2 ملثرب عاتب اا جع
1 جح والطاعة له وتح ليصا لاعائدا
المسلم
اهلان ةا لقابلى 0
2 ان الب المقركة تعلينا ائمكان يطليثت .
4
د الالالال ٠ جاكان +
النلانة لئ الئن منوأ نو, والعنصرع و١ ٍ١ هَ
والمخم ولبرية والوان ومنالامنع اق
لاذاكتي اللْوْرسَة ست تر لزم ايان للمعودية ظ
0 00
ب بترروتك أممان والدهمن كازت لزو ان
الاطفال العرعدميا» رسيي 11 مااوقال ْ
الله اذا انك عكرث يعرف وناخذ< بدى ؛
ْ / 1 فالئن قبلوا كلاه بر 0
وزاه اد ف ذلك البوم عن وئلشة إلاف نفس اع : 1 ما
> فقال فلس انكنت تومن ىكل قلبك -
فبليق فاجاب يبد ات ا
ابن الله اع در : اه ومع فامّاهما فقا
بإلرب بسوع تذامر انث واهل بدك ٠ وف
تلك السّاع دمن الليل اخزحما وجمرسا مرجراهارما 0
570ظ م 05
وا فسيعت أمراأة" واحدة أعرباليرية عة
الارعوان من مدبئة تيايرا 200
الله ظ
لكل
0 قرا لزنب نيان ياي
0 سي :ان لجال اانا 2
هات حاوانه يحق أن ان تع الهو
8 ن| 1 اين ولا
يوجر قمبا ب تعن م متبود بوم ٠ وكرستتع
مت ةي وذلاك” اي 0
ل ائعة ريك اباي 0ت ل بل
بيثه فط يلكاد نسلاه وخصوص لا ولاده
لمان غرما ابويا وكات خاة هنا لمبه والشريكة
اموب اتات لور فت
1 والعودة لليكور ننوقان عايقك سو ١ أن
لحريس .فم كان اطمال المومنين
0 يبون علام. يالك
ا ولا امس فى /لاء
د اما عسي وان لمودية
أمّاحَاءْالمداليياق .
ْ
1
[١
أ
|
'
الزىق الخسان.
١ 2-206 - :لا ان الدن هران
5 <
ا لها داك اللي 6
. الوالين وألاولاه الى اختان .ولاجل ذ انا مفصد
ع ان الخار والعلامة نيرت نك ١١ 1
وآأوء٠ وأة بم مر بببى د وبيسك .
سك بن بعك فى أجها
ا و
ا
0 ذلك اليم غينه ختا سيم ظ
9 وعصبلابنه 00111 ولران النبيت
1 وألبتاعين بالفضة من ابن عريب خْتوأمعه
. روه :م فالان اقولان١
امعان شق انر
ليحقق مواعير الابآءٍ رو ع : ||
م1 100 لاز مج 7
إعثركر الغرلة . ايلوب |)لجيء من يدن حال الغلة
الامان
تتيران العسد باقا مو
ومابسن
معي 1 ول ظ
0 20 7 ل اجيم د م
1 05 5-7
م بسو كان د ظ
!موا
الاهان نر ابنازابرا وعلاد وأنا اقول
5 رثا انارت من قبلج 7-0
راهن بعد اربجماية سل فرتبطاه اختغراليت:
وعككىف وأذااسم وأ' ألان رليع أبراهير وورقة
حَسُب الوعد اع م : 1 2 ٠-5 غ6اف
م 45
: تمر 00 موم ونأ حم وه وقبوله
ظ 0 4 »كان ق
حال النعة غاوالاض !قحال البناك الجا
فاذن يلويون ملْحَفيق داخل العبد وله حق 9
اله والهودي خائ العبد لر 18 ! 6| 15
فتريا ليه الاطفال ايضالولسام فلا ام الاير
سروم أما ببسوع فرغاهم. قا وفال دعالاف.
001 2 لك هولاء ملاور
ع تابد ارس 0 ت ونين تيلم مي
يتب أن يعتبر ا لماش : ١
خريا ااهل ببوت السيهان وأبربم و
0 ور ض
ا ١
رلا الا تخاص وأخ 1غ مع وفيتلك السّائة
من الليل ايها وتربماً من سجراحا رما ا
إ ع وم ولااه
عى واقدل بيتوب) !١ كو ادع | 2م ان هذه '
كانت جازب: ف الا ما 0 0
دنا ولا نرججر مورح ترم إلا وشسب اصرعنهإلعادء 0
لاستعمال الرسل بكل شق
س هلجيب على رؤس البيرت
الليضة نايضم ل الاؤرا الذن بس
أوالن نحت سيأ فم ى القصكق
جٍ ع ن لان ل الشركة 00 3 بك حولاء الاولاد
كباراخائم الخئات لجرلاو يجيب أن باخام
1 خا العسدالزف هوا لعودية يلم نا( : 56 ظغغك)]
بن اديه ابام جتن متك ر كل ذكرئى اجبياكلم و ولبر
لي والمبتاع بفضضة هنكل إبن خرب ليون
اموي
س2 افع النائ للاولاه 0
2 نويع خصروى ان يزكر وراك شاوه
الله لاجل اعننا
وكصرم
و انهم وتكرنسسوم أياع له ع قاص رف :
05-37 0010 330302-2-920 + الل 11171314523377ش1155 تر بيس
م اتبببي 22 هات ا بننناسسس. سس يواض »
00
تحشر علو طاعة الاخيل 2200 0
نس ملا وإجبات الزن بلرسو ب اولادم لذه
المموديم ظ
ج عى إن يعدا امام الله وإلنأس بافضم يوضم ظ
. قرا التوراة وبشرحوا لح تعالمري وواجبالظا
وبصلوا هوم ولأجلم وكلز دروا بكل واسطٌ ١
فى موزرتم أن بحر فم المسيير الزئه ولعيوه
موود الموببة ض
سس كف يبب إن يكوت العاد ظ /
إن الكتب المقرية لاتعي نكبفية مخصي"
التغطيس والرش بل تامربالتهير بزوت
تاخبر تعيين الكيفية فا كلأسن الرثلوالكب .
|والتغطيسمعودبة حشِيّيه وعوزاستعا
وري مأكا نكلبفيع منويا داريا عن ا مسبعييينت وليب
ظ اى» : ٠١ مكذا برش حلا عكري حزن 1؟:ه)
وإيل عليكم مأك صاقنا وتنقون عب 4 : ٠6 وا
سس لانن معمودية بووحنا معووية مسعيه
3 يل ان يويحنا ل ريهد باس مالاب والان والريج
[ ز ا : و
القريها ارت يان بعى اللمتلاة ذاه تليدنا شار
ا مسيير لقرمة لوظيضسه | لكرينونية . وماكان قاونا
أن بعيره بأسر | لثا لوث لان هكان احد الثالون إلاقك
ولا التويية لانله مأكان عليه ولِاحَطيةٌ حت بزب
عنما ٠ لكسد حير هكأكاهن . ولمى:ا مبعهّر قبل
ان بلغ الثلشين سنة . وكل مت السشريعة الوو
كانوا ا وبيشاوك الوظيؤة هنا لسن
أكا ناح ببى ف السُردعة . وكان سَابق
اليم لني اليل حاقاءت لاد قا
ِ عي اع4): وم رب فال لمعل اخنم الررح
لشي لماامنتم . قالوالم ولامعكناانه نويد
الروح الندس ٠ فقال لص اذا اعمْرمْ . فقالا
مجمودبه يويحدا ويعده فالا موا اشير وأ بعر
ببسوع هراج ميث ب : 4 | وو | إخر 6:)4عرة!؟
س ما الواقعة الاوبىالمركورة غن ا مود ب
الب اللفرسّة: مدر اا
ج معيودبة الثلائة الاف نفس الزن |منوا بتبشير
الاجيل بو الاين اع » :اع قالين قلواالكامة .
بلع أددطبعوا وناد ث ذللث اليومرعوئلئة الاف
ا كزقة امن
: اسلف اله فاش اناف سية
اورشلها عبتي ٠" ولإبسرولاعلين
ماء الاركلة صعيق
سكين اعت اليان وأهل ببته
م ليب عيروا بالرش [الفى أعوروائصف
؟لليل : 52 م َ
ا 5 :0و ومع وأحر
وهال باسيرى لل به جص 07
نلك السّاعة مس الليسل احذهما وجبرا من -جراحا ترما
و م هوواهل ببته
سأ شعروا ا والئن! اذاف بي تكرغايوس
2 يملن أن يأو بالق !همالسا لائه
دي من كلام بطري | :يقل هل احرستطيع بع
7 إلا لايس على اى ينع اليا
الما عن ٠ 00608
. بعراهنا الا ْ
اسل اديص تخطينا معدم 0
اله 7 8 المموري-
زا فالتب المتيسة 75 ب
7 مال هن عادة الععاد وحق الم سهنع ذللف
فاعادئربا سعين أن جرد النفس الروح الس ظ
هرة م وأحرة لابكفى الغلاص وهنا صابيشكن الفادى
1 00
سّ 0 ا [ ظ ظ
هوطقر مؤرس موضويع من الرب بسو
اا لإلامد مدر 3 :
س) مو و« ب يسوم ورا ظ
ج فتك الدلة لاس فيب لطقين رن ظ
سن ماع العنا صرالستعزز فىهنا الطئس
43 خب زومر اكر ١ ؛ و 0
الرب مأ تلمايضا إناارب سوه فى تللكالليلة
الي اسل فزمااتز فيز ونشكر فكسر. وفال جروا
لوا هذ هورجسرى المكسو اجام أصنعوا هذا لكك ظ
كزلك الكأسايضا بغد مائعشوا ١..قاإلأعفالكائى
ىّ
اا |
العسدالجرندٍ برى اسعم اا شربم
1
3 اكات مشا ر,الحخبزالملكسور والزامسكوب
5 جسد المسبي المأسور ودمه اطرراق 1
لال خطايا البشركواا ؛ )وهم
00 الاسكالة
23 ا | ب لانه بضاد
كاذ ئداه
ملي بم اما هذا
3 رطسي د
43 20 وضعه
لدكه ودعوفوت نين وغ للنفس 1
اك
ءَ انه علامة متي > مخركة الربنيب
الروحيه ومع : ٠ وم
ييز لبشرر الى جا سم اللسورغلى
ايلب ويا خا رستها د كاسم يونانمعناما
شك لان المسيم حيث وضع هرا ١الطمس -
ظ وزاك ا مسجيوك لم يش له 71 كارا لوت امخلص
م/ ا
يترمون له السكر
ص ج تكارالام 9 ةنا
الايماد بست السام وعلامة تتأيزم للهسب
ظ ناه زعب التعة بين | وشعبه . وه
برو ألى كرس ثانية للرسوث: اكوا :6 10 اع
هنا كل ما أكلةمن وز لديز وشريترين هنا | ان
هاما كرون موت الرب الى يوم جنيه اكو ٠١ 1 قلاا
س مادا بلرمنا لما رس: هنا الطئس ظ
ج الشكر والنفشة الشخصييه وكرامة الم
او ةسل والسيعييين الاول:ن وهوص ١| 1
المامور“ با ماع رالانتحا مات للمسصين مرا 5
ماذ! انه للرب هنكل مالعطابيه كأس اللا صا قبل
وبإسوالرب |دهوأ مت :6م وموم وكامن بعثرف
لى قباء الناس ى اعرف اناايضابه قلة ناس 0
0 7 فيضا الذف ف السيوات لو»:11 اع
1 الى 3 ولا الفتودى العتول .ولا الكغرة
2 ولاالعدى
00
ولا العريى التوبة . كلمن عرف التربة الربانه
الاختبأ روت ءاهد جمءً! مع الله وتعبر تنا الطقس
موضوع فط للسيسين المنغلورين للاناثاللركور
وهنا لانعتبره كطفس بروع الحنطاة عن خطايا
بلكطقس وضع لبئيآن المسصيين حرو تلكا"
وا انل عزرك نل وصنع قصع) للرب فصر فلخان
هه كل كر نفدم لبضعه فيكو نكواوه إلادشي
وإمّاكالغلفل لكل مند ام 16 :40 ذبأيه اميك
اله عثد الرب .واكن سروره فى صاوز الصريفبت
كو ورمتث إا!ع» وزعت مز 164 ١
س باى حالة هب ان بكوك الاسان ككى ينقد العامة 0
الروثل» + ١ : ْ
ج يب إن/كوت ممَتنكًا بانه مسحي با حن «انيقيج
كونه جرد برويح اله ْ
سكرئ يحب ان ششترك فى عنها ء الزيت
ج التو وإلابهان والنؤاضع والشكزواارجان حب
إلاكوة. + ١
س مص مابطل من الشرلين :
ج أن ينوا انفسيم وكستيروا فى مارسة المضايل
“لم١ ظ
20 الْسسم . ومن الواجب ان ا د شنويم ناملانتت
مناسبة ليسر قبل الاشترالك فقط بل فى وق تالاشتراك
وبعره أكر ١| لك لولف كلمت الإنسان نفسه وجكنا
ياكاض هنا كبز وسشروب من ذإ الكاس لان من
شرب وهوغي رمستاهل فالا بأصل وبيشرب دينونة
س هل تستعيل اللنايس غالبا طريقة مسا عله
المسصيسفتميمهزهالؤحبات ١ .
٠ج نعراففم حينوا الاجتماع الويرط وأحادئة فى الامو
الرشةٌ استعرادا لذلك قبل الاشتراك بوكك وججر
سن ماؤابراه بالاكل والشرب بروت اسهقاق -
ج براه ببرامًا ان لايكوث عده اعتبار واجب لسحنص
امس ووظايفه وضفاته محقيقة عشاء الرب
وغايسه . وإمَّاان لايكوت شرج اسار واجب تفص
س ماق نتتجوة أكاعشاء الرب اوشربه بروتك
أسكفاق
الله
ج عدم سرور ا مسيم رب الولهة وخطردينوبدة -
هو ووايئوو 3 الوقث نحاض رشعور واجب 2
ْ
سس سوسس سس تسوب /
الم)
الله . فونه لوطت ليست عرمة العفران أت
"نانب طزتكبرها مع انفاعظمة ا جرم وقول الكتايءن
أكل ولسزيب برون اسوْقاق ياكل وسترب ويونه .
لئفسه . يعيزانالزى بأكل وسثرب بدون وفار
ظ واس تعراد يلب علوضسه خطره ينوي الله اكو | ؛
ولم وم و88 , 0
س هن الاتّخاص اللأيقون لرمة هنا الطفس ..
س لرم يجب ان يتمهو| هزه المرمة 5
3 بإس را مسبيج وبالصلوة ونوزبع الخبز والمخر ١
ونِقرم ملاحكلات مناسبة والترشبل مت 21:61
. ظ
عو مرق فى السنئة جب ان ب لاله
ج إن الكتب لاتعين ذلك ا
ككنايس . وبنظه ران الريس لكانوا يا رسونه مراراكثيرة
ومن لمكن ان يكوك هذاني من أوخالم الريانة .
المسيحية حريكا وياسيس الكنايس وسفزممكن ظ
مكان إلى مكان ولك فى ا لوقت الحاض رق البلدذت
السهرية لا يفتط مارسة هنا لسراكئرسصرة/
4)
فك طريك ا وثلكة اع .م ٠“: وفادك بيرت
الاسبوع اذا اجههم التلإصيذ اكسرا هب ركان بوالس
فمياسد لكيس ةادا
[ 2-1 افو الله اليس ونأدسرما 5
الرتب الزى به تدرا لكنيس: |مورهها ا لروحية
1 حى ماهوالقاءون لنافق ذللت ا
ا اللب المقسة فأ نالسياسة والنا, اللبايسى
حرا من نزتدب النَد ٠ ولزلك يجب إن يبعا التواعد ظ
والاصول المئبتة فىكلية ادنّه حزم ؛ ١٠ وانجلوا '
منجميع ماصنعوا فاظهرله, شكلاليبت م
00 00 هياده 0 وأ وأمره
ليك 2 دعام ” وأوأمره وبصنى©
مث | 0 ساك ماآوت السسوانت
0 علوالارض 3 مربويلاً في السبوارت
0 ل السبوايت.
ونسوس أمورها
ظ الو ه:إس ه :
نى ينها لبان فق باد تار ملو ظئيب
جواب
.
'حنده 1 [ [ ز ز ز ز ز ز ز ز ز ز ز 2 2 12 1 1212 1 1 1 1 1 1 1 1 1 1 12 12 1 1 1 1 1 1 1 1 1 12 1 120121 1 1 1 1 1 1 1[ 1[ |2000 ]1 2١صإ+إ+1111|1|1 ع .
/ د ف ب 4 -
* م )
ٌ أ
حواب مد ب فبخ | لق[ الى
2 من أبك الكنبسعة عه هنا للغق 2 وإلانعام
متَلبيه وديكى عم ييا مشا وا اله التي ظ
ظ ل 0 أيادة 506 ظ
سلطانه وسلامه 0000 فعا وملا
بلس ل وبعضرها ف وا مسن
لان وإلى 00 0 » فان لريب حاكن وله
راعنا تانيب
متوظلفيهاً جار 0 ظ ظ
ج كلا انها رلك عون المج مشتزغبا وملكبا
سكيف تيقام لخ
م بأتخابنت تلك لكئيسة وله هلك ظ
09 سيف يتقلرحزه الرليفة
بالارتسام اى بالصلوة وبوصع عايرى حدم
لغب ل الوملومين اف ؛ 6 القالرمبةاق ؟
4م ١
فيك المعطأة لك بالنبوة مع وضع أب لشيذة
3 بع وم ونم وسامأ عر كدرمون الرب ونصويا
دارج الس ازاك برنايا وشاول للعزالنف,
«غوعما رما اليد ا وصلوا ووضعوأ
عليمم الابادى
2 10س ار القديمة لف الكنيسة ان
عنتافة كاسفف 0 اق الائيسة ويخادم وديربات
وشيم و«
هل 00 تشيرالىاواجرات المختلفة لق
تننوط بالرائى وتطلب منه . يسى بالاسقف
أسبب اللناظرم . وبراك لسبب الطعام اروف
ألزك بفزمه . وخاد أسبب ؤلمته ٠ وبربربإن ظ
لسبب ستزمق الزى تب أن يسهرع . سيب
تع هه اكيب ان يعامها . ووكيل لسبيب سرار -
ظ اواابرة الضابوفؤلاي برعا ' | وسفيراسيب >
#زبط الم وَالسّلام انق اريس لكك ىوها 21
ظ ع :| ارم؟ه| وكا :|احزقبال» ١: ابط
ظ معءا افئغ:1اء ومل
ااااة ور ا اعال التنة المختصة بالف
0 وتطلب
ب سس + ووه يي يس يس سس سه ا
حصت ومو ككططل1 1“ ثة317»*بااال ا اا ا 000
ه8م)ا
وطلاب منه
اا
0 طقرالعودية غيل بالصلدة مده 1
الى 0 يم الريى عانقا اد لاعشا
نفس رعيته 0 ) فا 4١م وعس 0
بأن تقر الايد
0 بزلك وجب رمم اليد
علىرعيته أن نفو 1
عير ذلك عل 0 جربو 027 ظ
7 لك . ومن يكرسنسن
| و هلا ومن عرى رعيته واه ١
كم أذكنا عن قر زد 0
ظ امواارب ان الزن ينادوك اس امل
00 ا اليو ك-
نوع ن ف أجراء قاين
| 5
6 م للكئيسة وأ وأما الننني:
1 اللفة شنا الفصد ععثام :.16: لاا 000
أإليك خوك د فاذهب وعاشه ببنك يم
ا
ظ لون | للاكث نت كل | لامور
ظ 0 جاع
كيف يجب أن يكرت الك الاقلعنراجراء
1
مسرو بحي وألو أعة ورعبة ُ_
السلام تكمنا : شرورا كا
نبسة أن
ه جوز :
يطلبون الرضول الها ألى نف
عواهلية ألزب
من والجبأ «
تم و 9011 كو
1:6 / اذانقوأ 1 العتيقفه ومصكثطا؛ 9:16
س عن اى شغ جل ان الكئسة تحصالطالبين
الغو ا
000 زمر عن اجا واحتباده | وسيم وعنايكوت
من اللبيسة
: لاني عر معيدين لزلالت
لانه
ش
ظ
|
لا م١
ادي فولب درول ب
0 0
أ ف ا
0 وى ييف ماما م
داوم عبات بنصهوا ادنغوا 0 0
اغراف 0 وللنطاة قرام “تيع الناس فكهم
غل :| وانس ١:
س لاجلاى و 4 ينبغى أدبب اعضاء ااكنيسة
ج لاجل رداة ىالسيرة |وفساد ف الاعفاد كو
|| وف ©
“رن الى لننيينا
م انظارمث :نلا وان اخطاءاك
5 يك عب ياه يلك وين كي
منك فود ريخت أحاك . وأن 3
3 02
وا ا 0
ا
ناكار ظ ظ
س ه حل يشيرجنا الاو امكل إناعانأوب. ظ
رة الكنشة ان مويه ب!
لي لانت سه
س هل كب قُبول ا مزينيت ايلود يثك فى اهقوف
0 ١
0 إكن يعد نوت 3
ظ اا ا لاجله كوم" 221
3 عن نوع اليب لمكب 2 0
وكاملاً وجهرًا
54
ماهوالاحراج من اليس
ع ج هوا متع ساف حققككية
وإلى لوز اذ تقطع احبر 90
فى أصلاحيم ولأجكوز الكرركلاام!
كوه :» وه وأف |: ا
س جاعيق الشخص الزى اجرما ليه أحد | /
لئيسة ان يقد الشركة الى ادي تاي جره
حجواب
ظ 0041
ظ جوات اب كل فأن ذللك أمرغيرحايز لان التكةٍ
ظ ىمع اله سد وليسث مع الاقرإرفقط
سس مأ ذ يجب خلأ جرم
.-:أنيط لزمن أ اليه وبعيرزف ا
بوبه ويطلب| ه |هه١5ا)
01 <
ج يجب أن يغضرله لامعا لط ليه
مت 8 :م ومم ححبئكك تترماليه بطرى وال
أ مرة يخم 2 احخى وان اغضله ات
اسع
3 ترجيع المزنيين وكنوبيف بف الاحرى من الخطفه
وتخليص اكد من الكار نيالم وخاحها.
فميف الك
كن
ج المرة ال يها الالال
5-5 وسعادة | 500
ب # اليك اليج ظ
ظ عات هله نك 5
ن كلمة اله ألوا رف :عم وم
9 عاتن ليه تيه انوا لين شْ
والشيطان . وفيك الف سئة وطرعه فاخاو
وأغلق عليه وض م عليه لكى لايضل الام ف
عساوب انس . وبعد ذللك ابعر
يحل زمااوسايرا مز :م اسالق فاعطيلك الام 1
مبرانًا وأملكلى - ام صرالا 8د |اويلك ظ
من ليحرو وإلىأ لبر ومن الزمرالى ا قطارالمسكوسية ظ
أهامة ككثوا الجسشة وأعداوه بأمتاتيق الزتزا يسبب
وملوك ترسبس ولجزاء بريجيلون اليه الهدابا .ماوك
٠ العرب وسبا يقريون اليه العطانا . وتصهر له بع .
علولك الارض ع :م مل | ل[
دأم - 0 الي
و أى سى_ أزعره أطرة 1 ظ
ج اولا ١ بسكب الروج الوؤرس بنو > بالفو
لع ليد الى والمعرقة السو
5
4 ظ
والضلان 2 0 الية الاو والصراقة والسّلام ظ
ح بالانفاق! 6 والسكاة ف العاليم
رب والواجيات ا لدم
سه 022020
العغب كالصفصاف حلويجا لياه :ا 00 ظ
يقول ا ىإناللري .وذلك يزغوا نفسه 0017
وعرنا يآثب نفسه من خاصة الربب ف ل
إسرائل ارام : :عه ولاب عر وجل ساح 9
لغالء قابلا اعرف الرب 0
صغرم إلى أبيرد اب م
ولااوكرارضا خ طهر طبور ا م ا ظ
2 20 عونا ليد ويطيوات
وإرمأحياع مناجلاً ولاجلامة
الاي عالمزوف والفرست ميخ ظ
الاق لالع ال والنعىة ربص معأ وص ئ
و كر 1 وألرب ا س2
جبعا.برديضوك و لاسر
بيه الرض 7م هسه له 0
ع 0 كود في
سس . لان الاد ضعت ل من «عرفة | ارب .
1 ان إلا واج 1 69
لف» :مه وم وهر فال مم ووه :م 9*)
العم وض دطع | نيهي ا
س صل الالف سنتر ع المرة الوييكم فبا اام
على الارض مع ' ألن + بكون لم 5 والشام:
الاوف
3 نم م
الارض لانه هنا بعل
كامسأن فى حأله انف امير ب ظ
وحوده الان لايقررعؤواتٍ بنظراليه ولاعاوات.
يخاطبء وعوق هاه الببوى . فان طبيعته الحاضة
ا ججيرة جع[ لهوره بشخصه حدعلى الأرضيعيد
0 الأبع
لوقع كوس لا ريت وعيكم
ظ نكل تخفيق :فق قلوب الناس وف حيبأ بواسطة
روحهة 00 والقيامة الاولى تون كليدحية. ْ
يلون جرد جاع الدبائة وغلبهبا وتسلطبا فالذب
ينون دعاولا رض ويلون فى ذلك رويح الشهبباة ٠
والؤمنين فى الزمان التبم يا كان ليوح ناروح ايليا
00 رو 0-41 ورابيت عروشأ شا مجاسوا علييا وإعطوا
عا . وراتِ نفوس الزن فثلوامن اجل شهبادة بسع
ومن اج لكر الل . والذن لرسعهروا الوحش ولا
لصوريه .ول ريقبلوا اا باه معاي
ميم الاموات فلم تعش حق حقى تتم ادا عقو
القبامة الات 0 رك ومقرس من له نصبب
العامة ألاى هولاء ائيس لاموت الثاف سلطان
م د 2
ف عرزه ا عقوييت ظ
كلا بل يلون اها لك اى انه لايش
9 .
لمسيىي نكأهلين فىالوراسة
اليس ال : 1 ما
44
جاو للك امنا عيافقا ل يفن ف انض
صَلاحا ولا
3 ولد 0 مفسو وين يا ادي
0
اودأ يطابق الوضع الأ لبى بان شرك
زخ نيودت ات 1ر0 لوم 41 ا
0 يمو . والموؤود سن الروح 0 .
؛ م نرج الطاماا
س هل يكون و وام 2 ف مرة الالف سدم ظ
ج ا ن من الاتعاب والامراض لابطابن
ن االاممّان اي ١6 الاشنان ولد الامراة ناقص
"3 وملو يلابا كشيرة
س هل يرك لزوم للتشير إلاغي ل حينك زكاهر
لان واسطةلؤلوب الئاس ونفودسربا . ونون
ظ امهو وبكه حينيل كا بي الانعلامة! الرحمول فد
الئيسة جاان عضا والرب يجب أن يف امات 0
م شابنة فق بو اليدئوئة سك ٠) 4 فاذهبوا
2 الام ورور الات والاث والروح
5 مأ علا زوغريه
2
000
وزد الكأس كبرو بهوت الرب الى أن ب
ا 9 ظ
اا ا 6 0
الى تكون قبببا . وللنا ان فى ذلك الوقن مرح
ا وم وبروت فأ جسر فعوف 00
رأسهم الروق ظ
دك عل التغييز فى لعالم ,
م بالوسائط السشردية مصووند 2 سا
كيش مك أن تعتيزإجتريا شعب الله قى
إمتناد الحق ف الزماث المحاضر ذطرا مز الموضويع .
ع مة خب رولاشك أن ترهة النوراة الى تعاض ظ ظ أ
افير بلغي والملاس 7س" ا 1007
لالقاسئة ظ
س2 مأذا د حال هابة درزه المرة
4 لالج اط سوط كل اناري وو لطي
رو 07:٠ وم إذاكلت الالف سنة جل الشيطات
خن تنه وعتريح 556 الزن على اريع روابا
141 ظ
ظ الارض 318 وماجوح ويجور للعتال ْ لرْ عردم
جع د
7 20 ماهومعئ قول | كلتب أسراا السشرطان وحله
3 0 بشيرالمخبزاسه له وجلء لشار
الوسماسم | نه له فى ان يبرب الشْر 2
ظ سرع ما | يلون بعرهنا ظ
ا لسلس - العالمنيتعي ثدابة حبولة ويجتزق وبظهر
1 ظ 0 7 موس الساء 0 فُوة عظمة 3 ولس لبون
ا عازف حارأة | بلك م نط م :|
| 9 ان و اي كُ اللبل الزى 20
ا ظ السيوات 2000 وغل العناصرحبر شد : /
| وإلاردض كيع ماقربا مصبود مصنوعا ترق م نس ٠٠-١!
ا ظ وأمالى | لرن' نتصيفوب رأحة معنأعند استعلات
الرب بيسويع من السَآء مع ملاكة فوبه 0
ظ معطيأ نقة الزن لايعرفون الله ولاه
ظ ابل رينا يسوع | الذين سيع افون اك
08 |برىهن ويجه الرب وميا وجه عر ثوته مق
5 .2-2-5 العليرلنسيه ونيب منه قات د
8ل لان شواضاعنطا” صرف ف ذلك لد
8
ظ لا 4
ال مافى وأجبات السبعيين
ظ وزيم تله هى وأجبات | ,
0 فر أن ب رن نتاجلالة
١ 5717 4 اماف شيا
1
0 0
ظ الى :اانا :
5 ال لمة الل
أنالرغوة
0 : لعوم ارك |
6 ( وظرو و أذ وت 3
0 نسترل غلابم مرعو” -
وزه الوطيفه ولايد هونا البعوة لقن
ظ برضل ف هد للئدمة حق يلون مقبرلاً ف
م4
فوالييئ غن اهلية المرعو لزلكيجيب العتاد على
كلية اله وغنايته ولايجوزان نلتفت الىالاوهام 0
والئيلات الباطلة
ظ ْ ٠١» صادفقة الكلية ان ابت احر الاسقفية 1
فيشتيى غلا صَالحا أن العقلالسليم بكره مارسّة
غل لايرعنب القلب فيه وعلللنصض حيث عٍصل) 0
عاق زرمة الاكيمل ضر راكثرس النفع علوكلن لم
تعلق بد ان لريبّن داخل المنرمة من قله وهنا
الاشنبى يقتضر ان يون دابا لاوقنياً. وا ,كود فون
لاضعيفا ينغلب بسرولة عند المقا ومة كا تسّفيد
ذلكهن لفظة الاشتهى فىالشاهد الذى | وردناه . ٠
م السُعور بالم قإلضفف وعرء الاسحقاف
٠ وهنا الامركلى الاعتبار الرعوة فبولسعنرنامله
بمظ الواجبات ونتائ العمل الابزيية صرح دن ”و
يزه الامو مكو م 5 قا ثكان الرسول الملرم
اذ كان مع الزن يعركون حفيقة هذه الرغوة
ظ جييا يا فون وبرتعرون جنر مأ يمتكروك بالقليد
46
يمه الوبليضه المبولة وادكانوا ثيروت من امرك
يتائرون وقمّاعن الاستعراد مارسة زه لورمةً, .
| واذأكان يستعرون بضعفم ديزن علوم اام
١ ون شرمكفاب وسرجلهون الىالوراء با حوقف
0 إل لد مض عونا مهد اسكقافنا
وكفايتنا ا اكد انه لارميأ بأئه سيعصره ارا؛ ٠
وم لاتتزفى انالانك إلى كل ماارسلك شطىئق
جيم ماامرك به تتكل اعفن وجهم .لاف
1 لإتجبك يقول الرب تهنا اساس الود وعليه
ائكل ارميا م ل نقرر باعتباركل ماهكمنالضعف
وباعتب|ركل مأعند لمن التتجيع تقول اق دودة
التراب . ود وك أحفر- ت اليه : واف[اسحفافا
لاه
سيرفعى ويعصرق والى هزه النئة المورسب >
ال را م كوم : 1 وإكنّ لنا قد متاهزة
بالمسعر لرى الله ليس لنا كفا يمن انفسنا ان
نفكر ةارم انفسنا. بإكفايتنا ارالك
حعلنا كما يد لان يلون رامن خبرورلا .
رف بل/ لروح لان ا حرف قشل ولكن الروح كبو
نِ
ها
31د
ف للع ساو اراك انائة بكامانة ووداعة
واجتربادعلى إن تقر رتثق بان اننّه سيجع اك خا خادما
فادرا قرا لعب اليس فان |مكنك ذلك كُمحك بثقنك
اوها جزأء عظليم وان لرتكن قط طلبت ارادة الله
ظ يجيب جزاة خايم عان ماد وفمّرجايرها مان على
انك مزيب > اعببارالوظيفة نفسها د 0
وتعزباها اعتباناعظه) ون اليماب
رذ لأجهرها فى وظيفة غيرها 5
وأن ولتم ادل مول اق امع رحمى فكانه قال
اي اميحبا وارفعبا اها عي . وهكنا اغب
فى ان كون فى هيؤغيق فمل تظطهرلءةلكك هحب
ووظرفة عظيهة احب اليك التوطف: :ما اذاامكن 5
ص التوظف بغيرها > الاعلية والقّررة والوسابط
والرغبة فلإفصولعاىهزه الاهصلمة ولاحاجة الى
نقد رجات عاوا ان الهلا يرعوال حا غيافل العمل
0 رسد .| وللب يع أن يصيراهلاً
3 ايع فلن لافقا ضوجان اش
وكا و أن 8 بع [إلنيهة ونابوتالشما ده
أئات الحزيمة بان دعاة 0 و4
ونه لكيه وا لعرفة وإصئة حرو
3 احطيلاة 0
إمشتغل عله فق ل ملفلا اعظلم قبلا
بوع مارح الحكية والفزر روح امشورة
ظ والقوةٌ رح لعرقة و0 اننا
ظ 2 0 د و وادهة الااطل
5 0
أنه بريعوه حجى يستعد لها
3 1 الانقيا و اجام الى
السَردٍ 2 ورضى العرة ها هنا
القائوك وأجبس نأك الامو ركرا , من مثال الرسل اح
والحعية وفتلك الابام اذ كا 0
من اليا نيك علالعي ذا رن يقفاع
إدرمة الونية فو الاشعسرتمرود التلاميز وقالرً
لاءرران نو ككلية الله وعدم مواير وانتكيوا ابا
ظ الاهوت سيعة يجال متكم سشهعةا لمعم وي 0
من الروح القرس وحلة ار فوشاو ا
ان ناشب حاار وكامة الكلذ فسن
نا ,لقولاءا ايه فاختارط استفافس ٠.
الل ملو 59 والروج الؤيس وفيلبس ورحؤرس
ٌ وتيكازر وديمول ورميناس ونيقولاوس د خيلا
ا ظ انطاكيًا | الذي (قاموعم الرسل . قصلوا ووضعوا
ا عليم اياك ٠ أن هنا ب حليًا ان اثفاذاتتار 0
0 ظ معاسكسان ال يروك طرو ركو
١ 7 افلز خاي شمل 0 ظ
1 تاد مم ٠ ونين
َ مرمع أن ن مشعا
ا 0 0 ولعت والمعرفة
7 والهرره عا بصّال ال معرة فة3 الاحر ا
1 يطلب ف استعاه 1 6
2 ا 7
فلوس 2
رو
روس روس النل لبا موي ايا
الكائن والزف كات والائ انث هوالزى جاع
اسه الرب .. وانت هوالع الى علوكل الارض من قباان
ا لون الجبال ولق الارض والمسكونه من |لابد وأ
الاب انت هوارا َه اله .كييك ف يانه الى ام لايع أقضيب
وضعك سامت لض الست خليقة يك
ظ هل بزلن. وأنث اف وكلها ىكل وتطويجن
كاردا وفنّ بغر وأنت ائنت وسووا» دلرى
ا فونارب الناك والفوى وحاولك 00
الملوليت يورت الارياب الزى هو ووحاه معدم الموت السااز
الور الزفك لابقرر أحدعكى الره منه لمزره لحؤن
النااى روت تي
ظ ا الب
خلم جلك رك تل" ف اعلوالسرات ريئأ وأ
الب اللاسط السو مل للئمة بك
انه كخارالزان شت والمزأر رو بساب
الامكاختما لان اماهه وسحسبوا له اقلمن لا
3 ولاطلاثناراك جيه تعيض رمو جا
سلطانائى ومل,. جيل وجيل الصانع سب
اااي 0 اس
برد يلع وبقول له ماذا تفحل
ت
نف
ونه ظ
اأخزه الجد؛ نطلل فاته
ظ فم لدو لحر أكره وش هوالاننات الك يشي هلال
لمأء
.با ابتأه اخطانا عاوا لسماء وقدامك ولسنا اسوقين 2
أن نوق لكاسنًا 0 ولاددزز كيبسه ٠١
بوإجرسن الف .إنتزكينا فاقواههنا بسنا . وان قلنا
اما كاملون قرا معوجين ٠. اذكنت للانا راصدًا
بارب .يأرب من ينبت :" بعر زاغو والشضي وا لبس
من يعم[ صلاحا , ولاواخد 1 كههوا 0
عة النه 0
ل ا وركون ا
ظ تعن صوت من يعاهنا . و
3 نولاق 0 "ا مشققة لاتضبط
امام تخنيت فلت كل ن وردى للغاية م(نعرفه
يل ذل اانا مهم مع ولانعسب خطابانا
حانانا ٠ فان فلنا ان لأَحَطيْن لنا فاسًا نض ]نفس
0
وعادل ل و ضر) ىو انا
يف مكنا لادب وم ار ع
للك ويحدك احنطأنا لش نامك 00 0
ياالعنا ما: اليه لا يعاو رد
روسنا ميأه مب 1 حمق و ن د
ملآ و غااعوسل ضلانامثآ يغام
الام ليد د فنا لوصاناك لش
سر أيترما السماء وأنصق ته ال لين 2
لبت بلينًا ولعي ابت
لبن تكن انفسنا 56 3 71 ظ
. الرهاد بالها 0 2
باالهنا لان خطايانا 01 وعدأ دانامنا
0
ارتفعت إلى الساء ؛ انا اخطانا وغلنا با لنفاف 27
وردنا وزيغناعن أوأمرك وعن احكامك ل "كيين يا
يطهرمولود الامرزة من |سفل المي الى الراست
لاوجد ضىه انظ بارب انا في ضيفة اضطريت
احشانا. وإنقلبت قلوينا فينا لا عصيناك جا
انا أخطأنا ثاذ| د نعم بك باحارس الناس. لماذا
0 وجل على قصاص خطاياه 7 ظ
00 فوق روسنا متاجل فيل قور
اليلد
ولاخ امت اليس الرب .وقايناسن
فَبِ[كُ هومن بع سياتناينا جعاتناعاراللهاهل
جناي نع عله قؤة شلك ةِ إفتك
نو مائنا 1
٠اعف عن انامنا ا
لايخل المواكة مع سعبيرك الانساموتف فرامك
كرح . وإلان فلتعظم ورك يارب إاثكلت وقلث
الرفك لوال ولد . يغفرالزيوب ولنطابا
يأرب
وإلخطا) أرب اشفريغطاا: فااضاكثيرة لا نكرلنا
الذنؤب لق . . سريما فلشرنا إفيك اط ناباب
تنك وخلاصك .ا لو 0
7 ورويمًا مسنهما جرد فى احسانا لانطرحناسنٍ
٠ قلم ام مجهك عل ل لي اننا
ف :لا شر
0 ا تأموسّك م
امب الاك تق وأنث
برك 0
النأس اتاب اينيد بنج عظاي الرب ويخبر
0 « لبي لشبيكاف ىلل لهة يارب 4و
اله دا و.من فى لسار ساوى ديح 2
به العر زيتشبه بالرب .مأاء لم امالك يارب ظ
حك
رارك يبا ايك ود 57 يصهون. ويقوك
ببنطفون . عينا [لرب فى ك[عديت مكان 'نتزقبان
لصالدين والطالحين . فالاشياء كلها واضة
|
ظ
64
مكشوفة امام عينيه ذلك الى له محاسيتنا أي
نزهب مئ روحاك ومن مجه ك أي مت أزصعرنا
إلى الساء فانت هناك “و ننزليناالواتجيم فانت
حكأد شردران انها غيب لالت سد انا
ابعر اهناك برك تقوينا ومسلنا مينككف
ظ بك عنن احا“ مولن وموجود ون نقسةعيناك
منإنتف الو ولانقدر تتنطرالىالاز . لانك اله
ظ لاير الا ولاساكنك شري .انت سمهو ارب
إن يلوت لكل احير والكرامة وار للك خلسم
2214 . وكشيتك كانت وخَلقَت ,هن شو| ل سان
٠ انك تذكره وات البشرانك تقتفك السيّوات
تربع عهر الله والذلك يبر إغال 00-0
ال وسيم جنا ٠ ولعظيته ليس
اللؤزا م 00 فو 0
الزك يحص _كثرة الوااب ن) وبيعوه اطبا اا
شظمقو هورسنا وعغطيةع كه ثوته . و . ويه لا ظ
عردله ٠١ ام ل هم ظ
كسيد ا 2
- 31
2
ويك أماء أرب | الزى خلقنا لانم هوأ لمنا 7
شعبه وذ رغيته :
لد زنادة ف الرد 2
الختلفة 30 هوف
إبسويع و1 بسوع وامعات. وأدخنا ان تبه قات نه ظ
ظ رأسفاءاشجنسن الك ته م
سطس حالتهالسعيدة والشريفة | الؤخلوثنبا
احنطايه شلك . واذا اطلعت من السَاءِ علوف -
بواسطة الاك ارب : 2 ,الذكلاكانان الله
علاط نال زمه 1
ا هنا الح .
3 1
اط بوجد فى تصرفاتنا سن يسرك .ان لفن اط
2020 طريقة الضلا». فبالحق ائك استودعتنا حبتلشحتى
2000 اذافنا حطات اليم مات لاجلا
١ 22 «اللوصيت» أيباللهالعظيمساعنالتييل
1 ال | الغاية الاصلية للررس -والامام
202٠١ امن احساسا قلا ونع] شي)الوسريمىة
ولنعتبره كترك الكلية لقانت ف البرم عند انده .
1 الداه . وَانوضا رك جسدًا . وحاعلى ألارضمملوا
نعي وحقا . ولاتر بإن شلك ان فيه حل مل
اللاهوت جسربا وس تخت ص إلازلية لاد هكانشيل 1
كرس هوابخالق لان بغيره ربكن نوع مأىان وله
السلطا نيجل اعتيع بكلية فزرته وحاضر لكان
أذ انهدحيث اجتيع انان |وثْلْة بأسهه هو بون
0ق وسطم ' وهب ريحرود ف يُره.. لانه يعرف قاوب
ا كلا لبشر. امن [أيثوما لاي لا كرم الاب الىارسله .
ا 0٠ بأبسوع اللبارلك أنكان تلاميزك جروا لك كئاحص
لقا ولص الا نفسر ا نكأن ملايكة الس بصحون
لك بالبركة والكرامة واتحبد والمزرة ححييْذ ات
5
. ١)
تعبزي بك ونرموك كالاله الوأنحن ظ
| انا قل على ولبعان
0 1 وروحد أرادة انه احاخلاصنا ولتععام
1 م [لانسان 5558 0
0 0 لس اكت
ظ انسد مجوهناعن لتكملنام لسر 5 5
وعفولنا وألد واكتبد فى قلويبا . ابح 1
نور رز وكيم قو ا 0 نَ ظ
رت الهودك مل راحكم -هدنوه
7 7 اس أن 0
امن نسل . وأنتنظراليه مفريا نفسسحم
ان ايقل وبصالحن) معالنه وحنأ ان
بشع تايط : ذلك الرّى كان برباء عجىكا 5
0
0 يقرب 0 يا 9 وتو
3 مشة أرب بيك مل الزوان كا ضف
الزككان درن مات البار بل الئة ليقرين لاي ا
نسعدك يارب علاننا بهنلنا المصالحة .كانت -
وضعته كفراناً بإلاهان قدمه لمغفرة المتطايا. ظ
ا نفسه عر كبن ذأك الذى إرن بعروطفي
ل ظ
لاا إن الغفران أن ل ولانوحبذظ 2
ٌ امأخر و كر روطي عو . وعأمنا
نك ار ارم جلاب ا
لصالحتنا اووالانه رغيات داك
انك شادل ٠ وبرزس قو ايان بسود
٠ من الغضب الاك ا
ْ مو زوتطيالة لت يفي 2
2 ان عرللة تالابتالت سي
الغأبة الملزة لتاملنا واهلم ارواجنا اليد
رالشكر وإلبنة والطاعة 2 ظ
1 وله 0 .ا
مأل
تعمد تت ِ ينه تجتن لصحت
بصع سج ---01131ظ
عمسب انه العيوو _+.سسييي.
06
( ملاك) لالح تبلق
أن بعلنا رابرين إن
نا خا 5009 1
ضعبب له
0 يكلب كل أعراه عابنا ماما عاعة
ا علت نمتقا! الموت وال : و النسيفل -
الساء وإلارءض .“كرسيه الى الابد ع
الزن لاريدوه 2
- ورس. ولد
الشعوب 0 م مرأينًا أ 10
478 . فقيل ريت كن الثمات بأرب
كدي اتام تسلطا اما
ظ 50 والاملات ص 16 امت
. ومللنا تفضا امات ابد المي 0
ليه رركن جنات القصد
7 إن يه وإرشدن ليق ف سيره لانمن
لايشعه (إ عه ته . وإننظاليهكالقافه فا
2
ظ
ظ
02
ظ امال والصلوة وألاهان والانناة
37 إنضسنا كانه عوطاهر
| 10 د ذا تالشبه.
0 و حا
يقترن العصن بالكره ئ
0 بم سو م سرك 0
7 نوق كوقا نر وليكن لنا ذ الك للخمزالزئيس السرآء
رحيوة الابد وبيتصورف قلوبنا رما افيد
0 ا الزى إيل سه وابنناتلى ظ
س الرنسل والاساء اذ انث بسو راس
الوية الك به يتبعل البنيان اليم لزنا ظ
موْرسا للرب : ولتستجيوينا معالمسم ف الده
تق
1 كي وا السليتلا .2
6
#بنالين 0 وا
الؤرس ونث ا
لنا ملك ل | ونشررناعيد الدرم ورحاناف) 0
0 انه انيت فار نأ ظ
2
حلي
اي لالت 59 نُ و0 قوطي
كل 0
ئ د ا اهام م جام ظ
قأبلان دقادي مايل ع 2 الا
2 0 لشب ينا مارك 0
|
وفغلصنا ل 0
الكرامة والطور وا
0 11 و إلى
زر أممة
ا
حى
00 0
ٍ ف : 0
3 الىء ١- : 0 4 ص
ا 5000 357 ف و”يفة أله اللوكبة
68000 > اآزليةء ٠>.“ اليلود إلثافي
ظ 14 + عدم لشيرء. أىة .ضحيض كرض ]
ا 5 : حور الد في سر مؤارم ا 2 النويه
| ظ
1 0 اللو نارم الستريرة لا" اه
0 يا ابض اررونى :.
*..:.سياسة. الكتويسة. نادير ريا
7 ا اي ل يناك 1
يمنا . 0 عساد الداريمة الانسائيء
ص : نوه
ظ وم 2 وظرم - 8 5 البنودة ظ 4 7 050 صا الول موا
ْ 1 00 “لمأ رئ'
ا ا كل 1 1 :
ورجمدايم: 6 لنسا) "
فر
١
111102
114 25122111 ك5 ا1بلط
53117 1911 211
100
01101
كابير
“ناخ
ٍ
!
|
|
Prehistoric Britain was a period of history when people lived in Britain, but did not keep written records. It started when people first arrived in Britain around 900,000 years ago. It ended with the Roman invasion of Britain in AD 43.
Preface
People have lived in what is now Great Britain for hundreds of thousands of years. However, until the Roman Empire took over in the 1st century, none of Britain’s peoples had any written language. For this reason, archaeological sites are the only way to learn about their history, culture, and way of life.
The Greek navigator Pytheas was the first person to write about Britain and its people. He explored the coastal region of Britain around 325 BC.
Starting in the Neolithic period, ancient Britons were involved in extensive trade (especially in exporting tin), and they had strong cultural links with the rest of Europe.
The Paleolithic
Palaeolithic Britain lasted from almost 750,000 years ago until around 10,000 years ago. During this long period of time, there were many changes in the environment. These included several glacial and interglacial periods, which greatly affected human settlement in the region.
Environmental changes
Around 478,000 years ago, the Anglian glaciation began. This period lasted until about 424,000 years ago. During this time, temperatures were very cold. This very cold weather probably drove humans out of Britain altogether.
A warmer time period lasted from around 300,000 until 200,000 years ago. During this time, people in Britain developed more advanced flint technology, which allowed them to hunt more efficiently.
There is little evidence that people lived in Britain during the later Ipswichian interglacial period. This period lasted from around 130,000 years ago to 110,000 years ago.
A final ice age covered Britain between about 70,000 and 10,000 years ago. There was an an extreme cold snap between 22,000 and 13,000 years ago, which may have driven humans south out of Britain again. The environment during this ice age period would have been a largely treeless tundra. It was eventually replaced by a warmer climate, perhaps reaching 17 degrees Celsius (62.6 Fahrenheit) in summer, which encouraged the expansion of birch trees as well as shrub and grasses.
Upper Paleolithic
Neanderthal occupation of Britain was limited. The first signs of activity in Britain by modern humans (Homo sapiens) date back to about 30,000 BC. The most famous archaeological evidence from this period is the skeleton of the Red Lady of Paviland in modern-day Wales. Archaeologists think this person died about 33,000 years ago.
The dominant food species were the Wild Horse (Equuleus fetus) and Red Deer (Corvus elapses). People also hunted other mammals, ranging from hares to mammoth. By 10,500 years ago, the climate was becoming cooler and dryer, and woodland coverage expanded. Still, populations of food animals seem to have declined around this time.
During the Final Upper Paleolithic, tool makers generally used smaller flints. Bone and antler work became less common. However, there are many more known archaeological sites, spread over a wider area than in the earlier Paleolithic. Archaeologists have found many more open air sites, like the one at Hengistbury Head.
Lower Paleolithic
Archaeologists have found bones and flint tools in coastal deposits near Happisburgh in Norfolk, and near Bakersfield in Suffolk. This is evidence that Homo erectus lived in modern-day Britain around 700,000 years ago. At this time, southern and eastern Britain was linked to continental Europe by a wide land bridge, which allowed humans to move freely. Where the English Channel is today, there was a large river flowing westwards. It was fed by tributaries that would later become the Thames and Seine.
Mesolithic
Around 10,000 years ago, the last ice age finally ended. Temperatures rose, probably to levels similar to today’s. As the weather got warmer, forests expanded farther. Pine, birch, and alder forest replaced the Arctic environment.
As glaciers melted, sea levels rose. By 8,500 years ago, the rising sea levels cut Britain off from continental Europe for the last time.
The Mesolithic-Neolithic transition
Around 4,500 BC, people in Britain began farming and started caring for animals, like cows, sheep and pigs. They did this, at least in part, because they needed reliable sources of food. Historians have called this the Neolithic revolution.
The Neolithic
In the past, historians thought that people migrating from continental Europe brought ideas about farming with them to Britain. However, modern archaeologists think that native Britons began farming, making pottery, and settling on their own. These changes (called the Neolithic Revolution) eventually led to the growth of societies divided into differing groups of farmers, artisans and leaders.
Past historians also thought that people migrating to Britain came in waves, with each new wave annihilating the last. However, DNA analysis suggests that this theory is not correct. Scientists have analyzed the mitochondrial DNA of modern Europeans to find out who their ancestors were. They found that over 80% of modern Europeans are descended in the female line from European hunter-gatherers. Less than 20% are descended in the female line from Neolithic farmers from the Middle East. In 1997, scientists did DNA analysis on a tooth from a Mesolithic man whose remains were found in Sough's Cave at Cheddar Gorge. They found that 11% of modern European populations share this man’s mitochondrial DNA.
Advances
People built Britain’s first earthworks during the early Neolithic (c. 4400 BC- 3300 BC). These were long barrows used for communal burial.
Later, during the Middle Neolithic (c. 3300 BC-c. 2900 BC), people built cursuses near these long barrows. A cursus was a monument that looked like a trench or a ditch. During the same period, people also built the earliest stone circles and began to bury their dead individually.
Neolithic people also built stone rows and new enclosures called henges. The famous sites of Stonehenge and Silbury Hill reached their peak during the Neolithic. People began industrial flint mining in places like Cissbury and Grimes Graves.
In Britain, archaeologists have found axes made from exotic stones. These are stones which are not naturally found in Britain, like jadeite. This shows that native Britons communicated and traded with people in continental Europe.
The Bronze Age
The Bronze Age lasted from about 3300 BC to 1200 BC.
A new culture arrived in Britain around 2700 BC, at the beginning of the Mount Pleasant Phase (2,700 BC - 2,000 BC). This new culture is often called the Beaker culture. Archaeologists have found Beaker pottery, flat axes, and ornaments made from gold. Archaeologists found some of these ornaments in graves of people from the wealthy Wessex culture of southern Britain. They have also found evidence that the Beaker people buried their dead. The megalithic phases of Stonehenge date to this period.
Britain had large reserves of tin in the areas of Cornwall and Devon, in what is now southwest England. During the Bronze Age, people began tin mining. By the end of the Bronze Age, British tin was being exported across Europe. This was so successful that around 1,600 BC, southwest Britain experienced a trade boom.
The Iron Age
Iron Age Britons lived in organised tribal groups, ruled by a chieftain. As the number of people in Britain increased, opposing tribes started to fight each other for territory and power. This led people to start building hill forts, starting around 1,500 BC.
Around 900 BC, British society changed. Celtic peoples came to Britain in mass migrations, and brought their culture with them. The Celts were highly skilled craftsmen. They produced nicely patterned gold jewellery, and made weapons in bronze and iron. By 500 BC, Celtic culture covered most of the British Isles.
Around 750 BC, iron working techniques reached Britain from southern Europe. Iron was stronger and more plentiful than bronze. Iron working revolutionised many aspects of life, especially agriculture. Iron-tipped ploughs could churn up land far quicker and deeper than older wooden or bronze ploughs. Iron axes could clear forest land far more efficiently for agriculture.
During the Iron Age, Britain exported hunting dogs, animal skins and slaves.
Late pre-Roman Iron Age (LPRIA)
During the final centuries before the Roman invasion, refugees from Gaul (modern day France and Belgium) came to Britain. These refugees were called the Belgae. They were displaced (pushed out of their home lands) as the Roman Empire expanded.
From around 175 BC these refugees settled in the areas of Kent, Hertfordshire and Essex. With them, they brought pottery-making skills that were far more advanced than any others. The Belgae became partially Romanised. They created the first settlements large enough to be called towns.
About 100 BC, people developed coinage and also began to use iron bars as currency.
As the Roman Empire expanded northwards, Rome began to take interest in Britain. See Roman Britain for the history of this period.
References
Bibliography
British History Encyclopedia Paragon 1999
Illustrated History Of Great Britain Octopus Books Limited 1982
The Seven Daughters of Eve, Sykes, B, 2001.
Other websites
Ancient Human Occupation of Britain Project
Britain's human history revealed
700,000 year old remains in Norfolk
The Boxgrove project
Ancient Britons come mainly from Spain
History of the British Isles |
Hatfield Broad Oak is a village and civil parish in Uttlesford, Essex, England. In 2001 there were 1167 people living in Hatfield Broad Oak.
References
Uttlesford
Villages in Essex
Civil parishes in Essex |
Major General Manoonkrit Roopkachorn (, RTGS: Manunkrit Rupkhachon; born Manoon Roopkachorn, 13 December 1935) is a Thai military officer. He was Senator and President of the Senate of Thailand. He took part in the coups of 1976 and 1977, in the unsuccessful coups of 1981 and 1985, and in the 2002 corruption case of Prime Minister Thaksin.
References
1935 births
Living people
Presidents of the Senate of Thailand |
<p>I'm trying to get a Google+ auth code based on this article: <a href="https://developers.google.com/+/mobile/android/sign-in#server-side_access_for_your_app" rel="noreferrer">Server-side access for your app</a>. However, whenever I run my app and try to get the code I get the following in LogCat:</p>
<pre><code>07-23 23:42:31.760: E/getAccessToken()(11114): [ERROR] GoogleAuthException: com.google.android.gms.auth.GoogleAuthException: Unknown
</code></pre>
<p>I browsed a lot of stuff and from what I can tell I have everything setup correctly in the code below. Any ideas why it's not getting an auth token?</p>
<p>FYI, I have one project setup in the API console that has both the app and web applications configured for oauth and I'm using the server (not the app) ID for the scopes string. I've also followed the example(s) from the above link and the app works fine and allows you to sign-in/out, but I just can't get the auth code.</p>
<pre><code>private String getAccessToken() {
String scopesString = Scopes.PLUS_LOGIN + " " + Scopes.PLUS_PROFILE;
String scope = "oauth2:server:client_id:" + SERVER_CLIENT_ID + ":api_scope:" + scopesString;
Bundle appActivities = new Bundle();
appActivities.putString(GoogleAuthUtil.KEY_REQUEST_VISIBLE_ACTIVITIES,
"http://schemas.google.com/AddActivity");
String code = null;
try {
code = GoogleAuthUtil.getToken(
this, // Context context
mPlusClient.getAccountName(), // String accountName
scopes, // String scope
appActivities // Bundle bundle
);
} catch (IOException transientEx) {
// network or server error, the call is expected to succeed if you try again later.
// Don't attempt to call again immediately - the request is likely to
// fail, you'll hit quotas or back-off.
Log.e("getAccessToken()", "[ERROR] IOException: " + transientEx);
return null;
} catch (UserRecoverableAuthException e) {
// Recover
Log.e("getAccessToken()", "[ERROR] UserRecoverableAuthException: " + e);
code = null;
} catch (GoogleAuthException authEx) {
// Failure. The call is not expected to ever succeed so it should not be
// retried.
Log.e("getAccessToken()", "[ERROR] GoogleAuthException: " + authEx);
return null;
} catch (Exception e) {
Log.e("getAccessToken()", "[ERROR] Exception: " + e);
throw new RuntimeException(e);
}
return code;
}
</code></pre> |
Carlos Luis Fallas Sibaja (January 21, 1909 – May 7, 1966), was known as Calufa. He was a Costa Rican author and political activist. He was born in Alajuela to a single mother. Fallas only finished the first two years of secondary school. He moved to Limón. There he worked in the banana plantations of the United Fruit Company. Later, he returned to Alajuela at the age of 22 and found work as a shoemaker.
Works
""
""
""
""
""
Costa Rican people
1909 births
1966 deaths
Writers |
Domestic (pronounced doe-mes'-tik) or domestique can mean:
Domestic policy are policies for things happening or being inside a country.
domesticated Animals & Plants
A cycling domestique
A domestic worker, see also housekeeper
Something that means home
Domestic airport, no international flights
Domestic violence
Domestic is also the anglicized form of the Byzantine title domestikos |
The Other Woman is a 2014 American comedy movie. Cameron Diaz, Leslie Mann and Kate Upton star in the movie. It is the first film Nicki Minaj has acted in. It was released in North America on April 25, 2014 by 20th Century Fox. It is about a woman (played by Diaz) who finds out that her boyfriend is married to another woman (played by Mann). Both women later find out that he is also having an affair with a younger woman (played by Upton).
Other websites
2014 buddy movies
2014 comedy movies
2014 romance movies
2010s romantic comedy movies
Adultery in movies
American buddy movies
American romantic comedy movies
Buddy comedy movies
English-language movies
Female buddy movies
2010s feminist movies
Movies about revenge
Movies set in Connecticut
Movies set in Manhattan
The Bahamas |
Régine Deforges (15 August 1935 – 3 April 2014) was a French writer, editor, director and playwright. Her best known works for Le Cahier volé (1978), La Bicyclette bleue (1981), 101, avenue Henri-Martin (1983), Le Diable en rit encore (1985) and Noir tango (1991). She was born in Montmorillon, Vienne.
Deforges died from a heart attack on 3 April 2014 in Paris. She was 78 years old.
References
Other websites
1935 births
2014 deaths
Cardiovascular disease deaths in France
Deaths from myocardial infarction
French movie actors
French movie directors
French movie producers
French playwrights
French screenwriters
People from Nouvelle-Aquitaine |
Bessoncourt is a commune. It is found in the region Bourgogne-Franche-Comté in the Territoire de Belfort department in the northeast of France.
References
Communes in Territoire de Belfort |
Sherman John Howard (November 28, 1924 – December 5, 2019) was an professional American football player. He played professionally as a halfback for four seasons in the National Football League (NFL) with the New York Yanks and Cleveland Browns. He was born in New Orleans, Louisiana.
Howard died in Chicago on December 5, 2019 at the age of 95.
References
1924 births
2019 deaths
Cleveland Browns players
American military personnel of World War II
Sportspeople from Chicago
Military people from Chicago
Sportspeople from New Orleans, Louisiana |
LUCIA Dl LAMMERMOOR.
BELISARIO .
MUETTE DE PORTICI.
MARTHA .
MAHOL OUCHESSE.
TRAVIATA .
BARBIER DE SEVILLE.
WILLIAM TELL.
FRA DIAVOLO.
M M
FILLE DU REGIMENT.
FAUST.
LUCREZIA BORGIA .
NORMA.
ORPHEE AUX ENFERS
STRADELLA.
BOHEMIAN GIRL.
TROVATORE .
FREISCHUTZ .
Published by J. L . STEWART. Ottumwa Iowa
2
LA GRANDE DUCHESSE
tnimii del Opera .
Charles Brunner .
SECONDO.
Andanle .
/ (y Sa fy tf. f I
■fl
-f
!
r s 'f I
i V_- - i - - * - ■
-I m f
lift}-*' es - v
l --=iz
'4
r~
- .f *■
"lx**/ . X — ^ —
-t-
= ^ = _2_ =a _l_
"TP.jjt 1=
(« K \ ’’It ?
f f ]
\ m i
r/* $ .
M +
L +
3E
^ ^ 5- X_-S;-b X
75^ ' r
i-*" 3 1 1 r:
— i — — t— -
— Wm—
— | — W-l —
h-m
r~~ M
ritard:
- 5
Lr; i- t
< •'# t
547 . 8 .
Lntei cil action ling to Act of Congress, in t)i' yi’tt 1871, by BoLlman &Schatzman, in tin 1 Office of the Librarian of Congress at Washington .
LA GRANDE DUCHESSE.
Aninia drl Opera.
Chari eft H runner.
I* R I ->1 () .
4
SECONDO.
Allegretto .
_ ___g_ j _g~
f ^ f-
j ^ ?
. ; . ;
in
prfffi
r /■' '
/ (i>4 ,
Izzfcs VsJ
— '-- \ | [ •
■=P — -?
/
==fcfc4
pii-TJ
4— *=J
4 4
44
L^J
tz J
^~4
( * | - 1 _~_
r^u HJ |
#f-i.np i-
f=H=r-
Lf — ,
/
ty4=
=4=M
VlV +T
Lf^=M=
it fr- *-
^44^4
r. j j ; ;
=2^=-
0 0 0
44=*
t f
j” pi-=
^-PP t~~~p p r
t=fc=±4
/ (4? N - N * j :
y - - ■ m ^ ama - - ■ --
k — k —
f ■#■ #
; ; 1 It t * 0 0 »
3 ~~-l J * 1=4
0
tt ft- e 1
~ s
hJ
HH i-
-f , f
z-r— 4
| y- -y ta
\
-LLaJ — f *-
+
Lpm l *-^=n4
-Ustf-
^1 1 _
-— ?
•
= =fc
lK =W ^
84 7. 8 .
^ HE P4 i 44 3
f
PHI >1 O .
• 47 . 9 .
-6
SECONDO
Moderate > .
, a X
S#j
h^ijs
HMh
r 4 n
r-Mh
u-
1 :
-1 s. s —
X 1 I
— 1
-i — S 5
-XL — 5* 5= X
X---S S ~
r
:f— 1
I*. i 1
— 1
-i s- -s—
t *
,7ii - -f
r -f :? -
ft-
4
==¥t=t=
r-M=|
X f
. ci s 1
f=4=N
[ *3 * 1 ■ i —
c
- 4 -
• — 5 5
**
LL
—
A 1 1
ht —
*"T i
: * 1 1...
-J — £=z
f ♦
f55=^ — F L
if ':
H
rXfn
£■ s
. . » — r
£ i
0 — —0
V7 ' - — - -
16' JLoij
*11::
1 *
— J ' —
- ? -4-f
»• ^
-#
If
- I
—d — s — s —
S 5—
#
> f-f—
■
f-
f-
) ~
— if — if
=£ s .
rf 1
i
»
-fr
tx_
f (?) ix_*x _ J
-4 * :
=t
rn
7 1
Hard:
;
J— -<U
*L ^ 4
* ? IX
L i — j
•Z
£t=*
94 7 . 8 .
P R I >1 O
7
it nftrni t o . 4
{¥- '
< */
( * J ri
i
rara-y y ys-
4
!
•U • 4 • •
+ * l
w
pzr -*Zzel
l
•
— « —
*?*
—
~:
—
* 4 - I
/ JL ; j--
; ^
:
1
3
N
‘ J
-
ritarrt :
1
$
•Ml* -•
s
SECOSDO.
Allegro .
f
P R I M O
Mr. * .
*
V
If
|
John Michael Lane (February 14, 1936October 21, 2020) was an American epidemiologist. He was a director of the Global Smallpox Eradication program between 1973 and 1981. He played a role in the eradication of smallpox in 1977. He was born in Boston, Massachusetts.
Lane died of colon cancer on October 21, 2020 in Atlanta, Georgia at the age of 84.
References
1936 births
2020 deaths
Deaths from colorectal cancer
Scientists from Boston, Massachusetts |
<p>I have this code that works to find the sum properly for format hh:mm
I am having hard time converting this to format hh:mm:ss
Obviously everything should be rounded up correctly.</p>
<p>this is the format of the array i am looking for to work with but code obviously works only for ["00", "10"] as an example</p>
<p><div class="snippet" data-lang="js" data-hide="false" data-console="true" data-babel="false">
<div class="snippet-code">
<pre class="snippet-code-js lang-js prettyprint-override"><code>const array = [
["00", "00", "09"],
["00", "00", "09"],
["00", "00", "04"],
["00", "00", "02"],
["00", "00", "21"],
["00", "00", "14"],
["00", "00", "26"],
["00", "00", "02"],
["00", "00", "14"],
["00", "00", "10"],
["00", "00", "48"],
["00", "00", "12"],
["00", "00", "09"],
["00", "00", "09"]
]
var mins = 0;
var hrs = 0;
if (array == null) {
mins = Number(t1[1]) + Number(t2[1]);
hrs = Math.floor(parseInt(mins / 60));
hrs = Number(t1[0]) + Number(t2[0]) + hrs;
} else {
$.each(array, function(key) {
mins += Number(array[key][1]);
hrs = Math.floor(parseInt(mins / 60));
hrs += Number(array[key][0]) + hrs;
});
}
console.log(mins, hrs)</code></pre>
<pre class="snippet-code-html lang-html prettyprint-override"><code><script src="https://cdnjs.cloudflare.com/ajax/libs/jquery/3.3.1/jquery.min.js"></script></code></pre>
</div>
</div>
</p>
<p><code>t1</code> and <code>t2</code> in this case are just 2 separate values to be added together then there is an array of bunch of these. Both should work right.</p>
<p>please help me add properly seconds in here too.</p> |
Malves-en-Minervois is a commune of 854 people (2017). It is in the region Occitanie in the Aude department in the south of France.
Communes in Aude |
Le Mont-sur-Lausanne is a municipality in Lausanne in the canton of Vaud in Switzerland.
It is a suburb of the city of Lausanne.
References
Other websites
Official Homepage
Municipalities of Vaud |
262 SOCIETE BOTANIQUE DE FRANCE.
basi geniculatis tunc erectis gracilibus, 1/2-1-pedalibus; vaginis glabris, solu-
lis; ligula brevissima pilosa; foliis planis linearibus non convolutis, acumi-
natissimis, 1-3" longis, 1"' latis, glabris ; spicis erectis strictis solitariis v.
binis 2-3-pollicaribus, spiculisbiseriatis; rhachi complanata baud articulata;
spiculis vix linearibusalbis,dimitliam glumam superantibus; valvula inferiore
dorso ciliata; arista tenuissima spiculas 5-8-ies superante.
Nubia : propc pagum cordofanum Abu-Gerad versus Turam, 21 sept.
1839 (Kolschy It. nub. n. 36); El-Metemmeh , secus Nilum (Schweinfurlh
Flora von Callabat, n° 1127); Abyssinia : in convalle Taccoze (Rochet
d’H6ricourt in herb. Franqueville); in locis sterilibus montium prope Gageros,
alt. 3300', \U sept. 1874 (Schimp. PL abyss, errce. agow. n. 2290 et n. 175
[1861]).
It. Sch. ramosa Trin. Icon. Gram. t. III. lab. xxx.
In insulis Gorgonibus (Trin. 1. c. non visa).
5. Sch. pallida Edgew. Asiat. Journ. [1852], p. 183; Steud. Syn. p. 202,
n° 3.
• %
In insulis Banda Moluccarum (non visa).
On voit que le genre Schoenefeldia appartient & une mfime zone gSogra-
phiqueet relie 1’occident de l’Afrique it la partie orientale du mOmecontinent,
ce qni esl d’accord avec une masse de faits lsol6s dont l’importance el le
nombrc s’accroissent loujours, grace aux publicalions recenies faites it Kew
surla flore de I’Afrique orientale.
Li se termineraient les documents dont je puis disposer pour inldrcsser
la Societ6, si un heureux concours de eirconstanccs ne m’avait pcrmis, dans
le but de fortifier la distinction specifique d’especes aussi voisines, de meltre h
la disposition de notre Eminent confrere, M. Duval-Jouve, des 6chantillons
de trois espfeces du genre, les Sch. gracilis , nutans et stricta , sur losquels
ce savant agroslographe a fait dcs observations absolument neuves. M. Duval-
Jouve a bicn voulu m’envoyer, avec les dcssins qui seront reproduits dans ce
num£ro du Bulletin , des preparations qui nc sauraient fit.re plus utilcment
d^posdes qu’au laboratoirc du Museum, ou M. le professeur Bureau, noire
president, se charge de les faire placer.
M. Eug. Fournier donne ensuile lecture des observations sui-
vantes de M. Duval-Jouve.
#
SUR L’HISTOTAXIE DU GENRE SCH(ESEFELDIA , par M. J. DUVAL-JOWE.
L histotaxie des esp&cea du genre Schcenefeldia est celle que prfoentcnt
consiamment el essenliellement les Chlorid6es, les Panicles, les Andropogo-
nees, et, par exception, quelques especes isolees, uu peu nomadeset rappor-
SEANCE DU 12 NOVEMBRE 1875 .
263
tecs snccessivement h diverses tribus (vovez Duval-Jouve, Tfistol. des feuilles
dc Graniinees , in Ann. sc. nut., Bot unique, 1875, p. 29li). Elle consiste
en ce que le parenchvine vert est disperse autour de chaque faisceau fibro-
vasculaire en deux assises cylindriques Ires-distinctes et tres-differentes
Pune de 1’autre. La plus interne, qui s’appuie immtdiatement sur I’assise
limite du faisceau, contient de la chlorophylle non en grains, tnais amorphee t
comme en gelec verte(l); l’autrc, I’exlerne, contient de la chlorophylle en
grains. Au-dcssous des cellules bulliformes qui occupent au moins la moilit
de 1’epaisscur du limbe, s’etendent quelques cellules a chlorophylle qui relicnt
les cylindres externesde parenchyine vert.
Sc/i. gracilis (coupe de la feuille).
PI. 2, fig. 1, 114.
4 ' ™
Cole cartnale mediane forte et saillante sur toute la longueur du limbe,
%
constitute en dessous par trois faisceaux, savoir : un median primaire et un
teriiaire de chaque cote ; au milieu par du parenchyme incolore; en dessus
par une bande mince de tissu fibreux hypodermique, ellimittede chaquecot6
a la face superieure par un groupe de cellules bulliformes. — Yiennent
ensuile cinq nervures tertiaires, dont la premiere un peu plus grosse et les
quatreaulres a peu pres egalcs entrc elles, toutes se partes l’unede l’autre par
un groupe de trois cellules bulliformes. La sixieme nervure lattrale est pri¬
maire, la suivanle secondaire et la marginale teriiaire. La region formee par
cos trois nervures devient plus tpaisseqiic le reste du limbe, avec disparition
des cellules bulliformes, double particularity que je n’ai vue nulle autre
part; car, d’ordinairc, les ordres de faisceaux allernent, tandis qu’ici quatre
faisceaux tertiaires se suivent, puis, vers la marge, le limbe, au lieu des’amin-
cir progressivement, s’epaissit brusquement.
A chaque nervure les cylindres de parenchyme vert sont, vis-i-vis de chaque
pole du faisceau, un peu interrompus par de petits groupesde fibres hypo -
dermiques.
Sc/i. nutans (coupe de la feuille).
PI. 2, fig. 2, ‘-p.
Cote cartnale mediane forte et saillante sur le tiers inferieur seulement,
constitute en dessous par cinq faisceaux, savoir : un median primaire et deux
tertiaires de chaque cote ; au milieu par du parenchyme incolore; en dessus
par une large bande mince de tissu fibreux hypodermique, et limitee de
chaque cote a la face superieure par un petit groupe de cellules bulliformes.
Viennent ensuile quatre nervures tertiaires h peu pres egalcs emre elles, puis
une grosse nervure primaire, suivic de trois tertiaires, d’une secondaire et
d une teriiaire marginale. Toutes, moins les deux dernieres, sontstpartes par
un groupe de trois cellules bulliformes, au-dessous desquelles quelques cellules
(l) Par la dessiccation, cette chlorophylle se coagule en plaques brunes contre les
comme
264 soci£t£ botanique de France.
de tissu incolore. La region marginale moins epaisse que sur le Sch. gracilis. Les
cylindres de parenchyme vert sont complets, excepteaux nervures primaires.
Sch. stricta (coupe de la feuille). — PI. 2, fig. 3, *}-.
Point de cdte carenale; limbe plan et tres-£tale. Nervure m&liaue un peu
plus forte que les autres, avec faisceau primaire, sans parenchyme incolore.
De chaquc cot6 six nervures terliaires 4 peu pres <5gales entre elles, puis unc
nervure primaire, suivie de deux terliaires, ensuite d’une primaire et d’unc
marginale tertiaire. Toutes, moins la derni&re, s6par6es par un groupe de
cinq cellules bulliformes tr£s-prononc6es. Point d’epaississement vers la region
marginale.
M. le President, pour honorer la memoire de M. de Schcenefeld,
propose de lever la seance etde renvoyerau vendredi 26 novembre
toutes les autres communications.
Celte proposition estacceptee et la stance est levee.
STANCE DU 26 NOVEMBRE 1875.
PR&SIDENCE DE M. DUCHARTRE.
Lecture est faite du proces-verbal de la precedente stance, dont
la redaction est adoptee.
M. le President annonce la perte tres-regrettable que la Sociele
vient de faire en la personnedeM. Grenier, l’undes auteurs de la
Flore francaise , doyen de la Faculte des sciences et directeur du
Jardin des planles de Besan$on, decide le 9 novembre dernier.
Par suite des presentations faites dans la derniere seance, M. le
President proclame membres de la Sociele :
MM. Pascaud (Edgar), juge au tribunal de premiere instance,
rue Porte-Jaune, 5, 4 Bourges (Cher), presenle pat"
MM. Duchartre et Bureau;
Camus (Ferdinand), etudiant en m^decine, chez M. Antoine
Camus, 4 Chollet (Maine-et-Loire), presente par MM. Ed.
Bureau et Viaud-Grand-Marais;
Dehoux (le docteur Jean-Baptiste), directeur del’ficole de Me-
decine de Port-au-Prince (Haiti), presente par MM. Viaud-
Grand-Marais et Edouard Bureau (correspondanl M. Viaud-
Grand-Marais, k Nantes (Loire-Inferieure);
|
The Secret of Bacchus () is a 1984 Romanian comedy movie directed by Geo Saizescu and starring Cristina Stamate, Emil Hossu, Ștefan Mihăilescu-Brăila, Dem Rădulescu, Gheorghe Dinică, Sebastian Papaiani, Jean Constantin, Octavian Cotescu.
Other websites
1984 comedy movies
Romanian comedy movies |
<p>I have problem with project in github <a href="https://github.com/joaopedronardari/OpenCV-AndroidSamples" rel="nofollow noreferrer">https://github.com/joaopedronardari/OpenCV-AndroidSamples</a> I clone in my android studio, and error. I don't know that's project maybe expired or what. but it is uploaded 3 years ago. please help with my problem, and I appreciate to everyone that responds to my question (answer and fix my word)
this is the gradle</p>
<p>Build gradle (app):</p>
<pre><code>apply plugin: 'com.android.application'
model {
android {
compileSdkVersion = 22
buildToolsVersion = "23.0.0"
defaultConfig.with {
applicationId = "com.jnardari.opencv_androidsamples"
minSdkVersion.apiLevel = 10
targetSdkVersion.apiLevel = 22
versionCode = 1
versionName = "1.0"
}
}
android.buildTypes {
release {
minifyEnabled = false
proguardFiles += file('proguard-rules.pro')
}
}
/*
* native build settings
*/
android.ndk {
moduleName = "ndklibrarysample"
cppFlags += ["-std=c++11", "-fexceptions", "-frtti"]
cppFlags += "-I${file("C:/Users/jnardari/Desktop/OpenCV-android-sdk/sdk/native/jni/include")}".toString()
ldLibs += ["android", "EGL", "GLESv2", "dl", "log", "z"]
stl = "gnustl_static"
}
android.productFlavors {
create("arm") {
ndk.with {
abiFilters += "armeabi"
File curDir = file('./')
curDir = file(curDir.absolutePath)
String libsDir = curDir.absolutePath + "\\src\\main\\jniLibs\\armeabi\\"
ldLibs += libsDir + "libopencv_java3.so"
}
}
create("armv7") {
ndk.with {
abiFilters += "armeabi-v7a"
File curDir = file('./')
curDir = file(curDir.absolutePath)
String libsDir = curDir.absolutePath + "\\src\\main\\jniLibs\\armeabi-v7a\\"
ldLibs += libsDir + "libopencv_java3.so"
}
}
create("x86") {
ndk.with {
abiFilters += "x86"
File curDir = file('./')
curDir = file(curDir.absolutePath)
String libsDir = curDir.absolutePath + "\\src\\main\\jniLibs\\x86\\"
ldLibs += libsDir + "libopencv_java3.so"
}
}
create("mips") {
ndk.with {
abiFilters += "mips"
File curDir = file('./')
curDir = file(curDir.absolutePath)
String libsDir = curDir.absolutePath + "\\src\\main\\jniLibs\\mips\\"
ldLibs += libsDir + "libopencv_java3.so"
}
}
create("fat") {
}
}
}
dependencies {
compile fileTree(include: ['*.jar'], dir: 'libs')
compile 'com.android.support:appcompat-v7:22.2.1'
compile project(':libraries:opencv')
}
</code></pre>
<p>Build gradle (project):</p>
<pre><code>// Top-level build file where you can add configuration options common to all sub-projects/modules.
buildscript {
repositories {
jcenter()
mavenCentral()
maven {
url 'https://maven.google.com/'
name 'Google'
}
}
dependencies {
classpath 'com.android.tools.build:gradle:3.1.3'
}
// NOTE: Do not place your application dependencies here; they belong
// in the individual module build.gradle files
}
allprojects {
repositories {
jcenter()
}
}
</code></pre>
<p>And this is gradle-wrapper:</p>
<pre><code>#Sun Jul 22 04:30:58 ICT 2018
distributionBase=GRADLE_USER_HOME
distributionPath=wrapper/dists
zipStoreBase=GRADLE_USER_HOME
zipStorePath=wrapper/dists
distributionUrl=https\://services.gradle.org/distributions/gradle-4.4-all.zip
</code></pre> |
Subsets and Splits
No community queries yet
The top public SQL queries from the community will appear here once available.