text
stringlengths 0
187k
|
|---|
تەۋرات ھاگاي 11دارىئوس پادىشاھ ھاكىمىيەت تۇتقان 2يىلى 6ئاينىڭ 1كۈنى ، پەرۋەردىگاردىن ھاگاي پەيغەمبەر ئارقىلىق شىئالتېلنىڭ ئوغلى يەھۇدىيەنىڭ باشلىقى زىرۇببابەلگە ۋە يوزاداقنىڭ ئوغلى باش روھانىي يېشۇۋاغا ۋەھىي كەلدى.3پەرۋەردىگاردىن ھاگاي پەيغەمبەر ئارقىلىق يەنە بىر ۋەھىي كەلدى: 4ھازىر ئىبادەتخانام خارابىلىقتا تۇرۇۋاتسا، سىلەرنىڭ ھەشەمەتلىك ئۆيلەردە ئولتۇرىدىغان ۋاقتىڭلارمۇ؟ 5سىلەر قىلىۋاتقان ئىشىڭلارنى ئويلاپ بېقىڭلار! 6سىلەر كۆپ تېرىغان بولساڭلارمۇ، بىراق ئالغان ھوسۇلۇڭلار ئاز بولدى. سىلەر غىزالىنىسىلەر، لېكىن پەقەت تويمايسىلەر. سۇ ئىچىسىلەر، لېكىن يەنىلا ئۇسساپ تۇرىسىلەر. كىيىم كىيىسىلەر، لېكىن پەقەت ئىسسىمايسىلەر. سىلەرنىڭ ئىش ھەققىڭلار خۇددى تۆشۈك ھەميانغا سالغان پۇلدەك يوقاپ كېتىدۇ.78سىلەر بېشىڭلارغا كەلگەن بۇ ئىشلارنىڭ سەۋەبىنى ئويلاپ بېقىڭلار! ئەمدى سىلەر تاغقا چىقىپ، ياغاچ كېسىپ كېلىپ، ئىبادەتخانامنى قايتىدىن قۇرۇپ چىقىڭلار. شۇنىڭدىلا مەن خۇرسەن بولىمەن ھەم شانشەرەپ تاپىمەن. بۇ، مەن پەرۋەردىگارنىڭ سۆزلىرىدۇر! 9سىلەر مول ھوسۇل ئېلىشنى ئۈمىد قىلغانىدىڭلار، بىراق ھوسۇل ئاز چىقتى. ھوسۇلنى ئۆيگە ئېلىپ كەلگىنىڭلاردا، مەن يەنە بەرىكىتىنى ئۇچۇرۇۋەتتىم. نېمە ئۈچۈن؟ مەن قۇدرەتلىك سەردار پەرۋەردىگار شۇنداق دەيمەنكى: چۈنكى سىلەر ئۆز ئۆيۈڭلارنى ياساش بىلەنلا بولۇپ كېتىپ، مېنىڭ ئىبادەتخانام تېخىچە خارابلىقتا تۇرۇۋاتىدۇ. 1011شۇ سەۋەبتىن، يامغۇر ياغماي، قۇرغاقچىلىق بولۇپ يېرىڭلار ھوسۇل بەرمىدى. مەن ئېتىز ۋە ئېدىرلىقلىرىڭلاردا قۇرغاقچىلىق ئاپىتى بولۇشقا ئەمر قىلدىم. شۇنىڭ بىلەن زىرائەتلىرىڭلارغا، شاراب ۋە زەيتۇن يېغىڭلارغا ۋە يەردىن چىقىدىغان بارلىق ئۆسۈملۈكلەرگە، شۇنداقلا ئادەم ھەم مالۋارانلىرىڭلارغىمۇ زىيان يەتتى. ئەمگىكىڭلارمۇ بىكارغا كەتتى.12بۇ ۋاقىتتا شىئالتېلنىڭ ئوغلى زىرۇببابەل، يوزاداقنىڭ ئوغلى باش روھانىي يېشۇۋا ۋە سۈرگۈندىن قايتىپ كەلگەن بارلىق خەلق، پەرۋەردىگار، يەنى ئۇلار ئۆزلىرى ئېتىقاد قىلىپ كەلگەن خۇدادىن كەلگەن بۇ ۋەھىيگە ئەمەل قىلدى. ئۇلار پەرۋەردىگارنىڭ ھاگاي پەيغەمبەر ئارقىلىق قىلغان سۆزىنى ئاڭلىغاندا، پەرۋەردىگاردىن قورقۇشقا باشلىدى. 13پەرۋەردىگارنىڭ خەۋەرچىسى ھاگاي پەيغەمبەر خەلققە يەنە بۇ ۋەھىينى يەتكۈزۈپ مۇنداق دېدى: پەرۋەردىگار شۇنداق دەيدۇ: مەن سىلەرگە يار بولىمەن!14شۇنىڭ بىلەن پەرۋەردىگار، شىئالتېلنىڭ ئوغلى يەھۇدىيەنىڭ باشلىقى زىرۇببابەل، يوزاداقنىڭ ئوغلى باش روھانىي يېشۇۋا ۋە بارلىق خەلقنىڭ روھىنى ئۇرغۇتتى. ئۇلار ئۆزلىرى ئېتىقاد قىلىپ كەلگەن خۇدا قۇدرەتلىك سەردار پەرۋەردىگارنىڭ ئىبادەتخانىسىنى قايتىدىن قۇرۇپ چىقىشنى باشلىۋەتتى. 15بۇ ۋەقە دارىئوس پادىشاھ ھاكىمىيەت تۇتقان 2يىلى 6ئاينىڭ 24كۈنى بولدى.
|
مورى قازاق ئاپتۇنۇم ناھىيەسىدىكى يۆلياڭدى كەنتى20170922 13:41:17 مەنبەسى: شىنجاڭ خەلق رادىيو ئىستانسىسىمورى قازاق ئاپتۇنۇم ناھىيەسىدىكى يۆلياڭدى كەنتى ئەنئەنىۋى تۇرالغۇ، ئۆرۈپ ئادەت، ئەنئەنىۋىي قول ھۈنەرۋەنچىلىك كەسپلىرى، تەبىئىي مەنزىرە بىر گەۋدىلەشكەن كەنت، شۇنداقلا مورىي ناھىيەسىدىكى خەنزۇلارنىڭ يەرلىك مەدەنىيىتى ئەڭ مۇكەممەل ساقلانغان كەنتلەرنىڭ بىرى بولۇپ، يۈز نەچچە يىل ئىلگىرىكى دەھلىزلىك ئۆيلەر ۋە ئۆرۈپ ئادەتلەر ساقلانغان.يېقىنقى يىللاردىن بۇيان مورىي قازاق ئاپتۇنۇم ناھىيەسى يۆلياڭدى كەنتىگە 30 مىليون يۇەن مەبلەغ سېلىپ، بۇ كەنتنى قوغداش ۋە ئېچىشنى پائال ئىلگىرى سۈردى. شۇنداقلا كەنت ئاھالىسىنىڭ تۇرمۇشىنى ياخشىلاش، گۈزەل يۇرت ماكان قۇرۇش بىلەن بىرلەشتۈرۈپ، مەنزىرە بىلەن كەنتنى بىر گەۋدىلەشتۈرۈشتە چىڭ تۇرۇپ، بىر تۇتاش پىلانلاپ، كەنتنى گۈزەل مەنزىرە رايۇنىغا ئايلاندۇردى. ئەسلىدىكى قۇرۇلۇش ئۇسلوبى ۋە ئۆرۈپ ئادەت مەدەنىيىتى بايلىقىغا تولۇق تايىنىپ، رىمونت قىلىپ ئەسلى ھالىتىگە كەلتۈرۈش پىرىنسىپىدا چىڭ تۇرۇپ، كەنت ئاھالىسىنى تۇرالغۇسىنى رىمونت قىلىپ ياخشىلاشقا يېتەكلىدى.كەنت ئاھالىسى يەن شىياڭبىننىڭ دەھلىزلىك ئۆيىنىڭ سىرتقى كۆرۈنىشى كۆك كاھىشلىق، سېغىز توپا تاملىق، ياغاچ قاشلىق ئەسلى ھالىتىنى ساقلىدى، ئۆينىڭ ئىچى زامانغا لايىق بولۇپ، تور، تۇرۇبا سۈيى، ئەۋرەز يولى، ئۆلچەملىك ئاشخانا قاتارلىقلارنىڭ ھەممىسى تولۇق ئىدى. شەرق غەرپ يۆنىلىشىدە سېلىنغان، ياغاچ توپا قۇرۇلمىلىق بۇ ئۆينىڭ دەھلىز تۈۋرۈكلىرىدىكى ئەجدىھا سۇمرۇغ سۆرەتلىك ئالىچىپار نەقىشلەرگە بۇ ئۆينىڭ قەدىمىيلىكى ۋە ئۆزگىرىشلىرى سىڭىپ كەتكەنىدى.كۆك خىش ياتقۇزۇلغان يول، قەدىمىي پۇراق چىقىپ تۇرىدىغان دەھلىزلىك ئۆي، قەد كۆتۈرۈپ تۇرغان يىل ھالقىسى ھەيكىلى قاتارلىقلار يېڭىلىق بىلەن قەدىمىي پۇراق بىرلەشتۈرۈلگەن بۇ گۈزەل يۇرت دېھقانلارنىڭ بېيىشىدىكى يېڭى پەللىگە ئايلانغانىدى. يۆلياڭدى كەنتىدە كەنت تارىخى ئۆيى ئېچىلغاندىن بۇيان، بۇ جاي كىشىلەرنىڭ يۇرت مۇھەببىتىنى ئويغىتىدىغان ئەڭ ياخشى جايغا ئايلاندى. كەنت تارىخىي ئۆيىگە كەنت ئاھالىلىرى ئىئانە قىلغان ئىشلەپچىقىرىش ئەسلىھەلىرى، ئۆرۈپ ئادەت ئەستىلىكىرى، كىيىم كېچەك، ئوزۇق تۈلۈك، تۇرالغۇ، مەدەنىي كۆڭۈل ئېچىش بويۇملىرى قاتارلىق 400 دىن كۆپ كونا بويۇم قويۇلغانىدى.يۆليەڭدى كەنتى مەدەنىي بايلىقنى قېزىپ، ئېسىل ئەنئەنىۋىي ئۆرۈپ ئادەت پائالىيەتلىرىنى ئەسلىگە كەلتۈرۈش ئارقىلىق غەربىي شىمال مەدەنىيىتىگە ئىگە قەدىمىي كەنت ئوبرازىنى يارىتىپ، ئۇنىڭ ساياھەت داڭقىنى ئاشۇرۇپ،ساياھەتچىلەرنى جەلپ قىلدى. ھازىر ھېيت بايرام كۈنلىرى كەنتتىكى سەھرا ئارامگاھلىرى بەك ئالدىراش بولۇپ كېتىدۇ. ساياھەتچىلەر بۇ كەنتنىڭ قەدىمىيلىكىدىن زوقلىنىپ، غايىۋىي يۇرت ئۆرۈپ ئادەتلىرىدىن ھوزۇرلىنىدۇ.بۇ يىل 81 ياشقا كىگەن ۋاڭ شۇچىن ئانىنىڭ ئاچچىقسۇ ئېچىتىۋاتقىنىغا 49 يىل بوپتۇ. ۋاڭ شۇچىن ئانا كەتتىكىلەرنىڭ ئاچچقسۇ ئىچىتىش تارىخ ھەققىدە توختۇلۇپ: ئېسىمنى بىلسەم ئائىلىمىز ئاچچىقسۇ ئېچىتىپ، يۇرتداشلارنى تەمىنلەيدىكەنتۇق. كېيىن بازارنى زاۋۇتتا ئىشلەپچىقىرىلغان ئاچچىقسۇ ئىگىلەپ، ئۆيىمىزدە ئېچىتقان ئاچچۇقسۇ ئىستىمالدىن قالغانىدى. ھازىر يۆلياڭدى كەنتىدە ئۆيدە ئېچىتقان ئاچچىقسۇ يەنە بازار تېپىشقا باشلىدى دېدى.سەھرا ساياھىتىنى راۋاجلاندۇرۇپ، پۇقرالارنى بېيىتىپ، ئەنئەنىۋىي كەنتلەرنى داۋاملىق قوغداپ، ئۇلارنىڭ گۈزەللىكىنى مەڭگۈ ساقلايمىز بۇ، مورى قازاق ئاپتۇنۇم ناھىيەسى ئوتتۇرىغا قويغان نىشان، شۇنداقلا يۆلياڭدى كەنتى ئەمىلىيەتتە كۆرسىتىۋاتقان كارتىنا.
|
ءپان اپتالىعى انا ءتىلى ۇلت گازەتىۋاقىتى: 11:49 20191010 : :..?54823قازاقستان رەسپۋبليكاسىنىڭ تۇڭعىش پرەزيدەنتى ەلباسى نۇرسۇلتان نازارباەۆتىڭ باستاماسىمەن بيىلعى جىلدىڭ جاستار جىلى بولىپ جاريالانۋىنا وراي، سونىمەن قاتار مەملەكەت باسشىسى قاسىمجومارت كەمەلۇلىنىڭ جاستار جىلىنىڭ يگىلىگىن ەڭ الدىمەن جاستاردىڭ ءوزى كورۋى كەرەك دەگەن ناقتى تاپسىرماسى اياسىندا مەكتەپ ۇستازدارى دا ەلەۋلى ەڭبەك ەتىپ كەلەدى.تۇركىستان وبلىسى قازىعۇرت اۋدانى قارجان ەلدى مەكەنىندە راحماتۋللا سارسەنوۆ باسقارىپ وتىرعان قارجان جالپى ءبىلىم بەرەتىن مەكتەبى بۇگىندە اۋداندا وق بويى وزىپ تۇر. اتالعان وقۋ ورداسىندا ءبىلىم بەرۋمەن قاتار، وقۋشىلاردى تاربيەلىك شارالار مەن ونەرگە باۋلىپ وتىر. سونداي شارالاردىڭ ءبىرى جۋىردا قازاق ءتىلى مەن ادەبيەت پانىنەن وتكەن ءتىل ۇلتتىڭ جارىق جۇلدىزى اتتى ءپان اپتالىعى.جۇمىلا كوتەرگەن جۇك جەڭىل دەمەكشى، اپتالىققا مەكتەبىمىزدىڭ مۇعالىمدەرى مەن وقۋشىلارى بەلسەنە اتسالىسىپ، ءوز ۇلەستەرىن قوستى.ءبىز بۇل شارا ارقىلى جاستاردىڭ شىعارماشىلىق تۇرعىدا دامۋىن قولداي وتىرىپ، ساكەن، ءىلياس، بەيىمبەت سىندى قازاق ادەبيەتىنىڭ بايتەرەگىنە اينالعان الىپتاردىڭ مول مۇراسىن بۇگىنگى وسكەلەڭ ۇرپاقتىڭ جادىندا جاڭعىرتىپ، ساناسىنا ءسىڭىرۋدى ماقسات ەتتىك.اپتالىق اياسىندا ءۇش بايتەرەك ءۇش عۇمىر اتتى اشىق تاربيە ساعاتىن وتكىزدىم. وقۋشىلاردى ءوز ءتول تاريحىن بىلەتىن، قۇرمەتتەيتىن جانە ماقتان ەتەتىن ناعىز ۇلتجاندى تۇلعا رەتىندە قالىپتاستىرىپ، وتانىنا دەگەن سۇيىسپەنشىلىككە تاربيەلەۋگە باسا ءمان بەردىك.قارجان جالپى ورتا ءبىلىم بەرەتىن مەكتەپتىڭقازاق ءتىلى مەن ادەبيەتى ءپانىنىڭ ءمۇعالىمىكەلۋ قاينارى: :...?91058064
|
قارابايىر ويلاۋ شەڭبەرىنەن قالاي شىعۋعا بولادىقور نارىعىندا دوللار ارزانداپ جاتىرقار مەن كوكتايعاق: الماتىدا كۇن بۇزىلادىقاسىمجومارت توقايەۆ زاڭسىز ەرۋلەرگە شىعاتىندارعا ەسكەرتۋ جاسادىءدامدى تاماقتانۋدى ۇناتاتىندار ءۇشىن ەۋروپانىڭ ەڭ جاقسى قالالارى اتالدى24 قىركۇيەك 08:31نۇرسۇلتان.قازاقپارات بۇل جادىگەر ءدال قازىر ش ۇ ا ر قۇرامىنداعى قۇمىل ايماعى باركول قازاق اۆتونوميالى اۋدان ورتالىعىندا ورنالاسقان شىڭجان باركول قازاق اۆتونوميالى اۋدانى قازاق مادەنيەت كورمە سارايى دەپ اتالاتىن مۋزەيدىڭ تورىندە تۇر.بۇيىمنىڭ سۋرەتىن 2009 جىلى قازان ايىندا شىڭجاڭ ولكەسىنە ساپارلاپ بارعان، الماتى قالاسىنداعى مەملەكەتتىك ورتالىق مۋزەيدىڭ عىلىمي قىزمەتكەرى دوسىمبەك قاتىران ءتۇسىرىپ اكەلگەن ەكەن.ورمە سابانى جاساعان ادام كەنجەحان راحمەت ۇلى دەيتىن شەبەر. كەنجەكەڭ قازىر باركول قالاسىندا تۇرادى. جالپى، قازاقتا ورمە مادەنيەتى دەگەن بار. بۇل ەجەلدەن كەلە جاتقان ونەر.ال قازاق ورمە ونەرىنە كەلەتىن بولساق، جۇمىر ورمە جانە جازىق ورمە دەيتىن ەكى تۇرگە بولىنەدى. جۇمىر ورمە قامشى، ارقان جانە جۇمىر جۇگەن سياقتى جىلقى جابدىقتارىن جاساعاندا كەڭىنەن قولدانىلسا، جازىق ورمە ايىل تۇرمان ءتارىزدى جالپاق بۇيىمدارعا ءتان ستيل. سول سياقتى ورمەنىڭ: ءۇش دەمشە، ءتورت دەمشە، بەس دەمشەدەن باستاپ، ون ەكى دەمشەگە دەيىن ءتۇرى بولادى. دەمشە دەگەنىمىز تاسپا. ياعني ءتورت تاسپالى، بەس تاسپالى، التى تاسپالى.. . دەگەن سياقتى. رەتى كەلگەندە، ايتىپ وتكەن ارتىق بولماس، تاسپا قانشالىق شەبەر تىلىنەدى، ءورىم دە سونشالىق كوركەم ورىلەدى. ال تاسپانى ءتۇزۋ ءارى بىردەي ەتىپ ءتىلۋ ءۇشىن جاتتىققان قول، كانىققان كوز كەرەك. بۇل ۇزاق ۋاقىت ماشىقتانۋمەن كەلەتىن كەرەمەت ەڭبەك.جادىگەردى جاساپ شىققان شەبەر كەنجەحاننىڭ ايتۋىنا قاراعاندا، بۇل سابانى جاساۋ ءۇشىن ءتورت جۋان وگىزدىڭ جون تەرىسىنەن ءتىلىپ العان 1300 تاسپا كەتىپتى. سىيىمدىلىعى 100 ليترگە تاياۋ. شەبەر سابانى 12 تاسپا جازىق ورمە ءستيلىن پايدالانىپ، ونى ءبىر بىرىنە قيۋلاستىرۋ ارقىلى قوسورىم تاسىلىمەن، ءۇش ايدىڭ ىشىندە اتقارىپ شىققان. سابانىڭ ىشىنە تولتىرىپ سۇيىق قۇيساڭىز سىرتقا ءبىر تامشى شىقپايدى. نەگە؟شەبەر ايتادى: سابانى جاساپ بولعان سوڭ ورمەنىڭ دىمى كەپپەي تۇرىپ، ىسقىشپەن ابدەن ىسقىلاۋ كەرەك. سوندا ءورىم نىعىزدالىپ، سىرتقى كەدىر بۇدىرىنان ارىلىپ، مايدالانادى. ودان كەيىن قاراعايدىڭ قۋ بۇتاعى نەمەسە جەردە ءشىرىپ جاتقان قوجىرىمەن ىستاۋ كەرەك. سوندا ەشقاشان سىرتقا تامشى سۋ اقپايتىن بولادى. ودان كەيىن ىستالعان تەرى ەشقاشان شىرىمەيدى دە، سۋ تيسە ىلجىرامايدى. سوڭىندا ىس سىڭگەن قايىس سابانى كوكتىڭ نىلىمەن سۋاراسىز. كوكتىڭ ءنىلى دەگەنىمىز بال اراسى قوناتىن ءشوپ گۇلدەردى تەرىپ الىپ، ولاردى سۋعا قايناتىپ ءنارىن الۋ. وسى ءنىلدى سۋمەن جاڭا ىستالعان سابانى شايعاندا، كوكتىڭ ءنىلى سىڭەدى. ءنىل سىڭگەن سابا سازدى جەردىڭ دىمىن بويىنا تارتپايتىن بولادى. بۇنى قازاقتار كوكتىڭ نىلىمەن قايىس سۋارۋ دەيدى.الةم شەتەل قازاقتارى2 الماتىدا اۋا رايىنا بايلانىستى ەسكەرتۋ جاريالاندى3 شكودا كولىك ءوندىرىسىن توقتاتادى5 قازاقستاندا كرەديت بەرۋدىڭ ءبىرىڭعاي ەڭ جوعارى سوماسى بەكىتىلەدى6 تولە ءبي كەلىنىن قالاي تاڭداعان
|
بىرما ئارمىيەسى ۋاقىتلىق ئۇرۇش توختاتتى ئۇيغۇرچەبىرما ئارمىيەسى ۋاقى...بىرما ئارمىيەسى ۋاقىتلىق ئۇرۇش توختاتتىبىرمادا ھەربىي ئۆزگىرىش قوزغاپ، سايلانغان ھۆكۈمەتنى تەختتىن چۈشۈرگەن ئارمىيە، دۆلەتتە بىر ئايلىق ئۇرۇش توختىتىش ئېلان قىلدى.تۈركىيە ئاۋازى رادىيوسى خەۋىرى: بىرما ئارمىيەسى قوماندانلىق ئىشتابى باشلىقى مىن ئاڭ خلايىڭ ئېتنىك قوراللىق گۇرۇپپىلار بىلەن تىنچلىق سۆھبىتىنى داۋاملاشتۇرۇش ۋە 1316ئاپرېلدىكى دىنىي يېڭى يىل تەبرىكلەش مۇراسىملىرىنىڭ خاتىرجەملىك ئىچىدە ئۆتكۈزۈلۈشى ئۈچۈن 30ئاپرېلغىچە ئارمىيەنىڭ ئۆز ئالدىغا ئۇرۇش توختىتىش ئېلان قىلغانلىقىنى بىلدۈردى.گېنېرال خلايىڭ ئۇرۇش توختىتىشنىڭ بەزى ئىشلاردىن مۇستەسنا ئىكەنلىكىنى ئەسكەرتىپ: ئارمىيە ھۆكۈمەتنىڭ خىزمىتىگە بۇزغۇنچىلىق قىلىدىغان پائالىيەتلەرگە قارشى جەمئىيەت تەرتىپىنى قوغدىشى، ئۇرۇش توختىتىشنىڭ سىرتىدا دېدى.يەنە بىر تەرەپتىن، بىرما ئۆكتىچى پارلامېنت ئەزالىرى تەرىپىدىن خەلق تەرىپىدىن سايلانغان ھۆكۈمەتنى قايتۇرۇپ كېلىش ئۈچۈن قۇرۇلغان دۆلەت پارلامېنتى ۋەكىللىك كومىتېتى، 2008يىلى ئارمىيە تۈزگەن، ھازىر ئىجرا قىلىنىۋاتقان ئاساسىي قانۇننى ئېتىراپ قىلمايدىغانلىقىنى ئۇقتۇردى.ھەربىي ھۆكۈمەتكە قارشى ۋاقىتلىق ھۆكۈمەت ۋە ئېتنىك قوراللىق گۇرۇپپىلارنىڭ ياردىمى بىلەن فېدېراتسىيە ئارمىيەسى قۇرۇشقا تىرىشقان دۆلەت پارلامېنتى ۋەكىللىك كومىتېتى تۋىتتېردا، ئۆزى تەييارلىغان ۋاقىتلىق ئاساسىي قانۇننى ئېلان قىلدى.دۆلەت پارلامېنتى ۋەكىللىك كومىتېتى يېڭى ئاساسىي قانۇنغا ئاساسەن ھۆكۈمەت قۇرۇش خىزمەتلىرىنى باشلىغانلىقلىرىنى بىلدۈردى.دۆلەت پارلامېنتى ۋەكىللىك كومىتېتىنىڭ باياناتىدىن كېيىن، ھەربىي ھۆكۈمەتكە قارشى خەلق، يانگون ۋە ماندالايدا 2008يىلى تۈزۈلگەن ئاساسىي قانۇن كىتابىنى كۆيدۈرۈپ نامايىش قىلدى.بىرمادا 6فېۋرالدىن بۇيان داۋاملىشىۋاتقان نامايىشلارنى خەۋپسىزلىك كۈچلىرىنىڭ باستۇرۇشى نەتىجىسىدە جېنىدىن ئايرىلغانلارنىڭ سانى 536 گە يەتتى.سىياسىي تۇتقۇنلارغا ياردەم تەشكىلاتىنىڭ باياناتىدا، 2 مىڭ 729 كىشىنىڭ تۇتقۇن قىلىنغانلىقى، 120 ئۈستىدىن تۇتۇش بۇيرۇقى چىقىرىلغانلىقى قەيت قىلىندى.خەتكۈچ: دۆلەت پارلامېنتى ۋەكىللىك كومىتېتى , ئاساسىي قانۇن , ئېتنىك قوراللىق گۇرۇپپىلار , بىرما ئارمىيەسى
|
لەۋھە ئارقىسىدىكى ئانابالا مۇھەببىتى20190123 11:29:10 مەنبەسى: شىنجاڭ خەلق رادىيو ئىستانسىسىقەشقەر شەھەرلىك كەسپىي ماھارەت تەلىم تەربىيە مەركىزى ئىشخانىسىغا پارتىيەنىڭ تەلىمىنى ئەستە چىڭ ساقلاپ، ئەمەلىي ھەرىكىتىمىز ئارقىلىق پارتىيەنىڭ شەپقىتىگە جاۋاب قايتۇرىمىز دەپ خەت يېزىلغان لەۋھە ئېسىلغانىدى. بۇ لەۋھەنى كەسپىي ماھارەت تەلىم تەربىيە مەركىزىدىكى ئوقۇشنى پۈتتۈرگەن كۇرسانت زۇلپۇنۇرنىڭ ئانىسى رەيھانگۈل ئابدۇراخمان سوۋغا قىلغانىدى.2018 يىلى 11 ئايدا كەسپىي ماھارەت تەلىم تەربىيە مەركىزىدە ئوقۇشنى تاماملىغان زۇلپۇنۇر خىزمەتكە چىققاندىن كېيىنكى تۇنجى مائاشىنى ئالغاندىن كېيىن، ئۇنىڭ ئانىسى رەيھانگۈل چەكسىز خۇشال بولۇپ، بۇ لەۋھەنى ئىشلەپ تەلىم تەربىيە مەركىزىگە ھەدىيە قىلغانىدى. رەيھانگۈل مۇنداق دېدى: قىزىم قۇياشتەك نۇرلىنىپ، تېخىمۇ ئوچۇق يۇرۇق بولۇپ كېتىپتۇ، پارتىيە ۋە ھۆكۈمەت قىزىمنى ۋە ئائىلىمىزنى ۋاقتىدا قۇتقۇزۇپ قالدى، پارتىيە ۋە ھۆكۈمەتكە كۆپ رەھمەت.2014 يىلى رەيھانگۈل ئۈرۈمچىگە كېسەل كۆرسەتكىلى باردى، ئۈرۈمچىدە ئالىي مەكتەپنى پۈتتۈرگىنىگە ئۇزاق بولمىغان، خىزمەت ئىزدەۋاتقان قىزى زۇلپۇنۇر بار ئىدى. ئۇ ئايروپىلاندىن چۈشۈپلا ئىلگىرىكى شوخ، ئوچۇق يورۇق، مودا قىزىنىڭ قارا رەڭلىك نىقابلىق كىيىم كىيىۋالغانلىقى، بەدىنىنى چىڭ ئورىۋالغانلىقىنى كۆرۈپ، قاتتىق چۆچۈپ كەتتى ھەم غەزەپلەندى. ئۇ مۇنداق دېدى: قىزىمنىڭ بۇ ھالىتىنى كۆرۈپ، دەرھال ئۇنىڭ ياغلىقىنى ئېلىۋەتتىم، سىز مېنىڭ قىزىممۇ؟ سىز ئالىي مەكتەپتە ئوقۇغانمۇ؟ نەدە ئىشلىمەكچى؟ يۈرۇڭ، سېزنى ئېلىپ كېتەي، دېدىم. مەن ئۇنىڭ بۇ ھالىتىدىن بەك قورقۇپ كەتتىم، ئۇ يىغلاپ كەتتى.رەيھانگۈل دىنىي ئەسەبىيلىكنىڭ زىيىنىنى ئوبدان بىلەتتى، ئۇنىڭ كۈچلۈك تەلىپى بىلەن، زۇلپۇنۇر قەشقەرگە قايتىپ كەلدى. رەيھانگۈل قىزىنى يېنىدا تۇرغۇزۇپ، ئۇنى دىنىي ئەسەبىيلىك ئىدىيەسىدىن قۇتۇلدۇرۇپ توغرا يولدا مېڭىشقا ھەيدەكچىلىك قىلىشنى ئويلىغان بولسىمۇ، لېكىن ئانا بالا ئىككىسىنىڭ ئوتتۇرىسىدا ئىختىلاپ بارغانسېرى چوڭىيىپ كەتتى، ھەتتا بازارغا بېرىپ نەرسە كېرەك سېتىۋالغاندىمۇ، دائىم جېدەللىشىپ تۇردى. زۇلپۇنۇر مۇنداق دېدى: شۇ ۋاقىتتا ئاتا ئانامنىڭ گېپى بويىچە كىيىنىشىمدە ئۆزگىرىش بولغان بولسىمۇ، لېكىن ئىدىيەمدە يەنىلا ھېچقانداق ئۆزگىرىش بولمىغانىدى، شۇنىڭ بىلەن ماڭا سىرداش ئانام ماڭا گەپ قىلماس بولۇۋالدى. شۇ چاغدا ئىككىمىز تاللا بازىرى ياكى بازار ئايلانغىلى چىقساق، ئىككىمىزنىڭ گۈزەللىك قارىشى پۈتۈنلەي ئوخشىمايتتى، ئانام تاللىغان كىيىمنى مەن ماس كەلمەيدۇ دەپ ئېلىشقا ئۇنۇمايتتىم، مەن كىيىم تاللىسام، ئانام ھازىرقى زامان قىزلىرىغا ماس كەلمەيدۇ، دەپ نازارى بولاتتى، ئىككىمىزنىڭ ئارىلىقى بارغانسېرى يىراقلاپ كەتتى، پەقەت گەپ قىلىشساقلا جىدەللىشىپ قالاتتۇق.رەيھانگۈلنى تېخىمۇ ئەنسىرەتكىنى شۇ بولدىكى، دىنىي ئەسەبىيلىك ئىدىيەسىنىڭ تەسىرىدە، زۇلپۇنۇر گىرىم بۇيۇملىرىنى ئىشلىتىشنى رەت قىلىدىغان ھەمدە دائىم مۇسۇلمانچە ئەمەسكەن دېگەننى باھانە قىلىپ، باشقىلارنىڭ تۇرمۇشىغا خالىغانچە ئارىلىشىۋالىدىغان بولدى. رەيھانگۈل مۇنداق دېدى: ئۇنىڭ ئىدىيەسىنى قانداق قىلسام ئۆزگەرتەلەمەن، دەپ بەك تىت تىت بولدۇم. بۇنىڭغا ئامالمۇ قىلالمىدىم، كۈندە گەپ قىلساممۇ ئاڭلىماس بولۇۋالدى.زۇلپۇنۇر قەشقەر شەھەرلىك كەسپىي ماھارەت تەلىم تەربىيە مەركىزىگە تەربىيەلىنىشكە كىرگەندىن كېيىن، شىنجاڭ تارىخى، قانۇن نىزاملارنى سىستېمىلىق ئۆگىنىپ، ئىدىيەسىدە زور ئۆزگىرىش بولدى. زۇلپۇنۇر مۇنداق دېدى: مەن مەكتەپتە ئوقۇتقۇچى ۋە مۇتەخەسسىسلەرنىڭ قانۇن نىزاملارنى ئەستايىدىل چۈشەندۈرۈشىدىن نېمىنىڭ بىزنىڭ ئۆرپ ئادىتىمىز، نېمىنىڭ قانۇنلۇق دىن، نېمىنىڭ دىنىي ئەسەبىيلىك ئىدىيەسى ئىكەنلىكىنى ئېنىق ئايرىۋالدىم، ئۆزەمدىكى ئىدىيىۋى يۈكتىن قۇتۇلۇپ يېنىكلەپ قالدىم، ئۈزلۈكسىز ئۆگىنىش ئارقىلىق ھەق ناھەقنى ئايرىش ئىقتىدارىممۇ يۇقىرى كۆتۈرۈلدى، يامان نىيەتلىك ئادەملەرنىڭ ئالدىمىغا چۈشۈپ، قانۇنغا خىلاپلىق قىلىش يولىغا ماڭمايدىغان بولدۇم.تەلىم تەربىيە مەركىزىدە تۇرغان مەزگىلدە، رەيھانگۈل دائىم قىزىنى يوقلاپ تۇردى. ئۇ مۇخبىرغا مۇنداق دېدى: ھەر قېتىم بارغاندا قىزىمدىكى ئىلگىرىلەشنى كۆرەتتىم. تۇنجى قېتىم قىزىمنى يوقلىغىلى بارغاندا، قىزىم مېنى كۆرۈپ، ئانا، مەن بۇ يەردە دېگەنىدى. مەن ئۇنىڭ چاچلىرىنىڭ شۇنداق چىرايلىق، يۈزىنىڭ ئاپئاق بولۇپ كەتكەنلىكىنى كۆردۈم. ئۇ ئانا، كەچۈرۈڭ، مەن خاتا قىلدىم، سىزگە يۈز كېلەلمەيمەن، خاتىرجەم بولۇڭ، مەن ياخشى بولۇپ كەتتىم دېدى. قىزىمنىڭ گېپىنى ئاڭلاپ، خاتىرجەم بولدۇم، قىزىمنىڭ قۇتقۇزۇپ قېلىنغانلىقىدىن بەك خۇش بولدۇم.بۈگۈنكى كۈندە، ئوقۇشنى ئوڭۇشلۇق تاماملىغان زۇلپۇنۇر مۇقىم خىزمەتكە ئورۇنلىشىپ، ئايدا 3 مىڭ يۈەندىن كۆپرەك كىرىم قىلىدىغان بولدى، تېخىمۇ مۇھىمى، ئۇ ئاخىرى ئانىسىنىڭ جاپاسىنى ھېس قىلىپ، ھەر كۈنى ئىشتىن چۈشكەندىن كېيىن ئانىسىغا ھەمراھ بولۇپ كوچا ئايلىنىدىغان، پاراڭلىشىدىغان بولدى. رەيھانگۈل قىزىدىكى غايەت زور ئۆزگىرىشلەرنى كۆرۈپ، تەشەببۇسكارلىق بىلەن مەھەللە تەشۋىقاتچىسى بولۇشنى ئىلتىماس قىلىپ، ئۆزى ۋە قىزىنىڭ ھېكايىسىنى سۆزلەپ، تېخىمۇ كۆپ كىشىنى دىنىي ئەسەبىيلىك ئىدىيەسىدىن يىراق تۇرۇشنى ئۈمىد قىلدى.2019 يىلى يېڭى يىلدا رەيھانگۈل ئولتۇرۇشلۇق مەھەللىدە يېڭى يىلنى كۈتۈۋېلىش كېچىلىكى ئۆتكۈزۈلدى، زۇلپۇنۇر تەشەببۇسكارلىق بىلەن ئىلتىماس قىلىپ، كېچىلىكنىڭ رىياسەتچىسى بولدى. رەيھانگۈل سەھنىدە قىزىنىڭ مودا ياسىنىپ بەكمۇ چىرايلىق بولۇپ كەتكەنلىكىنى كۆرۈپ پەخىرلەندى. ئۇ مۇنداق دېدى: ھەر قېتىم مەھەللىدە لېكسىيە سۆزلىگىنىمدە، ئاھالىلەر قىزىمنىڭ كەچۈرمىشىنى بىلەتتى، بۈگۈن ئۇلار ئۆز كۆزى بىلەن قىزىمنى كۆرۈپ، كۆزىگە ئىشەنمەيلا قالدى، بەك خۇشال بولدۇم.
|
جاھان جاڭالىقتارى اقش: رەسەيدىڭ جاڭا يادرولىق قارۋى كەلىسىمدى بۇزادىاقش: رەسەيدىڭ جاڭا يادرولىق قارۋى كەلىسىمدى بۇزادىحيزەر نويەرت، اقش مەملەكەتتىك دەپارتامەنتىنىڭ ءباسپاسوز حاتشىسى.اقش مەملەكەتتىك دەپارتامەنتى رەسەيدى حالىقارالىق كەلىسىمدەردى بۇزىپ وتىر دەپ ايىپتادى. مەملەكەتتىك دەپارتامەنتىنىڭ ءباسپاسوز حاتشىسى حيزەر نويەرت ماسكەۋدىڭ 10 جىلدان استام ۋاقىتتان بەرى تۇراقتىلىقتى شايقالتاتىن قارۋجاراق جاساپ، حالىقارالىق مىندەتتەمەلەرىن بۇزىپ وتىرعانىن مالىمدەدى. مۇنىڭ الدىندا رەسەي پرەزيدەنتى ۆلاديمير پۋتين فەدەرالدىق كەڭەستەگى جولداۋىندا جاڭا يادرولىق قارۋجاراق تۋرالى بەينە روليك كورسەتكەن.بۇعان دەيىن اقش قورعانىس مينيسترلىگى ۆلاديمير ءپۋتيننىڭ مالىمدەمەسىنە تاڭعالماعانىن حابارلاعان. پەنتاگوننىڭ ءباسپاسوز حاتشىسى دانا ۋايت اقش ارمياسى امەريكالىقتاردى كەزكەلگەن قاۋىپتەن قورعاي الاتىنىن ايتقان. ول اقشتىڭ ەۋروپاداعى زىمىراننان قورعانىس جۇيەسى رەسەيگە قارسى ەمەس، كەرىسىنشە سولتۇستىك كورەيا مەن يراننان قورعانۋ ءۇشىن ورناتىلعانىن ايتادى.امەريكالىق شەنەۋنىكتەر رەسەي اقشقا شابۋىل جاساعان جاعدايدا تەگەۋرىندى كۇشكە تاپ بولاتىنىن ايتادى. ۆاشينگتون ءپۋتيننىڭ جاڭا زىمىراندار تۋرالى مالىمدەمەلەرى الدا وتەتىن رەسەي پرەزيدەنتى سايلاۋىمەن بايلانىستى دەپ دولبارلايدى.پۋتين 1 ناۋرىزدا فەدەرالدىق كەڭەستە جولداۋ جاساپ، رەسەي قارۋلى كۇشتەرى تاياۋدا امەريكالىق زىمىراننان قورعانىس جۇيەسىنەن اينالىپ وتەتىن جاڭا يادرولىق زىمىراندارمەن جابدىقتالاتىنىن مالىمدەگەن. ءپۋتيننىڭ جولداۋىنىڭ جارتىسىنا جۋىعى زىمىران تاقىرىبىنا ارنالدى. ونىڭ ايتۋىنشا، اقش رەسەيمەن زىمىراننان قورعانىس جۇيەسى تۋرالى كەلىسسوزدەن ءوزى باس تارتقان.بۇعان دەيىن ءپۋتيننىڭ جاڭا يادرولىق قارۋجاراق تۋرالى ايتقاندا 11 جىل بۇرىنعى كومپيۋتەرلىك روليك كورسەتىلگەنى بەلگىلى بولعان. سارمات بالليستيكالىق زىمىرانىنان وقتۇمسىعىنىڭ بولىنگەنى كورسەتىلگەن كادرلار 2007 جىلى ءبىرىنشى ارنا تەلەارناسىندا كورسەتىلگەن ۋدارنايا سيلا باعدارلاماسىندا قولدانىلعان.قاليحاندى جابىلىپ ۇرىپ، قابىرعاسىن سىندىرعان ورىستاردى ولجاس يتشە تەپكىلەگەن ەكەن...اقش پرەزيدەنتى دجو بايدەن مەن ونىڭ جارى دجيلل بايدەن اق ءۇي كەلىپ، قولىن بۇلعاپ تۇر. 20 قاڭتار 2021 جىل. قاراشاداعى پرەزيدەنت سايلاۋى مەن اۋىر جۇرگەن وتپەلى كەزەڭنەن كەيىن دەموكرات دجو بايدەن كاپيتولي الدىندا اقش پرەزيدەنتىنىڭ انتىن بەردى. ول وسىلايشا اقشتىڭ 45پرەزيدەنتى دونالد ترامپتى رەسمي تۇردە الماستىردى. 78 جاستاعى بايدەن انت بەرۋ كەزىندە قولىن ءوز ۇيىنەن اكەلگەن كونە بيبلياعا قويدى. كىتاپ 46پرەزيدەنتتىڭ اۋلەتىندە 1893 جىلدان بەرى ساقتالىپ كەلگەن. بايدەن وسىعان دەيىن سەناتور جانە ۆيتسەپرەزيدەنت قىزمەتتەرىنە كىرىسكەندە دە وسى ءدىني كىتاپتى ۇستاپ انت بەرگەن. بيىلعى يناۋگۋراتسيانىڭ ەرەكشە بولاتىنى اۋەلدەن بەلگىلى بولدى. ونىڭ بىردەنءبىر سەبەبى كوروناۆيرۋس پاندەمياسى. اقش ىندەتتى ەڭ قاتتى زارداپ شەككەن ەلدەردىڭ ءبىرى. سونىمەن قاتار 6 قاڭتار كۇنى ترامپ جاقتاستارىكوروناۆيرۋسقا 1 جىل تولدى. ادامزات ءتىڭ قايدان پايدا بولعانى بىلە الا ما؟الەكساندرا ۆاگنەر قورعانىس كيىمىن كيگەن مەدقىزمەتكەرلەر ۋحان كوشەسىندە قايتىس بولعان ادامنىڭ ءمايىتىن الىپ كەتكەلى جاتىر. 30 قاڭتار 2020 جىل. ادامزاتتىڭ كوروناۆيرۋس ينفەكتسياسى تۋرالى ەستىگەنىنە ءبىر جىلعا جۋىق ۋاقىت ءوتتى. وسى ارادا اۋرۋىمەن تىركەلگەندەر 67 ميلليوننان استى، 1,5 ميلليون ادام قايتىس بولدى. ەلدەردىڭ كوبىندە كارانتين ەنگىزىلىپ، تۇرعىندار ۇيىنەن شىعا الماي قالدى، كاسىپورىندار جۇمىسى شەكتەلىپ، ارتىنان بانكروت بولىپ جاتتى. تىرشىلىكتى تۇبەگەيلى تۇرلەندىرگەن وسى ۆيرۋستىڭ قايدان شىققانى ءالى ناقتىلانبادى. ءبىرى جارعاناتتان، ءبىرى پانگوليندەردەن دەيدى، كەيبىرەۋلەر ءتىپتى قولدان جاسالعان اۋرۋ دەگەن پىكىر ايتادى. دۇنيەجۇزىلىك دەنساۋلىق ساقتاۋ ۇيىمى ءبىر اي بۇرىن اۋرۋدىڭ نەدەن تاراعانىن انىقتاۋدى كوزدەيتىن زەرتتەۋ باستادى. وعان قاتىساتىن ۆيرۋسولوگتاردىڭ، ەپيدەميولوگتاردىڭ جانە ساراپشىلاردىڭ اتىجوندەرى اتالماي وتىر، ال زەرتتەۋدىڭ ءبىرىنشى كەزەڭى اۋرۋ باستاۋ العان قىتايدا وتپەيدى.ازاتتىق راديوسى اۋعانستاننىڭ ۇكىمەت كۇشتەرىن جاتتىقتىراتىن ورتالىقتا جۇرگەن اقش ساربازدارى. گەرات، اۋعانستان، 2 اقپان 2019 جىل. كورنەكى سۋرەت. ۆاشينگتوننىڭ اۋعانستاننان ەكى مىڭ ساربازىن الىپ كەتۋ تۋرالى شەشىمى قاراماقايشى پىكىر تۋدىردى. ءبىرى اسكەر سانىنىڭ بۇلاي ازايۋى ەكسترەميستىك توپتاردى جىگەرلەندىرەدى دەسە، ءبىرى شيەلەنىستى شەشۋگە وڭ اسەر بەرەدى دەيدى. اقش اسكەرىنىڭ اكەتىلۋى تۋرالى جاڭالىق 16 قاراشادا تارادى. سول كۇنى ءباسپاسوز قۇرالدارى اقش پرەزيدەنتى دونالد ترامپتىڭ ساناۋلى كۇن ىشىندە اۋعانستان مەن يراكتاعى اقش اسكەرىنىڭ سانىن ودان ءارى ازايتۋ تۋرالى شەشىمىن جاريالايتىنىن حابارلادى. كەلەسى كۇنى اقش قورعانىس ءمينيسترىنىڭ مىندەتىن اتقارۋشى كريستوفەر ميللەر جاڭالىقتى راستاپ، امەريكالىق ساربازداردى ەلىنە قايتارۋ كەلەسى جىلى 15 قاڭتاردا، ترامپتىڭ اق ۇيدەن كەتۋىنە بەس كۇن قالعاندا اياقتالاتىنىن ايتتى. 18 قاراشا كۇنى تاليبانمانشۇك اساۋتاي اقشتىڭ 46پرەزيدەنتى بولىپ سايلانعان دەموكرات دجو بايدەن سايلاۋ الدىندا الەمدە دەموكراتيانى كۇشەيتەتىنىن، اۆتوريتاريزممەن كۇرەسەتىنىن ايتقان. حالىقارالىق ەسەپتەردە ءالسىز دەموكراتيا مەن اۆتوريتاريزم ءۇشىن ءجيى سىنالاتىن ورتالىق ازيا ەلدەرىنە بايدەننىڭ ۇستاناتىن ساياساتى قانداي بولماق؟ بايدەن اكىمشىلىگى قىتايدىڭ شىڭجاڭداعى مۇسىلماندارعا قىسىم ماسەلەسىن كوتەرۋدى جالعاستىرا ما؟ قازىر ورتالىق ازياداعى بەس ەل قازاقستان، قىرعىزستان، وزبەكستان، تاجىكستان، تۇركىمەنستان جانە اقش اراسىندا 2015 جىلدان بەرى س51 فورماتى جۇمىس ىستەپ كەلەدى. سودان بەرى ورتالىق ازياداعى بەس ەلدىڭ سىرتقى ىستەر مينيسترلەرى مەن اقشتىڭ مەملەكەتتىك حاتشىسى ءجيى كەزدەسىپ، وا مەن ۆاشينگتوننىڭ قارىمقاتىناسىن تالقىلايدى. س51 فورماتى دەموكرات باراك وباما پرەزيدەنت بولىپ تۇرعاندا قۇرىلعان. بۇل فورمات ترامپ پرەزيدەنت كەزىندە دە ساقتالدى جانە بيىل اقپاندا اقش مەملەكەتتىك دەپارتامەنتى ۆاشينگتوننىڭنۇربەك ءتۇسىپحان ارمەنيا پرەمەرءمينيسترى نيكول پاشينيان 10 قاراشاعا قاراعان ءتۇنى ازەربايجان، رەسەي، ارمەنيانىڭ تاۋلى قاراباقتاعى سوعىستى توقتاتۋ جونىندە ۇشجاقتى كەلىسىمگە كەلگەنىن حابارلادى. بۇل تۋرالى پاشينيان فەيسبۋك پاراعىنا جازدى. قۇرمەتتى وتانداستار، باۋىرلارىم مەن اپكەقارىنداستارىم! وزىمە دە، بارىمىزگە دە اۋىر تيەتىن شەشىمگە كەلدىم. رەسەي جانە ازەربايجان پرەزيدەنتتەرىمەن قاراباقتاعى سوعىستى توقتاتۋ جونىندە مالىمدەمەگە قول قويدىم. ءوزىمىزدى جەڭىلدىك دەپ ەسەپتەمەيمىز ءارى بۇل ءبىزدىڭ ۇلت رەتىندە بىرىگۋىمىزدىڭ جانە قايتا ورلەۋىمىزدىڭ باسى بولۋى كەرەك. قازا تاپقانداردىڭ الدىندا تىزە بۇگەمىن. وتانىن قورعاۋ جولىندا ءومىرىن اياماعان بارلىق اسكەريلەردىڭ، وفيتسەر، گەنەرال، ەرىكتىلەردىڭ الدىندا باسىمدى يەمىن. ولار ارتساح ارمياندارىن قورعاپ، قۇربان بولدى. سوڭىنا دەيىن كۇرەستىك جانە جەڭەمىز! دەپ جازدى پاشينيان. اتىستى توقتاتۋ جونىندە كەلىسىم جاسالعانىن رەسەي پرەزيدەنتى ۆلاديمير پۋتين دە راستادى.
|
ھېلماندا پىرېزىدېنت غېنى زىيارەتتە بولۇۋاتقان ئەسنادا ۋەقە يۈز بەردى ئۇيغۇرچەھېلماندا پىرېزىدېنت ...ھېلماندا پىرېزىدېنت غېنى زىيارەتتە بولۇۋاتقان ئەسنادا ۋەقە يۈز بەردىئافغانىستان پىرېزىدېنتى ئەشرەف غېنى زىيارەتتە بولۇۋاتقان دۆلەتنىڭ جەنۇبىدىكى ھېلماند شەھىرىدە راكېتامىيوتلۇق ۋە بومبىلىق ھۇجۇم قىلىش ۋەقەسى يۈز بەردى.28.10.2018 02.11.2021تۈركىيە ئاۋازى رادىيوسى خەۋىرى: ھېلماند ساقچى ئىدارىسى باياناتچىسى ئابدۇسسالام ئافغان، غېنى ۋە ھەمرالىقىدىكى ھەيئەتنىڭ ھۇجۇمدا ھېچقانداق تالاپەتكە ئۇچرىمىغانلىقىنى بىلدۈردى.نەق مەيداندىكى ئەھۋاللارنى كۆرگۈچىلەر، ئۈچ راكېتامىيوت ئوقىنىڭ بىرىنىڭ غېنى چۈشكەن مېھمانخانىغا يېقىن يەرگە تەگكەنلىكىنى ئىلگىرى سۈردى. يەنە بىر تەرەپتىن خەۋپسىزلىك كۈچلىرى، راكېتامىيوت ھۇجۇمىدىن كېيىن شەھەر مەركىزىدە بىر پارتلاش ۋەقەسىنىڭ يۈز بەرگەنلىكىنى بىلدۈردى.ھۇجۇمنىڭ جاۋابكارلىقىنى تالىبان ئۈستىگە ئالدى.خەتكۈچ: ئافغانىستان , غېنى , تالىبان , ھۇجۇم
|
19: تالدىقورعاندا ىندەت جۇقتىرعاندار قاتارى كوبەيىپ كەلەدىبۇگىن الماتى وبلىسىندا كوروناۆيرۋس ينفەكتسياسى جۇققان تاعى 4 ادام تانىقتالدى. ناۋقاستاردىڭ ءبارى تالدىقورعان قالاسىنىڭ تۇرعىندارى ەكەن. ال وسى ساتكە دەيىنگى مالىمەت بويىنشا وبلىس اۋماعىندا اۋىرعاندار سانى 288 جانعا جەتتى. تالدىقورعان قلاسىنىڭ 1959، 1964، 1983، 1990 جىلى تۋعان تۇرعىندارىنان ىندەت بەلگىسى تابىلدى. ولاردىڭ ۇشەۋى بۇرىن كوروناۆيرۋس ينفەكتسياسىمەن اۋىرعان اداممەن بايلانىستا بولعان، ال بىرەۋى پروفيلاكتيكالىق تەكسەرۋ بارىسىندا انىقتالدى. بارلىق ناۋقاستار بۇرىن وقشاۋلانعان، قازىرگى ۋاقىتتا جۇقپالى اۋرۋلار بولىمىنە اۋىستىرىلدى. ەپيدەميولوگيالىق تەكسەرۋ جۇرگىزىلۋدە، دەپ حابارلادى الماتى وبلىسى اكىمىنىڭ ءباسپاسوز قىزمەتى.ايتپاقشى، بۇگىن الەۋمەتتىك جەلى قولدانۋشىلارى الماتى وبلىسىندا جۇقپالى ىندەتتەن قايتىس بولعان ناۋقاس تۋرالى جازعان بولاتىن. وسىعان وراي وبلىس اكىمىنىڭ ءباسپاسوز حاتشىسى عالىمۇرات جۇكەلدەن ماسەلەنىڭ انىعىن سۇراعان ەدىك، ول ايماقتا ىندەتتەن كوز جۇمعان ناۋقاس تىركەلمەگەنىن، تاراعان اقپاراتتىڭ جالعان ەكەنىن ءتۇسىندىردى. ءباسپاسوز حاتشىسىنىڭ ايتۋىنشا، ۆيرۋس جۇقتىرعان بارلىق ناۋقاستىڭ دەنساۋلىعى قالىپتى. ەم الۋشىلاردىڭ جاعدايى ناشارلاپ، جاساندى تىنىس الۋ قۇرىلعىسىنىڭ كومەگىنە جۇگىنۋى بولماعان ەكەن.
|
ھەكىملەرخۇلاسىسى دىن جەۋھەرلەر ئەنئەنىۋىي تېبابەتلەر دوختۇرلار تورىھەكىملەرخۇلاسىسى دىن جەۋھەرلەرخۇلاسەت ئەل ھۆكۈماھەكىملەرنىڭ بىر قارارغا كېلىشىچە:ئادەمنىڭ جان تېنىگە تۆت نەرسە چوڭ زىيان يەتكۈزىدۇ:1 كۆپ يېيىش2 كۆپ سۆزلەش3 كۆپ جىما قىلىش.4 كۆپ ئىچىش.ئېيتىشلارغا قارىغاندا، ئىنسان ئۈچۈن ئاز يەپ، ئاز ئىچىشتىن پايدىلىقراق دورا يوق.ئادەم كۆپ يېسە، كۆپ ئۇخلىسا يۈزى ساغىرىپ كېتىدۇ،بەدىنى ئاجىزلىشىدۇ، كۆڭلى پاراكەندە بولىدۇ ۋە قاپاقلىرى ئىششىيدۇ.جىمانىڭ كۆپ بولىشىمۇ ئىنسان ئۈچۈن زىيانلىقتۇر. بۇنداق ئادەمنىڭ ئەزالىرىدا سۇسلۇق پەيدا بولۇش بىللە، يۈرىكى ئاجىز، مەيدىسى زەئىپ، كۆزلىرى خىرە، چىرايى سارغايغان بولىدۇ.كىمكى كۆپ سۆزلىسە، بۇنىڭدىن مېڭىگە نۇقسان يېتىدۇ. سەۋدايى بولۇپ تىز قېرىيدۇ.ھەكىملەرنىڭ ئورتاق پىكرىچە:ئاز يېيىش، ئاز ئىچىش ۋە لايىقىدا ئۇخلاش ئىنسان بەدىنىگە سالامەتلىك ئېلىپ كېلىدۇ. شۇنداق يول تۇتۇلسا، تاماق ياخشى ھەزىم بولۇپ، بەدەنگە سىڭىدۇ. بەل قۇۋۋەتلىك، كۆز روشەن، كۆڭۈل يورۇق، ئۆزى خۇشخۇي، ئەستە ساقلاش قابىلىيىتى مۇستەھكەم بولىدۇ.كىمكى ئىسسىق ھاممامغا چۈشۈپ، بېشىدىن بەك ئىسسىق سۇ قۇيىۋەتسە كۆزىگە زىيان يېتىدۇ. ئەمما يېڭى سېغىۋىلىنغان سۈتنىڭ ئىسسىقلىقى دەرىجىسىدە ئىسسىق سۇ باشتىن قۇيۇلسا مېڭىگە پايدىلىق ۋە مېڭە قېتىقىنىڭ زىيادە بولۇشىغا يارىدەم قىلىدۇ. باش سۆڭەكلىرىگىمۇ پايدىلىقتۇر.كىشى قورۇلغان گۆش يەپ،كەينىدىن سۇ ئىچسە، ئاشقازاننىڭ ئاجىزلىشىشىغا سەۋەب بولىدۇ ۋە تائامنىڭ ھەزىم بولىشى قىيىنلىشىدۇ.كىمكى تاماق يەپ دەرھال ئۇخلىسا، ئويغانغاندا ئۆزىنى تولىمۇ ئېغىر ھىس قىلىدۇ ۋە مەيدە فەساد بىلەن تولىدۇ.ئادەم ھەر كۈنى ئاز مىقداردا كىشمىش يەپ بەرسە، بەلغەملىك يۆتەل تۈگەيدۇ. كىشمىش بەدەندىكى سەپرانى قوغلايدۇ. ئەستە تۇتۇش قابىلىيىتىنى ياخشىلايدۇ.تۆت نەرسە ئادەمنىڭ يۈرىكىگە خۇشھاللىق ئاتا قىلىدۇ:1 سايە يەرگە قاراش.2 ئېقىن سۇغا قاراش .3 چىرايلىق خەتكە قاراش.4 گۈزەل چىرايغا قاراش.مەزكۈر مەزمون ئاخىرقى قېتىم يېڭىلانغان ۋاقىت: 20220114 03:10:59ئالدىنقى مەزمونئەيدىز قىزىل لېنتاكېيىنكى مەزمونئادەم بەدىنى تېرە تۈزۈلۈشى رەسىملىك كۆرۈنۈشى
|
27 اقپان، 2018تۋريزم ماسەلەسى سانادا تۇلەسە، قانە!ءتۋريزمدى تۇرلەندىرگەندەر، ىڭعايىنا كەلتىرگەندەر، ءتىپتى جوقتان بار جاساپ، جايناتىپ جىبەرگەندەر، ەڭ باستىسى قالاۋىن كەلتىرىپ، ەسەبىن تاپقاندار، ەكى ەمەس بىرنەشە رەت اسايتىن دارەجەگە جەتكەنىن ەستىپ، ءبىلىپ ءجۇرمىز. قازىر تۋريزمنەن تۇسەتىن تابىس مۇناي مەن گاز، مەتاللۋرگيادان كەيىنگى ورىندا ەكەن. بۇل جەر قازىپ، كەن قوپارماياق، ەگىن ەگىپ، سۋارماياق مول اقشاعا كەنەلۋگە بولادى دەگەن ءسوز.اقىلوي يەلەرىنەن كوز جازىپ قالمايىقمىنا دۇنيەنى قۇلپىرتاتىن دا، قۇبىلتاتىن دا، جاڭارتاتىن دا، جاسارتاتىن دا، بارىڭدى جەتىلدىرەتىن دە، ورىنداسام دەگەن ماقساتىڭا جەتكىزەتىن دە ءبىر عاسىر بۇرىن ۇلت ۇستازى ا.بايتۇرسىن ۇلى ايتىپ كەتكەن ءبىلىم جارىسى. سول جارىستا، ياعني اقىلويدىڭ سامعاۋىندا قاناتىڭدى تالدىرمايتىن، اۋىرىڭدى جەڭىلدەتەتىن ءبىلىم مەن عىلىم. وسى اقيقات جولىندا ەل ءبىلىمىن قايتسەك جاقسارتامىز، عىلىمىن قالاي ورىستەتەمىز دەگەن ۇلى ۇعىمدى ەلباسى نۇرسۇلتان نازارباەۆ: اقىل تابىلماي، ەشتەڭە تابىلمايدى. وي جەتىلمەي تۇرىپ، ارنامىس شىڭدالمايدى. ارنامىسسىز ازامات، وزگەلەردىڭ كوسەگەسى تۇگىلى، ءوزىنىڭ كوسەگەسىن كوگەرتە المايدى. ونسىز ۇلتتىق سانا مەن ۇلتتىق نامىس تا تۇل، دەپ ازاتتىق العاننان بەرى ايتىپ كەلەدى. 05 اقپان، 2018جۇرت بولىپ جۇمىلۋدىڭ، ۇلت بولىپ ۇيىسۋدىڭ ۇلگىسىنە بابالاردان قالعان سوزدەردى ەستىپ، ونەگەلى جازبالاردان وقىپ وتىرعاندا كوز جەتكىزەسىڭ. اسىرەسە، قازاقتىڭ ءتورت قۇبىلاسىن تۇگەندەپ، كەمىن تولتىرىپ، كەتىگىن بىتەپ وتىرعان، ءبىر انانىڭ، ءبىر اكەنىڭ تەتە ۇلىڭداي ءۇش ءبيدىڭ ونەگەسىن تۋ ەتىپ توبەڭە كوتەرسەڭ، كوكەيىڭە شىراق ەتىپ جاعىپ جۇرسەڭ، الدىڭعىنىڭ اقىلپاراساتىن قارىننىڭ قامى دەمەي، كوڭىلىڭنەن كەتىرمەي، قاراۋىلداي باعا بىلسەڭ بەرەكە بىرلىك سالتانات قۇرىپ، ۇتىلمايدى ەكەنسىڭ.ءبىز قازىر ۇلت بولۋ، ماڭگىلىك ەل بولۋ جولىندا كەلەمىز. بۇل بابالار باعىتتاعان، بۇگىنگىلەر اقادال جالعاساق دەگەن ۇلى نيەتتەن تۋىنداپ وتىر. الەمدىك قاربالاستا ءوز بەتبەينەمىزبەن سالعان سارا جولىمىز داڭعىلعا اينالۋ ۇستىندە. ەڭ باستىسى، وسى جولدا ۇلتتىق ۇردىسىمىزبەن جۇرسەك، جۇتىلۋ مەن تۇتىلۋدان الىس بولارىمىز اقيقات.
|
ئىيى پارتىيەدىن ئەردوغانغا جىددى نارازىلىقلار ياغماقتا 05072019 18:37:00تۈركىيە جۇمھۇرىيىتى جۇمھۇر رەئىسى ئەردوغاننىڭ خىتاي زىيارىتىدىن كېيىن ئاخباراتقا چىققان ئەردوغانغا ئائىت ئىكەنلىكى ئىلگىرى سۈرۈلگەن سۆزلەر تۈركىيىدە غۇلغۇلا قوزغاشقا داۋام قىلماقتا.تۈركىيەدىكى مىللەتچى پارتىيەلەردىن بىرى بولغان ئىيى پارتىيە مىللەت ۋەكىلى ياۋۇز ئاغىر ئەلى ئوغلۇ تۆنۈگۈن تۈركىيە بۈيۈك مىللەت مەجلىسىدە قىلغان سۆزىدە؛ جۇمھۇر رەئس ئەردوغاننىڭ ئۇيغۇر تۈركلىرى بەختلىك ۋە ھۇزۇر ئىچىدە ياشاۋاتىدۇ دېگەن سۆزلىرى توغرا دەپ قارىمايمەن. ئەگەر مەن بۈگۈن ھۆرمەتلىك جۇمھۇر رەئىسىم، سىز بەخىتلىك ئىكەنلىكىنى دېگەن ئۇيغۇر تۈركلىرىنىڭ بەختىنى ئاللاھ سىزگىمۇ نېسىپ قىلسۇن دېسەم، بەددۇئا قىلغان بولىمەن.ئۇلارغا ئوخشاش بەخىتلىك بولۇڭ دېسەم، بۇ بەخىت تىلىكىم بەددۇئادۇر!مەن ھۆرمەتلىك رەئىسكە ئىنشائاللاھ پەرزەنتلىرىڭىز بىلەن بىرگە شەرقىي تۈركىستاندىكى تۈركلەرگە ئوخشاش بەخىتلىك بولۇڭ دېسەم، بۇ بەددۇئادۇر.مەن دۆلەتنىڭ بېشىغا بەددۇئا قىلىشتىن ھەزەر ئەيلەيمەن.چۈنكى مەن بۇنداق دېسەم؛ تاييىب ئەردوغان ئەپەندىمگە شۇنداق دېگەن بولىمەن:سۈمەييەنى قولىڭىزدىن ئېلىۋالسۇن! نەۋرىلىرىڭىزنى تارتىپ ئېلىۋالسۇن! پەرزەنتلىرىڭىزنى جېنىدىن تويغۇزسۇن! دىنىڭىزنى ياشىغىلى قويمىسۇن! ئىبادەت ھەقلىرىڭىزنى قولىڭىزدىن ئالسۇن! دېگەن بولىمەن.مەن بۇنداق سۆزنى جۇمھۇر رەئىسكە سۆزلەشتىن ھەزەر ئەيلەيمەن، جۇمھۇر رەئىسىمىزمۇ ھەزەر ئەيلىسۇن!تۈركلەر ئۇ يەردە بەختلىكتۇر دېيشىنىڭ ئورنىغا، تۈرك يۇرتىدا پەرياد پىغان ئەرشى ئەلاغا يەتتى دېيىشىڭىز كېرەك. شۇنداق دېيىشكە مەجبۇرسىز، 35 مىليون تۈرك ئۇ يەردە دىنى، ئىمانى، ئۇرۇق ئەۋلادلىرى دەپسەندە قىلىنىپ تۇرۇپ مۇجادىلە بېرىۋاتىدۇ. دېگەنلەرنى بىلدۈردى.شۇنداقلا ئىيى پارتىيە ئەنقەرە مىللەت ۋەكىلى ئىبراھىم خەلىل ئورال ئەپەندىمۇ مەجلسىتە سۆز قىلىپ؛ خىتاي ئاخباراتلىرىدا چىقىۋاتقان خەۋەرلەر ھەممىزنى چوڭقۇر راھەتسىز قىلدى، ھۆرمەتلىك جۇمھۇر رەئىسنىڭ قەدىم تۈرك يۇرتى شەرقىي تۈركىستانغا خىتاي ئاغزى بىلەن شىنجاڭ دېيىشى، ئۇ يەردە زۇلۇم ئاستىدا ئىڭراۋاتقان قېرىنداشلىرىمىزنى بەخىتلىك ياشاۋاتىدۇ دېيىشى قوبۇل قىلغىلى بولمايدىغان ئىشتۇر. بۇنى نە ۋىجدانىمىز، نە تۈرك تارىخىنىڭ بىزگە بەرگەن مەسئۇلىيەت تۇيغۇسى ئەسلا قوبۇل قىلمايدۇ.شەرقىي تۈركىستاندا ئەگەر راستىنلا ئىرقداشلىرىمىز ھۇزۇر ئىچىدە ياشاۋاتقان بولسا ئۇنداقتا ھەممەيلەن ئۈرۈمچىگە كېتىپ، شۇ يەردە ياشايلى! مەلۇم بولغاندەك دۆلىتىمىزدە ئىقتىسادى كىرزىس ئەۋجىگە چىقىۋاتقاندا بەلكى ئۇ يەردە تېخىمۇ راھەتلىنىپ قالارمىز!ئەگەر بۇ بايانلار ھۆرمەتلىك جۇمھۇر رەئىسكە ئائىت بولماي، خىتاي ئاخباراتلىرى ھەر ۋاقىتتىكىدەك بۇرمىلاپ خەۋەر قىلغان بولسا، نېمىشقا ھازىرغىچە جۇمھۇر رەئىسلىك باياناتچىسى ياكى ئاخبارات ئىشخانىسىدىن بىر بايانات كەلمەيدۇ؟ ھۆرمەتلىك جۇمھۇر رەئىسىمىزدىنمۇ بۇ مەسىلە ھەققىدە ئېنىق بىر بايانات بېرىشىنى كۈتىمىز!بىز ئىيى پارتىيە بولۇش سۈپىتىمىز بىلەن شەرقىي تۈركىستان مەسىلىسىنى كۈزىتىمىز!ئۇ يەردىكى كىشىلىك ھوقۇق دەپسەندىچىلىكىنى، خىتاي زۇلۇملىرىنى تىلغا ئېلىشنى داۋام قىلىمىز،بىز ئۈچۈن ئال بايراق قانداق بولسا، كۆك بايراق شۇدۇر! ئەنقەرە قانداق بولسا، ئۈرۈمچى شۇدۇر! دېگەنلەرنى بىلدۈردى.بۇ خەۋەر 447 قېتىم كۆرۈلدى
|
گۇما ناھىيىسى گۇما ناھىيىسىنىڭ خەرىتىدىكى ئورنىمىللەتلەر ئۇيغۇرلار 98،بازارلىق سانى 6 دانەيېزا سانى 8 دانەمىللىي يېزا سانى 2 دانەنوپۇس 250 مىڭيەر مەيدانى 41 مىڭ 400 كۋادرات كىلومېتىرناھىيىلىك پارتىكومنىڭ شۇجىسى ئەخمەتجان مەمەتھاكىم فېڭ ۋۇنىيەن،تور بېكەت گۇما ناھىيىلىك خەلق ھۆكۈمىتى تورىگۇما ناھىيىسى گۇما ناھىيىىسى تەكلىماكان قۇملۇقىنىڭ جەنۇبىي چېتىگە، قاراقۇم تېغىنىڭ شىمالىي ئېتىكىگە جايلاشقان. شەرق تەرىپى خوتەن ۋىلايىتىنىڭ خوتەن ناھىيىسىۋە قاراقاش ناھىيەىسى بىلەن تۇتىشىدۇ. غەربىي تەرىپى بولسا قاغىلىق ناھىيەسى بىلەن تۇتىشىدۇ. جەنۇب تەرىپى كەشمىرھىندسىتاننىڭ ئەمەلىي كونتروللۇقىدىكى رايون بىلەن چېگرىلىنىدۇچېگرا لىنىيسىنىڭ ئۇزۇنلۇقى 50 كىلومېتىر. شىمال تەرىپى قەشقەر ۋىلايىتىنىڭ مەكىت ناھىيىسى ۋە مارالبېشى ناھىيىسى بىلەن تۇتىشىدۇ. جەنۇبتىن شىمالغىچە بولغان ئۇزۇنلۇقى 423 كىلومېتىر. شەرقتىن غەربكىچە بولغان كەڭلىكى 5.67 5.144 كىلومېتىر. ئومۇمىي يەر مەيدانى 41 مىڭ 400 كۋادرات كىلومېتىر. ئۇنىڭغا ئالتە بازارلىق، 8 يېزا ۋە ئىككى دانە مىللي يېزا بار بولۇپ 197 كەنت ئاھالە كومىتېتىدىن تەشكىل تاپقان. ناھىيە بازىرىنىڭ ئۈرۈمچى شەھىرى بىلەن بولغان ئارىلىقى 1596 كىلومېتىر. 2012يىلىدىكى ئومۇمىي نوپۇسى 250 مىڭ ئەتراپىدا بولۇپ، بۇنىڭ ئىچىدە ئۇيغۇرلار 98 نى، خەنزۇلار 0.01 نى، باشقا مىللەتلەر 2 گە يېقىن نوپۇسنى تەشكىل قىلغان.5 ھاۋا كىلىماتى7 تەبىئىي بايلىقىگۇما خەن سۇلالىسى دەۋرىدە گۇما دۆلىتىنىڭ يېرى ئىدى. سۈي، تاڭ سۇلالىسى دەۋرىدە ئۇدۇن دۆلىتىگە قوشۇۋېتىلگەن. شىمالىي ۋېي سۇلالىسى دەۋرىدەن پىشان دۆلىتىنىڭ يېرى بولغان. چىڭ سۇلالىسىنىڭ گۇاڭشۈ 28 يىلى 1902 يىلى ناھىيە قىلىپ تەسىس قىلىنىپ، قەشقەر دوتەي مەھكىمىسىگە قاراشلىق يەكەن مەھكىمسىنىڭ باشقۇرۇشىدا بولغان. مىنگو 9 يىلى 1920 يىلى خوتەي دوتەي مەھكىمىسىگە قارىغان. جۇڭخۇا خەلق جۇمھۇرىيىتى قۇرۇلغاندىن كېيىن ئىلگىر كېيىن بولۇپ خوتەن ۋالىي مەھكىمىسى، خوتەن ۋىلايىتىنىڭ باشقۇرۇشىدا بولغان.گۇما ناھىيىسى تەكلىماكان قۇملۇقىنىڭ جەنۇبىي چېتىگە، قاراقۇم تېغىنىڭ شىمالىي ئېتىكىگە جايلاشقان. شەرق تەرىپى خوتەن، قاراقاش ناھىيىسى بىلەن تۇتىشىدۇ. غەربىي تەرىپى قاغىلىق ناھىيىسى بىلەن تۇتىشىدۇ. جەنۇب تەرىپى كەشمىر ھىندسىتاننىڭ ئەمەلىي كونتروللۇقىدىكى رايون بىلەن چېگرىلىنىدۇ چېگرا لىنىيسىنىڭ ئۇزۇنلۇقى 50 كىلومېتىر. شىمال تەرىپى مەكتى، مارالبېشى ناھىيىسى بىلەن تۇتىشىدۇ. جەنۇبتىن شىمالغىچە بولغان ئۇزۇنلۇقى 423 كىلومېتىر. شەرقتىن غەربكىچە بولغان كەڭلىكى 5.67 5.144 كىلومېتىر. ئومۇمىي يەر مەيدانى 41 مىڭ 400 كۋادرات كىلومېتىر. ئۇنىڭغا ئىككى بازار، 13 يېزا، 197 كەنت ئاھالە كومىتېتى قارايدۇ.ناھىيە بازىرىنىڭ ئۈرۈمچى شەھىرى بىلەن بولغان ئارىلىقى 1596 كىلومېتىر. 1995 يىلىنىڭ ئاخىرىدىكى ئومۇمىي نوپۇسى 202 مىڭ 400 بولۇپ، بۇنىڭ ئىچىدە ئۇيغۇرلار 97.69 نى، خەنزۇلار 1.44 نى، باشقا مىللەتلەر 0.87 نى تەشكىل قىلىدۇ.ھازىر گۇما ناھىيىسىدە 6 بازارلىق، 8 يېزا، 2 دانە مىللىي يېزا بار بولۇپ، ئۇلار تۆۋەندىكىچە:ئالتە بازارلىق بولسا:سەككىز يېزا بولسا:ئىككى دانە مىللى يېزا بولسا:كەڭقىر قىرغىز يېزىسىناۋئابات تاجىك يېزىسىغەربىي جەنۇبىي ئېگىز، شەرقىي شىمالىي پەس. جەنۇبىدا مۇزتاغ ۋە يىغىلىپ قالغان قار بار. ئوتتۇرا قىسمى تاغلىق ۋە جىلغىلىق، شىمالىي تۈزلەڭلىك ھەم قاقاس چۆللۈك، تاغلىق رايون 37.9 نى، تۈزلەڭلىك 22.6 نى، قۇملۇق 39.5 نى ئىگىلەيدۇ. بەش تاغ سۈيى دەرياسى بار. يەر ئۈستى سۇ بايلىقى 2 مىليارد 231 مىليون كۇب مېتىر. تۈزلەڭلىكتىكى يەر ئاستى سۇ بايلىقى مىقدارى 414 مىليون كۇب مېتىر. ياۋايى ھايۋانات بايلىقىدىن شىمال ئۆچكىسى، ياۋا چوشقا، كىرپە، تېبەت تۈلكىسى، ئۇلار، ئاق قوتان قاتارلىقلار بار. ياۋا دورا ئۆسۈملۈك بايلىقىدىن توشقان زەدىكى، كىرەش، قانتېپەر، چۈچۈكبۇيا، قارلەيلىسى، پاقا يوپۇرمىقى، ئىت ياڭىقى قاتارلىقلار بار. بايقالغان قېزىلما بايلىقىدىن كۆمۈر، نېفىت، تەبىئىي گاز، گۈڭگۈرت، قوغۇشۇن، سىنك، تۆمۈر، مەرمەرتاش، قاشتېشى، كاربورۇند، چىرىمتال، لىتىي، پېرىللىي، تانتال، سېزىي قاتارلىقلار بار.گۇما ناھىيىسى مۆتىدىل بەلۋاغ قۇرغاق ئىقلىم رايونىغا كىرىدۇ. يىللىق ئوتتۇرىچە تېمپېراتۇرىسى 11.9 ، ئەڭ يۇقىرى تېمپېراتۇرىسى 41.0، ئەڭ تۆۋەن تېمپېراتۇرىسى 22.9. ئوتتۇرا ھېساب بىلەن يىلىغا 91 كۈن تېمپېراتۇرا 30 تىن يۇقىرى بولىدۇ. كۈننىڭ يىللىق ئوتتۇرىچە چۈشۈش ۋاقتى 2470.4 سائەت، 10 يىغىندا تېمپېراتۇرىسى 4303.1. قىروسىز مەزگىلى 218 كۈن. يىللىق ئوتتۇرىچە ھۆل يېغىن مىقدارى 48.2 كۈن. سۇنىڭ يىللىق ئوتتۇرىچە پارغا ئايلىنىش مىقدارى 2450.0 مىللىمېتىر. يىللىق ئوتتۇرىچە قاتتىق قۇم ئۇچۇش بوران چىقىش ۋاقتى 30.4 كۈن.بۇ ناھىيە دېھقانچىلىقنى ئاساس قىلىدۇ. ھازىر 21 مىڭ 900 گېكتار 328 مىڭ 500 مو تېرىلغۇ يەر، 509 مىڭ 300 گېكتار 7 مىليون 640 مىڭ مو ئوتلاق بار. يەنە 29 مىڭ 200 گېكتار 438 مىڭ مو دېھقانچىلىق قىلىشقا باب كېلىدىغان قاقاس يەر بار. دېھقانچىلىق مەھسۇلاتلىرىدىن بۇغداي، كۆممىقوناق، كېۋەز، مېۋە چېۋە، كۆكتات، ئۈژمە پىلىسى، قىزىل گۈل قاتارلىقلار بار. چارۋىسىدىن كالا، قوي قاتارلىقلار بار. سانائىتىدىن ئېلېكتىر ئېنېرگىيىسى، پاختا توقۇمىچىلىقى، دېھقانچىلىق ماشىنلىرىنى رېمونت قىلىش، پاختا چىقىرىش، ئاشلىق ماي ۋە يېمەكلىكلەرنى پىششىقلاپ ئىشلەش قاتارلىقلار بار. گۇما ناھىيسىنىڭ ئاساسى مۇئەسسەسەلىرى تەدرىجىي ياخشىلانماقتا. دۆلەت تاشيولىنىڭ 315 لىنىيىسى پۈتۈن ناھىيىنى توغرىسىغا كېسىپ ئۆتىدۇ. ناھىيە، يېزا تاشيوللىرى تەرەپ تەرەپكە تۇتىشىدۇ. 2000 پروگراممىلىق تېلېفون پۈتۈن مەملىكەت تورىغا كىرگۈزۈلدى.بەش تاغ سۈيى دەرياسى بار. يەر ئۈستى سۇ بايلىقى 2 مىليارد 231 مىليون كۇب مېتىر. تۈزلەڭلىكتىكى يەر ئاستى سۇ بايلىقى مىقدارى 414 مىليون كۇب مېتىر. ياۋايى ھايۋانات بايلىقىدىن شىمال ئۆچكىسى، ياۋا چوشقا، كىرپە، تېبەت تۈلكىسى، ئۇلار، ئاق قوتان قاتارلىقلار بار. ياۋا دورا ئۆسۈملۈك بايلىقىدىن توشقان زەدىكى، كىرەش، قانتېپەر، چۈچۈكبۇيا، قارلەيلىسى، پاقا يوپۇرمىقى، ئىت ياڭىقى قاتارلىقلار بار. بايقالغان قېزىلما بايلىقىدىن كۆمۈر، نېفىت، تەبىئىي گاز، گۈڭگۈرت، قوغۇشۇن، سىنك، تۆمۈر، مەرمەرتاش، قاشتېشى، كاربورۇند، چىرىمتال، لىتىي، پېرىللىي، تانتال، سېزىي قاتارلىقلار بار.گۇما ناھىيەسىدە سانجۇ قىياتاش سىزمىسى، ياغاچ ئۆيلۈك قەدىمىي شەھەر، گۇما مەسچىتى، ئۈجمىلىك قەدىمىي شەھەر خارابىسى، كەڭەر دەريا ساھىلى، مىڭ يىللىق ياڭاق پادىشاھى بۇ ياڭاق دەرەخىگە ھازىر 560 يىل بولغان. پىيالمىدىكى 10 مىڭ مولۇق ئانارلىق قاتارلىق مەدەنىيەت يادىكارلىق ئورۇنلىرى ۋە مەنزىرىگاھلار بار. مەدەنىيەت يادىكارلىقلىرىدىن سانجۇ سۇڭ سۇلالىسى دەۋرىگە تەۋە قىياتاش رەسىملىرى. ياغاچئۆيلۈك خەن سۇلالىسى دەۋرى قەدىمىي شەھىرى قاتارلىقلار بار:...?گۇماناھىيىسى145493 دىن ئېرىشكەنبۇ بەتنى 8 ئاۋغۇست 2018 ئاخىرقى قېتىم 08:54 دا ئۆزگەرتكەن.
|
سەرىكجانعا ادەيى شاحانوۆتى قارسى قويىپ وتىر! ادىرنا ۇلتتىق پورتالىقۇرمەتتى قازاق ەلى! اپتالداي ەكى ازاماتتىڭ اراسىنداعى اڭگىمەنىڭ نۇكتەسى قويىلاتىن كەز باياعىدا كەلگەن ەدى. دەسە دە مۇنىڭ وسىنداي قوعامدىق دەڭگەيدە تالقىلانۋى ۇلتتىق قاۋىپسىزدىگىمىزگە زيانى تيە مە دەپ ويلايمىن! سەرىكجان دا، مۇحتار شاحانوۆ تا باتىر ازاماتتار، ەكەۋى دە ۇلتتىڭ مۇددەسى ءۇشىن كۇرەسكەن تۇلعالار، ادىلدىك ءۇشىن جان اياماس اسىل تۇلعالار! سەرىكجان قىتايداعى قانداستاردىڭ مۇددەسى ءۇشىن شىندىقتى الەمگە جايىپ قازاق مۇددەسىن قورعاسا، مۇحتار اعا سوناۋ 1986 جىلعى جەلتوقسان قوزعالىسىنىڭ شىندىعى ءۇشىن كۇرەسىپ بۇگىنگە دەيىن ۇلتتىڭ مۇددەسىن قورعاۋمەن كەلەدى. اينالىپ كەلگەندە ەكەۋىنىڭ دە مۇددەسى ول قازاق مۇددەسى، تاۋەلسىزدىكتى ساقتاۋ... شاحانوۆ سەرىكجان تۋرالى بىلاي ايتتى دەگەن بەينە، اۋديوجازبا بولسا كورسەتسىنشى ماعان؟! مەنىڭ ءوزىمنىڭ جەكە پىكىرىم: سەرىكجاندى كىنالاپ، تۇنشىقتىرىپ، قوعامعا تەرىس قىلىپ كورسەتۋ ءۇشىن جاسالعان جالعان جالا، دالەلسىز ايىپ دەپ بىلەمىن. سەرىكجانعا قارسى پىكىرلەر مەن پوستتار دا بار. مەنىڭشە6 سەرىكجاندى قارالاپ، ول تۋرالى جالعان اقپارات تاراتىپ، جازىقسىز كىنالاۋ تاريحي قاتەلىك. وسىندايعا بارعان ارانداتۋشى توپتار بار ەكەنى راس. ەكىنشىدەن، سەرىكجاننىڭ وقيعاسى ارقىلى حالىقتىڭ اراسىنا وت سالىپ، قوعامدى ەكىگە جارىپ، ءبىربىرىنە جاۋ قىلۋ ارەكەتى ما دەپ تە ويلايمىن. قوعام ءبىر تۇتاس بەرەكەدە بولۋى كىمگە قاۋىپتى؟ سول جاعىن دا ويلاعان دۇرىس.تەكتىدىكتى جوعالتپاي، ءار وسەك اياڭ مەن جالعان جالاعا ەرمەگەن دۇرىس. قوعام ءبىرتۇتاس بولسا عانا مەملەكەت مىقتى بولادى. بولىنبەيىك! كەشەگى كونە تۇركى بابالارىمىز كۇلتەگىن، بۇمىن قاعاندار: سەنىڭ كۇشىڭ بىرلىكتەر عانا دەگەن جوق پا؟ بابالاردان اسىپ تۋا الماسپىز. ولاردىڭ مۇددەسى سىرتقى جاۋعا توتەپ بەرۋ ءۇشىن مىقتى مەملەكەت قالىپتاستىرۋ بولاتىن. جانە ولار قالىپتاستىردى. سىرتقى جاۋ قىتايعا قارسى تۇرا الدى. التىن وردا، قازاق حاندىعى نە ءۇشىن ىدىرادى؟ اۋىزبىرلىك پەن بەرەكەنىڭ بولماۋىنان ەمەس پە ەدى؟؟؟ قان مەن تەر ارقىلى قول جەتكىزگەن تاۋەلسىزدىگىمىزدى بەرىك ۇستايىق! ۇرپاق ءۇشىن، ەل ءۇشىن دەگەن كيەلى ءسوزدى ۇمىتپايىق! كەلەشەكتە مەملەكەتتىڭ مىقتى بولۋى، ۇلتتىق قۇندىلىقتاردىڭ ساقتالۋى ول، بۇگىنگى بارشامىزعا بايلانىستى. بولىنبە، قازاعىم!!!
|
چايزارلىقتىكى باھار كۈيىمۇھەررىر : رىزۋانگۈل نۇرۇللا مەنبە: شىنخۇا تورى 20210223 12:50بۇ، 2ئاينىڭ 22كۈنى تارتىلغان خۇنەن ئۆلكىسى خۇەيخۇا شەھىرى تۇڭداۋ دۇڭزۇ ئاپتونوم ناھىيەسىنىڭ جيۇسېڭلىڭ ئېكولوگىيەلىك چايزارلىقى ئۇچقۇچىسىز ئايروپىلاندا تارتىلغان سۈرەت.شىنخۇا تورى خەۋىرى: باھار كېلىشى بىلەن، خۇنەننىڭ نۇرغۇن جايلىرىدىكى چايزارلىقلار ئەتىيازلىق چاي ئۈزۈش مەزگىلىگە كىردى.شىنخۇا ئاگېنتلىقى تارقاتقان سۇ يوڭ فوتوسىبۇ، 2ئاينىڭ 22كۈنى تارتىلغان خۇنەن ئۆلكىسى خۇەيخۇا شەھىرى تۇڭداۋ دۇڭزۇ ئاپتونوم ناھىيەسىنىڭ جيۇسىڭلىڭ ئېكولوگىيەلىك چايزارلىقى ئۇچقۇچىسىز ئايروپىلاندا تارتىلغان سۈرەت.2ئاينىڭ 22كۈنى، چايچى دېھقانلار خۇنەن ئۆلكىسى خۇەيخۇا شەھىرى تۇڭداۋ دۇڭزۇ ئاپتونوم ناھىيەسىنىڭ جيۇسىڭلىڭ ئېكولوگىيەلىك چايزارلىقىدا چاي ئۈزمەكتە.2ئاينىڭ 22كۈنى، چايچى دېھقانلار خۇنەن ئۆلكىسى خۇەيخۇا شەھىرى تۇڭداۋ دۇڭزۇ ئاپتونوم ناھىيەسىنىڭ جيۇسىڭلىڭ ئېكولوگىيەلىك چايزارلىقىدا ئالدىراش ئىشلىمەكتە.2ئاينىڭ 22كۈنى، خۇنەن ئۆلكىسى يۇڭجوۋ شەھىرى شۇاڭپەي ناھىيەسى شاڭۋۇجياڭ ياۋزۇ يېزىسى پەنجيا كەنتى يۈنتەيشەن ئېكولوگىيەلىك ئورگانىك چايزارلىقىدا، چايچى دېھقانلار ئەتىيازلىق چاي ئۈزمەكتە ئۇچقۇچىسىز ئايروپىلاندا تارتىلغان سۈرەت.شىنخۇا ئاگېنتلىقى تارقاتقان جياڭ كېچىڭ فوتوسى
|
ءبىز ازاماتتىق قوعاممەن ديالوگقا اشىقپىز ەكولوگيا ءمينيسترىقر ەكولوگيا، گەولوگيا جانە تابيعي رەسۋرستار ءمينيسترى ماعزۇم مىرزاعاليەۆ 2020 جىلدىڭ ءىح ازاماتتىق فورۋمى اياسىندا ازاماتتىق سەكتور مەن ۇكىمەتتىك ەمەس ۇيىمدار وكىلدەرىمەن وتكەن كەزدەسۋ قورىتىندىسىندا وسىلاي دەدى.ءبىز ءوز جۇمىسىمىزدا ارقاشان ەستيتىن مەملەكەت ءپرينتسيپىن ۇستانامىز جانە ازاماتتىق قوعاممەن ديالوگقا اشىقپىز. سەبەبى قورشاعان ورتانى قورعاۋ ءبارىمىزدى بىرىكتىرەتىن ورتاق ءىس. ۇكىمەتتىك ەمەس ۇيىمدار دا ەكولوگيالىق ساياسات پەن وڭىرلەردەگى وتكىر پروبلەمالارعا قاتىستى پوزيتسيالارىن ءبىلدىرىپ، ءسىز بەن ءبىزدىڭ ارامىزداعى ءوزارا قاتىناستى كۇشەيتۋ بويىنشا ۇسىنىستارىن بەرە الادى، دەپ جازدى ول پاراقشاسىندا.ونىڭ سوزىنشە، وسى جىلى مينيسترلىك قوعاممەن بىرگە وڭىرلەردەگى ەكولوگيالىق پروبلەمالاردى شەشۋگە باعىتتالعان جول كارتاسى اياسىنداعى ءىسشارالاردى، ۇلتتىق پاركتەردە ەكوتۋريزمدى دامىتۋ جولدارىن، تاعى دا باسقا ماسەلەلەردى ورتاعا سالعان.ونلاينفورۋمعا 100گە جۋىق ادام قاتىستى. قوناقتاردىڭ اراسىندا قازاقستاننىڭ ازاماتتىق اليانسى توراعاسى بانۋ نۇرعازينا، قازاقستاننىڭ ەكولوگيالىق ۇيىمدارى قاۋىمداستىعى زتب باسقارما توراعاسىنىڭ ورىنباسارى ەلدوس اباقانوۆ، ساراپتامالىق اگەنتتىگى جەتەكشىسى ليديا استانينا، ءبىزدىڭ جايىق ناش ۋرال ەكولوگيالىقتۋريستىك قوزعالىسى قوعامدىق بىرلەستىگىنىڭ توراعاسى ەلەنا تاراسەنكو، ەكوكەلىسىم حالىقتىڭ دەنساۋلىعىن ساقتاۋعا ارەكەت ەتۋ جانە ەكولوگيا شىعىس قازاقستان وبلىسىنىڭ قاۋىمداستىعى زتب توراعاسى تاتيانا چەرنىشوۆا جانە باسقا دا ەكولوگيا سالاسىنىڭ ساراپشىلارى مەن ەكوبەلسەندىلەر بار.فورۋم اياسىندا ەلدەگى ماڭىزدى ەكولوگيالىق پروبلەمالار تالقىلاندى. ماعزۇم مىرزاعاليەۆ مينيسترلىكتىڭ قورشاعان ورتانى قورعاۋ سالاسىنداعى قىزمەتىنىڭ نەگىزگى باعىتتارى مەن ناتيجەلەر تۋرالى ايتتى. تالقىلاۋلار قورىتىندىسىندا جەلتوقسان ايىندا وسىنداي تاعى ءبىر كەزدەسۋ وتكىزۋ تۋرالى بىرلەسكەن شەشىم قابىلداندى.الدا ءالى قوعاممەن بىرلەسە اتقاراتىن جۇمىس كوپ. ەكولوگيالىق ماسەلەلەر كوپ قىرلى، ءبارى دە كەشەندى تۇردە قاراستىرۋدى تالاپ ەتەدى. سوندىقتان ءبىز ءۇشىن قوعام تاراپىنان كەرى بايلانىستىڭ بولۋى اسا ماڭىزدى. سىزدەردىڭ بەلسەندى ازاماتتىق ۇستانىمدارىڭىز بەن ەكولوگيا پروبلەمالارىن شەشۋ جولىنداعى كومەكتەرىڭىزگە ارقا سۇيەيمىز، دەپ تۇيىندەدى ماعزۇم مىرزاعاليەۆ.
|
شەتەلدە وقىماساڭ، شەنەۋنىك بولا المايسىڭءبىزدىڭ شەنەۋنىك 5707 0 پىكىر 1 ءساۋىر, 2015 ساعات 16:18ءساۋىردىڭ العاشقى كۇنىندەگى ساتيرالىق كوڭىلكۇي ساياسي پامفلەتكە ۇلاساتىن سياقتى. سەبەبى، اتىنان ات ۇركەتىن قازاقستان رەسپۋبليكاسىنىڭ مەملەكەتتىك قىزمەت ىستەرى جانە سىبايلاس جەمقورلىققا قارسى ءىسقيمىل اگەنتتىگى جەمقورلىق تاۋەكەلدەرىن تالداۋ جانە انىقتاۋ باسقارماسىنىڭ باسشىسى دينارا جانەنوۆا سۋرەتتە حانىمنىڭ اۋزىنان شىققان مىنا ءبىر سوزگە نە كۇلەرىمىزدى، نە جىلارىمىزدى بىلمەي وتىرمىز.بۇگن ورتالىق كوممۋنيكاتسيالار قىزمەتندە وتكەن بريفينگكە كەلىپ كوسىلە سويلەگەن دينارا حانىم ءبۇي دەيدى: مەمقىزمەتكە تۇسەر ءوز ءسوزى، تەگىندە قابىلدانار دەپ قابىلداۋ كەرەك شىعار! الدىندا ۇمتكەرلەرگە برقاتار جوعارى تالاپتار قويىلاتىن بولادى. تاعى ءبىر ايتا كەتەرلىك جايت، تالاپتار قاتارىنا ماگيستراتۋرا، سونىڭ ىشىندە شەتەلدىك ماگيستراتۋرا دەڭگەيى ەنگىزىلمەك. نەمەسە، ۇمىتكەردىڭ ءبىلىمى تولىقتاي شەتەلدىك ءبىلىم بولۋى كەرەك دەگەن تالاپ تا بولادى. بۇنىڭ سەبەبى، قازىر مەملەكەتتىك قىزمەتكەرلەر شەتەلدىك ارىپتەستەرىمەن، شەتەلدىك مەملەكەتتىك ورگاندارمەن كوپ جۇمىس ىستەيدى. سوندىقتان، ءار ءتۇرلى كەلىسسوزدەر بارىسىندا، قانداي دا ءبىر شەشىم قابىلداناردا، ۇكىمەتتىك قۇجاتتاردى دايىنداعاندا ءبىزدىڭ مەملەكەتتىك قىزمەتكەرلەردىڭ ءبىلىمى باسەكەگە قابىلەتتى بولۋ كەرەك. سوندىقتان، ءبىز لاۋازىمداردىڭ جەكەلەگەن تۇرلەرى ءۇشىن تالاپتى كۇشەيتپەكپىزماسساعان بەزگەلدەك، سوندا وتاندىق سالالىق وقۋ ورىندارى جىلدار بويىنا الاشاپقىن بولىپ وقىتىپ جاتقان جاس مامان كادرلار ەلىمىزدىڭ باسقارۋ ورگاندارىندا جۇمىس جاساي المايتىن بولعانى ما؟ ەگەر، قازاقستاندىق جوو تامامداعان ماماندىق يەسى العان ديپلومىمەن مەملەكەتتىك قىزمەتتىڭ ماڭايىنا جولاي الماسا، وندا ۇلتتىق ستاتۋسقا يە بولىپ وتىرعان ۋنيۆەرسيتەتتەر مەن اكادەميالاردى جابۋ قاجەت بولاتىن شىعار؟الدە جانەنوۆا حانىمنىڭ اۋزىمەن ايتىلعان بۇل سوزدەر الداعى ۋاقىتتا شەت ەلدە ءبىلىم الىپ كەلگەن داۋلەتتى ادامداردىڭ بالالارى مەن مەملەكەتتىك تاپسىرىسپەن سىرتتا ءبىلىم الىپ جاتقان ات توبەلىندەي توپتان باسقالارعا لاۋازىمدى قىزمەتتىڭ جولى جابىق دەگەندى بىلدىرە مە؟مۇمكىن، بۇل مەملەكەتتىك دەڭگەيدە ايتىلعان ءازىل مە ەكەن، ءا ءبارىبىر ءساتتى شىقپادى!
|
گۆش ئۆرۈك ئىزدە قامۇسىمېۋە شەكلى ۋە تەمىچۈشۈرىلىۋاتىدۇرەسىملەرنى كۆرۈش گۆش ئۆرۈك ئاپتونۇم رايونىمىزنىڭ جەنۇبىي شىنجاڭ رايۇنىدا ئۆستۈرۈلىدۇ. توشۇشقا چىداملىق ، قۇرۇتۇشقا مېغىزىنى پىششىقلاپ ئىشلەشكە مۇۋاپىق.گۆش ئۆرۈك ئاپتونۇم رايونىمىزنىڭ جەنۇبىي شىنجاڭ رايۇنىدا ئۆستۈرۈلىدۇ . دەرىخىنىڭ ئۆسۈشى ئوتتۇراھال ، تەبىئىي يىيىلغان شەكلىدە بولىدۇ ، مېۋىسى بالدۇر رەڭگە كىرىدۇ ، توشۇشقا چىداملىق ، قۇرۇتۇشقا مېغىزىنى پىششىقلاپ ئىشلەشكە مۇۋاپىق ، قاتناش قولايسىز جايلار مۇۋاپىق كۆلەمدە ئۆستۈرسە بولىدۇ .مېۋە شەكلى ئىللىپىسسىمان يۇمىلاق ، دانىسى چوڭ دىئامېتىرى 3.64 4.3 سانتىمېتىر ، قېلىنلىقى 3.44 سانتىمېتىر ، يەككە دانىسىنىڭ ئېغىرلىقى 30.1 گرام ، مېۋە سىرتقى يۈزىنىڭ تەگ رەڭگى كاۋا چىچىكى رەڭ ، ئۈستى قىزغۇچ ، تۈكچىلىرى بار ، مېۋە پوستى قېلىن بولۇپ ، مېۋە ئېتىدىن ئاسان ئاجرىمايدۇ ، ئەت رەڭگى سېرىق ، شىرنىسى ئاز ، تەمى چۈچۈمەل تاتلىق ، قەنىت مىقدارى 17 ، 7 ئاينىڭ ئوتتۇرلىرى پىشىدۇ . مېغىزىنىڭ ئوتتۇرىچە ئېغىرلىقى 1.14 گرام بولۇپ ، پۇراقلىق ھەم تاتلىق .
|
ئاممىۋى ئاخبارات ۋاسىتىلىرى خەۋەرلىرىگە قارىغاندا، يېقىندا قازاقىستان باش مىنىستىرى ئاسقار مامىن مەملىكەتتە كارانتىن تەرتىپىنىڭ قانداق قىلغان ئەھۋالدا يۇمشىتىلىدىغانلىقىنى بىلدۈرگەنىدى. شۇ مۇناسىۋەت بىلەن 20ئاپرېلدىن باشلاپ نۇرسۇلتان ۋە ئالمۇتا شەھەرلىرىدە قۇرۇلۇش ساھەسىدىكى بەزى سانائەت ئورۇنلىرى ۋە خىزمەت بېجىرىدىغان مەھكىمىلەر ئۆز ئىشىنى باشلىدى. باش مىنىستىر يەنە مۇنداق رۇخسەت قىلىشلارنىڭ باشقىمۇ رايونلاردا ۋە ئىقتىساد ساھەلىرىدە بولىدىغانلىقىنى، بۇ جەھەتتە پەۋقۇلئاددە ھالەت ھەمدە كارانتىن تەرتىپىگە قەتئىي رىئايە قىلىنىش لازىملىقىنى كۆرسەتتى. يەنە مەلۇم بولۇشىچە، يېزا ئىگىلىكى ساھەسىگىمۇ دىققەت بۆلۈنۈۋاتقان بولۇپ، ئەتىيازلىق تېرىلغۇ ئىشلىرىنى ۋاقتىدا يۈرگۈزۈش، مال چارۋىچىلىقىنى راۋاجلاندۇرۇش ئوخشاش مۇھىم مەسىلىلەرمۇ قارالماقتىكەن.خابار 24 ئاخبارات ئاگېنتلىقىدا ئېلان قىلىنغان يېزا ئىگىلىك مىنىستىرى قارىغاندا ۋىلايىتىدە ئىش سەپىرىدە بولدى ناملىق ماقالىدە ئېيتىلىشىچە، قازاقىستان يېزا ئىگىلىكى مىنىستىرى ساپارخان ئوماروف قارىغاندا ۋىلايىتىدە بولۇپ، ئەتىيازلىق تېرىلغۇ ئىشلىرى بىلەن تونۇشقان.ئاخباراتئانالىتىكىلىق مەركەز دە بېرىلگەن بۇغداييېڭى نېفىت ناملىق ماقالىدىن مەلۇم بولۇشىچە، كورونا ۋىرۇسى سەۋەبىدىن بۇ يىلى ئاساسىي ئوزۇقتۈلۈك مەھسۇلاتى بولغان بۇغداينىڭ باھاسى ئۆرلىگەن بولۇپ، بەزى مەملىكەتلەر بۇغداينى سىرتقا چىقىرىشنى توختاتقان. بۇنىڭدىن قازاقىستان ھەم ئۇنىڭغا قوشنا رۇسىيەمۇ زەربىگە ئۇچرىغان.ئەمدى فوربېس تور بېتىدە ئېلان قىلىنغان سېرگېي تېرېشېنكو: يېرى ۋە يازلىق ئۆيى بارلارنىڭ ھەممىسىنى كۆكتات ھەم مېۋەچېۋە ئۆستۈرۈشكە چاقىرىمەن ناملىق ماقالىدە ئەينى ۋاقىتلاردا قازاقىستاننىڭ دۇنيا يۈزى بويىچە ئەڭ چوڭ يېزا ئىگىلىكى مەملىكەتلىرىنىڭ بىرى بولغانلىقى، قازاقىستان ھۆكۈمىتىنىڭ بۇ چوڭ ساھەنى ئۇششاق دېھقان ئىگىلىكلىرىگە پارچىلاپ، خاتا ئىش قىلىنغانلىقى ئېيتىلغان. ماقالىدىن مەلۇم بولۇشىچە، ھازىر قازاقىستان بەزى يېزا ئىگىلىكى مەھسۇلاتلىرىنى ئۆزى ئىشلەپ چىقسىمۇ، ئەمما كۆكتات ۋە مېۋەچېۋە مەھسۇلاتلىرىنىڭ 80 پىرسەنتى، ھەتتا 100 پىرسەنتى سىرتتىن كىرىدىكەن. بۇنىڭدىن تاشقىرى سۈت ۋە توخۇ گۆشى بىلەنمۇ قازاقىستاننىڭ ئۆزىنى تەمىنلىيەلمەيۋاتقانلىقى، قازاقىستان ھۆكۈمىتى ۋە يېزا ئىگىلىكى مىنىستىرلىقى بۇ ساھەگە كۆپ كۈچ ۋە مەبلەغ ئاجرىتىۋاتقان بولسىمۇ، ئەمما كۆزگە كۆرۈنگۈدەك نەتىجىلەر بەرمەيۋاتقان ئىكەن. ماقالىدا يېزا ئىگىلىكى ساھەسى بويىچە كۆپلىگەن مەسىلىلەرنى ھەل قىلىش لازىملىقى، قازاقىستاننىڭ كۆپلىگەن يېزائىگىلىكى مەھسۇلاتلىرى بىلەن ئۆزىنى ئۆزى تەمىنلەش مۇمكىنچىلىكى بار ئىكەنلىكى ئېيتىلغان.ئىگىلىشىمىزچە، قازاقىستاندا 100دىن ئوشۇق مىللەت ياشاۋاتقان بولۇپ، ئۇيغۇرلار ئاساسىي جەھەتتىن ئالمۇتا شەھىرى ۋە ئالمۇتا ۋىلايىتىگە ئورۇنلاشقان بولۇپ، مۇتلەق كۆپ قىسمى يېزا يەرلىرىدە ئورۇنلاشقان. كېيىنكى مەلۇماتلارغا قارىغاندا، كورونا ۋىرۇسىنىڭ تېخىمۇ كۈچىيىش مۇناسىۋىتى بىلەن ئالمۇتا شەھىرىدىن باشقا ئالمۇتا ۋىلايىتىدىمۇ 15ئاپرېلدىن تارتىپ كارانتىن تەرتىپى ئېلان قىلىنغان. شۇ مۇناسىۋەت بىلەن بىز ئالمۇتا ۋىلايىتىدىكى ۋەزىيەتنى ئىگىلىدۇق.پانفىلوف ناھىيەسىگە قاراشلىق ياركەنت شەھىرىدە ياشاۋاتقان تۇرسۇنمەھەمەت مەشۈروف ئەپەندى زىيارىتىمىزنى قوبۇل قىلىپ، مۇنداق دېدى: ياركەنتتە قاتتىق تۇتۇپ كېتىۋاتمايدۇ. قۇرۇلۇش دۇكانلىرى ئىشلەۋاتىدۇ، قۇرۇلۇش توختاپ قالمىسۇن دەپ. شەھەر ۋە يېزىلارغا پوست قويۇپ، كىرىشنى چىڭىتقاندەك قىلغانىدى، ھازىر ئېلىۋەتتى. ھەممىسى ئەركىن مېڭىپ يۈرىدۇ، ئەمما ماسكا بىلەن. دېھقانچىلىققا ئەركىنلىك بەردى. دېھقانچىلىق ئىگىلىكلىرىنىڭ قولىدا رۇخسەت قەغەز بولغانلىقتىن ئۇلارغا ھېچ قانداق توسالغۇ يوق. كۈن ئىسسىشقا باشلىغاندا ئۇلار ئادەملەرنى ياللاپ، ئالمىلارنىڭ ھەممىسىنى پۇتىدى. ھازىر ئومۇمەن تەييارلىق ئىشلىرى كېتىۋاتىدۇ.ئۇ يەنە كورونا ۋىرۇسى سەۋەبىدىن ناھىيە بويىچە ئومۇمەن ئىشسىز قالغانلارنىڭمۇ ئاز ئەمەسلىكىنى بىلدۈردى.تالغىر ناھىيەسىنىڭ تۇزدىباستاۋ يېزىسىدا تۇرۇپ، ئۇيغۇر ناھىيەسىنىڭ چونجا يېزىسىدا 21 يىلدىن بۇيان باغۋەنچىلىك بىلەن شۇغۇللىنىۋاتقان داۋۇتجان مۇسايېف ئەپەندى زىيارىتىمىزنى قوبۇل قىلىپ، مۇنداق دېدى: ھەر ھەپتىدە كېلىپ كېتىمەن. بۇ يەردە مەن ئالما ۋە قارا ئۆرۈك ئۆستۈرىمەن. مېۋىنى ساتىدىغان ئادەملىرىمىز بار، كېلىپ ئېلىپ كېتىدىغان. كىمنىڭ دېھقان ئىگىلىكى بار، بىزگە يول ئوچۇق. بۇ يىلى سوغۇق سەۋەبىدىن ئۈششۈك بولۇپ، ئۆرۈك يوق. ئاخىرقى ۋاقىتلاردا ئىككى يىلدا بىر ئۈششۈك بولۇۋاتىدۇ. بىراق بۇ ئىش ئۆزىنى ئاقلايدۇ.ئەمگەكچىقازاق ناھىيەسىنىڭ دوستلۇق يېزىسىدا ياشاۋاتقان ھاشىمجان سادىروفنىڭ ئېيتىشىچە، ئاھالىنىڭ 90 پىرسەنتى دېھقانچىلىق ۋە چارۋىچىلىق بىلەن شۇغۇللىنىدىكەن. ئۇ مۇنداق دېدى: بىزدە كورونا ۋىرۇسى دېسىمۇ، بۈگۈن قىلىدىغان تىرىكچىلىكنى ئەتە قىلىش مۇمكىن ئەمەس. شۇنىڭ ئۈچۈن بۇ يەردە ھازىر تېرىلغۇ باشلىنىپ كەتتى. پارنىك قىلغانلار لازا، پەمىدۇر تېرىۋاتىدۇ. ئېتىزدىكىلەر ئالمىچىلىق ئىشلىرىنى قىلىۋاتىدۇ. بۇ يەردە ئالما شىركەتلىرى كۆپ. مالنىمۇ ۋاقتىدا پادىغا قوشمىسا بولمايدۇ. بۇنى توختاتتى دېگەن سۆز بىر يىللىق ئوزۇق يوق دېگەن سۆز.ھاشىمجان سادىروف يەنە بولۇپمۇ ئالمۇتا شەھىرىدە ئىجارىگە ئۆي ئېلىپ ئىشلەۋاتقان كۆپلىگەن ياش ئائىلىلەرنىڭ ھازىر ئىشسىز قالغانلىقىنى بىلدۈرۈپ، يەنە مۇنداق دېدى: كورونا ۋىرۇسى بولغانلىقى ئۈچۈن ئۇلارنىڭ ھەممىسى يېزىغا چىقتى. بىراق ئۇلارنى قاراپ ئولتۇرىدۇ دېيىشكە بولمايدۇ. ئۇلار ئاتائانىسىنىڭ ئۆيلىرىنى، قورۇلىرىنى ياساۋاتىدۇ. ھۆكۈمەتنىڭمۇ بۇ يەردە كەمچىلىكى بار. مەسىلەن، بۇ يەردە قۇرۇلۇش ماتېرىياللىرى يوق. ئۇلارنى ئېلىپ كېلىشكە ھۆكۈمەت قويۇپ بەرمەيۋاتىدۇ. خەلق بار مۇمكىنچىلىكى بىلەن تىرىكچىلىك قىلىۋاتىدۇ.رادىئومىز زىيارىتىنى قوبۇل قىلغان قازاقىستان يېزا ئىگىلىكى ئاكادېمىيەسىنىڭ ئاكادېمىكى، پروفېسسور مەسىمجان ۋىلەموف ئەپەندى يېزا يەرلىرىدە بىخەتەرلىك چارىلىرى ۋاقتىدا قوللىنىلغانلىقتىن كورونا ۋىرۇسىنىڭ تارقىلىشىنىڭمۇ تۆۋەن ئىكەنلىكىنى، يېزا ئىشلىرىنى ئۆز ۋاقتىدا باشلاشنىڭ مۇھىملىقىنى ئوتتۇرىغا قويۇپ، مۇنداق دېدى: ھازىر چاپسان پىشىدىغان كارتوشكا ياڭيۇ، كاپۇستا، تەرخەمەك ۋە باشقىمۇ مەھسۇلاتلارنى شەھەرلەرگە يەتكۈزۈشنى، چەتئەللەرگە چىقىرىشنى ئويلىشىۋاتىدۇ. ئەمما چېگرالار يېپىق بولغاچقا، ئۇلارنى پىشقاندىن كېيىن قەيەرگە ساتىمىز دېگەن نەرسە چوڭ مەسىلە بولۇۋاتىدۇ. بۇنى يېزا ئىگىلىكى مىنىستىرلىقى دۇرۇس ھەل قىلسا دەيمەن. ياز كېلىۋاتىدۇ. يازدا ۋىرۇسنىڭ تارقىلىشى تۆۋەن بولىدۇ. بىراق شۇنداقتىمۇ ئۇنىڭ خەۋپى بار.ئاكادېمىك مەسىمجان ۋېلەموف يېزا ئىگىلىكى ئالدىدا تۇرۇۋاتقان مەسىلىلەرنى خەلققە ۋاقتىدا چۈشەندۈرۈشنىڭ مۇھىملىقىنى، كۆپلىگەن مەسىلىلەرنى ھۆكۈمەت ھەم تېگىشلىك ئورگانلارنىڭ بىرلىشىپ ھەل قىلىش زۆرۈرلۈكىنى ئىلگىرى سۈردى.ئىگىلىنىشىچە، ئالمۇتا شەھىرى ۋە ئالمۇتا ۋىلايىتىدە ئۇيغۇر بالىلىرى ئانا تىلىدا بىلىم ئالىدىغان 60 تىن ئوشۇق تازا ئۇيغۇرچە ھەمدە ئارىلاش، يەنى ئۇيغۇر، قازاق ۋە رۇس تىللىق مەكتەپلەر بار ئىكەن. پەۋقۇلئاددە ھالەت ئېلان قىلىنغاندىن كېيىن بارلىق قازاقىستان مەكتەپلىرى ئۆز پائالىيىتىنى قىسقارتىپ، ئوقۇش مۇساپىلىك تەرتىپكە ئۆتكەن. ھازىر ئۇيغۇر تەشكىلاتلىرى، ئۇيغۇر تىلىدا كىتاب نەشر قىلىدىغان نەشرىياتلارمۇ ئۆز ئىشىنى توختاتقان. پەقەت ھۆكۈمەت تەرىپىدىن چىقىدىغان جۇمھۇرىيەتلىك ئۇيغۇر ئاۋازى گېزىتى خادىملىرى ئۆيدە تۇرۇپ ئىشلەپ، گېزىت داۋاملىق نەشر قىلىنماقتا.قازاقىستان ئۇيغۇرلىرىنىڭ كۆپىنچىسى يېزائىگىلىك رايونلىرىغا جايلاشقانلىقى ئۈچۈن ئۇلارنىڭ پەرزەنتلىرىمۇ ئەنە شۇ يېزا ئىگىلىك رايونلىرىدىكى يېزىلاردىكى مەكتەپلەرگە ئورۇنلاشقان. كورونا ۋىرۇسى سەۋەبىدىن بۇ يېزىلاردىكى ئۇيغۇر مەكتەپلىرىنىڭ ئوقۇئوقۇتۇش ئىشلىرىمۇ كۆپ مەسىلىلەرگە يولۇققان، يەنى ئىنتېرنېت ئارقىلىق ئوقۇتۇلغاندا يەنە كۆپلىگەن ئائىلىلەر ئىقتىسادىي سەۋەبلەر تۈپەيلىدىن كومپيۇتېر ۋە باشقا تېخنىكىلىق مەسىلىلەرگە يولۇققانلىقى مەلۇم.قازاقىستان ھۆكۈمىتىنىڭ سانلىق مەلۇماتىچە، قازاقىستاندىكى ئۇيغۇرلار 246مىڭدىن ئارتۇق نوپۇسى بىلەن پۈتۈن قازاقىستاندىكى مىللەتلەر قاتارىدا 5ئورۇندا تۇرىدىكەن. ئەمما، ئۇيغۇرلار ئۆزلىرىنىڭ سانىنىڭ بۇنىڭدىن كۆپ ھېسابلايدۇ. ئۇيغۇرلار ئالمۇتا ۋىلايىتىنىڭ ياركەنت شەھىرىدىن تارتىپ ئالمۇتا شەھىرىگە بولغان كەڭ زېمىندا توپلىشىپ ياشايدۇ. بۇ ئۇيغۇرلارنىڭ ئەجدادلىرى بۇرۇندىن تارتىپ، ئەنە شۇ يەتتىسۇدا ياشىغان، خېلى كۆپ قىسمى 18811883يىللىرى چار رۇسىيە ئىلىنى مانجۇلارغا قايتۇرۇپ بەرگەن چاغدىكى كۆچكۆچتە ھازىرقى جايلىرىغا كېلىپ ماكانلاشقان. يەنە بىر قىسىم ئۇيغۇرلار 19551962يىللىرى ئۇيغۇر دىيارىدىن كۆچۈپ كېلىپ ماكانلاشقانىدى. قازاقىستاندىكى ئۇيغۇرلارنىڭ زور كۆپچىلىكى يېزائىگىلىك بىلەن شۇغۇللانسا، شەھەرلەردىكىلىرى ھۆكمەت خىزمەتلىرى، زاۋۇتفابرىكىلار، مائارىپ ساھەسى ۋە ھەر خىل تىجارەت ئىشلىرى بىلەن شۇغۇللىنىدۇ. كورونا ۋىرۇسىنىڭ باشقا ھەر مىللەت خەلقلىرى قاتارىدا بۇ ئۇيغۇرلارنىڭ كۈندىلىك تۇرمۇشىغىمۇ تۈرلۈك ئېغىرچىلىقلارنى ئېلىپ كەلگەنلىكى مەلۇم.
|
بىرقانچە ئالىي مەكتەپلەرنىڭ ئۆزگىچە ئالاھىدىلىككە ئىگە ئوقۇغۇچى قوبۇل قىلىش ئۇقتۇرۇشى20180809 19:11:56 مەنبەسى: شىنجاڭ خەلق رادىيو ئىستانسىسىئەڭ مودا ئوقۇغۇچى قوبۇل قىلىش ئۇقتۇرۇشى؛چىڭخۇا داشۆسىنىڭ 2018 يىللىق يېڭى نۇسخىدىكى ئوقۇغۇچى قوبۇل قىلىش ئۇقتۇرۇشىنى مەكتەپتىكى ئوقۇتقۇچى ئوقۇغۇچىلار بىرلىكتە كۈچ چىقىرىپ پۈتۈنلەي قولدا ئىشلىگەن بولۇپ، بۇ ئوقۇغۇچى قوبۇل قىلىش ئۇقتۇرۇشى ئىنتايىن ئۆزگىچە. ئوقۇغۇچى قوبۇل قىلىش ئۇقتۇرۇشىنى ئاچسا، مەكتەپنىڭ ئىككىنچى دەرۋازىسى قەغەز يۈزىدە ستېرېئولۇق جانلىق نامايەن بولىدۇ. چىڭخۇا داشۆسىنىڭ ئىككىنچى دەرۋازىسى مەكتەپنىڭ شانلىق تارىخىنى گەۋدىلەندۈرۈپلا قالماي، يەنە بۇنىڭدا يېڭى دەۋرگە خاس بىرخىل ئۆزگىچىلىك مۇجەسسەملەنگەن. بۇ خىل ئىنتايىن مودا بولغان ئوقۇغۇچى قوبۇل قىلىش ئۇقتۇرۇشىدا ئىلھام، ئەقىل پاراسەت، ياشلىق ۋە كەلگۈسى ئىپادىلەنگەن.ئەنئەنىگە ۋارىسلىق قىلىنغان ئوقۇغۇچى قوبۇل قىلىش ئۇقتۇرۇشى؛جياڭنەن داشۆسى 2018 يىلى 11 ئايدا مەكتەپ قۇرۇلغانلىقىنىڭ 60 يىللىقىنى كۈتۈۋالىدۇ. كۈتۈۋېلىش تەبرىكلەش ھارپىسىدا، جىياڭنەن داشۆسى مەكتەپ قۇرۇلغانلىقىنىڭ 60 يىللىقىنى خاتىرلەش ئارقا كۆرۈنىش قىلىنغان ئوقۇغۇچى قوبۇل قىلىش ئۇقتۇرۇشىنى ئالاھىدە لايىھەلىدى. بۇنىڭدا سائەت تاختىسى لايىھەسى قوللىنىلغان بولۇپ، جياڭنەن داشۆسىنىڭ ئوقۇغۇچى تەربىيەلەۋاتقىنىغا توپتوغرا 60 يىل بولغانلىقى، ئۆز بۇرچىنى ئۇنتىماي داۋاملىق ئوقۇغۇچى تەربىيىلەيدىغانلىقى ئىپادىلەنگەن. سائەت تاختىسى ئايلانمىسى لاھىيەسىدە جياڭنەن داشۆسىنىڭ مەڭگۈلۈك تەرەققىياتىنى ئىشقا ئاشۇرۇش، ھاياتىي كۈچ ئۇرغۇپ تۇرغان گۈزەل ئارزۇلىرى ئىپادىلەنگەن.زامان ھالقىغان ئوقۇغۇچى قوبۇل قىلىش ئۇقتۇرۇشى؛ئەمەلدارلىق ئىمتىھانى دەۋرىدىكى ئوردا ئىمتىھانىدىن كېيىن، سېرىق قەغەزگە ماقالە يېزىش، يېڭى تەشرىپدارلارنى قوبۇل قىلىش ھەمدە دەرىجىسىنى ئېلان قىلىش ئەينى ۋاقىتتا ئېلان تاختىسى دەپ ئاتالغان بولۇپ، تەشرىپدارلىققا ئىمتىھان بېرىپ ئۆتكەنلەرنى ئالتۇن تاختىغا ئىسمى چىققانلار دەپ ئاتىغان. نەنجىڭ داشۆسىنىڭ ئوقۇغۇچى قوبۇل قىلىش ئۇقتۇرۇشىدا ئەنئەنىۋى مەدەنىيەت مۇجەسسەملەنگەن بولۇپ، قەدىمىي پۇراققا ئىگە ئوقۇغۇچى قوبۇل قىلىش ئۇقتۇرۇشىنى كۆرگەن ھەر بىر ئوقۇغۇچى قەدىمقى زاماننى كۆز ئالدىغا كەلتۈرۈپ، ئۆزىنى خۇددى قەدىمقى زاماندىكى تەشرىپدارلىققا ئىمتىھان بېرىپ ئۆتكەن تالىپلاردەك ھېس قىلىدۇ. شۇنىڭ بىلەن بىرگە ئون نەچچە يىل تىرىشىپ ئۆگىنىپ، ئاخىرى ياخشى مەكتەپكە قوبۇل قىلىندىم، دەپ پەخىرلىنىدۇ.ئەڭ كۆڭۈل قويۇپ لايىھەلەنگەن ئوقۇغۇچى قوبۇل قىلىش ئۇقتۇرۇشى؛تومۇز ئىسسىقتا، شەنشى سىفەن داشۆسىنىڭ پېشقەدەم پروفېسسورلىرى ئۆلچەملىك موي قەلەم بىلەن، ھەر بىر پارچە ئوقۇغۇچى قوبۇل قىلىش ئۇقتۇرۇشىنى ئىنتايىن كۆڭۈل قويۇپ يازدى. بۇ، پۈتۈن مەملىكەتتىكى ئەڭ كۆڭۈل قويۇپ يېزىلغان ئوقۇغۇچى قوبۇل قىلىش ئۇقتۇرۇشى بولۇپ ھېساپلىنىدۇ. ئېلىكترونلۇق مەھسۇلاتنىڭ يېڭىلىنىش بەك تېز بولغان دەۋردە، قەلەم بىلەن خەت يازغاندا خەتلەرنى ئۇنتۇپ قېلىش دائىم كۆرۈلۈپ تۇرىدىغان ئىش. شەنشى سىفەن داشۆسىنىڭ پېشقەدەم پروفېسسورلىرى سىياھنى ئېرىنمەي ئىزىپ، خەتلەرنى چىرايلىق يېزىپ جۇڭگو خەتتاتلىقىنىڭ ئىچكى گۈزەللىكىنى نامايەن قىلغان.قەدىمىيلىك پۇرىقى ئەڭ كۈچلۈك بولغان ئوقۇغۇچى قوبۇل قىلىش ئۇقتۇرۇشى؛بۇ يىل جېجياڭ ئورمانچىلىق داشۆسىنىڭ 2015 يىلىدىن بۇيانقى ئۈچىنچى قېتىم يېڭىدىن قوبۇل قىلىنغان ئوقۇغۇچىلارغا بامبۇكتىن ياسالغان ئوقۇغۇچى قوبۇل قىلىش ئۇقتۇرۇشى ئەۋەتىشى بولۇپ ھېسابلىنىدۇ. بامبۇك قەغەز جېجياڭ ئورمانچىلىق داشۆسىنىڭ ئۆز ئالدىغا تەتقىق قىلىپ ياسىغان بامبۇكنى نېپىز رەندىلەش تېخنىكىسى ئارقىلىق بېسىپ چىقىرىلغان بولۇپ، قەغەزگە ئوخشاش نېپىز ھەمدە قاتلىغىلى بولىدۇ. بۇنىڭدا بامبۇكنىڭ پۇرىقى بار بولۇپ، ئۇقتۇرۇش يۈزىدىكى مەكتەپ مەنزىرىسىدىن ھوزۇرلانغىلى بولىدۇ. بۇ، جېجياڭ ئورمانچىلىق داشۆسىنىڭ كەلگۈسىدىكى ھەربىر دېھقانچىلىق ۋە ئورمانچىلىق بىلەن شۇغۇللىنىدىغان ئوقۇغۇچىلار ئۈچۈن تەييارلىغان سەنئەتلىك سوۋغىتى.ئوقۇغۇچى قوبۇل قىلىش ئۇقتۇرۇشىغا مەكتەپنىڭ ئوقۇغۇچى تەربىيەلەش ئىدىيەسى، ئىلىم تەھسىل قىلىش ئالاھىدىلىكى ۋە ئۇزاق تارىخى مۇجەسسەملەنگەن بولۇپ، ئالىي مەكتەپلەرنىڭ ئۆزگىچە بولغان مەكتەپ مەدەنىيىتىنى نامايەن قىلىشنىڭ باشلىنىشى. ئوقۇغۇچى قوبۇل قىلىش ئۇقتۇرۇشى بولسا ئوقۇغۇچىلارنىڭ شۇنچە كۆپ يىللاردىن بۇيانقى ئەجرىگە قايتۇرۇلغان جاۋاب. سىزنىڭ ئوقۇغۇچى قوبۇل قىلىش ئۇقتۇرۇشىنى قولىڭىزغا ئالغان ۋاقىتتىكى كەيپىياتىڭىز ئېسىڭىزدىمۇ؟
|
لوندوننىڭ مەركىزىدە ئۇيغۇر ناخشامۇزىكىسى ياڭرىدى ئۇيغۇرسەنئەتكارلار ئۇيغۇر سەنئىتىنى نامايان قىلماقتا. ئەنگىلىيە ئۇيغۇر جەمىيىتى رەسىمىئۆتكەن ھەپتىنىڭ شەنبە ۋە يەكشەنبە كۈنلىرى خەلقارالىق پانالانغۇچىلار كۈنى مۇناسىۋىتى بىلەن ئەنگىلىيىنىڭ پايتەختى لوندوندا ھەر قايسى مىللەتلەرنىڭ خاتىرىلەش كۈنى بولۇپ ئۆتتى. ئەنگىلىيىدىكى ئۇيغۇر جەمىيىتى ۋەكىللىرى، ئۇيغۇر سەنەت ئۆمىكى تەكلىپ قىلىپ بۇ پائالىيەتتە تاللانغان ئۇيغۇر ناخشائۇسۇللىرىنى تاماشىبىنلارغا كۆرسەتكەن. شۇنداقلا ئۇيغۇرلارنى تونۇتقان كىتابچىلارنى تارقاتقان. ئۇيگۇر خەلق ناخشىلىرىدىن گۈلمەرەم، مۇدەنخان، قاپقارا قوي كۆزلۈگۈم، داۋانچىڭ قاتارلىق ناخشىلىرى تاماشىبىنلارنىڭ قىزغىن ئالقىشىغا ئېرىشتى.بۇ مۇناسىۋەت بىلەن تۈركىيىنىڭ ئەنقەرە شەھرىدە تۇرۇشلۇق ئىختىيارى مۇخبىرىمىز ئەركىن تارىم ئەنگىلىيىنىڭ پايتەختى لوندوندىكى پائالىيەت مەركىزىگە تېلېفون قىلىپ، ئەنگىلىيە ئۇيغۇر جەمىيىتى باشلىقى ئىليار پەخىردىن ئەپەندى ۋە بۇ پائالىيەتكە قاتناشقان ئۇيغۇرلار بىلەن سۆھبەتلەشتى.بۇ ھەقتىكى تەپسىلىي مەلۇماتلارنى، ئىختىيارى مۇخبىرىمىز ئەركىن تارىمنىڭ ئەنگىلىيە ئۇيغۇر جەمىيىتى باشلىقى ئىليار پەخىردىن ئەپەندى بىلەن ئۆتكۈزگەن سۆھبىتىدىن ئاڭلاڭ.نورۋىگىيىدە ئۇيغۇر كۈنى پائالىيىتى ئۆتكۈزۈلدىقىرغىزىستاندا ئۇيغۇر مەدەنىي مائارىپ مەركىزى قۇرۇلدى
|
قۇرىلىس سالاسىندا قولجەتىمدى تۇرعىن ءۇي سالۋ وتە ماڭىزدى. ەلباسى قابىلداعان نۇرلى جەر مەملەكەتتىك باعدارلاماسىنا سايكەس جىل سايىن مىڭداعان وتباسى كوپتەن كۇتكەن باسپانالارىن الادى. مەملەكەت باسشىسىنىڭ تاپسىرماسى بويىنشا بيىل قولجەتىمدى تۇرعىن ءۇي قۇرىلىسىنىڭ كولەمى ءۇش ەسە ءوستى، بۇل 8 مىڭنان استام پاتەر: ساتىپ الۋ قۇقىعىنسىز جالعا بەرىلەتىن تۇرعىن ءۇي جانە تۇرعىن ءۇي كەزەگىندە تۇرعان تۇرعىنۇيقۇرىلىسجيناقبانكىنىڭ سالىمشىلارى. پاتەرلەردى كەزەككە سايكەس ۇلەستىرەمىز. الەۋمەتتىك تۇرعىن ءۇي الەۋمەتتىك وسال ساناتقا ارنالعان، بۇل ەرەكشە قاجەتتىلىكتەرى بار بالالاردى تاربيەلەپ وتىرعان انالار، جەتىم بالالار، تولىق ەمەس وتباسىلار، زەينەتكەرلەر، ۇوس ارداگەرلەرى، كوپبالالى وتباسىلار جانە ت.ب. كەلەسى اپتانىڭ سوڭىندا تاعى مىڭ الەۋمەتتىك پاتەردى تاپسىرامىز، دەدى قالا اكىمى التاي كولگىنوۆ.سونىمەن قاتار ول قازاقستاندىق يپوتەكالىق كومپانياسىمەن بىرگە قولجەتىمدى باسپانا الۋشىلار ساناتى كەڭەيتىلگەنىن اتاپ ءوتتى.وسى باعدارلاما بويىنشا الەۋمەتتىك قىزمەتكەرلەر، مەديتسينا قىزمەتكەرلەرى، مۇعالىمدەر، پوليتسەيلەر، مادەنيەت جانە سپورت قىزمەتكەرلەرى پاتەر الۋعا ءوتىنىش بەرە الادى. اپتاپ ىستىققا، جاڭبىر مەن ايازعا قاراماي جۇمىس ىستەيتىن قۇرىلىسشىلارىمىزعا ەرەكشە العىس ايتامىز. ارقايسىڭىزعا اماندىق، دەنساۋلىق جانە تابىس تىلەيمىن. قونىس تويلارىڭىز قۇتتى بولسىن! دەدى ەلوردا اكىمى.تۇرعىنۇيقۇرىلىسجيناقبانكى اق باسقارما توراعاسى ءلاززات يبراگيموۆا بيىل سوڭعى 8 ايدا 5 مىڭ بانك سالىمشىسى ءوز ۇيلەرىن العانىن جەتكىزدى.
|
ترامپ جانە امەريكالىق فۋتبول: تەكەتىرەس نەمەن تىنادى؟وسىدان ءۇش اپتا بۇرىن اقش پرەزيدەنتى دونالد ترامپ مەملەكەتتىك ءانۇراننىڭ ورىندالۋى كەزىندە تىزەرلەگەن امەريكالىق فۋتبول ويىنشىلارىن قاتاڭ سىنعا الىپ ۇلكەن ءبىر داۋ باستاعان بولاتىن. پرەزيدەنتكە قارسىلىق رەتىندە تىزەرلەۋشىلەر سانى ارتا ءتۇسىپ، ەكى جاقتىڭ ءبىرىنءبىرى ايىپتاۋى كوبەيە ءتۇستى. تابيعي اپاتتار مەن لاس ۆەگاستاعى اتىس بۇل داۋدى ۇمىتتىرعانداي بولعان ەدى، بىراق بۇرناعى كۇنى ترامپ مىرزا ۇلتتىق فۋبول ليگاسىنا شۇيلىگۋىن قايتا باستادى. ءدال وسى ارادا كوميسسارى گۋدەللدىڭ ەلدەگى 32 فۋتبول كلۋبىنىڭ باسشىلارىنا ترامپتىڭ تالابىن ورىنداۋ جونىندەگى قۇپيا حاتى ينتەرنەتتى شارلاپ كەتتى. وسىلايشا ترامپ پەن اراسىنداعى داۋ مەن جانكۇيەرلەردىڭ داۋىنا اينالۋ قاۋپى پايدا بولدى. ترامپ جاقتاستارى مەن كەيبىر ساراپشىلار مۇنى ساياسي جەڭىس دەپ باعالاۋدا. ءبىر قاراعاندا بولماشى تالاستارتىس بولىپ كورىنگەن بۇل وقيعا نە سەبەپتەن بۇكىلحالىقتىق تاقىرىپقا اينالا كەتتى؟ ترامپ مىرزا بۇل ارقىلى نەنى كوزدەدى؟ ارنايى جاسالعان امال دەپ ايتا الامىز با؟ وسى ءتۇيىندى تارقاتىپ كورەلىك.الاباما شتاتىندا ليۋتەر سترەيندجدى قولداۋعا ارنالعان ءىسشارادا دونالد ترامپ ءسوز سويلەۋدە سۋرەت: سوڭعى جىلدارى امەريكالىق فۋتبولدىڭ كەيبىر ويىنشىلارى ماتچ الدىنداعى مەملەكەتتىك ءانۇراننىڭ ورىندالۋى كەزىندە تىزەرلەۋ ارقىلى اقشتاعى ناسىلدىك جانە قۇقىقتىق ادىلەتسىزدىككە دەگەن قارسىلىقتارىن بىلدىرەتىن بولعان. سول فۋتبولشىلار ءۇش اپتا بۇرىن پرەزيدەنت ترامپتىڭ نىساناسىنا ىلىكتى. سەناتورلىققا ۇمىتكەر رەسپۋبليكالىق ليۋتەر سترەيندجدى قولداۋعا ارنالعان ءىسشارادا ترامپ پاتريوتتىق سەزىمنەن جۇرداي فۋبولشىلاردى ءيتتىڭ بالالارى دەپ اتاپ، قوعامدىق رەزونانس تۋدىردى. ودان كەيىن بەس كۇن قاتارىنان سپورتشىلاردى سىناپمىنەۋ ترامپتىڭ سۇيىكتى الەۋمەتتىك جەلىسى تۆيتتەردە جالعاستى. كەشە سول شابۋىل قايتا جانداندى.قىركۇيەكتىڭ سوڭىنداعى تۆيتتەرىنىڭ بىرىندە ترامپ مىرزا مەملەكەتتىك ءانۇران ويناعاندا بارلىق ويىنشىلاردى تىك تۇرىپ قۇرمەت كورسەتۋگە مىندەتتەيتىن ەرەجە قابىلداۋ كەرەك، دەگەن ويىن ءبىلدىردى. ءۇش كۇننەن سوڭ داللاس كوۆبويلارى مەن اريزونا كاردينالدارى اراسىنداعى ويىندا تەحاستىق ويىنشىلار ءانۇران باستالعانعا دەيىن تىزەرلەپ تۇرىپ، مەملەكەتتىك گيمن قوسىلعاندا تۇرەگەلىپ، قولتىقتاسىپ تۇرىپ تىڭدادى. وسى ءبىر ءساتتى ترامپ كەزەكتى تۆيتىندە ۇلكەن پروگرەسس دەپ اتادى. كەشەگى كوميسسارى گۋدەللدىڭ حاتى دا ترامپتىڭ ۇپايىن تۇگەلدەگەندەي بولدى. الايدا دەموكراتتار مەن رەسپۋبليكالىقتار، مەديا بەلسەندىلەرى جانە سپورتشىلار مەن جانكۇيەرلەر بۇل تارتىسقا سان ءتۇرلى باعا بەرۋدە. بىرەۋلەرى ترامپتىڭ پاتريوتيزمگە شاقىرعان قادامىن قولداپ جاتسا، ەكىنشىلەرى اقش پرەزيدەنتىنىڭ ەلدى بىرىكتىرۋدىڭ ورنىنا ىرىتكى سالىپ، حالىقتى ءوزارا جاۋلاستىرۋدا دەپ ايىپتاۋدا. ويىنشىلارى كومانداسىنا قارسى ويىن الدىندا ءانۇران باستالعانعا دەيىن تىزە بۇگىپ وتىرۋدا. سۋرەت: اڭداماي تۆيت جازعان...امەريكالىق فۋتبول اقش ازاماتتارى ءۇشىن قاتارداعى بۇقارالىق سپورت ءتۇرى ەمەس. ول امەريكالىق مادەنيەتتىڭ اينىماس بولشەگى. ول امەريكالىق وتباسى قۇندىلىقتارىنىڭ ءبىر ەلەمەنتى. ودان قالسا، سوڭعى جىلدارى امەريكالىق فۋتبول كەيبىر سپورتشىلار ءۇشىن ساياسي قارسىلىقتى ءبىلدىرۋدىڭ ءتيىمدى تاسىلىنە اينالىپ كەلەدى. بۇل ادىسكە كوبىنە قارا ءناسىلدى فۋتبولشىلار ءجيى جۇگىنەدى. ولار وسى ارقىلى جۇرتشىلىق نازارىن ەلدەگى الەۋمەتتىك، ناسىلدىك جانە قۇقىقتىق ادىلەتسىزدىك ماسەلەلەرىنە اۋدارۋعا تىرىسۋدا. بۇل فۋتبولشىلاردىڭ كونستيتۋتسيالىق قۇقىعى. ياعني، ولار ساياسي قارسىلىقتى ءتۇرلى بەيبىت فورمادا بىلدىرۋگە كەپىل بەرەتىن اقش كونستيتۋتسياسىنداعى ءبىرىنشى تولىقتىرۋدى پايدالانۋدا. دەسە دە، بۇل ارەكەتتى فۋتبول جانكۇيەرلەرى مەن امەريكالىقتار ءوز قۇندىلىقتارىنا سۇيەنىپ ءتۇرلى باعالاپ كەلەدى.سوڭعى ءۇش اپتادا پرەزيدەنت ترامپتىڭ ارقاسىندا ساياسي قارسىلىقتىڭ بۇل ءتۇرى جاڭاشا سيپات پەن مازمۇنعا يە بولا باستادى. اقش پرەزيدەنتى كلۋب يەلەرىنە، باسشىلارىنا جانە ميلليونداعان جانكۇيەرگە فۋتبولشىلاردىڭ ارەكەتىن مۇلدەم ماقۇلدامايتىنىن ءبىلدىرۋ ارقىلى امەريكالىق فۋتبول قاۋىمىن وزىنە قارسى بىرىگۋگە يتەرمەلەدى. ماسەلەن، ەگەر ترامپ شۇيلىككەنگە دەيىنگى اپتالاردا ويىن الدىندا ءانۇران ويناعان كەزدە 56 ويىنشى عانا تىزە بۇكسە، تۆيتتەردەگى شابۋىلداردان كەيىن پاتريوتيزمگە جات تاسىلگە 200گە جۋىق فۋتبولشى جۇگىنگەن. ترامپتىڭ ارەكەتىن ايىپتاۋشىلاردىڭ قاتارىندا پرەزيدەنتتى جەكە تانيتىن كومانداسىنىڭ بەلدى ويىنشىسى توم برەدي دە بار. سونىمەن قاتار، 100دەن استام فۋتبول جاتتىقتىرۋشىلارى دا ءوز شاكىرتتەرىنىڭ ساياسي قارسىلىق كورسەتۋىن قولداعان.دەگەنمەن، گۋدۋەللدىڭ كەشەگى حاتى ترامپ پەن ونىڭ جاقتاستارىنا ساياسي جەڭىس اۋىلىن جاقىنداتقاندايت اسەر قالدىردى. امەريكالىق فۋتبول بيزنەسمەن ترامپ پرەزيدەنت اتانعانعا دەيىن اقشتا ميلليونداردىڭ سۇيىكتى ويىنى بولعان جانە ول بيلىكتەن كەتكەننەن كەيىن دە امەريكالىقتاردى بىرىكتىرۋشى ويىنداردىڭ ءبىرى بولىپ قالا بەرمەك. سوعان قاراماستان ترامپ ءوز قولداۋشىلارىنىڭ تامىرىن فۋتبولشىلاردى پاتريوتيزمگە شاقىرۋ ارقىلى باسىپ كورۋدى كوزدەسە كەرەكءتى.قارا ءناسىلدى فۋتبول 49 كومانداسىنىڭ ويىنشىلارى ەريك رەيد پەن كولين كاپەرنيك كومانداسىنا قارسى ويىن الدىندا اقش ءانۇرانى ويناپ جاتقان كەزدە تىزە بۇگىپ وتىر. 1 قىركۇيەك، 2016 ج. سان ديەگو، كاليفورنيا. سۋرەت: ءالى كۇنگە دەيىن اقشتا ناسىلدىك تەڭسىزدىك ءوز ماڭىزدىلىعىن جوعالتپاي كەلەدى. ناسىلدىك ماسەلە سپورتتى دا اينالىپ وتكەن ەمەس. ويىنشىلارىنىڭ 70 پايىزى افروامەريكالىقتاردان تۇراتىن امەريكالىق فۋتبولدى قارا ناسىلدىلەر ويىنى دەسە دە بولادى. ءانۇراندى تىزە بۇگىپ تۇرىپ تىڭداۋ ساياسي قارسىلىقتىڭ ءتاسىلى رەتىندە 2016 جىلى سانفرانتسيسكونىڭ 49 كومانداسىنىڭ قارا ءناسىلدى قورعاۋشىسى كولين كاپەرنيكتەن باستاۋ العان. وسى ۋاقىتقا دەيىن قارسىلىعىن تىزە بۇگۋ ارقىلى ءبىلدىرىپ كەلە جاتقان سپورتشىلاردىڭ باسىم كوپشىلىگى دە افروامەريكالىق فۋتبولشىلار. ونىڭ ۇستىنە قارا ناسىلدەرگە قاتىستى قۇقىقتىق ادىلەتتىلىكتى كوزدەيتىن قوزعالىسىنىڭ ءوز ءىسقيمىلدارىن كاپەرنيك سەكىلدى تانىمال فۋتبولشىلارمەن بايلانىستىرۋى بۇل ساياسي قارسىلىق فورماسىن اقش قوعامىندا افروامەريكالىقتاردىڭ ءتاسىلى رەتىندە باعالايتىن ويدى قالىپتاستىرىپ كەلەدى.وسى ورايدا، ەلدە ناسىلشىلدىكپەن كۇرەس تۋرالى تارتىس قىزىپ تۇرعاندا ءاربىر ءتۆيتى قوعامدىق داۋ تۋدىراتىن ترامپتىڭ قارا ءناسىلدى فۋتبولشىلارعا سىن بوراتۋىن كەزدەيسوق دەۋگە كەلمەيدى. ياعني، سپورتشىلارعا ءتيىسۋ ناسىلگە قاتىستى ماسەلەلەردى قوزعايتىنىن ەسەپكە الىپ جاسالعان قادام.اش بالا توق بالامەن وينايدى 49 پەن كوماندالارى اراسىنداعى ويىن كەزىندە كولين كاپەرنيككتىڭ ءانۇران كەزىندە تىزە بۇگۋىن ايىپتايتىن قاعاز ۇستاعان سانفرانتسيسكولىق كوماندانىڭ فاناتى. 1 قىركۇيەك، 2016 ج. سان ديەگو، كاليفورنيا. سۋرەت: امەريكالىق فۋتبول ويىنشىلارىنىڭ ميلليونداپ تابىس تاباتىنى ەشكىمگە جاسىرىن ەمەس. تابىسى قانشا جوعارى بولسا دا فۋتبولشىلاردىڭ وزگە امەريكالىقتار سەكىلدى زاڭ اياسىندا ساياسي نارازىلىعىن بىلدىرۋگە قۇقىقتارى بار. دەگەنمەن، ولاردىڭ اقش ءانۇرانى ويناعاندا تىزە بۇگۋ ارقىلى ادىلەتسىزدىكتەرگە قارسىلىق ءبىلدىرۋىن ۇناتپاۋشىلاردىڭ اراسىندا ەرىككەن قارا ءناسىلدى بايلاردىڭ ءىسارەكەتى دەگەن وي باسىم. وسى تۇستا ترامپ قارا ءناسىلدى باي امەريكالىق ويىنشىلاردان انۇرانعا قۇرمەت كورسەتۋدى تالاپ ەتۋ تاكتيكاسىن ءوز جاقتاستارى مەن قارسىلاستارىنىڭ اراسىندا ءبىز جانە ولار دەپ ءبولىنۋدى ورشىتۋگە وتە ءتيىمدى قولداندى دەسە بولادى.ترامپتىڭ ءوزى ميللياردەر ەكەندىگىنە قاراماستان، 2016 جىلعى پرەزيدەنتتىك سايلاۋدا ەلدەگى بار پروبلەماعا ۆاشينگتونداعى جەمقورلىققا بەلشەسىنەن باتقان ساياساتكەرلەردى كىنالاۋ ارقىلى كەدەي سايلاۋشىلاردىڭ قولداۋىنا يە بولعانىن ەستەن شىعارماۋىمىز كەرەك. ءتۇرلى الەۋمەتتىك ساۋالنامالار كورسەتكەندەي، جوعارى ءبىلىمى جوق جانە الەۋمەتتىك جاعدايى تومەن سايلاۋشىلاردىڭ ترامپقا دەگەن كوڭىلدەرى ءالى سۋي قويماعان. سوندىقتان دا، ترامپتىڭ ەلەكتوراتى الدىندا ۆاشينگتونداعى ساياسي يستەبليشمەنتكە ەش قاتىسى جوق قۇتقارۋشى وبرازىن كۇشەيتۋ ءۇشىن دايىن نىسانانى باي ويىنشىلارىن كوزدەۋى بەكەر ەمەس. ياعني، ترامپ ەلدەگى ەڭ باي سپورت ليگاسى مەن باقۋاتتى فۋتبولشىلاردىڭ قاراپايىم حالىقتىڭ ومىرىنەن بەيحابار جانە ولاردىڭ ەل استاناسىندا بۇرىننان جۇرگەن ساياساتكەرلەردەن ەش ايىرماشىلىعى جوق دەپ كورسەتىپ، تاعى ءبىر ەرەكشەلەنگىسى كەلدى.اق ۇيدەن اۋلاق..!پرەزدەنت ترامپ اق ۇيدەگى جۇمىس كابينەتىندە تەلەفونمەن سويلەسىپ وتىرىپ، باس بارماعىن جوعارى كوتەرۋدە. سۋرەت: وسى ۋاقىتقا دەيىن ترامپ اكىمشىلىگى مەن كونگرەستىڭ ەكى پالاتاسىندا دا باسىمدىققا يە رەسپۋبليكالىقتار ايتارلىقتاي زاڭنامالىق جەڭىسكە قول جەتكىزە المادى. ماسەلەن، ولار سوڭعى جەتى جىل بويى وباماكەيردى بيلىككە قول جەتكىزگەن كۇنى الىپ تاستايمىز دەگەن ۋادەلەرىن ءوزارا كەلىسىمگە كەلە الماي، ءالى ورىنداعان جوق. ودان قالسا بيزنەس پەن ازاماتتارعا ۇلكەن سالىقتىق جەڭىلدىكتەردى كوزدەيتىن سالىق رەفورماسىنىڭ جاقىن ارادا ىسكە اسۋى ەكىتالاي. كەشەگى شابۋىلىندا ترامپ مىرزانىڭ ءبىر ءتۆيتىن پايدالانىپ كەلگەن سالىقتىق جەڭىلدىكتەرمەن بايلانىستىرۋى بەكەر ەمەس. ياعني، بۇل جەردە كونگرەسستە سالىق رەفورماسى ماسەلەلەرى بويىنشا ءوزارا قىرىقپىشاق بولىپ جاتقان رەسپۋبليكالىقتاردى كوپشىلىك نازارىنان تاسالاۋ، ءارى ءدال قازىر ترامپتىڭ جالعىز ءۇمىتى بولىپ تۇرعان زاڭ جوباسىنا قولداۋدى كۇشەيتۋ كوزدەلۋى مۇمكىن.وعان وتكەن اپتالارداعى كرەملدىڭ اقشتاعى 2016 جىلعى پرەزيدەنتتىك سايلاۋعا ارالاسۋى بويىنشا ءجۇرىپ جاتقان زەرتتەۋدىڭ كۇشەيۋىن، پرەزيدەنتتىڭ كۇيەۋ بالاسى دجارەد كۋشنەر مەن قىزى يۆانكا ترامپتىڭ اق ۇيدەگى قىزمەتتەرىندە جەكە ەلەكتروندى پوشتاسىن قولدانعانى تۋرالى اقپاراتتىڭ كوپشىلىك نازارىنا ىلىگۋىن، لاسۆەگاستاعى قاندى شابۋىلدىڭ قارۋدى باقىلاۋدى كۇشەيتۋ تۋرالى بۇكىلحالىقتىق پىكىرتالاستى قوسىڭىز. باسقاشا ايتقاندا، ءدال قازىر سايلاۋالدى ۋادەلەرىن ورىنداماعان جانە جاڭا پروبلەمالارعا تاپ بولعان ترامپ ءۇشىن مەديا مەن حالىق نازارىن اۋلاۋ ءۇشىن تۆيتتەرگە جۇگىنۋدەن باسقا ءتيىمدى جول بولماي تۇر.وسىلايشا، ترامپتىڭ ۇنەمى حالىق نازارىنداعى مەن ونىڭ ويىنشىلارىنا شۇيلىگۋى مەديا مەن حالىققا اق ءۇيدىڭ اۋلاسىنان ارى ويناڭدار دەگەنگە سايادى. ول ماقساتىنا اق ءۇي يەسى ءۇش اپتا بۇرىنعى ءبىرىنشى شابۋىلىندا تولىقتاي جەتتى دەۋگە بولادى. ماسەلەن، 24 قىركۇيەك كۇنى ترامپتىڭ فۋتبولشىلارعا شابۋىلى نيۋيورك تايمس جانە ۆاشينگتون پوست سەكىلدى بەلدى باسىلىمداردىڭ جانە ، جانە سەكىلدى تەلەارنالاردىڭ باستى تاقىرىبىنا اينالدى.ساياسي جانە مەملەكەتتىك قىزمەتتە تاجىريبەسى ماردىمسىز بولعانىمەن، ترامپ مىرزا كوپشىلىكتىڭ پسيحولوگياسىن وتە جاقسى تۇسىنەدى. وعان قوسا، اقش پرەزيدەنتى اكىمشىلىگى جەتەكشىلىگىنە گەنەرال كەللي كەلگەلى بەرى ترامپ كومانداسىنىڭ تاجىريبەسىزدىگىنەن تۋىندايتىن قاتەلىكتەر ءبىرشاما ازايدى. ەگەر ترامپ اكىمشىلىگى مەن كونگرەستەگى رەسپۋبليكالىقتاردىڭ ساياسي ۇپاي جيناۋداعى ساتسىزدىكتەرىن ەسەپكە الساق، بۇقارانىڭ كوڭىلىن باسقا دۇنيەلەرگە اۋدارۋدا بۇل شۇيلىگۋ ءساتتى شىقتى. دەگەنمەن، ءدى نىساناعا الۋدىڭ ۇزاق مەرزىمدى سالدارىن ترامپتىڭ ساياسي كوممۋنيكاتسيا بويىنشا كەڭەسشىلەرى ماڭىزدى دەپ ساناماعان ءتارىزدى.امەريكالىق فۋتبولدىڭ اتالاتىن بيىلعى فينالدىق ويىنىن تىكەلەي ەفيردە 111،3 ملن استام ادام تاماشالادى. فۋتبولدىڭ حالىقتى بىرىكتىرۋشى ءرولى ءار ماۋسىم سايىن ارتىپ كەلەدى. ترامپ ويىنشىلارىمەن ەرەگىسەمىن دەپ ءوزىن جىلدار بويى ەلدى بىرىكتىرىپ، امەريكالىق قۇندىلىقتاردى ناسيحاتتاپ وتىرعان امەريكالىق فۋتبول اتتى يدەولوگيالىق قۇرالعا قارسى قويۋدا. ساياسي كوممۋنيكاتسيا تۇرعىسىنان اقش پرەزيدەنتىنىڭ بۇل تاكتيكاسى كۇندەردىڭ كۇنىندە وزىنە قارسى ويناۋى ابدەن مۇمكىن.
|
قارمۇز قۇرسانعان قارلى دالادا دۇلەي بورانمەن كۇرەس جۇرگىزۋ اۋىل جاڭالىقتارى باش بەت تارباعاتاي اقپارات تورابى 3.2قارمۇز قۇرسانعان قارلى دالادا دۇلەي بورانمەن كۇرەس جۇرگىزۋجولدانعان ۋاقىتى : 2019212 12:19:48شينجياڭداعى سايتان جەل وتىندەگى تەمىر جول جۇمىسشىلارىنىڭ كوكتەم مەرەكەسىندە تاپجىلماي قىزمەت ىستەۋى جايلى2ايدىڭ 8كۇنى شينحۋا اگەنتتىگىنىڭ ۇرىمجىدەن بەرگەن حابارى، ءتىلشى سۇن شاۋشيۇڭ، امان حابارلايدى. اي جارىق، جۇلدىز سيرەگەن، تاڭعى اياز بەت قاريدى. ءبىر رەلستى موتورمەن جۇرەتىن اربا شىراعىن جاعىپ، قارامايلىدان شاۋەشەكتى بەتكە الىپ باياۋ جىلجىپ بارادى. اربا استىنا توسەلگەن رەلس بيىل جازدا جاپپاي تۇتاستىرىلىپ، پايدالانۋعا بەرۋدى جوسپارلاعان، كەزەكتە قامال الۋ كەزەڭىنە وتكەن قارامايلىشاۋەشەك تەمىر جولى. جۇمىس جۇرگىزۋ بولەگى دۇنيە جۇزىنە تانىمالى قارلى بوراندى، اپات رايونى بولعان مايتاس بولەگىنە تۋرا كەلگەن، ەكى ايدان ارتىق ۋاقىتتان بەرى رەلس ارباسى ۇزدىكسىز وسى اراعا جۇمىسشىلاردى تاسىمالداۋمەن ابىگەرلىككە تۇسۋدە.60 شارشى مەتر كەلەتىن ۆاگون ىشىندە باستارىنا ۇسىكتەن ساقتايتىن مالاقاي، ۇستىنە ماقتالى شاپانسىم كيگەن 24 ازامات وتىر، ولاردىڭ باسىم كوپ ساندىسى شانشي، چيڭحاي، گانسۋ سياقتى باتىس ولكەلەردەن كەلگەن جۇڭگو تەمىر جول ءبىرىنشى مەكەمەسىنىڭ رەلس جاتقىزۋشى جۇمىسشىلارى، قولدارىنداعى قولفوندارى بەتتەرىنە جارىق شاشىپ كەلەدى، ولاردىڭ كەيبىرى قولفونىمەن اعىمداعى ىستەرگە نازار اۋدارسا، كەيبىرى قىزىقتى كەسكىندەردى تاماشالاۋدا، ال كەيبىرى وتباسىنداعىلارىمەن قىزۋ اڭگىمەگە كىرىسكەن... ولار قولفوندارىمەن ءتۇرلى قاجەتىن قاناعاتتاندىرۋمەن بىرگە، ءار ۋاقىت اۋا رايىنداعى وزگەرىستەرگە باسا نازار اۋدارىپ كەلەدى.قۇرىلىس جۇرگىزەتىن ورىن مايتاس جىلىنا ورتا ەسەپپەن 8 بالدان جوعارى بوراندى كۇنى 180 كۇننەن اساتىن سايتان جەل ءوتى بولعاندىقتان. بىرنەشە كۇننەن بەرگى سۋىق اعىس تۋرالى ينفورماتسيالاردىڭ كوبەيۋى اترەت باستىعى بولعان يە حۇيدىڭ اۋىلىنا بولعان ساعىنىشىن ءبىر شەتكە قايىرىپ قويدى، 20 جىلدان استام رەلس جاتقىزۋ تاجىريبەسىنە يە، كەزىندە دۇنيە جۇزىندەگى تەڭىز دەڭگەيىنەن ەڭ بيىك تەمىر جول چيڭحايشيزاڭ تەمىر جولىن سالۋعا قاتىناسقان ونى مايتاستىڭ دۇلەي بورانى ءالسىنءالى مازالاپ كوڭىلىن ابىرجىتىپ كەلەدى.ويلاعانىنداي رەلستى اربا جەل وتىنە بارماستان اق تۇنەك بوران قۇتىرىنا ايباتىنا ءمىندى. لەزدە جەركوكتى الايدۇلەي بوران ۇشىرعان قار، مۇز، تاس تۇيىرشىكتەرى بۇركەدى، جول تاعانىنىڭ ەكى شەتىندەگى قوسالقى جول لەزدە قار استىندا قالىپ، ۇيتقىعان قار رەلستى كومىپ تاستاعاندىقتان، رەلستى اربانىڭ ىلگەرىلەۋى قيىنعا سوقتى.تەحنيكالىق ولشەۋگە جاۋاپتى بولعان لۇي فاني ەكى ادامدى ەرتىپ،تەڭسەلىپ تۇرعان ەسىكتى كۇشپەن اشىپ،قايراتتانا بورانعا قارسى اتتاندى،قولىنا العان جەل كۇشىن ولشەۋ اسپابى بوران جىلدامدىعىنىڭ سەكۋندىنا 20.4 مەتر بولىپ، 8 بالعا جەتكەندىگىن كورسەتىپ تۇر، جەل كۇشى 6 بالدان اسىپ كەتكەندە قۇرىلىس جۇرگىزۋدىڭ حاۋىپسىزدىك بەلگىلەمەسىنە ۇيلەسپەي، جۇمىسشىلاردىڭ ومىرىنە حاۋىپ تونەدى ەكەن. ۇعىسۋعا قاراعاندا، ءار جىلى وسى مەزگىلدە قارلى بوران وتە كۇشتى بولادى ەكەن.وسى كەزدە ءبىر جۇمىسشى كوككە قاراپ: قانداي قيىنشىلىق بولسادا قورىقپايمىز دەپ ايعاي سالدى. ول وسىلايشا قارلى بوراندى اۋا رايىنا بولعان ءوزىنىڭ شاراسىزدىعىن تەك ايعايمەن بىلدىرگەن ەدى.وسىدان سوڭ، ۆاگون ءىشى ۇزاق تىنىشتىققا شومدى. جۇمىسشى داڭ جيانحۋ: كوپشىلىك كوكتەم مەرەكەسىندە دە قىزمەت ورنىنان تاپجىلماي، باسقا اۋىلدان كوبىرەك ناتيجە جاراتساق دەپ بەلدەرىن بەكەم بۋىنعان ەدى دەپ تۇسىنىك جاسادى.كۇن شىعىستان بىرتىندەپ كوتەرىلدى، جۇمىسشىلار توڭازىتقىشتىڭ ىشىندەگى شىراقتاي جارىعى عانا بار، جىلۋى جوق دەپ كۇلكىگە اينالدىرعانىمەن، كۇننىڭ كوزى جەل ءوتىنىڭ سايتانىن ماۋجىراتقانداي بولدى. تەرەزەدەن قارلى بوراننىڭ ءسال باسەڭدەگەنىن بايقاعان يە حۇي مەن لۇي فاني كوپشىلىكتى ۆاگوننان دەرەۋ ءتۇسىپ رەلس جاتقىزۋعا ۇيىمداستىردى.شەتشەكسىز اسپان استىندا قىزعىل سارى ءتۇستى رەلس توسەۋ ماشيناسى نەشە ون مەتر بىلەگىن سەرمەپ، قۇرساعىنداعى رەلس تىزبەلەرىن ءبىربىرلەپ الىپ شىعىپ، بيىككە كوتەرىپ، ونان جەرگە قاراي ءتۇسىردى. ال، رەلس تىزبەلەرى جەر بەتىنە 30 سانتيمەتر قالعاندا جۇمىسشىلار جابال العا ۇمتىلىپ، سۇيمەندەرىمەن رەلستى ورىندارىنا قاراي جىلجىتىپ، قولىمەن نەمەسە شوي بالعالارىمەن قىسقىشتى ەكى رەلستىڭ تۇيلىسكەن جەرىنە كىرگىزىپ بەكەمدەپ جاتتى.نولدەن تومەن 30 سەلتسي گرادۋس سۋىقتا ۋاقىتپەن تالاسا ىستەۋدىڭ ارقاسىندا ءبىر بولەك جاڭا رەلس ءاپساتتە جاتقىزىلدى. يە حۇيدىڭ تانىستىرۋىنشا، قالىپتى جاعدايدا جۇمىسشىلار ورتا ەسەپپەن كۇنىنە 2 كيلومەتر جەرگە رەلس جاتقىزادى ەكەن. جاڭا عانا ەكى ساعات ىشىندە ءبىر كيلومەتر ارالىقتىڭ جۇمىس ساپاسى مەن سانىنا كەپىلدىك ەتە وتىرىپ ورىندادىق، بۇل ۋاقىتپەن جارىسۋ عوي! باۋىرلاستارىمىز تاعى ءبىراز قۇلشىنسا، 10 نەشە كيلومەتردەن كەيىن جەل وتىنەن قۇتىلىپ شىعامىز! دەدى ول.سايتان ويانىپ، قارلى بوران قايتا ۇدەي سوقتى. جۇمىسشىلار ىلگەرىندىكەيىندى رەلس ماشيناسىنا ورالىپ جاتتى، بەتتەرىن قورعايتىن بۇركەۋىشكە قىراۋ تۇرىپ، كىرپىكتەرىنە بايلانعان مۇز سۇڭگىلەرى نەداۋىرگە دەيىن ەرىمەدى. وشاقتان كوتەرىلگەن قاقتالعان ناننىڭ ءيىسى ءبىر كۇندىك قىزمەتتىڭ اياقتالعانىنان دەرەك بەرىپ، قۇلاققا ءبازى ءبىر جۇمىسشىنىڭ جايبىراقات ىڭىلداپ ايتقان شانشي تەاترىنىڭ ءۇنى ەستىلدى.يە حۇي ۆاگونعا سۇيەنە وتىرىپ، كوزىن جۇمعان كۇيى ەرتەڭگى قىزمەت ورنالاستىرۋلارىن وي ەلەگىنەن وتكىزسە؛ داڭ جانحۋ قول تەلەفونىنا ءۇڭىلدى، تەلەفون سۋرەت ساندىعىنداعى قارلى بوراندى ساپار، قارلى دالانىڭ كۇنى، ومىرىندە شينجياڭنان ءبىرىنشى رەت كورگەن جەل ەلەكتر باعانالارى اتا مەكەنى شانشيدىڭ تەمەكىسىنىڭ تۇتىنىمەن بىرگە ساعىنىشقا اينالىپ قالىقتادى. بۇرىنعى جىلدارداعى وسىنداي ۋاقىتتا قىستاقتاعىلاردىڭ ءبارى دوڭىز سويىپ، بۋ نانىن پىسىرىپ، ءبىر ءۇيلى جان سۇپىدا القاقوتان وتىرىپ اڭگىمە دۇكەن قۇرىپ، تەلەۆيزوردان كوكتەم مەرەكەسىنە ارنالعان كونسەرتتى تاماشالاۋشى ەدى...
|
چېن چۇەنگونىڭ قەھرىمان لىق ئىستىكى ۋە ئۇيغۇرلار دىيارىدىكى تۆمۈر پەردە 1چېن چۇەنگونىڭ ئۇيغۇرلار دىيارىدىكى سىياسىتى مۇھاكىمە قىلىنغان ماقالە. .. دىن سۈرەتكە ئېلىنغانھېيتگاھ جامەسىگە ھېيت نامىزى ئۆتۈش ئۈچۈن ماڭغان ئۇيغۇرلار ۋە چارلاۋاتقان خىتاي ساقچىلىرى. 2017يىلى 26ئىيۇن، قەشقەر. چېن چۇەنگونىڭ ئۆتكەن يىلىدىن بۇيان ئۇيغۇر دىيارىدا ۋۇجۇدقا چىقارغان ئەڭ چوڭ ئۆزگىرىشلىرىنىڭ بىرىرايوندا غايەت زور ساندىكى ساقچى قوشۇنى بەرپا قىلىش ۋە بىخەتەرلىك تەدبىرلىرىنى كېڭەيتىش بولدى. چەتئەللەردىكى ئالاقىدار مۇتەخەسسىسلەر، خىتاي ھۆكۈمىتىنىڭ مىللەتلەر سىياسىتىنى يېڭىچە شەكىلدە ئىجرا قىلىۋاتقان بۇ شەخسنىڭ خىزمەت نەتىجىلىرى گە تەپسىلىي قاراپ چىقتى. شۇنىڭ بىلەن بىرگە ئۇلار يەنە ئۇيغۇر ئېلىدىكى ئامانلىق ۋە مىللەتلەر مۇناسىۋىتى توغرىلىق ئۆز قاراشلىرىنى ئوتتۇرىغا قويدى.ئاددىي ئەسكەرلىكتىن يېتىلىپ چىققان سىياسىيون چېن چۇەنگو تاشقى دۇنيادىكىلەر ئۈچۈن ئۇنچە تونۇشلۇق بولمىغان بىر شەخس. ئەمما خىتاينىڭ ئۆزىدە بولسا ئۇ مىللەتلەر مۇناسىۋىتىنى بىر تەرەپ قىلىشتىكى ئىسلاھاتچى ھەمدە خىتاي كومپارتىيىسىنىڭ ئۇيغۇر ۋە تىبەت رايونلىرىدىكى ھۆكۈمرانلىقىنى يېڭىچە شەكىلدە كاپالەتكە ئىگە قىلىۋاتقان بايراقدار شەخس سۈپىتىدە تونۇلۇۋاتقانلىقى مەلۇم.ئامېرىكىدىكى جېيمىس تاۋن فوندى باشقۇرۇۋاتقان خىتاي خەۋەرلىرى ژۇرنىلىنىڭ 21سېنتەبىردىكى 12سانىدا ئادريان زېنز ۋە جېيمېس لېيبولدنىڭ ئاپتورلۇقىدا ئېلان قىلىنغان مەخسۇس تېمىدىكى ماقالىدا دەل چېن چۇەنگونىڭ نۆۋەتتىكى ھۆكۈمرانلىقى نۇقتىلىق مۇھاكىمە قىلىنغان.چېن چۇەنگو: بېيجىڭنىڭ تىبەت ۋە شىنجاڭدىكى بىخەتەرلىك ئىستراتېگىيىسىنىڭ ئارقىسىدىكى كۈچتۈڭگۈر شەخس دەپ ماۋزۇ قويۇلغان بۇ ماقالىدا چېن چۇەنگونىڭ تىبەتتە يولغا قويغان سىياسەتلىرى ھەمدە ئۇنىڭ ئۇيغۇرلار دىيارىدا قايتىدىن تەجرىبە قىلىنىشى تەپسىلىي ئانالىز قىلىنغان. ماقالە ئاپتورلىرىنىڭ قارىشىچە، چېن چۇەنگو ئۈرۈمچىدە ۋەزىپىگە ئولتۇرغاندىن كېيىن ئۇيغۇرلار دىيارىدا ئوتتۇرىغا چىققان ئەڭ روشەن ئۆزگىرىش رايون مىقياسىدىكى ساقچىلىق ۋە ئامانلىق خىزمىتى ئۈچۈن 90 مىڭدىن ئارتۇق خادىم قوبۇل قىلىش بولغان.ماقالە ئاپتورلىرىنىڭ يېزىشىچە، خېنەندىكى بىر كۆك نامرات ئائىلىدە تۇغۇلغان چېن چۇەنگو ھەربىيلىكتىن كەسىپ ئالماشتۇرغاندىن كېيىن ھازىرقى خىتاي باش مىنىستىرى لى كېچياڭ خېنەن ئۆلكىسىدە پارتكوم سېكرېتارى بولۇپ ئىشلەۋاتقاندا بىر مەزگىل ئۇنىڭ قول ئاستىدا ئىشلىگەن ئىكەن. 2011يىلى چېن چۇەنگو مالىمان رايون دەپ قارىلىۋاتقان تىبەت ئاپتونوم رايونىغا پارتكوم سېكرېتارى بولۇپ يۆتكىلىپ كەلگەن ھەمدە تېزدىن بۇ مالىمان رايون نى تىنجىتقان. ماقالە ئاپتورلىرىنىڭ بىرى، ئاۋسترالىيە لاتروبى ئۇنىۋېرسىتېتىنىڭ دوتسېنتى جېيمىس لېيبولد زىيارىتىمىزنى قوبۇل قىلغاندا بۇ توغرىلىق مۇنداق دېدى:شۇنداق، مۇقىملىقنى ساقلاش تىبەت ياكى شىنجاڭغا ئوخشاش رايونلار ئۈچۈن ئۇزۇندىن بۇيان ئاچقۇچلۇق خىزمەتلەر بولۇپ كېلىۋاتىدۇ. چېن چۇەنگو 2011يىلى تىبەتكە يۆتكىلىپ كەلگەندە ئۇ مۇقىملىقنى ساقلاشقا مەنسۇپ بىر قاتار سىياسەتلەرگە ۋارىسلىق قىلدى. ئەمما ئۇ پارتىيە سېكرېتارى بولغان بەش يىل ئىچىدە قىلغان ئەڭ چوڭ ئىشى ئامانلىق تەدبىرلىرىنى قوشلاپ ئاشۇرۇش شۇنىڭدەك ئامانلىقنى ساقلاشتىكى يېڭى مېخانىزمىنى بەرپا قىلىپ چىقىش بولدى. بۇ تەدبىرلەر پارتىيەلىك كادىرلارنى بۇتخانىلارغا نازارەتكە ئورۇنلاشتۇرۇش، خەلققە قۇلايلىق ساقچى پونكىتى تورى قۇرۇش، يۇقىرى پەنتېخنىكا ساھەسىدىكى باشقۇرۇش گۇرۇپپىلىرىنى تەسىس قىلىش قاتارلىقلارنى ئۆز ئىچىگە ئالىدۇ. ئۇنىڭدىن باشقا ئۇ يەنە دوستلۇق ئورنىتىش دېگەن نامدا خىتايلار بىلەن يەرلىك مىللەتلەرنى تۇغقان قىلىپ چېتىپ قويدى، ئەمما بۇنىڭدا نازارەت ۋە كونتروللۇق مەقسەت قىلىنغانلىقى ئېنىق.ماقالە ئاپتورلىرىنىڭ قارىشىچە، چېن چۇەنگو ئەنە شۇ يوسۇندا خۇددى ئەنگلىيە ياكى ياپونىيە قوللانغان يەرلىكلەر ئارقىلىق يەرلىكلەرنى نازارەت قىلىش ئىستراتېگىيىسىنى يولغا قويغان. بۇنىڭ بىلەن يەرلىك ئۇيغۇرلار غايەت زور ساندا خىتاينىڭ ئامانلىق ساھەسىگە قوبۇل قىلىنغان ھەمدە بۇ سان تېزلا ئۆتكەن ئونيىگىرمە يىل مابەينىدە قوبۇل قىلىنغان ساقچىلارنىڭ ئومۇمى سانىدىنمۇ ئېشىپ كەتكەن. بۇ توغرىلىق سۆز بولغاندا جېيمىس لېيبولد مۇنداق دەيدۇ:شۇنداق قىلىپ چېن چۇەنگو 2016يىلى شىنجاڭغا يۆتكىلىپ كېلىپ جاڭ چۈنشيەننىڭ ئورنىغا ۋارىسلىق قىلغاندا تىبەتتە ئىجرا قىلغان بىر قاتار سىياسەتلىرىنى شىنجاڭغا ئېلىپ كەلدى. شۇنىڭ ئۈچۈن ئۇ 2016يىلى ئاۋغۇستتا ۋەزىپىگە تەيىنلىنىپ بىر ئاي ئۆتەئۆتمەيلا ئۈرۈمچىدە خەلققە قۇلايلىق ساقچى پونكىتى قۇرۇلۇشى باشلىنىپ كەتتى. ھازىر بۇ قۇرۇلۇش پۈتكۈل شىنجاڭ ئۇيغۇر ئاپتونوم رايونى مىقياسىدا داۋام قىلماقتا. سىزنىڭ خەۋىرىڭىز بولغىنىدەك شىنجاڭدىكى ھەر بىر ناھىيە ۋە شەھەردە ھازىر مىڭلىغان خەلققە قۇلايلىق ساقچى پونكىتى تەسىس قىلىنىپ بولدى. خۇددى سىز تىلغا ئالغان باياتىنقى ماقالىمىزدا بىز كۆرسىتىپ ئۆتكەندەك بۇ خىلدىكى ئالدىنقى سەپ ئەمەلىيەتتە تېخىمۇ كۆپ ساقچىلار قوشۇنى بەرپا قىلىشنى تەلەپ قىلىدۇ. بىز توپلىغان سانلىق مەلۇماتلار بولسا چېن چۇەنگو شىنجاڭغا يۆتكىلىپ كەلگەندىن بۇيان 90 مىڭدىن ئارتۇق ساقچى خادىمى قوبۇل قىلىش ھەققىدە ئېلان بەرگەنلىكىنى كۆرسىتىپ تۇرماقتا.ئەمما ئۇيغۇر دىيارىدا بۇنچە كۆپ ساقچى قوشۇنى بەرپا قىلىش ھەققىدە خىتاي ھۆكۈمىتىنىڭ ئۇيغۇر دىيارىدا تېررورلۇق ۋە زورلۇق ھەرىكەتلىرىنىڭ بەك ئەۋج ئېلىپ كەتكەنلىكىنى سەۋەب قىلىپ كۆرسىتىۋاتقانلىقى ھەرقايسى ئاخبارات ۋاستىلىرىدا يەر ئېلىۋاتقانلىقى مەلۇم. بولۇپمۇ خىتاينىڭ تېررورلۇققا قارشى تۇرۇش قانۇنى ماقۇللانغاندىن كېيىن ئۇنىڭ قوشۇمچە ھۆججەتلىرى قاتارىدا ش ئۇ ئا ر تېررورلۇققا قارشى تۇرۇش نىزامى نىڭ تەستىقلىنىشى بۇ خىل سەۋەبنىڭ تېخىمۇ يوللۇق ئىكەنلىكىنى نامايىش قىلىشتىكى يەنە بىر كوزىر بولۇپ قېلىشقا باشلىدى.ماقالە ئاپتورلىرىنىڭ بىرى، گېرمانىيەدىكى ياۋروپا مەدەنىيەت ۋە ئىلاھىيەت مەكتىپى نىڭ لېكتورى، دوكتور ئادريان زېنز بۇ مەسىلە ھەققىدە توختىلىپ، ئۇيغۇرلارنىڭ تېررورلۇق ھەرىكەتلىرى ھەققىدە سۆز بولغاندا خىتاي ئاخباراتلىرىنىڭ ھەرقاچان ئۇيغۇرلار ئۇچراۋاتقان تۈرلۈك زۇلۇملار ھەققىدە سۆز قىلىشتىن ئۆزىنى ئېلىپ قاچىدىغانلىقىنى تىلغا ئالىدۇ. ئۇنىڭ قارىشىچە، ئۇيغۇر دىيارىدىكى بۇ خىل زورلۇق ۋە قارشىلىق ھەرىكەتلىرىگە باھا بېرىشتىن بۇرۇن ئۇنىڭ ئوتتۇرىغا چىقىشىدىكى ئارقا كۆرۈنۈشلەرنى نەزەردىن ساقىت قىلماسلىق لازىم ئىكەن. ئۇ بۇ ھەقتە مۇنداق دەيدۇ:بۇ مەسىلىلەرنى مەن ئامانلىق تەدبىرلىرى بويىچە خىزمەتچى قوبۇل قىلىش توغرىسىدا مۇھاكىمە يۈرگۈزۈلگەن ماقالەمدە خېلى تەپسىلىي شەرھىلىگەن. ئۇ ماقالىنى مەن جېيمىس لېيبولد بىلەن بىرلىكتە يېزىپ چىققان ۋە خىتاي خەۋەرلىرى ژۇرنىلىدا ئېلان قىلغان. ماقالىنىڭ خۇلاسە قىسمىدا بىز ئېنىق قىلىپ بۇنى ئوتتۇرىغا قويغان. بىزنىڭ ئۇيغۇرلار دۇچ كېلىۋاتقان زۇلۇملارنى تىلغا ئېلىشىمىزدىكى ئاساسىي سەۋەب شۇنىڭدىن ئىبارەتكى، ھازىر ھېچقانداق چەكتىن ئاشمىغان، ھېچكىمگىمۇ زىيىنى بولمايدىغان ھادىسىلەر، جۈملىدىن ئائىلە ئەزالىرى توپلىشىپ ئىبادەت قىلىشتەك ئىشلار قايتۇرما ھۇجۇمغا سەۋەب بولۇۋاتىدۇ. مەسىلەن ئېيتساق، بۇ يىلنىڭ بېشىدا خوتەندە بولغان پىچاقلىق ھۇجۇم ئەمەلىيەتتە ھۆكۈمەت خادىملىرىنىڭ ئاتىكارچىلىقى ئارقىسىدا كېلىپ چىققان. ئېسىمدە قېلىشىچە، سىلەرنىڭ ئەركىن ئاسىيا رادىئوسىدىن بىرەيلەن بۇ ھەقتە خېلى تەپسىلىي خەۋەر ئىشلىگەن. شۇ خەۋەردە ئېيتىلىشىچە، ھۆكۈمەت خادىملىرى بىر ئائىلە كىشىلىرى توپلىشىپ ناماز ئوقۇۋاتقاندا ئۆي تەكشۈرۈپ كېلىپ قالغان ھەمدە ئۇلار بىلەن جېدەللەشكەن، شۇنىڭدەك ئۆيدىكىلەرگە تەھدىت سالغان. شۇنىڭ بىلەن جېدەل چوڭايغان. ئاقىۋەت ئۇلارنى سوئالسوراق قىلىپ بولغۇچە پىچاقلىق ھۇجۇم باشلىنىپ كەتكەن. شۇ قېتىملىق ۋەقە ھېچقانداق تەييارلىقسىز ھەمدە ئېنىق نىشانسىز ئوتتۇرىغا چىققان. شۇڭا بۇ ۋەقە قانداقتۇر تېررورلۇق ھۇجۇمى ئەمەس، ئۇ پەقەت زۇلۇمغا قارشى ئوتتۇرىغا چىققان بىر تۈرلۈك ئىستىخىيىلىك ئىنكاس، خالاس.ئادريان زېنزنىڭ پىكرىچە، زۇلۇم ئالدىدىكى بۇ خىل قارشىلىق ھەرىكەتلىرى ھازىر يالغۇز ئۇيغۇرلار دىيارىدىلا ئوتتۇرىغا چىقىۋاتقىنى يوق. خىتاي ھۆكۈمىتىنىڭ مۇستەملىكە خاراكتېرىدىكى ھۆكۈمرانلىقىدا تۇرۇۋاتقان رايونلاردىن تىبەت رايونىدىمۇ تىبەتلەر ئۆزلىرى دۇچ كېلىۋاتقان تۈرلۈك زۇلۇملارغا قارشىلىق كۆرسىتىشنى داۋام ئەتمەكتە. ئەمما ئۇلارنىڭ قارشىلىق كۆرسىتىش شەكلى ئۇيغۇرلارغا قارىغاندا باشقىچە شەكىلنى ئالغان. شۇنىڭغا ماس ھالدا خىتاي ھۆكۈمىتىنىڭ بۇنىڭغا قايتۇرغان ئىنكاسلىرىمۇ پەرقلىق بولغان. ئۇ بۇ ھەقتە مۇنداق دەيدۇ:ئۇيغۇرلار بۇ خىل نارازىلىقلىرىنى تىبەتلەردىن پۈتۈنلەي پەرقلىق بولغان شەكىلدە ئىپادىلەۋاتىدۇ. شۇ سەۋەبتىن دۆلەتنىڭ بۇنىڭغا قايتۇرغان ئىنكاسىمۇ پەرقلىق بولۇۋاتىدۇ. خەۋىرىڭىز بولغىنىدەك قولغا چىققان قورالنى ئېلىپلا باشقا بىرىگە ھۇجۇم قىلىش قىزىق قانلىقتا بولىدىغان ئىشلار. بۇ خىلدىكى قان قىزىقلىق تىبەتلەردىمۇ بار، ئەمما ئۇيغۇرلارغا قارىغاندا ئۇنچە كۆپ ئەمەس. ئۇلاردا بۇ خىل نارازىلىق كۆپىنچە ئۆزىگە ئوت يېقىش شەكلىدە ئىپادىلىنىۋاتىدۇ. يەنى بۇ جەھەتتە تىبەتلەر ئۇيغۇرلارغا ئوخشىمايدىغان ئۇسۇلنى قوللىنىۋاتىدۇ، بۇنىڭغا مۇناسىپ ھالدا خىتاي دۆلىتىمۇ شۇنىڭغا يارىشا تەدبىرلەرنى قوللىنىۋاتىدۇ. ئۇيغۇرلاردا ھازىر كۆپرەك بولۇۋاتقىنى پىچاق بىلەن ھۇجۇم قىلىش. پىچاقلىق ھۇجۇم بولسا ھەرقانداق ۋاقىتتا، ھەرقانداق جايدا يۈز بېرىشى مۇمكىن بولغان ئىشلاردۇر. شۇڭا ئۆتكەندە خىتاي ھۆكۈمەت تارماقلىرى پىچاقلارغىچە تىزىملاشنى يولغا قويدى. شۇنىڭ بىلەن بىر ۋاقىتتا ھەر بىر بۇلۇڭپۇچقاققا دېگۈدەك ئامانلىق خادىملىرىنى ئورۇنلاشتۇردى. ئەمما مېنىڭچە، ھەر بىر پۇقراغا بىردىن ساقچىنى نازارەتچى قىلىپ قويۇشتەك ساقچى دۆلىتى بەرپا قىلىش ئەمەلىيەتتە ئاساسەن مۇمكىن بولمايدىغان ئىشلاردۇر. بۇ پۈتۈنلەي ئۇخلىماي چۈش كۆرگەنلىك. ھالبۇكى، خىتايلارنىڭ چۈشەنچىسىدە، شۇنىڭدەك خىتاي مەدەنىيىتىدە ھەممىلا نەرسىنى كونترول قىلغىلى بولىدۇ، دەپ قاراش بەكلا مۇستەھكەم ئورۇن ئالغان.ماقالە ئاپتورلىرىنىڭ قارىشىچە، بۇ خىلدىكى ئوخشاش بولمىغان دىن، مەدەنىيەت ۋە جۇغراپىيىلىك ئالاھىدىلىككە ئېگە بولغان رايونلاردا ئوخشاش سىياسەتنى مېخانىك شەكىلدە مەجبۇرىي ئىجرا قىلىش ئىجابىيلىقتىن كۆرە سەلبىي نەتىجىلەرگە بەكرەك ھامىلىدار ئىكەن.7 كادىر چېن چۇەنگو ئۈزۈندىلىرى نى يادلاپ بېرەلمەي جازالانغان19قۇرۇلتايدا تارتۇقلانغان چېن چۈەنگو قۇرۇلتاي روھىنى ئۆگىنىش ھەرىكىتى قوزغىغاندۆڭئاشتى كەنتىدە ۋاڭ دەۋرىدە 1، جاڭ دەۋرىدە 15، چېن دەۋرىدە 65 كىشى تۈرمىگە تاشلانغانئۇيغۇر دىيارىدا 19قۇرۇلتاي ئالدىدا مۇقىملىقنى كۈچەيتىش تەكىتلەنمەكتەئۇيغۇر رايونىدا ھاۋا مۇداپىئە گۈدۈكى چېلىنىدۇچېن چۈەنگونىڭ ئۇيغۇر ئېلىنى ئىدارە قىلىش سىياسىتى ۋە ئۇنىڭ ئاقىۋىتى 4
|
24 تامىز 16:05 1795 رەت قارالدىتاعدىر مەن وقيعاسىز ۋلكەن قويىلىمنىڭ ساحنالانباسى انىق. م.اۋەزوۆ اتىنداعى قازاق مەملەكەتتىك اكادەميلىق دراما تەاترىندا قويىلاتىن اقتاستاعى احيكو سونداي بىر ستاليندىك دۋربەلەڭ كەزەڭنىڭ اقيقاتىن كورەرمەننىڭ الدىنا اقتارىپ سالاتىن درامالىق تۋىندى. وسىدان ەكى جىل بۇرىن كوپشىلىكتىڭ نازارىنا جول تارتقان سپەكتاكل كۋن وتكەن سايىن وزىنە ادامداردى ىنتىق ەتىپ كەلەدى. نەگە? مۋمكىن جاپون مەن قازاق حالقىنىڭ ۇقساستىعى ەلدى بەيجاي قالدىرماعاندىقتان, مۋمكىن اتالمىش درامانى تۋدىرۋشى حالىقتىڭ كاسىبيلىگىنە تانتى بولعاندىقتان, مۋمكىنستاليندىك ۋلكەن تەرروردىڭ قارالى جالىنى شارپىماعان ەشكىم جوق. كەڭەس وداعىنىڭ قۇرامىنداعى بارلىق ەلدى, بارشا ۇلت پەن ۇلىستى, تۋرلى جاستاعى ازاماتتاردىڭ بارىن دە قامتىعان بولاتىن. ال سول بىر قۋعىنسۋرگىننىڭ ازالى تاريحىنا اينالعان, دولينكا ەلدى مەكەنىندە ورنالاسقان كارلاگ لاگەر باسقارماسىندا, ىزگە بەلگىلى اقپاراتتارعا سۋيەنسەك, قازاقستان مەن ورتا ازيداعى وندىرىستىكشارۋاشىلىق, اسكەريۆەدومستۆولىق, جازالاۋتاربيەلىك پۋلتى دە ورنالاسىپتى. لاگەردىڭ اۋماعى قازىرگى فرانسينىڭ اۋماعىمەن پاراپار ەكەن. ويلاڭىزشى, فرانسينىڭ اۋماعىنداي! سول ۋشىن دە كارلاگ مەملەكەت ىشىندەگى مەملەكەت اتانىپتى. مۇندا, ستاتيستيكا بويىنشا, بىر جارىم ميلليون ادام ازاپ شەككەن. بۇلاردىڭ قانشاسى ولىپ, قانشاسى ومىرلىك مۋگەدەك بولىپ قالعانىن ەشكىم تاپ باسىپ ايتا دا المايدى. ويتكەنى ونداعى تاريحي قۇجاتتاردىڭ قانشاسى ورتەلىپ, كوزى جويىلىپ كەتكەنى بىزگە بەيمالىم.كارلاگ قاسىرەتى العاش رەت ساحنالانىپ وتىرعاندىقتان, زاڭدى سۇراق تۋىندايدى. بۇنداي قويىلىمنىڭ ساحنالانۋىنا, قازاق ساحناسىنا جاپوندىق كەيىپكەردى ارقاۋ ەتۋگە نە تۋرتكى بولدى? شىنتۋايتىنا كەلگەندە, ادامدار ۇلت پەن ناسىلگە بولىنسە دە, مەيىرىم ورتاق. قازاق پەن جاپون حالىقتارىنىڭ كوپتەگەن تاڭعالارلىق ۇقساستىقتارى بار, دەسە دە, ماسەلە ۇقساستىقتا ەمەس سيقتى. سەبەبى سپەكتاكلگە ارقاۋ بولعان وقيعا احيكو تەسۋرونىڭ تاعدىر جولى بولعانىمەن, قويىلىمنان ستاليندىك زۇلمات جىلداردا قازاقستانعا قونىس اۋدارعان, ايدالىپ, جازىقسىز سوتتالىپ لاگەرلەرگە اكەلىنگەن مىڭداعان ادامداردىڭ, تۋرلى ۇلت وكىلدەرىنىڭ تاعدىرىن كورۋگە بولادى.اتالمىش قويىلىم جاپونيدا دا ساحنالاندى. 2016 جىلدىڭ 8 قاراشاسىندا جاپوني پارلامەنتىندە ەلباسى ن.ا.نازارباەۆ احيكونىڭ تاعدىرى تۋرالى بىلاي دەدى: حوكايدو تۇرعىنى 15 جاسار احيكو تەسۋرو اسكەري تۇتقىندارمەن بىرگە كسرونىڭ حالىق جاۋى رەتىندە ەشقانداي كىناسى بولماسا دا ون جىلعا جازاعا تارتىلادى. باسقا جاپوندىق اسكەري تۇتقىندارمەن بىرگە جازاسىن وتەپ, قازاقستان جەرىندە ون جىلىن وتكىزىپ, اباقتىدان 24 جاسار جىگىت بولىپ شىعادى 50 جىل وتكەن سوڭ احيكو تاريحي وتانىنا ورالىپ, تۋعانتۋىستارىمەن كەزدەستى. تۋىستارى قانشا ۋگىتتەسە دە كونبەي, وتانىم دەپ سانايتىن قازاقستانعا قايتىپ ورالدى.راسىندا, قارلاگ تۋرمەسىنە 15 جاسىندا تۋسىپ, جان توزگىسىز ازاپتى توردا 10 جىل وتىرعان كەيىپكەر لاگەردەن ولىمشى حالدە بوساپ شىققاننان كەيىن, قازاق اناسىنىڭ قامقورلىعىنىڭ ارقاسىندا تىرى قالىپ, ومىرگە قايتا ورالادى. زامان وڭالعاندا وز وتانىنا شاقىرۋ الىپ بارعانىمەن, تۇراقتاي الماي, قازاقستانعا كەرى قايتقان.قويىلىمنىڭ اۆتورى جاس دراماتۋرگ مادينا وماروۆا ارنايى قاراعاندىعا بارىپ, كەيىپكەر احيكو تەسۋرومەن سۇحباتتاسقانىن جەتكىزدى. باسىندا جۋرەكسىنگەنىمەن, اۆتوردىڭ كورەرمەنگە وقيعانى وتىمدى جەتكىزە بىلگەندىگى كورىنەدى. رەجيسسەرى قازاقستاننىڭ ەڭبەك سىڭىرگەن قايراتكەرى, م.اۋەزوۆ اتىنداعى قازاق مەملەكەتتىك اكادەميلىق دراما تەاترىنىڭ ديرەكتورى اسحات ماەميروۆ. باستى رول وتە ساتتى تاڭدالعان. احيكو تەسۋرونىڭ بەينەسىندە قازاقستاننىڭ ەڭبەك سىڭىرگەن قايراتكەرى, تەاتر ساڭلاعى دۋلىعا اقمولدا. كوزى تىرى ادامدى ساحناعا الىپ شىعۋ وتە قيىن. وقيعانى تەك احيكونىڭ باسىنان وتكەن دەپ ەمەس, جالپى سول كەزدەگى ادامزاتتىڭ باسىنان وتكەن قاسىرەت دەپ قاراۋىمىز كەرەك. قويىلىمنىڭ العاشقى تۇساۋكەسەرىنەن كەيىن د.اقمولدا وسىلاي دەگەن بولاتىن. انا بەينەسىندەگى داناگۋل تەمىرسۇلتانوۆانى بۇل رولى بۇرىنعى وبرازدارىنان ەرەكشە ەتتى. سەبەبى انالىق مەيىرىم مەن دارقان كوڭىلدى ادەمى جەتكىزدى. ال اسىل تەكتى اقساقال اقايدىڭ قاسەنىن كەمەلىنە كەلتىرە ورىنداعان دارىن جاستار سىيلىعىنىڭ يەگەرى, تالانتتى اكتەر بەكجان تۇرىس. اقان احمەتتىڭ وبرازىن ابزالبەك ماكسيم, ستەپان بەينەسىن قۋاندىق قىستىقباەۆ سومداپ, وز دەڭگەيىندە جيناقى الىپ شىقتى. حالىقتىڭ جۋرەگىنە جەتكەن تۋىندىدا ويناعان اكتەرلەردى قالاي ماقتاساڭ دا لايىقتى. وبرازدار اشىلعان, دەكوراسي وز ناقىشىندا, رەجيسسەرلىك جۇمىس ايقىن كورىندى, اۆتوردىڭ جەتكىزگىسى كەلگەن ويىن ەل تۋسىندى سپەكتاكل كوپ, ال اقتاستاعى احيكو كاسىبي بيىك قويىلىم!جالپى العاندا, احيكو تەسۋرو ومىردە بولعان جانە بار ادام. ونىڭ باسىنان وتكەن وقيعا شىندىق. ول سول كەزدەگى ميلليون ازاپ شەگۋشىلەردىڭ جيىنتىق وبرازى ىسپەتتەس. اۆتور م.وماروۆانىڭ ەگەمەن قازاقستانعا بەرگەن سۇحباتىنداعى احيكو تەسۋرونىڭ مىنا سوزى جوعارىداعى اتاپ وتكەن قازاقتىڭ دارقاندىعى مەن مەيىرىمىنىڭ شەكسىزدىگىن كورسەتسە كەرەك: جاپوني مەنىڭ وتانىم. بىراق قايتا بارىپ تۇرعاندا ۋيرەنە المادىم. ادامدار وتە جۇمىسباستى. بىربىرىمەن بىز سيقتى جاقىن ارالاسپايدى, بارلىعى اسىعىس. اقتاستاعىداي ەسىكتىڭ الدىنا شىعىپ شەمىشكە شاعىپ, اڭگىمەدۋكەن قۇرۋ دەگەن اتىمەن جوق. مەن تۋسىنگەنىممەن, ەلەنا تىل تۋسىنبەيدى, بارىبىر توسىرقادىم, سودان كەيىن بۇلاي بولمايدى ەكەن دەپ, اقتاسقا قايتا ورالدىق. قازاقستاندىق جاپون جاپونيعا توعىز رەت بارىپتى. الايدا, بىرجولا قالىپ قويماي قازاقستانعا ورالىپ وتىرعان. قىزىق. ارقايسىسى جىلعا بەرگىسىز, تاسباقاداي تىرمىسقان, ۇزاق ايلاردى ەسەپتەسەڭ, 120 اي 10 جىل! كارلاگتا تۇتقىندا بولسا دا, قازاقستاندى تاڭدادى. ات اينالىپ, قازىعىن تابار دەگەندەي, قازاقتىڭ مەيىرىمىن كورگەن جاپوننىڭ قازىعى بىزدىڭ ەلدە شىعار شاكارىم: كوڭىلى جۇمساق ادامنىڭ كۋرمەۋىن تاعدىر شەشەدى دەيدى. احيكو تەسۋرو ادام ادال جۋرسە, ومىر دە وز جەڭىلدىگىن بەرەتىنىنە كوزىمىزدى تاعى بىر مارتە جەتكىزدى.قازاقتى دارقان حالىق دەيمىز عوي. ونىڭ دارقاندىعى, وز باسىنان قانداي قينكەستى زامان وتكىزسە دە, ەل اۋىپ, جەر اۋىپ كەلگەن بارلىق ۇلت وكىلدەرىن باۋىرىنا باسقانىندا كورىنسە كەرەك. بىز سوز ەتىپ وتىرعان قويىلىم قازاقتىڭ مەيىرىمىن, وتكەن زاماننىڭ قاسىرەتىن انىق كورسەتەدى.وتكەندى تانىماي بولاشاققا الشاڭداپ بارۋ قاۋىپتى. سەبەبى اعاشتىڭ بيىكتەگەن سايىن تامىرى تەرەڭدەيتىنى سەكىلدى, ادامزات بالاسىنىڭ دا اراعا جىلدار سالعان سايىن تاريحى تەرەڭدەي تۋسەدى. اقتاستاعى احيكو تۋرالى ورامدى ويلارىن ورتاعا سالىپ, كولەمدى ماتەريال دايىنداعان كۋلتەگىن اسپانۇلى بىلاي دەيدى: اكەمتەاتر اقتاستاعى احيكونىڭ قازاقپەنادامزاتپەن جاپسارلاس تاعدىرىن تانىتتى. ۋلكەن شارۋا. بۋگىنگى سوز اقتاستاعى احيكونىڭ اقجارما جان الەمىنە ارناۋلى اڭگىمە. جان ازىعى تىرەك قازىعىنا اينالعان, ويكوزى سەزگىش كورۋشىنى كۋيىنىشكە بوكتىرىپ, كوڭىلىن كوبىكتەتكەن قويىلىمدى پەسسيميزمگە بالاپ, ەڭسەنى ەزگىش دەۋ قاتە تۇجىرىم. جوعارىدا ايتقانداي, كورگەن قۇقايقورلىعى مول, قاسكوي ۋلبى ۋرىپ تومپايتقان داۋىر دورباسىن ارقالاعان ارقالى حالىقتىڭ تراگەديسىن باسقى ساپقا تۋزۋ زاڭدى. ادالدىڭ ارقانى ۇزىن. احيكونىڭ سەنىمى ىشكى كۋشى.تەاتر جاندى كىتاپ. كىتاپتان تەاتردىڭ ورىسى كەڭ. كىتاپ جالعىز حات تانۋشىلاردىڭ قارۋى, تەاتر كوپشىلىكتىڭ قارۋى دەگەن الاش قايراتكەرى س.سادۋاقاسوۆ. قوعامنىڭ تىنىسى ىسپەتتەس تەاتردىڭ بۇل قويىلىمى مىنا توتىداي تۋرلەنىپ, تۋلكىدەي بۇلاڭ قاققان زاماندا ومىر سۋرىپ جاتقان قازىرگى قوعامعا وتكەن كۋننىڭ بەلگىسىن كورسەتىپ قانا قويماي, تاريحي كەزەڭنىڭ تىنىسىن ايقىن سەزدىردى بىزدىڭ تاريحىمىزدىڭ تۇڭعيىعىندا جاتقان قۇپيلار الى تالاي تۋىندىعا ارقاۋ بولارى سوزسىز. ال, سىز اقتاستاعى احيكونى كوردىڭىز بە?..
|
شى جىنپىڭ دېڭىز ئۈستى ھەربىي پارات پائالىيىتىگە قاتناشتىشى جىنپىڭ خەلق دېڭىز ئارمىيەسى قۇرۇلغانلىقىنىڭ 70 يىللىقىنى تەبرىكلەش دېڭىز ئۈستى ھەربىي پارات پائالىيىتىگە قاتناشتىجۇڭگو ئۇيغۇرچە رادىيو تورى 4ئاينىڭ 24كۈنى بېيجىڭ خەۋىرى:جۇڭگو خەلق ئازادلىق ئارمىيەسى دېڭىز ئارمىيەسى قۇرۇلغانلىقىنىڭ 70 يىللىقى پەيتىدە، جۇڭگو كومپارتىيەسى مەركىزىي كومىتېتىنىڭ باش شۇجىسى، دۆلەت رەئىسى، مەركىزىي ھەربىي ئىشلار كومىتېتىنىڭ رەئىسى شى جىنپىڭ 4ئاينىڭ 23كۈنى چىڭداۋدا ئۆتكۈزۈلگەن خەلق دېڭىز ئارمىيەسى قۇرۇلغانلىقىنىڭ 70 يىللىقىنى تەبرىكلەش ھەربىي پارات پائالىيىتىگە قاتناشتى.چىڭداۋدا باھار پۇرىقى قويۇق بولدى، خۇاڭخەي دېڭىزىدا باھار دولقۇنى مەۋج ئۇردى. چىڭداۋ ئولىمپىك يەلكەنلىك كېمە مەركىزى پىرىستانىدا، پارات ۋەزىپىسىنى ئۈستىگە ئالغان شىنىڭ ناملىق پاراخوت دېڭىز ئارمىيەسىنىڭ ئالىي قائىدەيوسۇنى بويىچە نۇرغۇن بايراق ئاسقان ئىدى، بەش يۇلتۇزلۇق قىزىل بايراق، 1ئاۋغۇست ئارمىيە بايرىقى شامالدا لەپىلدەپ تۇراتتى. 61 دۆلەتتىن كەلگەن دېڭىز ئارمىيە ۋەكىللەر ئۆمىكىنىڭ باشلىقلىرى پاراخوتقا يىغىلىپ، خۇشاللىق پەيتىنىڭ كېلىشىنى ئورتاق كۈتتى.سائەت 12 دىن 40 مىنۇت ئۆتكەندە، شى جىنپىڭ چىڭداۋ ئولىمپىك يەلكەنلىك كېمە مەركىزى پىرىستانىغا كەلدى. ھەيۋەتلىك مۇزىكا ساداسى ئىچىدە، شى جىنپىڭ دېڭىز ئارمىيەسى ھۆرمەت قاراۋۇللىرىنى كۆزدىن كەچۈردى، ئارقىدىن كۆزدىن كۆچۈرۈش پاراخوتىغا چىقتى.سائەت 13 لەردە پاراتتىن ئۆتىدىغان پاراخوتلار گۈدۈك چېلىپ، پاراتتىن ئۆتىدىغان دېڭىز رايونىغا قاراپ ماڭدى.بۇ چاغدا، خەلق دېڭىز ئارمىيەسىنىڭ 32 ئۇرۇش پاراخوتى ھەيۋەتلىك تىزىلدى، كۈرەشچى ئايروپىلانلار قانات يېيىپ ئۇچتى، يىراق ئوكيان ئارقىلىق تەبرىكلەش پائالىيىتىگە قاتناشقىلى كەلگەن 13 دۆلەت دېڭىز ئارمىيەسىنىڭ 18 پاراخوتى رەتلىك سەپ تۈزدى.سائەت 14 تىن 30 مىنۇت ئۆتكەندە پاراتتىن ئۆتىدىغان پاراخوتلار بەلگىلەنگەن دېڭىز تەۋەلىكىگە يېتىپ كەلدى. دېڭىز ئارمىيەسىنىڭ قوماندانى شېن جىنلۇڭ پاراتتىن ئۆتىدىغان قىسىم تەييارلىقىنىڭ پۈتكەنلىكىنى دوكلات قىلدى، شى جىنپىڭ پاراتنى باشلاش بۇيرۇقىنى چۈشۈردى. جۇشقۇن سەپ تۈزۈش مارشى دېڭىزدا ياڭرىدى.پاراتتىن ئۆتىدىغان پاراخوتلار سۇ ئاستى كېمىسى توپى، قوغلىغۇچى پاراخوت توپى، قوغدىغۇچى پاراخوت توپى، قۇرۇقلۇققا چىقىش پاراخوتى توپى، ياردەمچى پاراخوت توپى، ئاۋىياماتكا توپىغا ئايرىلىپ دولقۇن يېرىپ كەلدى. پاراتتىن ئۆتكەن ئايروپىلانلار كۆكتە پەرۋاز قىلدى.دېڭىز دولقۇنلىماقتا، پاراخوت ئېقىمى ئۆركەشلەپ كەلمەكتە. 1949يىلى 4ئاينىڭ 23كۈنى جياڭسۇنىڭ تەيجۇ بەيما بۇتخانىسىدىن يولغا چىققان خەلق دېڭىز ئارمىيەسى پارتىيەنىڭ يېتەكچىلىكىدە يول بويى دولقۇن يېرىپ ئالغا ئىلگىرىلەپ، تەدرىجىي تەرەققىي قىلىپ دۆلەتنىڭ ئىگىلىك ھوقۇقى، خەۋپسىزلىكى، تەرەققىيات مەنپەئەتىنى ئۈنۈملۈك قوغدايدىغان دېڭىز قوراللىق كۈچىگە ئايلاندى.پاراتتىن ئۆتىدىغان ھەربىي پاراخوتلار پاراتتىن ئۆتكەندە، بىردەك گۈدەك چالدى، ئوفىتسېرئەسكەرلەر رەتلىك تىزىلىپ، رەئىس شى جىنپىڭغا ھۆرمەت بىلدۈردى. يولداشلار ياخشىمۇسىلەر!، رەئىس ياخشىمۇ سىز!، يولداشلار جاپا چەكتىڭلار!، خەلق ئۈچۈن خىزمەت قىلىمىز! ھەيۋەتلىك دېڭىز شاۋقۇنى ھەربىي ئوركىستېر مۇزىكا ساداسىغا جۆر بولدى، شى جىنپىڭنىڭ سەمىمىي سالىمى بىلەن ئوفىتسېرئەسكەرلەرنىڭ جاراڭلىق جاۋابى قوشۇلۇپ كەتتى، قوماندان بىلەن ئوفىتسىېر ئەسكەرلەرنىڭ قەلبى زىچ باغلاندى.يېڭى دەۋر، يېڭى مۇساپە. شى جىنپىڭ خەلق دېڭىز ئارمىيەسى قۇرۇلۇشىغا يۈكسەك ئەھمىيەت بېرىپ، ئىلگىرىكېيىن بولۇپ دېڭىز ئارمىيە قىسىملىرىنى كۆپ قېتىم كۆزدىن كەچۈرۈپ، تىرىشىپ خەلق دېڭىز ئارمىيەسىنى دۇنيا بويىچە ئالدىنقى قاتاردا تۇرىدىغان دېڭىز ئارمىيەسى قىلىپ قۇرۇپ چىقىش چاقىرىقىنى چىقاردى. خەلق دېڭىز ئارمىيىسى يېڭى قىياپەت بىلەن ئالغا ئىلگىرىلەپ، ئارزۇنى ئەمەلگە ئاشۇردى.سائەت 15 لەردە پاراتتىن ئۆتىدىغان پاراخوتلار يۆنىلىشىنى تەڭشەپ، تەبرىكلەش پائالىيىتىگە قاتناشقان زىيارەتكە كەلگەن پاراخوت ئەترىتىگە قاراپ يۈرۈپ كەتتى.خەلقئارا فىلوتلارنىڭ پاراتتىن ئۆتىشىدېڭىز ئارمىيەسىدىن ئىبارەت بۇ خەلقئارالىق ئارمىيە تۈرىنىڭ ئۆزگىچە دېڭىز ئۈستى قائىدەيوسۇن پائالىيىتى، دۇنيادىكى ھەرقايسى ئەللەر دېڭىز ئارمىيەلىرىنىڭ دوستانە ئالماشتۇرۇشىدىكى بىر خىل ئۆزگىچە ئۇسۇل.رۇسىيە، تايلاند، ۋيېتنام، ھىندىستان، ياپونىيە، فىلىپپىن، بېنگال، برۇنېي، كورېيە، سىنگاپور، ئاۋسترالىيە، مالايسىيا، بىرما قاتارلىق دۆلەتلەرنىڭ پاراخوتلىرى نۇرغۇن بايراق ئېسىۋالغان ئىدى، ئۇلار ئۇرۇش قىلغۇچى پاراخوت، ياردەمچى پاراخوتلارنىڭ رەت تەرتىپى، تونناژلىق چوڭ كىچىكلىك بويىچە تىزىلىپ، تەرتىپ بويىچە پاراتتىن ئۆتتى.شى جىنپىڭ ھەرقايسى دۆلەت ئوفىتسېر ـ ئەسكەرلىرىگە قول پۇلاڭلىتىپ ئېھتىرام بىلدۈردى. ھەر قايسى دۆلەت دېڭىز ئارمىيەسى ۋەكىللەر ئۆمىكىنىڭ باشلىقلىرى كۆزدىن كۆچۈرۈش پاراخوتىنىڭ ئارقا پالۇباسىدا ئولتۇرۇپ مۇراسىمنى كۆردى.سائەت 15 تىن 30 مىنۇت ئۆتكەندە، دوستلۇق مەڭگۈلۈك ناملىق مۇزىكا ساداسى ئىچىدە، خەلق دېڭىز ئارمىيەسى قۇرۇلغانلىقىنىڭ 70 يىللىقىنى تەبرىكلەش دېڭىز ھەربىي پاراتى مۇۋەپپەقىيەتلىك ئاياغلاشتى.شۈ چىلياڭ، دىڭ شۆشياڭ، ۋېي فېڭخې، ۋاڭ يى قاتارلىقلار پائالىيەتكە قاتناشتى.شى جىنپىڭ خەلق دېڭىز ئارمىيەسى قۇرۇلغانلىقىنىڭ 70 يىللىقىنى تەبرىكلەش دېڭىز ئۈستى ھەربىي پاراتىغا قاتناشتىسىرىلانكىدا يۈز بەرگەن زەنجىرسىمان پارتلاشتا 200دىن ئارتۇق ئادەم قازا قىلدىبېلەت تاشلاش پونكىتىنىڭ چىقىش ئېغىزىدىكى خەلق رايىنى تەكشۈرۈش نەتىجىسى زېلېنسكىينىڭ ئۇكرائىنا زۇڭتۇڭى سايلىمىدا ئاۋاز بېرىش نىسبىتى زور دەرىجىسىدە ئالدىنقى ئورۇنغا ئۆتكەنلىكىنى كۆرسەتتى
|
ياشانغان سازەندە: مەسنەۋىدىن دۇردانىلەر6 ئۇيغۇر ئاكادېمىيىسىسىزنىڭ ئورنىڭىز: باشبەت ئومۇمى ياشانغان سازەندە: مەسنەۋىدىن دۇردانىلەر6ياشانغان سازەندە: مەسنەۋىدىن دۇردانىلەر6يوللىغۇچى: ئىزچى ئۇيغۇر يوللانغان ۋاقتى: 2017 يىل 21 يانۋار ئورنى: ئومۇمى، ئەدەبىيات گۈلزارىتەرجىمە: ھەبىبۇللا ئابلىمىتسۆيگىنىم، كەتسە ھەركىم نە بولۇر سەن كەتمە،ساقلا دەرد دوستۇم، ساقلا ئولتۇر، سەن كەتمە.گۈلشېكەر ئۆرنىكى،تولدۇر قەدەھكە ساپ شاراب،بۇ بەزمىدە قالدۇر ئىزىڭنى،گۈزىلىم سەن كەتمە.بىلمەيمەن ئاڭلىدىڭلارمۇ؟ ئۆمەر زامانىدا ناھايىتى گۈزەل، ئاجايىپ يېقىملىق قالۇن چالىدىغان بىر سازەندە بار ئىكەن. بۇلبۇل ئۇنىڭ چالغان قالۇن ئاۋازىنى ئاڭلىغىنىدا بىھوش بولۇپ كېتەتتىكەن. ئۇ ئاجايىپ گۈزەل مۇڭنى ئاڭلىغان ھەر كىشىنىڭ يۈزلىرىدە تەبەسسۇم جىلۋىلىنەتتىكەن. مەشرەپلەر، ئاممىۋى كۆڭۈل ئىچىش پائالىيەتلىرى ئۇنىڭ مۇڭى بىلەن ئۆز خۇشاللىقىنى تاپاتتىكەن. ئېيتقان ناخشىلىرىدىن، چالغان سازلىرىدىن سورۇنلار ئاجايىپ قىزىپ كېتەتتىكەن. ئاۋازى خۇددى ئىسراپىل ئەلەيھىسسالامنىڭكىدەك مۆجىزىلەرنى كۆرسىتەتتىكەن. ئۆلۈكلەرنىڭ روھلىرىنى بەدەنلىرىگە كىرگۈزۈپ، قايتىدىن تىرىلدۈرەتتىكەن. ئۇ شۇنداق بىر سازەندە ئىكەنكى، دۇنيا ئۇنىڭ سەۋەبىدىن خۇشاللىققا چۆمىدىكەن. ئۇنى ئاڭلىغانلار تەڭداشسىز، ئاجايىپ بىر خىياللارغا كېتەتتىكەن. ئۇنىڭ سازىنىڭ ئاۋازىدىن جان قۇشلىرى قاناتلىنىپ، پەرۋاز قىلاتتىكەن. كۆڭلىنىمۇ، ئەقلىنىمۇ يوقىتىپ، ھاڭ قېتىپ قالاتتىكەن.ئارىدىن ئۇزۇن ۋاقىتلار ئۆتۈپتۇ. سازەندىمۇ ياشىنىپ قاپتۇ. كۆڭۈللەرنى ئوۋلىغان بۇ بۈركۈت ئەمدى ئاجىزلاپ، چىۋىن ئوۋلاشقا باشلىغان ئىكەن. قىران قامىتى يايدەك ئېگىلىپتۇ. ئۆسكىلەڭ قاشلىرى قېيىپ نۇرسىز كۆزلىرىنىڭ ئالدىغا چۈشۈپتۇ. جان غا جان قوشىدىغان مۇڭلۇق ئاۋازى ئۆز خاسىيىتىنى يوقىتىپتۇ. ئەمدى ئۇنىڭ گاراڭگۇرۇڭ ئاۋازى كىشىلەرنىڭ بېشىنى ئاغرىتىپتۇ، ھەممە كىشى ئۇنىڭدىن زېرىكىشكە باشلاپتۇ. زادى قايسى بىر خۇشاللىق باركى، مەڭگۈلۈك قالىدىغان؟ قايسى بىر قەسىر باركى، يىقىلىپ تۇپراققا ئايلانمايدىغان؟يىللار يەنە ئارقائارقىدىن سۇدەك ئېقىپتۇ. سازەندە بەكمۇ قېرىپ، مۈكچىيىپلا قالغان ئىكەن. ئەمدى بىرەر نەرسە قازىنالمايدىغان ھالغا چۈشۈپ قاپتۇ. بىر بۇردا نانغا موھتاج بولۇپ قاپتۇ.بىر كۈنى ئىچى ئۆرتىلىپ، جانابى ھەققە يالۋۇرۇپ مۇنداق نىدا قىلىپتۇ: ئۇلۇغ تەڭرىم، ماڭا ئۇزۇن بىر ئۆمۈر، تۈگىمەس پۈتمەس بىر پۇرسەت ئاتا قىلدىڭ. مېنىڭدەك بىر ئەرزىمەس بەندەڭگە ئاجايىپ ياخشىلىق، ئېھسانلارنى قىلدىڭ. 70 يىل گۇناھ قىلىپ ئۆتتۈم؛ بىر كۈنمۇ رىزقىمنى كەسمىدىڭ، نېمىتىڭنى ئايىمىدىڭ. ئەمدى بۈگۈنكى كۈنگە كەلگەندە كىرىمىم يوق، قولۇم ئىگىلىمەس، كۈچۈم يەتمەس بولۇپ قالدىم. مەن، بۈگۈن سېنىڭ مېھمىنىڭ. بۇندىن كېيىن پەقەت سەن ئۈچۈنلا ساز چالىمەن،دەپ قالۇننى ئېلىپتۇ. تەڭرىنى باشپاناھ قىلىپ، ئۇنىڭغا ئاتاپ قالۇن چېلىش ئۈچۈن مەدىنە مازارلىقىغا قاراپ يولغا چىقىپتۇ. ئۆز ئۆزىگە مۇنداق دەپتۇ:مەن چالىمەن، چالغان سازىمنىڭ ھەققىنى تەڭرىدىن سورايمەن. چۈنكى ئۇ، ئۆزى توغرا بولغانلارنى قوبۇل قىلىدۇ. كېرەم شۇنداق بۇيرۇغان. بىردەم چېلىپ، ئاندىن يىغلاپتۇ. كېيىن قالۇننى بېشىغا ياستۇق قىلىپ قويۇپ، بىر مازارنىڭ يېنىدا يېتىپتۇ. ئۇ ئۇيقۇغا كېتىپتۇ. جان قۇشى قەپەستىن قۇتۇلۇپ، سازنىمۇ، سازەندىنىمۇ تاشلاپ قويۇپ ئۇچۇپ كېتىپتۇ.تەن ئاسارەتتىن، دۇنيا ئىزتىراپتىن قۇتۇلغاندا، مەنىۋى ئالىمىگە ۋە جان ئۇۋىسىغا بارغىنى بولىدۇ. سازەندىنىڭ جېنى، مەنىۋى ئالەمدە خىياللار سۈرۈپتۇ، سەرگۈزەشتلەر ئىزدەپتۇ. ئۇ مۇنداق ئويلارنى قىلىپتۇ:مېنى بۇ يەرگە قويۇپ قويساڭلار؛ ماڭا بۇ يەردە يەر، ماكان بەرسە، ئاجايىپ ياشىغان بولاتتى. جېنىم بۇ باغدا، بۇ باھار مەۋسۈمىدە ئاجايىپ ھوش بولغان بولاتتى. بۇ ئۇۋىدا، بۇ ئالەمنىڭ لالە باغچىسىدا مەست بولۇپ كېتەتتى. بۇ يەردە، بۇ مەنىۋى ئالەمدە؛ باشسىز، پۇتسىز سەپەر قىلاتتىم. لەۋسىز، چىشسىز قەنتناۋات يەيتتىم. دۇنيا مەشغۇلىيەتلىرىدىن، ئىشلاردىن؛ ئەقىل، پىكىر ئاۋارىچىلىكلىرىدىن قۇتۇلاتتىم دە، راھاتچە دوستنى زىكىر قىلاتتىم، ئۇنى ئويلايتتىم. كۆك يۈزىنى ماكان قىلغان مەلەكلەر بىلەن سىرداش دوست بولاتتىم. كۆزلىرىم يېپىقلىق ھالەتتە، بىر دۇنيا كۆردۈم. قولسىز تۇرۇپ ئەتىرگۈللەرنى ئۈزدۈم. چۈشۈمدە كۆرۈنگەن بۇ ئالەم، شۇنداق بىر ئالەم كى، ھەيرانلىقتىن قول قاناتلىرىم ئېچىلدى. ئەگەر ئۇ مەنىۋى دۇنيا ۋە ئۇنىڭ يولىنى كۆزلەر بىلەن كۆرگىلى بولسا ئىدى، بۇ دۇنيادا ھېچكىم بىر مىنۇتمۇ تۇرمايتتى. ياشانغان سازەندىگە:بۇ يەردە قىلىشقا ھەۋەسلەنمە، ئاچكۆزلۈك قىلما. مادامىكى پۇتلىرىڭدىكى تىكەن چىقىپ كەتكەن ئىكەن ، قورقما، قىنى كەت! دەپ بۇيرۇق كېلىپتۇ.سازەندىنىڭ روھى بولسا: تەڭرىنىڭ مەرھەمەت ۋە ئېھسان ماكانىدا تۇرالىغانغا قەدەر تۇر، ئۇ يەردىن ئايرىلما دەپتۇ.ئۇ چاغدا جانابى ھەق، ھەزرىتى ئۆمەرگە شۇنداق بىر ئۇيقۇ بەرگەن ئىكەنكى، بۇ ئۇيقۇدىن باشلىرىنى كۆتۈرەلمەپتۇ. ھەزرىتى ئۆمەر بۇ ئەھۋالغا ھەيران قاپتۇ. ئۇ:بۇنداق بىر ئۇيقۇغا ئادەتلەنگەن ئەمەس ئىدىم. بۇ ئۇيقۇ سەۋەبسىز ئەمەس. ھەرھالدا سىرلىق بىر ئالەمدىن كەلدى. دەپ ئويلاپتۇ. بېشىنى قويۇپتۇ، يەنە ئۇخلاشقا باشلاپتۇ. بىر چۈش كۆرۈپتۇ. چۈشىدە ھەق تەرەپتىن بىر ئاۋاز كېلىپتۇ. بۇ ئاۋازنى روھى ئاڭلاپتۇ.ھەزرىتى ئۆمەرگە يەنە غايىبتىن بىر سادا كېلىپتۇ: ئەي ئۆمەر، بىزنىڭ بەندىلىرىمىزنى ئېھتىياجدىن قۇتقۇز. بىزنىڭ خاس ۋە مۆھتەرەم بىر بەندىمىز بار. ئۇنى كۆرۈش ئۈچۈن، مازارلىققا كەلگۈچە تارتىدىغان جاپاغا چىدا. ئەي ئۆمەر، ھەركىمنىڭ ھەققى بار بەيتۇل مۈلكىدىن 700 دىنار ئال. ئۇ پۇلنى ئۇنىڭغا ئاپىرىپ بېرىپ، مۇنداق دېگىن: ھەي بىزنىڭ مۇنەۋۋەر كىشىمىز، ھازىرچە مۇشۇنچىلىك ئەكەلدىم. بۇ پۇلنى ئال ۋە بىزنى ئەپۇ قىل. بۇنچىلىك پۇل سېنىڭ ئادەتتىكى ئېھتىياجلىرىڭغا يېتىدۇ. بۇ پۇلنى خەجلە، تۈگىگەندە يەنە مۇشۇ يەرگە كەل.ھەزرىتى ئۆمەر چۈشىدە ئاڭلىغان ئاۋازنىڭ ھەيۋىسىدىن ئويغىنىپتۇ دە، ئورنىدىن چاچراپ تۇرۇپتۇ ۋە بۇ خىزمەتنى دەرھال قىلىش ئۈچۈن تەييارلىق قىلىپتۇ. پۇلنى سالغان قاپچۇقنى قولتۇقىغا قىسىپ، مازارلىققا قاراپ يولغا چىقىپتۇ. تەڭرىنىڭ بۇ خاس بەندىسىنىڭ قېشىغا ئىتتىكرەك بېرىش ئۈچۈن يۈگۈرۈپتۇ. مازارلىققا كېلىپ، ئۇياقبۇياققا قاراپتۇ ۋە ئەتراپنى بىر قۇر ئايلىنىپتۇ. پەقەت ھېلىقى ياتقان، سازەندە بوۋايدىن باشقا بىر ئادەم كۆرمەپتۇ. ئۆزئۆزىگە: بەلكى بۇ بولۇشى كېرەك دەپتۇ. ئەمما، يەنە بىر قاراپ بېقىش ئۈچۈن، ئەتراپنى ئايلىنىپتۇ. ئۇياقبۇياققا تولا مېڭىپ، ھېرىپمۇ قاپتۇ. ئۇ مازارلىقتا بوۋايدىن باشقا جىنئىنسان يوق ئىكەن. جانابى ھەق مۇنداق بۇيرۇغان ئىكەن:خىزمەتكە لايىق پاكپاكىز، ساپ بىر قۇلۇم بار. بۇ قېرى بىر سازەندە، قانداق بولۇپ تەڭرىنىڭ خاس قۇللىرىدىن بولۇپ قالىدۇ؟ئەي تەڭرىنىڭ سىررى، سەن نېمە دېگەن ئۇلۇغ، نېمە دېگەن ئاجايىپسەن ھە! دەپتۇ ئۆزئۆزىگە.ئۇ يەنە بىر قېتىم مازارلىقنى ئايلىنىپتۇ، ئۇياقبۇياققا قاراپ تەڭرىنىڭ ياخشى بەندىسىنى ئىزدەپتۇ. خۇددى ئۇ، چۆلنىڭ ئەتراپىدا ئوۋ ئىزدىگەن ئارسلاندەك بولۇپ كېتىپتۇ. ئۇ يەردە ئۇ بوۋايدىن باشقا ھېچكىم يوقلۇقىغا تازا ئوبدان ئىشەنگەندىن كېيىن، ئۆزئۆزىگە : قاراڭغۇلۇق ئىچىدە قانچىلىغان نۇرلانغان كۆڭۈللەر بار ھە! دەپتۇ. ئاندىن سازەندە بوۋاينىڭ يېنىغا كېلىپتۇ، بۈيۈك بىر ھۆرمەت بىلەن ئاستا يېنىدا ئولتۇرۇپتۇ.بۇ چاغدا ھەزرىتى ئۆمەرنىڭ چۈشكۈرگەن ئاۋازىدىن بوۋاي ئويغىنىپتۇ دە، چاچراپ ئورنىدىن تۇرۇپتۇ ۋە بۇ يەردىن كېتىشكە تەمشىلىپتۇ ھەمدە قورقۇپ كەتكەن بوۋاينىڭ ۋۇجۇدىنى تىترەك بېسىپتۇ. بوۋاي ئىچىدە مۇنداق ئويلاپتۇ:يا رەببىم سەن ماڭا ياردەم قىل! قانداق بولۇپ، مېنىڭدەك بىر قېرى سازەندىگە بىر رەھبەر كېلىپ سوقۇلدى؟ھەزرىتى ئۆمەر بوۋاينىڭ يۈزىگە قارىغان چاغدا، ئۇنىڭ تاتارغان يۈزىدىكى خىجالەتچىلىكنى كۆرۈپتۇ. ئۇنىڭغا: مەندىن قورقما، ئۈركۈمە؛ ساڭا ھەق تەرىپىدىن بىر خوش خەۋەر ئەكەلدىم. ئاللاھ، سېنىڭ خۇيۇڭنى شۇنچىلىك مەدھىيىلىدىكى، نەتىجىدە ئۆمەر سېنىڭ يۈزۈڭگە مەپتۇن بولدى. كەل، يېنىمدا ئولتۇر. مېنىڭدىن قاچما، قۇلىقىڭغا دۆلەتنىڭ سىرلىرىدىن سىرلار سۆزلەي. ھەقنىڭ ساڭا سالىمى بار. سېنىڭ ھالئەھۋالىڭنى سورىدى. ھەددى ھېسابسىز مۇشەققەتلەر، غەمئەندىشىلەر سەۋەبىدىن قانداق بىر ھالدىدۇر دەپ سورىدى. شۇنىڭدەك جىددىي ئېھتىياجلىرىڭ ئۈچۈن، ماۋۇ بىرقانچە ئالتۇننى ئەكەلدىم. بۇلارنى ئال، خەجلە. تۈگىگەندە يەنە مۇشۇ يەرگە كەل.بوۋاي بۇ سۆزلەرنى ئاڭلاپ، تىترەپ كېتىپتۇ ۋە قوللىرى بىلەن ئۆزىنى ئۇرۇشقا باشلاپتۇ ۋە : ئەي تەڭداشسىز قۇدرەتلىك تەڭرىم! بۇ بىچارە قېرى بەندەڭ ئىزادىن يەرنىڭ تېگىگە كىرگۈدەك بولدى. دەپ پەرياد قىلىپتۇ. بىر ھازا ئۆكسۈپ يىغلاپتۇ. ئاھزارلىرى، پىنھانلىرى ھەر يەرنى زىلزىلىگە كەلتۈرۈپتۇ. ئاخىرى قالۇننى يەرگە ئۇرۇپ، پارەپارە قىلىۋېتىپتۇ. پارەپارە بولغان قالۇن زۇۋانغا كېلىپ مۇنداق نىدا قىلىپتۇ:ئەي رەببىم بىلەن ئارامغا پەردە بولغان، ئەي ھەق يولىدا مېنى ئازدۇرغان، ئەي مېنىڭ يولۇمنى كەسكەن! ئەي 70 يىلدىن بېرى قېنىمنى ئىچكەن، ئەي كامىل ساھىبى، ئىنسانلار يېنىدا مېنى تۆۋەن چۈشۈرمە، يۈزۈمنى قارا قىلما! ئەي ئېھسان ۋە ۋاپا ساھىبى تەڭرىم، جاپالار، گۇناھلار بىلەن ئۆتكەن ئۆمرۈمگە ئېچىڭ ئاغرىسۇن. تەڭرى ماڭا شۇنداق بىر ئۆمۈر بەخش ئەتتىكى، ئۇ ئۆمۈرنىڭ بىر كۈننىڭمۇ قىممىتىنى ھېچكىم بىلمەيدۇ. ئۇ بىباھادۇر. مەن بولسام ھاياتىمنى، قىممەتلىك ئۆمرۈمنى بىكار ئۆتكۈزۈۋەتتىم. ماڭا ئاتا قىلغان چەكلىك مۇڭلارنىڭ ھەممىسىنى تىز ۋە تۆۋەن ئاۋازلار بىلەن تۈگىتىۋەتتىم. مەن نەغمىلەر بىلەن ھەپىلەشكەندە، ئىراق پەدىسىنى ئويلىغاندا، جۇدالىق ۋاقىتلىرىنى ئويلىيالمىدىم. يەنى دۇنيادىن ئايرىلىدىغان چاغدىكى ئازابلار ئېسىمدىن چىقىپ كەتتى. مىڭ ئەپسۇس زىل تارلاردىن چىققان پىغان مۇزىكىلارنىڭ كەسكىن ئاۋازلىرىنى چۈشىنىپ، ئۇلار بىلەن مەشغۇل بولغان بولسام؛ كۆڭلۈمنىڭ ئېكىنزارلىقى كۆڭلۈمدە بولۇشقا تېگىشلىك بولغان مەنىۋى تۇيغۇلارنى بارلىققا كەلتۈرگەن بولاتتى. ئەمدى كۆڭلۈم ئۆلدى. ئامال قانچە، مۇشۇ يىگىرمە تۆت پەدىنىڭ ئاۋازى بىلەن پۈتۈن ئۆمرۈم كارۋاندەك ئۆتۈپ كەتتى. كۈن تۈگدى، ئاخشام بولدى. تەڭرىنىڭ بەرگەنلىرىگە رازى بولمىغان، نازلىنىپ تۇرغان، پەرياد قىلغان نەپسىمنىڭ قولىدا پەرياد قىلىمەن. باشقىلار ئۇستىدىن شىكايەت قىلمايمەن. سەندىن ماددىي مەنپەئىتىم ئۈچۈن ياردەم تەلەپ قىلغان ئۆزۈم ئۇستىدىن ساڭا شىكايەت قىلىمەن. ئادالەت ئىستەيمەن. ھېچكىمدىن ئادالەت كۈتمەيمەن. دەردىمگە چارە تېپىش ئۈچۈن پەقەت ماڭا مەندىن يېقىن بولغاندىن ئادالەت كۈتىمەن. شۇنداق بولغاندىلا دەردىمگە دەرمان تاپىمەن. چۈنكى بۇ مەنىلىك، بۇ مەۋجۇتلۇق ھەر ۋاقىت ماڭا ئۇنىڭدىن كەلگەن. بۇ مەۋجۇتلۇق ئازلاپ تۈگسە باشقا بىر نەرسە قالمايدىغانلىقى ئۈچۈن پەقەت ئۇنىلا كۆرىمەنبۇ سۆزلەرنىڭ ئاڭلىغان ھەزرىتى ئۆمەر سازەندىگە قاراپ مۇنداق دەپتۇ:سېنىڭ بۇ يىغلاپ، زارلىنىشىڭ ئۆزئۆزۈڭنى تونۇغانلىقىڭ ۋە ئەقلىھوشۇڭنى تاپقانلىقىڭنىڭ ئىپادىسىدۇر. تەڭرى ئىشقىدا پانىي بولغان، ئۆزىدىن كەچكەن، ئەقلىنى يوقاتقان كىشىلەرنىڭ يولى باشقا بىر يولدۇر. بۇ سەۋەبتىن ئەقلىھوشى جايىدا بولۇشنىڭ ئۆزى بىر گۇناھ ھېسابلانغان. ئەقلىھوشى جايىدا بولماق ئۆتۈپ كەتكەن ۋاقىتلارنى ئەسلىمەك دېمەكتۇر. ئەسلىدە ئۆتكەن زاماننى سىغىنىش، كېلەچەكتىن قورقۇشنىڭ ئۆزى تەڭرىگە قارشى پەردىدۇر. ھەر ئىككىلىسى، يەنى ئۆتكەن زامانمۇ، كەلگۈسى زاماننىمۇ ئوتقا ئات، كۆيدۈر. بۇ ئىككىسىنىڭ سەۋەبىدىن قاچانغىچە، نېمە دەپ چۈشىلىپ قالىسەن؟ سەن مەنلىكىڭگە بېرىلىپ، ئۆز ئەتراپىڭدا چۆرگىلەۋەرسەڭ، ئۆزۈڭ تاۋاپ قىلىۋاتقاندەك ھېس قىلىسەن.. سەن ئۆزۈڭدە بولساڭ، تېخىچە ئۆزۈڭدىن قۇتۇلالمىدىڭ.. سېنىڭ خەۋەرلىرىڭ ۋە بىلىمىڭ ئۇ خەۋەرلەرنى بەرگەندىن خەۋەرسىزدۇر. سەن بىلىملىرىڭنى ۋە خەۋەرلىرىڭنى ئۆزۈڭنىڭ دەپ قارايسەن. ئەي ئۆتكەن گۇناھلىرىغا توۋا قىلماقچى بولغان ئادەم، سەن شۇ توۋا قىلىشتىن نە ۋاقىت توۋا قىلىسەن؟ ئۇنى سۆزلە.بۇ سۆزلەرنى ئاڭلىغان سازەندە، ھەزرىتى ئۆمەرنىڭ مۇبارەك يۈزىگە قايىل بولغان ھالدا قاراپلا قاپتۇ.ھەرقانداق پىكىر ۋە سادانىڭ جەلپ قىلغۇچىسى بولسا ئىلھام ۋە سىرنىڭ مەنبەسى بولغاندۇر.بۇ ئاۋاز ھەر ئاۋازنىڭ ئەسلىدۇر. ئاساسى ئاۋاز ئۇ ئاۋازدۇر. قالغانلىرى ئەكسىدۇر.بۇ سادانى يالغۇز مۆمىنلەر ئەمەس، بەلكى يەنە پۈتۈن ئورمانلار، تاغلار، چۆللەر ئاڭلايدۇ.روھتەك يېڭىلىنىپ تۇرۇشتىن، كۈلۈشتىن قۇتۇلۇپ، پاكپاكىز بىر جان بىلەن قەلب ئىزدىگىن.بۇ داستىخاندا تۇز بولۇش ئۈچۈن، يۈز مىڭلارچە جان پىدا قىلىشقا توغرا كېلىدۇ.جاننى ئورماندا ئوۋلاش ئۈچۈن، بۈركۈت بول.نۇر چاچقان قۇياشتەك جان بىلەن ئوينا.ئۇلۇغ قۇياش جان چاچقۇچىدۇر.قۇياشنىڭ نۇرى پاسكىنىچىلىقنىڭ ئۈستىگە چۈشسە كىرلەشمەيدۇ، ئۇ يەنىلا چاقناپ تۇرىدۇ.ئەي مەنىۋى قۇياش! سەن بۇ كونا جاھاندا بىر يېڭىلىق، پاكلىق كۆرسەت.ئىنسان ۋۇجۇدىدىكى بۇ روھ، غايىب ئالەمنىڭ بىر ھەدىيىسى بولۇپ ئاقار سۇدەك ئاقىدۇ.غايىب ئالەم روھقا تەكرارتەكرار مۇنداق خىتاب قىلىدۇ:تەن چىق، ئازاد بولقىيىنچىلىقتىن قۇتۇلۇش ئۈمىدى ئىماندىن كېلىدۇ.ئىمان زەئىپ بولسا، كىشى ئۈمىدسىز بولىدۇ.
|
عابيدەن جاكەەۆ، ع.مۇسىرەپوۆ اتىنداعى قوعامدىق قوردىڭ ديرەكتورى: جاستاردى ادەبيەتكە باۋلىساق دەيمىزجاڭالىقتار 3057 0 پىكىر 1 شىلدە, 2009 ساعات 20:08 عابيدەن مىرزا، ع.مۇسىرەپوۆ اتىنداعى قوعامدىق قوردىڭ جۇمىسى تۋرالى ماعلۇمات ايتا وتىرساڭىز... 2008 جىلى جەلتوقسان ايىندا جازۋشىلار وداعىنىڭ ىرگەسىنەن ع.مۇسىرەپوۆ اتىنداعى قور قۇرىلدى. كەزىندە مارقۇم ساكەن ءجۇنىسوۆ، سافۋان شايمەردەنوۆ سياقتى بيليارد دەسە، ىشكەن اسىن جەرگە قوياتىن اعالارىمىز: بيليارد سپورتىن قازاقستانعا اكەلگەن عابەڭ دەپ ايتىپ جۇرەتىن. عابەڭ بيليارد ويىنىن ۇيىمداستىرۋ ارقىلى قاراجاتتان، باسپانادان قىسىلىپ جۇرگەن قالامگەرلەردىڭ تۇرمىستىق ماسەلەسىن شەشىپ بەرگەن كورىنەدى. ع.مۇسىرەپوۆ اتىنداعى قوعامدىق قور دا بولاشاقتا قالامگەرلەردىڭ، زيالى قاۋىم وكىلدەرىنىڭ تۇرمىستىق ماسەلەسى مەن مادەني ومىرىنە ىقپال ەتۋدى كوزدەيدى. قوعامدىق قوردى قۇرعاندا، ەڭ الدىمەن، قازاقستاندا بيليارد سپورتىن دامىتۋدى ماقسات ەتتىك. قوردىڭ جانىنان بيليارد كلۋبىن اشتىق. كلۋب مۇشەلەرى: توراعاسى قاليحان ىسقاق، ءاسانالى ءاشىموۆ، يرانعايىپ، ءجۇرسىن ەرمان، قۇمان تاستانبەكوۆ، ءشومىشباي ساريەۆ، تولىمبەك الىمبەكۇلى، بايعالي ەسەناليەۆ، شارىپبەك اعىبايۇلى، بەكجان تۇرىس، جاناربەك ءاشىمجان سىندى بەلگىلى ازاماتتار. بىلتىر بيليارد ويىنىنان ع.مۇسىرەپوۆ ءتۋرنيرى تۇڭعىش رەت رەسپۋبليكا كولەمىندە رەسمي شارا رەتىندە وتكىزىلدى. نۇروتان حدپ دەمەۋشىلىك جاساعان ول تۋرنيرگە بيلياردقا قىزىعاتىن بارلىق قالامگەرلەر، زيالى قاۋىم وكىلدەرى قاتىستى. تاياۋدا ەكىنشى ءتۋرنيردى ۇيىمداستىردىق. ول ءتۋرنيردى مەملەكەت جانە قوعام قايراتكەرى، مارقۇم التىنبەك سارسەنباەۆقا ارنادىق. اتىمدى اتاپ، سىباعامدى يتكە سال دەمەكشى، بۇل شاراعا دەمەۋشىلىك جاساعان ازاماتتاردىڭ اتىن اتاپ وتكەن ورىندى بولار. ولار بەلگىلى مەتسەنات ءىزباسار بوزاەۆ، ۇلت جاناشىرى ادىلەت نۇربەكوۆ، ا.سارسەنباەۆ اتىنداعى قوعامدىق قوردىڭ توراعاسى ايدوس سارىم، مەملەكەتتىك ءتىلدى قورعاۋ قورىنىڭ توراعاسى بەرىك ابدىعاليەۆ جانە بىرقاتار جاناشىر ازاماتتار. ع.مۇسىرەپوۆ قورى التىنبەك سارسەنباەۆ اتىنداعى رەسپۋبليكالىق ءتۋرنيردى جىلدا ءداستۇرلى تۇردە وتكىزەتىن بولادى. مارقۇم التەكەڭنىڭ ناعىز ۇلت ازاماتى، قوعام قايراتكەرى بولعاندىعىندا داۋ جوق، بىراق قور ع.مۇسىرەپوۆ قورى بولسا، قازاقستانعا بيلياردتى اكەلگەن عابەڭ بولسا، وندا جىلدا وتكىزىلەتىن تۋرنير نەگە التىنبەك سارسەنباەۆ ءتۋرنيرى دەپ اتالادى، وسى جاعى تۇسىنىكسىزدەۋ... ارينە، ع.مۇسىرەپوۆ اتىنداعى رەسپۋبليكالىق تۋرنير دە جىل سايىن وتەتىن بولادى. ال ا.سارسەنباەۆ ءتۋرنيرىن وتكىزۋدى، وعان دەمەۋشىلىك جاساۋدى موينىنا الىپ وتىرعان ا.سارسەنباەۆ اتىنداعى قوعامدىق قور. ع.مۇسىرەپوۆ قورىن قۇرۋدا قانداي قاجەتتىلىك بولدى؟ قوردىڭ ماقساتى نە؟ ارينە، قوردىڭ جۇمىسى تەك بيليارد ويىندارىن ۇيىمداستىرۋمەن شەكتەلمەيدى. بەكىتىلگەن جارعى بويىنشا 12 باپتان تۇراتىن مىندەتتەمەلەردى جۇزەگە اسىرۋدى قولعا الىپ وتىرمىز. ونىڭ ىشىندە ع.مۇسىرەپوۆ وقۋلارىن ۇيىمداستىرۋ، ياعني جازۋشى شىعارمالارى ارقىلى قازاق ءتىلىن ناسيحاتتاۋ، قازۇۋدىڭ فيلولوگيا فاكۋلتەتىنىڭ ءبىر ستۋدەنتىنە جىلىنا ءبىر رەت ع.مۇسىرەپوۆ اتىنداعى ستيپەنديا تاعايىنداۋ، ع.مۇسىرەپوۆ اتىنداعى جاستار تەاترىمەن جانە مەكتەپپەن تىعىز بايلانىس ورناتىپ، شىعارماشىلىق تۇتاستىقتا جۇمىس جاساۋ كوزدەلگەن، حالىقارالىق مادەني بايلانىستار ورناتۋ ماسەلەسى قاراستىرىلعان. ونىڭ ىشىندە رەسەي، باشقۇرتستان، تاتارستان، تۇركيا ەلدەرىمەن ءارتۇرلى دەڭگەيدە جۇمىس جاسايتىن بولامىز. سونىمەن قاتار جىل سايىن دراماتۋرگيالىق شىعارمالارعا بايگە جاريالاپ، ع.مۇسىرەپوۆ جۇلدەسىن تاعايىنداۋدى جوسپارلاپ وتىرمىز. جاقسى شىعارمالار ىرىكتەلىپ، ع.مۇسىرەپوۆ تەاترىندا قويىلاتىن بولادى. وزدەرىڭىز بىلەسىزدەر، عابيت مۇسىرەپوۆ سوڭىنان مول مۇرا قالدىرعان جازۋشى. ول كىسىنىڭ ەڭبەكتەرىن جاستار اراسىندا ناسيحاتتاۋ ارقىلى كەلەر ۇرپاقتى ادەبيەتكە، ونەرگە باۋلىساق دەگەن ارمانىمىز بار، جاستاردىڭ قازاق ءتىلىنىڭ مارتەبەسىن جەتە ۇعىنۋىنا، ولاردىڭ تاربيەسىنە، پاتريوتتىق رۋحىنىڭ بەرىك قالىپتاسۋىنا ىقپال ەتسەك دەيمىز. باتىستىڭ ءومىرسالتى، مادەنيەتى، كينوسى قازىرگى جاستار ءۇشىن قۇندىلىققا اينالدى. ولاردىڭ وسىنداي كەرى كوزقاراستارىن وزگەرتۋگە بار كۇشىمىزدى سالۋىمىز كەرەك. وسى ماقساتتا ءبىز جوودا ءارتۇرلى ادەبيمادەني كەشتەر، عىلىميتەوريالىق كونفەرەنتسيالار، اقىندار ءمۇشايرالارىن وتكىزدىك. مۇنداي شارالاردى جىل سايىن ۇيىمداستىرۋدى كوزدەپ وتىرمىز. ع.مۇسىرەپوۆ مۇراجايىمەن بايلانىستارىڭىز قالاي؟ مۇراجايمەن تىعىز بىرلەستىكتە جۇمىس جاسايمىز. ماسەلەن، جىل سايىن ع.مۇسىرەپوۆ اتىنداعى ستيپەندياعا لايىق دەپ تانىلعان ستۋدەنتتى وسى مۇراجايعا شاقىرىپ، ونى رەسمي تۇردە تابىستاۋ ءراسىمىن جىلدا وسى مۇراجايدا وتكىزۋگە كەلىستىك. باسقا دا ءىرىلىۇساقتى مادەني شارالاردى عابەڭنىڭ مۇراجايىمەن بىرلەسىپ اتقاراتىن بولامىز... جازۋشىنىڭ تىكەلەي ۇرپاعى قور جۇمىسىنا قىزىعۋشىلىق تانىتىپ، ارالاسا ما؟ عابەڭنىڭ كىشى قىزى گۇلنار قور قۇرىلتايشىلارىنىڭ ءبىرى. ول كىسىنىڭ اقىلكەڭەسىنە قۇلاق ءتۇرىپ، ءبىر جاعادان باس، ءبىر جەڭنەن قول شىعارىپ جۇمىس ىستەپ وتىرمىز. عابەڭنىڭ جەكە مۇراعاتىنا قاتىستى دۇنيەلەردە، كىتابىن شىعارىپ، شىعارمالارىن ناسيحاتتاۋدا ول كىسىنىڭ كومەگى زور بولماق. تاريحشى رەتىندە ءسىزدى قانداي جايتتار تولعاندىرادى؟ ءبىزدىڭ تاريح جايلى تۇسىنىگىمىز تاياز. ءبىز بەينە عارىشتان كەلگەن سياقتىمىز. ءوز مەملەكەتىمىزدىڭ تاريحى، ءتۇپ تامىرى تۋرالى كوپ بىلمەيمىز. ماسەلەن، الىسقا بارماياق، وسى الماتى وبلىسىن الىپ قاراڭىزشى. ساق قورعاندارىنىڭ نەشە ءتۇرلى ۇلگىسى تۇر. تاريح پا؟ تاريح. سول جەرلەر تاريحتان، تاريحي قۇندىلىقتان حابارى جوق بازبىرەۋلەردىڭ اجەتحاناسىنا اينالعان... ساق، ءۇيسىن، ەسىك قورعاندارىنىڭ شاعىن ءبىر بولىگى عانا بولماسا، نەگىزىنەن بۇل تاريحي ەسكەرتكىش، ارحەولوگيالىق قۇندى وبەكتىلەر لايىقتى دارەجەدە قورعالماي وتىر. ءتىپتى باياعىنى بىلاي قويعاندا، كۇنى كەشە باسىمىزدان وتكەن تالاي تاريحي وقيعالاردان ساباق الىپ، سول ارقىلى جاستاردىڭ ۇلت تاريحى مەن ۇلت بولاشاعىنا دەگەن پوزيتسياسىن، پاتريوتتىق سەزىمىن قالىپتاستىرساق، قۇباقۇپ بولار ەدى. ءبىز وسى ماقساتتا اۋعان سوعىسى ارداگەرلەرىنىڭ قاۋىمداستىعىمەن دە تىعىز بايلانىس ورناتۋدى كوزدەپ وتىرمىز. ويتكەنى ولاردىڭ ءومىرى تاريح. ال تاريح جاستارعا ۇلگى ەتەتىن قۇندىلىق بولۋى ءتيىس...
|
قازاقستاننىڭ سىرتقى ساۋدا اينالىمى 1،7 پايىزعا ءوستى . ەلارنا دۇنيەدەگى ەڭ ۇلكەن قازاق ءتىلدى امبەباب ينفورماتسيا ارناسى بيىلعى 8 ايدا قازاقستاننىڭ سىرتقى ساۋدا اينالىمى 1،7 پايىزعا ءوستى. بۇل جايىندا قر ۇەم ستاتيستيكا كوميتەتىنەن ءمالىم ەتتى، دەپ حابارلايدى ۇلت اقپارات.2019 جىلعى قاڭتارشىلدەدە قازاقستاننىڭ سىرتقى ساۋدا اينالىمى 53829 ملن اقش دوللارىن قۇراپ، 2018 جىلعى قاڭتارشىلدەمەن سالىستىرعاندا 1،7 پايىزعا ارتقان. ونىڭ ىشىندە ەكسپورت 32943،4 ملن اقش دوللارى، يمپورت 20885،6 ملن اقش دوللارى بولدى، دەلىنگەن كوميتەت اقپاراتىندا.ۆەدومستۆو مالىمەتىنشە، 2019 جىلعى 1 قىركۇيەكتەگى جاعداي بويىنشا تىركەلگەن زاڭدى تۇلعالاردىڭ سانى 441 526 بىرلىك بولدى. بۇل وتكەن جىلعى سايكەس كەزەڭمەن سالىستىرعاندا 2،3 پايىزعا كوپ. ونىڭ ىشىندە 100 ادامنان كەم قىزمەتكەرلەرى بار 432 775 زاڭدى تۇلعا بار. جۇمىس ىستەپ تۇرعان زاڭدى تۇلعالاردىڭ سانى 297 933. ونىڭ 289 ء561ى شاعىن كاسىپورىن سانالادى.تۇتىنۋ باعاسىنىڭ يندەكسى 2019 جىلعى تامىزدا 2018 جىلعى جەلتوقسانمەن سالىستىرعاندا 103 پايىز بولدى. ازىقتۇلىك تاۋارلارعا باعالار 6،1، ازىقتۇلىك ەمەس تاۋارلارعا 2،9 پايىز ءوستى. ال حالىققا ارنالعان اقىلى كورسەتىلەتىن قىزمەتتەرگە باعا 0،6 پايىز تومەندەدى. ونەركاسىپ ونىمدەرىنە ءوندىرۋشى كاسىپورىندار باعاسى 2019 جىلعى تامىزدا 2018 جىلعى جەلتوقسانمەن سالىستىرعاندا 3،1 پايىز جوعارىلادى.كەلۋ قاينارى: :...?531047334شۇعىل جاعدايعا توتەپ بە 8 مينوتمەكتەپ سىرتىندا ورنالا 9 مينوتاقمولدا جاڭا مەشىت اشىل 9 مينوتقمدب ۇجىمى ارىستا زاردا 19 مينوت29 اقپان. تۋعان كۇن يەل 27 مينوتقۇربان ايت باستالدى فو 29 مينوتقازاقستاندىق ەكسپورت ءۇ 29 مينوتماعجان جۇماباەۆتىڭ ءساب 1 ساعاتباتارەيا جۇتىپ كوز جۇمع 1 ساعات
|
بەدەن چېنىقتۇرۇشنى 60 ياشتا باشلىسىمۇ كېچىكمەيدۇخەلق تورىبەدەن چېنىقتۇرۇشنى 60 ياشتا باشلىسىمۇ كېچىكمەيدۇ2019.07.31 17:55 مەنبە: تەڭرىتاغ ئۇيغۇرچە تورىھەممەيلەن مۇۋاپىق بەدەن چېنىقتۇرۇشنىڭ سالامەتلىككە پايدىلىق ئىكەنلىكىنى بىلىدۇ، ئامېرىكا دۆلەتلىك راك كېسىلى تەتقىقات ئورنىنىڭ بىر تۈرلۈك تەتقىقاتىدا كۆرسىتىلىشىچە، ياشانغاندا چېنىقىشنى باشلاشمۇ ئوخشاشلا پايدىلىق بولۇپ، ئۆلۈم خەۋپخەتىرىنى تۆۋەنلىتىدىكەن.بۇ تەتقىقات 50 ياشتىن 71 ياشقىچە بولغان 315 مىڭدىن ئارتۇق ئوبيېكىتقا چېتىلىدۇ. تەتقىقاتچىلار ئۇلارنىڭ ياشئۆسمۈرلۈك، ياش، قىران، ئوتتۇرا ياش ۋە ياشانغان مەزگىلىدىكى تەنتەربىيە پائالىيىتى بىلەن شۇغۇللىنىش ئادىتى ۋە ساغلاملىق ئۇچۇرلىرىنى ئىگىلىگەن. 10 يىلدىن ئارتۇق ئىز قوغلاپ تەكشۈرۈشتىن كېيىن، تەتقىقاتچىلارنىڭ بايقىشىچە، تەنتەربىيە پائالىيەتلىرىگە ئىزچىل قاتناشمايدىغان تەتقىقات ئوبيېكىتلىرىغا سېلىشتۇرغاندا، ئىزچىل ئوتتۇرا، يۇقىرى سىجىللىقتىكى تەنتەربىيە پائالىيىتىگە قاتنىشىدىغان ئوبيېكىتلارنىڭ ئۆلۈم خەۋپى 29دىن 36كىچە تۆۋەنلىگەن؛ ياش ۋاقتىدا ھەرىكەت قىلمىغان، 40 ياشتىن 61 ياشقىچە بولغان ئوتتۇرا ياش ۋە ياشانغان مەزگىلىدە چېنىقىشنى باشلىغان ئوبيېكىتلارنىڭ ئەزەلدىن ھەرىكەت قىلمايدىغان ياشتىكىلەرنىڭكىدىن ئۆلۈم خەۋپى 35، يۈرەك، قان تومۇر كېسەللىكلىرىگە گىرىپتار بولۇش نىسبىتى 43 تۆۋەنلىگەن.گەرچە ئۇزۇن مۇددەت تەنتەربىيە پائالىيىتى بىلەن شۇغۇللىنىشنىڭ ئۆلۈم خەۋپىنى تۆۋەنلىتىشتە مۇھىم رولى بولسىمۇ، لېكىن بۇ تۈرلۈك تەتقىقات تەمىنلىگەن دەلىل ئىسپاتلاردا كۆرسىتىلىشىچە، ئوتتۇرا ياش ۋە ياشانغان مەزگىلىدە تەنتەربىيە پائالىيىتىنى باشلاش ئارقىلىقمۇ ساغلاملىق جەھەتتە چوڭ پايدىغا ئېرىشىشى مۇمكىن ئىكەن.ياشانغانلار كۆپرەك پىيادە مېڭىپ بەرسە، ئۆلۈم خەۋپىنى تۆۋەنلەتكىلى بولىدۇياپونىيەنىڭ بىر تۈرلۈك چوڭ كۆلەملىك ئۇزۇن مۇددەتلىك تەكشۈرۈش نەتىجىسىدە كۆرسىتىلىشىچە، ياشانغانلار كۆپرەك پىيادە مېڭىپ بەرسە يۈرەك تىقىلمىسى، سەكتە، يۇقۇملۇق زۇكام ياكى ئۆپكە ياللۇغى ئېلىپ كېلىدىغان ئۆلۈم خەۋپىنى تۆۋەنلەتكلى بولىدىكەن.ياپونىيە خوككايدو داشۆسى ئېلىپ بارغان بۇ تەتقىقات تۈرى 65 ياشتىن 79 ياشقىچە بولغان 22 مىڭ 280 ياپونىيەلىكنى ئۆز ئىچىگە ئالىدۇ. سىناققا قاتناشقۇچىلار ئۈچ گۇرۇپپىغا ئايرىلغان: ھەر كۈنى پىيادە مېڭىش ۋاقتى يېرىم سائەتكە يەتمەيدىغانلار، يېرىم سائەتتىن بىر سائەتكىچە يول ماڭىدىغانلار، بىر سائەتتىن يۇقىرى يول ماڭىدىغانلار. سىناققا قاتناشقۇچىلارنىڭ ئىچىدە 1210 ئادەم يۈرەك تىقىلمىسى كېسىلىگە گىرىپتار بولۇپ باققان، 604 ئادەم سەكتە بولۇپ باققان، 80 ئادەم ئىككىلا خىل كېسەلگە گىرىپتار بولۇپ باققان. تەكشۈرۈشتىن بايقىلىشىچە، يۈرەك تىقىلمىسى، سەكتە كېسىلىگە گىرىپتار بولۇپ باقمىقانلارنىڭ ھەركۈنى بىر سائەتتىن ئارتۇق پىيادە ماڭىدىغانلار بىلەن بولغان نىسبىتى 50.4؛ يۈرەك تىقىلمىسىغا گىرىپتار بولۇپ باققانلار ئىچىدە، بۇ نىسبەت 41.8؛ سەكتە بولۇپ باققانلار ئىچىدە بۇ نىسبەت 33.9 ئىكەن.دائىم ئۇسسۇل ئويناپ بەرگەنلەر ئاسان قېرىمايدۇياشانغانلار ئۇسسۇل ئويناپ بەرسە پايدىسى كۆپ. ئۇسسۇل ئويناش بىر خىل ماسلاشتۇرۇش ئىقتىدارىنى چېنىقتۇرۇش بولۇپ، بەدەننىڭ تەڭپۇقلۇقىنى ساقلاپ، يىقىلىپ چۈشۈش نىسبىتىنى تۆۋەنلىتىدۇ. مۇزىكىغا ماسلىشىپ ئۇسسۇل ئوينىغاندا، مېڭە ھۈجەيرىسىگە تەسر يەتكۈزۈپ، مېڭىنى جانلاندۇرىدىكەن. ياشانغانلار ئۇسسۇل ئوينىغاندا پۈتۈن بەدەندىكى بوغۇملار ياخشى ھەرىكەتلىنىپ، مۇسكۇل ۋە بوغۇملار ئارىسىدىكى ئىلاستىكىلىقنى ئاشۇرىدىكەن، ئۇزۇن مۇددەت داۋاملاشتۇرغاندا، يۈرەك، ئۆپكە ئىقتىدارىنى ئاشۇرۇپ، يۈرەك كېسىلىنىڭ ئالدىنى ئالغىلى بولىدىكەن. داۋاملىق ئۇسسۇل ئويناپ بەرگەندە، بەل ئاغرىش ئالامەتلىرى ئازىيىدىكەن.تىكتاك توپ ئوينىغاندا، مېڭىنى ساغلاملاشتۇرۇپ كۆزنى ئاسرىغىلى بولىدۇتىكتاك توپ بىر تۈرلۈك خەلق ھەرىكىتى، شۇنداقلا ھەرقايسى ياش قاتلىمىدىكى كىشىلەر توپىنىڭ چېنىقىش خاسىيەتلىك ئەسۋابى. تەتقىقاتتا كۆرسىتىلىشىچە، ئوقۇغۇچىلار تىكتاك توپ مەشىقىگە قاتناشقاندىن كېيىن كۆرۈش قۇۋۋىتى كۆرۈنەرلىك ياخشىلانغان. تىكتاك توپ يەنە ئىنكاس ۋە جانلىقلىقنى ئاشۇرۇپ، يۈرەك، ئۆپكە، بەل، مۈرە، بويۇن ئومۇرتقىسىغا پايدىلىق ئىكەن. خەلق تورىدىن تەرجىمە قىلىندى
|
ئەرتۈرك بلوگى ئەنۋەر ھاجى جىنسىيەتنى يازامدۇ؟ سۆھبەتئەنۋەر ھاجى جىنسىيەتنى يازامدۇ؟ سۆھبەتيازما ۋاقتى: 2010 يىل 27 ماي ئاپتورى: ئەرتۈرك تەۋە تۈر: سۆھبەتياخشى تۇردىڭىزمۇ؟ سىز مەن قالدۇرغان ئادرېس بويىچە داڭلىق تور بېكىتى مۇنازىرىسىدىكى ئەنۋەر ھاجى جىنسىيەتنى يازامدۇ؟ دېگەن تېمىنى كۆردىڭىزمۇ؟ ئەمدى بىر پىكىرلىشىپ باقايلىچۇ.سىز ئاۋۇ مۇنازىرىگە چۈشكەن تېمىلارغا نىسبەتەن قانداق قاراشتا؟ مېنىڭ بۇرۇندىنلا سىز بىلەن شۇنداق بىر سۆھبەت ئۆتكۈزگۈم بار ئىدى.مەن ئۇ تېمىنى باشتىن ئاياغ كۆرۈۋاتىمەن، ئەمما مۇنازىرە نورمال داۋاملاشسىكەن دەپ ئوتتۇرىغا قىستۇرۇلۇپ كىرمىدىم، ئەدەبىيات ھەققىدىكى پاراڭلارنىڭ ئايىغى چىقمايدۇ، كىمنىڭ پىكرىگە قايىل بولسام شۇنى قوبۇل قىلىمەن. سىزنىڭ پىكىرلىرىڭىز ئادەتتىكى پىكىرلەر، مېنىڭ كۆڭلۈمنى ئاياپ نەق گېپىڭىزنى دېمەيسىز، ناتونۇش بولغان بولساق راست گەپلەر ئوتتۇرىغا چىقاتتى.بۇ نېمە دېگىنىڭىز ئەمدى، قاقباشدەك گەپ قىلىسىزغۇ، ھاھا مەن بۇنداق مۇنازىرىلەرنىڭ ئىككىمىزنىڭ مۇناسىۋىتىگە كاشىلا بولۇشىنى خالىمايمەن، مەن ئادەتتە سىزنى ھۆرمەت قىلىدىغىنىم راست، لېكىن بۇنداق مۇنازىرىدە بۇ مۇناسىۋەت كاشىلا بولسا توغرا بۇلارمۇ؟ سىزنىڭچە قانداق قارايسىز؟ئاشۇ ھۆرمەت سىزنىڭ ھەقىقىي گېپىڭىزنى توسۇپ قويىدۇ.ئاۋۇ چاقچاق گېپىمنى كۆڭلىڭىزگە ئالماڭ يەنە، سىزدەك ھاجىملارغا بۇنداق تۇزكورلۇق قىلىپ تىل تەگكۈزۈشكە ھەددىمىز ئەمەس، لېكىن مۇنبەردە مەن سىزنىڭ كۆڭلىڭىزنى ئاياش دېگەننى ئويلاپ باقمىدىم، مەن كاۋاپچىنىڭ چىرايلىق خوتۇنىنى تېخى ئوقۇپ باقمىدىم، لېكىن مېنىڭ دېمەكچى بولغىنىمنى ئاۋۇ دىيارىمنىڭ باشقۇرغۇچىسى ناھايىتى مېغىزلىق قىلىپ يىغىنچاقلاپتۇ، شۇڭا مەن ئاشۇ ئىنكاسنى قايتا يوللاپ قويدۇم.سىز تىرىشچان بالا، ئەدەبىياتتىن مەخسۇس تەلىم ئالماي تۇرۇپ ئەدەبىياتنى خېلى چۈشىنىسىز. ئەمما بەزىلەر ئەرزىمەس ئىشلارنىمۇ مىللەتپەرۋەرلىك دەرىجىسىگە كۆتۈرۈپ ئۆزىنى قىيناۋاتىدۇ.مەن پەقەتلا بىر مەسىلىگە يولۇقسام ئىزچىل ئىزدىنىمەن، تاكى شۇ مەسىلىنى ئاچقۇچىنى تاپقانغا قەدەر.شۇڭا دەيمەن سىزمۇ دادىل پىكىر قىلىپ ئۇلار بىلەن پىكىرلىشىشىڭىز كېرەك. توغرا دەيسىز ، مەن ئەدەبىياتچى ئەمەس، شۇڭا بەزىدە گەپ سۆزلىرىم بەك گۆدەكلەرچە، كۈلكىلىك چىقىشى مۇمكىن. نېمە بولدى؟ گەپ قىلمايسىزغۇ؟مەن بۇ مۇنازىرىگە ئارىلىشىپ قالسام ئۆزۈمنى ئاقلىسام بولىدۇ، بۇنىڭ ئۈچۈن بىر مۇنچە ئىجادىيەت نەزەرىيىلىرىنى سۆزلەشكە توغرا كېلىدۇ، ئۇلارغا ئۆز كۆز قاراشلىرىمنى چۈشەندۈرۈپ مېنى توغرا چۈشىنىڭلار دەپ يېلىنسام بولىدۇ، مەن بۇنداق قىلىشنى خالىمايمەن. ياكى ئۆزۈمنى دادىل تەنقىدلەپ كەمچىلىكىمنى بوينۇمغا ئالسام بولىدۇ، بۇنداق قىلىش ئاسان، ئەمما بۇمۇ بىر ياسالمىلىق.بىزدەك بىلىمى يوقلار ئۈچۈن بىلىم سورۇنى تەييارلاپ بەرمەمسىزشۇ باھانىدە بىزمۇ ئاز تولا نەزەرىيە بىلىملىرىنى ئۆگىنىۋالساق زىيىنى بولماس؟شۇنىمۇ ئېيتىپ ئۆتەي، مۇشۇ پاراڭلىرىمىزنى كۆچۈرۈپ داڭلىقتا ئېلان قىلسىڭىز بولۇۋېرىدۇ، ئەمما مەن مۇنازىرىگە كىرمەيمەن.شۇنداقمۇ؟ مەن شۇنداق قىلايمىكىن دەپ ئويلىغان، لېكىن سىزنىڭ قارشى تۇرۇشىڭىزدىن ئەنسىرەپ سىزگە ئېغىز ئاچمىغان ئىدىم. بەك ئاتىكارچى ئىكەن دەپ قالمىسۇن دەپ، راستىنى دېسەم، سىزگە چ چ دا پاراڭلاشماي م س ن دەپ پاراڭلىشايلى دېيىشىممۇ شۇ سەۋەبتىن ئىدى، قارىغاندا مەقسىتىمنى چۈشىنىۋاپسىزدە!مېنىڭ ئەسەرلىرىمنى سېرىق دەپ كەلگەنلەر بۈگۈنلا پەيدا بولغان ئەمەس، بۇرۇنمۇ ئىزدىنىش، ئىجادىيەت، سۇمۇرغ دېگەن تور بېكەتلىرىدە شۇ ھەقتە گەپلەر بولغان.ئەمەلىيەتتە مەنمۇ بۇ ھەقتە ئازراق ئويلىنىپ قالغان ئىدىم: ئەنۋەركام نېمە ئۈچۈن دائىم مۇشۇ جىنسىيەت تېمىسىنى چۆرىدەپ ئەسەر يازىدىغاندۇ دەپ.ھەممە ئەسەردە ئازتولا جىنسىيەت تېمىلىرى بولىدۇ، مۇھەببەتمۇ ماھىيەتتە جىنسىيەت تېمىلىرىغا كىرىدۇ. جىنسىيەت مۇھەببەتنىڭ يىلتىزىمۇ؟ دېگەن ماقالەمدە بۇ ھەقتىكى كۆز قاراشلىرىمنى ئوتتۇرىغا قويغانىدىم، ئەسەرلىرىمنى سېرىق دېگۈچىلەرگە كۆز قاراشلىرىمنى بايان قىلغانىدىم، بىراق كۆپىنچىلەر ئۇ ماقالىنى كۆرمىگەندەك، كۆرگەنلەرمۇ تازا چۈشىنەلمىگەندەك قىلىدۇ.مەن بۇ ماقالىنى كۆرمەپتىكەنمەن.بلوگىمدا تۇرمامدۇ، نەچچە ۋاقىتتىن بىلوگىمنى تېخنىكىلىق باشقۇرۇش بىلەن بولۇپ، ئەسەرلىرىمگە دىققەت قىلماپسىز دەڭا.ۋاي بۇنىڭغا نەدىكى ۋاقىت دەيسىز، مەن شۇنچە كۆپ ئىشلارنى قىلىۋاتسام، شۇ ئالدىراشچىلىق سەۋەبىدىن شۇنداق بولۇۋاتمامدۇ، نېمە بولدى؟ يەنە توختاپ قالدىڭىزغۇ؟ ياخشى سۆزلەۋاتقان ئىدىڭىز.زىنا ئالدىدا ئولتۇرغان قىز دېگەن ئەسەر تالىپلار، ئىچكىرىدە ئىشلەۋاتقان قىزلار، تاشچىلار، ئازغۇنلار، ھىدايەت تاپقۇچىلار ھەققىدە يېزىلغان ئەسەر، ئەگەر ئۇنىڭدىن سېرىق مەزمۇن ئىزدىگۈچىلەر بولسا ئۆزىگە چۇشلۇق نېسىۋە ئالالايدۇ. بەزى تەسۋىرلەر ئۇلارغا ياقىدۇ، ئۇ ئەسەردىن كىچىككىنە شۇنداق مەزمۇن بايقاپ قالسا ئولتۇرالماي كېتىدۇ.شۇنداق، مەنچىمۇ بۇ ئەسەرنى سېرىق نۇقتىسىغا تارتىپ چىقىرىش تۈپتىن خاتا.مەن نۇرغۇن تەسۋىرلەردىن ئاتلاپ كەتتىم، جىنسىيەتنى يازىدۇ دەيدىغان ياغلىق قاپاقتىن قۇتۇلۇش ئۈچۈن ئۆزۈمنى باشتىن ئاياغ سەگەك تۇتتۇم، ئەمما بەزىدە ئۆزۈمنى چۈشەپ قويغۇم كەلمىدى، ئەسەر ۋەقەلىكىنى، پېرسوناژ خاراكتېرىنى چىقىش قىلدىم، پېرسوناژ دېگەن تىرىك ئادەمدە، گۇناھ ئۆتكۈزەلەيدىغان ئادەمنى پەرىشتىدەك يېزىپ قويسىڭىز بولامدۇ؟مەن ئىزچىل ھالدا زىنا ئالدىدا ئولتۇرغان قىز نى مەن تونۇيدىغانلا ئادەمگە تەۋسىيە قىلىپ كېلىۋاتىمەن.مەنمۇ ھايات چاقچىقى نى يېزىپ ئازراق قىسمىغا كەلگەندە بۇ ئەمەلىيەتكە ئۇيغۇن ئەمەس، مۇئەللىملەرگە قارا چاپلاپسەن دېگەندەك پىكىردە بولغانلارمۇ بار. ئەمما مەن ئۇ ئەسىرىمدە ئىنسان دىلىنىڭ ئىنژېنېرى بولغان مۇئەللىملەرنىڭ كۆپ گەپلىرىنى دەل باشقىلارغا خاتا چۈشەنچە بەرمىسۇن دەپ قەستەن يازمىغان. مەن پەقەت ئاز تولا يېزىپ قويسام بېزىلەر بۇنىڭغا قارىشى پىكىردە بولغان، ئەمەلىيەتتە ئۇ سۆزلەر مەن ئۆز قۇلىقىم بىلەن ئاڭلىغاندىن كىيىن ئاندىن قەلەم تەۋرەتكەن .بۇ ئەسەر جەمئىيەتتە ئازتولا غۇلغۇلا قوزغىغاندىن كېيىن زىيالىيلاردىن ئەمەس، تالىپلاردىن ياخشى ئىنكاس كەلدى، ئەگەر ئۇلار بۇ ئەسەرنى شەھۋانىي ئەسەر دەپ قارىغان بولسا تۈكۈرۈپ تاشلىغان بولاتتى. بەزى تالىپ بالىلار ھەتتا ماڭا ئۆزلىرىنىڭمۇ ئاجايىپ بەلەن كەچمىشلىرى بارلىقىنى، يېزىپ چىقىشقا ئەرزىيدىغانلىقىنى ئېيتىشتى.ئەمەلىيەتتىمۇ شۇنداق، تۇرمۇشنىڭ ھەممە كارتىنىسىنى يېزىش كېرەك، ھازىرغىچە تالىپلار ھەققىدە بىرەر ئەسەر يېزىلمىغان، سىز بۇ بوشلۇقنى تولدۇردىڭىز.مېنىڭ بەزى ئەسەرلىرىمنىڭ ئوقۇرمەنلىرىنىڭ كۆپ بولۇشى ئەسەرلىرىمدىكى جىنسىيەت تېمىسى بىلەنلا مۇناسىۋەتلىك دېيىلسە ئادىللىق بولمايدۇ. بىر ئەسەرنىڭ مۇۋەپپەقىيەتلىك چىقىشى جىنسىيەتتىن باشقا بەزى ئامىللارغىمۇ باغلىق، مەسىلەن: بۇ ئەسەر جەمئىيەتتىكى چوڭقۇر، سەزگۈر مەسىلىلەرنى ئەكس ئەتتۈرەلىدىمۇ يوق؟ ئەسەرنىڭ ۋەقەلىكى چىنلىققا قانچىلىك ئۇيغۇن؟ ئەسەرنىڭ قۇرۇلمىسى قانچىلىك پۇختا، بايانلىرى، تىلىقانچىلىك راۋان، كىشىگە بەخش ئېتەلىگەن ئېستېتىك زوقى قانچىلىك؟ دېگەندەك.شۇنداق، مەن ئەدەبىياتنى ئىلگىرى چۈشەنمەيتتىم، لېكىن ھازىر بۇنىڭغا بولغان چۈشەنچەم بارغانچە ئېشىپ بېرىۋاتىدۇ. ئەدەبىيات ھەقىقەتەن بىر چوڭ تېما. بۇنىڭ ئىپادىلەش كۈچى، تۇرمۇشنى ئەكس ئەتتۈرۈش كۈچى ھەرقانداق بىر ۋاسىتىدىن ئۈستۈن تۇرىدىكەن، مەن شۇ ۋەجىدىن بۇ ئەدەبىيات ساھەسىگە ئاستا ئاستا بىلىپ بىلمەي باغلىنىپ قېلىشقا باشلىدىم. بەلكىم بۇ دەل سىزدەك، جالالىدىن بەھرامدەك، روزى سايىتتەك ئۆتكۈر پىكىرلىك ئۇستازلارنىڭ تەسىرى بولسا كېرەك. مەن جالالىدىن بەھرامنىڭ ئەسەرلىرىنى بەك ياقتۇرۇپ ئوقۇيمەن، ئۇنىڭمۇ بەزى ئەسەرلىرىدە ئوچۇق سۆزلەر بەك كۆپقۇ. ئەقەللىيسى ئامەت ۋە ئاپەتنى تىلغا ئالساقمۇ بۇنىڭدا جىنسىيەت ھەققىدىكى تەسۋىرلەر بەك ئىنچىكە بەك تەپسىلىي يېزىلغان، مەن ھەر قېتىم كىتابخانىغا بارسام بۇ كىتابنىڭ تىراژىغا دىققەت قىلىمەن، ئالدىنقى قېتىم قارىسام بۇ كىتابنىڭ تىراژى 15000 دىن ئېشىپتىكەن.سىز داڭلىقتا پىكىر بەرگەندەك، ئەسەرلىرىم ۋە بۇ ھەقتە بولۇۋاتقان گەپلەرنى چىقىش قىلىپ سوئال سورىمامسىز؟ ئۆزىڭىزنىڭ گېپىگە چۈشۈپ كەتسىڭىز بىزنىڭ پارىڭىمىز ئوڭتەتۈر بىر نېمە بولۇپ چىقىدۇ، ئىزچىللىق بولمايدۇ.نېمە ئۈچۈن جالالىدىن بەھرامنىڭ ئەسەرلىرىمۇ شۇنچە تەسىر قوزغايدۇ؟ بۇ دەل جالالىدىن بەھرام تۇرمۇشنىڭ ئەڭ ئىنچىكە نۇقتىلىرىغىچە ياخشى ئەكس ئەتتۈرۈپ بېرىدۇ، شۇڭا دېمەكچى، سىزنىڭ زىنا ئالدىدا ئولتۇرغان قىز دېگەن ئەسىرىڭىزمۇ دەل مۇشۇنداق خۇسۇسىيەتكە ئىگە.ئەگەر بۇ سۆھبەتنى داڭلىقتا رەتلەپ ئېلان قىلدۇرىمەن دېسىڭىز سۆھبىتىمىز تەرتىپلىك، قىزىقارلىق ئېلىپ بېرىلىشى كېرەك.شۇڭا ئۇ مۇشۇنداق يۇقىرى تەسىر قوزغىيالىغان دېمەكچى، ماقۇل مەن دىققەت قىلاي.ئەمىسە مەن ھەقىقى تېمىغا ئۆتەي:1. سىزنىڭ مۇشۇ زىنا ئالدىدا ئولتۇرغان قىز ناملىق ئەسىرىڭىز توردا شۇنچە تەسىر قوزغىغاندىن كىيىن سىز نېمە ئۈچۈن يەنە شۇ جىنسىيەت تېمىسى بولغان كاۋاپچىنىڭ چىرايلىق خوتۇنى دېگەن ئەسەرنى يازىسىز؟ يەنە كېلىپ بۇ ئەسەرمۇ ھەجىم جەھەتتىن بەك زور بولغان بىر ئەسەر، مېنىڭچە ھازىرغىچە توردا بارلىققا كەلگەن ئەڭ چوڭ ھەجىملىك ئەسەر دەل سىزنىڭ بۇ ئىككى ئەسىرىڭىز بولۇشى مۇمكىن. چۈشەنچە بەرسىڭىز؟ سىزنىڭ بۇنداق تېمىدا ئەسەر يېزىشىڭىز قانداقتۇر بىر توردا ئابرۇي قوغلىشىش، ئوقۇرمەنلەرنى ئۆزىڭىزگە جەلپ قىلىش ئەمەستۇر؟ ئەگەر بۇنداق دەپ قارالسا مەن بۇنىڭغا ئىشەنمەيمەن. ئەگەر ئوقۇرمەن قوغلاشتى دېيىشكە توغرا كەلسە، مېنىڭچە سىز زىنا ئالدىدا ئولتۇرغان قىز ناملىق ئەسىرىڭىز ئارقىلىق تور ساھەسىدىكى ئەدەبىياتقا قىزىقىدىغان ئوقۇرمەنلەرنىڭ ھەممىسىنى ئۆزىڭىزگە قارىتىپ بولغان، بۇنىڭغا يەنە ئوقۇرمەن قوغلىشىشنىڭ ھاجىتى يوق دەپ قارايمەن.ھەر قانداق ئادەمدە شۆھرەت تەمەسى بولىدۇ. مەندىمۇ شۆھرەت تەمەسى بار، بەلكى ھېچكىمنىڭكىدىن قېلىشمايدۇ، بولۇپمۇ مەندە توردىن پايدىلىنىپ نام چىقىرىش سەۋداسى خېلىلا كۈچلۈك، شۇنداقلا تور دېگەن بۇ نىسبىي ئەركىن مەيداندا ئۆز خاسلىقىمنى كۆرسىتىۋېلىش، مەتبۇئاتتا دېيەلمەيدىغان گەپنى دەۋېلىش، مەتبۇئاتقا ئۆتمەيدىغان سەزگۈر تېمىلارنى يېزىش غايەم ئاجايىپ يۈكسەك. شۇنداقتىمۇ مەن ئاخىرەت يۇرتىغىمۇ كۆڭۈل بۆلىدىغان ھاجى بولغاچقا ئۆتكۈنچى نەرسىلەرگە ئالدىنىپ قېلىشنى خالىمايمەن. ئەسلى گەپكە كەلسەك، رومانلىرىمنىڭ بىرىدە زىنا، قىز، بىرىدە چىرايلىق خوتۇن دېگەندەك جىنسىي ئىبارىلەر بولسىمۇ، ئەسەر مەزمۇنىدا جىنسىيەت تېمىسى ھەل قىلغۇچ ئورۇندا ئەمەس، بەلكى ئۇيغۇر جەمئىيىتىدىكى يېڭى ئۆزگىرىش ۋە مەسىلىلەرنى ئەكس ئەتتۈرۈش ئاساسىي نىشان قىلىنغان. بىر ئەسەرنى 100 ئادەم ئوقۇسا يۈز خىل تەسىرات ئالىدۇ، شۇڭا باشقىلارنىڭ خىلمۇ خىل قاراشلىرىدىن ساقلانغىلى بولمايدۇ، مەن ئەدەبىياتنى يۈزەكى چۈشىنىدىغانلارنىڭ پىكرىنى ئەمەس، ئەدەبىياتنى ھەقىقىي چۈشىنىدىغانلارنىڭ باھاسىغا دىققەت قىلىمەن، ئەگەر ئۇ ئەسەرلەر نوقۇل ھالدا باشقىلارنى جىنسىيەتكە قىزىقتۇرۇش، ئۇلارنى ھاياجانلاندۇرۇش ئۈچۈن يېزىلغان دېيىلسە توقۇناق تۆھمەت بولىدۇ، ئەدەبىي ئەسەردىن پەقەت سېرىق مەزمۇن ئىزدەيدىغان، ئېستېتىك زوقلىنىش سەۋىيىسى تۆۋەن ئادەملەرلا مۇشۇنداق پىكىر قىلىشى مۇمكىن..مەن ئەسەر يېزىپ ئۇلارنى ھاياجانلاندۇرمىساممۇ ئۇلار خالىسا توردىن سېرىق فىلىملەرنى كۆرۈپ ھاياجانلىنىۋېرىدۇ. مەن ئۇنچىلىك دۆت ئەمەس، ئىجادىيەت مۇددىئايىم ئايدىڭ، ئوقۇرمەنلەرگە نېمىلەرنى تەقدىم قىلىشنى، ئەدەبىياتنىڭ ۋەزىپىسىنىڭ نېمىلىكىنى ھەر ھالدا بىلىمەن..مەن ئەرئايال مۇناسىۋىتىنى ھەر قانچە ئىنچىكە تەسۋىرلەپ ئەسەردىن سېرىق مەزمۇن ئىزدەيدىغانلارنى ھاياجانغا سېلىۋەتسەممۇ ئۇنىڭ ئۈنۈمى بەرىبىر سېرىق فىلىم كۆرگەنگە يەتمەيدۇ. ئەدەبىياتنىڭ ۋەزىپىسى باشقا. يەنە كېلىپ، ئەسەرلىرىمدە ئۇنداق يالىڭاچ تەسۋىرلەر يوق دېيەرلىك، نېمىنىڭ يالىڭاچ تەسۋىر بولىدىغانلىقىنى كۆپىنچە ئوقۇرمەنلەر تېخى بىلمەيدۇ، ئۇنداق ئەسەرلەرنى كۆرۈپ باقمىغان بولۇشى مۇمكىن.بۇ يەردە ئەدەبىياتنىڭ ۋەزىپىسى توغرىلىق گەپ چىقىپ قالدى، سىز مۇشۇ ھەقتە ئازراق چۈشەنچە بېرەمسىز؟ بىزدەك بىلىمسىزلەرنىڭ تەشنا قەلبىگە ئازراق ئوزۇقلۇق بولۇپ قالسا ئەجەب ئەمەس.ئەدەبىياتنىڭ مەقسىتى سەنئەتنىڭ باشقا تۈرلىرىگە ئوخشاش كىشىگە ئېستېتىك زوق بېغىشلاش، قوشۇمچە ھالدا ئادەملەرنىڭ دۇنيا قارىشىغا، گۈزەللىك ساپاسىغا، ئەخلاق ئېڭىغا تەسىر كۆرسىتىش.رەھمەت، مەن سىزنىڭ يېتەكلىشىڭىزدە قارىغاندا راستىنىلا بىر ئەدەبىياتچى بولۇپ قالىدىغاندەك قىلامدىمەن نېمە؟ مۇنبەرگە ھايات چاقچىقىنى يوللىسام تورداشلار مېنى سىز ئەنۋەر ھاجىنىڭ ئىنىسىمۇ؟ دەپ ئىنكاس قالدۇرۇپتۇ. ئەگەر ئەمەلىيەتتە شۇنداق بولغان بولسام نېمە دېگەن ياخشى بولاتتى دەپ ئويلايمەن.نېمە بولدى؟ يەنە توختاپ قالدىڭىزغۇ؟ تۈگىدىمۇ؟مەن داۋاملىق سوئال قويسام بولامدۇ؟مەنچە، ئەدەبىيات ئادەمشۇناسلىق بولۇپ، ئادەملەرنىڭ ھەقىقىي ھالىنى يېزىش كېرەك. ئەدەبىي ئەسەر يېزىقچىلىقى ئوبراز يارىتىش سەنئىتى بولۇپ، ئەسەردىكى ئوبراز ھەممىنى بەلگىلەيدۇ، ئوقۇرمەنلەرمۇ شۇنىڭغا قىزىقىدۇ. مەن زىنا ئالدىدا ئولتۇرغان قىز دا سېيىت قارى، زۆھرە، تاھىر قارىنى، كاۋاپچىنىڭ چىرايلىق خوتۇنى دا ياسىن، رەيھان ۋە ھاشىم دوغىلاقنى ئوقۇرمەنلەرگە خېلى ياخشى تونۇتالىدىم دەپ ئويلايمەن، ئەگەر ئوقۇرمەنلەر ئەسەرنى ئوقۇپ بولۇپلا ئۇلارنى ئۇنتۇپ كەتسە مەن بۇ يېزىقچىلىقتا مەغلۇپ بولغان بولىمەن..قارىغاندا مەن ۋاقىت ئاجرىتىپ كاۋاپچىنىڭ چىرايلىق خوتۇنىنى تۇلۇق ئوقۇپ چىقسام بولغۇدەك.كاۋاپچىنىڭ خوتۇنى نى نېمىشقا يېزىپ قالدىڭىز؟ دەمسىز، بۇرۇندىن شۇنداق بىر كاۋاپچىنى ۋە ئۇنىڭ خوتۇنىنى يېزىشنى ئويلىغاچقا يازدىم. ئىچكىرىدىكى تالاي كاۋاپچىنىڭ تۇرمۇشىدىن، دەرتئەلەملىرىدىن، خۇسۇسىي كۈرەشلىرىدىن بىر كارتىنا سىزاي دەپ يازدىم.ئۇ ئەسەرلەردىكى جىنسىيەتكە سەزگۈر بولۇپ كەتكەنلەر ئۇ ئەسەرلەردىكى پېرسوناژلار، ئۇلار ئۇچرىغان ئىشلار، ۋەقەلىكلەر ھەققىدە نېمىشقا يېتەرلىك ئويلانمايدۇ، نېمىشقا ھە دېسىلا ئەسەرنىڭ يۈزدە 20 پىرسەنتىگە يەتمەيدىغان جىنسىيەت مەزمۇنلىرىغا تاقىشىپ تۇرۇپ قالىدۇ؟ مېنىڭ ئەسەرلىرىمنى كۆرۈپ كوچىغا چىقىپ كەتكەن قىزلار بارمىكەن؟ كوچىدىكى بۇزۇق قىزلار ئەدەبىي ئەسەر ئوقۇمدىكەن؟ئۇيغۇر ئوقۇرمەنلىرى جىنسىيەت ئەسەرلىرىنى ئوقۇپلا بۇزۇلۇپ كېتىدۇ، مىللەتكە خەۋپ يېتىدۇ دېسە باشقىلار كۈلمەمدۇ؟ بۇنداق بىمەنە چۈشەنچە ئەمەلىيەتتە مىللەتكە قىلىنغان ھاقارەت ئەمەسمۇ؟ مېنىڭ ئەسەرلىرىم جىنسىيەت تېمىلىرى بىلەنلا بازار تېپىپ كەتكەن بولسا بۇمۇ بوپتۇ، ئەگەر زۆرۈر تاپسام مەن يەنە داۋاملىق مۇشۇ تېمىنى يازىمەن، ئۇيغۇرنىڭ جىنسىي ئېڭىنى قازىمەن، دەردمەن قىزجۇۋان، مەزلۇم مىجەز ئەركەكلەرنىڭ ئىچكى دۇنياسىنى ئاختۇرىمەن..پىكرىڭىزنى قۇۋۋەتلەيمەن، مەن ھېلىھەم ئاۋۇ تېمىغا دىققەت قىلىۋاتىمەن، داۋاملىق تەلىم بەرگەيسىزجىنسىيەت شۇنچە مەينەت تېمىمۇ؟ بىر تورداش توغرا دەپتۇ، جىنسىيەت دېگەنلىك شەھۋانىيەت دېگەنلىك ئەمەس. ئەنۋەر ھاجى جىنسىيەتنى يازامدۇ؟ دەپ تېما يازغان تورداش يازغۇچىلاردىن ئاغرىنىپ نېمىشقا چوڭ كىچىك تەرەت قىلغاننىمۇ تەپسىلىي يازمايسىلەر، ئۇنىڭ جىنسىيەت بىلەن نېمە پەرقى؟ دەپتۇ، بۇنىڭ پەرقىنى بىلەلمىسىڭىز بۇ ھەقتە بىلجىرلىماڭ. جىنسىيەت روھىيەت ئىلمىگە چېتىلىدۇ، چوڭكىچىك تەرەت پەقەت ئاشقازىنىڭىزغا چېتىلىدۇ.بۇ تېمىغا چۈشكەن بەزى ئىنكاسلار ھەقىقەتەن ئادەمنى خۇشال قىلىدۇ، بىز چوقۇم كۆپرەك ئويلىنىشىمىز، كۆپرەك پىكىر يۈرگۈزۈشىمىز كېرەك. ھازىر قارىسام بۆ تېما ئۆز ئارا ھۇجۇم قىلىشقا قاراپ راۋاجلىنىۋېتىپتۇ. مەن بۇ تېمىنىڭ تاقىلىپ قېلىشىدىن ئەنسىرەپ قالدىم.جىنسىيەت تېمىسى پەقەت بىر تېما، شەھۋانىيلىق، سېرىق مەزمۇن دېگەنلەر ئەسەر ئىچىدىكى بايان، تەسۋىر. بەزىلەر بۇنىڭ پەرقىنى بىلەلمەي قارىسىغا سۆزلەۋېرىپتۇ. ئۇنىڭغا نېمە دېگۈلۈك؟ بۇ تېمىنى چىقارغان تورداش دەسلەپتە ئەرلەر ھوقۇققا، پۇلغا، شەھۋەتكە ئىنتىلىدۇ دېگەندەك قالتىس پاراڭلارنى سالغان بولسىمۇ ئاخىرىدا جىنسىيەت بىلەن چوڭكىچىك تەرەتنى بىربىرىگە باغلاپ، ئەسلى گېپىدىن قېيىپ كېتىپتۇ، ئىلمىيلىكىنى ساقلىيالماپتۇ.شۇنداق، بەزىلەرنىڭ باشتىكى ئىنكاسى بىلەن ئاخىرىدىكى ئىنكاسى ئۆز ئارا زىت بولۇپ قالغان.كوچىدىن بىر سەتەڭ ئۆتسە يول بويىدا تۇرغان ئۇيغۇر بىلەن خەنزۇنىڭ ئۇ سەتەڭ ھەققىدە قىلىدىغان خىيالى ئوخشامدۇ؟ ئۇيغۇرنىڭ جىنسىي ئېڭى باشقا مىللەتنىڭكىدىن قانداق پەرقلىنىدۇ؟ بىر ئۇيغۇر قىزى بىلەن خۇيزۇ قىزنىڭ پاكلىق ئېڭىنى سېلىشتۇرسا، قايسىسى كۈچلۈك؟ ماڭا بىرى خۇيزۇ قىزلاردىن ئاسانلىقچە پاھىشە چىقمايدۇ دېدى. ئەگەر مەن مۇشۇ تېمىنى يورۇتۇپ، سېلىشتۇرما جىنسىي ئاڭنى چۆرىدەپ ئەسەر يازسام سېرىق بولامدۇ؟ياق، مېنىڭچە بۇ سېرىق بولمايدۇ، ئەكسىچە ناھايىتى ئەھمىيەتلىك ئەسەر بولىدۇ، بولسا ئەمدى يازماقچى بولغان ئەسىرىڭىز مۇشۇ ھەقتە بولسا دەيمەن. خۇددى يالقۇن روزى بىز قاچانلاردىن بىرى ناخشىچى بولۇپ ئاتالدۇق؟ دەپ ئەسەر يازسا باشقىلار ھازىر مۇشۇ سەنئەتكە باشقىچە قارايدىغان بولۇپ قاپتۇ، شۇڭا سىزنىڭمۇ بۇنداق پىكىرلەردىن ئۆزىڭىزنى تارتماي بولسا مۇشۇ خىل تۇرمۇشتىكى يامراپ كېتىۋاتقان چوقۇم ئالدىنى ئىلىش كېرەك بولغان تېمىلار ھەققىدە كۆپرەك قەلەم تەۋرىتىشىڭىزنى ئۈمىد قىلىمەن.ئۇيغۇردا نېمىشقا سەت، سېقىمە گەپلەر تولا؟ جىنسىي ئوخشىتىشلار نېمانچە كۆپ، سېرىق پاراڭلار بولمىسا نېمىشقا سورۇن قىزىمايدۇ؟ نېمىشقا تېۋىپلار ھە دېسە باھنى قۇۋۋەتلەشنى دەسمايە قىلىۋالىدۇ؟ ئۇيغۇرلار مۇسۇلمان تۇرۇپ نېمىشقا زىنادىن قورقمايدۇ؟ ئەرخوتۇنلار نېمىشقا ئاسان ئاجرىشىدۇ، بۇزۇقچىلىق نېمىشقا ئەدەپ كېتىدۇ؟ ئەرلەر نېمىشقا لاتىلىشىپ كەتتى؟ كۆپ خوتۇنلۇق مەسىلىسى نېمىشقا ئوتتۇرىغا چىقتى؟بۇلار ئادەمنى نېمىشقا ئويلاندۇرمايدۇ؟ ياكى شاللاق يازغۇچىلار بۇنى نورمال ئەھۋال دەپ چۈشىنەمدۇ؟ مېنىڭچە، بۇ ئىجتىمائىي مەسىلىلەر چوقۇم يېزىلىشى كېرەك، ئۇيغۇرنىڭ ئاينىپ كەتكەن، بۇزۇلغان، چىرىگەن، توغرا ئىزغا سېلىنمىغان جىنسىي ئېڭى چوڭقۇر يورۇتۇلۇشى كېرەك، مەن تېخى بۇ تېمىلارنىڭ بىرەرىگىمۇ راۋۇرۇس تېگىپ باقمىدىم، يازغانلىرىم ئەسلى رېئاللىقتىن كۆپ گۈزەل، كۆپ ياسالما.شۇنداق تۇرۇپ سېرىق مەزمۇن ئارقىلىق بازار تاپقان ئاپتور بولدۇم، شۇنداق بولدۇممۇ؟ قانچىلىك ئادەم شۇنداق قارايدۇ؟ بۇنى بىلمەيمەن، ئوقۇرمەنلەرنىڭ باھاسى ھەر خىل، ئەگەر بۇ باھالار ئىچىدىن لىللا، ئەھمىيەتلىك پىكىر، تەۋسىيىلەرنى بايقىسام چوقۇم قوبۇل قىلىمەن. ئەمما ئادالەتسىز باھا، بىر تەرەپلىمە قاراش، ساپاسىز پاراڭلارنى ئۆتكۈنچى غەيۋەت دەپ بىلىمەن. سۆزۈم تۈگىدى.رەھمەت سىزگە، كۆپ ۋاقتىڭىزنى ئېلىپ قويدۇم. مەن بۇ سۆھبەت خاتىرىسىنى رەتلەپ چىقىپ ئەلۋەتتە ئەسلى ۋارىيانتىنى ساقلاپ قالىمەن تورداشلارنىڭ ھۇزۇرىغا سونايئەدەبىيات ھەققىدە تۈزۈك مۇنازىرىلەر بولمايۋاتىدۇ، ئىزدىنىش تىكىلەرنى ئەسلەپ قالدىممەن ئۇزۇندىن بىرى سىز بىلەن مۇشۇنداق بىر سۆھبەت ئۆتكۈزۈپ بېقىشنى كۆڭلۈمگە پۈككەن بولساممۇ زادى پۇرسەت بولمىغان بەلكىم ئىسىڭىزدىدۇر، ئۆيىڭىزگە بارغاندا بۇ ھەقتە سۆز ئاچقانغۇ دەيمەن بۇ قېتىم ھەقىقەتەن بىر ياخشى سۆھبەت بولدى. مەن بۇنىڭ ئەسلى ۋارىيانتىنى ساقلاپ قالدىم.دەيدىغان گەپ جىق، ئەمما ئۆزۈمنىڭ ۋە تورداشلارنىڭ كۆپ ۋاقتىنى ئالغۇم يوق.بولىدۇ، ھازىرچە مۇشۇنچىلىك بولغاچ تۇرسۇن، قالدى گەپنى بىز ئەھۋالغا قاراپ ئىش كۆرەرمىز، سىزنىڭ قىممەتلىك ۋاقتىڭىزنى چىقىرىپ بۇ سۆھبەتكە ماسلىشىپ بەرگىنىڭىزگە چىن دىلىمدىن رەھمەت ئېيتىمەن.ئىنكاس يوق خەتكۈچ: جىنسىيەتجەمىئىي زىيارەت سانى:2024 قېتىمبۈگۈنكى زىيارەت سانى:0667 قېتىم
|
تىۋىش بلوگى 9بەت تىۋىش دېمەك ئۈمۈد دېمەكتۇر. تەرىپىدىن تىۋىش دا سەيشەنبە, مارت 29, 2016يازنىڭ شوخ سۇلىرىغا قاراپ ئويغا چۆكۈپ كەتتىڭ. سەن ئويلايتتىڭ: ئەجەپ سۇلارھە! بىربىرىنى قوغلىشىپ ھارمايدۇ، شىلدىرلاپ زادى ھارمايدۇ. بەزىلەر سېنىڭ دولقۇنلۇشۇڭنى ئۆزىنىڭ غەزەپلىنىشىگە سىموۋۇل قىلسا، سېنىڭ كېمەيگەنلىكىڭنى ئىچ پۇشۇقىغا ئوخشىتىشىدۇ. ئەمما سەن بۇلارغا پەرۋاسىز. لېكىن سەن خۇشاللىقنىڭ سىموۋۇلىسەن. چۈنكى ئۆزۈڭنىڭ ھەربىر تامچىسى ئارقىلىق قاغجىرىغان زىمىننى سۇغۇرىسەن، سۇلاشقان دەرەخلەرنى، گۈلگىياھلارنى، ئوتچۆپلەرنى ياشارتىسەن. دېمەك تەبىئەتنى بەھرىمەن قىلدۇرىسەن. شۇڭا تەرىپىدىن تىۋىش دا جۈمە, مارت 25, 2016بىراۋلار كۆزىدە مەڭگۈ ياخشى ئادەم ئەمەسسەندۇرسەن. ئۇلار ئۈچۈم سەن شۇنچىلىك رەزىلكى، ئۇلار بارلىق رەزىللىكلەرنى سېنى يادىغا ئېلىش بىلەن تەسەۋۋۇر قىلىپ باقىدۇ؛ سېنى پارچەپارچە قىلىۋەتكۈسى كېلىدۇ، ئەمما ئۇلار ئۆزلىرىنىڭ پەقەت خىياللار دۇنياسىدا ياشاۋاتقانلىقىنى، كۈپكۈندۈزدە چۈش كۆرىۋاتقانلىقىنى بىلەلمەيدۇ. خىيالىنى كىمدۇر بىرىنىڭ يەتتىنجى قات ئاسماننىڭ تىگىدىن كەلگەن ساداسى بۇزىۋېتىدۇ، قولىدىكى سوۋغاتلىق گۈل پەرۋىشسىز قېلىپ سارغىيىپ ياپراق تاشلاشقا باشلىغاندا تەرىپىدىن تىۋىش دا شەنبە, مارت 12, 2016قايتىش قىپقىزىل گۆش كىچىك قۇش بولۇپ تۇغۇلۇپ قالسام ئىدىم ناۋادا قايتا مۇمكىن ئەمەس تۇغۇلغان سەن تۈمەن مىڭ يىللار ئىلگىرى زەرىچە تۇغۇلغان ئاشۇ دەقىقىلەردە. ئۆزى تۇرىۋاتقان يەردىن ھەيرەت ئىچرە تۇرۇپ قالمىغان چۈشۈممۇ بۇ دەپ گۇمان ئىسكەنجىسىگە چۈشمىگەن يۈزلىرىدىكى قاپقارا لايلارنى قاپقارا لاي قوللىرى بىلەن ئېرتىۋېتىپ نۇر نى كۆرۈپ، كۈلۈمسىرىگەن ئادەمنىڭ چىھرىدە. گۆش بولۇپ ئۈسكەن سەن شۇنداق تەرىپىدىن تىۋىش دا يەكشەنبە, فېۋرال 21, 2016بۇ نەسىر گەرچە بۇنىڭىدىن 76 يىللار ئىلگىرى يېزىلغان بولسىمۇ قايتا قولۇمغا ئېلىپ ئوقۇغىنىمدا ئۆزۈمگە شۇنچىلىك يېقىشلىق بىلىندى. ئەلۋەتتە شۇنداق بولىدۇدە، ئانا تىل مەدىيھلەنگەن تۇرسا، قانداقمۇ ئۇنداق بولماي تۇرالىسىۇن. بۈگۈنكى خەلىقارالىق ئانا تىل بايرام كۈنىدە چۈچۈك، ئاددىي تىللار ئەمما چىن سەمىمىيەت بىلەن يېزىلغان، پىشمىغان نەسىرنى ئەزىز دوستلۇرۇمغا سۇنغۇم كەلدى. ئانا تىلىغا پۇقتا، باشقا تىلغا ماھىر كىشىلىرىمىز ئامان تەرىپىدىن تىۋىش دا دۈشەنبە, فېۋرال 1, 2016قەدىمقى زاماندا بىر پارچە كىچىك بولۇتچاق بولغان ئىكەن. بۇلۇتچاق ناھايىتى چىرايلىق بىر يېزا ئاسمىنىدا ياشايدىكەن. بىركۈنى بولۇتچاق ئۆزىدىن خېلى چوڭ بىر بۇلۇتنى كۆرۈپ ئۇنىڭغا قاتتىق ھەسەت قىلىپ كېتىپتۇ ۋە ئۆزىنىڭمۇ ئاشۇنداق چوڭ بولغۇسى كېلىپ كېتىپتۇ. بۇنىڭ ئۈچۈن بۇلۇتچاق قورسىقىدىكى سۇنى قەتئىي سىرتقا چىقارماسلىققى كېرەك ئىكەن. شۇنىڭ بىلەن كىچىك بۇلۇتچاق قورسىقىدىكى سۇنى يامغۇر قىلىپ ياغدۇرماسلىقنى قارار
|
يۇمتالنى ئىشلەتمەي تۇرىلى ئۇيغۇر كومپيۇتېر ئىلىمى جەمئىيىتىيۇمتالنى ئىشلەتمەي تۇرىلىيازما يوللاش تەرىپىدىن يوللانغان سەيشەنبە ئىيۇن 12, 2007 2:31 يۇمتال چۈشۈرۈش دېگەن خەتنى مۇنبەر ئۈستىدە بۈگۈن كۆرۈپتىمەن. مېنىڭ بىلىشىمچە يۇمتال تېخى بىرلىككە كەلمىدى . راس بىرلىككە كەلمىگەن بولسا چۈشۈرۈش، دېتال چۈشۈرۈش دەپ ئىشلىتىپ تۇرساقمىكىن.تىزىملانغان ۋاقتى: دۈيشەنبە ئىيۇن 04, 2007 4:19 يازما يوللاش تەرىپىدىن يوللانغان سەيشەنبە ئىيۇن 12, 2007 4:26 پەقەتلا قاملاشماپتىغۇ بۇ!!مەن شەخسەن قارشى.يازما يوللاش تەرىپىدىن يوللانغان 14 چارشەنبە ئىيۇن 13, 2007 4:17 بىلىكتىكى ھىلىقى بىلەتلىك تىمىمۇ تىخىچە بىرلىككە كەلمىدى ئەمەسمۇ !!!!!!!!!!!!!!نۇرغۇن كىشىلەر بۇنى ئىشلىتىشكە قارشى تۇرىدىكەن ئەمەسمۇ !!!بەزى تور ناملىرى تور ئېسىملرى سەل قىسقىراق بولسيازما يوللاش تەرىپىدىن يوللانغان شەنبە ئىيۇن 16, 2007 12:21 بەزى تور ناملىرى تور ئېسىملرى سەل قىسقىراق بولسا قولاي ئەمەسمۇ ؟مەنچە بولسا تور بەتنىڭ كۆركەملىكىنى ئاشۇرۇش ئۈچۈن بەزى قىسقا ئوبرازلىق سۆزلەرنى قوللانساق ياخشى .شۇڭا بەزى سۆزلەرنى ئېمكان بار قىسقارتىپ ئادەتتىكى كىشىلەرمۇ چۈشەنگىدەك دەرىجىدە ئېشلەتسەك ياخشى . بۇ نى ئانا تىلنىڭ ساپلىقىنى بۇزغانلىق دەپ چۈشۈنۈپ قالمىغايسىلەر . يان تىلفۇن ، يان دىسكا دىگەندەك ئۇقۇملارمۇ ئوموملىشىپ كەتتىغۇ . ھەربىر تىل مۇئەييەن بىر شارائېتتا دەۋىرگە ماسلىشىش ئۈچۈن بەزى بۆلەكلىرىدە يوقىلىش ، قوشىلىش ئەھۋاللىرى بولىدۇ . بۇ بىر نورمال ئەھۋال .شۇڭا بۇ سۆزنى قوللىنىش قوللانماسلىقنى شەخسى مۇددىئادىن ئەمەس بەلكى ئوموميۈزلۈك قوللىنلىىش جەھەتتىن ، قولايلىق ، ئېلمىيلىق جەھەتتىن ئويلانغان تۈزۈك . بۇ يازمىنى ئاخىرقى قېتىم تەھرىرلىگۈچى: ، ۋاقتى: 2007616 18:23 يازما يوللاش تەرىپىدىن يوللانغان شەنبە ئىيۇن 16, 2007 2:06 بىلىكتە يۇمتال ھەققىدە يوللانغان :...?4073983878879848781تۇنجى تېمادىن كېيىن بىرقىسىم پروگراممىرلار توربەتلىرىدە ۋە يۇمتاللىرىدا ئىشلىتىپ كەلگەن بولسىمۇ، بىراق يەنە بىرقىسىم دوستلىرىمىز مۇشۇ يۇمتال ئۈچۈنلا بىرقانچە تېما ئېچىپ مەخسۇس مۇنازىرە ئېلىپ بارغان بولدى، بىراق مۇنازىرە نەتىجىسىدە ئىنكار قىلغۇچىلارنىڭ قايىل قىلارلىق ئاساسلىرى بولمىدى، پەقەت يۇقۇرىدىكىدەك، يۇمتال تېخى بىرلىككە كەلمىدىيەي، پەقەتلا قاملاشماپتىغۇ بۇ!!، نمە ئۇ يۇمتال دېگەنەي، مەن تېخى ئۇنى ..... مىكى دەپتىمەنەي دېگەندەك پىكىرلەردىن نېرىسىگە ئۆتمىدى، تېلشۇناسلىق نۇقتىسىدىن ياكى ئۇيغۇر تىلىدىكى تىل قانۇنىيەتلىرى نۇقتىسىدىن چىقىپ ئىنكار قىلىدىغان بىرەر پاكىت تېخى كۆرسىتىلمىدى.مەن ئۇزۇندىن بېرى ئويلاپ كېلىۋاتىمەن، ئۆز ئۆزەمدىن سوراپ كىلىۋاتىمەن، لىكىن جاۋابىنى تاپالمىدىم. ماڭا يارىدەم قىلىپ جاۋاپ تېپىشىپ بەرسەڭلەر تولىمۇ خۇرسەن بولۇر ئىدىم.1 ئۇيغۇر تىلىدا قاچاندىن بېرى قوزا، ئاژۇن، تادۇ، بىلىگكە ئوخشاش تۈپ سۆز ياساش توختىغان؟ تۈپ سۆز ياساشنى توختۇتۇش، ئەمەلدىن قالدۇرۇش ھەققىدە بىرەر پەرمان جاكارلانغانمۇ؟ ھازىر بىزدە بۇرۇنقىدەك تۈپ سۆز ياساش قابىلىيىتى يوقمۇ؟2 ھازىرقى زامان ئۇيغۇر تىلىدا يېڭى سۆزلەر پەقەت بۇرۇنقى ياكى تىلەمچىلىك قىلىپ تاپقان ھازىرقى بىرقانچە سۆزلەرنى بېرىكتۈرۈش ياكى سۆزلەرگە قوشۇمچە ئۇلاش ئارقىلىقلا ياسىلامدۇ؟ بۇنداق سۆز ياساش ھازىرقى كۈنلەردە بىزدىكى بىردىن بىر سۆز ياساش قايىدىسى بولۇپ قالغانمىدۇ؟ چەت تىللاردىن تۈركۈملەپ سۆز قوبۇل قىلىش ئەبزەلرەكمۇ ياكى سۆز ياساش ئۇسۇلى، سۆز ياساش قوشۇمچىسىپارسلاردىكى بىمەسىلەن: بىئەجەل، بىئەدەپ، فۇنمەسىلەن: يانفۇنغا ئوخشاشنى قوبۇل قىلىپ ئۇنىڭدىن ئۈنۈملۈك پايدىلىنىپ، ئۆزىمىز ئۈچۈن خىزمەت قىلدۇرۇش ئەبزەلرەكمىدۇ؟3 ھەدېسىلا تېل يېزىق كومېتىتى بىكىتمىگەن ياكى ئاللا قاچان بىكىتىپ بولغان دەپ باشقىچە پىكىر تەشەببۇسلارنى كالتەكلەشكىلا تەييارمىز، تېل يېزىق كومېتىتىدا ئۇيغۇر تىلىدىكى سۆزلەرنى ياسايدىغان بىرەر زاۋۇت بارمۇ ياكى ئۇ يەردىمۇ بىزگە ئوخشاش بىلىش دائىرىسى چەكلىك بولغان ئادەملەر ئىشلەمدۇ؟ سۆزلەر ئىشلىتىش جەريانىدا قېلىپلىشامدۇ ياكى قېلىپلىشىپ بولۇپ ئاندىن ئىشلىتىلەمدۇ؟ تېل يېزىق كومېتىتى مەۋجۇت بولۇشتىن ئىلگىرى ئۇيغۇر تىلىنى قايسى ئورۇن قېلىپلاشتۇراتتى؟ سىز، بىزگە ئوخشاش كەڭ خەلق تىلىمىزنىڭ نېمىسى؟ خەلقنىڭ تىل تارىخىمىزدىكى رولى نېمە؟ زىيالىلار قانداق رول ئوينىغان؟ ھازىر قانداق رول ئويناۋاتىدۇ؟4 ئۇيغۇر تىلى تەتقىقاتى باشقا تۈركىي تىللاردىن يېراقلىشىش، كونا تىلىمىزدىن ياتلىشىش ئۈچۈن خىزمەت قىلامدۇ؟ تىلىمىزدىكى ھازىرقى ھالەت قايسى يۆنۈلۈشكە قاراپ سىلجىۋاتىدۇ؟ تىلىمىزنىڭ تەتقىقاتچىلىرى تىلىمىزنىڭ تەرەققىياتى ئۈچۈن قانداق نەتىجىلەرنى قولغا كەلتۈرگەندۇ؟5 يۇمتال نېمە ئۈچۈن قاملاشماپتۇ؟ يانفۇن نېمە ئۈچۈن قاملىشىپتۇ؟ ئۇنى نېمە ئۈچۈن ئىشلىتىسىز؟ نېمىشقا يان تېلېفۇن دېگەن ئۇزۇن ئىسىم بىلەن ئىشلەتمەيسىز؟ نېمىشقا فۇن دېگەن تاۋۇشتىن ئىلھام ئېلىپ، ئۇنى بىر ئالاقىلىشىش ئۈسكىسىنىڭ بەلگىسىسۆز ياساش قوشۇمچىسى سۈپىتىدە ئىشلىتىشنى ئويلاپ كۆرمەيسىز؟ ئۇنىڭدىن تېخىمۇ ئۈنۈملۈك پايدىلىنىپ، ئۇنى كېڭەيتىپ جىمفۇنئۆي تېلېفۇنى، سىنفۇنفاكس شەھەرفۇن ياكى شەفۇنكىچىك زىرەك، ..... لارنى ئويلاپ كۆرمەيسىز، يەنە يۇمتال، يانفۇنلارنىڭ ئىلھامىي بىلەن سىمۋىزورسىملىق تېلۋىزورلارنى ئويلاپ كۆرمەيسىز؟ بۇلارنى قىسقارتىپ ياسالغان سۆز دەپ قارىسىڭىزمۇ ياكى تېل تاۋۇشلىرىمىزنىڭ قېتىلمىسىدىن ھاسىل بولغان سۆز بىرلىكى بوغۇملاردىن پايدىلىنىپ، ياغاچياغ ۋە ئاچ ئىككى بوغۇمدىن تۈزۈلگەن تۈپ سۆز، قايچاقاي ۋە چا ئىككى بوغۇمدىن تۈزۈلگەن تۈپ سۆز دېگەندەك بىر مۇستەقىل سۆز دەپ قارىسىڭىزمۇ بولىدىغۇ؟5 سىز ئانا تىلىڭىزنى سۆيەمسىز؟ قانچىلىك سۆيىسىز؟ كۈنلۈك تۇرمىشىڭىزدا ئەڭ ئاددىسى سىزدىن تېلېفۇن نۇمىېرىڭىزنى سورىغانلارغا قانداق جاۋاپ بېرىسىز؟ سۆزلىرىڭىزنىڭ ساپلىقىغا دىققەت قىلامسىز ياكى كۆنۈپ قالغان ئادىتىڭىزنى ئۆزگەرتكىڭىز كەلمەيۋاتامدۇ؟ يۇمتالنى ئىنكار قىلىشتىن بۇرۇن مەن يۇقۇرىدا ئوتتۇرىغا قويغان سۇئاللارنى ئەستايىدىل ئويلانغان سىزمۇ؟تىزىملانغان ۋاقتى: چارشەنبە ماي 23, 2007 5:50 يازما يوللاش تەرىپىدىن يوللانغان يەكشەنبە ئىيۇن 17, 2007 5:37 مەن بىدار قۇتلان ئەپەندىنىڭ ئىنكاسىغا ئىنكاس يازماي تۇرالمىدىم:يۇمشاق دېتال دىگەن ئۇقۇم ناھايىتى چۈشىنىشلىك ۋە توغرا سۆز بولۇپ ئۇنىڭ نوقسانى بار دىيىلسە پەقەتلا شۇ سەل ئۇزۇن.ئەگەر ئۇزۇننى قىسقارتىش توغرا كەلسە ئۇيغۇر تىلىنىڭ قىسقارتىلما سۆز ياساش قانۇنىيىتىگە باغلاپ قىسقارتىلى.يۇمشاق دېتال ي تبىرلەشكەن دۆلەتلەر تەشكىلات ب د تبۇ يۇمتال دىگەن ئاتالغۇنىڭ ئۇيغۇر تىلىنىڭ قىسقارتىلما سۆز ياساش قئىدىسىگە ئۇيغۇن كەلمەيدىغانلىغىنى باشقىلارمۇ دەپ بوپتۇ.يۇمشاق دىگەن سۈپەتنى پارچىلاپ يۇم دەپ ئالساق پېئىلغا ئۆزگىرىپ كېتىدۇ. يۇمۇش كۆزۈڭنى يۇم. سىز يانفۇن دىگەن ئاتالغۇدىن ئىلھاملانساق بولىتى دەپسىز.يان ئۇيغۇرچە سۆز .فۇن دىگەن سۆزنىڭ ئۇيغۇرچىغا ئۇدۇل ئېيتىلىشى بويىچە ئۆزلەشكەن سۆز بولۇپ، ئاۋاز دىگەن مەنىدە.تېل يىراق دىگەن مەنىدە ،يەنى تېلېفۇن دىگەنلىك يىراقتىكى ئاۋاز دىگەنلىك بولىدۇ.بىز تېلفۇننى فۇن دەپ ئالساق خاتالاشمايمىز.بىراق يۇمشاقنى يۇم دەپ ئاتىساق خاتالىشىمىز.بىز ئانا تىلىمىزنى سۆيگەچكە مۇشۇنداق قىسقارتىلما سۆزلەرنى ياساشتىكى بىنورمال ھادىسلىرگە قارشى چىقىمىز.يازما يوللاش تەرىپىدىن يوللانغان دۈيشەنبە ئىيۇن 18, 2007 5:10 ئەسلى يوللىغۇچى: ، ۋاقتى: 2007617 11:37يۇمشاق دېتال دىگەن ئۇقۇم ناھايىتى چۈشىنىشلىك ۋە توغرا سۆز بولۇپ ئۇنىڭ نوقسانى بار دىيىلسە پەقەتلا شۇ سەل ئۇزۇن.سالام ماجەد ئەپەندىم، سىز چەت تىللارنى ئوبدان بىلىدىكەنسىز، ئەمما يۇمشاق دېتال دىگەن ئۇقۇم ناھايىتى چۈشىنىشلىك ۋە توغرا سۆز دېگەن سۆزىڭىزدىن ئەپسۇسلىنىپ قالدىم. دېتال دېگەن سۆزنىڭ ئەسلىي مەنىسى نېمە؟ ئىستىمال مەنىسى چۇ؟ يۇمشاق دېگەن سۆزنىڭ مەنىسى نېمە؟ بىز قانداق نەرسىلەرنى يۇمشاق بىلەن سۈپەتلەيمىز؟ ئادەمنىڭ ئىددىيىسى، ۋىژدانى، بىلىمىي بىلەن ئادەمنىڭ تاشقى ئەزالىرى ئوخشاش بولمىغان ئىككى كاتوگىرىيەگە مەنسۇپ، بۇلارنى يۇمشاق ئەزاسىيۇمشاق دېتالى، قاتتىق ئەزاسىقاتتىق دېتالى دەپ ئاتىساق توغرا بولارمۇ؟بۇ يۇمتال دىگەن ئاتالغۇنىڭ ئۇيغۇر تىلىنىڭ قىسقارتىلما سۆز ياساش قئىدىسىگە ئۇيغۇن كەلمەيدىغانلىغىنى باشقىلارمۇ دەپ بوپتۇ.يۇمشاق دىگەن سۈپەتنى پارچىلاپ يۇم دەپ ئالساق پېئىلغا ئۆزگىرىپ كېتىدۇ. يۇمۇش كۆزۈڭنى يۇم. مەن بۇ يەردىكى يۇمتال دېگەن سۆزنى ياساشتا، يۇمشاق دېتال دەپ ئۈگەنگەن ئادىتىمىزگە يېقىنلاشتۇرۇش مەقسىدىدە يۇمشاق دېتال دېگەن سۆزدىن ۋاستىلىق پايدىلانغان بولساممۇ، ئۇنى بىر تۈپ سۆز دەپ قارىسىڭىز بولىدۇ، شۇنداق بولغاندا يۇقۇرىقىدەك ئىدىيە، ۋىژدان، ئەقىل دېگەنلەرنى يۇمتال دەپ ئالسىڭىز كىشىلەردە خاتا چۈشەنچە پەيدا بولمايدۇ، بەلكى ھىچقانداق چۈشەنچە بولمىغان ھالەت ساقلىنىپ، يېڭى بىر ئۇقۇمنى بىلىش يولىغا باشلاپ ماڭىدۇ. سىزنىڭ تەھلىلىڭىز بويىچە بولغاندا ياغاچ دېگەن سۆزمۇ ياغ دېگەن سۆز بىلەن ئاچ دېگەن سۆزدىن تۈزۈلگەن، مۇشۇ تۈزۈلۈش بويىچە بولغاندا ياغاچنى قانداق مەنىدە چۈشۈنىشىمىز كېرەك؟يۇمتالنى پارچىلاپ تەھلىل قىلىشقا توغرا كەلسە، مۇنداق تەھلىل قىلىمەن: سىز ئېيتقاندەك يۇم دېگەن پېئىل مەلۇم نەرسىنى يوشۇر دېگەن ئۇقۇمنى بېرىدۇ، تال بولسا، تىلىمىزدا مەلۇم نەرسىنىڭ مىقدارىنى بىلدۈرۈپ، تال تال دېگەن سۆز نەرسىنىڭ ئېنىق، دانە دانە ئىكەنلىگىنى بىلدۈرىدۇ، مۇشۇ مەنىدىن ئېيتقاندا يۇمتال نەرسىلەرنىڭ دانە دانە لىقى ياكى ئېنىقلىقى يوشۇرۇنغان دېگەن ئۇقۇمغا باشلايدۇ، بۇ دەل بىز دەۋاتقان يۇمشاق دېتاللارنىڭ خاراكتىرىنى ئېچىپ بېرىدۇ. ئادەمنىڭ ئىددىيىسى، ئىمانى دېگەندەكلەرنى بىز ئېنىق كۆرەلمەيمىز، پەقەت ئۇ ھەركەت ئارقىلىقلا نامايەن بولىدۇ، ئالقان يۇمۇلغان چاغدا بىز ئالقاندىكى نەرسىلەرنى كۆرەلمەيمىز، ئالقان ئېچىلغاندىلا ئۇنى كۆرۈشكە مۇمكىن بولىدۇ، كومپيۇتېرنىڭ يۇمتاللىرىمۇ يۇمۇلغان ئالقاندىكى نەرسىدەك بىۋاستە كۆرۈنىدىغان نەرسە ئەمەس، ئۇ كومپۇتېرغا قاچىلانغاندىلا ئۇنىڭ خىزمىتى ئارقىلىق كۆرەلەيمىز. مانا بۇ ئوخشاشلىق يۇمتالنىڭ ئەقىلغا ئۇيغۇنلىقىنى نامايەن قىلىدۇ.بىز ئانا تىلىمىزنى سۆيگەچكە مۇشۇنداق قىسقارتىلما سۆزلەرنى ياساشتىكى بىنورمال ھادىسلىرگە قارشى چىقىمىز.ئانا تىلنى سۆيۈش ئۈچۈن ئانا تىلنىڭ ساغلاملىقى، يۈسۈپ، ناۋايى بوۋىلىرىمىز دەۋرى ۋە بۈگۈنكىدەك ئەبجەشلىشىپ كەتمەسلىكى، ئۇنىڭ سۆز بايلىقلىرىنىڭ ساغلام كۆپۈيىشى، ئېشىشى، گرامماتىكىلىق قايىدىلىرىنىڭ ھازىرقىدەك قالايمىقان بولۇپ كەتمەسلىكى ئۈچۈن ئىزدەنسەك، كۈندىن كۈنگە خەۋپ ئىچىدە قىلىۋاتقان رەقەم ناملىرىمىزنى قەدىرلەشكە كۈچىسەك ئاقىلانىلىق بولارمىكىن؟ بۇ يازمىنى ئاخىرقى قېتىم تەھرىرلىگۈچى: ، ۋاقتى: 2007618 17:49 يازما يوللاش تەرىپىدىن يوللانغان دۈيشەنبە ئىيۇن 18, 2007 5:53 مەنمۇ شۇ پىكىردە ، بىدار ئەپەندىنىڭ ياسىغان ئېلخەت دىگەن سۆزى ھەممەيلەننىڭ قارشى ئېلىشىغا ئىرىشتى ، بىراق بۇ يۇمتال دىگەن گەپنى مەنمۇ قۇبۇل قىلالمايمەن ، ھەم قۇلۇقۇمغا بەكمۇ يۇچۇن ئاڭلىنىدۇ .. مەنچە سۆز ياسىغاندا ئالدىنقى بۇغۇملىرىنى ئۇزۇپلا ئۇلاپ قۇيۇشنى ئۆلچەم قىلىش ئوبدان ئىش ئەمەس ، چوقۇم سۆز ياساش قائىدىسىگە دىققەت قىلىش كىرەك ، بۇ سۆزنى ياقتۇرمىغانلىقىمىز سەۋەبىدىن بىدار ئەپەندىنىڭ بۇ ئىشنى پىرىنسىپقا كۆتۈرۈپ ، مىللەتنى سۆيۈش سۆيمەسلىككە تاقاپ قويماسىلىقنى ئۈمىد قىلىمەن ...يازما يوللاش تەرىپىدىن يوللانغان چارشەنبە ئىيۇن 20, 2007 7:53 ئەسلى يوللىغۇچى: ، ۋاقتى: 2007618 11:53بىدار ئەپەندىنىڭ ياسىغان ئېلخەت دىگەن سۆزى ھەممەيلەننىڭ قارشى ئېلىشىغا ئىرىشتىبۇ سۆزنىڭ ئىجاتكارى مەن ئەمەس، ئابدۇقادىر جالالىدىن ئەپەندى، شىنجاڭ مەدەنىيىتىنىڭ قايسى بىر يىلىدىكى 6. سانىدىكى ماقالىسدا ئۇچرۇتۇپ، تۇنجى قېتىم تور يۈزىدە تەشۋىق قىلغانلىقىم ئۈچۈن، كۆپ كىشىلەر مېنى ياسىدى دەپ قارايدىكەن. بىراق بۇ يۇمتال دىگەن گەپنى مەنمۇ قۇبۇل قىلالمايمەن ، ھەم قۇلۇقۇمغا بەكمۇ يۇچۇن ئاڭلىنىدۇ .. بۇ پەقەت كۆنۈش، ۋاقىت مەسىلىسى، ئېلخەتنى تۇنجى ئوتتۇرىغا قويغان ۋاقتىمدىمۇ قارشى تۇرىدىغان نۇرغۇن كېشىلەر بولغان، نۇرغۇن كىشىلەر كۆنەلمىگەن، يۇمتالمۇ ھەم شۇنداق بىر جەرياننى بېسىپ ئۆتكەندىن كىيىن غەلىتە بىلىنمەيدىغان بولىدۇ. بىرقىسىم كىشىلەر ئاللا قاچان كۆنۈپ، يۇمتاللىرىدا، تور بەتلىرىدە قوللىنىۋاتىدۇ، بۇ سۆزنى ئوتتۇرىغا قويغانلىقىمغا رەھمەت ئەيتىپ نۇرغۇن ئۇچۇر يوللىغانلار، بىلىۋال قاتارلىق تور بەتلىرىدە ياخشى ئىنكاسلارنى يازغانلار بولدى.مەنچە سۆز ياسىغاندا ئالدىنقى بۇغۇملىرىنى ئۇزۇپلا ئۇلاپ قۇيۇشنى ئۆلچەم قىلىش ئوبدان ئىش ئەمەس ، چوقۇم سۆز ياساش قائىدىسىگە دىققەت قىلىش كىرەكبۇ ھەقتە مەن يەنە كونا ئىنكاسلىرىمنى تەكرارلايدىغان بولدۇم:5. قەۋەتتىن پارچە:7. قەۋەت 2. نەقىلدىن پارچە:مەن بۇ يەردىكى يۇمتال دېگەن سۆزنى ياساشتا، يۇمشاق دېتال دەپ ئۈگەنگەن ئادىتىمىزگە يېقىنلاشتۇرۇش مەقسىدىدە يۇمشاق دېتال دېگەن سۆزدىن ۋاستىلىق پايدىلانغان بولساممۇ، ئۇنى بىر تۈپ سۆز دەپ قارىسىڭىز بولىدۇ، شۇنداق بولغاندا ئىدىيە، ۋىژدان، ئەقىل، ... دېگەنلەرنى يۇمتال دەپ ئالسىڭىز كىشىلەردە خاتا چۈشەنچە پەيدا بولمايدۇ، بەلكى ھىچقانداق چۈشەنچە بولمىغان، گاڭگىراش ھالەت ساقلىنىپ، يېڭى بىر ئۇقۇمنى بىلىش يولىغا باشلاپ ماڭىدۇ. ....... بۇ سۆزنى ياقتۇرمىغانلىقىمىز سەۋەبىدىن بىدار ئەپەندىنىڭ بۇ ئىشنى پىرىنسىپقا كۆتۈرۈپ ، مىللەتنى سۆيۈش سۆيمەسلىككە تاقاپ قويماسىلىقنى ئۈمىد قىلىمەن ...مەن شۇ قەدەر مۇتەئەسسىپمۇ؟:مەن بىر ئاددىي شەخس، مېنىڭ سۆزۈمنىڭ قوبۇل كۆرۈلمەسلىكى، مېنىڭ سۆزۈمنىڭ بەلكىم توغرا بولمىغانلىقىدىن بولىشى مۇمكىن، ياكى كىشىلەرنىڭ چۈشۈنۈش ئىقتىدارىنىڭ ئوخشاش بولمىغانلىقىدىن بولىشى مۇمكىن. بۇنى قانداقمۇ چوڭ پىرنسىپلارغا سالغىلى بولسۇن؟ بۇ يازمىنى ئاخىرقى قېتىم تەھرىرلىگۈچى: ، ۋاقتى: 2007620 17:22 يازما يوللاش تەرىپىدىن يوللانغان پەيشەنبە ئىيۇن 21, 2007 4:38 مۇنداق گەپ قاراڭ بىدار ئەپەندى ، بىز تەرەپلەردە تال دىگەن سۆزنى ئۈزۈم دىگەن مەنىدە ئىشلىتىمىز . يۇم دىگەننىڭ باشقا مەنىسى بارلىقىنى تازا بىلىپ كەتمەيدىكەنمەن ، ھازىر ھەر قايسى تور تورلاردا سۆز قىسقارتىش ئەۋج ئېلىپ كەتتى ، سىزدەك ئويلاپ ئۇزۇن سۆزنى قىسقارتىپ قولايلىق قىلايلى دىگەن مەقسەتتە قىلغۇچىلارمۇ بار لىكىن بەزىلىرى تالاش تارتىش قوزغاش مەقسىتىدە ، ۋە ياكى ئىچى پۇشۇپ قېلىپ بىزنى گەپ سېلىش ئۈچۈن چىقىرۋاتقانلىرىمۇ بار ، مەنسلەن مەن ئىنتىل تورىدا بىر گەپنى كۆرۈپ قالدىم ، دىگەن گەپنى قىسقارتىپ دەرمىش ... ئويلاپ بېقىڭ .... بىزدە ئۇي دىگەن گەپنىڭ مەنىسى كالا دىگەن گەپ بولىدۇ ، بۇ قانداقمۇ سۆز ياساش قائىدىسىگە ئۇيغۇن بولسۇن ، تال دىگەن دىتال دىگەن گەپنىڭ ئاخىرقى بۇغۇمى دەپ ئېيتقاندىمۇ ، بۇ تال دىگەن دىگەن بۇغۇم بايتال دىگەن سۆزنىڭمۇ ئاخىرقى بۇغۇمى تۇرسا ....ئاخىرسى بار ھە ... ئىش چىقتى ما يەردە
|
باياناۋىلدا قۇماي تازىلار كورمەسى ءوتتى، 5 ، 9 ، 18 ، 10 ، 11 ، 3 ، 3 ، 12 ، 3 ، 10 ، 5 ، 16ايماقتار 29 جەلتوقسان، 2019اۋداندىق دەنە تاربيەسى، سپورت جانە تۋريزم ءبولىمىنىڭ باستاماسىمەن وتكەن قىزىقتى كورمەگە 28 قۇماي تازى قاتىستى.سۋرەتتى تۇسىرگەن: بەرىك الماحانءبولىم ماماندارىنىڭ ايتۋىنشا، كورمە قازاقى قۇماي تازىلاردى تانىستىرۋ، ۇلتتىق قۇندىلىقتاردى دارىپتەۋ، قۇماي تازىلاردى قۇجاتتاندىرۋ ءۇردىسىن جۇزەگە اسىرۋ ماقساتىندا ۇيىمداستىرىلعان.تازىلاردى ساراپتاۋدان وتكىزۋگە حالىقارالىق جانە ۇلتتىق دەڭگەيدەگى ساراپشى، نۇرسۇلتان قالاسىنداعى ايماقارالىق كينولوگيالىق ورتالىق رەسپۋبليكالىق قوعامدىق بىرلەستىگىنىڭ پرەزيدەنتى، تورەشى نينا ماكاروۆا كەلدى.ياعني، قۇماي تازىلار باسىنىڭ، تۇمسىعىنىڭ، باس سۇيەگىنىڭ كولەمى، قۇلاعى مەن جاعىنىڭ، قۇيرىعىنىڭ ۇزىندىعى، بويىنىڭ بيىكتىگى، كەۋدە، بەل جانە جاۋىرىن ولشەمى، اياقتارىنىڭ اراقاشىقتىعى سەكىلدى بىرنەشە تالاپتار بويىنشا تولىق تەكسەرىلدى.كورمە ناتيجەسىندە بارلىق قۇماي تازىلارعا قانسونار اڭشىلاردىڭ قوعامدىق بىرلەستىكتەرى مەن رەسپۋبليكالىق قاۋىمداستىعى مەن جەتى قازىنا ۇلتتىق يت تۇقىمدارىن قايتا جانداندىرۋ ورتالىعىنىڭ ديپلومدارى تابىستالدى.اتالعان ديپلومدارمەن يت يەلەرى قانسونار اڭشىلاردىڭ قوعامدىق بىرلەستىكتەرىنە بارىپ، ءيتتىڭ رەسمي قۇجاتىن الادى. بۇل قۇجات ءيتتىڭ زاڭدى تىركەلگەنىن، ونىڭ قاڭعىباس يتتەر قاتارىنان ەمەستىگىن دالەلدەيدى.كورمەنىڭ ەڭ جاس قاتىسۋشىلارى ەگىندىبۇلاق اۋىلى مەكتەبىنىڭ 9سىنىپ وقۋشىسى رينات تيماش پەن باياناۋىل اۋىلى 2 مەكتەبىنىڭ 7سىنىپ وقۋشىسى ادىلبەك ومىربەك.رينات بالا جاسىنان باۋلىپ، وسىرگەن لاشىن اتتى ءيتىن الىپ كەلسە، ادىلبەك تۇيعىن اتتى كۇشىگىن ساراپشىلار نازارىنا ۇسىندى.بالالاردىڭ يتتەرى كينولوگ مامانداردىڭ جوعارى باعاسىنا يە بولدى.قازاقتىڭ قۇماي تازىسىنىڭ ءوز ەرەكشەلىگى بار. تازى وسىرۋمەن اينالىسۋشىلارعا ايتارىم يتتەردىڭ بۇل ءتۇرىن وزگە تۇقىمدارمەن ارالاستىرماۋ كەرەك. بۋدانداستىرۋ دۇرىس ەمەس. كەلەسى جىلدان باستاپ ارنايى زەرتحانا اشىلىپ، يتتەردى تەستىلەيدى. سوندا قانى قانشالىقتى تازا ەكەنىن انىقتالادى. قازىر الەمدە تازىنى رەسمي تۇردە قازاقتىڭ ۇلتتىق يت تۇقىمى دەپ تانىپ، قازاق برەندى رەتىندە مويىندادى، دەيدى نينا ماكاروۆا.رۋحانيات بۇگىن، 17:12كينو بۇگىن، 17:00
|
مۇقام ھەققىدە قىسقىچە چۈشەنچەمۇقام ئەرەبچە سۆز . بۇ سۆزنى ئالىملار تارىختىن بۇيان بىر بىرىگە ئوخشاشمىغان ھالدا ئىزاھلاپ كەلدى .1 ئورۇن چۈشەنچىسى : ياۋروپالىق مۇزىكا ئالىمى ئىدىلسون 1913 يىلى مۇقام سۆزىنى ئەڭ يۇقىرى ئورۇن، يەنى ناخشىچىلارنىڭ ئوتتۇرا ئەسىردىكى ئىسلام دىنىنىڭ ھۆكۈمرانى بولغان خەلىپىنىڭ ئالدىدا تۇرغان چاغدىكى پەلەمپەي ياكى ئېگىز پەشتاق دەپ چۈشەندۈردى . ساكس بىلەن لئمان . مىشاز قاتارلىقلارمۇ بۇ خىل قاراشقا قوشۇلدى . يېقىنقى يىللاردىن بۇيان خېلى كۆپ ئالىملار مۇنداق قاراش ئادەمنى قايىل قىلالمايدۇ . چۈنكى ئوتتۇرا ئەسىر ئىسلام ئەللىرىنىڭ ئوردىسىدا ناخشىچىلارنىڭ خەلىپە ئالدىدا تۇرالايدىغان مۇنداق پەۋقۇلئاددە شەرەپكە نائىل بولالىشى ناتايىن ، ئۇلارنىڭ پەلەمپەي ياكى ئېگىز پەشتاقتا تۇرۇشىدىن تېخىمۇ سۆز ئاچقىلى بولمايدۇ ، دېدى .2 قائىدە، ئۆلچەم، قانۇن، شەكىل، قېلىپ چۈشەنچىسى : بەزى ئالىملار ئەرەب تىلىدىكى مۇقام بىلەن گرېك تىلىدىكى نومجىنئارىسىدا ئوخشاش مەزمۇن بار ، ھەر ئىككىسى قائىدە ياكى قانۇندېگەنلىك بولىدۇ ، دەيدۇ . ھازىرقى زامان ئۇيغۇر تىلىدىكى مۇقامنىڭمۇ شۇنداق مەنىسى بار . ئالايلۇق ، كىشىلەر مۇقامغا قاراپ ئىش قىلايلىدېگەن سۆزنى ئىشلىتىدۇ . بۇ سۆز مۇزىكا ساھەسىدە قېلىپياكى شەكىل مەنىسىدە كېلىدۇ . 3 تون ، فونېما ، گامما ، كۈي شەكلى چۈشەنچىسى : مۇنداق قاراشتىكىلەر مۇقامسۆزىنىڭ ئەرەب تىلىدىكى مەنىسى ئاۋاز ، كېيىنچە قەدىمكى چالغۇ ئودنى چالىدىغان مۇغەننىلەرنىڭ سول قول بارمىقى تۇرىدىغان ئورۇننى كۆزدە تۇتقان . چۈنكى مۇغەننىنىڭ سول قول بارمىقىنىڭ تۇرۇشلۇق ئورنىنىڭ ئوخشاشماسلىقى بويىچە ئوخشاشمىغان گامما چىقىرىشقا بولىدۇ . مۇشۇ تۈپەيلى ئوخشاشمايدىغان كۈي شەكلى پەيدا بولىدۇ . شۇڭا ، مۇقام سۆزى كۈي شەكلى دېگەن مەنىدە كېلىدۇ ، دەيدۇ . 1976 يىلى نەشىردىن چىققان سوۋېت ئىتتىپاقى قامۇسى . مۇزىكا قىسمى مۇشۇ قاراشنى قوبۇل قىلغان .4 كۈي ئاھاڭى، مۇزىكىلىق كۈي چۈشەنچىسى : ئۇيغۇر تىلىدىكى مۇقام سۆزى كۈي ئاھاڭى ياكى مۇزىكىلىق كۈي دېگەن مەنىدە كېلىدۇ . ئالايلۇق ، كىشىلەر كونا مۇقامغا توۋلاۋەرمىگىنە دېگەندە ئاھاڭ ياكى كۈي نى مۇقام دېگەن سۆز بىلەن ئىپادىلەيدۇ .5 مېلودىيە چۈشەنچىسى : جۇڭگو قامۇسى . مۇزىكا ئۇسسۇل قىسمى دا ئەرەب مۇزىكىلىرىدىكى كۈي ئاھاڭى تۆت تونلۇق تەرتىپنى ئاساس قىلىدۇ . باراۋەر بولمىغان ھەرخىل ئىنتېرۋالدىن ھەر خىل شەكىلدىكى تۆت تونلۇق تەرتىپ بارلىققا كېلىدۇ . ئىككىدىن ئارتۇق تۆت تونلۇق تەرتىپتىن بىر خىل كۈي شەكلى پەيدا بولىدۇ ، دەپ خاتىرىلەنگەن . ئەرەب مۇزىكىلىرىدىكى يۈزدىن ئارتۇق مۇنداق كۈي شەكلى ماقامدەپ ئاتىلىدۇ . مۇزىكانتلار ماقامدا بەلگىلەنگەن گامما ، ئاۋاز دائىرىسى ، ئىنتېرۋال ، تايانچ تون شۇنداقلا مېلودىيىلىك ۋە رىتىملىق شەكىللەر بويىچە ، پەۋقۇلئاددە ھېسسىيات بىلەن پەلسەپىۋى پىكىرنى بىرلەشتۈرۈپ خالىغانچە ناخشا ئېيتىدۇ ، مۇزىكا ئورۇنلايدۇ .ساكس ، ناتىر ، يارگى قاتارلىق مۇزىكا ئالىملىرى مۇقام پەۋقۇلئاددە گامما ، پەۋقۇلئاددە ئىنتېرۋال ، پەۋقۇلئاددە كۈي قۇرۇلمىسى ، تەكرارلىنىپ تۇرىدىغان ئاساسىي مۇددىئانى ئالاھىدىلىك قىلغان مېلودىيە شەكلى ، مېلودىيىنىڭ سۆڭىكى ۋە مىلودىيە قېلىپى ياكى بولمىسا كۈي شەكلى مېلودىيە تۈرىدەپ كۆرسىتىدۇ .6 پەۋقۇلئاددە زامان ماكان بىرىكمىسى شۇنداقلا پەۋقۇلئاددە مۇزىكا ئىجادىيەت ئۇسۇلىچۈشەنچىسى : ئەرەب مۇزىكا ئالىمى ھەبىب . ھەسەن . توما پەقەت مۇشۇنداق پەۋقۇلئاددە ئەھۋالدىلا مۇقام ھادىسىسىنىڭ ماھىيەتلىك ئالاھىدىلىكىنى ساقلاپ قالغىلى بولىدۇ ، يەنى بىر خىل رىتىم بىلەن بىر زاماندىكى بىرىكمىنى شۇنداقلا زۆرۈر ۋە ئېنىق ئاھاڭ بىلەن بىر ماكاندىكى بىرىكمىنى ساقلاپ قالغىلى بولىدۇ .ئاتالمىش پەۋقۇلئاددە مۇزىكا ئىجادىيەت ئۇسۇلىدا ئالدى بىلەن بىرەر كۈي شەكلىنى تاللاپ ، شۇ ئاساستا مېلودىيە شەكىللەندۈرۈشكە ، ئاندىن ئوخشاش بولمىغان ئۇدار بىلەن رىتىم ئارقىلىق ھەرقايسى باسقۇچلارنى تەشكىللەشكە توغرا كېلىدۇ . شۇ چاغدا مۇزىكا كۈيى بارلىققا كېلىدۇ . بۇ خىل مۇزىكا ئىجادىيەت ئۇسۇلى كۈي شەكلى رىتىم مۇزىكا ئىجادىيەت ئۇسۇلى دېيىلىدۇ ، دەپ قارايدۇ7 مۇزىكا ژانىرى ، يۈرۈشلەشكەن كۈي ، چوڭ كۈي ، مۇزىكا تۈرى چۈشەنچىسى : لياۋتىيەنرۈي ئەپەندى باش مۇھەررىرلىكىدە تۈزۈلگەن مۇزىكا قامۇسىغا كىرگۈزۈلگەن ۋەن تۇڭشۇ ئەپەندى تەرىپىدىن ئىزاھلانغان مۇقام سۆزىدە : 11 ئەسىردىن 14 ئەسىرگىچە بولغان ئارىلىقتا ، ئوتتۇرا ئاسىيادىكى بەزى مىللەتلەردە ئىلگىرى كېيىن بولۇپ مۇقام كۈي شەكلى سىستېمىسى بويىچە شەكىللەنگەن چوڭ ھەجىملىك مۇزىكىلىق ئەسەرلەر بارلىققا كەلدى . مۇقاملارغا كۈي شەكلىنىڭ ئەمەلىي گەۋدىسىدىن باشقا مۇزىكىلىق ژانىر دېگەن مەزمۇن قوشۇلدى ، دەپ كۆرسىتىلىدۇ . يەنە بەزى ئالىملار : مۇقامماگامسۆزىدىن ئۆزگەرگەن . ھالبۇكى ، مەگاممىلادىيە 10 ئەسىردە ئەرەب ئەدەبىيات سەھنىسىدە بارلىققا كەلگەن بىر خىل ئەدەبىي ژانىر . بۇ خىل ئەدەبىي ئەسەرلەردە دراماتىك ھېكايىلەر قاپىيىلىك نەسىر بويىچە بايان قىلىنىدۇ . ئۇنى مۇزىكا ئاھاڭلىرىغا كىرىشتۈرۈپ ئېيتقىلى بولىدۇ . بۇ مۇزىكىلار ئۆز ئالدىغا مۇستەقىل كىچىك كۈيلەردە بايان قىلىنىۋاتقان ھېكايىلەر ئارقىلىق بىر يۈرۈش مۇزىكىغا ئايلانغاندىن كېيىن مەگامدەپ ئاتالغان ، كېيىنكى كۈنلەردە مۇقام دېيىلگەن ، دەيدۇ . سوۋېت ئىتتىپاقى قامۇسى . مۇزىكا قىسمى مۇ مۇقامنى ناخشا مۇزىكىسى بىلەن چالغۇ مۇزىكىسىدىن شەكىللەنگەن يۈرۈشلۈك كۈيلەر دەپ چۈشەندۈرىدۇ . 1960 يىلى نەشىردىن چىققان ئون ئىككى مۇقام دېگەن كىتابتا ئون ئىككى مۇقام لىرىك ناخشا ئاھاڭلىرى ، ئېپىك داستان ناخشىلىرى ، ئۇسسۇل بىرىكمە ناخشىلىرى ۋە مۇزىكىلىق كۈي قاتارلىق ھەرخىل ژانىردىكى مەزمۇنلاردىن تەركىب تاپقان گۇرۇپپىلاشقان كۈيدېيىلگەن . ھەمدە مۇشۇ تەپەككۇر بويىچە شىنجاڭنىڭ جەنۇبىدىكى ئۇيغۇر مىللىتى توپلىشىپ ئولتۇراقلاشقان رايونلاردىكى ئون ئىككى مۇقام نىڭ قۇرۇلمىسى ئېلىمىزدىكى قەدىمىي چوڭ كۈي كۈسەن نەغمىلىرى قاتارلىق غەربىي يۇرت چوڭ كۈيلىرى بىلەن ئوخشىشىپ كېتىدۇ ، شۇڭا ئون ئىككى مۇقامنىڭ تەركىبىدىكى ھەربىر مۇقامنىڭ بىرىنچى چوڭ بۆلىكى چوڭ نەغمەدېيىلىدۇ ، بۇ چوڭ كۈي دېيىلگەنلىك يېزىلغان . مۇشۇنداق ئويلىنىش نەتىجىسىدە ، ئېلىمىزدىكى ھەرقايسى مىللەتلەرنىڭ ئەل ئىچى مۇزىكىلىرىنىڭ ئەل ئىچى ناخشا مۇزىكىلىرى ، ئەل ئىچى ناخشا ئۇسسۇل مۇزىكىلىرى ، ئەل ئىچى چالغۇ مۇزىكىلىرى ، داستان مۇزىكىلىرى ، ئەلنەغمە مۇزىكىلىرى دەپ ئاتالغان ئۇزاق بىر مەزگىلنى نەزەرگە ئېلىپ ، ئون ئىككى مۇقام نىڭ لىرىك ناخشىلىرى ، ئېپىك ناخشىلىرى ، چالغۇ مۇزىكىلىرى ، ناخشا ئوسسۇل مۇزىكىلىرى قاتارلىقلارنى بىر گەۋدە بويىچە يۇقىرىدىكى بەش تۈرنىڭ ئىچىدىكى ھەرقانداق بىر تۈرگە كىرگۈزۈشكە مۇمكىن بولمىدى . مۇشۇلارغا ئاساسەن بەزى ئالىملار 20 ئەسىرنىڭ 60 يىللىرىدا مۇقامنى پەۋقۇلئاددە مۇزىكا تۈرىدەپ قاراش لازىم دېگەن پىكىرنى ئوتتۇرىغا قويدى .8ئەركىن ئۇدار چۈشەنچىسى : ئۇيغۇر ئەلنەغمىچىلىرى مۇشۇنداق دېيىشكە ئادەتلەنگەن . ئۇلار ئۆز ئادىتى بويىچە مۇقامنى ئەركىن ئۇدارلىق مۇزىكىلىق كۈيدەيدۇ . ئەگەر ئۇلارنى مۇقامدىن ئارىيە ئېيتىپ بېرىشكە تەكلىپ قىلساق ، ئۇلار ئالدى بىلەن ئەركىن ئۇدار لىق كۈينى ئېيتىپ بېرىدۇ . جۇڭگو مۇزىكا لۇغىتىدىمۇ مۇقام چوڭقۇر ھېسسىياتلىق ، ئەركىن ئۇدارلىق مۇقەددىمە ، ئەركىن رىتىملىق ئۇزۇن قىسقا جۈملىلەر دىن قۇراشتۇرۇلغان ، دەپ يېزىلغان .9ئىختىيارىي دەماللىقئورۇنلاش چۈشەنچىسى : ئىدىلسون مۇقامنى تەتقىق قىلىش جەريانىدا بۇ نۇقتىئىنەزەرنى ھەممىدىن بالدۇر تىلغا ئالدى . ۋېنگرىيىلىك مۇزىكا ئالىمى ساپوچ . بىنسەي مېلودىيە تارىخىناملىق كىتابىغا كىرگۈزگەن ئەل ئىچى مۇزىكىلىرى ۋە بەدىئىي مۇزىكىدىكى مۇقامپرىنسىپلىرى :تۈر ۋە ئۇنىڭ ئۆزگەرگەن ۋارىيانتىدېگەن ماقالىدە :مۇقام دېگىنىمىز ئورۇنلىغۇچى ئۈچۈن سەنئەتلىك لايىھىلەپ بېرىلگەن ئۆلچەملىك ئەنئەنە ، قانۇنىيەت ۋە ئۇسلۇبنىڭ يىغىندىسى . ئورۇنلىغۇچىنىڭ ئىختىيارىي دەماللىق ئورۇنلىشى ئارقىلىق ئىپادىلەنگەن مېلودىيىلىك فورماتسىيە ئۇنىڭ ئىجتىمائىي ئۇسلۇب ئۆلچەملىرى ئاساسىدىكى خاسلىقىدىن دېرەك بېرىدۇ . بۇ خىل بەدىئىيلىكنىڭ جەۋھىرى شۇ يەردىكى ، ئۇ چەكلەش ۋە ئەركىن بولۇش ، مۇقىم ئۈلگە ۋە ئىختىيارىي ئورۇنلاش ، كوللېكتىپ ۋە شەخس ، ئۇزۇن مەزگىللىك ئەنئەنە ۋە كۆز ئالدىمىزدىكى ئىجادىيەت ئارىسىدا تەڭپۇڭلۇقنى بارلىققا كەلتۈرىدۇ . ئومۇمەن ئەل ئىچىدىكى مېلودىيىنىڭ شەكىللىنىشى ۋە ئىجاد قىلىنىشنىڭ ھەممىسىدە ماقام قوللىنىلىدۇ ، مۇنداقچە ئېيتقاندا ، ئۇنىڭ ئۆزگەرگەن ۋارىيانتى ئوتتۇرىغا چىقىدۇ . ئۆز پېتى تۇرۇۋېرىدىغىنى پەقەت ئادەتتىكى كۆرۈنۈش بىلەن ئاساسىي قىياپەت بولىدۇ . قالغانلىرى ئورۇنلاش ئارقىلىق ئەركىن بىر تەرەپ قىلىنىدۇ . ئورۇنلاشنىڭ ئۆزى ئۇنىڭدىكى مەنە بىلەن ھاياتىي كۈچنى مېلودىيىنىڭ ئىچىگە سىڭدۈرىدۇ دەپ يازىدۇ . مۇقامدېگەن بۇ سۆزنى ھەرخىل چۈشەندۈرۈشنىڭ مۇنداق ئىككى خىل سەۋەبى بار : بىرى ، ھەرمىللەت ، ھەرقايسى رايونلاردىكى مۇقام مۇزىكا ھادىسىسى ئوخشاش ئەمەس . يەنە بىرى ، مۇقام دېگەن بۇ سۆز تارىخىي مۇساپە ۋە پايانسىز كەڭ زېمىندا ئۆز مەنىسىنى كۆپ قېتىم ئۆزگەرتىپ تۇرغان . شۇڭا ، ھەرقايسى دۆلەت ، ھەرقايسى رايون ۋە ھەرقايسى مىللەتتىكى مۇزىكا ئالىملىرى شۇ جايدىكى مۇقام مۇزىكا ھادىسىسى نىڭ ئەمەلىي ئەھۋالى بويىچە مۇقامدېگەن بۇ سۆزگە ھەرخىل تەدىبر بەرگەن . ئون ئىككى مۇقام ۋەكىللىكىدىكى ئۇيغۇر مۇقامىغا قارىتا ، بىز ئۇنى ناخشا ئۇسسۇل ، مۇزىكىنى بىر گەۋدىگە مۇجەسسەم قىلغان چوڭ ھەجىملىك ئۇنىۋېرسال سەنئەت شەكلىدەپ چۈشەندۈرىمىز .
|
ئۈچ پادىشاھلىق ھەققىدە قىسسەدىكى جاڭ فېي ئېسىڭىزدىمۇ؟تەھرىر :نۇر تورىئۈچ پادىشاھلىق ھەققىدە قىسسە ھەممەيلەنگە تونۇشلۇق، بۇ تېلېۋىزىيە تىياتىرىدا نۇرغۇن پېشقەدەم ئارتىسلار رول ئالغان، گەرچە قايتىلاپ ئىشلەنگەن بولسىمۇ لېكىن ئەسلىدىكىسىدىن ھالقىپ كېتەلمىگەن، بۇ ئارتىس جاڭ فېي رولى بىلەن تونۇلغان، ئۇ جاڭ فېينىڭ رولىغا ئىنتايىن ماس كەلگەن بولۇپ، ئۇنىڭ ئىسمى جاڭ جىڭفېي.1994يىلى ئۈچ پادىشاھلىق ھەققىدە قىسسە نىڭ سىنارېيەسىنى يېزىش ۋە ئارتىس تاللاشقا بىر يىل ۋاقىت كەتكەن، جاڭ فېي ئوبرازى ئالتە باش رولچىنىڭ بىرى بولغاچقا، ئۇنىڭ رولىنى دەل جايىدا ئالىدىغان ئارتىس تېپىش تەسكە چۈشكەن. لى جىڭفېينىڭ كۆزى يوغان ھەم يۇمىلاق بولغاچقا، ئەسلى ئەسەردىكى جاڭ فېينىڭ ئوبرازىغا ماس كەلگەن، شۇنىڭ بىلەن ئۇ بۇ پۇرسەتكە ئېرىشكەن.ئۇنىڭ ساقىلىمۇ ئۆزگىچىلىككە ئىگە، ئۇ بۇ تىياتىردىكى ليۇ بېي ۋە گۇەنيۈدىن خېلى كىچىك، ھەمدە بىردىنبىر ھېلىغىچە ئارتىسلىقىنى داۋاملاشتۇرۇپ كېلىۋاتقان ئارتىس.ئەمما بۇ ئارتىسلارنىڭ ئەينى ۋاقىتتىكى فىلىم ھەققى بەك ئاز بوۇپ، باۋ گوئەن، تاڭ گوچياڭ قاتارلىقلارغا ھەر قىسىمغا 250 يۈەن ھەق بېرىلگەن، لى جىڭفېي قاتارلىقلارغا 180 يۈەندىن بېرىلگەن.جاڭ فېي ئوبرازى قوپال ئەمما ئاقكۆڭۈل، ئوماق ئىدى، گۇەن يۈ ئۆلۈپ كەتكەندە ئۇ ئېچىنىشلىق يىغلاپ ھەممەيلەننى يىغلاتقان ئىدى. ئۇ رېئال تۇرمۇشتا ناھايىتى ئىللىق ھەم يۇمۇرىستىك ئادەم، قىزى بىلەن ھەمىشە غەلىتە سۈرەتلەرگە چۈشىدۇ، ئۇنىڭ قىزىمۇ چوڭ بولغانچە چىرايلىق قىزغا ئايلانغان.لى جىڭفېينىڭ قىزىنىڭ ئىسمى لى دوڭتيەن بولۇپ، ئىككەيلەننىڭ بۇ سۈرەتلىرىنى كۆرگەن تورداشلار ئەينى ۋاقىتتا تېلىۋوزوردىكى قوپال بۇ ئەزىمەتنىڭ رېئال تۇرمۇشتا بەكلا مېھرىبان ئىكەنلىكىنى كۆرۈپ ھەيران قالغان. ھازىر ئۇ ناھايىتى ئاز كىنولاردا رول ئالدىۇ. ئەمما ئۇنىڭ ئەينى ۋاقىتتىكى كىلاسسىك ئوبرازى يەنىلا نۇرغۇن ئادەمنىڭ ئەسلىمىسىدە ساقلانغان.سىز ئۇنىڭ ئوبرازىنى ياقتۇرامسىز؟
|
يـۈرىـكـىـم يـىـغـلايـدۇ ھېكايە مىسرانىم تور ئەسەرلىرى مىسرانىم مۇنبىرى !مىسرانىم مۇنبىرى مۇنبەر مىسرانىم ئەدەبىيات گۈلزارى مىسرانىم تور ئەسەرلىرى يـۈرىـكـىـم يـىـغـلايـدۇ ھ ...كۆرۈش: 3987ئىنكاس: 75يـۈرىـكـىـم يـىـغـلايـدۇ ھېكايە ئۇلانما كۆچۈرۈشيوللىغان ۋاقتى 2011315 03:57:01 ھەممە قەۋەتنى كۆرۈش تەقدىر ئاجايىپ رەھىمسىز بولىدىكەن ، بۇ دۇنيادا سىز ئەڭ ياخشى كۆرىدىغان ، ئايرىلىشقا كۆزىڭىز قىيمايدىغان ئامراق نەرسىلىرىڭىزنى ، ھەتتا سىز ئامراق كىشلەرنىمۇ سىزدىن رەھىمسىزلەرچە ئايرىۋىتىدىكەن .ئەنە شۇ رەھىمسىز تەقدىر مەندىن ، بۇ دۇنيادىكى ئەڭ قىممەتلىك ئىككى ئادىمىمنى بىراقلا ئايرىۋەتتى .مەن ئۈچۈن ئەڭ قىممەتلىك ، ئەڭ سۈيۈملۈك بولغان مىھرىبان ئانامنى مەندىن ، بۇ يۇرۇق دۇنيادىن ئايرىۋەتتى .ئانام تۈگەپ كىتىپ مەن بەكلا چۈشكىنلىشىپ كەتكەن ئىدىم .بۇرۇنقى شوخ ، خۇشچاقچاق ، خۇددى قۇشقاچتەك ۋىچىرلاپ سايراپ تۇرىدىغان قىز ، مانا ئەمدى ، گەپمۇ قىلمايدىغان ، چىرايىدىن غەمكىنلىك چىقىپ تۇرىدىغان سۇلغۇن بىر قىزغا ئايلىنىپ قالغان ئىدى .ئۇنىڭ تويى بولىدىغانلىق خەۋىرىنى ئاللىبۇرۇن ئاڭلىغان بولساممۇ ، ئانام تۈگەپ كىتىپ ئۇنى ۋە ئۇنىڭ توي ئىشلىرىنى خىيالىمغىمۇ كەلتۈرمىگەن ئىدىم.دۇكاندا خىيال سۈرۈپ ئولتۇراتتىم ، تۇيۇقسىز تېلىفۇنۇم سايراپ قالدى . نۇمۇرغا قارىمايلا تېلىفۇننى ئالدىم. ۋەئەلەيكۇم ئەسسالام ، نادىرەما ؟ ھەئە مەن . بۇ مەن ، قۇدرەت .قۇدرەتبۇ ئىسىمنى ئاڭلاپلا تۇرۇپ قالدىم .نادىرە ، نىمە بولدىڭىز ؟ جىمىپ كەتتىڭىزغۇ ؟ئۇ مىنىڭ بىردىنلا جىمىپ كەتكىنىمنى كۈرۈپ سورىدى .ھېچ..ھېچنىمە ...ھە..قانداق ئەھۋالىڭىز ؟ يامان ئەمەس ،مەن دۇكىنىڭىزنىڭ ئالدىدا ...نىمە ؟دۇكاننىڭ ئالدىدا ....تېلفۇننى قويدۇمدە ،ئۆزەممۇ بىلمىگەن ئاساستا يۈگۈرۈپ دىگۈدەك دۇكاننىڭ ئالدىغا چىقتىم .سىرتتا ئۇ دوستى غەيرەت بىلەن تۇراتتى ، قولىدا بىر مۇنچە باغاق تۇراتتى . ئۇنىڭ قولىدىكى باغاقلارغا قاراپلا ھەممە ئىش كۆڭلۈمگە ئايان بولدى ، شۇ دەقىقىدە تۇرۇپلا كۆڭلۈم يېرىم بۇلۇپ قالدى . ئىچى ئىچىمنى بىرخىل غەشلىك ،ئازاب چىرماپ خۇددى ھازىرلا نەپەسلىرىم توختاپ قالىدىغاندەك بىلىندى . ھەي ..تەقدىر سەن نىمىدىگەن رەھمىسىز ھە ! مىنى ئازابلاپلا ئۆتسەك كۆڭلۈڭ خوش بۇلارمۇ ؟ ياكى مىنى ئاللاھ بۇ دۇنياغا ئازاب ،ھەسرەت چىكىپلا يۈرسۇن دەپ ئاپىرىدە قىلغان بولغىيتىمۇ ؟! كۆز چاناقلىرىمغا ياش ئولاشقىلى تۇردۇم . لىكىن ئۇنىڭ ئالدىدا نىمىشقا يىغلايمەن ؟ يا مىنى ئالمىدىڭ دەپ ئۇنىڭدىن ئاغرىنايمۇ ؟ ياكى ئۇنىڭغا ئېسلىپ بار ئازابلىرىمنى ، دەردىمنى تۈكۈپ قانغۇچە يىغلىۋالايمۇ ؟؟ ...شۇنداقتىمۇ ئۆزەمنىڭ ئاجىز ئىكەنلىكىمنى ئۇنىڭغا بىلدۈرمەسلىكىم كېرەك ئىدى ، چىرايىمغا شۇئان يالغاندىن كۈلكە يۈگۈرتتۈم .قانداق ئەھۋالىڭلار ؟ .ياخشى ، سىزنىڭچۇ ؟خۇداغا شۈكرى يامان ئەمەس ....تىنىچلىق ئامانلىق سورىشىپ بولغاندىن كىيىن ، ئارىمىزنى جىمجىتلىق باستى . بەلكىم قۇدرەت كۆڭلىمدىكىنى بىلىپ بولغان بولسا كېرەك يەر تىگىدىن ماڭا قاراپ تۇراتتى . ئۇنىڭ بىلەن كۆزلىرىمىز ئۇچراشتى ، شۇئان ۋىللىدە قىزىرىپ يەرگە قارىۋالدىم .بۇ باغاقنى سىزگە ئېلىپ كەلگەن ...ئۇ ئارىدىكى جىمجىتلىقنى بۇزۇپ ماڭا بىر باغاقنى سۇندى . باغاقنى قۇلىمغا ئېلىپلا چىرايىمغا يالغاندىن كۈلكە يۈگۈرتتۈم .يۈزى قېلىن ، ئۆزىڭىزنىڭ تۇيىنىڭ باغىقىنى ئېلىپ كەلمىگەنسىز ھە !راست گەپ قىلسام بۇ گەپلەرنى يۈرەك قېتىمدىن چىقىرىپ دەۋاتاتتىم . بۇ باغاقنىڭ ئۇنىڭ توي باغىقى بۇلۇپ قالماسلىقىنى ، بۇ ئىشلارنىڭ بىر قاباھەتلىك چۈش بۇلۇپ قېلىشىنى تىلەپ كەتتىم .ئۇ گىپىمنى ئاڭلاپ قىزىرىپ كەتتى . بۇرۇنمۇ ئۇ بەك تارتىنچاق ،خىجىلچان ئىدى . بىللە بولغان ۋاقىتلىرىمىزدا ھەمىشە ئۇنىڭ چىشىغا تىگىپ ئۇنى خاپا قىلىپ ،تىرىكتۈرەتتىم . ئۇنىڭ شۇ تاپتىكى ھالىتىگە قاراپ ئىچىم سىيرىلىپ كەتتى ، كۆزۈم قۇلۇمدىكى باغاققا تىكىلگەن ئىدى .ھۆرمەتلىك نادىرە !سىزنى ئاينىڭ كۈنى لەيلى مەجنۇن رىستۇرانىدا ئۆتكۈزىلىدىغان قۇدرەت بىلەن زىبانىڭ توي مەرىكىسىنىڭ ئەزىز مېھمىنى بۇلۇپ بىرىشكە تەكلىپ قىلىمىز .ھۆرمەت بىلەن : قۇدرەتكۆز ئالدىم قاراڭغۇلىققا تولغاندەك بۇلۇپ ، خۇددى كىمدۇر بىرى قاتتىق نەرسە بىلەن يۈرىكىمنى سۇغۇرۇپ ئالماقچى بولغاندەك ئاچچىق تولغىنىپ كەتتىم . لىكىن توۋا دەيمەن ...كۆزلىرىمدە ياش يوق ! بۇرۇن بۇنداق چاغلاردا يىغلاشقا ئارانلا تۇراتتىم ، بۈگۈن نىمە بولغاندىمەن ؟ يا ئۇنىڭ ئۈچۈن يىغلىماسلىققا تىرىشىۋاتقاندىمەن ياكى ... نادىرە ، تۇيۇمغا چۇقۇم قاتنىشىپ بېرىڭ ! ياق ..قاتناشمايمەن .. نىمىشقا قاتناشقۇدەكمەن . يا سىز مىنى ئالمىسىڭىز.. ئەگەر ئىككىمىزنىڭ توي باغىقى بولغان بولسا ...ۋاي بولدىلا ، نىمە ساراڭدەكلا سۆزلەپ كەتتىم ھە ..ھى...ھى...ھى...ئاچچىق بىر كۈلۈۋەتتىم ، بۇ كۈلكەمنىڭ قېتىغا نۇرغۇن كۆز ياشلىرىم ، ھەسرەتلىرىم ئارلىشىپ كەتكەن ئىدى . ئۇ دەماللىققا جىمىپ كەتتىيۇ ، يەنە بىردەمدە غەيرەت بىلەن قۇشۇلۇپ تەڭلا كۈلۈۋەتتى .نادىرە ئەمىسە سىزنى ئاۋارە قىلمايلى ، ئەگەر ماقۇل كۆرسىڭىز بىرنەچچەيلەننىڭ باغىقىنى سىز يەتكۈزۈپ بەرسىڭىز ...ئۇ شۇنداق دەپ قۇلىدىكى باغاقچىلار ئىچىدىن ماڭا ھاۋالە قىلغان باغاقلارنى ئېلىپ ئۇزاتتى .باغاققا قارىۋىدىم ، دىمىسىمۇ ئۇلار بىلەن ئالاقە قىلىش ماڭا خېلى قولاي ئىدى ، ئۇنىڭ ئۈستىگە كۈندە دىگۈدەك ئۇلار بىلەن ئۇچرىشىپ تۇراتتىم . ئۇلارغا يەتكۈزۈپ بەرسەم ماڭا نىمە قىلىپ بېرىسىز ؟! بۇ گەپنى دەپ بۇلۇپلا ئۆزەممۇ بىلمەي يەنە كۈلۈۋەتتىم . ئۇلارمۇ ماڭا ئەگىشىپ كۈلدى .سىز نىمە دىسىڭىز شۇنى قىلىپ بىرىمەن ...نىمە دىسەم شۇنى قىلىپ بىرەمسىز ؟! ئۇنداقتا ئۇ قىز بىلەن توي قىلمايسىز ...ھا...ھا...ھا....ئۇ گىپىمنى ئاڭلاپ كۈزۈمنىڭ ئىچىگە قاراپ قويدى .ھا...ھا...ھا...چاقچاق قىلىپ قويدۇم . قورقۇپ كەتتىڭىز ھە ! دىگىنىڭىزدەك ۋاقتىدا يەتكۈزۈپ بىرىمەن .سىز بۇنىڭدىن خاتىرجەم بۇلۇڭ . ھەراس تۇيىڭىزغىمۇ بارىمەن ...ئۇلار بىلەن خوشلىشىپ دۇكان ئىچىگە قاراپ ماڭدىم . نىمىشقىدۇر يەنە ئارقامغا بۇرۇلۇپ ئارقامغا شۇنداق قارىغان ئىدىم ، ئىككىمىزنىڭ كۆزلىرى يەنە ئۇچرىشىپ قالدى .كىتىۋاتىمەن ، قۇلۇمدا باغاق ...مەن چىن قەلبىمدىن سۆيگەن ، ماڭا نۇرغۇن تاتلىق تاتلىق ۋەدىلەرنى بىرىپ ماڭا كۆيگەن ئاشىقىمنىڭ باغىقىنى ، تېخى كىلىپ ئۇنىڭ باشقا بىرى بىلەن بولغان توي باغىقىنى كۆتۈرۈپ كېتىۋاتىمەن .پەرىشتە ئېلان لاھىيلەش ئورنى دىگەن ۋىۋىسكىنى كۆرۈپ چىپپىدە توختىدىمدە، ئىشكىنى ئاۋايلاپ ئاستا چەكتىم : توك توك توك كىرىڭدىگەن سىلىق ئاۋازنىڭ ئاڭلىنىشى بىلەن ئىشىكنى قىيا ئېچىپ كىردىم . دۇكان ئىچىدە تۇرسۇنجان دۇكان ئىگىسى ۋە ئۇنىڭ يەنە بىر دوستى ئۇنى تونىمايدىكەنمەن ئولتۇراتتى .تۇرسۇنجان دەرھال ئورنىدىن تۇرۇپ ئالدىمغا كەلدى.بىز بىر ئاز ئەھۋال سوراشقاندىن كېيىن قۇلۇمدىكى باغاقنى ئۇنىڭغا كۆرسەتتىم.چۈنكى بۇ يەردە ئۇزاق تۇرۇپ دوستى بىلەن ئۇنىڭ ئىشىغا دەخلى يەتكۈزۈشنى بىئەپ كۆرگەن ئىدىم. بۇ ئارزىگۈل ، ئەلى ئۈچىڭلارنىڭ باغىقى ئىدى ، ئۇ ئىككىسى قوشنىڭىز بولغاندىن كىيىن خاپا بولماي يەتكۈزۈپ بېرەلەسىزمۇ ؟دىدىم ئۇنىڭغا يېلىنغان تەلەپپۇزدا .ئۇ ماڭا تىكىلىپ قارىدى.بەلكىم،ئۇچىسىغا قارلىق كىيىم كىيگەن ، بۇ چاغدا ئانام تۈگەپ كەتكىنىگە بىر نەچچەئاي بولغانىدى. چىرايىدىن سۇلغۇنلۇق ، ئاددى ساددىلىق چىقىپ تۇرىدىغان پەرىشتە سۈپەت بىر قىزنىڭ ئۆزى سۆيگەن تۈنجى مۇھەببىتىنىڭ باشقىلار بىلەن قىلماقچى بولغان تويىنىڭ باغىقىنى كۆتۈرۈپ كىرىپ چىرايىدا ھېچقانداق ئۆزگۈرۈش ئىپادىلىرىنى بىلدۈرمەستىن كۈلۈمسىرەپ تۇرغىنى كۆرۈپ ھەيران بولغان بولسا كېرەك ....ئەلۋەتتە،بۇنداق ئەھۋالغا يۇلۇققاندا كىمنىڭمۇ كۆڭلى ھىجران دەستىدىن پۇچلانمىسۇن،كىمنىڭمۇ يۈرۈكى ئازاپتىن يىغىلمىسۇن.مەن يىغلىدىم ھەم ھازىرمۇ يىغلاۋاتىمەن.بىراق،بۇ كۆز يېشىمنى باشقىلارغا ۋە ئۇنىڭغا كۆرسىتىشنى خالىمايمەن.گەرچە ئۇنىڭ بىلەن ۋىسالىمىزغا يىتەلمىگەن بولساقمۇ،ئۇنىڭغا چىن دىلىمدىن بەخىت تىلەيمەن،ئۇنىڭدىن ئاغرىنغان تەغدىرىمۇ بەرىبىر بۇرۇنقى يېلىنجاپ تۇرغان مۇھەببەتنى ئەسلىگە قايتۇرغىلى بولمايدۇدە.مەن ئارىدىكى سۈكۈتنى بۇزۇپ : تۇرسۇنجان ، ئەمىسە مەن قايتاي ،ئېغىر كۆرمەي باغاقنى ئۇلارغا يەتكۈزۈپ بەرسىڭىز ...ماقۇل ، خاتىرجەم بۇلۇڭ ....ئەمىسە خوش ...ئىشىكنى يېپىپلا چىقىپ كەتتىم . ئۇنىڭ تۇرسۇنجاننىڭ ماڭا قاراشلىرىنى ئويلاپ ، ئۆزۈمچە قىلۋاتقان ئەخمىقانە ئىشمغا كۈلدۈم ، ناھايىتى ئاچچىق كۈلدۈم.....شۇنداق قىلىپ ئەتە مەن چىن دىلىمدىن ۋە پاك قەلبىمدىن سۆيگەن ئادىمىمنىڭ تويى . مەن ئالىقانداقتۇر خىياللار ئىلكىدە ئولتۇرغىنىمدا ، تۇيۇقسىز سايرىغان تېلىفۇنۇم خىياللىرىمنى بۆلىۋەتتى.نىمانچە تۇنۇش نۇمۇر بۇ ؟ ئۇكەنغۇ ؟ نىمىشقا تېلىفۇن قىلدىكىنە ؟ يەنە نىمە گىپى بادۇ ؟ تېلىفۇننى ئالايمۇ ئالمايمۇ ؟ خېلى ئۇزۇن ئويلاندىم. قېرىقشاندەك بۇ تېلىفۇنمۇ توختىماي سايرىغىلى تۇردى . ئاخىرى بولماي تېلىفۇننى ئالدىم : ئەسسالامۇ ئەلەيكۇم . ۋەئەلەيكۇم ئەسسالام قانداق ئەھۋالىڭىز نادىرە ؟.... خۇداغا شۈكرى ، يامانا ئەمەس . ئەتە تويغا كىلىدىغانسىز ؟ نىمە ؟....چۇقۇم كىلىڭ ، مەن تويغا كىلىشىڭىزنى ئۈمۈد قىلىمەن .... شۇنداقمۇ ؟ .. بېرىش بارماسلىقنى ئويلىشىپ باقاي ، قېنى ئەتە بۇلۇپ باقسۇن دىدىم ئاچچىق بىلەن . ئۇنداقمۇ دىمەڭ ، چوقۇم كىلىڭ ، يۇلىڭىزغا قارايمەن ....ئۇنىڭ گەپلىرىنىڭ ئاخىرىنى ئاڭلىغىم كەلمىدى ، خوشمۇ دىمەي تېلىفۇننى ئۈزىۋەتتىم .....بارايمۇ بارمايمۇ ؟ شۇ توغۇرلۇق ئويلىنىپ بېشىم بەكلا قېتىپ كەتتى ، باراي دېسەم ، ئۇنىڭ باشقا ىر قىز بىلەن توي قىلىپ ئولتۇرغىننى كۆرگۈم يوق ، بارماي دىسەم ، باشقىلارنىڭ ، دوست دۈشمەنلىرىمنىڭ چىدىماپتۇ دىيىشىدىن قورقتۇم ۋە بارماسلىققىمۇ كۆڭلۈم ئۇنىمايتى .راستىمنى ئېيتسام ئۇنىڭ تويىغا ئاتاپ ئاللىبۇرۇن سوۋغاتمۇ تەييارلاپ قويغان ئىدىم ......يۈرۋاتقان چېغىمىزدا ، مەن ئۇنىڭغا :ئەگەر مىنى ئالماي باشقا قىز بىلەن توي قىلىۋالدىغان بولسىڭىز سىزنى بوش قويىۋەتمەيمەن جۇمۇ ، دىسەم ئۇ تولا ئاغزىڭىزنى ئۈششۈتمىسىڭىزچۇ ،مەن سىزدىن باشقا ھېچكىمنى ئالمايمەن ، پەقەت سىزنىلا ئالىمەن دەيتى .بىر كۈنى ئۇ تۇيۇقسىزلا:نادىرە ناۋادا مەن باشقا بىرى بىلەن توي قىلىپ قالسام تۇيۇمغا كىلەمسىز ؟ مەن ناۋادا دەۋاتىمەن جۇمۇ؟دەپ سوراپ قالدى .ئەلۋەتتە بارىمەن ، تېخى بىر دەستە قىزىل ئەتتىرگۈل كۆتۈرۈپ بارىمەن دەپ جاۋاب بەرگەنىدىم ئويلانمايلا .ئۇ كۈلۈپ تۇرۇپ :نىمىشقا ئەتتىرگۈل ئېلىپ كىلىسىز؟دەپ سورىدى .چۈنكى ئەتتىرگۈل مۇھەببىتىمىزنىڭ سىمولى تۇرسا دۆت ، مەن گۈلنى كۆتۈرۇپ زالغا كىرىمەن ، سىز ئورنىڭىزدىن تۇرۇپ قۇلۇمدىكى گۈلنى ئالىسىز ئاندىن سىز بىلەن توي قىلغان جىنتەكنىڭ قورسىقى كۈپۈپ، ئاچچىقلانغان پېتى زالدىن چىقىپ كىتىدۇ ، شۇنىڭ بىلەن سىز ماڭا قالىسىز ..ھى ھى ھى ...دەپ كۈلۈپ كەتسەم ، ئۇمۇ ماڭا ئەگشىپ خېلى ئۇزنغىچە كۈلگەنىدى ، مانا بۇ كۈننىڭ راستىنلا بېشىمغا كەپ قېلىشىنى ئويلاپمۇ باقىمغان ئىدىم ....ئۇ ، ئۈچ ئوغۇل بۇلۇپ ، بالىلارنىڭ 2 سى ئىدى .ئاكىسى يەتتە يىل يۈرگەن قىزى بىلەن توي قىلغان بۇلۇپ ، تويدىن بۇرۇن ئۇنىڭ ئاپىسى ئۇ قىزغا بەكمۇ ئامراقكەنتۇق ، ئۇ قىزمۇ شۇنداق ئامراق ئىكەنتۇق ، توي قىلغاندىن كىيىن قانداق بولغان ئىشقىلىپ قېينانا ۋە كىلىننىڭ مۇناسىۋىتى پەقەتلا ياخشى بولماپتۇ ، ئۇنىڭ ئانىسى ھەدىسىلا كىلىندىن زارلىنىپ ئۇنىڭدىن خاپا بۇلۇپلا يۈرۈيدىغان بوپ قاپتۇ .بىر كۈنى ئانىسى ئۇنى قۇدرەتنى ۋە ئىنىسىنى ئالدىغا چاقىرتىپ: ئىككىڭلارنىڭ ئىسىدە بولسۇن ، ئۆزىمىز تاپقىنى بىلەن توي قىلىمىزمىكى دەپ ئويلىماڭلار ، ھەر ئىككىڭلارغا قىزنى مەن تېپىپ بېرىمەن ، كۆرگەنسىلەر ئاكاڭلارنىڭ ئۆزى تاپقان لايىقىنى ........دەپ گەپنى كىسىپلا ئېيتىپتۇ .شۇنداق قىزغىن مۇھەببەتلىشىپ يۈرگەن كۈنلىرىمىزنى بىرىدە ، ئۇ تۇيۇقسىزلا باشقا بىر ئادەمگە ئۆزگىرىپ قالغانىدى ،مەن ئۇنى بەك چۈشىنەتتىم.چۈنكى،ئۇنىڭ بىلەن خىلى ۋاقىت يۈرۈپ مۇھەببەتلەشتىمدە.قارىغاندا ئۇنىڭغا بىرەر ئىش بوپتۇ دەپ قىياس قىلدىمدە، ئۇنىڭدىن سورىدىم : ھە ، نىمە بولدى ؟ ماڭا ھېچ ئىش بولمىدى ، سىزگە بىرەر ئىش بولغاندەك قىلىدۇ .دەپ سورىدىم ئۇنىڭغا ھەيلانلىق نەزىرى بىلەن قاراپ . ياق ، ياقەي ، ماڭا ھېچ ئىش بولمىدى ، دىدى ئۇ دۇدۇقلاپ. تولا مەندىن يۇشۇرىمەن دىمەڭ ، مەن سىزنى بىلمەمدىم ، سىزگە چۇقۇم بىر ئىش بولدى ، قېنى دەڭە سىزگە زادى نىمە ئىش بولدى ؟مەن ئۇنىڭ دۇدۇقلاپ جاۋاپ بەرگنىدىن،بىر ئىش بولغانلىقىنى سەزدىمدە،ئۇنىڭدىن قايتا سورىدىم.ماڭا دىيەلمىگۈدەك قانداق گەپتى ئۇ ؟ دىدىم مەن ئۇنىڭدىن نارازى بولغان قىياپەتتە .ئۇ بېشىنى كۆتۈرۈپ ، ماڭا تىكىلىپ بىر قارىۋەتكەندىن كىيىن : نادىرە ، مەيلى قانداقلا ئىش يۈز بەرمىسۇن مىنىڭ سىزنى ھەقىقي سۆيىدىغانلىقىمغا ئىشىنىڭ ، دىدى ئۇ قۇلۇمنى تۇتۇپ تۇرۇپ . ئىشىنىمەن ، مەن بۇ دۇنيادا پەقەت بىر سىزگىلا ئىشىنىمەن قۇدرەت . دىدىم ئۇنىڭ غەمكىن كۆزلىرىگە قاراپ تۇرۇپ .ئارىنى بىر پەس جىمجىتلىق باستى ، ئۇ قولۇمنى چىڭ تۇتىۋلغانىدى ، ساراڭ ، قۇلۇمنى ئاغرىتىۋەتتىڭىز دىدىم قۇلۇمنى ئاستا ئۇنىڭ ئالقىنىدىن ئاجىرتىپ . كەچۈرۈڭ .نادىرە ئۇنىڭ بۇ ھالىتىدىن ماڭا دىيەلمەيۋاتقان ئىچ پۇشىقى ، دەرت ھەسرىتى بارلىقىنى جەزىملەشتۈردۈم. سىزگە زادى نىمە بولدى ؟ بۈگۈن غەلىتىلا بوپ قاپسىزغۇ ؟ يەن تېخى غەلىتىلا گەپلەرنى قىلىپ يۈرۈيسىز ، ئەزەلدىن ئۇنچە تۈزۈت قىپ كەتمەيدىغان ئادەم كەچۈرۈڭ دەپ يۈرۈيسىز ....نادىرە ، دىمىسەم زادىلا ئۇنىمايدىغان ئوخشايسىز ، ئەسلى ، تۇغۇلغان كۈنىڭىزگىمۇ ئاز قاپتۇ ، شۇڭا تۇغۇلغان كۈنىڭىزنى خوشال خورام ئۆتكۈزۈپ بولغاندىن كىيىن ئاندىن دىيىشنى ئويلىغان ئىدىم ، بىراق سىز بەك چىڭ تۇرۋالدىڭىز . ئەمىسە قۇلاق سېلىپ ئاڭلاڭ دەپ گەپ باشلىدى ئۇ :ئۇ ، ئانىسى دىگەن گەپلەرنى ۋە ئۆيدە بولغان ئىشلارنى تەپسىلىي دەپ بولغاندىن كىيىن ئېغىر ئۇھسىنىپ: نادىرە ، خاتىرجەم بۇلۇڭ ، مەن ئۆيدىكىلەرنى چۇقۇم قايىل قىلىمەن ، ئىككىمىز چۇقۇم توي قىلالايمىز دەپ كۆزلىرىمگە تىكىلىپ قارىدى.ئۇنىڭ بۇ سۆزلىرىدىن قەتئيلىكى چىقىپ تۇراتتى.مەن ئۇنىڭ گەپلىرىنى ئاڭلىغاندىن كىيىن نىمە دىيشىمنى بىلەلمەي ئۇنىڭغا قارىغىنىمچە تۇرۇپلا قالدىم ، بىر دەمدىن كىيىن ئەسلىمگە كىلىپ : بىز ئايرىلىپ كىتەيلى قۇدرەت ، دىدىم .شۈكلەپ ئولتۇرغان ئۇ ، تۇيۇقسىز ئاغزىمدىن چىققان بۇ سۆزدىن قاتتىق چۆچۈپ دەرھال ماڭا سىنچىلاپ قارىدى ، بۇ نىمە دىگىنىڭىز نادىرە ؟ ھېچنىمە ، شۇ ئايرىلىپ كىتەيلى دىدىم .نىمىشقا بولاتتى ، ئۆيىڭىزدىكىلەر قوشۇلمىسا يەنە نىمە دەپ ئارلىشىپ يۈرەتتۇق دىدىم ئۇنىڭغا سۇئال نەزىردە بېقىپ . مىنىڭ ئىشەنچىم بار نادىرە ، سىز بۇنداق تېز بەل قويۋەتمەسلىكىڭىز كېرەك ئىدى ، ئايرىلىپ كىتىشىمىزگە قىيامسىز ؟ ماڭا چىدامسىز ؟ ئەلۋەتتە مەنمۇ سىزگە قىيمايمەن ھەم سىزدىن ئايرىلىشقا چىدىمايمەن ، سىز تېخى ماڭا تەسەللىي بېرىپ ، مىنى قوللىشىڭىز ، ماڭا مەدەت بېرىپ تۇرشىڭىز كېرەك ئىدى ، ئەكسىچە سىز .......ئۇ مەندىن نارازى بولغاندەك ئولتۇراتتى .ئۇنىڭغا قايتىدىن سەپسېلىپ قارىدىم ، قاچانلا قارىسا كۈلۈمسىرەپ تۇرىدىغان ، ساقال بۇرۇتلىرىنى پاكىزە ئالدۇرۇپ يۈرۈيدىغان ، كىلىشكەن بۇ يىگىت ، مانا ئەمدىلىكتە ، ساقال بۇرۇتلىرى ئۆسۈپ كەتكەن ، چىرايلىرى سارغايغان ، ئىشقىلىپ شۇنداق بىچارە ھالەتتە بوپ قالغانىدى .مۇشۇ دەقىقىدە ھەر ئىككىلىىمىزنىڭ كۆزلىرىدە لىق ياش .....ئۇ دەرھال يۈزىنى مەندىن ئېپ قېچىپ كۆز چاناقلىرىدا لىغىرلاپ قالغان ياشلىرىنى چاندۇرماستىن سۈرتتى .شۇنداق قىلىپ ئىككىمىزنىڭ خوشاللىق كۈنلىرى يەنە باشلاندى ، ئۇ كۆڭۈلسىزلىكلەرنى ھەر ئىككىلىمىز ئاللىقاچان ئۇنتۇپ كەتكەندەك قىلاتتۇق .ئۇ تۆت كۆزى بىلەن كۈتكەن تۇغۇلغان كۈنۈممۇ ئاخىرى يىتىپ كەلدى ، ئۇنىڭ بىلەن بازار ئايلىنىدىغانغا كىلشىكەنىدۇق ، بىر دەم بازار ئايلاندۇق ، سودا ساراي ، تاللا بازارلىرىغا كىردۇق ، ئۇ ھېلى ئۇ نەرسىنى ، ھېلى بۇ كىيىمنى تۇتۇپ يارىدىمۇ دەپ يۈرەتتى ، مەنبولدى پۇلنى ئىسراپ قىلماڭ دەپ ھېچ نەرسە ئالغىلى ئۇنىمىدىم .يېرىم كۈن بازار ئايلىنىپ ھەر ئىككىلىمىز چارچىغان ئىدۇق . قۇدرەت ، قورسىقىم بەك ئېچىپ كەتتى ، بىر يەرگە كىرىپ بىر نەرسە يەۋالايلىچۇ؟دىدىم ئۇنىڭغا قاراپ . يائاللا ، ئاخىرى قورسىقىڭىز ئېچىپتۇ ھە ، قاچانمۇ شۇنداق دەركىن دەپ ساقلاپ تۇرغان ئىدىم . قورسىقىڭىز ئېچىپ كەتكەنمىدى ؟ ئۇنداق ئادەم بالدۇرلا دىسىڭىز بولماسمىدى مىنى ساقلاپ تۇرغىچە . بۈگۈن دىگەن سىزنىڭ تۇغۇلغان كۈنىڭىز تۇرسا ، سىزنىڭ ئاغزىڭىزغا قارايمەندە ئەلۋەتتە . ئۇغۇشۇ ، ئۇنداقتا مىنى نىمە بىلەن مىھمان قىلىشنى ئويلىشىۋاتىسزكىن ؟ سورىدىم ئۇنىڭغا ئەركىلەپ تۇرۇپ . ئۇزۇن ئۆمۈر كۆرىشىڭىز ئۈچۈن بىر قاچا لەغمەن ئەپ بەسەم بولا ؟ دىدى ئۇ چىرايىنى ئۆزگەرتمەي تۇرۇپ . پىخسىق ........دىدىم ، تۇمشۇقۇمنى ئۇچلاپ . چاقچاق قىپ قويدۇم دۆت ، سىز نىمە دىسڭىز شۇنىڭ بىلەن مىھمان قىلىمەن ، بۈگۈن بىر كۈن سىزنىڭ دىگىنىڭىز ھېساپ .دىدى ئۇ كۈلۈمسىرەپ تۇرۇپ .گىپىڭىز گەپ ھە ، ئەمىسە ھېلى پىخسىقلىق قىلىدىغان بولسىڭىز ........خاتىرجەم بۇلۇڭ ، مەن قاچان پىخسىقلىق قىپ باققان ....... ئاشىق مەشۇقلار تورتخانىسى .....قاراڭ ، ئاۋال بۇ تورتخانىغا كىرىپ سىز ئاچپاقىنى تورتقا تويغۇزۋەتكەندىن كىيىن ئاندىن باشقا نەرسە ئەپ بىرەي . قورسىقىمنى تورت بىلەنلا تويغۇزۋېتەي دەپسىزدە قاقباش .....ھەر ئىككىلىمىز كۈلۈشۈپ كەتتۇق .....ئۇ تورت ۋە سوغاق ئىچىملىكلەردىن بۇيرۇتتى ، ئۇ يەردىن بۇيەردىن گەپلىشىپ ئولتۇرۇپ ، ئۇ : نادىرە ، كۆزىڭىزنى يۇمۇپ قولىڭىزنى چىقىرىڭە دىدى . نىمىشقا ؟ ،نىمە قىلىسىز ؟ سورىدىم ئەجەپلىنىپ . ھېچنىمە ، تېز بۇلىڭە كۆزۈمنى يۇممايچۇ ؟ ياق يۇمۇڭ . ھە ، مانا . كۆزۈمنى يۇمۇپ قۇلۇمنى ئۇنىڭغا سۇندۇم .ئۇ نامسىز بارمىقىمنى تۇتۇپ ، بىر نەرسە سالغاندەك قىلدى . خاتالاشمىسام ئۈزۈكتەك قىلاتتى . ئەمدى كۆزىڭىزنى ئاچسىڭىز بولىدۇ . بۇ ،.... ئاز بولسىمۇ تۇغۇلغان كۈنىڭىزگە تەييارلىغان سوغام ، كىچىك بوپ قالدى ، كىيىنچە چوڭراقنى ئەپ بېرىمەن ..... يۈزۈمگە قىزىللىق يۈگۈردى ، ئادەمنى خىجىل قىلىپ ....، بۇ راست ئالتۇنما ؟ ھەئە ، دۆت شۇنىمۇ بىلمىگىننى ، سىزگە ساختىسىنى سوغا قىلاتتىمۇ ؟ سىز پەقەت مۇشۇنداق ھەقىقي ، ساپ زىننەت بۇيۇملىرىنى تاقاشقا لايىق قىز ... رەھمەت ......بۇ كۈنكى تۇغۇلغان شۇنداق خوشال،شۇنداق رۇمانتىك ئۆتتى.مەن خوشاللىقلىرىمنى تىل بىلەن تەسۋىرلەپ بېرەلمەيمەن ئەلۋەتتەكۈنلىرىمىز بۇرۇنقىدىنمۇ كۆڭۈللۈك ئۆتىۋاتاتتى ، بىز بارغانسىرى بىر بىرىمىزگە ئامراق بۇلۇپ ، بىردەم ئايرىلىشقىمۇ چىداشمايدىغان بۇلۇپ كەتتۇق .....بىر كۈنى ئۇنىڭ دوستى غەيرەت مىنى ئىزدەپ كەپتۇ . سىز بىلەن پاراڭلىشاي دىگەن نادىرە . ماقۇل پاراڭلىشايلى ، قانداق گەپ بولسا دەۋېرىڭ . يېقىندىن بېرى قۇدرەت بىلەن قانداقراق ئۆتىۋاتىسىلە ؟ دەپ سورىدۇ ئۇ . ياخشى ، ئىنتايىن ياخشى ئۆتىۋاتىمىز . بىلەمسىز نادىرە ، قۇدرەتنىڭ ئۆيدىكىلىرى ئۇنى ئۆيلەيمىز دەپ لايىق تاللاپ ، ئەلچى ئەۋەتىپ يۈرشىۋاتىدۇ . قۇدرەت ھازىر شۇنداق بىچارە ھالغا چۈشۈپ قالدى ، ئۇ ئۆيدىكىلىرىگە سىزنىڭ گىپىڭىزنى قىپ بېرىپتىكەن ، ئانىسى ، ئۇنداق تۇنىمىغان بىلمىگەن خەق بىلەن قۇدا بولمايمەن دەپلا رەت قىپتۇ . ئۇ يېنىڭىزدا چاندۇرماي يۈرگىنى بىلەن دەردىنى ئۆزى بىلىدۇ .....بۇ گەپلەرنى ئاڭلاپ بېشىمدىن بىر چېلەك سۇنى قويغاندەك بوپ كەتتىم ........ئاخىر بۇ ئازاپلارغا چىدىماي بۇ گۈزەل يۇرتۇمدىن بىر مەزگىل ئايرىلماقچى بولدۇمدە،ئۆيدىكىلەرنى قايىل قىلىپ كومپىيوتىر ئۆگىنىمەن دەپ ئۈرۈمچىگە كەتتىم ، ئۇنىڭغا خوشمۇ دىمىدىم ، دوستلىرىم بىلەنمۇ ئالاقىلشىپ كەتمىدىم ، ئۇلار بىلەن كۆرۈشسەم ئۇنىڭ گىپىنى ، توي خەۋىرىنى دەپ قالسا قۇبۇل قىلالماسلىقىمىدن قورقتۇم .پۈتۈن زېھنىم بىلەن كومپىيوتىر ئۈگەندىم ، ئۇنى ئامال بار خىيال قىلمىدىم ، قەيسەرلىك بىلەن ئۇنى ئۇنتۇشقا تىرىشتىم.چۈنكى،قۇدرەتنى تەڭ قىسلىقتا قويۇپ تېخىمۇ ئازاپلاپ،ئۇنىڭ كۈندىنكۈنگە ھىجرانلىق دەرت ئازاپلىرىنى تارتىپ يۈرۈۋېرىشىگە زادىلا چىداپ تۇرالمىدىم.ئانىڭىزنىڭ سالامەتلىكى ئانچە ياخشى ئەمەس قىزىم ، قايتىپ كىلىڭ .دەپ ئۆيدىكىلەر چاقىرتقاندىلا ئاندىن يۇرتۇمغا ۋە ئىناق ئائىلەمگە قايتىپ كەلدىم .ئۆيگە كىلىپ ئانامنىڭ ھالىدىن ئوبدان خەۋەر ئالىمەن دەپ كېچە كۈندۈز ئانام بىلەن بۇلۇپ ، ئۇنى ۋە ئۇ ئاچچىق ئەسلىملەرنى ئەسلەشكىمۇ ۋاقتىم يەتمىدى ....مەن كىلىپ دەل بىر ئاي بولغان كۈنى ئانام داۋالاش يار بەرمەي بىز بىلەن ، بۇ يۇرۇق دۇنيا بىلەن ۋاقىتسىز خوشلاشتى .ئەڭ يېقىن دوستۇم نۇربىيەگە تېلىفۇن قىلىپ ، ئاداش ، ئانام ..ئانام ...دەپلا يىغلاپ كەتتىم ، ئۇ ئانامنىڭ ئاغرىق ئىكەنلىكىدىن خەۋەردار بولغاچ ھەممىنى بىلىپ ، بىر دەمدىلا بىر نەچچە دوستلىرىمنى يىغىپ كەپتۇ ، كەلگەنلەر ئىچىدە ئۇ مۇ بارئىدى ، ئانامنىڭ نامىزىنى چۈشۈرۈش ھەلەكچىلىكىدە ئۇنىڭغا قارىغۇدەكمۇ بولمۇدۇم .يىغلاپ قاقشاپ ، مانا ئانامنىڭ قىرقى نەزىرىنىمۇ بېرىپ بولدۇق ، ئۇ مىنىڭ دوستلىرىم بىلەن ھەممە نەزىردە بار ئىدى ، تېخى ئېغىر يىنىك ئىشلارنى قىلىشىپ ، قارىشىپ بەردى ......كەتكەننىڭ كەينىدىن كەتكىلى بولمايدىكەن ، بىز قالغانلار يەنە شۇ تۇرمۇش ھەلەكچىلكىدە ، ئۆز غېمىمىزنى قىلمىساق بولمايدىكەن .قىزىم ، ئوقۇشنىمۇ تۈگەتتىڭىز ، ئانىڭىزنىڭ قىرقىنىمۇ بېرىپ بولدۇق . نىمىش قىلاي داۋاتىسىز ؟ دەپ سوراپ قالدى بىركۈنى دادام .ھېچنىمە ، شۇ سىلىنىڭ ئاش تاماقلىرىنى ئىتىپ ، كىر قاتلىرىنى يۇيۇپ بېرىمەندە دىدىممەن جاۋابەن.قىزىم ئوقۇيمەن دەپ ياقا يۇرتلاردا شۇنچە جاپا چىكىپ ئوقۇدىڭىز.ئەمدى بۇ ئوقۇشىڭىز بىكار كەتسە بولمايدۇ.شۇڭلاشقا ئۆيدىكىلەر مەسلەتلىشىپ سىزگە دۇكان ئېچىپ بېرەيلى دىيىشتۇق ......شۇنداق قىلىپ ،ئۆيدىكىلەرنىڭ قوللاپ مەدەت بېرىشى ئاستىدا ئۆزۈمگە چۇشلۇق بىر كىچىككىنە كومپىيوتىرخانا ئېچىۋالدىم . ھەر ھالدا كۈنلىرىم خېلى يامان ئەمەس كىتىپ باراتتى .دوستلىرىمدىن ئاڭلىشىمچە ، ئۇنىڭ تېخىچە تويى بولماپتىمىش ......نادىرە ، سىڭلىم تۇرە ، مىجەزىڭ يوقمۇ نىمە ؟ ئەجەپ ئورنۇڭدىنمۇ تۇرماي يېتىپ كەتتىڭغۇ ؟ ئادەتتە تاڭ سۈزۈلمەستىلا تۇرۇپ بولاتتىڭ. ھەدەمنىڭ ئويغاتقان ئاۋازىنى ئاڭلاپ ئاندىن بېشىمنى كۆتۈردۈم .ئاللىبۇرۇن تاڭ ئېتىپ بولغانىدىبېشىم ئېغىر ، كېچە ياخشى ئۇخلىيالمىغان ئوخشايمەن دەپ چۈشەندۈردۈم ھەدەمگە .بەك مىجەزىڭ بولمىسا بۈگۈن دۇكاننى ئاچمىغىن ، چىرايىڭمۇ بۆلەكچىلا تۇرىدۇ. دېدى ھەدەم ماڭا كۈيۈنگەن ھالدا.ياق ھەدە ، ماڭا ھېچ ئىش بولمىدى ، شۇ ياخشى ئۇخلىيالمىدىم ......دۇكاننى ئەمدىلا ئېچىپ تۇرسام تېلىفۇن كەپ قالدى ، قۇدرەتنىڭ دوستى غەيرتنىڭ نۇمۇرىكەن ، ۋەئەلەيكۇم ئەسسالام ، تويغا كىلىدىغانسىز ؟ بىلمەيمەن ، ئۇنداق دىمەي چۇقۇم كىلىڭ ، قۇدرەت يۇلىڭىزغا ئىنتىزار . ئىنتىزار بولغان ئادەم خەق بىلەن توي قىلۋالماستى .... ئۇنى چۈشىنىڭ نادىرە ، ئۇ سىزنىڭ چۈشىنشىڭىزگە موھتاج . مىنى كىم چۈشىنىدىكەن ؟ .....ئىشقىلىپ چۇقۇم كىلىڭ ، يۇلىڭىزغا قارايمىز . ھېلى بىر گەپ بولسۇن .ئۇ باغاقنى ئەكىلىپ بەرگەن كۈنىدوستلىرىڭىزنى ھەممىسىگە باغاق بەردىم ، مەخسۇس سىزگە ئاتاپ بىر ئۈستەلنى ئېلىپ قويىمەن ، چۇقۇم كىلىڭدىگەنىدى.ۋاقىتمۇ بىر يەرگە بېرىپتۇ ، مەن ئالدىنقى كۈنى دوستۇمنىڭ گۈل دۇكىنىغا بۇيرۇتقان گۈلنى ئەكەلدۈردۈم ، ۋە ئالدىن تەييارلاپ قويغان قىزىل رەڭلىڭ ، يۈرەك شەكىللىك تام سائىتىنى ، تاللاپ كۈچۈرگۈزگەن ناخشا پىلاستىنكىسى بىلەن قۇشۇپ چىرايلىق ئوراتقۇزدۇم .دوستلۇرۇممۇ كەپ بولدى ، ئاداش ۋاقىتمۇ بىر يەرگە بېرىپ قاپتۇ ، ماڭايلى .....كىتىۋاتىمەن ، تۇنجى مۇھەببىتىم بىلەن خوشلاشقىلى ، ئۇنى باشقا بىرسىگە قوش قولاپ تۇتقۇزۇپ قويغىلى كىتىۋاتىمەن ، تەقدىر نىمانچە رەھىمسىزدۇ!نىمانچە ئادالەتسىزدۇ!.....چۈنكى،مىنى بىراقلا ئەڭ يېقىن ئىككى ئادىمىمدىن ئايرىدى ، مەن ئۆز تەقدىرىمدىن شۇنچىلىك نارازى بۇلۇپ ، كىتىۋاتىمەن ، دوستلىرىمنىڭ گەپلىرىمۇ قۇلىقىمغا كىرمىدى . بىر چاغدائاداش ، يۈرە ئۈستىگە چىقايلى دەپ نوقىدى دوستۇم نۇربىيە .قارىسام توي بولىدىغان رېستۇرانغا ئاللىقاچان كىلىپپ بوپتىمىز . پەقەتلا ئۈستىگە چىققۇم ، ئۇنى كۆرگۈم يوق ئىدى ، شۇنچىلىك تەستە ئىككىنجى قەۋەتكە چىقتىم ، دوستلىرىم مىنى چۆرىدەپ ماڭدى ، بىر قۇلۇمدا گۈل ، يەنە بىر قۇلۇمدا چىرايلىق ئوراتقۇزغان تام سائىتى ، ئۇدۇل قىز يىگىت ئولتۇرغان ئۈستەلگە قاراپ ماڭدىم ، گۈلدىراس ئالقىش ساداسى ياڭرىدى ، قارىسام چاك چېلىۋاتقانلارنىڭ ھەممىسى ئۇنىڭ دوستلىرىكەن ، ئۇلار ھەممىسى مىنى بەك ياقتۇراتتى .قىز يىگىت ئولتۇرغان ئۈستەل ئالدىغا كەلدىم ، مۇبارەك بولسۇن ، بەخىتلىك بۇلۇڭ.... مۇشۇ سۆزنى ئاران تەستە قىلالىدىم ، ئۇنىڭغا گۈلنى سۇندۇم ، ئۇ دەرھال ئورنىدىن تۇرۇپ ، قولۇمدىكى گۈلنى ئېلىپ ئۈستەلگە قويدى ، ئاندىن يەنە بىر قۇلۇمدىكى تام سائىتىنىمۇ سۇندۇم ، ئۇ ئۇنىمۇ ئېلىپ ماڭا تىكىلىپ قاراپلا تۇراتتى ، مەن خىجىل بولغىنىمدىن ، نىمە قىلىشىمنى بىلەلمەيلا قالدىم ، بىر قەدەم ماڭسام يىقىلىپ چۈشىدىغاندەكلا قىلاتتىم ، تەلىيىمگە دوستۇم نۇربىيە كەينىمدە باركەن ، ئۇ مىنى ئاستا تارتقىنچە قىزلا ئولتاغان ئۈستەلگە ئەكەلدى .ئاداش يارايسەن قىزلارنىڭ بۇ گىپىنى ئاڭلاپ ، بىر تەرەپتىن خوش بولسام بىر تەرپتىن كۆڭلۈم يېرىم بولدى ، تۇنجى سۆيگىنىنى باشقا بىرىگە بېرىۋەتكەن مەن يارامدىمەن ؟.......ئۇ قىزنىڭ ئورنىدا مەن بۇلۇشۇم كېرەك ئىدى.نىمە ئۈچۈن؟زادى نىمە ئۈچۈن؟........مۇزىكانت يىگىت ، توي بەرىكىسىنىڭ باشلانغانلىقىنى ئېلان قىلدى ۋە كۆپچىلىكنى بىرمەيدان مىللىيچە ئۇسۇلغا تەكلىپ قىلدى ، قىز يىگىتلەر ئوتتۇردا خوشال خورام ئويناۋاتىدۇ ، پەقەت مەنلا خوشال ئەمەس ئىدىم ....بىر نەچچە مەيدان مۇزىكىدىن كىيىن :بۈگۈن تۇيى بولغان قۇدرەت بىلەن زىبا قىزنى بىر مەيدان مىللىيچە ئۇسۇل ئويناپ بېرىشكە تەكلىپ قىلىمىز دىگەن سۆز بىلەن تەڭ گۈلدىراس چاۋاك ئاۋازى زالنى بىر ئالدى .قىز يىگىت ئوتتۇردا ئويناۋاتىدۇ ئۇلارنىڭ دوستلىرى ئۇلارنى چۆرىدەپ چاۋاك چېلىپ ، ئۇلارغا بەخىت تىلىشىۋاتىدۇ ، كۆزۈم ئۇنىڭدىلا ئىدى ، ئوتتۇردا ماڭغان ساھىبخانلاردىن بىرى قىز يىگىتكە يېقىن كىلىپ ، چاچقۇ چاچماقچى بۇلىۋېدى ، بوڭ قىلغان ئاۋاز بىلەن تەڭ چاچقۇ چېچىلدى ۋەز رېستۇران ئىچىنى يەنە ئالقىش ساداسى بىر ئالدى .ئارىدىن مىنۇت ئۆتمەي ، ئوتتۇردىكى ھەممەيلەن بىر يەرگە يىغىلىپ قالدى ، نىمە بولدىكىنە ؟ ھەمىمىز ئەجەپلىنىپ شۇ تەرەپكە قارىدۇق .ئارىدىن بىرسى يېنىمىزغا كىلىپ :تويى بولغان يىگىتنى ئاتقاندا بۇ تەرەپتە يىگىتكە بەخت تىلەپ يېقىن دوستلىرى يىگىتنى ئېگىز ئاتىدىغان قائىدە باريىگىتنى تۇتىۋېلىشقا ئۈلگۈرمەيلا يىگىت يەرگە چۈشۈپ كىتىپتۇ . شۇ گەپلەرنى ئاران ئاڭلىدىم ، قانداق ئورنۇمدىن تۇرۇپ كەتكىنىمنىمۇ بىلمەيمەن ، رېستۇران ئىچى ئۆرە تۆپە بۇلۇپ كەتتى ، مەن ئورنۇمدىن تۇرغىنىمچە ھاڭۋېقىپ ئۇنىڭغا قاراپلا تۇراتتىم ، يا يېنىغا بېرىشنى يا نىمە قىلىشىمنى زادىلا بىلەلمىدىم .....قۇدرەتنىڭ ئاكىسى ۋە قۇدرەتنىڭ بىر نەچچە دوستى ئۇنى يۆلەپ پەسكە ئېلىپ چۈشۈپ كەتتى ، ئاڭلىسام دوختۇرخانىغا كىتىپتۇدەك.مەنمۇ دوستلىرىم بىلەن خوشلىشىپ ، بالدۇرراق قايتاي سىلەر بىردەم ئويناڭلار دەپ ئۇلارنى ئاران ماقۇل كەلتۈرۈپ رېستۇراندىن چىقتىم ، ئۇنىڭغىچە مۇزىكانت يىگىتمۇ توي داۋاملىشىۋېرىدۇ دەپ ئۇقتۇرۇپ ياڭراق سازلىرىنى چېلىشقا باشلىغانىدى....ئۆي تەرەپكە قاراپ كىتىۋاتىمەن ، كاللام بەكلا قالايمىقان ، ئاللىقانداقتۇر خىياللارنى قىلىپ كىتىۋاتىمەن ، ئىچىمدە : توۋا ، بۇ نىمە قىسمەتتۇ ؟ گەرچە ئىككىمىز ۋىسالىمىزغا يىتەلمىگەن بولساقمۇ ، مەن ئۇنىڭغا چىن كۆڭلۈمدىن بەخىت تىلىگەن ئىدىمغۇ ؟ نىمىشقا بۇنداق بولىدۇ ، زادى نىمىشقا ؟ ئۆز ئۆزۈمگە مۇشۇنداق جاۋابسىز سۇئاللارنى قۇيۇپ كىتىپ بارىمەن ......ئۇ قانداقراقتۇ ؟ يارىسى ئېغىرمىدۇ ؟ شۇلارنى خىيال قىلىپ قاچانلاردا ئۇخلاپ قالغىنىمنىمۇ بىلمەيمەن ، بىر چاغدا چۆچۈپ ئويغىنىپ كەتتىم ، قارىسام تېخى تاڭ سۈزۈلمىگەنىدى ، ئۈستى بېشىم چىلىق چىلىق تەرگە چۈمۈلگەن ، ياستۇقلىرىم ھۆل بۇلۇپ كەتكەنىدى.ئۇف ... مىنى قارا بېسىپ قاپتۇدە؟ يەنە يېتىپ ئۇخلاشقا كۆڭلۈم ئۇنىمىدى ، ئورنۇمدىن تۇرۇپ بۇيۇمنى سۇغا سېلىپ نامازغا تەييارلىق قىلدىم . ئۇنىڭغىچە تاڭمۇ سۈزۈلگەنىدى ، نامازدا خېلى ئۇزۇن تۇردۇم ، ئانامىنىڭ روھىغا دۇئا قىلدىم ......ئۇنىڭغا چىن كۆڭلۈمدىن بەخىت ، تىنچ ئامانلىق تىلىدىم ......تۇيۇقسىز سايرىغان تېلىفۇن ئاۋازى خىياللىرىمنى بۆلىۋەتتى ، قارىسام ، قۇدرەتنىڭ دوستى غەيرەتنىڭ تېلىفۇن نۇمۇرى ، بۇنچە سەھەردە نىمىش بولغاندۇ ؟ ئەجەپ ئەتتىگەندىلا مىنى ئىزدپ قاپتىغۇ ؟ قۇدرەت دىگەن ئەمدى خەقنىڭ ئادىمى ، ئۇ توغۇرلۇق گەپ بولسا ئەمدى ئاڭلىغۇم يوق .....دىگەنلەرنى خىيال قىلىپ تېلىفۇننى خېلى ئۇزاقتا ئالدىم . ھەئە ، مەن . قۇدرەتنىڭ سىز بىلەن كۆرۈشكىسى باركەن ... نىمە ؟ ...چەكتىن بەك ئاشۇرۋەتتىڭلارمۇ قانداق ؟ بۇلا ئەمدى ، ماڭا شۇنچىلىك قىلغىنىڭلار يېتە .......قۇدرەت ئەمدى مەن بىلەن كۆرىشىمەن دىمەي ، ئى زىبارى بىلەن كۆرىشىۋالسۇن . دىدىم ئاچچىق بىلەن. نادىرە ئۇنداقمۇ دەپ كەتمەڭ ، بۇ ئۇنىڭ ئاخىرقى ئارزۇسى ، ئۇنىڭ بىلەن شۇنچە يىل ياخشى ئۆتكىنىڭلارنىڭ يۈزىسىنى قىلىپ بولسىمۇ ئۇنىڭ بىلەن ئاخىرقى قېتىم كۆرۈشۈپ قۇيۇڭ . ئەجەپ ئاخىرقى ئارزۇسى ، ئاخىرقى قېتىم دەپ كەتتىڭىزغۇ ؟ ئۇ ئۆلۈپ كەتمىسە يا ؟.....بۇ گەپنى دەپ بۇلۇپلا كۆڭلۈم نىمىلەرنىدۇ تۇيغاندەك بولدىدە: قۇدرەت ھازىر نەدە؟ سورىدىم ئۇنىڭدىن .ناھىيلىك دوختۇرخانىنىڭ جىددىي قۇتقۇزۇش بۆلۈمىدە .تېلىفۇننى قۇيۇپلا دوختۇرخانىغا ماڭدىم ، ئىچىمدە، مەن نىمىلەرنى خىيال قىلىپ كەتكەندىمەن ، ئۇنداق بولىشى مۇمكىمۇ ؟ كۆزى كىچىككىنە زەخمىلەنگەن تۇرسادىگەن خىياللار بىلەن دوختۇرخانىغا كىرىۋېتىپ ، بۇنىڭ ئۇنىڭ بىلەن ئاخىرقى خوشلىشىشىم بوپ قالىدىغىننى خىيالىمغىمۇ كەلتۈرمىگەن ئىدىم .جىدى قۇتقۇزۇش بۆلۈمى ، ئىشىكنى ئاستا ئاچتىم ، ئۇ كېسەل كارۋىتىدا ياتاتتى ، يېنىدا ئاكىسى ، ئىنىسى ۋە غەيرەت قاتارلىقلا تۇراتتى ، ئۇلارنىڭ چىرايىدىن پەرىشانلىق چىقىپ تۇراتتى ، ئۇلار بىلەن ئاددىيلا سالاملاشقاندىن كىيىن ، ئاستا كېسەل كارۋىتىنىڭ يېنىغا كەلدىم ، ئاكىسى سىرتقا چىقىپ كەتتى ، ئۇنىڭ يېنىدا مەن غەيرەت ۋە ئىنىسى ئۈچەيلەن قالدۇق .ئۇنىڭ ئىككىلى كۆزى چىڭ تېڭىلغان بۇلۇپ ، مىنى كۆرەممەيتى ، ئۇنىڭغا سىنچىلاپ قارىدىم ، تېخى تۈنۈگۈنلا توي مۇناسىۋىتى بىلەن ساقال بۇرۇتلىرىنى پاكىزە قىردۇرغان بولسىمۇ ، بۈگۈن بىر كېچە ئۆتمەيلا ساقاللىرى ئۆسۈپ كەتكەندەك قىلاتتى .ئۇلاردىن ئاڭلىسام يەرگە قاتتىق چۈشۈپ كەتكەچكە مېڭىگە قان چۈشۈپ ، كۆرۈش نېرىپلىرى توسالغۇغا ئۇچراپتۇ ، شۇڭا كۆزلىرىنى تېڭىپ قۇيۇپتۇ ...ئۇنىڭغا نىمە دىيىشىمنى ، نىمە دەپ تەسەللىي بېرىشىمنىمۇ بىلەلمىدىم ، غەيرەت گەپ باشلاپ ئاداش ، نادىرە كەلدى دىدى.ئۇنىڭ ئاۋازى بىر خىل يىغا ئارلاش تىتىرەپ چىقۋاتاتتى.ئۇ ، راس كەلدىما ؟ قېنى ؟ ئۇ قېنى ؟ ئۇ قوللىرىنى ئۇياق بۇياققا پۇلاڭلىتىپ مىنى ئىزدەۋاتاتتى ، ئاستا قۇلۇمنى كۆتۈرۈپ ئۇنىڭ پۇلاڭلىتىپ تۇرغان قولىنى تۇتتۇم ، قولى شۇنچىلىك مۇزلاپ كەتكەنىدى ، ئۇنىڭ قولى دائىملا مۇشۇنداق سوغوق تۇراتتى ، مەن ئۇنىڭغا دائىم : ئەگەر مەندىن ئايرىلىپ قالسىڭىز بىر ئۆمۈر مۇشۇنداق مۇزلاپ كىتىسىز جۇمۇ دەپ تۇرۋالاتتىم .....ئۇ قوللىرىمنى شۇنچىلىك چىڭ تۇتتىكى ، خۇددى بىر ئۆمۈر قۇلۇمنى قويۋەتكۈسى يوقتەكلا ، قويۋەتسىلا مەندىن ئايرىلىپ قالىدىغاندەك ......مىنى كەچۈرۈڭ نادىرە ، مىنى راستىنلا كەچۈرۈڭ . مەن سىزگە يۈز كىلەلمەيمەن ، ئۇ مەندىن يېنىش يېنىشلاپ كەچۈرۈم سوراپ كەتتى ، ئۇنىڭدىن نەپرەتلەنگەن بولساممۇ ، مۇشۇ دەقىقىدە ئۇنىڭغا شۇنچىلىك ئىچىم ئاغىردى ، ئۇنىڭمۇ قىينىلدىغان يىرى بارلىقىنى چۈشەنگەندەك بولدۇم ..........ئۇ ھەممە گىپىنى داۋالغاندىن كىيىن، ئەمدى مەن بىردەم ئارام ئېلىۋالاي سىز قايتىۋېرىڭ نادىرە ،دېدى .مەن قانداق قىلىشنى بىلمەي ، غەيرەتكە قارىدىم ، ئۇ ،كەتمەڭ دىگەننى ئىما قىلدى ، نىمىشقا بۇنداق دەيدىغاندۇ ، ھەيران بولدۇم ئىچىمدە . لىكىن چاندۇرمۇدۇم. سىزگە يەنە بىردەم ھەمرا بولاي قۇدرەت، دىدىممەن .ياق بولدى ، ئەمدى كىتىڭ،ئۇ تۇيۇقسىزلا مىنى قاتتىق تەلەپپۇزدا مىنى ھەيدىگىلى تۇردى ، ساراڭ بوپ قالدىمىكىنە ،بىردەم كىلىڭ ، بىردەم كىتىڭ دەپ ، ئادەمنى ئاخماق قىپ ، دەپ خاپا بولدۇم ئىچىمدە .ماقۇل ئەمىسە مەن قايتاي ، ئامان بۇلۇڭ ..خوشلىشىپ ياتاقتىن چىقتىم .جىددىي قۇتقۇزۇشتىن چىقىپ بولغىچىلا ، نۇرغۇن دوختۇرلار ئۇ ياتقان ياتاق تەرەپكە جىددى ھالدا كىرىپ كىتىۋاتاتتى ،نىمىش بولغاندۇ ؟ ئۇ ...ياق ئۇ بايىلا ساق قالغان تۇرسا ، بەلكىم باشقا كېسەللەر دۇ .......نادىرە !تۇيۇقسىز بىرى ئىسمىمنى چاقىردى ، كەينىمگە بۇرۇلدۇم ، ئۇنىڭ ئاكىسى ئىكەن ، ئۇ يېنىمغا كىلىپ ،كەلگىنىڭىزگە رەھمەت سىڭلىم ، ئۇنىڭ سىزنى بۇنچىلىك سۆيىدىغانلىقىنى بىلمەپتىمىز ، ئىككىڭلارنىڭ ئىشىغا ئۆيدىكىلەر قۇشۇلمىغاچقا ، ئۇ ئامالسىز بۇ توينى قىلىشقا قۇشۇلغانىدى . كىم بىلسۇن ، مانا بۇ كىلىشمەسلىكنىڭ كىلىشىنى ........... نىمە ، نىمە كىلىشمەسلىكنى دەيلا ؟ سورىدىم ئەجەبلىنىپ . تېخى بىلمىدىڭىزما ؟ بايا سىلەر ئەڭ ئاخىرقى قېتىم خوشلاشتىڭلار ، ئۇ سىز بىلەن ئاخىرقى قېتىم كۆرۈشىۋېلىش ئۈچۈنلا بىر كېچە بەرداشلىق بەردى ، ئەنە كۆرگەنسىز دوختۇرلارنىڭ جىددىي ھەركەتكە كىلىپ كىرىپ كىتۋاتقانلىقىنى ،دوختۇرلار ئاخشاملا ئۇنىڭ بۈگۈن كېچىدىن ئۈتۈپ كىتەلمەيدىغانلىقىنى ئېيتقانىدى . ئۇ بىلگەن بولسا كېرەك ، دادام ئاناملارغا بىلدۈرمەڭلار دەپ مەن بىلەن كىچىك ئىنىمنى يېنىدا ئېپ قېلىپ ، سىزنى بىر كېچە ساقلىدى ، مېڭىسىگە چۈشكەن قان دەرھال چۈشكەن ھەم خەتەرلىك ئورۇنغا چۈشكەچكە دوختۇرلارمۇ ئامالسىز قالدى ...يۈگۈرۈپ ياتاقنىڭ ئىشىكى ئالدىغا كەلدىم ، ئۇنىڭ يۈزى ئاللىبۇرۇن ئاق لاتا بىلەن يېپىپ قۇيۇلغانىدى .........كۆزۈمدىن ھىجرانلىق ياشلىرى تۆكۈلۈپ توختىمايتتى.يۈرۈكۈم بولسا قانلىق زەرداپقا تولۇپ ئۇنىڭ ئىسمىنى چاقىرىپ تۇرۇپ بىر جۈملە سۆز مەن سىزنى مەڭگۈ سۆيىمەن دەپ جار سېلىپ توۋلاشقا مەجبورلايتتى.2009يىل دىيارى كۈسەندە يىزىلغان .كەپسىز پەرىشتە 1 رەخمەت . 1 ھەقىقەتەن ئىسىل ئەسەر ئىكەن.01 100 بۇ دۇنيادا بىر بىرنى ياخشى كۆردىغانلار م 333 رەھمەت سىزگە، ئەسەرگە چوكۈپلا كىتىپتىمەنقـوزام 100 كۆرمەپتىكەنمەن دىسە بۇ ھىكايەڭنى؟ئەجەل 500 رەھمەت مۇزىكىڭىزغا!ھەممە باھا نومۇرى : ياخشى باھا 1035 باھا خاتىرىسىيوللىغان ۋاقتى 2011315 04:43:35 ھەممە قەۋەتنى كۆرۈش نىمە بوپتۇ شۇنداق قىلىپ، ئۆلىۋاپتىما بۇ قۇدىرەت.؟قىز بىلەن يىگىتنى مىللىيچە ئۇسۇل ئويناپ بىرىشكە تەكلىپ قىلىمىز،قىز بىلەن يىگىت ئۇيغۇر بولغاندىن كىيىن ئۇسۇل ئويناپ بېرىشكە تەكلىپ قىلسلا بۇلىدۇ. ئۇيغۇرچە ئۇسۇلنىڭ مىللچە ياكى باشقىچە نۇسخسى بولمايدۇ.كىچىككنە تەكىلىپمۇنبەر پۇلى : 6062يوللىغان ۋاقتى 2011315 04:47:41 ھەممە قەۋەتنى كۆرۈش يىگىتنىڭ ئۆلىمى سەل ئىشىپ كەتتىمۇ يا،يوللىغان ۋاقتى 2011315 04:50:49 ھەممە قەۋەتنى كۆرۈش ئاپتور جاۋابىنى بويلاپ 1قەۋەت كە 20110315 04:43 ئەۋەتىلدى :تەكلىۋىڭىزگە رەھمەت ، يازغان ۋاقتىنى كۆردىڭىز ئالدىنقى يىللىرى قۇلۇمغا ئەمدىلا قەلەم ئالغان ، شۇڭا نۇرغۇن جايلىرىدا يىتەرسىزلىكلىرى بار...بىزنىڭ بۇ تەرەپتە رېستۇران ، توي مەرىكە زالى قاتارلىق سورۇنلاردا شۇنداق ئاتايدۇ مىللىيچە ئۇسۇلغا تەكلىپ قىلىمىز دەپ ، شۇڭا ئويلاشمايلا شۇنداق يىزىپتىمەن .يوللىغان ۋاقتى 2011315 04:52:47 ھەممە قەۋەتنى كۆرۈش ئاپتور جاۋابىنى بويلاپ 2قەۋەت كە 20110315 04:47 ئەۋەتىلدى :ئەتراپىمدا ھىكايىدىكى ۋەقەلىكتە سۆزلەنگەندەك پاجىئە خېلى يۈز بەرگەن ، شۇڭا ئەينى چاغدا تۇرمۇشۇمدا ئۇچراتقانلىرىمنى شۇ ئىشلارغا بىرلەشتۈرۈپ يىزىپ چىققان ئىدىم .يوللىغان ۋاقتى 2011315 04:55:37 ھەممە قەۋەتنى كۆرۈش ھىكايە ياخشى يىزىلىپتۇ،ئۇ بالىنىڭ تەقدىر پىشانىدە ھەممىسى،ئاللاھ ھەممىمىزنى ئۆز پاناھىدا ساقلىسۇن.يوللىغان ۋاقتى 2011315 05:01:45 ھەممە قەۋەتنى كۆرۈش ئاۋۇ مۇزىكىنىڭ ئىسمى نېمە بوپكەتتى ئەمدى....دەششەت قايغۇلۇق ئوينايدىغان مۇزىكىمۇ نېمە!يوللىغان ۋاقتى 2011315 05:04:22 ھەممە قەۋەتنى كۆرۈش ئەجەپ تەسىرلىككەن! مۇزىكىمۇ ياخشى كىرىشتىرىلىپتۇ! رەھمەت!يوللىغان ۋاقتى 2011315 05:12:33 ھەممە قەۋەتنى كۆرۈش 6قەۋەت ئەجەل نىڭ يازمىسىغائەۋەتىپ بەرمەمسىز مەنمۇ بىلمەيمەن دەپ دولىڭىزنى چىقىرىپ تۇرماي! :164پىخسىق پەرىشتە دەۋېتىمەن بىكا جۇمۇ! :151يوللىغان ۋاقتى 2011315 05:12:40 ھەممە قەۋەتنى كۆرۈش ئۆلۈش سەۋەبى تازا ئېنىق بولماپتۇ،كۆزىگە بىر نەرسە كىرىپ ياكى تىگىپ كېتىپ قاناپ كەتكەنگە ئادەم ئۆلۈپ كەتسە بۇ سەل مەنتىقىگە ئۇيغۇن كەلمىگەن بۇلۇپ قالىدۇ.شۇڭا ھىكايە ۋەقەلىكىدىكى ئاشۇ جايغا ئازراق ئىشلەش كېرەك دەپ ئويلىدىم.بۇ ئۆز نۆۋىتىدە ھىكايە چىنلىقىغىمۇ تەسىر كۆرسىتىدۇ.
|
مال ۇرلىعىن كاسىپ ەتكەن قىلمىستىق توپ ۇستالدىايماقتار 23 جەلتوقسان، 202021 جەلتوقسان كۇنى قىزىلوردا وبلىسى پدءنىڭ جاڭاقورعان اۋداندىق پوليتسيا بولىمىنە شيەلى اۋدانى، بالا بي اۋىلىنىڭ 60 جاستاعى تۇرعىنى ارىز تۇسىرەدى. ارىزىندا اۋىل تۇرعىنى جەلتوقسان ايىنىڭ باسىندا بەلگىسىز بىرەۋلەردىڭ وقشى اتا كەسەنەسى ماڭىنداعى جايىلىمنان 1 باس سيىرىن ۇرلاپ كەتكەندىگىن كورسەتكەن، دەپ حابارلايدى .اۋداندىق پوليتسيا ءبولىمى قىزمەتكەرلەرىنىڭ جەدەل ىزدەستىرۋ جۇمىستارىنىڭ ناتيجەسىندە بۇل قىلمىسقا كۇدىكتى 3 ازامات انىقتالىپ، ۇستالدى. ولاردىڭ بىرەۋى وبلىس ورتالىعىنىڭ، ەكەۋى اۋدان تۇرعىندارى بولىپ شىقتى.پوليتسەيلەر تەكسەرۋ بارىسىندا ۇستالعان كۇدىكتىلەردىڭ 15 مال ۇرلىعى قىلمىسىنا قاتىسى بار ەكەندىگىن انىقتادى. قىلمىسكەرلەردىڭ جابىرلەنۋشىلەرگە كەلتىرگەن ماتەريالدىق شىعىنىنىڭ جالپى كولەمى 2 ميلليون 230 مىڭ تەڭگەنى قۇرايدى.اشىلعان مال ۇرلىعى دەرەگى بويىنشا قازاقستان رەسپۋبليكاسى قىلمىستىق كودەكسىنىڭ 1881 بابىنىڭ 2 بولىگىمەن سوتقا دەيىنگى تەرگەپتەكسەرۋ امالدارى جۇرگىزىلۋدە. كۇدىكتىلەر ۋاقىتشا ۇستاۋ يزولياتورىنا قاماققا الىندى.قىزىلوردا وبلىسى پوليتسيا دەپارتامەنتىنىڭ قىزمەتكەرلەرى جىل باسىنان مال ۇرلىعىمەن اينالىسقان 20 قىلمىستىق توپتى ۇستاپ، 215 مال ۇرلىعى تىركەلدى، دەپ اتاپ ءوتتى قىزىلوردا وبلىسى پوليتسيا دەپارتامەنتىنىڭ باستىعى بەكتورە سۇلتان.
|
17 قازان 06:26نۇر سۇلتان. قازاقپارات جاز بارلىق تىرشىلىك يەسىنە جان بىتەتىن ۋاقىت. ادامداردىڭ ءومىر سالتى مەن مىنەز قۇلقى ۇقسامايتىنى سەكىلدى، جانۋارلار مەن جاندىكتەردىڭ وزدەرىنە عانا ءتان ەرەكشەلىگى بولادى.قاراڭعى تۇسكەن شاقتا تىرشىلىگى ەندى باستالاتىن جاندىك تۇرلەرى دە بار. دەگەنمەن، ءوزىن ولتىرەتىنىن بىلە تۇرا جارىققا قاراي ۇشاتىن كوبەلەكتەردىڭ ارەكەتى باسقالارعا قاراعاندا الدەقايدا جۇمباق كورىنەدى. بۇنداي كوبەلەكتەردى تابيعاتتاعى سۋيتسيد جاساۋشىلار دەپ تە اتايدى.نەگە جاندىكتەر جارىقتى جاقسى كورەدى؟عالىمدار تۇندە ءومىر سۇرسە دە، جارىققا ەرىكسىز ۇمتىلاتىن جاندىكتەر جايلى ءالى كۇنگە دەيىن زەرتتەۋ جۇرگىزىپ كەلەدى. جارىق، سونىڭ ىشىندە شام وتى ولتىرەتىنىن بىلسە دە، تىم جاقىن ۇشۋىنىڭ سەبەبى نەدە؟ 1917 جىلى زەرتتەۋشى ۆ. فون بۋددەنبروك بۇنداي جاندىكتەردىڭ وزىنە ءتان ۇشۋ ايماعى بارىن انىقتاعان. زەرتتەۋشى ءوز جۇمىسىندا كوبەلەكتەردىڭ ۇشۋ ارەكەتىن لوگاريفمدى سپيرالمەن تۇسىندىرگەن. ورتادا جارىق پەن جىلۋ كوزى ورنالاسادى. ناقتىراق ايتساق، جارىققا قاراي ۇشقان جاندىكتەر شام جانىندا كەزدەيسوق رەتتىلىكپەن ەمەس، بەلگىلى ءبىر زاڭدىلىققا سۇيەنىپ ۇشادى. عاسىردىڭ بەلدى زەرتتەۋشىلەرنىڭ ءبىرى ۆلاديمير بوريسوۆيچ چەرنىشيەۆ جارىقتىڭ كەسىرەنەن ءوز اعزالارىن باسقارۋدان قالعان كوبەلەكتەردە تونگەن قاۋىپتەن تەز ارادا الشاقتاۋ ءۇشىن، توقتاۋسىز ۇشا باستايدى دەيدى. قالىپتى جاعدايدا، ولار ءۇشىن قاۋىپسىز ايماق ولار ءۇشىن جارىق كوزى سانالاتىندىقتان، ولار ەرىكسىز جارىق پەن جىلۋعا قاراي ۇشادى. ويتكەنى، تۇنگى جاندىكتەر ءۇشىن ءقاۋىپسىز ۋاقىت كۇن شىققان ءسات. ال، شامعا ولار كۇن شىقتى، ەش قيىندىقسىز تىنىعۋعا بولادى دەگەن تۇيسىكپەن عانا قوناتىنى بەلگىلى بولعان.
|
تەيۋەننىڭ دۇنيا سەھىيە تەشكىلاتىغا ئەزا بولۇش تەلىپى رەت قىلىندى ئۇيغۇردۇنيا سەھىيە تەشكىلاتى دۈشەنبە كۈنى تەيۋەننىڭ ئەزالىق تەلىپىنى رەت قىلدى. تەيۋەن ئون يىلدىن بېرى دۇنيا سەھىيە تەشكىلاتىدا نازارەتچى ئورنىنى قولغا كەلتۈرۈش ئۈچۈن پائالىيەت ئېلىپ بارماقتا. لېكىن خىتاي ھۆكۈمىتى دۇنيا سەھىيە تەشكىلاتىنىڭ ب د ت غا قاراشلىق بىر تەشكىلات ئىكەنلىكىنى كۆرسىتىپ، شۇنىڭ ئۈچۈن پەقەت مۇستەقىل دۆلەتلەرلا بۇ تەشكىلاتقا ئەزا بولالايدۇ، دەپ تەيۋەننىڭ ئەزالىق تەلىپىگە قارشى چىقماقتا.تەيۋەن ھۆكۈمىتى بايانات ئېلان قىلىپ، تەيۋەننىڭ دۇنيا سەھىيە تەشكىلاتىنىڭ سىرتىدا قىلىشى، ب د ت نىڭ قۇش زۇكىمى قاتارلىق تېز تارقىلىدىغان كېسەللىكلەرگە قارشى دۇنيا مىقياسىدا ئېلىپ بېرىۋاتقان كۈرىشىنى توسالغۇغا ئۇچرىتىدۇ دەپ، ئاگاھلاندۇردى.تەيۋەن سەھىيە مىنىستىرى خۇ شېڭماۋ، دۇنيا سەھىيە تەشكىلاتىنىڭ قارارىدىن كېيىن، تەيبىدە مۇخبىرلارغا بەرگەن باياناتىدا، تەيۋەننىڭ دۇنيا سەھىيە تەشكىلاتىغا ئەزا بولۇش ئۈچۈن ئېلىپ بېرىۋاتقان كۆرىشىنى ئىزچىل داۋاملاشتۇرىدىغانلىقىنى بىلدۈردى. ئۆمەر قانات
|
قۇنانباي، اباي، ىبىراي، ءاليحان، شاكارىم ورازا، ناماز، ءپىتىر ساداقا جايلى نە جازدى؟ . ەلارنا دۇنيەدەگى ەڭ ۇلكەن قازاق ءتىلدى امبەباب ينفورماتسيا ارناسى جولدانعان ۋاقىتى: 15:30 20200520 : :..8623ورازانىڭ قادىرقاسيەتى، مەيىرشاراپاتى جايلى يمامۇستازدار جاقسىلاپ باق بەتىندە جازىپ تا، مەشىت مىنبەرىنەن ايتىپ تا جاتىر. اللاعا شۇكىر، ورازا جايلى ماڭىزدى مالىمەتتەر جەتەرلىك. اسىرەسە، ارداقتى پايعامبارىمىزدىڭ وعان اللانىڭ سالاۋاتى مەن سالەمى بولسىن قالاي ورازا ۇستاعانى، جانىنداعى سەرىكتەرى ساحابالاردىڭ، ودان بەرىدەگى ءدىن قايراتكەرلەرى مەن عالىمداردىڭ ورازا جايلى ايتقان سارا سوزدەرى دە بۇگىنگە جەتتى. ءبىز ول تاقىرىپتى قايتالاماي، قولعا قالام الىپ، ورازا جايلى قۇندى جازبالار قالدىرعان قازاقتىڭ العاشقى اعارتۋشىلارىنىڭ ەڭبەكتەرىن سارالاپ، سارا سوزدەرىنە توقتالماقپىز. سونىمەن، ولار ورازا جايلى نە جازدى؟الدىمەن قازاق تۇلعالارى ىشىندە رامازاندا ورازا ۇستاپ، نامازىنا مۇقيات قاراعان ادام بار ما؟ دەگەن ساۋالعا جاۋاپ ىزدەسەك. ول ابايدىڭ اكەسى قۇنانباي وسكەنبايۇلى بولاتىن. ابايتانۋعا ايتارلىقتاي ۇلەس قوسقان ءارحام كاكىتايۇلى ەستەلىگىندە قۇنانبايدىڭ ورازاسى جايلى كەلتىرەدى.ارحام اباي مۇرالارىن تۇڭعىش باستىرۋشى، اقىننىڭ ءىنىسى ىسقاقتىڭ نەمەرەسى. اتاسى ىسقاق بولىستىققا سايلانعاننان كەيىن قۇنانباي بيلىك ىسىنە ارالاسپاي، بار نيەتىن قۇلشىلىققا قويعان.قۇنانباي ەندى ەل سوزىنە كىرىسپەي، ءدىن جولىنا ءبىرجولا بەرىلىپ، كۇندىزتۇنى ورازا تۇتىپ، ناماز وقىپ، عابيتقان موللانى ۋاقىتۋاقىت شاقىرىپ الىپ، شاريعاتتىڭ بەس پارىزىن، ءۋاجىبىن، سۇننەتىن سۇراپ الىپ ۇيرەنىپ، وڭاشا ۇيدە تاعات، عيبادات ەتەتىن بولدى دەيدى ءارحام كاكىتايۇلى. ءسويتىپ جەتپىستەن اسقاندا قاسيەتتى قاعباتۋللاعا قاجىلىق جاساعان.قۇنانباي قاجى مەشىتى. فوتو: ينتەرنەتتەن الىندىسابيت مۇقانوۆ تا قۇنانبايدىڭ ءدىن يسلامدى دامىتۋعا ۇلەس قوسقانى جايلى ايتادى. قۇنانباي ءدىنشىل ادام بولعان. ول سول كەزگە دەيىن كوشپەلى قازاق اۋىلدارىنىڭ اراسىنا بىرتىندەپ تاراپ كەلگەن مۇسىلمان ءدىنىنىڭ ىقپالىن كۇشەيتۋگە تىرىسقان، ناماز وقيتىن، ورازا تۇتقىزۋ، داۋلەتتى ادامدارعا زەكەت تولەتۋ سياقتى ءدىن شارتتارىن وزىنە باعىنىشتىلارعا كۇشپەن تاراتپاق بولعان. وسى ماقساتپەن ورتا ازيانىڭ ءدىندار قوجالارىن، تاتار مولدالارىن قاراماعىنداعى اۋىلدارعا تاراتىپ، ولاردىڭ بالالارىن مىندەتتى تۇردە مۇسىلمانشا وقىتتىرادى. سونداي قوجامولدالاردى ءوز اۋلىندا دا ۇستاپ، ءوز بالالارىن، ولاردىڭ ىشىندە ابايدى عابيتحان ەسىمدى تاتار مولداسىنا ساباققا بەرگەن، دەيدى ءسابيت مۇقانوۆ.اباي دا ورازا ۇستاعانابايدىڭ ءدىن جايلى دۇرىس ءبىلىم الۋىنا اكەسى قۇنانبايدىڭ زور ىقپالى بولعانى انىق. بۇل جايلى مۇحتار اۋەزوۆ اباي ون جاسقا كەلگەندە اكەسى سەمەي قالاسىنا اكەلىپ، وقۋعا بەرگەن. بۇدان بۇرىن قىردا دا ءبىراز وقىعان بولادى. سەمەيدەگى العاشقى بەرگەن مولداسى عابدۇلجاپپار دەگەن تاتار. ارتىنان بۇدان شىعارىپ، احمەت ريزا مولداعا تاپسىرعان. ەكەۋى دە مەشىتتە يمامدىق قىلادى. جانە سول مەشىتتەردىڭ جانىندا مەدرەسە بولعان. وقۋشى شاكىرتتىڭ كوبى سول مەدرەسەدە جاتىپ وقيدى دەپ جازادى. ابايدىڭ احمەت ريزا مەدرەسەسىنەن العان ءدىني ءبىلىمى ونىڭ وسى باعىتتاعى ىزدەنىسىن قامشىلاي تۇسكەن ەدى.تاريحي فوتونىڭ كوشىرمەسى ينتەرنەتتەن الىندىكاكىتاي ىسقاقۇلى ەستەلىگىندە قۇنانبايدىڭ ۇلى ابايدىڭ دا رامازان ايىندا قۇلشىلىعىن ارتتىرىپ، ورازا ۇستاعانى جايلى جازادى.رامازان ايىندا ورازا ۇستاپ، نامازدى سوندا ۇزبەي وقۋشى ەدى. ول وقىعان كەزىندە، وزگەلەردى اسىعىس وتىرىپ، سەندەر كوڭىلدى الاڭ قىلاسىڭدار دەپ، ءوزى جەكە اسىقپاي وقىپ وتىرىپ الۋشى ەدى دەيدى. كاكىتايدىڭ جازۋىنشا، اباي قۇدايعا شىن كوڭىلمەن عيبادات قىلعان كىسى قۇپيا قىلادى دەپ سىرتىمەن تاقۋاسىنعان ادامداردى اسا جاقتىرماعانىن اتاپ وتەدى. بۇل پىكىردى كوكباي جاناتايۇلى دا قۋاتتاعان. كوكباي ەستەلىگىندە اباي شىن ماعىناسىندا مۇسىلمان ەدى. ءبىراق مۇسىلمانشىلىعى مولداقوجا ايتىپ جۇرگەن سىرتى سوپى مۇسىلماندىق ەمەس، ۇلكەن سىنمەن، تەرەڭ ويمەن، ءوز جۇرەگىمەن تاپقان مۇسىلماندىق بولاتىن دەپ جازادى.ابايدىڭ، ودان بەرتىندەگى قازاق اقىندارىنىڭ سۇلتانماحمۇت تورايعىروۆ، ماعجان جۇماباەۆ ت.ب ولەڭدەرىندە ءدىن جايلى جاعىمسىز جولدار جوق ەمەس. بۇل ولاردىڭ ءدىن يسلامدى مويىنداماعانى نەمەسە كۇپىرلىككە سالىنعانىنان ەمەس، سول زامانداعى سالدە تاققانىن ءبالسىنىپ، قۇلشىلىعىنا ريا قوسىپ، جالاڭاش جۇرتتىڭ حاقىن جەپ، ءدىندى جەك كورىنىشتى كورسەتكەن دۇمشە مولدالاردىڭ ىسىنە كۇيىنگەنىنەن ەدى.اباي ءوزىنىڭ اللانىڭ ءوزى دە راس، ءسوزى دە راس دەگەن ولەڭىندە:باستاپقى ءۇشىن بەكىتپەي، سوڭعى ءتورتتى،قىلعانمەنەن تاتىمدى بەرمەس جەمىس، دەيدى. اقىننىڭ باستاپقى ءۇشى دەپ وتىرعانى اللانى، ادامزاتتى جانە ادىلەتتى ءسۇيۋ بولاتىن. مىنە، وسى ءۇش يماني گۇل كەۋدەسىندە ءبۇر جارعان ادامنىڭ عانا سوڭعى تورتەۋ ورازا، ناماز، زەكەت، قاجىلىعى قابىل بولاتىنىن العا تارتادى. اباي قۇلشىلىققا ريا ارالاستىرماۋعا شاقىرادى. ماعجان جۇماباەۆتىڭ ريالى ورازا، نامازبەن، ءوزىڭدى ءوزىڭ الداما! دەپ جازاتىنى دا سودان.اباي قۇنانبايۇلى ءدىندى عىلىم ارقىلى ءتۇسىنۋدى قۇپتاعان ادام. مۇنى اقىن ءوزىنىڭ ونىنشى قارا سوزىندە عىلىمسىز احيرەت تە جوق، دۇنيە دە جوق. عىلىمسىز وقىعان ناماز، تۇتقان ورازا، قىلعان حاج، ەشبىر عيبادات ورنىنا بارمايدى دەپ ناقتىلاي تۇسەدى.ىبىرايدىڭ ءدىندى ءتۇسىندىرۋىدىندى دۇرىس تۇسىنگەن قازاق زيالىلارىنىڭ ءبىرى ىبىراي التىنسارين ەدى. قازاق اراسىندا ورازا جايلى العاشقى جازبا قالدىرعان دا ىبىراي بولاتىن. ىبىراي التىنسارين مۇسىلمانشىلىقتىڭ تۇتقاسى قازان، 1884 كىتابىندا رامازان ايىندا ورازا ۇستاۋدىڭ پارىز ەكەنى، مۇمكىندىگى بولا تۇرا ورازا ۇستاماعان ادامنىڭ اقىرەتتە ازاپ شەگەتىنى، ءتىپتى ورازانى نە بۇزىپ، نە بۇزبايتىنى جايلى جانجاقتى مالىمەت بەرگەن.كوللاج ينتەرنەتتەن الىندىرۋزانىڭ ۋاقىتى تاڭ قىزارا باستاعاننان كۇن باتقانشا. سول ەكى ۋاقىتتىڭ اراسىندا ەشبىر تاماق اساماق، ىشپەك دۇرىس ەمەس. حاتتا مەيىر قانىپ دەنە راحاتتاناتىن ياعني ۇستىنە سۋ قۇيدىرۋ، سۋعا مالىنعان كيىمگە ورانۋ راۋىشتىلەر دە ماكرۋھ. ورازانىڭ شارتى سول باس كۇنىنىڭ الدىڭعى تۇنىندە نيەت ەتەرگە كەرەك: ەي، قۇدايىم، نيەت قىلدىم كەلەشەك كۇن رامازان ايىنىڭ ورازاسىن ۇستاماققا تاڭ اتقاننان كۇن باتقانشا دەپ. تۇندە نيەت ەتۋگە ۇمىتىپ كەتكەن كىسى ورازا ۇستاعان كۇنى تۇسكە شەيىن نيەت ەتسە دە بولادى. ەگەر ءتىپتى نيەت ەتپەسە رۋزا دۇرىس ەمەس. ونىڭ ءۇشىن نيەت ەتۋ ءوزى پارىز. پارىزدى ورنىنا كەلتىرمەگەندىكتەن، قۇلشىلىق دۇرىس بولا الماسا كەرەك. رۋزانى ۇستاماسقا بولادى: اۋرۋ بولىپ دەرتىنە ورازادان زالال بولارداي بولسا، ايەل جۇكتى بولعاندا ءھام جاس بالا ەمىزگەن ۋاقىتىندا بالالارىنا زيان كەلەردەي بولسا، ياكي جولاۋشىلارعا دەپ تايعا تاڭبا باسقانداي تۇسىندىرەدى.تىپتى ەگەر ءبىر ادام رۋزاعا نيەت ەتىپ، ۇستاپ تۇرىپ، بىلە، كورە ۇستاعان كۇنى اشىپ جىبەرسە، ءبىر كۇنىنە دە الپىس كۇن ورازا ۇستاۋعا كەرەك. مۇنى كاففارات دەپ اتايدى دەپ كاففاراتتىڭ نە ەكەنىنە تۇسىنىكتەمە بەرەدى.سول سەكىلدى ورازا ايىندا حيسابقا تولاتىن مالى بار ادامنىڭ ءپىتىر بەرۋ كەرەكتىگىن ەسكە ءسالادى. پىتىردىڭ بۇيرىقتى شاماسى ادام باسىنا بەس قاداق بيدايدىڭ ءوزى، نە بولماسا ۇنى، ياكي ون قاداق ارپا نەمەسە قارا ۇن، يا بولماسا سولاردىڭ باعاسى بەرىلسە دە بولار دەيدى ىبىراي التىنسارين. بۇگىندە ءپىتىر ساداقانىڭ قۇنى، التىنسارين ايتقانداي، ەكى كەلى ۇننىڭ باعاسى بويىنشا شىعارىلىپ ءجۇر.ورازا، اسىرەسە ورازاداعى ساداقا تۋرالى پىكىر بىلدىرگەندەردىڭ ءبىرى الاش كوسەمى ءاليحان بوكەيحانۇلى. ءاليحان دا اباي سەكىلدى ءدىندى عىلىممەن تۇسىندىرۋگە تىرىستى. زايىرلى كوزقاراس ۇستاندى.عاليحان دەگەن اتپەن قازاق گازەتىنىڭ 1917 جىلعى سانىندا شىققان ماقالاسىندا بزدڭ قازاققىرعىزدىڭ سن كوركەيتەتن بولساق، حۇكمەت سنەن ءبولپ قويعان وڭ بولادى. ونى ورىسشا وتدەلەنيە تسەركۆي وت گوسۋدارستۆا دەيد دەپ زايىرلى قوعام قۇرۋعا ۇمتىلدى. قازىرگى مەملەكەتىمىز ۇستانىپ وتىرعان ساياسات تا وسى زايىرلىلىق.اليحان تاقۋا بولعان جوق، ءبىراق ءدىنسىز دە ەمەس ەدى. ول اباي سەكىلدى ءدىن ءدىندى تەرىس ۇعۋشى ناداندارمەن، دۇمشەلەرمەن كۇرەستى. الايدا دىنمەن كۇرەسكەن جوق. كەرىسىنشە ءدىن ماسەلەسىن ەلدىك ماسەلەنىڭ ىشىندە قارادى. الاشوردا باعدارلاماسىنىڭ وزىندە ءدىن جايۋعا ەرىك دەپ كورسەتىلگەن، حالىققا ءدىني ەركىندىك بەرىلگەن. وكىنىشكە قاراي، بۇگىندە كەيبىر اسىرەدىنشىلدەر ءاليحاندى ءدىندار ەتىپ، ال كەيبىر الاشتانۋشىلار كەرىسىنشە، ءاليحاندى ءدىنسىز ەتىپ كورسەتۋگە تىرىسىپ ءجۇر. ويتكەنى الاش كوسەمىنىڭ ءدىندى سىنعا العان تۇستارىن كوبىرەك باسشىلىققا الىپ، سول سوزدەرىنە عانا باسىمدىق بەرەتىنى بايقالادى.الايدا ول، تۇرسىن جۇرتباي ايتقانداي، تاشكەنتتە قادىميلار مەن جاديدتەردىڭ اراسىنداعى قۇرىلتايداعى پىكىر تالاسىنا وراي: تەك مۇسىلمان زاڭىمەن مەملەكەت قۇرامىز دەگەندەرگە قارسى ايتىلعان ءسوز بولاتىن.اليحان بوكەيحان 1916 جىلى قازاق گازەتىنە شىققان، ءوزى ايتقانداي، جيەنعالي مىرزانىڭ وتىنىشىنە جاۋاپ رەتىندە جازىلعان رامازان ايى جاقىنداعاندا ماقالاسىندا ورازا ايىندا بەرىلەتىن ءپىتىر ساداقانى دۇرىس باعىتقا جۇمساۋ ماسەلەسىن كوتەرىپ، قۇران كارىمدە بايان ەتىلگەن ساداقا ورىندارىن رەترەتىمەن كورسەتىپ شىعادى.قۇرانداعى ايتىلعان پاقىر دەگەن ءسوزدىڭ ماعىناسى ءبىر كىسىنىڭ، بولماسا كوپتىڭ مۇقتاجدىعىن شىعارۋ دەگەن ءسوز. بۇعان ۇلت مۇقتاجدىعى دا كىرەدى. مۇنى شىعارامىن دەگەن ۇلتقا نە كەرەك؟ سول كەرەگىن جەتىلدىرۋ ءۇشىن اللا تاعالا ساداقالارىڭدى مۇقتاج بولعان ادامدارعا بەرىڭدەر دەپ كوپتىڭ قامىن ويعا سالىپ ايتقان دەي كەلە، ساداقانى ۇلت مۇقتاجدىعى ءۇشىن جۇمساۋعا، مۇقتاج حالدەگى جولاۋشىلارعا، وقۋ جولىنداعى بارشا شاكىرتتەرگە ت.ب عارىپمىسكىندەرگە بەرۋگە بولاتىنىن ايتادى.اللا تاعالا قۇران كارىمدە پايدالى ورىنعا وزدەرىنىڭ سۇيگەن نارسەلەرىڭمەن مالىڭدى شىعارماي تۇرىپ ىزگىلىك، جاقسىلىق دەگەن نارسەگە جەتىسە المايسىڭدار دەپ ءبۇتىن ادام بالاسىن شىن كوڭىلمەن ۇلت ىسىنە قىزمەت ەتۋگە قىزىقتىرادى. ەگەر ۇلت ءىسىنىڭ كەرەگى بولماسا، ول ۇلت ىسىنە مۇنداي ءۋاجىپ ءھام زەكەت سياقتى ساداقالاردى ەڭ سۇيگەن مالىڭنان بەرىڭدەر دەپ قىزىقتىرماس ەدى. مۇنان كورىنىپ تۇر: سۇيگەن مالىڭنان ساداقا شىعارۋ ءبىر كىسىگە عانا ەمەس، ءبۇتىن ۇلت ءىسى ەكەندىگى. ءار نەشىك مۇنداي پارىز، ءۋاجىپساداقالار ءبىر كىسىنىڭ پايداسىنا عانا ەمەس، ءبۇتىن ۇلت پايداسىنا بەرىلەدى. ول ۇلت پايداسى مەكتەپ، مەدرەسە سياقتى جۇرتتار سالىپ، بالا وقىتۋ سەكىلدى ىستەردە تابىلادى دەپ تۇيىندەيدى ءاليحان بوكەيحان. الاشورداشىلار ءدىن ماسەلەسىن ەلدىك ماسەلەنىڭ ىشىندە قارادى دەگەنىمىزدىڭ دالەلى وسى.شاكارىمنىڭ ورازا جايلى ويىورازا جايلى ورامدى وي قوزعاعان تۇلعانىڭ تاعى ءبىرى شاكارىم قۇدايبەردىۇلى بولاتىن. شاكارىم ءوزىنىڭ مۇسىلماندىق شارتى ورىنبور، 1911 كىتابىندا ار جىلدا رامازان ايىندا ورازا تۇتپاق پارىز. ورازا كىسى كۇندىز ەش نارسەنى ىشىپجەمەيدى، كۇندىز ۇرعاشىعا جاتپايدى، تەمەكى تارتپايدى، ناسىباي اتپايدى، ساعىز دا شاينامايدى دەپ باستاي كەلىپ، ورازانى رامازان ايىن كورىپ بارىپ ۇستاۋدىڭ دۇرىس بولاتىنىن باياندايدى. ودان ارى ورازا ۇستاۋ ەرەجەلەرىنە قاتىستى مول مالىمەت بەرەدى.ورازادا ادەيى اشىپ جىبەرگەن كىسى ءبىر كۇنگە الپىس كۇن كىنارات، ياعني تۇتاس ەكى اي ورازا ۇستايدى. ءحالسىز اۋرۋ، ءحالى كەلمەيتۇعىن شالكەمپىر، جولاۋشى ءۇش كۇندىك جولعا شىققاندا ۇستاماسا بولادى. ءبىراق جولاۋشى تىم قيىنشىلىق بولماسا، ۇستاعان جاقسى جانە جولاۋشى ۇيگە كەلگەن سوڭ، اۋرۋ كىسى جازىلعان سوڭ قازاسىن ۇستايدى. شال مەنەن كەمپىر ءار كۇن ءۇشىن ءپىتىر ساداقاسىنداي بيداي بەرەدى پاقىرعا جانە بۋاز قاتىننىڭ بالاسىنا، ياكي ەمشەكتە بولسا، بار قاتىننىڭ بالاسىنا ءوزى ورازا بولعاننان زيان كەلەتۇعىن بولسا، بۇلار اشىق بولادى دا، ارتىنان قازاسىن ۇستايدى دەي كەلە ايەلدەردىڭ قانداي جاعدايدا ورازا ۇستاي الاتىنىن انىقتاپ تۇسىندىرەدى. ءسوز سوڭىندا ورازا تەك تاماقتان عانا ەمەس، اۋىزعا دا تىيىم سالۋ كەرەك دەگەن ءتۇيىن جاسايدى. ءسوز سوڭىن قالاي بولسا سولاي كۇنادان تىيىلماي، اۋزىنا نە كەلسە سونى سويلەپ جۇرگەندەي ورازا ساۋاپتى بولمايدى. بالكىم، قابىل دا بولماس دەگەن ءقاۋىپ بار، دەيدى شاكارىم قۇدايبەردىۇلى.بىز جوعارىدا قازاق اعارتۋشىلارىنىڭ ورازاعا قاتىستى ويورامدارىن مىسالعا كەلدىردىك. ولار ورازا جايلى نە جازدى؟ دەگەن ساۋال توڭىرەگىندە جاۋاپ ىزدەدىك. ورازا، ناماز، زەكەت، قاجى ول نۇر يمان! بۇل ايدا راحمەت نۇرعا دۇنيە تولعان. ءماشھۇر ءجۇسىپ كوپەيۇلى رامازان ايى جايىندا وسىلاي تولعاعان ەدى. دۇنيە راحمەت نۇرعا تولعان قاسيەتتى ايدا جاساعان دۇعاعيباداتتار قابىل بولسىن!سەرىكبول حاسان، قازاقستان مۇسىلماندارى ءدىني باسقارماسىنىڭ عالامتورمەن جۇمىس سەكتورىنىڭ مەڭگەرۋشىسىكەلۋ قاينارى: :...?521182608
|
ھەيكەلتىراش چېن ۋېيمىڭ سۈرىيىدىكى ئىسيانچىلارغا ياردەم بېرىش ئۈچۈن ئالدىنقى سەپكە ئاتلاندى ئۇيغۇرھەيكەلتىراش چېن ۋېيمىڭ سۈرىيىدىكى ئىسيانچىلارغا ياردەم بېرىش ئۈچۈن ئالدىنقى سەپكە ئاتلاندىئامېرىكىدا ياشاۋاتقان مەشھۇر خىتاي ھەيكەلتىراش چېن ۋېيمىڭ، تۈنۈگۈن نيۇيوركتا ئاخبارات ئېلان قىلىش يىغىنى ئۆتكۈزۈپ، ئۆزىنىڭ سۈرىيىدىكى جەڭ مەيدانىغا بېرىپ، بەشار ئەساد ھۆكۈمىتىگە قارشى جەڭ قىلىۋاتقان ئىسيانچىلارغا ياردەم بېرىدىغانلىقىنى ئېلان قىلدى.خىتايچە بوشۈن تورىنىڭ بۇ ھەقتىكى خەۋىرىدىن مەلۇم بولۇشىچە، سۈرىيىدە ئىسيان باشلانغاندىن بۇيان، خىتاي دۆلىتىنىڭ، ئىسيانچىلار تەرەپتە ئەمەس، بەلكى دىكتاتور ھاكىمىيەت تەرىپىدە تۇرۇشى، خىتاي ئىچىسىرتىدىكى دېموكراتىك كۈچلەرنىڭ نارازىلىقىنى قوزغىغان. ھەيكەلتىراش چېن ۋېيمىڭ ئەنە شۇ، خىتاي دۆلىتىنىڭ سۈرىيە مەسىلىسىدىكى مەيدانىدىن نارازى بولغۇچىلاردىن بىرى.مەلۇم بولۇشىچە، چېن ۋېيمىڭ بۇ قېتىمقى بۇ قارارى ئارقىلىق، نۆۋەتتىكى خىتاي ھۆكۈمىتىنىڭ سۈرىيە مەسىلىسىدىكى مەيدانىنىڭ خىتاي خەلقىگە ۋەكىللىك قىلالمايدىغانلىقىنى سۈرىيە خەلقى ۋە دۇنيا جامائىتىگە بىلدۈرۈپ قويماقچى؛ يەنە بىر تەرەپتىن بولسا، نۆۋەتتىكى خىتاي ھاكىمىيىتىگە، دىكتاتور تۈزۈمدىن ۋاز كېچىش ھەققىدە سىگنال بەرمەكچى.مەلۇم بولۇشىچە، ھەيكەلتىراش چېن ۋېيمىڭ تۈنۈگۈنكى ئاخبارات ئېلان قىلىش يىغىنىدىن كېيىن، سۈرىيىدىكى جەڭ مەيدانىغا بېرىش ئۈچۈن، نيۇيوركتىن سۈرىيىگە قاراپ يولغا چىقتى.خىتاي سۈرىيىگە ئالاھىدە ھەيئەت ئەۋەتىدىغانلىقىنى بىلدۈردىخىتاينىڭ سۈرىيەگە قوشۇن ئەۋەتىدىغانلىقى خەۋەر قىلىنماقتاخىتاي ھۆكۈمەت تاراتقۇلىرى 5 ياشلىق ئومراننىڭ دۇنيانى لەرزىگە سالغان سىن كۆرۈنۈشىنى ساختا قۇراشتۇرۇلغان خەۋەر دەپ ئىغۋا تارقاتقان
|
ءالىپبي 2365 0 پىكىر 11 ناۋرىز, 2021 ساعات 13:38ءوزىمىزدىڭ ءتىل بايلىعىمىزدا جوق سوزدەر تەرىلىپ، جينالىپ ءسوز ازاماتتىعىنا قابىلدانىپ، زاڭدى جۇيەگە سالىنۋى كەرەكقازىر ەلىمىزدە الىپبيگە قاتىستى تالقىلاۋدى توقتاتىپ، جەتىلدىرىلگەن دەپ ۇسىنىلعان وسى ءتورتىنشى نۇسقانى قابىلداۋ كەرەك دەگەن پىكىرلەر ايتىلا باستادى. ءتىل ساياساتىنا جاۋاپتى ورتالىق جانە جەرگىلىكتى ورگاندار تاراپىنان دا جوبانى تالقىلاۋعا قاتىستى بەلسەندىلىك بايقالىپ تۇرعان جوق. ءالىپبي تۋرالى اڭگىمەدەن شارشادىق دەپ وتىرعان اعايىن دا بار. جالپى ءبىز ءوز تاريحىمىزدان ءوزىمىز ساباق الاتىن ورەلى قوعام دەڭگەيىنە جەتە قويماعاندىمىزعا وسىنىڭ ءوزى مىسال بولاتىن سياقتى.بۇعان دەيىن بىرنەشە رەت ۇسىنىلىپ، جوعارى دەڭگەيدە بەكىتىلگەن ءالىپبي نۇسقالارىنىڭ قولدانۋعا جارامسىزدىعى، ولقىلىقتارى نەگە كەيىن انىقتالدى؟ ءالىپبي نۇسقالارى نەگە جەتىلمەگەن بولىپ شىقتى؟ كىم جاۋاپتى؟ ال مىنا ۇسىنىلعان كەزەكتى جوباعا قاتىستى جانجاقتى عىلىمي ساراپتاما مەن اشىق تالقىلاۋلار بولدى ما؟ قالاي ءوتتى؟ بۇل سۇراقتارعا جاۋاپ بەرۋ وڭاي ەمەس.كەشە عانا ۇلتتىق ارنادا ءالىپبي ماسەلەسىنە قاتىستى اشىق الاڭدا 16 اقپان، 2021 ج وتكەن اڭگىمە دە ءبىر جاقتى، جەتىلدىرىلگەن ءالىپبيدى جاقتاۋ، ناسيحاتتاۋ باعىتىندا بولدى. وسى جەتىلدىرىلگەن الىپبيگە قاتىستى سىن پىكىرلەرىن ايتىپ جۇرگەن ءتىلشىعالىمداردىڭ حابارعا شاقىرىلماۋى سەبەبىنەن دە ۇلت تاعدىرى مەن بولاشاعىنا تىكەلەي قاتىستى ماسەلەگە قاتىستى ەل كۇتكەن اشىق تالقىلاۋ بولعان جوق.بۇرىن ۇسىنىلعان، بەكىتىلگەن ءالىپبيدىڭ ولقىلىقتارىن ايتقان عالىمدار مەن ءتىل ماماندارى پىكىرىنە قۇلاق اسپاي، بەكىتىلگەن ءالىپبي قازاق ءتىلى دامۋىنىڭ بەلگىسى دەپ ۇرانداتىپ، ناۋقاندى شارالاردى باستاپ تا كەتكەن جاۋاپتى ورگاندار بۇگىندە مەملەكەت باسشىسى ەسكەرتكەننەن كەيىن عانا سول ءالىپبيدىڭ جەتىلمەگەندىگىن مويىنداپ وتىرعانى راس جانە سول كەشەگى جەتىلمەگەن جوبالاردى ۇسىنعاندار دا، بۇگىن ۇيرەنشىكتى تاسىلمەن كەزەكتى ءالىپبي جوباسىنا جەتىلدىرىلگەن دەپ ات قويىپ، ءسال وزگەرىستەرىمەن قايتا ۇسىنىپ وتىرعاندار دا سول ءبىر جاۋاپتى ورگان، سول ءبىر ورفوگرافيالىق جۇمىس توبى مۇشەلەرى. وسىنىڭ ءوزىاق بۇل شاراعا جاۋاپتى مەكەمەلەردە جازۋ رەفورماسىنا قاتىستى انىق تا ايقىن عىلىمي نەگىزدەلگەن تۇجىرىمدامانىڭ بولماعاندىعىن كورسەتىپ تۇر.عالىم سوزىنە قۇلاق تۇرسەك، جەتىلدىرىلگەن الىپبيدەگى ءبىر دىبىس ءبىر ءارىپ قاعيداتىنىڭ ساقتالماعاندىعى مەن دىبىستاردىڭ تاڭبالانۋى، ارىپتەردىڭ الىپبيدە ورنالاسۋىنداعى ولقىلىقتار تۋرالى قازاق ءتىلى فونەتيكاسىنىڭ كوشباسشى عالىمى ءا.جۇنىسبەك جەتكىزە ايتتى، كورسەتە دالەلدەدى دەپ ويلايمىز 28.01.2021 ج. بەلگىلى عالىمدار ە.قاجىبەك پەن ا.سالقىنباي دا جەتىلدىرىلگەن ءالىپبيدىڭ كەمشىن تۇستارىن ءدال كورسەتىپ، ءوز ۇسىنىستارىن ورتاعا سالدى.عالىمدار پىكىرىن قولداي وتىرىپ، جازۋ رەفورماسىنىڭ باستى ماسەلەسىنە، كۇنى بۇگىنگە دەيىن تىلىمىزدە قولدانىلىپ كەلگەن ءالىپبي مەن ەملە جۇيەمىزدەگى ءتىل بۇزار جات تىلدىك ەرەجەلەرگە ارنايى توقتالساق. ويتكەنى وزگە ءتىلدىڭ ىقپالىنان تۋعان ءتىلدىڭ تىنىسى تارىلا باستاعانىنا الاڭداعان زيالى قاۋىم جازۋ رەفورماسى باستالاردا ماسەلەنى ناقتى قويعان ەدى. ءبىز ورىس ءتىلىنىڭ ىقپالىنان ارىلۋىمىز كەرەك. ماسەلە، ءتىلدىڭ تاۋەلسىزدىگىن الۋدا تۇر ع.ەسىم، 16, انا ءتىلى، 2018. جاڭا ءالىپبي ءتىل بوداندىعىن جالعاستىرا بەرە مە? ب.نۇرجەكەەۆ، انا ءتىلى، 18.10.2018 ج. ءالىپبيدى جەتىلدىرۋ تۋرالى مەملەكەت باسشىسىنىڭ تاپسىرماسىنان كەيىن جاڭا ءالىپبي مەن ەملە ارقىلى ءتىل تاۋەلسىزدىگىنە قاراي تاۋەكەل قادام جاسايمىز دەگەن ءۇمىت بولعان. بىراق ءبىز تاعى جارتىلاي قادام جاسادىق.ەڭ الدىمەن، تەك ءتول دىبىس تاڭبالارىنان قۇرالعان ۇلتتىق ءالىپبي جاساۋعا تاعى دا ءبىزدىڭ تاۋەكەلىمىز جەتپەي، جارتىكەش قادام جاساعانىمىزعا مىنا جەتىلدىرىلگەن ءالىپبي دالەل. قازاق ءالىپبيى اتىمەن عانا ەمەس، زاتىمەن دە ۇلتتىق ءالىپبي بولۋى كەرەك قوي. جات تىلدىك ءبىر توپ ارىپتەر ۆ، ف، ي، ح، ورىن العان ءالىپبيدى ۇلتتىق دەپ اتاۋعا بولا ما؟ قازاق ءسوزىنىڭ ايتىلىم ۇلگىسى مەن جازۋىن شاتاستىرىپ جۇرگەن دە سول كىرمە ارىپتەر ءا.جۇنىسبەك، انا ءتىلى، 33,2002 بولسا، جات تىلدىك ارىپتەردى نەگە قيماي وتىرمىز؟ءالىپبي اۆتورلارى بۇل ارىپتەرمەن جازىلاتىن مىڭداعان سوزدەر بار، سوندىقتان بۇل ارىپتەردى بىردەن اۋىستىرۋعا بولمايدى دەگەن ءۋاج ايتۋدا. قازاق تىلىندە قولدانىستا جۇرگەن تەك ۆ ءارپى جازىلعان جات سوزدەردىڭ ءوزى ءۇش مىڭنان اسادى ەكەن. بۇل جات ارىپتەرمەن جازىلاتىن سوزدەردىڭ كوپ بولۋىنىڭ ءوزى ءتىل قاۋىپسىزدىگىنە قاتەر جانە ول جات سوزدەردىڭ لەگى كوبەيمەسە، ازايمايتىنى دا انىق. سوندا بۇل ارىپتەردەن قاشان قۇتىلامىز؟ بۇل قازىرگى قازاق قوعامىنىڭ ءبىر بولىگىنىڭ قازاق ءتىلىنىڭ الەۋەتىنە ءالى دە سەنبەي وتىرعاندىعىنا مىسال.جەتىلدىرىلگەن ءالىپبي اۆتورلارىنىڭ ءبىرى لاتىنعا كوشكەننەن كەيىن ءسىز قالاساڭىز دا، قالاماساڭىز دا ورىس سوزدەرى قازاقتىڭ شاپانىنا ورانىپ شىعا كەلەدى دەپ پىكىر بىلدىرگەن ەكەن. كۇشتى دە ادەمى پىكىر. بىراق كۇشتى سوزدەردىڭ كۇشتى دالەلى، نەگىزى بولۋ كەرەك قوي. جات، كىرمە ارىپتەرمەن بىرگە كىرمە سوزدەر دە، سول سوزدەرمەن بىرگە جات تىلدىك ايتىلىم، جازىلىم نورمالار دا كەلەتىنى انىق قوي. ول جات سوزدەر قازاق شاپانىن قالاي كيمەك؟وسى جەتىلدىرىلگەن ءالىپبي نەگىزىندە 2020 جىلدىڭ جەلتوقسان ايىندا ۇسىنىلعان جاڭا ەملە جوباسىنا قاراساق، شەت تىلدىك سوزدەر جازىلىمىنا تۇتاس 22 پاراگراف ارنالعان جوبا بويىنشا جۇزدەگەن، مىڭداعان بوگدە سوزدەر بۇرىنعىسىنشا ورىس ورفوگرافياسىمەن جازىلا بەرەتىنى كورىنىپ تۇر، ءارىپ ءتۇرى وزگەرگەنمەن جازىلىم نورماسى وزگەرىسسىز قالعان. ەملە جوباسىنان مىسالدار: بانكنوت، مودەراتور، ونلاين، وفلاين سكرينشوت 97. ال وزگەرتىلەدى، قازاق ءتىلى زاڭىنا باعىنادى دەگەن مىنا توپ سوزدەردىڭ جازىلىمى تازا قازاقشا ما الدە شالا قازاقشا ما ەكەنىن ءوزىڭىز شامالاپ قاراڭىز: مءمانوۆر 76, كۆارس، 77, پراپورشىك 78, ەلەۆاتور 79, گلۇكوز 80, ءۆولفرام96, قازاق شاپانىن جامىلىپ تۇرعان سول بۇرىنعى تاۋار، پوشتا، پويىز 75 مىسالدارى ءبىر پاراگرافتا 75 عانا بەرىلگەن ەكەن. وسىنداي جارتىكەش ءالىپبي، قوسامجار ەملەمەن ءبىز قالاساق تا، قالاماساق تا قازاق ءتىلىنىڭ جازۋ جۇيەسىندە وزگە ءتىلدىڭ ەرەجە، نورمالارى قالا بەرەتىنى انىق. بۇنداي جاعدايدا ءتىلىمىز تولىق تاۋەلسىز دەپ قالاي ايتا الامىز؟ جاڭا ءالىپبي سوندا ءتىل بوداندىعىن جالعاستىرىپ تۇرعانى ما؟ وزگە تىلدىك نورمادان تولىق ارىلماساق، سولاي ايتپاعاندا قالاي ايتامىز.سوزدەردى تولىق قازاق ءتىلىنىڭ زاڭدىلىعىمەن جازۋعا، ايتۋعا نە كەدەرگى؟ شەتتىلدىك سوزدەردى قازاق ءتىلى زاڭدىلىعىمەن جازۋدى قازىرگى قوعام قابىلدامايدى، قوعامداعى بەلگىلى ءبىر توپتاردىڭ كوڭىلىنەن شىعاتىن ءالىپبي مەن ەملە جاساۋ وڭاي ەمەس دەگەن ۋاجدەردىڭ دە نەگىزى جوق. قازىرگى قازاق قوعامنىڭ ءبىر بولىگىنە عانا ينتەرناتسيونالدىقتىڭ قازانىندا كوپ قايناپ كەتكەندىكتەن د.يسابەكوۆ جازۋداعى بۇل وزگەرىستەر كوزگە قوراش كورىنۋى مۇمكىن. ەشتەڭە ەمەس. ءوز ءتىلىنىڭ زاڭدىلىعى وزىنە ەرسى كورىنىپ تۇرعان بۇل قاۋىم سانادا سىلكىنىس بولعانشا ۆاگون، پروفەسسور دەپ ايتا بەرسىن. ۋاقىت وتەدى، ۇرپاق اۋىسادى. ەڭ باستىسى، وزىنىكىن قور، وزگەنىكىن زور سانايتىن بوداندىق سانادان ادا كەلەشەك ۇرپاق قازاق ءتىلىنىڭ اتا زاڭدىلىعىن ساقتاپ باگون، پىراپەسىر دەپ جازاتىن دا، سويلەيتىن دە بولادى. جازۋ رەفورماسى دا، ەڭ الدىمەن، سولار ءۇشىن، ەل ەرتەڭى ءۇشىن، بولاشاق ءۇشىن قولعا الىنعانى انىق قوي.سوسىن بۇل ارادا مەن ءبىر نارسەنىڭ باسىن اشىپ الۋ كەرەك دەپ ويلايمىن. نەگە ءبىز بەلگىلى ءبىر توپتاردىڭ كوڭىلىنەن شىعاتىن ءالىپبي مەن ەملە جاساۋىمىز كەرەك؟ ءالىپبي رەفورماسى قوعامداعى بەلگىلى ءبىر توپتىڭ كوڭىلىن تابۋ ءۇشىن قولعا الىنعان جوق بولار. باستى ۇستانىم ءتىل ماڭگىلىگىنىڭ باستى شارتى بولىپ تابىلاتىن ءتىل تابيعاتى، بولمىسى ەكەنى انىق قوي. بىزگە ۇلتتىق مۇددەگە ننەگىزدەلگەن ۇلتتىق يدەيانى تەرەڭدەتىپ، مەملەكەتتىك يدەولوگيانى جۇرگىزە وتىرىپ، سول ەسكى مەنتاليتەتتەن ارىلا الماي وتىرعان قوعام بولىگىنىڭ ساناسىن وزگەرتۋ كەرەك پە، الدە ءوز ءتىلىمىزدىڭ تازالىعىنا زيان كەلتىرىپ، بولاشاعىن بۇلىڭعىر ەتۋ كەرەك پە؟تىلگە تۇسكەن جارانىڭ جازىلۋى قيىن. سوندىقتان دا بىزگە بۇگىندە جات كىرمە دىبىس پەن تاڭبالاردىڭ، جات سوزدەردىڭ تىلىمىزدە قولدانىلۋى ماسەلەسىنە بايلانىستى تۇپكىلىكتى بايلام مەن شەشىمگە كەلۋ ماڭىزدى. حح عاسىر باسىندا قازاقتىڭ ۇلتتىق جازۋ جۇيەسىن قالىپتاستىرعان ۇلت ۇستازى ا.بايتۇرسىنۇلىنىڭ جازۋ، ءالىپبي، ەملەگە بايلانىستى قاعيداتتارى بۇل باعىتتاعى ءبىزدىڭ باستى ۇستانىمىز بولىپ، ۇلتتىق ءالىپبي قۇرامى دا بارلىق وزگە تىلدەردەگى سياقتى ءتول دىبىستاردى تاڭبالايتىن ارىپتەردەن عانا قۇرالۋى كەرەك. بارلىق سىرتتان الىنعان ەسىكتەن كىرىپ، ءتور مەنىكى دەگەن سوزدەر ءسوز ازاماتتىعىنا قابىلدانىپ ب.مومىشۇلى قازاق ءتىلى زاڭىمەن جازىلۋى ءتيىس. بۇل ارادا جارتىلاي شەشىم بولۋى مۇمكىن ەمەس. قازاق جازۋىنىڭ ۇلتتىق سيپاتى كۇشتى بولۋى كەرەك. بۇل ماسەلەلەردى شەشپەيىنشە، قازاق ءتىلىنىڭ باسەكەگە قابىلەتتى ۇلتتىق ءتىل رەتىندەگى كەلەشەگىن قامتاماسىز ەتۋ دە مۇمكىن ەمەسقازاق جازۋى تاريحىنداعى ا.بايتۇرسىنۇلىنىڭ توتە جازۋ ءالىپبيى ۇلتتىق جازۋ بولعانى بەلگىلى. جەتىلدىرىلگەن دەپ ات قويىلعان جارتىكەش الىپبيمەن سالىستىرعاندا ۇلتتىق ءالىپبي ۇعىمىنا تولىق ساي كەلەتىن، ءتول دىبىستاردىڭ 28 تاڭباسىنان قۇرالعان ءا.جۇنىسبەكتىڭ ۇلتتىق ءالىپبي جوباسىنىڭ بولاشاعى بار دەپ ويلايمىز. جاقىندا بەلگىلى قوعام قايراتكەرى، عالىم، اقىن، ەل اعاسى و.سۇلەيمەنوۆ تە وسى ماسەلەگە قاتىستى ءوز پىكىرىن ءبىلدىردى. بىزگە 28 تاڭبادان ارتىق الۋعا بولمايدى، ويتكەنى قازاق تىلىندە ودان ارتىق دىبىس جوق .. 28.10.20. ەڭ باستىسى، ۇلتتىق ءالىپبي جوباسى ءتىلىمىزدىڭ تاعدىرتالايىنا زاۋال بولىپ تونگەن وسى كەسىردەن ءا.كەكىلباي, جات تىلدىك ىقپالدان ارىلۋ جولىن، ءتىلدى جاڭارتۋ، جاڭعىرتۋ جولىن كورسەتىپ تۇر. ۇلتتىق ۇلگىدەگى ءتول الىپبيگە سىرتتان دىبىس كىرە المايدى ءا.جۇنىسبەك، انا ءتىلى، 24, 2018.مەملەكەت باسشىسى بۇل ماسەلەدە اسىعىستىققا جول بەرىلمەيدى. جاڭا ءالىپبيدى ەنگىزۋدىڭ بارلىق اسپەكتىلەرىن مۇقيات تەكسەرۋ، جانجاقتى تالداۋ جانە پىسىقتاۋ قاجەت دەگەندى بوسقا ايتىپ وتىرعان جوق. ۇلت تاعدىرىنا، ءتىل بولاشاعىنا قاتىستى جالپىۇلتتىق ماڭىزى بار ۇلتتىق جازۋ، ونىڭ ەملەسى تۋرالى ماسەلەدە بىزگە ەندى قاتەلەسۋگە بولمايدى. ۇلتتىق ءالىپبي جوق جەردە تولىق ماعىناسىنداعى ۇلتتىق ءتىل دە جوق. باستى رۋحاني قازىنامىز ۇلتتىق تىلىمىزگە تولىق يە بولامىز دەسەك، بۇل باعىتتا بىزگە جارتىلاي قادام، شالا شەشىم ەمەس، ءتىل تىنىسىن اشاتىن تاۋەكەلشىل قادام، ناقتى شەشىم قاجەت. سوندىقتان دا، ەڭ الدىمەن، ۇلت پەن ۇلت ءتىلى بولاشاعى الدىنداعى جاۋاپكەرشىلىك پەن مىندەتتى تۇسىنە دە تۇيسىنە وتىرىپ، شەشىم قابىلداعان دۇرىس دەپ ويلايمىز.حالىقارالىق قازاق ءتىلى قوعامى قوعامدىق بىرلەستىگى بقو فيليالىنىڭ توراعاسى، بقيتۋ دوتسەنتىابايدىڭ جاز ولەڭىقانات بىرلىكۇلى 42638زىكىريا زامانحانۇلى 58831
|
اينۇردىڭ ادەمى الەمى484 رەت كورسەتىلدىاينۇرالەم ادەمى. جۇمباقتىعىمەن ءھام دارالىعىمەن. جانجاقتىلىعىمەن ءھام جالقىلىعىمەن. بيىك تالعامىمەن ءھام قاراپايىمدىلىعىمەن. زيالىلىعىمەن ءھام سۇڭعىلا سىرىمەن. ورەلى ونەر ۇلگىسىمەن ءھام ادەمى، اسەرلى ۇنىمەن. وزگەدەن ەرەك سوقپاعىمەن. ءيا، اينۇرالەم سان قىرلى. ويتكەنى ول وتكەننىڭ ونەگەسىن بويىنا ءسىڭىرىپ، بۇگىنگىنىڭ بار جاڭالىعىن جانىنا دارىتقان ناعىز اكتريسا.ق.قۋانىشباەۆ اتىنداعى قازاق مۋزىكالىق دراما تەاترىنىڭ اكتريساسى، قازاقستاننىڭ ەڭبەك سىڭىرگەن قايراتكەرى اينۇر بەرمۇحامبەتوۆانى زامانداستارى بۇگىنگىنىڭ ءفاريداسى دەيدى. ءتۇرتۇلعاسىنداعى تەكتىلىك قانا ەمەس، بويىنداعى ونەر مەن داۋىس سىڭعىرى دا راسىمەن وتكەن عاسىردىڭ جۇلدىزىنا اينالعان اڭىز اكتريسا ءفاريدا ءشارىپوۆانىڭ سارقىتىن بويىنا سارقىپ كوشىرگەندەي. ايگىلى ساحنا ساڭلاعىنىڭ سوڭعى سپەكتاكلدەرىن كوزبەن كورۋ باقىتى بۇيىرعاندىقتان، ءبىز دە اتالعان تەڭەۋگە ەش قارسىلاسپاي كەلىستىك. ويتكەنى اينۇردىڭ بويىندا ونى كوپ زامانداستارىنان دارالاپ تۇراتىن ايرىقشا قاسيەتى بار، ول زيالىلىعى. قانداي رولگە سالساڭ دا، سايراپ سالا جونەلەتىن سان قىرلى ونەر يەسى ساحناداعى 22 جىلدىق شىعارماشىلىق ومىرىندە ءتۇرلى جانرداعى سپەكتاكلدەردە الۋان امپلۋالى كەيىپكەرلەردى كەمەلىنە كەلتىرە كەيىپتەپ، كورەرمەنىنىڭ كوزايىمىنا اينالدى. اتاپ ايتساق، اينۇر بەرمۇحامبەتوۆانىڭ ساراپتاۋىنداعى ع.مۇسىرەپوۆتىڭ قىز جىبەگىندەگى جىبەك، اقان سەرى اقتوقتىسىنداعى ءمارزيا، قوزى كورپەش بايان سۇلۋىنداعى ماقپال، م.اۋەزوۆتىڭ قارا قىپشاق قوبىلاندىسىنداعى قارلىعاش، قاراگوزىندەگى اقبالا، ابايىنداعى ايگەرىم، ايمان شولپانىنداعى تەڭگە، ش.ايتماتوۆتىڭ اناجەر اناسىنداعى ء اليمان، عاسىردان دا ۇزاق كۇنىندەگى زاريپا، ءا.نۇرپەيىسوۆتىڭ قان مەن تەرىندەگى اقبالا، ر.بايادجيەۆتىڭ ارشىن مال الانىنداعى گۇلچاحرا، ا.تساگارەليدىڭ گاماردجوباسىنداعى حانۋما، ي.شتراۋستىڭ جۇبايلار جۇمباعىنداعى روزاليندا، م.ءفريشتىڭ دونجۋاننىڭ دۋمانىنداعى دوننا ەلۆيرا، ج.ءانۋيدىڭ جالىن جۇتقان جاننا دارك دراماسىنداعى جاننا بەينەلەرى كورەرمەنىن كۇنى بۇگىنگە دەيىن رۋحاني قۋانىشقا كەنەلتىپ كەلەدى.ساحنا سۇيگەن سۇلۋەسىم سەگىزباەۆ پەن كاۋكەن كەنجەتاەۆ شەبەرحاناسىندا شىڭدالىپ، ءازىربايجان مامبەتوۆ مەكتەبىنىڭ ءتالىمىن كورگەن ونەر يەسى ساحناعا شىقسااق الۋان كەيىپكە ەنىپ تۇرلەنىپ كەتەدى. تەاتر ونىڭ تىنىسى، ءان ادەمى الەمى. اكتەرلىك شەبەرلىك پەن انشىلىكتى ەگىز جاراستىرعان ساحنا سۇلۋى سونىسىمەن ەرەكشە.اينۇردىڭ كەيىپتەۋىندەگى بەينەلەر ءبىرى ەكىنشىسىنە ۇقسامايتىن سان قىرلى، ورىندالۋ تەحنيكاسى تۇرعىسىنان كۇردەلى. اكتريسا ساحنادا تاۋەكەلشىل. ونىڭ ايقىن دالەلى جان ءراسيننىڭ فەدرا مونوسپەكتاكلىنە باتىل بارۋى. فەدرانىڭ ارقاسىندا ءبىز ساحنادا اكتريساعا جولىقتىق. ءيا، اكتريساعا! وسى ءبىر اۋىز ءسوزدىڭ شىن مانىندەگى انىقتاماسىن ايعاقتايتىن اسا تالانتتى جۇمىستىڭ كۋاگەرى بولدىق. سول ءۇشىن جۇرەگىمىز جارىلارداي قۋاندىق! ول اينۇر بەرمۇحامبەتوۆاارينە، اينۇردى ق.قۋانىشباەۆ اتىنداعى قازاق مۋزىكالىق دراما تەاترىنىڭ قويىلىمدارىن جىبەرمەي تاماشالايتىن كورەرمەن قاۋىم جاقسى بىلەدى، ساحنادا ساراپتاعان شوقتىعى بيىك ءار بەينەسى ارقىلى جاقىن تانيدى. بىراق، بۇگىنگى اينۇر مۇلدەم بولەك. ول ەندى كاللەكيلىك اينۇر ەمەس، جاڭا عاسىرعا انتيكا الەمىنەن توپ ەتە قالاعان قۇمارلىعى مەن قىزعانىشى، ادالدىعى مەن ايارلىعى، جالىنى مەن ايازى، سەزىمى مەن سەرگەلدەڭى، مەيىرىمى مەن قاتىگەزدىگى قاتار شارپىسقان قۇمارلىقتىڭ شىن مانىندەگى قۇربانى، ماحابباتتىڭ كۇناھارى.فەدرانىڭ باستى تراگەدياسى وگەي ۇلىنا دەگەن ولەرمەن سەزىمىندە عانا ما؟ ونىڭ قاسىرەتى سۇلۋلىعىندا! سول عالامات اجارىنا بەدەر سالعان ۋاقىتتىڭ الدىنداعى دارمەنسىزدىگىندە. جۇرەگىن اقىل مەن ساناعا باعىندىرىپ،يگەرە الماعان قۇمارلىعىندا. ەركىندىگىن تۇرمىس پەن تىرشىلىك زاڭى جولىندا قۇربان ەتكەن شاراسىزدىعىندا. ءيا، ونىڭ بار تراگەدياسى ايەل بولىپ جاراتىلعاندىعىندا!مىنە، وسى كۇردەلى كوڭىلكۇي قاتپارلارى اكتريسا اينۇر بەرمۇحامبەتوۆانىڭ سارپتاۋىندا وتە ءساتتى اشىلعان. بولمىسىنان، تابيعاتىنان درامالىق اكتريسا فەدرانىڭ بوياۋىن ءوز بيىگىندە بەدەرلەدى. بۇل جولى ءبىز اينۇردى درامالىق اكتريسا، عالامات داۋىستى ءانشى رەتىندە عانا ەمەس، اۋەنى مەن اۋەزى، اسەمدىگى مەن ارەكەتى، پاراساتى مەن پلاستيكاسى قاتار كەلىسكەن سان قىرلى ساحناگەر رەتىندە تانىدىق. اكتريسا ساحناعا عالامات ەستەتيكانى الىپ شىقتى. ول فەدراعا اينالعان اينۇردىڭ سىرتقى سۇلۋلىعى عانا ەمەس، تۇتاستاي سپەكتاكلگە ءسان كىرگىزگەن ادام كورىپ، تاڭىرقاي الاتىن ادەمىلىك اتاۋلىنىڭ بارلىعىن تالعامى مەن تالابى قاتار ورىلگەن كىرپياز ساحنادا عالامات ءبىر ۇيلەسىممەن ۇندەستىرە الۋىندا. وسى ءۇشىن دە جارايسىڭ! دەپ قول سوقتىق. ونەر يەسىنىڭ جان الەمىندە جاسىرىنىپ جاتقان ادەمىلىكتىڭ بارلىعىن سۋىرىپ الىپ، اكتەر رەتىندەگى بار مۇمكىندىگىن كورسەتۋ ءۇشىن كەيدە وسىلاي: ساحناگەرلەرگە ارناپ ارنايى مونوسپەكتاكلدەر قويىپ تۇرۋ اسا قاجەت ەكەن دەگەن ويعا قالدىق. فەدرا اينۇر ءبىزدى ساف ونەردىڭ تەرەڭىنە بويلاتتى. ساحنادان سۇلۋلىق كوردىك! سۋرەتكەرلىككە جولىقتىق!اينۇر دەگەندە، كوڭىلگە قۇرمەت ورنىقتىراتىن تاعى ءبىر قاسيەت ول اكتريسانىڭ شىققان بيىگىندە قالىپ قويماي، ءوزىن ۇنەمى شىعارماشىلىق تۇرعىدان جەتىلدىرىپ، دامىتىپ، ءاردايىم جاڭا قىرىنان كورسەتۋگە ۇمىتىلىپ جۇرەر ىزدەنگىشتىگى. جاقىندا ەلورداداعى زالىندا جاندى داۋىستا وتكەن قازاقستاننىڭ ەڭبەك سىڭىرگەن قايراتكەرى، اكتريسا اينۇر بەرمۇحامبەتوۆانىڭ اينۇر الەمى اتتى كونتسەرتسپەكتاكلى وسى ويىمىزعا جانە ءبىر مارتە يلاندىردى.ساعىنىشقا تولى حاتتار...الەمدىك ميۋزيكلدەرگە ساياحات...قيلى تاعدىرلارعا تولى تەاتر الەمى...سان ءتۇرلى ۇندەر ۇيلەسكەن دۋبلياج عالامى...اكتريسا ۇنىمەن وزگەشە ورنەك تاپقان الەمدىك مۋزىكالىق تۋىندىلار...مىنە، وسىنىڭ بارلىعى كورەرمەنىنە ءھام تىڭدارمانىنا تاماشا تارتۋ بولدى. تىڭعىلىقتى دا جانجاقتى دايىندالعان جۇيەلى جۇمىس اكتريسانىڭ قيال قارىمى مەن شىعارماشىلىق دەڭگەيىنىڭ قانشالىقتى قارىشتاپ كەتكەندىگىن جانە ءبىر مارتە ايگىلەپ بەردى. ءبىز بۇل كەشتە ساحنا مەن ەكراندا ءتۇرلى ءرولدى كەمەلىنە كەلتىرە كەيىپتەگەن اكتريسانى عانا ەمەس، جاندى داۋىستا ءان سالىپ، اۋەزدى ۇنىمەن تالاي تۋىندىنى قازاقشا سويلەتكەن دۋبلياج سالاسىنداعى قاجىرلى ەڭبەگىنە دە كۋا بولدىق، قۇرمەتپەن قول سوقتىق. ويتكەنى بۇل كەشتە ءبىز كورگەن الەم ەرەكشە سۇلۋ الەم. ول اكتريسانىڭ ءوزى، ونەردەگى ءسوزى. ارمانى مەن اڭسارى. اينۇرالەم ادەمى!
|
يۇقىرى قان بېسىم بىمارلىرى دىققەت قىلىدىغان ئىشلارئەلداۋا ساغلاملىق تورىسەھىپە: ياشانغانلار مەنبە: ئەلداۋا ساغلاملىق تورى ۋاقتى: 20170616 كۆرۈلۈشى: قېتىم1. سەل قارىماسلىق،دوختۇرنىڭ كۆرسەتمىسى بويىچە ئىش كۆرۈش كېرەك.قان بېسىمى ياخشى تىزگىنلەنمىسە، تاجىسىمان يۈرەك كېسىلى، بۆرەك زەئىپلىشىش ۋە سەكتە قاتارلىق كېسەللەرنى كەلتۈرۈپ چىقىرىپ، ھاياتقا خەۋپ ئېلىپ كېلىدۇ.2. دورىنى چوقۇم ۋاقتىدا يېيىش كېرەك.بەزى بىمارلار ئۆزىدىكى قان بېسىمنى ئانچە ئېغىر ئەمەس دەپ قاراپ، دورىنى ئىزچىل ئىچىشكە ئەھمىيەت بەرمەي، ۋاقتىدا ئىچىشكە سەل قارايدۇ، ھەتتا بىر نەچچە كۈن ئىچىپ، بىر نەچچە كۈن ئىچمەيدۇ. بۇنداق قىلسا، قان بېسىمى تىزگىنلەنمەي، ۋاقىتنىڭ ئۇزىرىشى بىلەن قان تومۇر يېرىلىش ياكى سەكتىنى كەلتۈرۈپ چىقىرىشى مۇمكىن. شۇڭا، دورىنى چوقۇم ۋاقتىدا ئىچىش كېرەك.3. يۇقىرى خولېستېرىنلىق يېمەكلىكلەردىن پەرھىز تۇتۇش كېرەك.خولېستېرىننىڭ مىقدارى ئېشىپ كەتسە، قان بېسىمى ئۆرلەپ كېتىدۇ. مۇناسىۋەتلىك سانلىق مەلۇماتلاردىن مەلۇم بولۇشىچە، بەدەندىكى خولېستېرىننىڭ مىقدارى ھەر بىر بىرلىك ئاشقان چاغدا، يۈرەك قان تومۇر كېسەللىرىنىڭ ئېغىرلاش خەۋپى 30 ئېشىپ كېتىدىكەن. بەزى ھايۋانلارنىڭ ئىچكى ئەزالىرى قاتارلىق يېمەكلىكلەردە خولېستېرىن ناھايىتى مول بولىدۇ، شۇڭا يۇقىرى قان بېسىم بىمارلىرى چوقۇم ئۇلاردىن پەرھىز تۇتۇشى كېرەك.4. ياخشى كەيپىياتنى ساقلاش كېرەك. كەيپىيات ياخشى بولمىسا، قان بېسىمىمۇ نورمال بولمايدۇ.دۇنيا سەھىيە تەشكىلاتىنىڭ بىر تۈرلۈك تەكشۈرۈش نەتىجىسىدە، كەيپىياتى دائىم ياخشى بولمىغان ئەرلەرنىڭ يۇقىرى قان بېسىمىغا گىرىپتار بولۇش خەۋپى كەيپىياتى نورمال ئەرلەرنىڭ 1.5 ھەسسىسىگە توغرا كېلىدىغانلىقى، ئاياللاردا بولسا 1.7 ھەسسىسىگە توغرا كېلىدىغانلىقى كۆرسىتىلگەن. كەيپىيات ساغلاملىقنىڭ ئۈزچاتېلى بولۇپ، كەيپىياتتا داۋالغۇش بولغاندا قان بېسىممۇ تەبىئىي ھالدا ئۆرلەپ كېتىدۇ.5. يېتەرلىك ئۇخلاش كېرەك.خارۋارد ئاممىۋى سەھىيە ئىنستىتۇتى بىر تۈرلۈك تەتقىقات ئارقىلىق، يۇقىرى قان بېسىم بىمارلىرى ئادەتتىكىدىن بىر سائەت بۇرۇن ئۇخلىسا، ئەتىسى قان بېسىمىنىڭ 10 تۆۋەنلەيدىغانلىقىنى بايقىغان. شۇڭا، سىزدە يۇقىرى قان بېسىم كېسىلى بولسا، ئەڭ ياخشىسى بالدۇرراق ئۇخلاڭ.6. تۇزنى ئازراق ئىستېمال قىلىش كېرەك.كۆپچىلىككە مەلۇمكى، يۇقىرى قان بېسىم يېمەكلىك بىلەن بىۋاسىتە مۇناسىۋەتلىك. تاماقنى تۇزلۇقراق يېسە، تۇزدىكى ناترىي ئىيونى قان تومۇرلاردىكى قاننىڭ مىقدارىنى ئاشۇرىۋېتىدۇ، شۇنىڭ بىلەن قاننىڭ قان تومۇر دىۋارىغا چۈشۈرىدىغان بېسىمى ئېشىپ كېتىدۇ. شۇڭا، ئەڭ ياخشىسى بەك تۇزلۇق غىزالانماسلىق كېرەك، كۈندە 5 4تۇز ئىستېمال قىلسا مۇۋاپىق.7. چېنىقىش مۇۋاپىق بولۇش كېرەك.قان بېسىمى يۇقىرى كىشىلەرنىڭ مۇۋاپىق چېنىقىش ئارقىلىق قان بېسىمنى تۆۋەنلىتىشى ياخشى ئىش، بىراق چەكتىن ئاشۇرىۋېتىشكە ھەرگىز بولمايدۇ. چۈنكى، بەك جىددىي ھەرىكەتلەر قان بېسىمنىڭ تۇيۇقسىز ئۆرلەپ كېتىشىنى كەلتۈرۈپ چىقىرىپ، يۈرەك كېسىلىنى قوزغىشى مۇمكىن.ئالدىنقىسى : ياشانغانلار دورا ئىشلىتىشتە...كېيىنكىسى :
|
ناۋات شىنجاڭ ساغلاملىق تورىمەنبە: شىنجاڭ ساغلاملىق تورى يوللانغان ۋاقتى: 12:56 121216 يازما ئاۋاتلىقى: 2078ناۋات قۇمۇش شېكىرىگە ئاقسىللىق خام ئەشيانى قوشۇپ، قايتا ئېرىتىش، تازىلاپ بىر تەرەپ قىلىشتىن كېيىن يېڭىباشتىن كرىستاللىنىپ ھاسىل بولغان چوڭ دانچىلىك كرىستاللانغان شېكەردىن ئىبارەت بولۇپ، يەككە كرىستاللىق ۋە كۆپ كرىستاللىقتىن ئىبارەت ئىككى خىل بولىدۇ، سۈزۈك ياكى يېرىم سۈزۈك ھالەتتە بولىدۇ.ناۋات گالنى سىلىقلاشتۇرۇپ، يۈرەكنى تازىلاش، بىئاراملىقنى تۈگىتىپ، ئۇسسۇزلۇقنى بېسىش، مەنپىيلىكنى كۈچەيتىپ، خىلىت پەيدا قىلىش، ئۆپكىنى سىلىقلاشتۇرۇپ، يۆتەلنى توختىتىش رولىغا ئىگە؛ ئۆپكە قۇرغاقلىشىشتىن يۆتىلىش، بەلغەمسىز قۇرۇق يۆتەل، قان ئارىلاش بەلغەم تۈكۈرۈش قاتارلىقلارغا نىسبەتەن ناھايىتى ياخشى قوشۇمچە داۋالاش رولى بار.يۇقىرى قان بېسىم، ئارتېرىيە قېتىشىش، تاجسىمان ئارتېرىيىلىك يۈرەك كېسىلىگە گىرىپتار بولغانلار شۇنىڭدەك ھامىلىدار ئاياللار، بالىلار ناۋاتنى ئاز ئىستېمال قىلىشى، دىئابېت كېسىلى، قان شېكىرى يۇقىرىلىق كېسىلى بارلار ناۋات ئىستېمال قىلىشتىن پەرھىز تۇتۇشى لازىم.ئادەتتە ناۋاتنى نېلۇپەر ئۇرۇقى، ئاق مور، قارلىغاچ ئۇۋىسى، نەشپۈت قاتارلىق ماتېرىياللار بىلەن ماسلاشتۇرۇپ، ھەرخىل دورىلىق يېمەكلىكلەرنى تەييارلاشقا بولىدۇ.ناۋاتنى ئەينەك قاچىغا سېلىپ، سالقىن، ھاۋا ئۆتۈشۈپ تۇرىدىغان جايغا قويۇپ ساقلاش، نەم تارتىپ قالماسلىقىغا دىققەت قىلىش لازىم. ئۇنىڭ سۈپەت مۇددىتى 18 ئاي.
|
ئىشچى خىزمەتچىلەرنىڭ ناماز ئوقۇشى ھەققىدە مۇسۇلمانلار تورىئىشچى خىزمەتچىلەرنىڭ ناماز ئوقۇشى ھەققىدە5,713 قېتىم ئوقۇلدىدىنىمىز نامازنى ۋاقىتلارغا بۆلۈپ پەرز قىلغان. ھەر نامازنى ئۆز ۋاقتىدا ئوقۇش ئاساستۇر. لېكىن بەزى ۋاقىتلاردا دېگىنىڭىزدەك پىشىن بىلەن ئەسرىنى، نامازشام بىلەن خۇپتەننى بىرلەشتۈرۈپ ئوقۇشقا رۇخسەت قىلغان. نامازلارنى يۇقىرىدىكى شەكلىدە بىرلەشتۈرۈپ ئوقۇش داۋاملىق بولماسلىق شەرتى بىلەن زەرۆرەتكە باغلىق بىر ئىش بولۇپ، بۇنى داۋاملىق قىلىشقا بولمايدۇ. شۇنىڭ ئۈچۈن ئەگەر خىزمەتچىلەر خىزمەت مۇناسىۋىتى بىلەن يول ئۈستىدە ياكى ئىش ئورنىدىن باشقا يەرلەردە بىرەر ئىككى قېتىم جەمئى قىلىپ ئوقۇسا بولىدۇ.بىر كىشىنىڭ بىر قانچە يىل نامازلارنى يۇقىرىدىكى شەكىلدە بىرلەشتۈرۈپ ئوقۇشىغا رۇخسەت قىلىنمايدۇ. پۈتۈن ئىشچى ـ خىزمەتچىلەر دۇنيانىڭ ھەر قانداق يېرىدە ئادەتتە 8 سائەت ئىشلەيدۇ. بۇ ۋاقىتنىڭ ئوتتۇرىسدا بىر قېتىم چۈشلۈك تاماققا تارقايدۇ. بۇ ئارىدا ۋاقىت چىقىرىپ پىشىننى ئوقۇلسا، ئىشتىن چۈشكەن ھامانلا كۈن كىرىپ كېتىشتىن بۇرۇن ئەسرىنى ئوقۇۋالسا قىينىلىپمۇ قالمايدۇ. پەرزنىڭ ئالدى كېيىندىكى سۈننەتلىرىنى ئوقۇش بۇيرۇق بولماستىن، بىر تەۋسىيە بولغانلىقى ئۈچۈن ئۇنى ئوقۇماي پەرزنىلا ئوقۇۋېلىپ خىزمەتلىرىنى داۋاملاشتۇرسا بولىدۇ.
|
مەملەكەتتىك ەڭ سۇيىكتى شيپاگەر جاڭاگۇل ورتالىق تەلەۆيزياسىنداقازاق شيپاگەرلىگىحالىق اقىلپاراساتىنىڭ جاۋھارى، جۇڭحۋا ءداستۇرلى شيپاگەرلىگىنىڭ ماڭىزدى قۇرامداس ءبولىمى بولىپ، دۇنيە شيپاگەرلىك سالاسىنىڭ دامۋىنا دا بەلسەندى ىقپال جاساعان. پارتيا مەن ۇكىمەتتىڭ شۇعىلالى ساياساتىنىڭ جەبەۋىندە ەلىمىزدە از ۇلتتاردىڭ مادەنيەتى، عىلىم سالاسى بۇرىنسوڭدى بولماعان دامۋ ورايىنا يە بولدى. قازاق ءداستۇرلى شيپاگەرلىگى جۇڭحۋا ءداستۇرلى شيپاگەرلىگىنىڭ ماڭىزدى قۇرامداس بولەگى رەتىندە ءمان بەرىلىپ، زەرتتەلىپ كەمەلدەنە ٴتۇستى.انە سولاردىڭ كۋاسى، بۇگىنگى اڭگىمەمىزگە تيەك بولعان ىلە وبلىستىق جۇڭگوشا ەمدەۋ دوحتىرحاناسى سۇيەك ٴبولىمنىڭ مەڭگەرۋشىسى جاڭاگۇل اسەن قىزى. ول نىلقى اۋدانىندا قازاق ەمشىلىگى وتباسىندا دۇنيە ەسىگىن اشقان، 13 جاسىنان باستاپ اتاسىنىڭ وتاشىلىق ونەرىنەن ٴتالىم الىپ، قازاق وتاشىلدىعىن دامىتتى. 30 جىلدان بەرى، قاجىماي تالماي ەڭبەكتەنىپ، قىزمەت ورنىنان سىرت تاۋ اسىپ تاس باسىپ، اجالعا اراشاشى بولدى. ونىڭ ەرەن ەمشىلىك ونەرىن ەستىپ قازاقستان سىندى شەتەلدەردەن كەلىپ ناۋقاسىن ەمدەتكەندەر دە بولدى. جاڭاگۇل ٴاربىر ناۋقاستىڭ تولىق ساۋىعۋىنا بار كۇشىن سالىپ، ەڭبەگىنىڭ جەمىسىن كورىپ، حالىقتىڭ قالاۋىنان شىققان شيپاگەرگە اينالدى. كاسىپتىك جاقتا قازاق ەمشىلىگى مەن باتىسشا ەمدەۋدى ۇشتاستىرا وتىرىپ، جەل قۇزدى داۋالاۋ، شەرشەۋ ٴوسۋدى ەمدەۋگە قولدانىلاتىن سۇيەك جالعاعىش تالقان، ماناۋ قويمالجىڭى اتتى دارىلەردى تاپقىرلاپ پاتەنت ۇقىعىنا يە بولىپ، قازاق ەمشىلىگىندەگى ولقىلىقتاردى تولىقىترۋعا ۇلەسىن قوستى. ونىڭ زەرتتەۋ ماقالالارى ا ق ش قاتارلى ەلدەردە، ەلىمىزدىڭ شياڭگاڭ قاتارلى رايوندارىندا جاريالانىپ، سۇبەلى سيلىقتاردى ەنشىلەدى. بۇدان تىس مەملەكەتتىك 1ماي وردەنى، اۆتونوميالى رايوندىق ەڭبەك وزاتى سىندى وردەندەرمەن ماراپاتتالسا، مىنە بۇگىنگى تاڭدا 2017جىلعى مەملەكەتتىك ەڭ سۇيىكتى شيپاگەر اتاعىنا يە بولىپ، استانا بەيجيڭگە كەلىپ، سيلىق تورىنەن ورىن الدى.وسى ٴبىر اتا كاسىپتىڭ ۇرپاقتارعا جالعاسا بەرۋىن نيەت ەتكەن جاڭاگۇل اسەن قىزى وزىندەگى بار ٴبىلىمىن ۇيرەنسەم، تالاپتانسام دەگەن جاستارعا ۇيرەتۋدى دە ازاماتتىق مىندەتى ساناپ كەلەدى. وسىنىڭ دالەلى جاڭاگۇلدىڭ جولىن قۋعان شاكىرتى جاڭانۇر زەكەن ۇلى ۇستازىنىڭ ەڭبەگىن جوعارى باعالاپ، ۇيرەنۋگە تاتيتىن جاقتارىنىڭ كوپ ەكەندىگىن ايتىپ اعىنان اقتارىلدى.ٴيا، ەڭبەگىڭ قاتتى بولسا تاتقانىڭ ٴتاتتى بولادى دەگەندەي جاڭاگۇل ەڭ باستاپتا كاسىپتىك جاقتان قينالسادا تىنباي قۇلشىنا ۇيرەنۋدىڭ ارقاسىندا وتاشىلدىق كاسىپكە مۇراگەر بولسام، قازاق ەمشىلىگىن مەدەتسينا سالاسىندا باسقا ۇلتتارعا تانىتسام دەگەن بەرىك يرادانىڭ ارقاسىندا وسىنداي تابىستارعا جەتكەن. تالاپتىعا نۇر جاۋار، ٴارقانداي كاسىپتە بەلگىلى ناتيجە جاراتۋدىڭ سىرى تەك قانا بەرىك يرادا مەن قاجىماي تالماي قۇلشىنۋ ەكەندىگىن جاڭاگۇلدىڭ باعىندىرعان بيىكتەرى دالەلدەپ وتىر.سوڭىندا، جاڭاگۇل اسەن قىزى سياقتى ۇلت ماقتانىشىنا اينالعان جەلەكتىلەردىڭ كوبەيە بەرۋىن، قازاق شيپاگەرلىك سالاسىنىڭ دارىندىلارمەن مولايا بەرۋىن ٴۇمىت ەتەمىز.سۇحباتتى دايىنداعان: ايناگۇل تولەگەن قىزىماقپال كومۋنيسقان قىزىباقىلاۋشى: ەرشات سەيتىكامال ۇلىجاۋپكەرشىلىك قۇجاتى قۇر قاعازعا اينالىپ قالماسىنەگەي ەلىم اتىنداعى قۇجاتتى فيلىمنەن كىرگەن كىرىس جاعىندا تىڭ رەكورد جاراتىلدىشي جينپيڭ چۇڭچيڭ ۋاكىلدەر ۇيىرمەسىنىڭ ۇكىمەت قىزمەتىنەن باياندامانى قاراۋىنا قاتىناستى
|
تۇلعالارعا تاعزىم استانا اقشامىۋاقىتى: 01:15 20191102 : :... .تۇلعالارعا تاعزىم استانا اقشامىوقۋشىلار سارايىندا تىلدەردى دامىتۋ جانە ارحيۆ ءىسى باسقارماسىنا قاراستى رۋحانيات ورتالىعىنىڭ ۇيىمداستىرۋىمەن الاشتىڭ ارداقتى ازاماتتارى سۇلتانبەك قوجانۇلى، حايرەتدين بولعانباەۆ، اسىلبەك سەيىت جانە تەلجان شونانۇلىنىڭ 125 جىلدىعىنا ارنالعان ۇلىلىققا تاعزىم اتتى تاريحيتانىمدىق كەش ءوتتى. ون توعىزىنشى عاسىردىڭ سوڭعى شيرەگى، ياعني 1894 جىل قازاققا قۇت قونعان جىل بولىپتى. ءدال وسى جىلى ۇلتىمىزدىڭ تالاي اسىلدارى دۇنيە ەسىگىن اشقان. حالقىمىز ءۇش بايتەرەك دەپ دارىپتەگەن ساكەن، ءىلياس، بەيىمبەتپەن بىرگە ومىرگە كەلگەن ءتورت تۇلعانىڭ دا تاريحىمىزدان ويىپ العان ءوز ورنى بار.كەش شىمىلدىعى اسىل ازاماتتاردىڭ ءومىر جولىن زەردەلەگەن بەينەكورىنىسپەن اشىلدى. تاريحشى ەرجان شاگيمولدين سۇلتانبەك قوجانوۆ تۋرالى بايىپتى بايانداما جاسادى. ول سوزىندە كورنەكتى قايراتكەردىڭ ساياسي قىزمەتى تاشكەنتتەگى سەميناريا وقۋشىلارىنان قۇرالعان كەڭەس اتتى استىرتىن جاستار ۇيىمىن قۇرۋدان باستالىپ، كەيىن مۇستافا شوقاي جانە ت. ب. ازاماتتارمەن بىرىگىپ بىرلىك تۋى گازەتىن شىعارعاندىعىن جەتكىزدى. قوجانوۆ تۇركىستان رەسپۋبليكاسىنىڭ ىشكى ىستەر حالىق كوميسسارى بولعاندا قىزىل وكىمەتكە ۇلتتىق ماسەلەنى كوتەرىپ، قارسى تۇرعاندىعىن اڭگىمەلەدى. الاش ارىسى حايرەتدين بولعانباەۆ تۋرالى ءبىراز جىلداردان بەرى زەردەلى دۇنيەلەر جازىپ جۇرگەن اكادەميك ديحان قامزابەكۇلى ونىڭ ءومىرى مەن قىزمەتى جايىندا ايتا كەلىپ، ماعجان اقىننىڭ ءبىر تەڭى جوق، ءبىر كەمى جوق بولعانباي دەگەنىن مىسالعا كەلتىردى. توم مەملەكەتتىك ۋنيۆەرسيتەتىنىڭ مەديتسينا فاكۋلتەتىن بىتىرگەن اسىلبەك سەيىتوۆ الاشوردانىڭ اقمولا وبلىستىق كوميتەتى باسشىلارىنىڭ ءبىرى بولىپ، ۇلتازاتتىق قوزعالىسىنا ۇلكەن ۇلەس قوستى. سەمەيدەگى گۋبەرنيالىق دەنساۋلىق ساقتاۋ باسقارماسىن باسقارعان جىلدارى كەۋدە اۋرۋىن ەمدەيتىن دەمالىس ورىندارىن اشتى. عالىم تەلجان شونانۇلى قوعامدىقساياسي قىزمەتىمەن بىرگە قازاق باستاۋىش مەكتەبىنىڭ تەوريالىق جانە تاجىريبەلىك نەگىزىن قالاۋشىلاردىڭ ءبىرى بولدى. 1926 جىلى بايتۇرسىنوۆپەن بىرلەسىپ مەكتەپ وقۋشىلارىنا ارنالعان وقۋ قۇرالى جيناعىن قۇراستىردى. سونداياق قازاق قوعامى ءۇشىن قۇندى سانالاتىن قازاق جەر ماسەلەلەرىنىڭ تاريحى دەگەن كىتاپ جازدى. ءبىراق حالقىم دەپ جارعاق قۇلاعى جاستىققا تيمەگەن ءتورت تۇلعا دا كەڭەستىك يمپەريانىڭ جازىقسىز قۇربانى بولدى.شارا بارىسىندا بەلگىلى عالىم تۇرسىن جۇرتباي ءبىرتۇتاس الاش يدەياسى جولىندا مەرت بولعان ەسىل ەرلەردىڭ ەسىمى ەل جۇرەگىنەن ەشقاشان وشپەيتىندىگىن ايتتى. تاعىلىمدى كەش اسەم انمەن ءورىلىپ، كۇمبىرلەگەن كۇيمەن كومكەرىلدى.كەلۋ قاينارى: :...?71067132
|
مەزكۇر ئۇنىۋېرسىتېت ئۆتكەن ھەپتە رەسمىي بايانات ئېلان قىلىپ، خىتاي ھۆكۈمىتىنىڭ تەقىب قۇربانلىرىغا ئايلانغان ئۇيغۇر ئۇنىۋېرسىتېت خادىملىرىغا ھەمدەمدە بولىدىغانلىقى، ياۋروپادىكى باشقا ئۇنىۋېرسىتېتلارنى خىتاينىڭ دۆلەت ئىچى ۋە سىرتىدىكى ئۇيغۇر زىيالىيلىرىغا ھېسداشلىق قىلىشقا ۋە خىتاينىڭ ھەرىكىتىنى ئاشكارا تەنقىد قىلىشقا چاقىرىدىغانلىقىنى بىلدۈرگەن. بىريۇسسېل ھۆرىيەت ئۇنىۋېرسىتېتى خىتاي ھۆكۈمىتىنىڭ مائارىپ ۋە ئىلمىي ساھەدىكى ئۇيغۇر سەرخىللىرىنى تۇتقۇن قىلىشىغا ئىنكاس قايتۇرغان تۇنجى غەرب ئۇنىۋېرسىتېتىدۇر.خىتاي ھۆكۈمىتىنىڭ ئۇيغۇر زىيالىيلىرىنى كەڭ كۆلەمدە تۇتقۇن قىلىشى غەرب ئۇنىۋېرسىتېتلىرىدىكى ئۇيغۇرشۇناسلار، خىتايشۇناسلار ۋە ھەر ساھەدىكى تەتقىقاتچىلارنىڭ ئەيىبلىشىگە ئۇچرىغان بولسىمۇ، لېكىن بۇ ئەيىبلەشلەر پەقەتلا ئۇلارنىڭ شەخسىي مەيدانىغا ۋەكىللىك قىلىپ كەلگەن ئىدى. بىريۇسسېل ھۆرىيەت ئۇنىۋېرسىتېتى ئېلان قىلغان باياناتىدا خىتاينىڭ 2016يىلدىن بېرى ئۇيغۇر رايونىدا ئېلىپ بارغان باستۇرۇشلىرىدا بىر مىليوندىن ئارتۇق ئادەمنىڭ قانۇنسىز تۇتقۇن قىلىنىپ، ئۆزگەرتىش لاگېرلىرىغا قامىلىشىغا سەۋەب بولغانلىقى، تەھدىت ئاستىدىكى ئالىملار تەشكىلاتىنىڭ دوكلاتىدا كۆرسىتىلگەندەك تۇتقۇنلارنىڭ ئىچىدە نۇرغۇن ساندىكى ئۇيغۇر ئاكادېمىكلىرىنىڭ بارلىقىنى بىلدۈرگەن.بىز چارشەنبە كۈنى بىريۇسسېل ھۆرىيەت ئۇنىۋېرسىتېتىغا تېلېفون قىلىپ، ئۇلارنى زىيارەت قىلىشنى ئويلاشقان بولساقمۇ، بىراق تېلېفونىمىزنى ئالىدىغان ئادەم چىقمىدى. غەربتىكى بەزى ئۇنىۋېرسىتېت خادىملىرىنىڭ ئىلگىرى سۈرۈشىچە، غەرب ئۇنىۋېرسىتېتلىرىنىڭ ئۇيغۇر ئاكادېمىكلىرىنىڭ تۇتقۇن قىلىنىشىغا نارازىلىق بىلدۈرۈشىنىڭ ئەھمىيىتى زور ئىكەن. ئامېرىكىدىكى كورنىل ئۇنىۋېرسىتېتىنىڭ ئىنسانشۇناسلىق پەنلىرى پروفېسسورى ماگنۇس فېسكاسيۆ چارشەنبە كۈنى زىيارىتىمىزنى قوبۇل قىلغاندا بىريۇسسېل ھۆرىيەت ئۇنىۋېرسىتېتىنىڭ باياناتىغا باھا بېرىپ، ئەركىن پىكىر قىلىشنىڭ ئۇنىۋېرسىتېتلارنىڭ يادرولۇق ئىدىيەۋى پرىنسىپى ئىكەنلىكىنى بىلدۈردى.ماگنۇس فېسكاسيۆ مۇنداق دەيدۇ: ئۇنىۋېرسىتېتلارنىڭ شىنجاڭدا ئۇيغۇر ۋە باشقا ئاز سانلىق مىللەت ئىلمىي خادىملىرىنىڭ تۇتقۇن قىلىنىشىغا قارشى سۆز قىلىشى ۋە ئۆزلىرىنىڭ ئەندىشىلىرىنى ئىپادىلىشى ئىنتايىن مۇھىم. بۇنىڭ مۇھىملىقىدىكى سەۋەب ئەركىن پىكىر قىلىش ئۇنىۋېرسىتېتلارنىڭ يادرولۇق ئىدىيەۋى پرىنسىپى. ئەگەر ئەركىن پىكىر قىلىش توسقۇنلۇققا ئۇچرىسا، چەكلەنسە ياكى مەنئى قىلىنسا بۇ ئورۇننى ئۇنىۋېرسىتېت دېيىشكە بولمايدۇ. شۇڭا، مېنىڭ نۇقتىئىنەزىرىمدە بۇنىڭ ئۇنىۋېرسىتېتلاردىكى تەتقىقات ئەركىنلىكىنى قوغداش جەھەتتە مۇھىم ئەھمىيىتى بار. ئەگەر بىزنىڭ مەسلەكداشلىرىمىزنىڭ بۇ ھوقۇقىنىڭ رەت قىلىنغانلىقىنى كۆرسەك بىز دەرھال بۇنىڭغا قارشى ئىپادە بىلدۈرۈشىمىز كېرەك.پروفېسسور فېسكاسيۆنىڭ قارىشىچە، بىريۇسسېل ھۆرىيەت ئۇنىۋېرسىتېتىنىڭ ئۇيغۇر ئاكادېمىكلار مەسىلىسىدىكى پوزىتسىيەسى مەزكۇر ئۇنىۋېرسىتېت بىلەن چەكلىنىپ قالماسلىقى كېرەك. ئۇ غەربتىكى باشقا ئۇنىۋېرسىتېتلارنىڭمۇ بىريۇسسېل ھۆرىيەت ئۇنىۋېرسىتېتى بىلەن بىردەك پوزىتسىيە ئېلىشى كېرەكلىكىنى بىلدۈردى.ماگنۇس فېسكاسيئۆ مۇنداق دەيدۇ: مەن بىريۇسسېل ھۆرىيەت ئۇنىۋېرسىتېتىنىڭ باياناتىنى قارشى ئالىمەن. مەن باشقا ئۇنىۋېرسىتېتلارنىڭمۇ ئۇنىڭغا ئوخشاش يول تۇتۇشىنى ئۈمىد قىلىمەن. بىز ھازىر خىتاينىڭ شىنجاڭ رايونىدا يۈز بېرىۋاتقان بىر كرىزىسقا شاھىت بولۇۋاتىمىز. بۇنىڭدا نۇرغۇن يەرلىك خەلقلەردىن بولغان ئاكادېمىكلار زەربە بېرىش نىشانىغا ئايلىنىپ، سىزگە مەلۇم بولغان ئۇسۇللاردا جازالانماقتا. بۇ ئاكادېمىكلار يوللانغان لاگېرلار قانۇن سىرتىدىكى ئورۇنلاردۇر. شۇنىڭغا ئىشىنىمەنكى، بۇ ھادىسە ئۇيغۇر ئاكادېمىكلار مەسىلىسىنىڭ جىددىيىتىنى كۈچەيتمەكتە.بىريۇسسېل ھۆرىيەت ئۇنىۋېرسىتېتىنىڭ باياناتىدا بۇ ئاكادېمىكلارغا ھېچقانداق ئاشكارا سوت ئېچىلمىغانلىقى، رايوندىكى ئۇنىۋېرسىتېتلارنىڭ چەتئەل تەتقىقاتچىلىرىغا غەيرىي رەسمىي تاقالغانلىقىنى بىلدۈرۈپ، فىرانسىيە، گوللاندىيە ۋە بېلگىيەلىك كەسىپداشلىرىنىڭ ئاكتىپ ھەرىكەتكە ئۆتكەنلىكىنى بىلدۈرگەن. باياناتتا يەنە مەزكۇر ئۇنىۋېرسىتېتنىڭ پىكىر ۋە ئاكادېمىك ئەركىنلىككە بولغان تەۋرەنمەس مەيدانى تەكىتلىنىپ، مۇنداق دېيىلگەن: بىريۇسسېل ئۇنىۋېرسىتېتى يەنە بېلگىيە ۋە ياۋروپادىكى باشقا ئۇنىۋېرسىتېتلارنى خىتاينىڭ ئىچى ۋە سىرتىدىكى ئۇيغۇر ئاكادېمىكلىرى دۇچ كېلىۋاتقان تەقىبنى تەنقىد قىلىشقا، بۇ ئارقىلىق ئۇلارغا ھەمدەمدە بولۇشقا چاقىرىدۇ. شىنجاڭ ۋە ئۇنىڭ سىرتىدىكى ئۇنىۋېرسىتېتلاردا غايىب بولغان كەسىپداشلىرىمىزغا ئائىت ئۇچۇرلارنىڭ ھەممىسى ئىشەنچلىك. بۇنىڭغا سۈكۈت قىلىش كەسىپداشلىرىمىزنىڭ قولغا ئېلىنىشى ۋە تۈرمىگە تاشلىنىشىنى قۇلايلاشتۇرىدۇ. شۇڭا بىريۇسسېل ھۆرىيەت ئۇنىۋېرسىتېتى بىلىم ۋە ئىلىمپەن ئەركىنلىكى نامىدىن بۇ سۈكۈتنى بۇزۇپ تاشلاپ، سىياسىي دائىرىلەر بەرپا قىلغان ئىدېئولوگىيەلىك رامكىدىن قۇتۇلۇشقا، بىريۇسسېل ھۆرىيەت ئۇنىۋېرسىتېتىنىڭ قەلبىدىن ئورۇن ئالغان كىشىلىك ھوقۇق قىممەت قارىشىدا چىڭ تۇرۇشقا ئىلھاملاندۇرىدۇ.ئۇيغۇر كىشىلىك ھوقۇق پائالىيەتچىلىرىنىڭ قارىشىچە، خىتاي ھۆكۈمىتى ئۇيغۇرلارغا قارىتا ئوتتۇرا ئەسىردە قوللىنىلغان مۇستەبىت سىياسىي مۇئامىلىنى قوللانماقتىكەن. ئىلھام توختىنى قوللاش گۇرۇپپىسى نىڭ قۇرغۇچىسى، گېرمانىيەدە تۇرۇشلۇق ئۇيغۇر پائالىيەتچى ئەنۋەر جان ئەپەندى خىتاي مەدەنىيەتلىك دۆلەتلەر قاتارىدىن ئورۇن ئالماقچى بولسا، ئالدى بىلەن پىكىر ۋە سۆز ئەركىنلىكىگە ھۆرمەت قىلىشى كېرەكلىكىنى بىلدۈردى.ئۇنىڭ قارىشىچە، بىريۇسسېل ھۆرىيەت ئۇنىۋېرسىتېتىنىڭ باياناتى خىتاينىڭ ئۇيغۇر رايونىدىكى دەپسەندىچىلىكىنىڭ غەرب پىكىر ۋە چۈشەنچە دۇنياسىنى بىئارام قىلىشقا باشلىغانلىقى ۋە ئۇلارنىڭ بۇنىڭغا بولغان نارازىلىقنىڭ كۈچىيىۋاتقانلىقىنى كۆرسىتىدىكەن.ئامېرىكا كورنېل ئۇنىۋېرسىتېتتىكى پروفېسسور ماگنۇس فېسكاسيۆنىڭ قارىشىچە، غەرب ئۇنىۋېرسىتېتلىرىنىڭ ئۇيغۇر رايونىدىكى ۋەزىيەتكە قارىتا قانداق كونكرېت تەدبىر ئېلىشى بىر ئاز مۇرەككەپ مەسىلە ئىكەن. لېكىن ئۇ غەرب ئۇنىۋېرسىتېتلىرىنىڭ خىتاي بىلەن ھەمكارلاشقاندا ناھايىتى دىققەت قىلىشى كېرەكلىكىنى بىلدۈردى.پروفېسسور فېسكاسيۆ مۇنداق دەيدۇ: مېنىڭ كەسىپداشلىرىمنىڭ ئىچىدە نۇرغۇن كىشىلەر خىتاي ئۇنىۋېرسىتېتلىرىدىكى كەسىپداشلىرىمىز بىلەن مۇناسىۋىتىمىزنى ئۈزمەسلىكىمىز كېرەك، بىز ئۆز ئارا ئىلىم ئالماشتۇرۇش ۋە ھەمكارلىق پروگراممىلىرىنى داۋاملاشتۇرۇشىمىز كېرەك، دەپ قارايدۇ. لېكىن مەن بىز ئىنتايىن دىققەت قىلىشىمىز، ھەمكارلىق پروگراممىلىرىنىڭ قانداق پروگرامما ۋە ئۇنىڭ قانداق مەنپەئەت يەتكۈزىدىغانلىقىنى دىققەت بىلەن كۆزىتىشىمىز كېرەك، دەيمەن. مەسىلەن، يېقىندا خىتاي ئۇنىۋېرسىتېتلىرى بىلەن بولغان بۇنداق ئىلىم ئالماشتۇرۇش پروگراممىلىرىغا تەتقىقاتچى دېگەن نامدا ھەربىيلەرنىڭ ئىشتىراك قىلغانلىقى ئاشكارىلاندى. ھەتتا ئۇلارنىڭ قىلىۋاتقىنى ئەركىن تەتقىقات ئۈچۈن ئەمەس، بەلكى ھەربىي مەقسەت ئۈچۈن بولسىمۇ، لېكىن غەربتىكى ئۇنىۋېرسىتېتلار ئۇلارنى تەتقىقاتچى دەپ قوبۇل قىلغان.بىريۇسسېل ھۆرىيەت ئۇنىۋېرسىتېتىنىڭ باياناتى ئۇشبۇ ئۇنىۋېرسىتېتنىڭ خىتاي بىلەن بولغان بۇنىڭدىن كېيىنكى ھەمكارلىقىغا قانداق تەسىر كۆرسىتىدىغانلىقى مەلۇم ئەمەس. بىريۇسسېل ھۆرىيەت ئۇنىۋېرسىتېتى خىتايدىكى ئۇنىۋېرسىتېتلار بىلەن قويۇق مۇناسىۋىتى بار غەرب ئالىي بىلىم يۇرتلىرىنىڭ بىرى. 2015يىلى خىتايدىكى خۇادوڭ ئۇنىۋېرسىتېتى شەرقىي خىتاي ئۇنىۋېرسىتېتى مەزكۇر ئۇنىۋېرسىتېت بىلەن ھەمكارلىق مۇناسىۋىتى ئورنىتىپ، مەزكۇر ئۇنىۋېرسىتېتتا كۇڭزى ئىنستىتۇتى قۇرغان ئىكەن.
|
قولىڭىز ئۇيۇشۇپ ماغدۇرسىزلىنىپ، يول ماڭغاندا تۈز ماڭالمىسىڭىز بويۇن ئومۇرتقا كېسىلىدىن ئېھتىيات قىلىڭ! بىلبىلىك بىلوگىباشبەتساغلاملىققولىڭىز ئۇيۇشۇپ ماغدۇرسىزلىنىپ، يول ماڭغاندا تۈز ماڭالمىسىڭىز بويۇن ئومۇرتقا كېسىلىدىن ئېھتىيات قىلىڭ!قولىڭىز ئۇيۇشۇپ ماغدۇرسىزلىنىپ، يول ماڭغاندا تۈز ماڭالمىسىڭىز بويۇن ئومۇرتقا كېسىلىدىن ئېھتىيات قىلىڭ!0 38 2 مىنۇتتا ئوقۇپ بولىسىز50 نەچچە ياشلىق خۇ تاغىنىڭ سالامەتلىكى ئەزەلدىن ياخشى ئىدى، يېرىم يىل ئىلگىرى، ئۇ تۇيۇقسىز سول قولىنىڭ ئۇيۇشۇپ قالغانلىقىنى ھېس قىلدى، كېيىن ئاستائاستا تۈگمىسىنى ئېتەلمەي، چوكىنى چىڭ تۇتالماي، تۈز يول ماڭالمىدى. دوختۇرخانىغا بېرىپ تەكشۈرتكەندە، ئومۇرتقا نەيچىسى ئېغىر دەرىجىدە تارىيىپ، يۇلۇننى بېسىۋالغان، ئەگەر تېزدىن داۋالانمىسا، ھەتتا يۇقىرى ئورۇنلۇق كەسمە پالەچ بولۇپ قېلىش خەۋپى بار! مۇتەخەسسىسلەر ئەگەر مۇشۇنىڭغا ئوخشاش ئالامەتلەر كۆرۈلسە، بويۇن ئومۇرتقىسىدا مەسىلە باريوقلۇقىنى بالدۇرراق تەكشۈرۈپ، كېسەللىك ئەھۋالىغا دەخلى يەتكۈزۈشتىن ساقلىنىشنى ئەسكەرتتى.قولى ئۇيۇشۇپ ماڭالماسلىقئەسلىدە بويۇن ئومۇرتقىسىدىن چىققان مەسىلە ئىكەنبۇلتۇر 3ئايدا، خۇ تاغا تۇيۇقسىز سول قولىنىڭ بارماقلىرى ئۇيۇشۇپ قالغاندەك ھېس قىلدى. چۈنكى باشقا يەرلەر بىئارام بولمىغاچقا، ئۇ خاتىرجەم بولالمىدى. ئەمما ئاستائاستا تەرەققىي قىلىپ ئىككى قولى، ئالقىنى ئۇيۇشۇپ ماغدۇرسىزلىنىپ، يول ماڭغاندا ماغدۇرسىزلىنىشقا باشلىدى. خۇددى پاختىغا دەسسىگەنگە ئوخشاش. خۇ تاغا ئەينى چاغدىكى ھېسسىياتنى ئەسلەپ: كۆكرىكىم سىقىلىپ، ئارغامچىغا باغلىنىپ قالغاندەك بولۇپ قالدىم دېدى. كېيىن ئۇ ھەتتا كىيىمىنىڭ تۈگمىسىنى ئېتەلمەيدىغان، تاماق يېگەندىمۇ چوكىنى چىڭ تۇتالمايدىغان بولۇپ قالغان.يۇرتىدا، ئۇ جۇڭيى دورىسى يەپ، فىزىكىلىق داۋالاشنى سىناق قىلغان بولسىمۇ، لېكىن كېسەللىك ئەھۋالى كۆرۈنەرلىك ياخشىلانمىدى، دوختۇرخانىغا بېرىپ ، قاتارلىق تەكشۈرۈشلەرنى قىلغاندىن كېيىن، دوختۇر ئۇنىڭ بويۇن ئومۇرتقىسىنىڭ ئارقىغا سوزۇلغان تارىمۇشنىڭ قېلىنلاپ سۆڭەكلىشىش نى بايقاپ، بويۇن يۇلۇنىنى بېسىۋېلىپ، ئېغىر دەرىجىدە تارىيىپ كەتكەنلېكىنى بايقىدى!ئوپېراتسىيە خەتىرى يۇقىرىگۇاڭجوۋلۇق دوختۇر قىيىن مەسىلىنى ئەپچىللىك بىلەن ھەل قىلدىئۇ ئاساسلىقى 3، 4 بۆلەك بېسىلىشقا ئۇچرىغان، ئەگەر كېسەللىك ئەھۋالىدا يەنىمۇ تەرەققىيات بولسا، ھەر ۋاقىت يۇقىرى ئورۇندىكى بويۇن يۇلۇنى زەخىملىنىپ، پۇتقوللىرى پالەچ بولۇپ قېلىشى، ھەتتا نورمال نەپەسلىنىش ئىقتىدارىدىن قېلىشى مۇمكىن. گۇاڭجوۋ تېبابىتى 3دوختۇرخانىسى ئومۇرتقا تاشقى كېسەللىكلەر بۆلۈمىنىڭ مۇدىر ۋىراچى ياڭ بو تونۇشتۇرۇپ مۇنداق دېدى: بويۇن ئومۇرتقىسى، كۆكرەك ئومۇرتقا نەيچىسى تارىيىش كېسىلى تۇغما ياكى چېكىنىش ئامىلى قاتارلىقلار كەلتۈرۈپ چىقارغان يۇلۇن نېرۋىلىرىنى سىغدۇرۇش يولى تارىيىپ، يۇلۇن ۋە نېرۋىلار بېسېلىپ، مۇناسىپ كلىنىكىلىق كېسەللىك ئالامەتلىرى ۋە بەدەن بەلگىلىرىنى ئېلىپ كېلىدىغان كېسەللىكلەرنى كۆرسىتىدۇ.ئەگەر ئومۇرتقا نەيچىسىنى سۇ تۇرۇبىسى دەپ تەسەۋۋۇر قىلساق، يۇلۇن نېرۋىسى بۇنىڭ ئىچىدىكى سۇ ئېقىمىدۇر. ئومۇرتقا نەيچىسى تارىيىپ كەتكەن بىمارلارنىڭ بىر قىسمىدا تارىيىپ توسۇلۇش كۆرۈلگەن بولۇپ، ئوپېراتسىيەدە بولسا تارىيىپ كەتكەن ئومۇرتقا نەيچىسىنى كېڭەيتىش ۋە بېسىمنى تۆۋەنلىتىش مەقسەت قىلىنىدۇ. خۇ تاغامنىڭ بېسىمغا ئۇچرىغان يېرى بويۇن يۇلۇنىدا بولۇپ، مېڭە غولىغا ناھايىتى يېقىن، ئوپېراتسىيەنىڭ قىيىنلىق دەرىجىسى ۋە خەتىرى ئاز ئەمەس. خۇ تاغا يۇرتىنىڭ داۋالاش شارائىتىنىڭ چەكلىك ئىكەنلىكىنى كۆزدە تۇتۇپ، گۇاڭيى 3دوختۇرخانىسىغا يۆتكېلىپ داۋالاندى.گۇاڭجوۋ تېبابىتى 3دوختۇرخانىسى ئومۇرتقا تاشقى كېسەللىكلەر بۆلۈمىنىڭ پىروفېسسورى ۋۇ زېڭخۇي كوللېكتىپى ئۇلترا ئاۋازلىق سۆڭەك پىچىقىنى ئىشلىتىپ ئومۇرتقا سۆڭىكىنىڭ ئومۇرتقا تاختىسىغا ئىچكىرىلەپ كىرىپ، نازۇك بويۇن ئومۇرتقىسى ئوپېراتسىيە ئۈسكۈنىسىدىن پايدىلىنىپ ئومۇرتقا نەيچىسىنى ئېچىپ، ئىشىكنى ئاچقانغا ئوخشاش بېسىمنى تۆۋەنلىتىدۇ؛ ئەڭ ئاخىرىدا كىچىك پولات تاختا بىلەن ئۇلىنىپ مۇقىملاشتۇرۇلىدۇ. ئوپېراتسىيەگە پەقەت بىر سائەتتىن كۆپرەك ۋاقىت كېتىدۇ، ئوپېراتسىيە جەريانىدا ئاران 200 مىللىلىتىر قان چىقىدۇ. ئوپېراتسىيەدىن كېيىن ئىككى كۈندىن كېيىن، خۇ تاغام يەرگە چۈشۈپ ماڭالايدىغان بولغاچقا، سالامەتلىكى تېزلا ئەسلىگە كېلىپ دوختۇرخانىدىن چىقتى. پۈتۈن تاراتقۇ مۇخبىرى ۋېڭ شۇشيەن، ئىختىيارىي مۇخبىرىمىز بەي تيەنئەخلەت يېمەكلىكلەرنى زىيادە كۆپ يېيىش بالىلارنىڭ ئۇيقۇسىنى ئاسانلا توسالغۇغا ئۇچرىتىدۇ70 ياشلىق بوۋايغا ئەيدىز كېسىلى دەپ دىياگنوز قويۇلدىكۆرۈلىشى : 548363 قېتىم
|
چاچ چۈشۈشنىڭ ۋە چاچقا ئاق چۈشۈشنىڭ ئالدىنى ئېلىشتا، يېمەك ـ ئىچمەك جەھەتتە نېمىلەرگە دىققەت قىلىش كېرەك؟خەلق تورىچاچ چۈشۈشنىڭ ۋە چاچقا ئاق چۈشۈشنىڭ ئالدىنى ئېلىشتا، يېمەك ـ ئىچمەك جەھەتتە نېمىلەرگە دىققەت قىلىش كېرەك؟ھالبۇكى، ئاق چاچنىڭ ئالدىنى ئېلىشتا روھىي، كېسەللىك جەھەتتىن تەڭشەشتىن باشقا، يېمەك ـ ئىچمەك جەھەتتە، تەركىبىدە تۆمۈر ۋە مىس بولغان يېمەكلىكلەرنى كۆپرەك يېيىش كېرەك. تەركىبىدە تۆمۈر كۆپ يېمەكلىكلەردىن ھايۋانات جىگىرى، تۇخۇم تۈرىدىكىلەر، قارا قېرىنقۇلاق، لامنارىيە، دادۇر، كۈنجۈت قىيامى قاتارلىقلار؛ تەركىبىدە مىس كۆپ بولغان يېمەكلىكلەردىن ھايۋانات جىگىرى، بۆرەك، راك ـ قىسقۇچپاقا تۈرىدىكىلەر، قاتتىق پوستلۇق مېۋىلەر، ئۆرۈك قېقى قاتارلىقلار بار. شۇنىڭ بىلەن بىر ۋاقىتتا، تەركىبىدە ۋىتامىن 1، 2،6 قاتارلىق تۈردىكى ۋىتامىنلار مول بولغان دانلىق زىرائەت، پۇرچاق، قۇرۇق مېۋە تۈرىدىكىلەر، ھايۋانات جىگىرى، يۈرەك، بۆرەك، سۈت تۈرىدىكىلەر، تۇخۇم تۈرىدىكىلەر ۋە يېشىل يوپۇرماقلىق كۆكتاتلار قاتارلىقلارنى ئىستېمال قىلىشقا دىققەت قىلىش كېرەك. چۈنكى ۋىتامىن1، 2،6 قاتارلىق ئوزۇقلۇق ماددىلارنىڭ كەمچىل بولۇشى چاچتىكى قارا پىگمېنت دانچىلىرىنىڭ ھاسىل بولۇش خام ئەشياسىنىڭ ئازىيىپ كېتىشى سەۋەبلىك چاچ ئاقىرىپ كېتىدۇ. بۇنىڭدىن باشقا، قارا پىگمېنت شەكىللىنىشىنىڭ ئاساسى تىرىپتوفان بولۇپ، تەركىبىدە تىرىپتوفان مول بولغان يېمەكلىكلەرنى كۆپرەك قوبۇل قىلىشقا بولىدۇ، مەسىلەن، توخۇ گۆشى، ئورۇق كالا گۆشى، ئورۇق گۆش، توشقان گۆشى، بېلىق ۋە قاتتىق پوستلۇق مېۋە قاتارلىقلار.
|
تۈركىيە ئىران تېررورىزمغا قارشى كۈرەشتە ھەمكارلىق ئورنىتىدۇ ئۇيغۇرچەتۈركىيە ئىران تېرر...تۈركىيە ئىران تېررورىزمغا قارشى كۈرەشتە ھەمكارلىق ئورنىتىدۇتۈركىيە بىلەن ئىران تېررورىزمغا قارشى كۈرەشتە ئاخبارات جەھەتتىن ھەمكارلىق ئورنىتىدۇ.12.10.2017 07.07.2018تۈركىيە ئاۋازى رادىيوسى خەۋىرى: يېقىندىن بۇيان دىپلوماتىيە ئالاقىسىنى قويۇقلاشتۇرغان تۈركىيە بىلەن ئىران، بۆلگۈنچى تېررورلۇق تەشكىلاتى پ ك ك غا قارشى ئورتاق كۈرەشكە ئاتلىنىدۇ. تېررورغا قارشى چېگرا بىخەتەرلىكى، ئىستىخبارات ئالماشتۇرۇش ۋە ئۆزئارا ماسلىشىش جەھەتلەردە ھەمكارلىق ئورنىتىلىدۇ. دەسلەپكى قەدەمدە، ئىككى دۆلەت ئارىسىدا پ ك ك نىڭ ئەمەلىي ئالاقىسىنىڭ ئۈزۈپ تاشلىنىپ، ئاجىزلىتىلىشى پىلانلانماقتا.خەتكۈچ: ھەمكارلىق , تېررورىزمغا قارشى كۈرەش , ئىران , تۈركىيەئامېرىكا ھەيئىتى تۈركىيەگە كېلىدۇئامېرىكا قوشما ئىشتاتلىرى خەزىنە ئىشلىرى مىنىستىرلىقىدىن بىر ھەيئەت ئەتە تۈركىيەگە كېلىدۇ.غەززەدىكى نامايىشلار جەريانىدا 142 پەلەستىنلىك شېھىت بولۈپ، 16 مىڭ 496 كىشى يارىدار بولدىغەززەدە 30 مارتتىن بۇيان ئېلىپ بېرىلىۋاتقان تىنچ نامايىشلار جەريانىدا ئىسرائىلىيە ئەسكەرلىرىنىڭ ھۇجۇملىرى سەۋەبىدىن 18 كىچىك بالىنى قوشقاندا، جەمئىي 142 پەلەستىنلىك شېھىت بولدى. 16 مىڭ 496 كىشى يارىدار بولدى.كەركۈكتە پارتلاش يۈز بەردىئىراقنىڭ كەركۈك شەھىرىنىڭ ئوخشىمىغان رايونلىرىدا يۈز بەرگەن شراپنېل ئاتىدىغان زەمبىرەك ھۇجۇملىرىدىن كېيىنكى پارتلاشلاردا 1 كىشى ھاياتىدىن ئايرىلدى.رۇسىيەنىڭ ئالتۇن بېسىلغان غايىپ ئۇرۇش پاراخوتى ئارىدىن 113 يىل ئۆتكەندىن كېيىن تېپىلدىرۇسىيە ياپونىيە ئۇرۇشى ئەسناسىدا غەرق بولۇپ كەتكەن رۇسىيە ئۇرۇش پاراخوتى، ئارىدىن 113 يىل ئۆتكەندىن كېيىن جەنۇبىي كورېيە دېڭىز تەۋەلىكىدە تېپىلدى.ئىسرائىلىيە مائارىپ مىنىستىرى پەلەستىنلىك ئۆسمۈرلەرنى ۋەھشىيلەرچە بومباردىمان قىلىش تەكلىپى سۇندى 18.07.18 04:29:00دائېش تالىبانغا ھۇجۇم قىلدى 18.07.18 03:30:00ئامېرىكىلىق 5300 ئەسكەرنىڭ جەسىتى پات ئارىدا قايتۇرۇپ بېرىلىدۇ 19.07.18 12:00:00تىۋىتتېردا چوڭ تازىلاش ئېلىپ بېرىلدى 19.07.18 11:30:00مىسىر پارلامېنتى چەت ئەللىك مەبلەغ سالغۇچىلارغا پۇقرالىق بېرىشنى مەزمۇن قىلغان قانۇننى ماقۇللىدى 18.07.18 04:00:00پ ك ك نىڭ ئاتالمىش ئارقا سەپ مەسئۇللىرىدىن بىرى ئۇجۇقتۇرۇلدىتېررورلۇق تەشكىلاتى كاتتىبېشى گۈلەننىڭ خاناقاسىسرېبرېنىتسا ئىرقىي قىرغىنچىلىقىدا قۇربان بولغانلار دەپنە قىلىندىئەردوغان ئەزەربەيجاندا زىيارەتتە بولماقتاتۈركىيەنىڭ تەبىئىي مەنزىرىلىك جايلىرىفىرانسىيە كوماندىسىنىڭ چولپانلىرى ئەسلى قەيەرلىك؟15 ئىيۇل ئىستانبۇلقىزىل لەيلەكلەر دۇنياسى...
|
ءبىرتۋار 3452 3 پىكىر 16 قاڭتار, 2020 ساعات 13:43ءال فارابي ەسىمى ورتا عاسىرلارداعى اراب فيلوسوفياسىنىڭ قالىپتاسۋىمەن جانە دامۋىمەن بايلانىستى. قازاق دالاسىنىڭ ۇلى اريستوتەلدىڭ ءىزباسارى، ءوز زاماننىڭ دارىندى ويشىلى جانە عۇلاما عالىم.ءال فارابي وتىرار ارابشا فاراب قالاسىندا دۇنيەگە كەلدى. بۇل جەردە ۇلى جىبەك جولىنىڭ ەكى باعىتى قالىپتاستى، ولار ەۋروپاعا جول الدى.بۇل جەردە شامامەن ح عاسىردىڭ 70ءشى جىلدارىندا باسقا دەرەككوزدەردە 875 جىلى ءال فارابي دۇنيەگە كەلگەن. تاريحشىلار بولاشاق عالىمنىڭ كونە تۇرىك وتباسىندا دۇنيەگە كەلدى دەگەن تۇجىرىمعا كەلدى. بالانىڭ اسىل تەكتى ەكەندىگى ونىڭ اكەسى اسكەري ادام بولعان داۋسىز.ءال ءفارابيدىڭ تولىق اتى ءابۋ ناسىر مۇحاممەد يبن مۇحاممەد يبن تارحان يبن ۋزلاگ ءال فارابي ءالتۇركي اقسۇيەكتەردى كۋالاندىرادى. تارحان اتاۋى ادامنىڭ تۇركى اقسۇيەكتەرىنە جاتاتىنىن بىلدىرەدى.تاريحشىلاردىڭ پىكىرىنشە، جيىرما جىلعا دەيىن ءابۋ ناسىر ءال فارابي وتىراردا ءومىر سۇرگەن. مۇندا ول الەمدى تانىپ بىلۋگە ساياحات جاسادى. ۇلكەن ساۋدا قالاسىنا تەك ساۋداگەرلەر عانا ەمەس، سونىمەن بىرگە ساياحاتشىلار، عالىمدار، اقىندار مەن ءدىن ۋاعىزداۋشىلار دا كەلدى. سول كەزدەگى ەڭ ۇلكەن قۇندىلىقتاردىڭ ءبىرى كىتاپتار. سوندىقتان كەرۋەندەر وزدەرىمەن بىرگە كونە قولجازبالارىن الىپ كەلدى. ولاردىڭ كەيبىرەۋلەرى وتىراردا قالدى.بىلۋگە قۇشتار جانە ءالفارابي مۇمكىندىگىنشە كوپ بىلۋگە تىرىستى. ونى ءبارى قىزىقتىردى: استرونوميا مەن مەديتسينا تۋرالى تراكتاتتار، ۇلى فيلوسوفتاردىڭ تەوريالارى، پسيحولوگيا مەن پەداگوگيكا نەگىزدەرى، لوگيكا، قۇقىق جانە مۋزىكا. سوندىقتان ەڭ كونە كىتاپتار جيناعىنىڭ قۇرىلۋى، وتىرار كىتاپحاناسىنىڭ پايدا بولۋى ونىڭ ەسىمىمەن بايلانىستى بولۋى عاجاپ ەمەس.ءال فارابي كوپ ساياحاتتادى. شاشتا تاشكەنت جانە سامارقاندتا، كەيىنىرەك بۇحارادا ونى بىلىمگە دەگەن قۇشتارلىق دامىدى. بۇل قالالاردا جاس جىگىت وقىپ، جۇمىس ىستەدى. ءال فارابي اريستوتەلدىڭ ەجەلگى گرەك ويشىلىنىڭ ويلارى قىزىقتىردى جانە ولاردىڭ اسەرىنەن ول ءوز ءومىر جولىن وزگەرتتى.40 جاسىندا 910912 ءال فارابي باعدادقا، ورتاعاسىرلىق اراب الەمىنىڭ عىلىمى مەن ونەرىنىڭ ورتالىعىنا بارادى. مۇندا اقىندار، فيلوسوفتار مەن شەشەندەر جينالدى. ءبىر تاڭقالارلىعى، عالىم تۇركى توبىنىڭ كوپتەگەن تىلدەرىن جاقسى بىلگەن، بىراق اراب ءتىلىن بىلمەگەن. باعدادتا ول ورتا عاسىرلارداعى دانالار سويلەيتىن ەكى ءتىلدى ەجەلگى گرەك جانە اراب تىلدەرىن يگەرەدى. جالپى العاندا، فيلوسوف 70 ءتىلىن بىلگەن. ەجەلگى گرەك عالىمدارى اريستوتەل، ەۆكليد، پلاتون، گالەن شىعارمالارى ارقىلى ءال فارابي لوگيكا زاڭدىلىقتارى، ءبىلىم تەورياسىنىڭ نەگىزدەرى تۋرالى ءبىلىم الدى.عالىم ءوزىنىڭ ءومىرىنىڭ سوڭعى جىلدارىندا مىسىرعا ساپار شەگىپ، 940 جىلداردىڭ سوڭىندا داماسكىگە ورالادى، ول قايتىس بولعانعا دەيىن بۇل قالادان كەتپەدى. سەكسەن جاستا ءال فارابي قايتىس بولادى. ءال ءفارابيدىڭ ەڭبەكتەرى 100دەن استام عىلىمي ەڭبەكتەر تراكتاتتار ورتاعاسىرلىق فيلوسوفيا مەن رەنەسسانس فيلوسوفياسىنىڭ نەگىزىن قۇرادى. ول اراب الەمىنىڭ عىلىمىن ەۋروپالاندىرۋعا، عىلىمي ءبىلىمدى جۇيەلەۋ ەڭبەك ءسىڭىردى.عالىمنىڭ ءبىلىم تەورياسىنىڭ دامۋىنا قوسقان وراسان زور ۇلەسىن ونىڭ حح عاسىرداعى وتانداستارى باعالادى: ەكىنشى مىڭجىلدىقتىڭ سوڭىندا قازاق ۇلتتىق ۋنيۆەرسيتەتىنە ونىڭ ەسىمى بەرىلدى.
|
بالكۇلشە اۋقاتتانۋعا سارا جول اشتى حالىق تۇرمىسى باش بەت تارباعاتاي اقپارات تورابى2019جىلى 5ايدىڭ 24كۇنى 121سانقارامايلىشاۋەشەك تەمىر جولىندا 5ايدىڭ 30كۇنى پويەز قاتىنايدىجاڭا داۋىردەگى بىرلىكساپ قىزمەتىنىڭ جاڭا جاعدايىن قۇلشىنا اشىپ،قوعام ورنىقتىلىعى مەن باياندى تىنىشتىققا ءتىپتى دە زور ۇلەس قوسۋ كەرەكشي جينپيڭ ديپلوماتيا يدەياسىن جەتەكشى ەتۋدەن جازباي،نازاردى باس نىساناعا شوعىرلاندىرىپ، سىرتقى ىستەر قىزمەتىنىڭ تىڭ ساتىعا كوتەرىلۋىن ىلگەرىلەتۋ كەرەكشاحتى اۋىلى ورگانيكالىق ماقتا شارۋاشىلىعىن بار كۇشپەن دامىتتىون مىڭ قادامدىق ۋادە قيمىلى باستالدىءتارتىپ تەكسەرۋ كوميتەتىنىڭ قىستاقتا تۇراتىن العان بەتىنەن قايتپايتىن ءادىل،تۋراشىل كادرلارىقارامايلىشاۋەشەك تەمىر جولىندا 5ايدىڭ 30كۇنى پويەز قاتىنايتىن بولدىەرەكشە ازىقتۇلىك مالشىلاردىڭ كىرىس ارناسىن كەڭەيتتىايماق وزەن كول باستىعى ءتۇزىمىن جاپپاي اتقارۋعا باسشىلىق ەتۋ گرۋپپاسى ءماجىلىسىن اشتىجاڭا داۋىردە ارميا مەن حالىقتىڭ توعىسا تەرەڭدەي دامۋىنىڭ جاڭا جاعدايىن قۇلشىنا اشىپ، جۇڭگو ارمانىن، ارميانى قۇدىرەتتەندىرۋ ارمانىن جۇزەگە اسىرۋعا تارباعاتاي كۇشقۋاتىن ارنايىقحالىق رەسپۋبليكاسى قۇرىلعاندىعىنىڭ 70 جىلدىعىن قۇتتىقتاۋ جەلىلەس قيمىلىن ورىستەتتى2019جىلى 5ايدىڭ 23كۇنى 120سانسەكپىلگۇل شەشەك اتتىساياحاتتىڭ قاۋىرت مەزگىلىندە شيحۋدىڭ تارتىمدى ساياحات قيمىلدارى بىرىنەءبىرى ۇلاستىءدوربىلجىن اۋدانىندا 10 ميلليون يۋان شينجياڭعا كومەكتەسۋ قارجىسى نەگىزگى ساتىنىڭ نەگىزىن بەكەمدەي ءتۇستىەمدەۋ لەكسياسىن الەۋمەتتىك اۋماققا جەتكىزىپ،تۇرعىندارعا نولدىك ارالىقتا قىزمەت وتەدىشاۋەشەك سالەمدەمەسى ءسىزدى كۇتۋدەجاستىق كوكتەمىن تاس جول قورعاۋ جۇمىسىنا ارنادى2019جىلى 5ايدىڭ 22كۇنى 119سانچىن چۋانگو اۆتونوميالى رايوندىق وقۋاعارتۋ ماجىلىسىندە بىلاي دەپ باسا دارىپتەدىورتالىق كوميتەت كەڭسەسى،مەملەكەتتىك كەڭەس كەڭسەسى حابارلاندىرۋ باسىپ تاراتتىقىستاق قونىس ورتاسىندا زور وزگەرىس بولدىساۋان اۋدانى جۇڭگو ساياحات كۇنى ۇگىت قيمىلىن ورىستەتتىايماق لياۋنيڭ ولكەسىنىڭ ۇيىرمە ۇلگىسىندە تارباعاتايعا كومەكتەسەتىن ەمدەۋ دارىندىلارىنىڭ كەزەك الماستىرۋ،قورىتىندىلاۋ،ماداقتاۋسيلاۋ جانە قارسى الۋ،اتتاندىرۋ جينالىسىن وتكىزدىالەۋمەتتىك اۋماقتىڭ باسقارۋشىسى،تۇرعىنداردىڭ جاناشىرىكونە سۋرەتتەگى ەستەمەبالكۇلشە اۋقاتتانۋعا سارا جول اشتىجولدانعان ۋاقىتى : 201935 11:15:16تىلشىلەرىمىز تۇيمەقان يساقان قىزى، داي جياۋمەي حابارلايدى. شاۋەشەك قالاسى شاشا قالاشىعىنداعى شياڭماي بالكۇلشە دۇكەنىنىڭ قوجايىنى، بالكۇلشە جاساۋ شەبەرى لي شيا 30 جاستان ەندى عانا اسقانىمەن، ونىڭ قوس قولىنا سۇيەنىپ شارۋاشىلىق قۇرۋ اڭگىمەسى اۋىزداناۋىزعا تارالدى.بىرنەشە كۇننىڭ الدىندا ءتىلشى شياڭماي بالكۇلشە دۇكەنىنىڭ اتىن ەستىپ ارناۋلى باردى، دۇكەنگە كىرمەي جاتىپ، بالكۇلشەنىڭ اڭقىعان حوشءيىسى مۇرىنعا جەتتى، دۇكەننىڭ ەسىگىن اشىپ كىرىپ بارعاندا، ۇستەل ۇستىنە تىزىلگەن جاڭا عانا پىسىرىلعان ىرىمشىك توقاش بىردەن كوزگە ءتۇستى، قىزارتىپ پىسىرىلعان توقاشتى تۋراعاندا، اراسىنا سالىنعان اق ىرىمشىكتىڭ حوش ءيىسى ەرەكشە اسەر ەتتى.ورتاسى اينەكپەن بولىنگەن ءبىر اۋىزدى بولمە بالكۇلشەنى جاساۋ ورنى. ەكى قىزمەتكەر نان يلەپ، ونى ءتۇرتۇرىمەن جاساپ، گۇلدەپ، پىشىندەپ، بالكۇلشە پىسىرۋمەن قاربالاس بوپ جاتىر. كىلەگەيدى بىلاي جاعامىز، وسىلاي بولعاندا قالىڭدىعى بىركەلكى بولادى، بالكۇلشەنىڭ بەتىنە ورنەك سالعاندا، قولى ورنىقتى بولۋ كەرەك... دەپ لي شيا دۇكەن قىزمەتكەرىنە بالكۇلشە جاساۋدى دەن قويا ۇيرەتۋدە.لي شيانى كىشكەنە كەزىندە باسقالار باعىپ العان، انحۇي ولكەسىندە ەسەيىپەرجەتكەن. ول باعىپ العان اتااناسىنىڭ تۇڭعىشى، باعىپ العان اتااناسىنىڭ تۇرمىسىندا قيىنشىلىق بولعانىمەن، وعان وتە جاقسى قاراپ، ورتالاۋ مەكتەپ تاۋىسقاننان كەيىن تەحنيك جۇمىسشىلار مەكتەبىنەن بالكۇلشە جاساۋ ونەرىن ۇيرەتەدى. 2008جىلى لي شيا شاشا قالاشىعىنا ىرگە تەۋىپ، باس قۇرايدى.لي شيا باعىپ العان اتااناسىنىڭ ءۇمىتىن اقتاپ، ولارعا كومەكتەسۋدى ويلاعانىمەن، جولداسى ەكەۋىندە دە قىزمەت جوق، ونىڭ ۇستىنە، ەگىستىك جەرى دە از بولعاندىقتان، وزدەرىنىڭ دە تۇرمىسىندا قيىنشىلىعى بار ولار اتااناسىنىڭ ءۇمىتىن اقتاۋعا قارىمى جەتپەي، ارمانى جۇزەگە اسپاعاندىعىن ايتتى.2012جىلدىڭ سوڭىندا لي شيا قالاشىقتاعى توقاش دۇكەنىن وتكەرمەلەيتىنىن ەستىپ، دۇكەندى وتكەرمەلەپ الۋ بەكىمىنە كەلەدى. ول كەزدە بالاسىنىڭ تۋعانىنا ارەڭ التى اق اي بولعان ەدى، لي شيا بۇل ورايدى قولدان بەرگىسى كەلمەي، بەلىن بەكەم بۋىپ، دۇكەندى وتكەرمەلەپ الادى.العاش دۇكەن اشقان كەزىن ەسكە العاندا لي شيا قامىعىپ: العاش دۇكەن اشقانىمدا، جالعىز ءوزىم ىستەدىم، ساۋدام جاقسى بولماي زيان تارتقاندىقتان، جولداسىم دا قولداپ كەتپەدى دەدى. ءبىراق ول بۇعان بولا مۇقالماي، تاباندىلىقپەن جالعاستىرادى. ۋاقىت وتە كەلە ونىڭ العان بەتىنەن قايتپايتىن جىگەرى جولداسىن اسەرلەندىرىپ، ول دا دۇكەنگە كومەكتەسەتىن بولادى، بۇل لي شيانى قاتتى جىگەرلەندىرەدى.ونەرلىنىڭ ءورىسى كەڭ دەگەندەي، لي شيا بالكۇلشەنى بارعان سايىن جاقسى جاساپ، ءتۇرى مولايىپ، ءدامدى بولا تۇسەدى، بالكۇلشەنىڭ داڭقىن ەستىپ دۇكەنگە كەلىپ نەمەسە ءۇنحاتتا ساتىپ الاتىنداردىڭ دا قاتارى مولايادى. لي شيانىڭ كىرىسى ارتىپ جولداسى ەكەۋى جەتىسە الماي، ادام جالداپ ىستەتۋگە تۋرا كەلەدى.لي شيا: قيىنقىستاۋ كۇندەردە كوپتەگەن قىستاق تۇرعىنىنىڭ كومەگىنىڭ ارقاسىندا تابان تىرەپ تۇرا الدىم، سوندىقتان دۇكەنگە قىزمەتكەر العاندا، نەگىزىنەن وتباسىندا قيىنشىلىعى بار قىستاق تۇرعىندارىن قابىلدايمىن دەدى.قازىر دۇكەنگە ەكى قازاق، ەكى حانزۋ، جالپى 4 قىزمەتكەر ىستەتىپ وتىر ەكەن.دۇكەن قىزمەتكەرى بالعىن تەڭىلىك قىزىنىڭ جولداسى بىرنەشە جىلدىڭ الدىندا توسىن جاعدايدان قازا بولعاننان كەيىن ول ءوزى جالعىز ەكى بالاسىن باعىپ تۇرمىستا قاتتى قينالىپ جۇرەدى.ءۇش جىلدىڭ الدىندا لي شيا بۇل جاعدايدان حاباردار بولعاننان كەيىن ونى دۇكەنگە قابىلداپ، بالكۇلشە جاساۋ تەحنيكاسىن ۇيرەتىپ، مۇمكىندىگىنشە وعان جوعارى ەڭبەكاقى بەرىپ وتىرادى.بالعىن: دۇكەنگە العاش كەلگەنىمدە ەشتەمە ۇقپايتىن ەدىم، لي شيا ماعان ءبىرىنشى جىلى توقاش پىسىرۋدى، ەكىنشى جىلى بالكۇلشە جاساۋدى ۇيرەتتى، قازىر نەگىزىنەن ۇيرەنىپ بولدىم، وعان كوپ راقىمەت ايتامىن دەدى.دۇكەن قىزمەتكەرى زو چۇن: ۇيىمدە سالدانعان قارياعا قارايلاسامىن، بالام وقۋدا، بارلىق اۋىرتپالىق ءوز موينىمدا. دۇكەنگە قىزمەت ىستەگەننەن بەرى قوجايىن ەرەكشە كوڭىل ءبولىپ كەلەدى دەدى.دۇكەن قىزمەتكەرى باعراننىڭ جولداسىنىڭ قولى جارالانىپ، ەڭبەك ىستەي المايتىندىقتان، ول جالعىز ءوزى سىرتقا شىعىپ كوتەرمە جۇمىس ىستەپ، وتباسىن اسىراپ كەلەدى، ول دا وسى دۇكەنگە كەلگەننەن بەرى لي شياعا وزىندە بار ونەرىن ۇيرەتۋدە.لي شيا: ول دا توقاش پىسىرا الادى، ىسكە شەبەر، جاساعان توقاشتارى ءدامدى. ءبىز ونىمدەرىمىزدى بىرگە ساتساق، ءوتىمى جاقسى بولىپ، ونىڭ وتباسى كىرىسى دە ارتا تۇسەتىنى مۇندا تۇر دەدى.قىزمەتتەن تىس، لي شيا مەن دۇكەن قىزمەتكەرلەرى بىرگە كوڭىل كوتەرىپ، دۋيىنعا ءتۇسىپ، مەرەكەمەيرامداردا ءوزارا امانداسا بارىپ، تۋعان اپەكەلىسىڭلىلەردەي تاتۋءتاتتى ءوتىپ كەلەدى ەكەن.
|
بىۋاسىتە نۇر بەلگە ئاچياپبىۋاسىتە نۇر بەلگە توغرىلاش ئاكتىپلانغاندىن كېيىن بەتتىكى خالىغان بوش رايوندا چاشقىنەكنى تاق چېكىپ تېكىست، سۈرەت، جەدۋەل، كاندۇك ۋە باشقا ئوبيېكتلارنى جايلاشتۇرۇشقا يول قويۇلىدۇ.ئەگەر بىۋاسىتە توغرىلانغان نۇر بەلگە تۇرغان ئورۇن بەت يۈزى ياكى جەدۋەل كاتەكچىسىنىڭ ئوڭ، سول قىرى بىلەن بولغان ئارىلىقى ئاساسەن تەڭ بولسا ئۇنداقتا قىستۇرۇلغان تېكست ئوتتۇرىغا توغرىلىنىدۇ. ئوخشاشلا، بىۋاسىتە توغرىلانغان نۇر بەلگىسى ئوڭ تەرەپتە بولسا تېكست ئوڭغا توغرىلىنىدۇ.ئاپتۇماتىك تۈزەت قورالى بىۋاسىتە نۇر بەلگىدە قىستۇرغان بوش ئابزاس، جەدۋەل بەلگىسى ۋە بوشلۇقنى ئاپتوماتىك ئۆچۈرىدۇ. ئەگەر بىۋاسىتە نۇر بەلگىدە نۇر بەلگە توغرىلاش ئىشلىتىلسە ئۇنداقتا ئاپتوماتىك تۈزەت قورالى چەكلىنىشى لازىم.بىۋاسىتە نۇر بەلگە توغرىلاش جەدۋەل بەلگىسى تەڭشەش ئارقىلىق نۇر بەلگىسىنىڭ ئورنىنى بەلگىلەيدۇ. ئەگەر كېيىن جەدۋەل بەلگىسى ئۆزگەرتىلسە، بەتتىكى تېكسنىڭ ئورنىمۇ ئۆزگىرىدۇ.
|
100 ئىزدىنىش تورىئىزدىنىش مۇنبىرى جەزىرە سالونى 100 يوللانغان ۋاقتى 20061018 23:47:17 100 مەشھۇر ئە : 10 . ئا . ، ئۇ ئۇ ئېلىشىغا . . ، . ئا ، ئا ، : 1 ئۇ 2 ئە 3 ئا 4 ئو 5 ئا 6 7 ئۇ 8 ئا 9 ئو . ئە ، ئا ، ئو ، ، ، ئۈ ئا . ئە 1 . : 2 . : 3 . : ئە 4 . ئا : ئۇ ئە 5 . : 6 . : ئا 7 . : 8 . : ئا 9 . ئو : 10 . ئا : ئا ئە 11 . : 12 . ئۈ : 13 . : ئە 14 . ئا : ئا 15 . : 16 . : ئا 17 . : 18 . : 19 . ئو : 20 . : ئە 21 . : ئا 22 . : 23 . : ئا 24 . : ئە 25 . : 26 . ئا : . ئە 27 . : ئا 28 . : ئا 29 . ئا ئۇ : ئا 30 . : 31 . ئو ، ئۆ ئو : ئە 32 . ئۇ : . 33 . : 34 . ئۇ : ئو 35 . : ئە 36 . : 37 . : ئە 38 . ئو : . ئە 39 . : . 40 . : 41 . : 42 . : 43 . ئۆ ئا : ئا 44 . : 45 . : ئە 46 . : 47 . : 48 . : 49 . : 50 . : 51 . : ئا 52 . : ئا 53 . : . ئا 54 . : ئە 55 . : ئۇ 56 . : 57 . : 58 . : . 59 . : ئۇ ئە 60 . : 61 . : 62 . ئا : 63 . : ئا 64 . ، : 65 . ئا : ئو 66 . : ئە 67 . ئو : ئو 68 . ئۈ : ئا 69 . . : . 70 . : 71 . : 72 . : ئە 73 . : ئا 74 . : 75 . ئو : 76 . ئا : 77 . : ئا 78 . : . ئە 79 . ئا ئا ئو : . 80 . ئۇ : . 81 . : ئا 82 . : 83 . ، : ئا 84 . : ئە 85 . ئا : 86 . ئە : ئا 87 . : 88 . : 89 . : ئا 90 . ئە : ئا 91 . : ئە 92 . : . 93 . ئۇ : 94 . ئە : ئا 95 . : ئارۇس ئا 96 . : ئا 97 . : ئا 98 . ئە : 99 . : ئا 100 . : . ئا ?: ::: يوللانغان ۋاقتى 20061019 00:57:04 يوللانغان ۋاقتى 20061019 06:53:47 ، ... ؛ .... .... يوللانغان ۋاقتى 20061019 07:04:20 ... .... .... .... يوللانغان ۋاقتى 20061019 08:55:01 ، 16 . يوللانغان ۋاقتى 20061019 09:05:26 ، يوللانغان ۋاقتى 20061019 10:10:39 ؟؟ يوللانغان ۋاقتى 20061019 10:24:46 .. 1. .1974 يوللانغان ۋاقتى 20061019 10:47:36 يوللانغان ۋاقتى 20061019 11:28:27 ، ، ، يوللانغان ۋاقتى 20061019 12:27:52 ، ............ يوللانغان ۋاقتى 20061019 12:33:01 ، ، ؟ 3 ؟ ، . ، ، . يوللانغان ۋاقتى 20061019 12:35:59 ؟؟؟؟؟؟؟؟؟؟؟؟؟؟ يوللانغان ۋاقتى 20061019 13:08:09 ...................................... يوللانغان ۋاقتى 20061019 14:14:30 يوللانغان ۋاقتى 20061019 14:14:34 يوللانغان ۋاقتى 20061019 16:52:13 100 . يوللانغان ۋاقتى 20061019 20:59:45 1 ؟! يوللانغان ۋاقتى 20061020 12:00:09 ؟ ؟ يوللانغان ۋاقتى 20061020 13:31:39 : 100
|
ئەردىشىر ئالتىنچى ئەۋلاد قۇمۇل ۋاڭى 1780يىلىدىن 1813يىلغىچە تەختتە ئولتۇرغان . چيەنلوڭنىڭ 45يىلى 1780يىلى 11ئايدا ئىسھاقنىڭ چوڭ ئوغلى ئەردىشىر ئىنانچىخان دەرىجىلىك دوروبېلىلىق مەرتىۋىسىگە ۋارىسلىق قىلىدۇ.چيەنلوڭنىڭ 46يىلى 1781يىلى 1ئايدا ، چىڭ ھۆكۈمىتى قۇمۇل، تۇرپان قاتارلىق جايلارنىڭ ھەممىدىن بۇرۇن ئەل بولغانلىقى ۋە ھەربىي جەھەتتە خىزمەت كۆرسەتكەنلىكىنى ئېتىبارغا ئېلىپ، ئۇ يەرلەردە ۋاڭلىق ئەۋلادتىنئەۋلادقا مىراس قېلىش نى رەسمىي تەستىقلايدۇ.بۇ چاغدا چىڭ ھۆكۈمىتى شىنجاڭنى بىرلىككە كەلتۈرۈپ بولغان، ۋەزىيەت مۇقىملاشقانىدى. جايلاردىكى ۋاڭگۇڭلار نۆۋەت بىلەن بېيجىڭغا بېرىپ، خاننى زىيارەت قىلىپ تۇراتتى. ئەردىشىر چيەنلوڭنىڭ 55يىلى 1790يىلى. چيەنلوڭنىڭ 60يىلى1795يىلى،جياچىڭنىڭ 7يىلى1802يىلى ، جياچىڭنىڭ 14يىلى 1809يىلى بولۇپ تۆت قېتىم بېيجىڭغا بېرىپ، خاننى زىيارەت قىلىدۇ. ئەردىشىرنىڭ ئاتابوۋىلىرىدىن تارتىپ دۆلەتكە تۆھپە قوشقانلىقتىن، رېنزۇڭ خان ئۇنىڭ بىلەن كۆپ قېتىم زىياپەتلەردە بىللە بولۇپ كۆڭۈل ئاچىدۇ. بۇ، زىيارەتكە بارغان باشقا ۋاڭگۇڭ ئاقسۆڭەكلەر ئاسانلىقچە ئېرىشەلمەيدىغان ئالاھىدە شانشەرەپ ئىدى.جياچىڭنىڭ 18يىلى 1813يىلى 2ئايدا ئەردىشىر قازا تاپىدۇ. چىڭ ھۆكۈمىتى ئۇنى دەپنە قىلىشقا 300سەر تەڭگە بېرىدۇ.:...?ئەردىشىر38644 دىن ئېرىشكەنبۇ بەتنى 2 ئىيۇن 2009 ئاخىرقى قېتىم 12:58 دا ئۆزگەرتكەن.
|
ئۇيغۇر ياللانما ساقچى. ۋاقتى ۋە ئورنى ئېنىق ئەمەس ئىجتىمائىي ئۇچۇر ۋاسىتىلىرىدە 2ئاينىڭ 26كۈنىدىن 3ئاينىڭ 1كۈنىگىچە لياۋنىڭ، خېنەن ۋە جياڭسۇ قاتارلىق خىتايدىكى تۆت ئۆلكىدىن يەنە 4 مىڭ خىتاي ساقچىسىنى ئۇيغۇر دىيارىنىڭ قەشقەر، خوتەن، ئاقسۇ ۋە ئاتۇش قاتارلىق شەھەرلىرىگە يۆتكەپ كەلگەن. ئاتۇش شەھەرلىك ھۆكۈمەت توربېتىدە 2ئاينىڭ 27كۈنىدىن 3ئاينىڭ 7كۈنىگىچە ئاتۇشتا 200 نەپەر ساقچى قوبۇل قىلىدىغانلىقى، ئايلىق مائاشى 5000 سوم بولىدىغانلىقى ۋە كۆپ مىقداردا تولۇقلىما بېرىلىدىغانلىقى توغرىسىدا ئۇقتۇرۇش چىقىرىلغان ئىدى.23مارت كۈنى ئۇندىداردا تارقالغان ئۇچۇردا كۆرسىتىلىشىچە، خىتاينىڭ جېجياڭ ئۆلكىسى يىۋۇ شەھىرىدىكى ج خ ئىدارىسى ئۇيغۇرلاردىن ياردەمچى ساقچى قوبۇل قىلىش ئېلانى تارقاتقان. بىز بۇ ئۇچۇرغا ئاساسەن ئېلاندىكى نومۇرغا تېلېفون قىلىپ ئەھۋال ئىگىلەشكە تىرىشتۇق. مەزكۇر ئېلاننى تارقاتقان ھەمدە ئۇيغۇرلاردىن ياردەمچى ساقچى قوبۇل قىلىشقا مەسئۇل بولغان ساقچى مۇتەللىپ سۆھبىتىمىز داۋامىدا ياردەمچى ساقچى قوبۇل قىلىش تەرتىپلىرى، شەرتلىرى شۇنداقلا مەقسىتى ھەققىدە توختالدى.ئىستانبۇلدىكى ئىستىقلال تېلېۋىزىيەسىدە خىزمەت قىلىۋاتقان ژۇرنالىست ئابدۇرېھىم پاراچ زىيارىتىمىزنى قوبۇل قىلىپ، خىتاي دائىرىلىرىنىڭ ساقچى قوبۇل قىلىش ئۇقتۇرۇشىنىڭ كۆپلەپ تارقىلىشى، ئۇيغۇرلارنىڭ ياللانما ساقچىلىققا ئىلتىماس قىلمىغانلىقىنى، ياللانما ساقچى ۋە ساقچىلارنىڭ تۇرمۇشىنىڭ خاتىرجەمسىزلىكى تۈپەيلى، گەرچە بۇ خىزمەتنىڭ تەمىناتى يۇقىرى بولسىمۇ، ئەمما، ئۇيغۇرلارنىڭ بۇ خىزمەتتىن باش تارتىۋاتقانلىقىنى ئۆزى ئىگىلىگەن ئەھۋاللارغا بىرلەشتۈرۈپ بايان قىلدى.خىتاي دائىرىلىرىنىڭ خىتاي ئۆلكىلىرىگىمۇ ئۇيغۇرلاردىن ياللانما ساقچى قوبۇل قىلىشتا، ئۇ يەردىكى ئۇيغۇر تىجارەتچىلەرنى تەقىب قىلىشتىن باشقا يەنە، خىتاي ئۆلكىلىرىدە ئوقۇۋاتقان ئۇيغۇر ئوقۇغۇچىلارنى كۆزىتىش، نازارەت ئاستىغا ئېلىشنى مەقسەت قىلىۋاتقانلىقىنى بىلدۈردى.يۇقىرىدىكى ئۇلىنىشتىن بۇ ھەقتىكى پروگراممىمىزنىڭ تەپسىلاتىنى ئاڭلايسىلەر.
|
ماعاۋيننىڭ ولگەن تازىسى نەمەسە تىماعى توزعان قازاق ءالى جالاڭباس ءجۇر مە؟وزگەلەر سوۆەت وداعى ءۇشىن، كومپارتيا ءۇشىن دەپ الا شاپقىن بولىپ جۇرگەن تۇستا، زامان جۇگىن كوتەرەر ماڭگىلىك شىعارما جازۋ دا تەگىننەن تەگىن ەمەس. 25 جەلتوقسان, 2016 ساعات 09:30قازاق ادەبيەتىنىڭ قايناسا بىتكەن سان قىرلى تىلسىمىنىڭ تۋ ورتاسىندا ءوز مانەرىمەن دە، ءوز الەمىمەن دە تەرەڭدەي تامىر تارتقان تارلان بوزداردىڭ ءبىرى دە، بىرەگەيى دە جازۋشى مۇحتار ماعاۋين دەسەك قاتەلەسپەس ەدىك.ءار زاماندى، ءار بەينەنى وزىنشە ورنەكتەگەن جازۋشى شىعرامالارىنان ۇلتىمىزدى تانىپ، اقيقاتتى تاۋىپ جۇرگەنىمىز جاڭساق ەمەس. سونداي سۇبەلى ويلى شىعارمالارىنىڭ ءبىرى اۆتوردىڭ 1969 جىلى جازعان تازىنىڭ ءولىمى پوۆەسى. بۇل تۋرالى بەلگىلى ادەبيەت سىنشىسى، پروفەسسور س. قيراباەۆ جانر جۇگىن كوپ اتقارعان شىعارمالاردىڭ قاتارىنا جاتقىزا كەلىپ ولاردىڭ كوبى ادەبيەتكە اۋىل ءومىرىن جىرلاي كەلدى. ال اۋىل دەگەن، قانشا دەگەنمەن ءبىزدىڭ ۇلتتىق ۇيامىز عوي، سوندىقتان اۋىل ءومىرىن، ونىڭ ادامدارىن جازۋ ارقىلى جاس تالانتتار ءوزىنىڭ وسكەن ورتاسىن، ادەپعۇرپىن سالتساناسىن تۇتاستاي العاندا ۇلتتىق تۇلعاسىن اشۋدى ماقسات ەتتى، ۇلتتىق ۇعىمتۇسىنىكتى ۇلتتىق پسيحولوگيانى تەرەڭ ءتۇسىندىردى دەپ جازۋشىنىڭ ۇيرەنشىكتى داعدىدان، ستانتاردتان بويىن اۋلاق سالىپ، ساياساتكەر ەمەس سۋرەتشى ەسەبىندە ءوسىپ قالىپتاسقاندىعىن مەڭزەگەن. اعابۋىننىڭ نازارىن اۋدارعان جازۋشىنىڭ ەڭ باستى ەرەكشەلىگى، بۇگىنگى ءبىز سەكىلدى ۇرپاقتىڭ دا كوزىنەن تاسا قالمادى. ۇلتتىق رۋحتى ءسوز ەتكەن تازىنىڭ ءولىمى تاۋەلسىزدىككە جەتكەن زاماندا دا رۋحى السىرەپ تۇرعان قازاقتىڭ ورتاسىنا ءالى دە كەرەك. ماڭگىلىك شىعارمانى قايتا جاڭعىرتۋ ارتىق بولماس.جازۋشىنىڭ بۇل شىعارماسىنداعى نەگىزگى وقيعا جەلىسى تازىنىڭ كۇشىك كۇنىنەن باستاپ، ءومىردىڭ ءار قىرى تازىنىڭ كوزىمەن كورىپ، تۇيسىنگەنى بويىنشا ءوربىپ، ەڭ اقىرعى ءولىمى ارقىلى تاقىرىپ اشىلادى. جازۋشىنىڭ شىندىق بولمىستان تاڭداپ، تالعاپ الىپ، ءوزىنىڭ كوركەم شىعارماسىنا ەنگىزىپ، ارقاۋ ەتكەن ءومىر قۇبىلىستارىنىڭ توبىن تاقىرىپ دەر ەدىك دەيدى اكادەميك ز. قابدولوۆ. ەندەشە، مۇنداعى اۆتور ايتپاقشى بولعان تازىنىڭ ءولىمى جاي عانا ءيتتىڭ ءولىمى ەمەس. مۇنداعى تازى ۇلتتىق داستۇردەن الىنعان سيمۆولدىق وبراز. ءيتتى جەتى قازىنانىڭ بىرىنە بالاپ، يت جۇگىرتىپ، قۇس سالعان ۇلتىمىز ءۇشىن ول كونەنىڭ جالعاسى، قاسيەتىمىزدىڭ قاينارى، ءداستۇرىمىزدىڭ قۇندىلىعى سپەتتى. ال، سول تازىنىڭ ءولىمى ءبىزدىڭ رۋحىمىزدىڭ، سالتىمىزدىڭ، حالقىمىزدىڭ قازاسى. وسى ءبىر تاقىرىپ اسەرلى يدەيالار ارقىلى كوركەم شەشىلەدى. شىعارما 14 بولەككە ءبولىنىپ ءاربىر بولىمىندە ءبىر ويدى ءتۇيىپ وتىرادى. شىعارمانىڭ باستالۋى ءبىرىنشى بولىمىندەگى قابىر باسىنا سۇلدەرىن سۇيرەتىپ كەلگەن تازىعا، وسىعان دەيىن وزىنە قۇپيا بولىپ كەلگەن سىردىڭ اشىلۋى. ول وسى سىردان توبە قۇيقاسى شىمىرلاپ، كوز الدىنان قايتا كەلمەس باقىتتى كۇندەرى ءوتىپ جاتادى. وسىلايشا شەگىنىستى بايانداۋمەن باستالىپ، شىعارمانىڭ بايلانىسى كەلەسى ەكىنشى، ءۇشىنشى بولىمدەرىندە ايقىندالا باستايدى. تازىنىڭ كۇشىك كەزى، كورشىنىڭ توبەتى بارداسوقتىڭ تالاپ كەتىپ جۇرەگىنە العاش جارا ءتۇسۋى. بەيتانىس جان يەلەرىنە كۇدىكپەن، كۇمانمەن قارايتىن بولعانى ءارى وسى سيۋجەتتىك بولەكتە كەيىپكەرلەر حاراكتەرىن ديالوكتار شوعىرلانا، جيناقى، ۇعىمدى قولدانىلعان:تازىنىڭ ءولىمى كىتكابى شاتۋشى بويماي كەت دەدى ايسۇلۋ، جىندى شۋى جوق ماگاجىن ماگاجىن بە ءتاڭيى! سول كاپىرىنىڭ جوعى جاقسى، اكەلمەگەنىڭ ءجون بولعان، دەدى ومار اقساقال. اكەلمەيىن دەگەم جوقاۋ، بازدىڭ وزىندە تاۋسىلىپتى.قانشا ارتتا قالعان قازاقى دەگەنىمەن، ءبىزدىڭ اۋدان دا مادەنيەتكە اياق باسىپ كەلەدى. الدىڭعى جىلى ءبىر جاشىك اراق وسى اۋىلدىڭ ءبىر قىسىنا جەتىپ ەدى. فەرما باستىعى مەن ەكەۋىمىزدەن باسقا اقاڭا قۇمار ەشكىم جوقتى. ال وتكەن كۇزدە اق، قىزىلى ارالاس ءۇش جاشىك الدىرىپ ەم جۇعىن بولمادى.وسىلايشا بارعان سايىن دەندەپ كەلە جاتقان اراقتى مادەنيەت دەپ ۇققان ەسەنجول فەرما باستىعىمەن ىشكەنىن ماقتان قىلادى. ەگەر قازاقىلىق ارتتا قالعان بولىپ ەسەپتەلسە، ءبىزدىڭ اياقباسار مادەنيەتىمىز قايدان كەلدى؟ كىم اكەلدى؟ بۇنى قازىرگى كۇندە ايتپاسا دا تۇسىنىكتى بولعانىمەن، كەڭەستىڭ قىلشىلداعان قىلىشىنىڭ استىندا تۇرىپ، وسىلايشا جەتكىزۋدىڭ ءوزى شەبەرلىك ەدى. وسى مادەنيەتتى اۋىل ىشىنە تاراتقان ەسەنجول ۇلت ىشىندەگى جاماندىقتىڭ ۇرىعىن سەبۋشى، ازعىنداۋشى رەتىندە كورىنەدى. تارتىستىڭ شيەلەنىسۋى 48 بولەكتەر ارالىعىنداعى تازى لاشىننىڭ ۇلكەيىپ، كۇشى تولىسۋى، ونىڭ قان توگىسكە تولى داۋرەنىنىڭ باستالۋى.تارتىستىڭ شيەلەنىسۋى ادامدار اراسىنداعى قاقتىعىستان تۋىندايدى. ا، شىركىناي، پەرىشتەدەي تازا بولا قالۋىن! دەدى ەسەنجول. داۋىسى كوتەرىلىپ قالتىراپ كەتتى. سويلەگەن سايىن ەلىرىپ، ايعايعا باستى. ەشكىم سەزبەيدى دەپ ويلايسىڭ عوي! كورەمىز، بىلەمىز. كوز بەن قۇلاق بار بىزدە دە. قىزىل وتاۋعا قانداي كىتاپتاردى جيناپ الىپ وتىرسىڭ؟ ا!؟ قانداي كىتاپتاردى جيناپ الىپ وتىرسىڭ دەيىمىن؟ سوۆەت باسپاسىنان شىققان كىتاپتاردى. ولاردى شىعارعاندا سەنىڭ ناعاشىڭ سەكىلدى وتانىن ساتقان ادامدار. ءبارىڭ سىبايلاسسىڭ. مەن بىلمەيدى دەيمىسىڭ؟جازداي ەسجاننىڭ ستۋدەنت بالاسى سەنەن قانداي كىتاپتار الىپ وقىدى؟ ... ا؟ ارينە، ۇندەمەيسىڭ. ۇندەمەياق قوي، بىراق ءبىز اقنيەت سوۆەت ادامدارى ۇندەمەي وتىرا المايمىز! ناعاشىڭ دا.... التىنشى بولەكتەگى ءدال وسى ارادان باستاپ تارتىستىڭ تاعى ءبىر ۇشى كورىنسە ەسەنجولدىڭ ايقۇلاقتانا قۇتىرىنۋى ارى قاراي دا وربىتىلەدى. ازعىن! دەدى قازى تىستەنىپ. اۋزىڭدى قان جالاتايىن با! اي، كەتشى ارى! ەسەنجول جاعاسىنا جابىسقان قولدى وپوڭاي اجىراتىپ الدى دا، قازىنى بار پارمەنىمەن يتەرىپ جىبەردى. جالپ ەتىپ وتىرا كەتكەن دۇشپانىنا قاراپ: ماسكۇنەم سورلى! دەپ جيرەنە مىرس ەتتى دە بۇرىلىپ جۇرە بەردى.لاشىن ءوز يەسىنىڭ سەلتيگەن جامان ساتۋشىنىڭ دالدۇلىن شىعارارىنا كۇماندانباعان. بىراق كۇش جاۋ جاعىندا بولىپ شىقتى... نەگە؟ كوپ نۇكتەدە ايتىلماي قالعان اۆتوردىڭ اھ ۇرعان اششى ءۇنى جاتىر. اقنيەت سوۆەت ادامى ەسەنجول تازىعا نە ءۇشىن جاۋ؟ ول يەسىن يتەرىپ جىبەرگەنى ءۇشىن بە؟ ارينە، ديالوگتان سولاي كورىنگەنىمەن اۆتوردىڭ ايتپاقشى ويى باسقا. تازىنى تەپكەن ەسەنجول قاسيەتكە اياق كوتەرگەن تەكسىز. ولاردىڭ ارقالاناتىنى سوۆەت وكىمەتى. سوندىقتان دا كۇش جاۋ جاعىندا بولۋعا ءتيىستى. بۇل اراداعى تەك جەكە باستىڭ قاقتىعىسى ەمەس، اۋقىمى ۇلكەن ۇلت تاعدىرىنا ساياتىن ساراپدال پىكىردى قوزعايدى. سيۋجەتتىڭ كەلەسى شارىقتاۋ ساتىسىندا 912 بولەكتەر ارالىعىنداعى وقيعالار ارقاۋ بولادى. وندا قازىنى فورما كيگەن ءۇش ادام الىپ كەتەدى دە، ءبىراز كۇندەردەن سوڭ اۋدان ورتالىعىنا بارعان فەرما باستىعى بەكقاليمەن ىلەسىپ جۇدەۋ ورالادى. وسىدان كوپ وتپەي قازى قايتىس بولادى. ەندىگى جەردە تازى ەشكىمگە كەرەك بولماي اقىرى دالاعا قۋىلادى. بۇل سول كەزەڭدەگى ۇلتىمىزدىڭ جايكۇيىن استارلاپ جەتكىزۋدەگى تاماشا جول ەدى. داستۇرگە يە بولاتىن قازىداي ادامداردىڭ ومىردەن كەتۋى، كاميلا سىندى قاسيەتتىڭ قۇنىن بىلمەس جاندار ءۇشىن تازى تۇككە تۇرعىسىز توبەت ەدى. قازى قايتىس بولعان سوڭ، جانۇياسىن ەسەنجولمەن لاستاعان ايەلدىڭ ارى دا، نامىسى دا ولگەن. تازى يەسىن كەلەر دەپ كوپ كۇتتى. ياعني، ەشكىمگە كەرەكسىز بولىپ قالعان ۇلتتىق بولمىسىمىز ساقتاۋشىسىمەن، ايالاۋشىسىمەن عانا قۇندى. تازى يەسى جەرلەنگەن سۋىقبۇلاققا تارتىپ كەتتى. ول تىرىلەردەن ءۇمىتىن ءۇزىپ، ءوزىنىڭ يەسىنە، كونەنىڭ كوزىنە تابىسقىسى كەلدى. ەشكىم باعالاماعان العىر تازى دا اۋىلدىڭ ماڭ توبەتى دە بىردەي ەدى. اتتەڭ، تازى قاقپانعا ءتۇسىپ اياعىن سىندىرىپ الدى. اۆتور تازىنىڭ قابىر باسىنا جەتۋى ءۇشىن نەلىكتەن وسىنشاما كوپ كەدەرگىلەردى كەلتىرەدى؟ تازى جان دارمەنىن جيىپ جەتەدىاۋ ايتەۋىر. ويتكەنى ول ونىڭ يەسىنە تابىسام با دەگەن ەڭ سوڭعى ءۇمىتى ەدى. تازى ءوزىن امان ساقتاۋ ءۇشىن، رۋحىن امان ساقتاۋ ءۇشىن جانتالاستى.سيۋجەتتىڭ شەشىلۋى 1314 بولىكتەردەگى وقيعالار ارقىلى اشىلدى. قاراماقارسى تايتالاستاردىڭ، كۇردەلى كۇرەستەردىڭ تۇرلىشە تاعدىر تارتىسىنان ناقتى ناتيجە شىعارىلادى. بۇنداعى ناتيجە تىم كۇردەلى ماسەلەگە سۇراق قويادى. ويعا باتىرادى. تازى ءومىرىنىڭ سوڭىنا دەيىن كۇرەسىپ، قانشىق قاسقىردى شاپتان ىرەپ قالادى. بولتىرىكتەر تازىنى تالاپ جەدى دە، ىشەگى شۇباتىلىپ جاتقان ەنەلەرىن باس سالادى. ونىڭ ورنىندا قۇيرىعى مەن ءتورت تابانىنان باسقا ەشنارسە قالمادى. ءار جىلى جازدا ەل جايلاۋعا شىققاندا ومار اقساقال مەن ءادىل قازىنىڭ باسىنا كەلىپ قۇران وقىپ تۇراتىن. تازى كەتكەن سوڭ اۋىل ەركەكتەرىنىڭ باسىنداعى تىماقتارىنىڭ توزىپ، ورنىن ەلتىرى مەن ارزان مالاقايلار باستى. وسى وقيعالار قامتىلعان بولەك شىعارمانىڭ ەڭ شۇرايلى جەرى. شىعارما دا قاقتىعىستار نەعۇرلىم كۇشتى بولسا، سيۋجەتتىك شەشىم دە سوعۇرلىم مىقتى بولادى. شەشىم وسال جەردە تارتىس وسال، شەشىم سىلبىر جەردە ادام مىنەزى دە بۇلدىر دەيدى ۇستازىمىز ز. عابدولوۆ. ەندەشە بۇل شىعارمانىڭ قۇندىلىعى شەشىمىندەگى شەبەرلىگىندە. ءبىزدىڭ تازىمىزدى جەگىسى كەلگەن قانشىق قاسقىرعا دا اۆتور ءوز ۇكىمىن شىعارىپ قويعان. ورنىن دا ءبىر تۇتام قۇيرىعى مەن ءتورت تابانىنان باسقا ەشنارسە قالمادى. جاۋىزدىقتىڭ قاستىرەتى جاۋىزدىقتان عانا تۋىندايتىنىن جازۋشى قانشىق قاسقىردىڭ ءولىمى ارقىلى تاماشا كورسەتەدى. ءوزى جاۋىزدىقپەن اۋىزداندىرعان بولتىرىكتەرى وزىنە شاپتى. وسى ءبىر عانا وقيعاعا كۇللى تابيعاتتىڭ زاڭى، ءومىردىڭ ءپالساپاسى، تىرشىلىكتىڭ ءجايكۇيى سيىپ تۇر. ال تازىدان ءىز دە قالمادى. ءبىراز جىلدان سوڭ اۋىل ەركەكتەرىنىڭ باسىنداعى تىماقتارى توزىپ، ورنىن ەلتىرى مەن ارزان مالاقايلار باستى. بۇل ءبىزدى جايلاپ كەلە جاتقان جەڭىلجەلپى، جىلتىراق مادەنيەتتىڭ كورنىسى. تازىمەن بىرگە باستاعى تىماق كەتىپ، ەندى ارزان الدامشى مادەنيەت باسىمىزعا ورنادى. سولاي بولا تۇرسا دا اۆتور ءبىر ءۇمىتتىڭ ساۋلەسىن تاستاي كەتەدى. ول ومار اقساقال مەن قازىنىڭ بالاسى ءادىلدىڭ قابىر باسىنا كەلىپ قۇران وقىپ تۇرۋى. اقساقال كونەنى بىزگە جالعاعان ەسكىنىڭ كوزى بولسا، ءادىل قازىنىڭ ۇرپاعى، ياعني بولاشاقتىڭ ءۇمىتى. ءبىزدىڭ رۋحىمىزدىڭ، ءداستۇرىمىزدىڭ، ىزدەۋشىسى، سۇراۋشىسى بار. وسى عانا كوڭىلگە مەدەۋ. ادامزات ۇرپاقپەن عانا جالعاسىپ، ۇرپاقپەن عانا ساقتالعان. كونەنى كوزىمەن كورگەن ۇرپاقتان عانا ءۇمىت كۇتەمىز. مىنە بۇل اۆتور شىعارعان كوركەمدىك شەشىم. وسى ارقىلى شىعارمانىڭ ىشىنە ەنىپ، ءوز بولمىسىمىزعا بويلايمىز. بولاشاققا بوزامىق ساۋلە تارتىلعان بۋالدىر جىلداردىڭ مۇنارىنا ءسىڭىپ جوعالعان تازىلار ءۇشىن اشىناسىڭ، تازىلار ءۇشىن قايعىراسىڭ. بۇگىنگى ۇرپاق ءىزتوزسىز كەتكەن تازىلارىن تۇگەندەدى مە؟ الدە باستارىنداعى ارزان مالاقايلارىن مالدانىپ، اسىل تەكتى تازىلارمەن ءبىر جولاتا قوشتاسۋعا بەت الىپ باراما؟ وزگەلەردەن دارالاپ تۇرار ۇلتتىق بولمىسىمىز ۇرپاقتاردىڭ رۋحىمەن عانا ساقتالادى. وسى ءبىر اعا بۋىندى تولعاندىرعان وزەكتى ماسەلە ءبىزدى دە ويلاندىرادى. جازۋشى م. ماعاۋين وسىدان قىرىق جىل بۇرىن سۇراق قويىپ، وقىرمانىن ويلاندىرعان ماسەلە بۇگىن دە شەشىم تاپتى ما؟ وزگەلەر سوۆەت وداعى ءۇشىن، كومپارتيا ءۇشىن دەپ الا شاپقىن بولىپ جۇرگەن تۇستا، زامان جۇگىن كوتەرەر ماڭگىلىك شىعارما جازۋ دا تەگىننەن تەگىن ەمەس. جازۋشىنىڭ شەبەرلىگى دە، ايرىقشا سۋرەتكەرلىگى دە وسىندا بولسا كەرەك. 4 جىل بۇرىن 4 جىل بۇرىن
|
ت : اقشتا جەكسەنبى كۇنى ميگرانتتاردى تۇتقىنداۋ باستالادى قازاقستان جانە الەمدەگى سوڭعى جاڭالىقتار . ەلارنا دۇنيەدەگى ەڭ ۇلكەن قازاق ءتىلدى امبەباب ينفورماتسيا ارناسى اقش پرەزيدەنتى دونالد ترامپ امەريكاداعى زاڭسىز ميگرانتتاردىڭ سانىن انىقتاۋعا رۇقسات بەرەتىن ارنايى جارلىققا قول قويدى، دەپ حابارلايدى حابار 24.سەبەبى 2020 جىلعى حالىق ساناعى كەزىندە تۇرعىنداردىڭ ازاماتتىعى جايلى اقپار جاريالانبايدى. قۇراما شتاتتاردىڭ جوعارعى سوتى ساۋالناماداعى بۇل باعاندى الىپ تاستاعان. سول سەبەپتى اق ءۇي باسشىسى قويار دا قويماي كىمنىڭ امەريكانىڭ زاڭدى ازاماتى، ال كىمنىڭ ميگرانت ەكەنىن انىقتاماي قويمايتىنىن اڭعارتتى. ترامپتىڭ جارلىعى حالىق اراسىندا بىردەن داۋ تۋدىردى.سونىمەن، اقشتا 2020 جىلى حالىق ساناعى جۇرگىزىلەدى. وسىدان ەكى اپتا بۇرىن دونالد ترامپ ساۋالناماعا ازاماتتىق جايلى باعانانى قوسقىزۋعا تالپىنعان. الايدا جوعارعى سوتتىڭ شەشىمىنە ىقپالىن تيگىزە الماعان سوڭ، بۇل ماسەلەنى وزگە جولمەن انىقتاۋعا بەل بۋدى. بۇل جوسپاردى نەعۇرلىم تەز ىسكە اسىرۋ ءۇشىن مەن بۇگىن ءتيىستى جارلىققا قول قويدىم. اقشتاعى ءار مينيسترلىك پەن ۆەدومستۆوعا ەلىمىزدەگى ازاماتتىعى بارلار مەن ازاماتتىعى جوقتار تۋرالى مالىمەتتى ساۋدا مينيسترلىگىنە جىبەرۋدى تاپسىرامىن. مەملەكەتتىك ورگاندار زاڭدى تۇردە قول جەتكىزە الاتىن مالىمەتتى جىبەرۋى ءتيىس. سونداياق اقشتىڭ ىشكى قاۋىپسىزدىك مينيسترلىگى مەن الەۋمەتتىك قامتۋ مينيسترلىگىندەگى مالىمەتتەر قورىن قولدانا وتىرىپ، زاڭسىز ءومىر ءسۇرىپ جاتقان تۇرعىنداردىڭ ناقتى سانىن انىقتايمىز. ازاماتتىعى جوقتار قۇتىلا المايدى.جەكسەنبى، شىلدەنىڭ ء13ى كۇنى جالپىۇلتتىق رەيد باستالادى. شارا كەزىندە كەم دەگەندە ەكى مىڭ ميگرانت وتباسى تۇتقىندالىپ، ەلدەن شىعارىلۋى مۇمكىن. ترامپتىڭ الگىندەي مالىمدەمەسىنەن كەيىن ت باسپاسى وسىنداي اقپارات جاريالادى. جالپى، پوليتسيانىڭ ارنايى جاساعى ايىنا 12 مىڭ ادامدى ەلدەن دەپورتاتسيالايدى. سوندىقتان رەيد كەزىندە ولاردىڭ اياۋشىلىق تانىتۋى ەكىتالاي. سول سەبەپتى ميگرانتتار قۇقىعىن قورعاۋ قوعامىنىڭ وكىلى بارىنشا ساقتانۋعا شاقىردى.تەسسي بوردەن، ميگرانتتار قۇقىعىن قورعاۋ قوعامىنىڭ وكىلى: ەشكىمگە ەسىك اشپاۋ كەرەك. تەك اگەنت سۋديانىڭ قولى قويىلعان قۇجاتىن كورسەتىپ، مەكەنجاي بويىنشا تۇرىپ جاتقانداردىڭ ءاتىجونىن دۇرىس اتاپ شاقىرعاندا عانا ەسىك اشۋعا بولادى. ەگەر بوگدە بىرەۋلەردىڭ اتىن اتاسا، ەسىك اشپاڭىزدار.ۆيسكونسين شتاتىندا وتكەن فورۋم كەزىندە پرەزيدەنتتىككە ۇمىتكەر دەموكراتتار اق ءۇي اكىمشىلىگىنىڭ بۇل جاڭالىعىنا بىردەن ءۇن قاتتى. ونسىز دا اقش پرەزيدەنتىنىڭ ميگراتسياعا قاتىستى ساياساتىن قولدامايتىن ولار بۇل جايلى ۇستانىمىن سايلاۋالدى ناۋقانىندا ءبىلدىرىپ قالدى.ەليزابەت ۋوررەن، اقش پرەزيدەنتتىگىنە ۇمىتكەر: بۇل اقش ازاماتتىعى بارجوعىن انىقتاۋعا باعىتتالعان شارا ەمەس. بۇل حالىق اراسىندا وشپەندىلىكتى تۇتاتۋدىڭ امالى. ءسويتىپ قوعامدى دۇرلىكتىرگىسى كەلەدى. ياعني دونالد ترامپتىڭ حالىققا جولداعان ۇندەۋى مىناداي ەگەر دە ومىردە جولىڭ بولماسا، كىنانى وزگەدەن كور. بۇعان ءتۇرى بولەك، ءدىنى بولەك، باسقا ەلدە تۋعانداردى كىنالا. بۇل دۇرىس ەمەس. ول ەڭبەكشى حالىق پەن ەڭبەكقورلاردى بىربىرىنە قارسى قوياتىن امەريكانى جاساعىسى كەلەدى. شىندىعىنا كەلگەندە، بىرلىگى جاراسقان امەريكانىڭ بولاشاعى جارقىن بولادى.سەناتور ەليزابەت ۋوررەننەن كەيىن ىلەشالا ءسوز العان بەرني ساندەرس ميگرانتتاردىڭ ماسەلەسىن شەشۋدە ءوز جولىن ۇسىندى. ونىڭ پرەزيدەنتتىككە ۇمىتكەرلەردىڭ ءبىرى ەكەنىن ەستەن شىعارماعان ابزال.بەرني ساندەرس، اقش پرەزيدەنتتىگىنە ۇمىتكەر: حالىق اراسىنداعى وشپەندىلىكتى جويۋ كەرەك. ءبىز قوعامدى جايلاعان كسەنوفوبيانى قۇرتامىز. 1 ميلليون 800 مىڭ جاسقا بىردەن زاڭدى ازاماتتىق بەرۋ ءۇشىن ارنايى باعدارلاما قابىلدايمىز. وڭتايلى يمميگراتسيا رەفورماسىن ىلگەرىلەتەمىز. وسىلايشا قۇجاتىن تاپسىرعان 11 ميلليون حالىقتىڭ ازاماتتىققا قول جەتكىزۋىن جىلدامداتامىز.دونالد ترامپتىڭ جارلىعى ەكونوميكالىق قيىندىق تۋعىزۋى مۇمكىن. ونىڭ شەشىمىن سىنعا العان ت باسپاسىنىڭ كولۋمنيستەرى كەيت براۋن، دجەي ينسلي مەن گەۆين نيۋسوم بۇعان ناقتى دايەك كەلتىردى. ولاردىڭ پىكىرىنشە، جەكەلەگەن الەۋمەتتىك توپتارعا جاسالاتىن كومەك قىسقارادى: بۇدان ەكونوميكامىز دا زارداپ شەگۋى مۇمكىن. كاسىپكەرلەر حالىق ساناعىنىڭ مالىمەتىنە سۇيەنىپ، جىلىنا 4 تريلليون دوللار كولەمىندەگى ينۆەستيتسيا قۇيادى. بۇل اقپارات قاي جەردە نە تۇرعىزۋ قاجەتتىگىن جانە كىمگە قانداي تاۋار ساتۋدى انىقتاۋعا كومەكتەسەدى. كوممۋنالدىق كومپانيالار دا ءوز جۇمىسىندا وسى دەرەكتى قولدانادى. ياعني قاي جەردە ينفراقۇرىلىمدى دامىتىپ، جاڭا تەحنولوگيالاردى ەنگىزۋدى جوسپارلاي الادى.بۇل كۇرمەۋى قيىن ماسەلەلەردىڭ ءبىرى. ويتكەنى اقشتا امەريكالىق ازاماتتىعى جوق وتباسىلاردىڭ بىرنەشە بۋىنى ءومىر ءسۇرىپ جاتىر. ارينە، ولار الدەقاشان ەلدىڭ ەكونوميكالىق ومىرىنە بەلسەنە ارالاساتىن قوعامنىڭ ءبىر بولىگىنە اينالدى. ءتىپتى ولارعا ارنالعان تۇتاس الەۋمەتتىك باعدارلامالار قابىلدانعان. سوندىقتان ولار جاپپاي دەپورتاتسياعا ۇشىراسا، امەريكانىڭ ءوز تۇرعىندارى زارداپ شەگەتىنى بەلگىلى.اۆتورى: باقىت توپتاەۆاوسى كاتەگوريا بويىنشا: ۋكراينانىڭ جوعارعى رادا دەپۋتاتتىعىنا ۇمىتكەر 6000عا جۋىق ادام رەسمي تىركەلگەنكەلۋ قاينارى: :...?381022529
|
سەھىھ ھەدىس دېگەن نېمە؟ ئۇ قايسى ئىككى خىلغا بۆلىنىدۇ؟باش بەت دىن ۋە ھايات ھەدىس شەرىفسەھىھ ھەدىس دېگەن نېمە؟ ئۇ قايسى ئىككى خىلغا بۆلىنىدۇ؟ئاددىي قىلىپ ئېيتقاندا، سەھىھ ھەدىس سەنەدى باشتىنئاخىر ئۇلانغان، رىۋايەتچىلەر دىيانەتتە ئادىل، ئىلىمدە ئىشەنچلىك بولغان، تېكىستىدە مۇخالىپلىق ۋە ئەيىبنۇقسان بولمىغان ھەدىسنى كۆرسىتىدۇ. سەھىھ ھەدىسنى تەپسىلىي تۈرگە ئايرىساق ئۇ ئۆزى سەھىھ ھەدىس ۋە ئۆزگە بىلەن سەھىھ ھەدىس دەپ ئىككىگە بۆلىنىدۇ.سەنەدنىڭ باشتىنئاخىر ئۇلىنىشىسەنەددىكى ھەربىر رىۋايەتچى ئۈستىدىكى رىۋايەتچى بىلەن بىر دەۋردە ئۆتكەن، رىۋايەتچىنى كۆرگەن ياكى ھەدىسنى بىۋاسىتە ئاڭلىغان بولۇشىنى كۆرسىتىدۇ.دىيانەتتە ئادىل بولۇشرىۋايەتچىنىڭ مۇسۇلمان بولۇشىنى، بالاغەتكە يەتكەن، ئەقلىھوشى جايىدا بولۇشىنى، چوڭ گۇناھ ئۆتكۈزمىگەن، كىچىك گۇناھلارنى دائىم قىلمايدىغان بولۇشىنى، مۇرۇۋەتكە تەسىر يەتكۈزىدىغان ئىشلاردىن يىراق تۇرۇشنى كۆرسىتىدۇ.ئىلىمدە ئىشەنچلىك بولۇشرىۋايەتچىنىڭ ھەدىسنى يادلىغان ياكى خاتىرىلەپ ساقلىغان بولسۇن، ئەسلىي پېتى ئۆگەرتىۋەتمەي رىۋايەت قىلىشىنى كۆرسىتىدۇ. ئۇ ئەڭ ئېنىق، نورمال ئېنىق، ئېنىقتىن ئىبارەت ئۈچ دەرىجىگە بۆلىنىدۇ. رىۋايەتنىڭ ئەڭ ئېنىق دەرىجىسىگە يەتكەن ھەدىس ئۆزى سەھىھ ھەدىس دېيىلىدۇ، نورمال ئېنىق ۋە ئېنىق دەرىجىسىگە يەتكەن ھەدىس ئۆزگە بىلەن سەھىھ ھەدىس دېيىلىدۇ.تېكىستىدە مۇخالىپلىق بولماسلىق تېخىمۇ ئىشەنچلىك رىۋايەتچىلەر رىۋايەت قىلغان ھەدىس بىلەن سېلىشتۇرغاندا، ھەدىس تېكىستىدە ياكى سەنەددە مۇخالىپلىق بولماسلىقنى كۆرسىتىدۇ.ئەيىبنۇقسان بولماسلىق ھەدىس تېكىستى ياكى سەنەدىدە يوشۇرۇنغان ئىللەتنىڭ بولماسلىقىنى كۆرسىتىدۇ.شۇڭا، سەھىھ ھەدىس رىۋايەتنىڭ ئېنىقلىق دەرىجىسىگە ئاساسەن ئۆزى سەھىھ ھەدىس ۋە ئۆزگە بىلەن سەھىھ ھەدىسكە بۆلىنىدۇ.مىللەتلەر نەشرىياتى نەشر قىلغان ھەدىس شەرىفتىن سوئال جاۋابلار دېگەن كىتابتىن ئېلىندى
|
توتەنشە جاعدايدان كەيىنگى الماتى فوتوبايانفوتومۇراعات 3899 1 پىكىر 16 مامىر, 2020 ساعات 15:5511 مامىر كۇنى ەل اۋماعىندا جاريالانعان توتەنشە جاعداي رەجيمى اياقتالعان بولاتىن. الايدا، ىندەت وشاقتارىنىڭ تولىقتاي جويىلماۋىنا بايلانىستى كارانتين ءتارتىبى ساقتالاتىنى ايتىلدى. رەسمي اقپاراتتارعا قاراعاندا، كەي وڭىرلەردە كارانتين رەجيمى 25 مامىردا اياقتالسا، تاعى باسقا وڭىرلەردە 1 ماۋسىمعا دەيىن جالعاساتىنى بەلگىلى بولدى.ال 2 ميلليونعا جۋىق تۇرعىنى بار الماتىداعى احۋال قانداي؟ رەسمي اشىلعان 2020. سايتىنىڭ 16 مامىرداعى مالىمەتىنشە قالادا 1709 ادام ىندەت جۇقتىرعان. 688 ادام جازىلىپ شىعىپ، 9 ادام قايتىس بولعان.ال مىناۋ توتەنشە جاعدايدان كەيىنگى الماتىنىڭ بۇگىنگى كەلبەتى:ماتەريالدى ازىرلەگەن ءاليحان جاناربەك
|
نۇرسۇلتان. قازاقپارات قازاقستاندا ج ر ۆ ي مەن سىرقاتتانۋشىلىقتىڭ ماۋسىمدىق كورسەتكىشى تىركەلدى.ناۋقاستار جوعارى تەمپەراتۋراعا، تاماق اۋرۋى مەن السىزدىككە شاعىمداندى. ءتىلشى كوروناۆيرۋستى تۇماۋدان قالاي اجىراتۋعا بولاتىنىن جانە اعزانى ماۋسىمدىق ۆيرۋستان قالاي قورعاۋ كەرەكتىگىن زەرتتەدى.قىركۇيەك ايىنان باستاپ الەۋمەتتىك جەلىلەردە كوروناۆيرۋسقا ۇقساس بەلگىمەن اۋىرعان ادامداردىڭ جازباسى تاراي باستادى. بەلگىلەرى: جوعارى تەمپەراتۋرا، تاماق اۋرۋى، مۇرىننىڭ اعۋى ءتىپتى كونيۋنكتيۆيت تە بار.قازاقستاندىق دارىگەرلەر سيمپتومدارعا قاراماستان، ءوز بەتىنشە دياگنوز قويۋعا بولمايتىنىن ەسكەرتتى.جوعارى ساناتتى پەدياتر باقىتگۇل راقىشەۆانىڭ ايتۋىنشا، اۋرۋدى انىقتاۋ ءۇشىن ەڭ الدىمەن پ ت ر اناليزىن تاپسىرۋ كەرەك.تاماق اۋرۋىنىڭ سەبەپتەرى ءارتۇرلى بولۋى مۇمكىن. ۆيرۋستىق اۋرۋلاردان، سىرتقى فاكتورلاردان، سونداي اق باكتەريالىق ينفەكسيالاردان دا تاماق اۋرۋ بولادى. ءىرى قالالاردا لاستانعان اۋا، كولىكتەردىڭ ءتۇتىنى سياقتى سىرتقى فاكتورلار اسەر ەتەدى. سونداياق، سالقىن جەردە كوپ ءجۇرۋ دە اۋرۋدىڭ سەبەبى بولۋى مۇمكىن. اۋرۋ كوپ جاعدايدا وزدىگىنەن كەتەدى جانە بۇل قالىپتى جاعداي. ەگەر تاماقتاعى جاعىمسىز سەزىم ۇزاق ۋاقىت بويى جالعاسىپ، سويلەسۋگە، تاماقتانۋعا كەدەرگى كەلتىرسە، وندا دارىگەرگە كورىنۋ كەرەك، دەپ كەڭەس بەرەدى مامان.كۇزدە قازاقستاندىقتار تاماق اۋرۋى، قاتتى باس اۋرۋى، مۇرىننىڭ اعۋى سەكىلدى بەلگىلەردى ايتىپ ءجيى شاعىمدانا باستادى. دەگەنمەن، كوپشىلىك بۇل اۋرۋدى سۋىق تيۋگە قاراعاندا اۋىر دەڭگەيدە وتەتىنىن ايتتى.الماتىدا ا تۇماۋى تىركەلدى. ءبىزدىڭ ەمحانادا وتكەن جىلى مۇنداي ساناتتاعى تۇماۋ بولعان جوق. قازىر بىزدە بىرىنشىلىك ناۋقاستاردى قابىلدايتىن سۇزگى توبى جانە ءۇيدى ارالايتىن موبيلدى توپ جۇمىس ىستەيدى. ناۋقاستاردى قاراۋ كەزىندە پ ت ر تەستى مىندەتتى تۇردە قابىلدانادى، سەبەبى كوروناۆيرۋسپەن بەلگىلەرى وتە ۇقساس. قازىر ج ر ۆ ي ماۋسىمى ءجۇرىپ جاتىر. ا تۇماۋى كلينيكادا راستالدى، دەگەنمەن ءبىر اي بۇرىن تۇماۋعا قارسى ۆاكسيناتسيا باستالدى، كوپتەگەن ادامدار ۆاكسينا الدى، دەدى پەدياتر.ماۋسىمدىق اۋرۋدى ەمدەۋ ءۇشىن دارىگەردىڭ ايتۋى بويىنشا ۆيرۋسقا قارسى پرەپاراتتاردى قولدانۋ قاجەت، قاجەت بولعان جاعدايدا انتيپيرەتيكالىق پرەپاراتتاردى قوسۋ كەرەك.دياگنوزدى انىقتاۋ ءۇشىن ءبىز الدىمەن جوعارعى تىنىس جولدارىن تەكسەرەمىز. ەگەر دياگنوز راستالسا، وندا سيمپتوماتيكالىق ەم تاعايىندالادى. بۇعان ۆيرۋسقا قارسى پرەپاراتتار مەن قىزۋدى تۇسىرەتىن ءدارى دارمەكتەر، كوپ سۇيىقتىق كىرەدى. سىزگە تامىرلاردى تارىلتاتىن مۇرىن تامشىلارى قاجەت بولۋى مۇمكىن. ەگەر جوتەل بولسا ءتيىستى دارىلەر تاعايىندالادى. مىندەتتى تۇردە ۆيتاميندەردى قوسامىز، س دارۋمەنىن ۇمىتپاۋ كەرەك. اۋرۋ كەزىندە دۇرىس تاماقتانۋ، بولمەلەردى جەلدەتۋ قاجەت. قانداي جاعدايدا دا دارىگەرگە حابارلاسۋ كەرەك. ءوزىنءوزى ەمدەۋگە بولمايدى، دەپ قوستى باقىتگۇل راقىشيەۆا.دەنساۋلىق ساقتاۋ مينيسترلىگى ەلىمىزدە ج ر ۆ ي مەن سىرقاتتانۋشىلىقتىڭ ماۋسىمدىق دەڭگەيى تىركەلگەنىن راستادى.تۇماۋ مەن ج ر ۆ ي ەپيدەميالىق ماۋسىمى باستالعاننان بەرى رەسپۋبليكادا تۇماۋدىڭ 121 جاعدايى تىركەلدى، ونىڭ ىشىندە 42 جاعداي 14 جاسقا دەيىنگى بالالار اراسىندا تىركەلدى 34 پايىز. ەپيدەمياعا قارسى جەدەل شارالار قابىلداۋ ماقساتىندا 1قىركۇيەكتەن باستاپ ەل حالقىنىڭ ءجىتى رەسپيراتورلىق ۆيرۋستىق ينفەكسيالارمەن سىرقاتتانۋشىلىق جانە تۇماۋ ۆيرۋسىنىڭ اينالىمى جاعدايىنا كۇن سايىن مونيتورينگ جۇرگىزىلەدى. تۇماۋ ەمەس رەسپيراتورلىق ۆيرۋستاردىڭ پاراگريپپ، رينوۆيرۋس، ادەنوۆيرۋس جانە باسقالارى اينالىمى جانە ا تۇماۋى ۆيرۋسىنىڭ سپوراديالىق تىركەلۋى بايقالادى، دەپ حابارلادى دەنساۋلىق ساقتاۋ مينيسترلىگى سانيتارلىق ەپيدەميولوگيالىق باقىلاۋ كوميتەتىنىڭ رەسمي وكىلى ەرجان بايتانايەۆ.دارىگەرلەر قانداي كەڭەس بەرەدى؟ءجىتى رەسپيراتورلىق ۆيرۋستىق ينفەكسيالار مەن تۇماۋمەن سىرقاتتانۋشىلىقتىڭ جوعارىلاۋى كەزەڭىندە قازاقستاندىقتارعا ەڭ الدىمەن سپەتسيفيكالىق ەمەس پروفيلاكتيكا شارالارىن ساقتاۋ ۇسىنىلادى:جابىق كەڭىستىكتەگى ادامدار كوپ جينالاتىن ورىندارعا بارۋدى شەكتەۋ؛پاتەردى ءجيى جەلدەتۋ اسىرەسە نارەستە بولمەسى، قولدى ءجيى جۋۋ، ۇيدە ىلعالدى تازالاۋدى ءجيى جاساۋ؛قولدى سابىنمەن مۇقيات جۋۋ. بالانىڭ قولىن جۋۋ ءاردايىم مۇمكىن ەمەس دۇكەندە، كولىكتە. مۇنداي جاعدايلاردا الكوگولگە نەگىزدەلگەن مايلىقتار ەڭ جاقسى كومەكشى بولادى؛جەكە گيگيەنادان باسقا، ءۇيجايلاردى تازالاۋعا نازار اۋدارۋ. بەتكەيلەردەگى ۆيرۋستار 23 ساعاتتان اسپايدى. سوندىقتان سۋىق مەزگىلدە دەزينفەكسيالىق قۇرالدارمەن دىمقىل تازالاۋدى ءجيى جاساعان ءجون. دەزينفەكسيالاۋ قۇرالدارى ۆيرۋستاردى تولىعىمەن جويادى جانە پايدالانىلعان دەزينفەكسيالىق زاتتار تولىقتاي توزعانشا ولاردىڭ بولمەدە پايدا بولۋىنا قارسى تۇرادى.
|
نېمە ئۈچۈن زەھەرنى سىناپ بېقىش قا ھەرگىزمۇ بولمايدۇ؟ .180319تاماكا ۋە زەھەرلىك چېكىملىكنىڭ ئىقتىسادىي زىيىنى180222ئانامغا يىزىلغان خەت180130نېمە ئۈچۈن زەھەرنى سىناپ بېقىش قا ھەرگىزمۇ بولمايدۇ؟180092بىچارە تاماكا چەككۈچى بەڭگىلەرنىڭ كارنىيىنى قانداق تازىلىغىلى بولىدۇ؟120929بىر زەھەر چەككۈچىنىڭ ئوغلىغا يازغان خېتى61093پوق يېيىشكە رازىمەنكى، ھەرگىز زەھەر چەكمەيمەن60591ھاياتنى قەدىرلەپ، زەھەردىن يىراق تۇرايلى60219زەھەر توشۇشنىڭ ئاقىۋىتى يامانۋاقتى : 20170605 16:00:50 مەنبەسى : يارپ تورى يوللىغۇچى : ئەخمەت قۇربانزەھەر تىلغا ئېلىنسا، ئۇنىڭ ئادەم بەدىنىگە غايەت زور زىيانلىق ئىكەنلىكىنى ھەمدە ئۇنىڭغا خۇمار بولۇپلا قالسا تاشلىماق ئىنتايىن قىيىن ئىكەنلىكىنى ھەممە كىشى بىلىدۇ.زەھەرلىك بۇيۇملارنىڭ ئەڭ كۆپ ئۇچرايدىغانلىرى ئەپيۈن، خېروئىن، مورفىن، نەشە، كوكائىن، باش چايقاش كۇمىلىچى، مېتىلامفېتامىن قاتارلىقلاردىن ئىبارەت. كېلىش مەنبەسى ۋە ئىشلەپچىقىرىش ئۇسۇلىغا ئاساسەن، ئۇلار تەبىئىي زەھەرلىك بۇيۇملار، پىششىقلاپ ئىشلەنگەن زەھەرلىك بۇيۇملار ۋە بىرىكمە زەھەرلىك بۇيۇملار دەپ ئۈچ تۈرگە ئايرىلىدۇ. خېروئىن، مورفىن، ئەپيۈنلەر ئىپتىدائىي ئۆسۈملۈك ئەپيۈن گۈلىدىن چەككىلەپ پىششىقلاپ ئىشلىنىدۇ. نەشە بىلەن كوكائىن كەندىر دەرىخى ۋە كوكائىن دەرخلىرىدىن چەككىلەپ ياسىلىدۇ. شۇڭلاشقا، ئەپيۈن گۈلى، كەندىر، كوكائىن دەرىجى تەبىئىي زەھەرلىك بۇيۇملاردۇر، خېروئىن، مورفىن، كوكائىن پىششىقلاپ ئىشلەنگەن زەھەرلىك بۇيۇملاردۇر. بۇنىڭدىن سىرت، كاكتۇس گۈلى ياكى پايونا كاكتۇسى چەككىلەپ چىقارغان ماسكالىن ھەمدە باشاق مۈڭگۈز باكتېرىيىسىدىن چەككىلەپ چىقارغان ئاتسىد قاتارلىقلارمۇ بۈگۈنكى دۇنيادا مودا بولۇۋاتقان پىششىقلاپ ئىشلەنگەن زەھەرلىك بۇيۇم ھېسابلىنىدۇ. بىرىكمە زەھەرلىك بۇيۇملار مەلۇم خىمىيىلىك ماددىلاردىن پايدىلىنىپ بىرىكتۈرۈلگەن زەھەرلىك بۇيۇم ھېسابلىنىدۇ، مەسىلەن، مېتىلامفېتامىن، ئامفېتامىن، قاتارلىقلار.رېئال تۇرمۇشتا، نۇرغۇن يەپ باقمىغان يېمەكلىكلەرنى تېتىپ سىناپ باققاندا ئاندىن ئۇنىڭ تەمىنى بىلگىلى بولىدۇ. مەسىلەن، سىز سەينى قورۇپ بولغاندىن كېيىن، ئالدى بىلەن تۇز تەمىنى تېتىپ باقىسىز ئەمەسمۇ؟ بىر خىل يېڭى ئىچىملىك، يېڭى كەمپۈت چىقسا، ھەممە كىشى ئۇنىڭ ياكى ياخشى ئەمەسلىكىنى بىلىش ئۈچۈن تېتىپ باققۇسى كېلىدۇ. ئەمما، زەھەرلىك بۇيۇمنى ھەرگىز سىناپ بېقىشقا بولمايدۇ، ئۇ خۇددى بىر ئالۋاستىغا ئوخشايدۇ، سىناپلا قويسا، ئۇنىڭغا جىسمانىي ۋە روھىي جەھەتتىن كۈچلۈك خۇمار بولۇپ قېلىشنى پەيدا قىلىدۇ. ئەگەر زەھەرلىك بۇيۇم بىلەن تەمىنلەش توختىتىپ قويۇلسا ياكى ئازايتىلسا، پۈتۈن بەدەن ئازابلىنىپ، ئەسنەش، چۈشكۈرۈش، تىترەش، كۆڭلى ئېلىشىپ قۇسۇش، قورسىقى مۇجۇپ ئاغرىش، ئىچى سۈرۈش، پۈتۈن بەدىنىنىڭ سۆڭەكلىرى ۋە مۇسكۇللىرى ئاغرىش قاتارلىق ئالامەتلەر كۆرۈلىدۇ. پەقەت زەھەرلىك بۇيۇمنى چەككەندىلا ئاندىن يۇقىرىقى ئالامەتلەر تېزدىن يوقىلىدۇ، مانا بۇ بەدەندە زەھەرلىك بۇيۇمغا قارىتا پەيدا بولغان بېقىنىشتۇر. زەھەرلىك بۇيۇمنى چېكىپ باققان ئادەملەر زەھەرلىك بۇيۇمنى ئۇنتۇپ كېتەلمەيدۇ، شۇڭلاشقا، پۇرسەت بولسىلا زەھەر چېكىدۇ، بۇ ئەھۋال روھىي جەھەتتىن بېقىنىش پەيدا بولغانلىقىنى كۆرسىتىدۇ.زەھەر چېكىپ سىناپ بېقىشقا بولمايدۇ، زەھەر چېكىشكە ھەرگىز ھەۋەس قىلماسلىق لازىم، بەزى ئادەملەر پەقەت بىر چېكىپلا خۇمار بولۇپ قالىدۇ ھەمدە خۇمار بولۇپ قالغاندىن كېيىن زەھەر چېكىشنى تاشلىۋېتىشكە ئامالسىز قالىدۇ. قەدىمدىن ھازىرغىچە، جۇڭگو ۋە چەتئەللەردىكى زەھەر تاشلاش ھەققىدىكى كىتابلارنى كۆرۈپ چىقساق، ئۆز كۈچىگە تايىنىپ زەھەر تاشلاش ھەقىقەتەنمۇ كەمدىنكەم ئۇچرايدۇ.ئالدىنقىسى : جانلىقلاركومپاسىكىيىنكىسى : تاماكا ۋە زەھەرلىك چېكىملىكنىڭ ئىقتىسادىي زىيىنى
|
سوئال: ئەسسالامۇ ئەلەيكۇم. كوچىدا چىرايىنى ئورۇۋالغان تىلەمچىلەرنى كۆپ ئۇچرىتىمەن. ئۇلارنىڭ قول سوزۇشلىرىدىن بىرنەرسە بەرمەي ئۆتۈپ كېتىشكە چىدىماي قالىمەن. بەزىلىرى ياپ ياش، بەزىلىرىگە ھەقىقەتەنتىلەمچى سوئال: ئەسسالامۇ ئەلەيكۇم. قىزى راك كېسىلىگە گىرىپتار بولغان بىر ئاتا: قىزىم ساقىيىپ قالسا، پۈتۈن يېزا ئاھالىسىگە تاماق بېرىمەن دەپ نەزىر قىلغان. 4 يىل داۋالانغاندىن كېيىننەزىر
|
مەۋسۇملۇق مۇسۇلمان بولماڭ! مۇسۇلمانلار تورىمەۋسۇملۇق مۇسۇلمان بولماڭ!باش بەت روزا ۋە ھېيت ماقالىلەر يوللىغۇچى: مۇسۇلمانلار، ۋاقتى: 200909239,920 قېتىم ئوقۇلدىبىسمىللارھىر رەھمانىر رەھىمقېرىنداشلار! ھازىر بىز مۇسۇلمانلار ئۈچۈن ئىبادەت مەۋسۇمى ھېسابلىنىدىغان رامزان ئېيى ئاخىرلىشىپ، دىنى بايراملىرىمىزنىڭ بىرى بولغان روزا ھېيتمۇ ئاخىرلىشاي دەپ قالدى. مەن بۇ مۇناسىۋەت بىلەن بەزى مۇھىم نۇقتىلارغا دىققىتىڭلارنى جەلپ قىلىشنى ئۇيغۇن كۆردۈم.ئاللاھ تەئالا رامزان ئېيىدا روزا تۇتۇشنى پەرز قىلغان ئايەتتە يەنى بەقەرە سۈرىسىنىڭ 183 ئايىتىدە مۇنداق دەيدۇ:ئى مۇئمىنلار! سىلەرگە روزا پەرز قىلىندى، بۇ سىلەردىن بۇرۇنقى ئۈممەتلەرگىمۇ پەرز قىلىنغان. روزا تۇتۇپ تەقۋادار بولغايسىلەر!.دېمەك، روزا تۇتۇشتىن مەقسەت، بىر ئاي بويىچە نەپسىمىزگە ۋە شەيتانغا قارشى كۈرەش قىلىپ ئۆزىمىزگە تەقۋادارلىق سۈپىتىنى ئۆزلەشتۈرۈشتىن ئىبارەت.بىر ئاي رامزان ئىچىدە روزا تۇتۇپ رامزان چىقىپ كەتكەندىن كېيىن ئەمەل ئىبادەتنى تاشلاش يەنى روزا تۇتۇپ تەقۋادار بولالماسلىق، تۇتقان روزىنىڭ پايدىسى بولمىغانلىقنىڭ ئالامىتىدۇر.بىر ئاي روزا تۇتۇپ بولغاندىن كېيىن ھېيت قىلىشىمىزمۇ، ياخشى ئىرادىنىڭ ھاۋايى ھەۋەس ئۈستىدىن غالىپ كەلگەنلىكى ۋە شەيتاننىڭ يېڭىلىپ كەتكەنلىكى ئۈچۈندۇر.شۇڭا بۇ روزا ھېيت بىز مۇسۇلمانلارنىڭ دىنى بايرىمىمىزدۇر يەنى ئىسلامنىڭ بەش ئەركانىنىڭ بىرى بولغان روزا ئىبادىتىنى ئادا قىلىش ئارقىلىق نەپسىمىزنى ۋە شەيتاننى يېڭىۋەتكەنلىكىمىز ئۈچۈن ئېلىپ بارىدىغان بىر بايرىمىزدۇر.پەيغەمبەر ئەلەيھىسسالامنىڭ: روزا تۇتقۇچىغا ئىككى خۇشاللىق بولىدۇ؛ بىرى ئېغىز ئاچقاندا، يەنە بىرى پەرۋەردىگارىغا مۇلاقات بولغاندا بۇخارى ۋە مۇسلىم رىۋايەت قىلغان دېگەن ھەدىسىدىكى بىرىنچى خۇشاللىقمۇ بۇنى كۆرسىتىدۇ، يەنى روزا تۇتقۇچى بىر ئايلىق روزا ئىبادىتىنى تۈگىتىپ يوقارقى ئىككى دۈشمەن ئۈستىدىن غالىپ كەلگەنلىكى ئۈچۈن خوشال بولۇپ بايرام قىلىدۇ.بىر ئاي داۋامىدا بىز يەڭگەن ئىككى دۈشمەننى يەنى نەپسىمىز بىلەن شەيتاننى رامزان چىقىپ كەتكەندىن كېيىنمۇ يېڭىشكە داۋام قىلايلى. رامزان ئېيىدا ئۆزىمىزگە ئۆزلەشتۈرگەن تەقۋالىقىمىز ئەينەن داۋام قىلسۇن. رەھمەت ۋە مەغپىرەت ئېيى چىقىپ كەتكەن بىلەن رەھمەت ۋە مەغپىرەتنىڭ تۈگەپ قالغىنى يوق. ئاللاھنىڭ رەھمىتى چەكسىز، مەغپىرىتى كۆپتۇر. لىكىن شۇنى ئۇنۇتماسلىقىمىز كېرەككى:ئاللاھنىڭ رەھمىتى ياخشىلىق قىلغۇچىلارغا يېقىندۇر ئەئراف756،پەرۋەردىگارىدىن كۆرمەي تۇرۇپ قورققانلار مەغپىرەتكە ۋە كاتتا ساۋاپقا ئېرىشىدۇ مۈلك 6712.بىز ئىنسانلار ئاللاھنىڭ رەھمىتى ۋە مەغپىرىتىدىن ئايرىلىپ بىر لەھزىمۇ ياشىيالمايمىز. بۇنى پەرق ئېتىپ شۇ رەھمەتنىڭ شۈكرانىسىنى ئادا قىلغان ۋەشۇ مەغپىرەتنى ئىزدىگەنلەر مۇسۇلمان ھېسابلىنىدۇ؛ ئەكسىچە بۇنى پەرق ئەتمەستىن ياشىغانلار يەنى ئاللاھنىڭ رەھمىتىنىڭ شۇكرانىسىنى ئادا قىلمىغان ۋە ئاللاھنىڭ مەغپىرىتىنى ئىزدىمىگەنلەر غەيرىيمۇسۇلمان ھېسابلىنىدۇ.ئەلھەمدۇ لىللاھ بىز بۇ ئىككى تۈرلۈك ئىنساننىڭ بىرىنچىسىدۇرمىز، لېكىن دىققەت قىلمىساق ئىككىنچى خىلدىكى ئىنساننىڭ قاتارىدىن بولۇپ قېلىشىمىز ئېھتىمالدىن يېراق ئەمەس. چۈنكى بىزنىڭ مۇسۇلمان دېگەن ئىسمىمىز، ئاتا ئانىمىز قويغان پالانى ئاخۇن، پۇستانى خان دېگەن ئىسمىمىزغا ئوخشىمايدۇ.شۇڭا بىز ئاغزىمىزدىن چىققان ھەر سۆزنىڭ ۋە بىزدىن سادىر بولغان ھەر بىر ئىش ھەرىكەتنىڭ ھېسابىنىڭ بىزدىن ئېلىنىدىغانلىقىنى ئېسىمىزدىن چىقىرۋەتمەسلىكىمىز لازىم. مۇسۇلمان لىقنىڭ تەقەززاسى دەل بۇنىڭدىن ئىبارەت. ئاللاھ تەئالا مۇنداق دەيدۇ:قىيامەت كۈنى ئىنسان قىلمىشىنى ئەسلەيدۇ. قارىغۇچىلارغا جەھەننەم ئوچۇق كۆرسىتىلىدۇ. ھەددىدىن ئاشقان ۋە دۇنيا ھاياتىنى ئارتۇق كۆرگەنلەرنىڭ جايى چۇقۇم جەھەننەم بولىدۇ. پەرۋەردىگارىنىڭ ھۇزۇرىدا تۇرۇپ ھېساب بېرىشتىن قورققان ۋە نەپسىنى ھاۋايى ھەۋەستىن توسقانلارنىڭ جايى چۇقۇم جەننەت بولىدۇ نازىئات 793541.ئاللاھ ھەممىمىزنى تەقۋالىقتىن ئايرىمىسۇن!
|
اتىراۋدا 14 مىڭنان استام بالا سپورتپەن شۇعىلدانادى، 19 ، 12 ، 27 ، 17 ، 29 ، 18 ، 12 ، 31 ، 10 ، 25 ، 13 ، 28200 رەت كورسەتىلدىاتىراۋ وبلىسىندا سپورتتىڭ 26 تۇرىمەن شۇعىلداناتىن بالالاردىڭ سانى 14 مىڭنان استى، دەپ جازادى ..وبلىس اكىمى ماحامبەت دوسمۇحامبەتوۆتىڭ ايتۋىنشا، ەندى 500 ورىنعا ارنالعان سپورت كوللەدجىن اشۋ جوسپارلانىپ وتىر.مەملەكەت باسشىسى قاسىمجومارت توقاەۆ جاڭا جاعدايداعى قازاقستان: ءىسقيمىل كەزەڭى اتتى حالىققا جولداۋىندا بۇقارالىق سپورتقا، دەنە تاربيەسىنە جانە بالالار سپورتىنا باسىمدىق بەرۋ كەرەك. ءار وبلىستا، ءىرى اۋدان ورتالىقتارىندا سپورت ۇيىرمەلەرىن اشۋ قاجەت دەگەن ەدى. وسىعان وراي وبلىستا سپورتتى، سونىڭ ىشىندە، بالالار سپورتىن جاقسارتۋعا ەرەكشە باسىمدىق بەرىلىپ وتىر. اتىراۋ وبلىسىنىڭ 20212025 جىلدارعا ارنالعان كەشەندى دامۋ جوسپارى ارقىلى دارىندى بالالارعا ارنالعان 500 ورىنعا ەسەپتەلگەن سپورتتىق مەكتەپينتەرناتكوللەدجىن اشۋ جوسپارلانىپ وتىر. نۇرسايا شاعىن اۋدانىنان سالىناتىن جاڭا كەشەنگە 4،6 گەكتار جەر تەلىمى ءبولىندى. 2022 جىلى قۇرىلىسى باستالاتىن بۇل نىسان 2024 جىلى پايدالانۋعا بەرىلمەك. مۇندا اۋدانداردان كەلەتىن بالالار ءۇشىن 200 جاتىن ورىن بولادى دەيدى ماحامبەت دوسمۇحامبەتوۆ.قازىر وبلىستا 17 سپورت مەكتەبى، 7 دەنە شىنىقتىرۋ دايارلىق كلۋبى جۇمىس ىستەيدى. سونداياق، كاسىبي كلۋبتار جانىنان اشىلعان 3 اكادەميا جانە 2 بالالار ورتالىعى بار. مۇندا سپورتتىڭ 26 تۇرىنە باسىمدىق بەرىلگەن. سپورتتىق سەكتسيالاردىڭ بارلىعى تەگىن قىزمەت كورسەتەدى. بۇل نىسانداردا 14 مىڭنان استام بالا سپورتپەن شۇعىلدانادى.بولاشاقتا قوسىمشا سەكتسيالار اشۋىمىز قاجەت. جان باسىنا شاققاندا نورماتيۆتىك قارجىلاندىرۋدى مەملەكەتتىك تاپسىرىس ارقىلى جۇزەگە اسىرۋ ماقساتىندا بالالار مەن جاسوسپىرىمدەرگە ارنالعان سپورتتىق سەكتسيالارعا 2000عا جۋىق بالانى تارتۋ كوزدەلىپ وتىر. مۇنداي مۇمكىندىگى مول سپورت كەشەندەرىن بارشا تۇرعىنعا قولجەتىمدى ەتىپ لايىقتاعان ءجون دەيدى وبلىس اكىمى.بيىلعى جىل باسىنان بەرى اتىراۋ وبلىسىنىڭ سپورت سالاسىندا اۋقىمدى جۇمىس اتقارىلعان. بۇقارالىق سپورتتى دامىتۋ ماقساتىندا 1 139 نىسان جۇمىس ىستەيدى. ناۋرىزدا يندەر اۋدانىنىڭ ورلىك اۋىلىندا جاڭا سپورتتىق كەشەن پايدالانۋعا بەرىلدى. ەندى جىل سوڭىنا دەيىن يساتاي اۋدانىنىڭ جانباي، ماحامبەت اۋدانىنىڭ ماحامبەت، ماقات اۋدانىنىڭ ماقات، يندەر اۋدانىنىڭ جارسۋات، قىزىلقوعا اۋدانىنىڭ ميالى، ساعىز اۋىلدارىنان سپورت كەشەندەرى پايدالانۋعا بەرىلەدى. قازىر قۇلسارى قالاسىنداعى ورتالىق ستاديونعا جاڭعىرتۋ جۇمىسى جۇرگىزىلۋدە.اتىراۋ قالاسىنداعى ورتالىق ءجۇزۋ باسسەينىنە كۇردەلى جوندەۋ جۇرگىزىلگەن. سەنىمگەرلىكپەن باسقارۋعا بەرىلگەن باسسەين ديرەكتورى جالعاس وتەباليەۆتىڭ دەرەگىنە سۇيەنسەك، بۇرىن باسسەينگە 400 بالا كەلگەن. قازىر 600دەن استام بالا سپورتتىڭ 4 ءتۇرى بويىنشا تەگىن جاتتىعۋعا قاتىسادى. جىل سوڭىنا دەيىن مۇندا كەلۋشىلەردىڭ سانى 1 مىڭعا جۋىقتايدى.مەملەكەت باسشىسى بۇقارالىق جانە بالالار سپورتىنىڭ دامۋىنا باسا نازار اۋدارىپ وتىر. ونى جۇزەگە اسىرۋ ءۇشىن وبلىستاعى بۇقارالىق سپورتپەن شۇعىلدانۋشىلار سانىن 2025 جىلى 45 پايىزعا جەتكىزۋ تاپسىرىلدى. جىل باسىنان بەرى تۇرعىنداردى سالاماتتى ءومىر سالتىنا تارتۋ، بۇقارالىق سپورتتى دامىتۋ ماقساتىندا 82 500دەن استام ادامدى قامتىعان 550 سپورتتىق شارا ۇيىمداستىرىلدى. سپورتپەن تۇراقتى شۇعىلدانۋشىلار سانى جالپى وبلىس تۇرعىندارىنىڭ 34،2 پايىزىن قۇرايدى. بۇل 226 589 ادام. ەندى مۇنىمەن شەكتەلىپ قالماي، بارلىق سپورتتىق نىسانداردا تۇرعىندارعا بۇدان دا قولايلى جاعداي تۋعىزۋ قاجەت. بۇقارالىق سپورتتى حالىققا بارىنشا قولجەتىمدى بولۋى كەرەك دەپ ەسەپتەيدى ماحامبەت دوسمۇحامبەتوۆ.باسسەين ديرەكتورى جالعاس وتەباليەۆتىڭ پىكىرىنشە، جۋىردا مۇندا كەلەتىن بالالاردىڭ سانىن سپورتتىق سەكتسيالاردى جان باسىنا قارجىلاندىرۋ بويىنشا ارتتىرۋ كوزدەلگەن. وسىلايشا، 370 بالا سۋ ايدىنىنا تەگىن ءتۇسۋ مۇمكىندىگىنە يە بولادى. بالالارعا ساپالى ءدارىس بەرۋ ماقساتىندا باسقا قالالاردان بىلىكتى جاتتىقتىرۋشىلار شاقىرتىلعان.كەشەندە ءجۇزۋ، سۋ دوبى، ترياتلون، سۋعا سەكىرۋ سەكىلدى سپورت تۇرلەرىنە نازار اۋدارىلىپ وتىر. ءجۇزۋ سپورتى بويىنشا جاسوسپىرىمدەر كومانداسى ماۋسىم ايىندا شىمكەنت قالاسىندا وتكەن قازاقستان چەمپيوناتىندا 11 التىن، 3 كۇمىس مەدالمەن جالپى كوماندالىق ەسەپتە ءبىرىنشى ورىندى يەلەندى. ترياتلونشى نارتاي قازيەۆ اقمولا وبلىسىندا وتكەن ازيا چەمپيوناتىندا 1 كۇمىس، 1 قولا جۇلدەگە يە بولدى. ال، سۋ دوبىنان وبلىس قۇراماسى رەسپۋبليكا چەمپيوناتىنىڭ بىرنەشە دۇركىن جەڭىمپازى مەن جۇلدەگەرى اتاندى دەپ سۋ سپورتىنا قاتىسۋشىلاردىڭ جەتىستىگىمەن ءبولىستى جالعاس وتەباليەۆ.ايماقتار بۇگىن، 23:16تەاتر بۇگىن، 23:15ونەر بۇگىن، 23:13اۋا رايى بۇگىن، 22:45ەلوردا بۇگىن، 22:23رۋحانيات بۇگىن، 22:01الەم بۇگىن، 21:47قازاقستان بۇگىن، 21:05اۋا رايى بۇگىن، 20:42ۇكىمەت بۇگىن، 20:22احمەت بايتۇرسىن ۇلى بۇگىن، 20:00قازاقستان بۇگىن، 19:37قوعام بۇگىن، 19:20قوعام بۇگىن، 19:08قازاقستان بۇگىن، 18:53تاعايىنداۋ بۇگىن، 18:30ايماقتار بۇگىن، 17:59
|
ەكەۋدەنەكەۋ وڭاشا كەشتە باياعىدان بەرى جارىلىپ كەتەردەي بوپ، كوكىرەگىنە سىيماي جۇرگەن كوپ ءسوزدىڭ ەشقايسىسى اۋزىنا تۇسپەدى.بار باتىلى جەتىپ ايتا العانى: ءامىرشىم، بۇل جورىعىڭىز ۇزاققا سوزىلا ما؟ جاڭا عانا بولدى. ءامىرشى بۇنىڭ جۇزىنە ۇزاق تەلمىرىپ وتىرىپ: ونى اللا بىلەدى، دەپ، بۇنىڭ ءدىرءدىر ەتىپ الىپ ۇشىپ بارا جاتقان ەكى قولىن الاقانىمەن باياۋ سيپاپ ءوتتى.ەرتەڭىنە كۇللى شاھاردى داۋىلپاز ءۇنى باسىنا كوتەردى. ءامىرشى جورىققا اتتاندى.كىشى حانىم اباجاداي كەڭ سارايدا ءبىر ءوزى قالعانداي ەلەگىزىپ ءجۇردى. مىناۋ جارىق جالعانمەن بايلانىستىرىپ تۇرعان جالعىز دانەكەر وزىنەن الدەنەشە جاس ۇلكەن، وسى ءبىر قارسى كەلگەندى قارىپ الاتىنداي سۇپسۋىق شەگىر كوزىنىڭ الدەبىر تۇكپىرىنەن بۇعان دەگەندە مەيىرىم ۇشقىنداپ قويا بەرەتىن سۇستى ادام ءامىرشى ەكەنىن سوندا ۇقتى. بۇرىن ول باردا دۇنيە تاپ مىنانداي قۇلازىپ تۇرماۋشى ەدى.بۇنىڭ قاباعىنا كىربىڭ كىرسە، قىزمەتشىلەرى دە موپموماقان بولا قالادى.ون جەتىدەن جاڭا عانا اسقان حانىم دۇنيەدە ادام ءۇشىن جالعىزدىقتان اسقان ازاپ جوق ەكەنىن سوندا ءتۇسىندى.وڭاشا باقتى قانشا كەزسە دە، كوڭىلى سەرگىمەيدى. بابىنا كەلىپ بالبىراپ تۇرعان ماۋجىر باقتىڭ قاي بۇتاعى دا ەمىر قىزىعىن تويلاپ جاتىر. بۇتاقتان بۇتاققا ۇشىپقونعان سان الۋان بارماقتاي قۇستاردىڭ مازاسىز شىرىلى دا، گۇلدەن گۇلگە قونىپ، اندەتە كوتەرىلەتىن بال ارالاردىڭ ىزىڭى دا، كۇن استىنداعى تىرشىلىكتىڭ ءلاززاتى مەن راحاتىن جىرعا قوسقانداي. وقتىنوقتىن ۇرلانا ەسكەن مايدا لەپتەن دۇرلىگە بيلەي جونەلەتىن مايسا جاپىراقتار ونە بويلارىن قۋانىش كەرنەپ، اسىر سالىپ قويا بەرەدى.كىشى حانىم بۇنداي سەيىلدەردەن سەرگىپ ورالۋدىڭ ورنىنا جالعىزدىقتىڭ، قۇماردان شىعىپ قىزىعىن كورمەگەن ىستىق ىنتىقتىڭ، ونە بويىن ورتشە جالاپ بارا جاتقان ساعىنىشتىڭ، الدەنەگە ەلەگىزگەن تۇسىنىكسىز مۇڭ مەن قولاياعىن بىردەي تۇساپ قويعان امالسىزدىقتىڭ، مىنا دۇنيەگە كەلگەلى العاش رەت باستان كەشىرىپ وتىرعان، ونە بويىن بىلدىرتپەي كەمىرىپ جاتقان قىرىق سەزىمنىڭ باسى قىرىق جاققا تارتقىلاعان ءارىءسارى حالدىڭ سوقتالاڭىنا ءتۇسىپ ابدەن قالجىراپ قايتادى دا، قارا كولەڭكە سارايدىڭ ىشىندە ەكى قولى الدىنا سىيماي وتىرادى دا قويادى.ونىڭ كوڭىلىن كوتەرەمىز دەپ ونەر كورسەتەتىن نەكەر قىزدار ودان بەتەر قامىقتىرىپ الادى. ىڭىرانا شىعاتىن زارلى ساز ونىڭ كوكىرەگىن شىمىرلاتىپ جاتقان وزىنە دە تۋسىنىكسىز الدەبىر ۇلپا سەزىمگە بىردەن شىق ەتە قالادى؛ نوكەر قىزداردىڭ الما مويىندارىن الدەنەشە بۇرالتىپ بيلەگەنى، سۇرمەلى قاستاردىڭ استىنان سۇزىلە قارايتىن تانا كوزدەرىن بۇدان ايىرماي، قالاداي اپپاق تىستەرىن جارقىراتىپ جىميا كۇلگەندەرى، جاس ءسابيدى ۋانتقانداي جاساندى كورىنەدى؛ بۇل ءۇشىن وزدەرىن زورلاپ كوڭىلدەندىرىپ، زورلاپ كۇلىپ جۇرگەندەي سەزىلدى.بۇل ويىنساۋىققا ەلىگۋدىڭ ورنىنا نوكەر قىزدارىن وسىنشا ابىگەرگە سالعانىنا ىڭعايسىزدانىپ قالادى. زاۋقىم جوق باسىم اۋىرىپ وتىر سياقتى بولماشى سىلتاۋلاردى بۇرشاقشا جاۋدىرىپ، ونداي وتىراقتاردان قاشقاقتاپ باعادى.كىشى حانىمنىڭ جانىن جايلاپ العان مۇڭ سەرۋەن كوڭىلدى ساۋىقتاردان سەيىلە قويمايتىنىن اڭعارعان نوكەرى الگىندەي ورىنسىز ىرجالاڭنان تابان استىندا تىيىلىپ، سىلتىدەي تىنا قالادى. ساراي ءىشىن ۇنجىرعاڭنان ءزىل بوپ باساتىن قوڭىرقايلىق قايتا جايلاپ الادى.كۇتۋشى كەمپىر دە حانىمدى نەمەن سەرگىتەرىن بىلمەي ابدەن باسى قاتسا كەرەك، بىرەسە ونى باق ىشىندەگى مىڭداعان گۇلدەردى ارالاتادى، بىرەسە حانىمعا توركىنىنەن جاساۋعا كەلگەن، ءامىرشى سىيلاعان، اكىمدەر مەن ۇلىقتار، ۋازىرلەر مەن قولباسىلار، ەلشىلەر تارتۋعا تارتقان نەشە الۋان ساقينالار مەن جۇزىكتەردى، سىرعالار مەن بەلدىكتەردى، بىرىنەنءبىرى وتەتىن اسىل تاستاردى كورسەتەدى، ەندى ءبىر ۋاق شار تاراپتان الدىرىلعان ءۋالات، ماحفيس، راۋيا، شامسيا، شاددا، ماشاد، تافسيلا، گۇلستان، ميسريا، ابياريا، لۋلۋيا، سابۋريا، ميسكاليا، سافيبار، كيدن، اتلاس، قامقا اسىل ماتالاردى جايىپ سالىپ، قايسىسىنان كويلەك تىگەيىك دەپ، ماتا تاڭداتادى؛ حان قازىناسىندا تاۋتاۋ بوپ ءۇيىلىپ جاتقان بۇلعىن، سۋىر، قۇندىز، بارىس، اق تيىن، قىزىل تۇلكى تەرىسىنەن ىشىك تاڭداتادى؛ حانىم ءبىراق سونىڭ قايقايسىسىنا دا قۇلىق تانىتا قويمايدى.كۇتۋشى كەمپىر مۇنى اسىل جيھازدار كورسەتىپ قىزىقتىرا الماسىن بىلگەن سوڭ، حانىم ءوز بولمەسىندە جاپادانجالعىز وتىرعاندا قاسىنا كىرىپ كەلىپ، قايداعىجايداعىلاردى اڭگىمە قىلاتىندى شىعاردى. ساراي ماڭىنىڭ وسەگى كىشى حانىمنىڭ قۇلاعىنا كىرىپ تە شىقپايتىن ءتارىزدى؛ كەمپىردىڭ سوزىمەن شارۋاسى بولماي، مەڭىرەيگەن كۇيى وتىرا بەرەدى.اككى كەمپىر سۇلەسوق حانىمنىڭ كوڭىلىن سەرگىتەتىن اڭگىمەنى اقىرى تاپتى. ءبىر كۇنى ول بايبىشە سارايىنا قاتىسقان قىزمەتشى ايەل ايتىپ كەلگەن ءامىرشى جاۋلاپ العان ەلدەردە بايبىشەگە قانداي قۇرمەت كورسەتىلىپ جاتقانىن ايتا باستاپ ەدى، مانادان بەرى تومسىرايىپ مەڭزەڭ وتىرعان كىشى حانىمنىڭ قاباعى قيمىلدايىن دەدى. كەڭ سارايدىڭ تۋتۋ الىس بۇرىشىنا قادالا قالعان قوس جانارىن بۇعان توڭكەرە قارادى. كەمپىر قىبىڭدى ەندى تاپتىم با دەگەندەي، بايبىشە سارايىندا ۇزاق جىلدار بويى قىزمەت ىستەگەندە كورگەنتۇيگەندەرىن بايانداي باستادى. لاۋازىمدى حانىمنىڭ وزىنە ءتىل تيگىزۋگە ايبىنىپ، ونىڭ كۇتۋشىلەرى مەن نوكەرىن جەردەن الىپ، جەرگە سالىپ جامانداي جونەلدى.ولاردىڭ ءامىرشى كىشى حانىمنىن سارايىنا ءبىرجولا كوشىپ العاننان بەرى بۇعان اتارعا وعى جوق كورىنەدى. جانجاقتان اعىلىپ كەلىپ جاتاتىن، سىيسياپات ەزىنە بۇرىنعىداي دەربەس بۇيىرمايتىن بولعانىنا، بايبىشەنىڭ ءىشى ۋداي اشيتىن ءتارىزدى؛ كەيىنگى كەزدە ءامىرشى باسقا جۇرتتان كەلگەن تارتۋدىڭ اسىلى مەن ارۋاقتىسىن كىشى حانىمعا تارتقىلايدى دەگەن پىشپىش اڭگىمە بايبىشەنىڭ ءوز اۋزىنان دا، كەلىندەرىنىڭ اۋزىنان دا تالاي جەردە شىعىپ قالىپ ءجۇر دەسەدى.كەمپىر اۋىقاۋىق حانىمعا ءبىر قاراپ الادى دا، ونىڭ قاسقاباعىنان اشۋدىڭ نىشانىن كورمەگەن سوڭ، قايتادان سۋسىلداي جونەلدى. وراق مۇرنىنىڭ استىنداعى شىر اينالا ميزامنىڭ سىلەمىندەي جىڭىشكەجىڭىشكە اجىمدەر شيىرلاپ تاستاعان قايمىجىق اۋزى ورمەك توقىپ تۇرعان ورمەكشىدەي جىبىرجىبىر؛ قاشان حانىمدى تورىنا ءتۇسىرىپ تىنباي توقتايتۇعىن ءتۇرى جوق.بايبىشە سارايىنداعى بۇل جونىندەگى سىپسىڭ اڭگىمەنىڭ ءبارىن جىپكە ءتىزىپ ايتا باستادى. كىشى حانىمنىڭ جاستىعى بولماسا، سۇلۋلىعى بولماسا، حانىمعا لايىق ەش قاسيەتى جوق؛ ۇلى تۇقىمنىڭ تىكە وزىنەن تاراماعان، ءبىر بۇيىرلەۋ كوپ تورەلەردىڭ بىرەۋىنىڭ قىزى؛ توركىن جاعى دا جانسىزجاقسىز؛ ءامىرشى شەشەسىنىڭ ولەردەگى اماناتىن بۇزا الماي الا سالدى، تاقتان تۇسپەگەنمەن، تۇعىردان تۇسكەلى وتىرعان كارىگە تيگەن بەيباقتىڭ ەندى ەتەگى قاناپ، بالا سۇيە قويماعى دا ەكىتالاي، جامان ايتپاي جاقسى جوق، ءامىرشى الدەقالاي بولىپ كەتسە، قۋ تىزەسىن قۇشاقتاپ جالعىز قالادى...وراق مۇرىننىڭ استىنا ورمەك قۇرىپ ورنىعىپ العان الا قۇرت اۋەلى ورمەگىنىڭ ءبىر ۇشىن كىشى حانىمعا تارتتى دا، ارتىنشااق سونى بويلاپ شىم ەتكىزىپ شاعىپ اپ، ونىڭ تابان استىندا بوپبوز بوپ كەتكەن ءوڭى مەن جەل ۇرگەن شوقتاي لاپ ەتە قالعان ۋىتتى جانارىن كورىپ، اياعىن تارتىپ الا قويدى.حانىمنىڭ قاي جاعىنان شىعىپ قالدىم دەگەندەي، جاڭا عانا ءوزى وسىپ تىرناپ العان جارانىڭ اۋزىن ءوزى ءسۇرتىپ باقتى. تابان استىندا تەك ايەلدەردىڭ عانا قولىنان كەلەتىن مايموڭكەلىككە كوشىپ، ءوز ايتقانىن ءوزى جۋىپشايا باستادى.قىزعانىشتىڭ تىلىندە شوق، ۇرتىندا مۇز. شوعىمەن بەتىڭدى، مۇزىمەن جۇرەگىڭدى قارىپ سويلەمەسە، قىزعانىش بولا ما! ءامىرشى يەنىڭ ىقىلاسى مەن سالتاناتىن ءبىر ءوزى يەمدەنىپ قالعان شىنجىر بالاق، شۇبار ءتوس تۇقىمنىڭ قىزى بايبىشەنىڭ تايتىك قىزمەتشىلەرى كىشى حانىمدى اۋزىنان ءالى ەمشەك تابى كەتپەگەن جاس كورىپ، باسىنىپ قالعىلارى كەلەدى عوي.ءبىراق ولارىمەن نە بىتىرەر دەيسىڭ. الگىندەيالگىندەي كۇيدىرگى اڭگىمەلەردى كۇڭسىتكەننەن ارعىعا جەتە قويار شامالارى قايسى؟ ءامىرشىنىڭ ءوزى اسقار تاۋداي بوپ، پاناسىنا الىپ وتىرعاندا، بايبىشە سارايىنداعى كوپ سۋماقايدىڭ سىپسىڭى قۇر انشەيىن جەلدىڭ سۋىلى، شىبىننىڭ ىزىڭى بوپ قالادى. دەگەنمەن، ۇلكەنۇلكەن دەپ باسقا شىعارىپ قويماي، قىبىن تاۋىپ، ءبايبى شەنى دە اياعىن تارتا سويلەۋگە ۇيرەتكەن ءجون. قۇدايعا شۇكىر، ۇلى ءامىرشى التىن باسىمەن كىرىپشىعىپ جۇرگەن قۇتتىحانانى شاۋىپ الا قويماس...كەمپىردىڭ اڭگىمەسى قايتادان ارۋاقتانىپ بارادى. ەندى جۇقا تاناۋى دىرىلدەپ، كوتەرىلە سويلەدى. وراق مۇرنىنىڭ استىندا ەرسى قاراۋىتىپ جاتقان سۇيقىلت تۇكتەرى تىكىرە ءيىپتىكىرەيىپ كەتكەن...قىزمەتشىسىنىڭ اياق استىنان ارقالانىپ بارا جاتقانىن بايقاپ، حانىم ونىڭ جۇزىنە تاڭىرقاي قاراپ ەدى، كەمپىر قاپەلىمدە ارتىقتاۋ اڭگىمە ايتىپ قويدىم با دەگەندەي، وقىس تىيىلا قالدى دا، الدەبىر ۇمىت شارۋاسى ەسىنە تۇسكەنسىپ، ورنىنان اسىعىس كوتەرىلە باستادى.قىزمەتشىنىڭ الگى اڭگىمەسى، اياق استىنان جۇرەگىن تىزىلداتا باستاعان وقىس ءبىر سەزىم حانىمنىڭ كوپ كۇننەن بەرى كوكىرەگىن تىمىرسىق بوپ جايلاپ العان تۇسىنىكسىز قاپىرىقتى توتەن سوققان وكپەك جەلدەي سەيىلتىپ جىبەردى. ونە بويىن جايلاپ العان مەڭزەڭ ءزىل ىدىراپ كەتكەندەي حانىم ءوزىن قۋناق سەزىندى.بايبىشە سارايىنىڭ اڭگىمەسى پالەن كۇننەن بەرى ونىڭ قولاياعىن ماتاپ العان ەنجارلىقتىڭ قىل ارقانىن كۇرتكۇرت ءۇزىپ جاتقانداي. تۇتقيىلعا تىرەلىپ داعدارىپ تۇرعان ويسەزىمنىڭ دە قارسى الدىنان قاسقا جول اشىلعانداي...ەندى الگى كەمپىر ايتىپ كەتكەن اڭگىمەنىڭ ەگجەيتەگجەيىن قايتادان ءبىر باجايلاپ ويلاپ كورۋگە بەل بۋدى. كوزگە كورىنبەي ءبىر قياندا جاتىپ اپ، مۇنىڭ ءالى ىزعار شالىپ كورمەگەن بالعىن جۇرەگىنە مىستان تىرناعىن اياماي باتىرىپ، وسىپ العان بايبىشەنىڭ وزبىر شەڭگەلى ونىڭ بويىنا ءبىر قايرات بىتىرگەندەي بولدى.جاس حانىم قاقىرايىپ سارايدا وتىرعانىمەن، ءوزىنىڭ ايبارسىز، دارمەنسىز ەكەنىن، ازۋلى بايبىشە بالا كورىپ باسىنا باستاعانىن بايقادى.اششى تىرناقتىڭ ەسەسىن اششى تىرناق قايتاراتىنىنا جاس تا بولسا، ايەلدەرگە ايرىقشا ءتان ءبىر ءتۇپ كورەگەندىكپەن تۇيسىگىپ وتىر. ونىڭ بالعىن جۇزىنە ءبىر سۋىق نۇر جۇگىردى. بۇرىن مويىلداي بوپ مۇلايىم مولدىرەپ تۇراتىن كوزىنە قىلىشتىڭ جۇزىنەن عانا بايقالاتىن سۇپسۋىق قاتىگەز ۇشقىن ورناپتى. ءجۇرىستۇرىسى دا شىپشيراق.حانىمدارىنىڭ بويىنداعى مىنا وزگەرىستى نوكەرىنىڭ قىراعى كوزى بىردەن بايقاپ قالدى. بۇرىنعىداي جابىساجارماسا كەتۋگە ءبىر ءتۇرلى قايمىققانمەن، ىشىنەن ريزا بوپ، قايتادان ءمازمەيرام كۇيگە ءتۇستى.حانىم كەشكە قۇلقى بولماي، كورىپ تۇرىپ، كوزگە ىلمەي كەتكەن اسىل ماتا، قىمبات تەرى، قىزىلدىجاسىلدى جيھازدى سارايىنا الدىرىپ، قايتادان قاراپ شىقتى.كۇتۋشى كەمپىرگە كوڭىلى اۋعاندارىن كورسەتىپ، نە كيىپ، نە تىكتىرەتىنىن ايتىپ ءامىر بەرە باستادى. حانشانىڭ بايىبىنا بارا الماعان جەرىندە كۇتۋشى كەمپىر رەتىن تاۋىپ، اقىل قوسىپ قويادى. حانىم وندايدا بۇرىنعىداي اۋزىن اشىپ تاڭىرقاپ قالمايدى، ە، وسى دۇرىس ەكەن دەپ ەلپ ەتە دە تۇسپەدى، قىزمەتشىسىنىڭ ءسوزىن ءۇنءتۇنسىز تىڭداپ، كەلىسىم بەرمەس بۇرىن ءبىراز ويلانىپ الادى.قاقسال كەمپىر حانىمنىڭ بيلىك ءدامىن تۇسىنە باستاعانىن اڭعارىپ، ىشىنەن قىبى قانىپ، بۇرىنعىبۇرىنعى ما، ەندى اۋىر دەنەسىن اسىقتاي ءۇيىرىپ، شۇناڭداپ كەتتى. حانىمنىڭ قازىناسىندا نە بار، نە جوعىن تەكسەرىپ، نە كەرەك ەكەنىن، ونىڭ قاي ولكە، قانداي ۋالاياتتان تابىلاتىنىن ايتىپ، قۇلاعىنا قۇيىپ باقتى.حانىم وزىنە كەرەكتى زاتتاردى ايتىپ باس ۋازىرگە كۇتۋشىسىن جۇمسادى.باس ءۋازىر كۇتۋشى كەمپىردى قومسىنسا كەرەك، ماردىمدى ەشتەڭە ايتا قويماپتى. قىزمەتشىسىنىڭ ايتىپ كەلگەن حابارىن ەستىگەندە، حانىم سارايعا قايتادان كىسى جۇمساپ، ءۋازىردى وزىنە شاقىردى. ءوز جاۋابىنا حانىمنىڭ شامدانىپ قالعانىن ءىشى سەزىپ كەلگەن كارى ءۋازىر ەسىكتەن قۇلدىق ۇرىپ اتتاپ، كىرە سالا تاپسىرماسىنىڭ ءبارى دە ورىندالاتىن بولعانىن، بۇل سۇراعان قىمبات تەرى، اسىل ماتا، ءيىسماي مەن اتىرلەردى جىبەرۋگە ءتيىستى ۋالاياتتارعا حات جازىلعانىن، ارنايى ادامدار جىبەرىلەتىنىن باياندادى.ءامىرشىنىڭ ءوزى سىيلايتىن باس ءۋازىردىڭ كىشى حانىمنىڭ اياعىنا كەپ باس يگەنىن كورگەندە، كۇتۋشى باس ۇلىقتى ءوز اياعىنا جىققاننان بەتەر ايىزى قانىپ تۇردى.كىشى حانىم شاھارداعى ەڭ اتاقتى شەبەرلەردى شاقىرىپ، كيىم تىكتىرىپ جاتىر دەگەندى ەستىگەندە بايبىشە سارا يىنداعىلار تۇلىنىن تۇتىپ قالىپتى.حانىم ءوزى ويلاپ تاپقان جاڭا شارۋانىڭ سوڭىنا قۇنىعىپ كىرىستى. كىشى حانىمعا تىگىلىپ جاتقان كيىمدەر مەن ۋالاياتۋالاياتتاردان جيىلعان اسىل دۇنيەلەر جايىن داعى الىپ قاشپا اڭگىمەلەردىڭ الدى جورىقتا امىرشىمەن بىرگە جۇرگەن ۇلى حانىمنىڭ دا قۇلاعىنا ءتيىپتى.ۇلى حانىمنىڭ اۋزىنان شىعىپتىمىس دەگەن لاقاپتار بايبىشە سارايىنان كىشى حانىمنىڭ وزىنە دە جەتىپ جاتتى.ۇلى حانىمنىڭ شامىنا تيگەنىن ەستىگەن سوڭ، جاس حانىم بۇرىنعىدان بەتەر ماساتتاندى، جۇرەگىنە كۇندەسىنىڭ بەيپىل سوزىنەن تۇسكەن جاراقات جازىلا باستادى. قايتقان ءوشتىڭ سيقىر ءلاززاتى جانىنا مايداي جاعىپ بارادى، بايبىشە سارايىنداعىلاردىڭ ءىشىن كۇيدىرەتىن، ايلا امالدىڭ بىرىنەن سوڭ ءبىرىن ويلاپ تابادى.بۇرىنعىداي ەمەس، سەيىلدى، سەرۋەندى كوبەيتتى. اسىرەسە كۇن قىزا نوكەر قىزدارىمەن بىرگە حاۋىزعا شومىلعانعا، كەك ايدىندا الما لاقتىرىسىپ ويناعانعا قۇمار. كۇندە ەرتومەن قىزمەتشىلەرى اعاش باسىنان الما ءۇزىپ، حاۋىزدىڭ قاسىنداعى جەڭىل شاتىردىڭ استىنا تاۋتاۋ عىپ ءۇيىپ قويادى. كۇن قىزا جاڭا پىسكەن المانىڭ جۇپار ءيىسى اڭقىعان تۇستا حانىم نوكەرىمەن شومىلۋعا شىعادى.قىزىل المالار قالقىپ جۇرگەن ءمولدىر ايدىندا جاستىقتىڭ، الاڭسىز باقىتتىڭ بۋىنا المادان بەتەر بالبىراپ پىسكەن بالعىن تاندەر ونە بويلارىن شەپىتىپ سۇيگەن سۇعاناق تولقىنداردان الدەقانداي جۇمباق ءلاززات تاۋىپ، راقاتتانىپ قالادى.ادەتتەگى تاكاپپار سىربازدىعىنان، اسقاق مارتەبەسىنەن، اسىل مەن قىمباتتى اياماي توگىپ باققان شۇبالعان كيىمىنەن ءبىر ۋاقىت ادا بوپ، ويناقتاپ شىققان بالاۋسا ءتان الگىندەي ەمىنەركىن بوستاندىققا قاپەلىمدە قۇمارى قانا قويمايتىن بولسا كەرەك، حانىم حاۋىز باسىنا ۇزاق اينالادى.سۋدان شىققان سوڭ حاۋىز قاسىنداعى جەڭىل شاتىردىڭ استىنا جاتىپ اپ، قىزمەتشىلەرىنە ءۇستىن سىلاتادى؛ ونسىز دا جۇپار شاشىپ تۇرعان حانىم باعىنىڭ ىشىندە، دۇنيەنىڭ تۇكپىرتۇكپىرىنەن الدىرعان حوش ءيىس مايلار مەن ءاتىر ءيىسى اڭقىپ قويا بەرەدى.حانىم جاس قىزداردىڭ سۇيرىك ساۋساعىنا قىتىعى كەلەدى دە، سىلاۋشىعا قىزمەتشى ايەلدەردىڭ قولىنىڭ قارۋى بارلارىن عانا تاڭداپ الادى.حانىمنىڭ جاسىنداعى ايەلدىڭ ءتانى نە تىلەيتىنىن جاقسى بىلەتىن ساقا كەلىنشەكتەر ودان قولدارىنىڭ قۋاتىن ايامايدى، ۇزاق سىلايدى. حانىم وندايدا جىلتىلىنان ايرىلىپ، لايىتىپ بارا جاتقان جانارىن ۇزىن كىرپىكتەردىڭ استىنا جاسىرىپ، وتكىنشى راقاتتىڭ ءلاززاتىنا ەلىتىپ جاتادى دا قويادى. ءسويتىپ جاتىپ، كەيدە قيالعا شومادى. وندايدا مىناۋ ءوزى جۇرگەن باق حيسسالارداعى پەيىشكە ۇقساپ كەتەدى؛ قاسىنداعى نوكەرىنىڭ پەيىش باعىنداعى حور قىزدارىنان نەسى كەم؟ بۇدان ارتىق راقات قايدان تابىلماق؟ وسىنداي جۇمساق ءوز قولىندا، وسىنداي راقات ءوز تورىندە تۇرعاندا، ءامىرشىنىڭ قايداعى ءبىر ءيت ارقاسى قيانعا ايلاپجىلداپ جورىققا كەتەتىنى اراتۇرا وعان ميعا سىيمايتىن، تۇككە قاجەتى جوق، قۇر انشەيىن ەسسىزدىكتەي كورىنەدى. ءبىراق سولاق ەكەن، ۇلى ءامىرشىنىڭ ويىنا كەلگەن شارۋانى مانسۇقتاۋ پەندە بىتكەنگە كەشىرىلمەيتىن كۇپىرشىلىك ەكەنى ەسىنە ءتۇسىپ، تىزگىن ءۇزىپ بارا جاتقان تەنتىرەك ويىن تەجەپ الا قويادى. وندايدا اۋىزعا ەندى ىلىگە بەرگەن جەمىنەن جۇرت ايىرىپ جىبەرگەن شابىتتى تازىداي سولىعى باسىلماعان ويى ءامىرشىنى تاستاي بەرىپ، ءبىراۋىق بايبىشەنىڭ سوڭىنا ءتۇسىپ بەرەدى. جورىقتاعى ءامىرشىنىڭ سوڭىنان قالماي سوعان نە ازاپ ەكەن...
|
ابايدىڭ 170 جىلدىعىنا ءدۇبىرلى توي بولادىجاڭالىقتار 5119 0 پىكىر 27 شىلدە, 2015 ساعات 10:37اباي قۇنانبايۇلىنىڭ 170 جىلدىق مەرەيتويىنا وراي، شىعىس قازاقستاندا ءبىر ەمەس، قاتارىنان بىرنەشە مەرەكەلىك شارالار وتپەك. ءاربىر شارا قازاق جازبا ادەبيەتىنىڭ نەگىزىن قالاعان اقىننىڭ كەلبەتى مەن شىعارماشىلىعىن جاڭا قىرىنان اشا تۇسپەك. بۇل جايلى سۇحبات بارىسىندا شقو اكىمىنىڭ ورىنباسارى جاقسىلىق ومار ءمالىم ەتتى.قازىرگى زامانعى قازاقستاندىق قوعام ءۇشىن حالىق اعارتۋشىسىنىڭ رۋحاني مۇراسىن زەرتتەپ، زەردەلەي ءبىلۋدىڭ ماڭىزى زور. اباي قۇنانبايۇلىنىڭ 170 جىلدىعىنا ارنالعان مەرەكەلىك شارالار لەگى اباي جانە الەمدىك وركەنيەت اتتى حالىقارالىق عىلىميپراكتيكالىق كونفەرەنتسياسىنان باستاۋ الادى. كونفەرەنتسياعا شەتەلدىك جەتەكشى ادەبيەتتانۋشىلار، فيلوسوف، تاريحشىلار، ءتىل ماماندارى مەن اباي شىعارمالارىن الەم تىلدەرىنە تاجىمالاعان شەتەلدىك اۋدارماشىلار قاتىسادى.بيىلعى مەرەيتويدىڭ تاعى ءبىر جاڭالىعى، ەلباسىنىڭ قولداۋىمەن، مەملەكەتتىك ءتىلدى دامىتۋ قورىنىڭ تاپسىرىسىمەن اباي الەمى اتتى تۇڭعىش ەنتسيكلوپەديالىق پورتالىنىڭ اشىلۋى. جوبا اياسىندا ابايدىڭ ۇلى جۇمباعى اتتى دەرەكتى ءفيلمىنىڭ تۇساۋى كەسىلەدى. يگى باستاما مەملەكەت باسشىسى نۇرسۇلتان نازارباەۆقا بەيبىتشىلىكتى ساقتاۋدا جانە دامىتۋدا قوسقان ەلەۋلى ۇلەسى ءۇشىن تابىستالعان الەمدىك جىبەك جولى سىيلىعىنىڭ قاراجاتىنا جۇزەگە اسىرىلعان. دەرەكتى ءفيلمدى تۇسىرگەن سەرپەر جاستار سىيلىعىنىڭ، مەملەكەتتىك دارىن سىيلىعىنىڭ لاۋرەاتى اقبەرەن ەلگەزەك پەن كينوكومپانياسى. جاڭا تۋىندىدا كورەرمەنقاۋىم ابايدى جاڭا قىرىنان تاني وتىرىپ، العان ءبىلىمى، شىعىس تاربيەسى جايلى قۇندى دەرەكتەرمەن تانىسا الادى.اباي اتىنداعى تەاتردا ادامزاتتىڭ ابايى اتتى سالتاناتتى شاراسى وتەدى. ارتىنشا ءدال وسى تەاتردا كورنەكتى ونەر مايتالماندارىنىڭ قاتىسۋىمەن كونتسەرتتىك باعدارلاما جالعاسىن تابادى.مەرەكەلىك شاراعا مەملەكەت جانە قوعام قايراتكەرلەرى، اقىندار، تۇركىتانۋشىلار، عالىمدار، پروفەسسورلار جانە اباي شىعارماسىن اۋدارعان شەتەلدىك جازۋشىلار كەلەدى.حاكىم ابايدىڭ 170 جىلدىعىنا ارنالعان شارالار 7ءشى تامىزدا اباي اۋدانىندا جالعاسادى. سول جەردە ورنالاسقان ەتنواۋىل، مۇراجايءۇيى، ابايشاكارىم مەموريالدىق كەشەنى، ەڭلىككەبەك ەسكەرتكىشىندە بولعان شارا قوناقتارى، ماماي باتىر ەسكەرتكىشىنىڭ اشىلۋ سالتاناتىندا قاتىسادى. سونداياق، بۇل كۇنى قاراۋىلدا قازاق كۇرەسىنەن قازاقستان چەمپيوناتى، جورعا جارىس، الامان بايگە، اباي تويىنىڭ باس پالۋانى سىندى سايىستار وتەتىن بولادى. جوسپارلانعان ءىسشارالار ادامزاتتىڭ ءبارىن ءسۇي، باۋىرىم دەپ اتتى رەسپۋبليكالىق اقىندار ايتىسىنا ۇلاسادى. الامان ايتىستا ەلىمىزدىڭ ءار اۋماعىنان كەلگەن 12 ۇزدىك ايتىسكەر قاتىسادى. ولاردىڭ اراسىندا سەرىكزات دۇيسەنعازين، سارا توقتامىسوۆا، اينۇر تۇرسىنباەۆا، ايبەك قاليەۆ سىندى تانىمال ايتىسكەرلەر باق سىناسادى.وبلىس باسشىسى ورىنباسارىنىڭ ايتۋى بويىنشا، مەرەيتوي اعىمداعى جىلى ءوزىنىڭ اۋقىمدىلىعىمەن عانا ەمەس، تانىمدىلىعىمەن دە ەرەكشەلەنەدى. ياعني ءاربىر قوناق ابايدىڭ رۋحاني جانە شىعارماشىلىق دۇنيەسىنە ساپار شەگە الادى. اباي ءبىزدىڭ داۋلەتىمىز عانا ەمەس. ابايدى تانۋمەن ونداعان جىلدار بويى الەم عالىمدارى، ادەبيەتتانۋشىلارى مەن ءتىل ماماندارى اينالىسىپ كەلەدى. ەلىمىزدىڭ رۋحاني جانە مادەني ورتالىعى سەمەي قالاسىنا ءار ەلدىڭ، ءدىننىڭ، ءتىلدىڭ جانە عىلىم سالاسىنىڭ وكىلدەرى جينالادى. ولاردىڭ اربىرەۋى وسى قالاعا كەلە وتىرىپ، مادەني ەسكەرتكىشىمەن، تاريحىمەن تانىسۋ مۇمكىندىگىنە يە بولىپ، رۋحاني دۇنيەلەرىن بايىتا الادى. ونىڭ ىشىندە جيدەبايءبورىلى جەرىندە وتەتىن شارانى ايتىپ وتۋگە بولادى، دەدى ج. ومار.اباي قازاقتىڭ ۇلتتىق جازبا ادەبيەتىنىڭ نەگىزىن قالاعان اعارتۋشى. ابايدىڭ ارتىندا قازاق حالقىنىڭ التىن قازىناسىنا اينالىپ: 176 ولەڭ،3 پوەما، 45 قاراسوز جانە 200گە جۋىق اندەرى مەن كۇيلەرى قالدى.
|
خەۋەرلەر ئۈچۈن ۋە دېگەن نېمەكىشىلەر خىزمەت ئورنىدىكى يارىلىنىشلارغا ئەستايىدىل مۇئامىلە قىلىشى كېرەك. دۇنيانىڭ ھەر قايسى جايلىرىدا ھەر كۈنى خىزمەتچىلەر بىلەن ئەجەللىك بولمىغان ئىش ئورنى يارىلىنىش ۋە كېسەللىكلەر يۈز بېرىدۇ. بەختكە يارىشا ، نى ئىشلىتىدىغان كەسىپلەردە ، كۆپ سومكا دەپمۇ ئاتىلىدۇ ، قاتتىق بار چوڭ سومكىلار خىزمەت ئورنىدىكى يارىلىنىش نىسبىتىنى تۆۋەنلىتىدۇ. نىڭ بىخەتەر خىزمەت يۈكى ئەڭ چوڭ بىخەتەر توشۇش ئىقتىدارى. مەسىلەن ، 1000 كىلوگىرام ئەڭ چوڭ بىخەتەر توشۇش سىغىمى 1000 كىلوگىرام دېگەنلىك. نىڭ بىخەتەرلىك ئامىلى ئادەتتە 5: 1 ھەتتا 6: 1 بولىدۇ. بولۇپمۇ ب د ت توپ خالتىسىغا نىسبەتەن ، 5: 1 دىكى زۆرۈر شەرتلەرنىڭ بىرى.ئىشلەپچىقارغۇچىلار نى ئېنىقلاش ئۈچۈن چوققا يۈك سىنىقىنى قوللىنىدۇ. چوققا يۈكنى سىناش جەريانىدا ، 5: 1 بولغان چوڭ سومكا نىڭ 30 ھەسسىسىنى باشتىن كەچۈرگەندىن كېيىن چوقۇم نىڭ 5 ھەسسىسىدىن تۆۋەن بولۇشى كېرەك. مەسىلەن ، 1000 كىلوگىرام بولسا ، توپ خالتىلار 5000 كىلوگىرام بېسىمغا بەرداشلىق بېرەلەيدىغاندىلا سىناقتىن ئۆتىدۇ ، ئاندىن 2000 كىلوگىرام بېسىمدا 30 قېتىم دەۋرىيلىك سىناقتىن ئۆتىدۇ.شۇنىڭ بىلەن بىللە ، نىڭ 6: 1 بولغان توپ سومكىسى تېخىمۇ قاتتىق. ئۇ نىڭ 70 ھەسسىسىنى باشتىن كەچۈرگەندىن كېيىن چوقۇم نىڭ 6 ھەسسىسىگە يېتىشى كېرەك. بۇ خىل ئەھۋال ئاستىدا ، ئەگەر مۇ 1000 كىلوگىرام بولسا ، كۆپ سومكىلار 6000 كىلوگىرام بېسىمغا دۇچ كەلگەندە سىناقتىن ئۆتىدۇ ، ئاندىن 3000 كىلوگىرام بېسىمدا دەۋرىيلىك سىناقتىن 70 قېتىم ئۆتىدۇ. خەتەرسىز خىزمەت ئورنى يارىتىشنىڭ مۇھىم مەزمۇنى. دىققەت قىلىشقا تېگىشلىكى شۇكى ، ئىشچىلار تولدۇرۇش ، قويۇپ بېرىش ، توشۇش ۋە دۇكان قاتارلىق مەشغۇلات جەريانىدا چوقۇم غا بويسۇنۇشى كېرەك.يوللانغان ۋاقتى: 08سېنتەبىردىن 20سېنتەبىرگىچە سومكا ئۆلچىمى, سومكىسى, ئورالمىسى, سومكا فورمۇلا, سومكىسى, ,
|
ەلەۋسىنوۆ ەكس الەم چەمپيونىمەن جۇدىرىقتاسادىساڭلاق 1805 2 پىكىر 10 ناۋرىز, 2020 ساعات 13:35قازاقستاندىق كاسىپقوي بوكسشى دانيار ەلەۋسىنوۆ 90, 5 كو كەلەسى جەكپەجەگىن بۇرىنعى الەم چەمپيونىنا قارسى وتكىزەدى.بۇل تۋرالى پروموۋتەرلىك كومپانياسى مالىمدەدى.قازاقستاندىق وليمپيادا چەمپيونى 17 ءساۋىر كۇنى وكسونحيللدە اقش، مەريلەند شتاتى وتەتىن بوكس كەشىندە ونەر كورسەتەدى. قارسىلاسى ناميبيا ەلىنىڭ وكىلى دجۋليۋس يندونگو 232, 12 كو. 37 جاستاعى بۇل بوكسشى ءبىرىنشى جارتىلاي ورتا سالماقتا ءۇش نۇسقا بويىنشا , جانە الەم چەمپيونى بولعان.دجۋليۋس اسا تاجىريبەلى بوكسشى. اتاقتى رەيتينگىسىندە ءوز سالماعىندا 33ءشى ورىندا تۇر ەلەۋسىنوۆ 77ءشى ساتىدا. 2008 جىلى وتكەن بەكين وليمپياداسىنا قاتىسقان. 2009 جىلى كاسىپقوي بوكسقا بەت بۇرعان.2016 جىلعا دەيىن دجۋليۋس ءوز وتانىندا 20 جەكپەجەك وتكىزىپ، ەشقايسىسىندا جەڭىلگەن جوق. 2016 جىلدىڭ كوكتەمىندە يندونگو رەسەيدە ەكى تۇجىرىم بويىنشا الەم چەمپيونى , ەدۋارد ترويانوۆسكيدى ءبىرىنشى راۋندتا نوكاۋتقا جىبەرىپ، سەنساتسيا جاسادى. وسىدان كەيىن بوكس الەمى يندونگونى تانىدى.2017 جىلى افريكالىق بوكسشى ۇلىبريتانيادا ريكي بەرنستى جەڭىپ، تاعى ءبىر ماڭىزدى بەلبەۋ تۇجىرىمى بويىنشا چەمپيوندىق اتاقتى جەڭىپ الدى.يندونگو ءتىپتى سول جىلدىڭ وزىندە ءابسوليۋتتى الەم چەمپيونى اتانۋ مۇمكىندىگىنە يە بولعان. بىراق ەكىنشى سەنساتسيا ورىن العان جوق. 2017 جىلى 19 تامىزدا امەريكالىق تەرەنس كروۋفوردتان 360, 27 كو جەڭىلىپ، چەمپيوندىق بەلبەۋلەردى بىرىكتىرە العان جوق. بۇل نامبيالىق بوكسشىنىڭ مانسابىنداعى العاشقى جەڭىلىسى بولاتىن.وسودان كەيىن يندونگو ۋاقىتشا چەمپيوندىعى ءۇشىن وتكەن جەكپەجەكتە امەريكالىق رەدجيس پروگرەيستەن جەڭىلدى.2019 جىلى دجۋليۋس تەك ءبىر عانا جەكپەجەكتى وتكىزدى. بۇل جولى امەريكالىق كارلتاۆيۋس دجونس دجونسوندى نوكاۋتپەن جەڭگەن. سودان بەرى ول شارشى الاڭعا شىققان جوق.ال دانيار ەلەۋسىنوۆ سوڭعى جەكپەجەگىن وتكەن جىلدىڭ جەلتوقسان ايىندا وتكىزدى. ول كەزدە امەريكالىق الان سانچەستى 2051, 10 كو تەحنيكالىق نوكاۋتپەن جەڭگەن بولاتىن.
|
مېگان ماركىلنىڭ 61 ياشلىق ئاپىسى غايىسى ئۈچۈن خىزمىتىدىن ئىستېپا بەردىچەتئەل تاراتقۇلىرىنىڭ خەۋىرىگە قارىغاندا، شاھزادە خاررى بىلەن مېگان ماركىلنىڭ تويى يېتىپ كېلىش ئالدىدا، مېگان ئائىلىسىدىكىلىرىمۇ بەسبەستە لوندونغا يېتىپ كەلگەن. بىراق يېقىندا مېگاننىڭ ئاپىسى دورىيا راگلاندنىڭ تۇيۇقسىز خىزمىتىدىن ئىستېپا بەرگەنلىكىدەك خەۋەرلەر تارقىلىپ، كۆپچىلىكنىڭ دىققىتىنى تارتقان.دورىيا بۇ يىل 61 ياشقا كىرگەن بولۇپ، بىر يوگا تىرېنېرى، بىراق ئوخشاشلا يەنە لوس ئانجىلىستىكى بىر روھىي ساغلاملىق شىپاخانىسىنىڭ خىزمەتچىسى. 2017يىلى ئاۋغۇستتا، مېگان بىر قېتىملىق ماقالىسدە ئاپىسىنىڭ خىزمىتىنى تەسۋىرلەپ: ئاپام بىر يوگا تېرىنېرى، بىراق ئۇمۇ ئىجتىمائىي خىزمەت بىلەن شۇغۇللىنىدۇ. بولۇپمۇ، ياشانغانلار مەھەللىسىدە مۇلازىمەت قىلىدۇ، مېنىڭچە بولغاندا، بۇ ئاپامنىڭ تەربىيەلەش ۋە ھالىدىن خەۋەر ئېلىشقا بولغان ئەستايىدىللىقىنىڭ ئىپادىسى. بىراق شۇنىڭ بىلەن بىر ۋاقىتتا، ئاپامدا ئەسلىدىنلا بولۇشقا تېگىشلىك بىر خىل ئەركىن روھ، دېگەن.خەۋەردە دېيىلىشىچە، دورىيانىڭ خىزمىتىدىن ئىستېپا بېرىشىدىكى سەۋەب بولسا، غايىسى ئۈستىدە ئىزدىنىپ، ئۆز كەسپىنى يارىتىش ئىكەن. ئۇ ئىزچىل نىشانى توغرىسىدا ئويلىنىۋاتقان بولۇپ، خىزمىتىدىن ئىستېپا بەرگەندىن كېيىن، خۇسۇسىي شىپاخانا ئېچىپ، ياشانغانلار دېۋەڭلىك كېسىلى بىمارلىرىغا ياردەم ۋە مۇلازىمەت قىلىدىكەن.شۇنداق قىلىپ، دورىيانىڭ خىزمىتىدىن ئىستېپا بەرگەنلىكى خەۋىرى تارقىلىشتىن بىر سائەت بۇرۇن، مېگاننىڭ دادىسى توماس ماركىلنىڭ قىزىنىڭ توي مۇراسىمىغا قاتناشمايدىغانلىقى جاكارىلاندى. بۇ دادا ئىلگىرى مەلۇم بىر ماراقچى بىلەن ھەمكارىلىشىپ، توي مۇراسىمىغا مۇناسىۋەتلىك رەسىملەرنى ياڭزىغا چۈشكەن. بۇنىڭدىن باشقا، بەزى تاراتقۇلارنىڭ دېيىشىچە، ئالتە كۈن بۇرۇن، توماسنىڭ يۈرەك كېسىلى قوزغالغان بولۇپ، بىراق تىنچئامان دوختۇرخانىدىن چىققان. ئەنگلىيە خان جەمەتى توماسنىڭ توي مۇراسىمىغا قاتناشمايدىغانلىقىغا ھېچنېمە دېمەستىن بىر بايانات ئېلان قىلىپ: تويدىن بۇرۇنقى بۇ كۈنلەر مېگان ماركىل ئۈچۈن ئىنتايىن خۇسۇسىي كۈنلەردۇر، بۇنداق قىيىن ئەھۋالدا، ئۇ شاھزادە خاررى بىلەن بىر قانچە قېتىم ماركىل ئەپەندىمدىن توي مۇراسىمىغا قاتنىشىشىنى تەلەپ قىلىپ ھۆرمىتىنى بىلدۈردى، دېگەن.
|
سانالى عۇمىرىندا ەلگە ەڭبەك ءسىڭىرۋدى مۇرات ەتكەن ەل اعالارىنىڭ تاريح تولقىنىنداعى ءومىر جولدارىنان جاس ۇرپاقتىڭ الار ءتالىمى مول. وسى ورايدا بۇگىن ءبىز ءوز ۇلتىنىڭ تاريحىنا تەرەڭ ءۇڭىلىپ، ناعىز زەرتتەۋشى عالىم دەڭگەيىندە ەل مەن جەردى ارالاپ، تامىرى تەرەڭ تۇركى جۇرتىنىڭ وتكەنى مەن بۇگىنىنە پالساپالىق كوزقاراسىن ءبىلدىرىپ جۇرگەن، قىزمەتىمەن ەلىنە ەڭبەگى سىڭگەن اق سامايلى ازامات، پارلامەنتى ءماجىلىسىنىڭ ەكسدەپۋتاتى، گەنەرالمايور ەرجان يساقۇلوۆتىڭ ءومىر جولىنا توقتالماقپىز.تاۋەلسىزدىك جىلدارىنىڭ باسىندا ۇلتتىق قاۋىپسىزدىك كوميتەتى قىزمەتىندە بولعان ەرجان بەكباۋ ۇلى جاس مەملەكەتىمىزدىڭ ءتايءتاي باسقان قادامىن كوزى كورگەن، ەلىنە ەڭبەگى سىڭگەن ەل تۇلعالارى قاتارىندا. ول ساياسي ارەناداعى ءوز ورنى بار تاۋەلسىز، الەمدىك ۇدەرىستەردەن قالىسپاي دامىعان ەلگە اينالعانىمىزدى ءاردايىم ماقتان ەتەدى. سونداياق ەكونوميكالىق، الەۋمەتتىك احۋالى تۇرالاپ تۇرعان اقمولا قالاسىنىڭ اسەم قالا نۇرسۇلتانعا اينالعانى ەلباسى مەن وعان قولداۋ كورسەتكەن حالقىمىزدىڭ ەرەن ەڭبەگىنىڭ جەمىسى، جەتىستىگى مەن جەڭىسى دەپ ەسەپتەيدى.ەرجان بەكباۋ ۇلىنىڭ ەلىمىزدىڭ ۇلتتىق قاۋىپسىزدىك سالاسىنداعى تابىستارى تۋرالى ايتارى كوپ. بيىل ەلىمىزدىڭ تاۋەلسىزدىگىنە 30 جىل تولادى. مەن سول وتىز جىلدىڭ كۋاسىمىن. وسى جىلداردا مەملەكەتىمىز ىرگەلى ەلگە اينالدى، بۇكىل دۇنيە جۇزىنە تانىمال بولدى. بۇۇنىڭ بەلدى مۇشەسى اتاندى. يادرولىق قارۋجاراقتىڭ جويىلۋىنا باستاماشىلىق ەتتى. ەلىمىزدىڭ ەكونوميكاسى مەن الەۋمەتتىك جاعدايى كوپ جاقساردى. بۇل تۇستا ۇلتتىق قاۋىپسىزدىك كوميتەتىنىڭ قوسقان ۇلەسىنىڭ زور ەكەنىن ايتقىم كەلەدى. ويتكەنى قازىرگىدەي بەيبىت، تۇراقتى مەملەكەتكە اينالۋىمىزدىڭ جولىندا ۇلتتىق قاۋىپسىزدىك ورگاندارىنىڭ قىزمەتكەرلەرى كوپ ەڭبەك ەتتى. وسى ورايدا تاۋەلسىز ەلىمىزدىڭ ارنايى ورگاندارىنىڭ باسشىلىعىندا جۇرگەن ازاماتتارىمىزدىڭ ەڭبەگىن اتاماۋ مۇمكىن ەمەس. 90جىلداردىڭ توقىراۋىندا قاۋىپسىزدىك ورگاندارىنا جان ءبىتىرىپ، مەملەكەتتىك ءسوزىنىڭ ورنىنا ۇلتتىق ءسوزىن قويىپ، بۇدان بىلاي تەك ۇلت مۇددەسى جولىندا قىزمەت قىلاتىن جاڭا ءداۋىردىڭ كەلگەنىن مەڭزەدى. ەلىمىزدىڭ ارنايى ورگاندارىنىڭ الدىندا تۇرعان ماسەلەلەر وتە كوپ بولدى. كسرودان قالعان ەسكىلىكتەن قۇتىلىپ، بۇعان دەيىن ماسكەۋدەن باسقارىلىپ كەلگەن قازاقستان ءۇشىن جاڭا كەزەڭ جاڭا تالاپتار قويدى. نارىقتىق ەكونوميكانىڭ زاڭدارى كۇشىنە ەندى. الەمدىك وزىق ەلدەرمەن ينتەگراتسيا جاساۋ دا ءوز جەمىستەرىن بەرە باستادى، دەيدى كەيىپكەرىمىز وتكەن شاق بەلەستەرىن ەسكە الىپ.ەرجان بەكباۋ ۇلىنىڭ ايتۋىنشا، ەلىمىزگە پايداسىنان زيانى كوپ جوبالاردى كىرگىزبەۋ، ينۆەستور تونىن جامىلىپ كەلىپ، قارجىلىق كىرىپتارلىققا يتەرمەلەيتىن جوبالاردان ساقتانۋ قاجەت بولدى. كەرىسىنشە، ءتيىمدى ۇسىنىستاردى دۇرىس باعالاپ، ەلىمىزگە يگىلىگى تيەتىن جۇمىستار قولعا الىنىپ جاتتى. بۇل جولدا اتالعان ەكونوميكالىق ۇدەرىستەردىڭ قاتەرلەرىن باعالاۋدى قاۋىپسىزدىك ورگاندارىنسىز ەلەستەتۋ مۇمكىن ەمەس.ءار جىلدارى ەلىمىزدىڭ ۇلتتىق قاۋىپسىزدىك سالاسىن باسقارعان ب.باەكەنوۆ، س.توقپاقباەۆ، ج.جۇمانبەكوۆ، ن.ابىقاەۆ، م.ءتاجين، ا.شابدارباەۆ، ءا.شاياحمەتوۆ، ۆ.جۇماقانوۆ سياقتى ءوز ىستەرىنە بەرىك، ۇلتىمىزدىڭ ادال ازاماتتارىمەن يىق تىرەسە بىرگە جۇمىس ىستەگەن ۋاقىتىن ءومىرىنىڭ ەڭ ءبىر جارقىن كەزەڭى دەپ سانايتىن ەرجان بەكباۋ ۇلى: 2016 جىلدىڭ 8 قىركۇيەگىنەن بەرى ۇقك توراعاسى قىزمەتىن كارىم ءماسىموۆ اتقارىپ كەلەدى. تالاي مەملەكەتتىك جاۋاپتى قىزمەتتەر اتقارعان، ەلىمىزدىڭ ساياسي قالىپتاسۋ كەزەڭىندە ەلباسى نۇرسۇلتان نازارباەۆتىڭ سەنىمدى سەرىگى بولا بىلگەن، الىسجاقىن شەتەلدەرمەن ديپلوماتيالىق، اسكەريقورعانىس، قۇقىقتىق ماسەلەلەردىڭ وڭ شەشىلۋىنە ىقپالى ەتكەن كارىم ءماسىموۆتىڭ قاۋىپسىزدىك قىزمەتىنە كەلۋى تەگىن ەمەس، دەيدى.ەرجان بەكباۋ ۇلىنىڭ سوزىنە قاراعاندا، ۇلت مۇددەسى جولىندا قىزمەت ەتكەن ۇقكنىڭ ءاربىر قىزمەتكەرىنىڭ ارقاسىندا ەلىمىز تىنىشتىق پەن بەيبىتشىلىكتىڭ بەسىگىندە تەربەلۋدە. الەمدىك گەوساياسي جاعدايدىڭ ۋشىعىپ تۇرعان شاعىندا الىسجاقىن كورشىلەس ەلدەر، ونىڭ ىشىندە شىعىس الەمىندەگى تالاستارتىستىڭ سوڭى قانتوگىسكە ۇلاسىپ، ەڭ سوڭىندا مۇنىڭ بارىنەن قاراپايىم بەيبىت حالىق جاپا شەگۋدە. ارينە قازاقستاننىڭ ديپلوماتيالىق جۇمىسىنىڭ دۇرىس جولعا قويىلۋى مەن كورشىلەرىمىزبەن دوستاستىق باعىتىن ۇستانۋى ەلىمىزدىڭ كەمەسىن شايقالتپاۋدا. الايدا كەيبىر كۇشتەردىڭ ىشتەن نە سىرتتان اسەر ەتىپ، قوعامىمىزدىڭ قالىپتاسقان ءومىرىن ويرانداۋدى كوزدەيتىنى جاسىرىن ەمەس. سول سەبەپتى ەل اراسىنا ىرىتكى سالىپ، ارام پيعىلدى كوزدەۋشىلەردىڭ ارەكەتىنە جول بەرمەۋ ءۇشىن ءبىزدىڭ بارىمىزگە اۋىزبىرشىلىك قاجەت. كوزىمىزدى كەڭىرەك اشىپ، ءاربىر ارەكەتتىڭ سوڭىندا ءبىر ماقسات تۇراتىنىن انىق ءتۇسىنۋىمىز كەرەك.ارينە ۇقكنىڭ قۇزىرەتىنە جاتاتىن قاۋىپتەردى ءبولىپجارىپ قاراي المايمىز. ەلىمىزگە، ۇلتىمىزعا تونگەن كەز كەلگەن قاۋىپقاتەردىڭ الدىن الۋ، سەبەبىن انىقتاپ، سالدارىن جويۋ مەن بولاشاقتا قايتالانباۋىنا جاعداي جاساۋ مىنە، بۇگىنگى ۇقك قىزمەتىنىڭ تىكەلەي مىندەتى. بۇل ورايدا ول: بۇگىنگى عالامتور جۇيەسىنە تاۋەلدى ەلەكتروندى قۇرالدار مەن قۇرىلعىلار الاڭداتۋشىلىعىمدى تۋدىرادى. ارينە زامان اعىمى ءبىر ورىندا تۇرمايدى، تەحنيكا مەن تەحنولوگيا دامۋ ۇستىندە. بىراق ءدال وسى قارىشتاپ دامىعان سالانىڭ ءوز ءالسىز تۇستارى دا بار دەپ ەسەپتەيمىن. اتاپ ايتقاندا، سۋ بەرۋ جولدارى، بايلانىس جەلىلەرى، كولىكتىككوممۋنيكاتسيالىق قامتاماسىز ەتۋ قۇرالدارى، سپۋتنيك جۇيەسى، جىلۋەلەكتر ستانسالارى، ءتىپتى زاۋىتفابريكالارعا دەيىن ەلەكتروندى باسقارۋعا كوشىرىلگەن. بۇدان وزگە، حالىققا قىزمەت ەتۋدىڭ كوپ باعىتى دا عالامتور جەلىسىن قولدانۋ ارقىلى جۇزەگە اسىرىلادى. اقپاراتتىق بازالار، ازاماتتارىمىزدىڭ جەكە باسى تۋرالى مالىمەتتەر، مەملەكەتتىك ورگاندارداعى جۇمىستا دا ەلەكتروندى ەسەپتەگىش ماشينالارى ارقىلى وڭدەلەدى. مۇنىڭ بارلىعى ءومىرىمىزدى كوپ جەڭىلدەتكەنىمەن، قاۋىپسىزدىك تۇرعىسىنان وسال جاقتارى بار ەكەنىن، الاڭداتاتىنىن ايتقىم كەلەدى. ويتكەنى كيبەرشابۋىلدان جىلۋەلەكترسىز قالۋىمىز مۇمكىن، وسىنداي شابۋىلدىڭ كەسىرىنەن ءىشىپ وتىرعان سۋىمىز ۋلانۋى مۇمكىن، بايلانىستان اجىراپ قالۋىمىز دا ىقتيمال. دەمەك، كيبەرقاۋىپسىزدىككە سالعىرت قاراۋعا بولمايدى.كەيىپكەرىمىز مەملەكەتىمىزدىڭ قۇزىرلى ورگاندارى كيبەرقاۋىپسىزدىك ماسەلەسىنە كوبىرەك دەن قويسا دەيدى. ونىڭ ايتۋىنشا، كەز كەلگەن جاۋىمىز ءالسىز تۇسىمىزدى ىزدەيدى. ال كيبەرشابۋىلداردىڭ زاردابى بومبا جارىلىسىنان اسىپ تۇسپەسە، كەم بولماۋى ابدەن مۇمكىن.ەرجان بەكباۋ ۇلى بۇدان ءارى ەلىمىزدىڭ توسىننان كەلەر قاتەرلەرگە ازىرلىگىنىڭ دە ءتيىستى دەڭگەيدە بولۋى شارت ەكەنىن اتاپ ءوتىپ، سوڭعى ەكى جىلداعى الەمدى ساستىرعان پاندەميانىڭ قازاقستانعا اسەرى جونىندە بىلاي دەيدى: ىندەتپەن كۇرەسكە قىرۋار قارجى جۇمسالدى. كەزىندە ەلباسىنىڭ باستاماسىمەن قۇرىلعان ۇلتتىق قوردىڭ ءدال وسى جاعدايداعى ساقتاندىرۋ قورىنا اينالىپ شىعا كەلگەنىن كورىپ وتىرمىز. بۇل دا ءبىر كورەگەن ساياساتتىڭ جەمىسى بولار. كەيبىر وپپوزيتسيالىق توپتار ءدال وسى قوردىڭ قۇرىلۋىنا قارسىلىق ءبىلدىرىپ ەدى. بىراق سىن ساعاتتا بايقاعانىمىزداي، قارجىلىق قاۋىپسىزدىك پەن قوردىڭ بولۋى ءسوزسىز قاجەت ەكەن.ەرجان بەكباۋ ۇلىنىڭ ايتۋىنشا، تاعى ءبىر تۇيتكىل سۋ ماسەلەسى. الەمدە تۇششى سۋعا سۇرانىس كۇن ساناپ ارتىپ، كوپتەگەن ەل سۋ تاپشىلىعىنا ۇشىراۋدا. مەملەكەتتىك دەڭگەيدە سۋ ستراتەگياسىن قازىردەن ويلاستىرۋ قاجەت. كۇن ساناپ ءوسىپ كەلە جاتقان حالقىمىز بولاشاقتا سۋ پروبلەماسىنا كەزىگۋى مۇمكىن. ويتكەنى بىزدەگى سۋلاردىڭ كوبىنىڭ باستاۋى شەتەلدەردە جانە ولاردىڭ دا ءوز كوزدەگەن مۇددەلەرى مەن قاجەتتىلىكتەرى بار. بۇل تۇرعىدان العاندا، سۋدىڭ باسقا دا كوزدەرىن قاراستىرۋ قاجەت دەپ ويلايمىن. بارلىق عىلىميوندىرىستىك الەۋەتىمىزدى پايدالانىپ، قولدانىلعان سۋدى قايتا وڭدەپ، تازالاۋ، بالامالى سۋ كوزدەرىن ىزدەپ تاۋىپ، جەراستى سۋلارىن زەرتتەپ، بۇل جۇمىستى قولعا الۋىمىز كەرەك دەپ سانايمىن. ول ءۇشىن بىزگە تەحنولوگيالىق دامۋ قاجەت.ەرجان بەكباۋ ۇلىن تولعاندىراتىن، تاعى ءبىر جايت ازىقت ۇلىك قاۋىپسىزدىگى. قۇرعاقشىلىق سياقتى تابيعي اپاتتارعا دايىن بولۋىمىز قاجەت. ازىقت ۇلىك قورلارىن قالىپتاستىرۋىمىز كەرەك. تاريحىمىزدىڭ ازالى بەتتەرىندەگى تۇتاس ۇلتىمىزعا اكەلگەن اشارشىلىق زاردابىن ۇمىتۋعا ەش قاقىمىز جوق، دەيدى ول.ناعىز قايراتكەرگە ءتان قىراعىلىقپەن قوعام ءومىرىنىڭ تىنىسىن باقىلاپ، ءتيىستى جەردە ءوز پىكىرىن ءبىلدىرىپ، اعالىق اقىلكەڭەس، ورىندى سىن مەن سىندارلى وي ايتىپ جۇرگەن ەرجان يساقۇلوۆ اۋعانستاننان كەڭەس وداعىنىڭ اسكەرىن شىعارعان كەزدە ميلليونداعان وقدارىلەردىڭ بارلىعى ارىس قالاسىنا اكەلىنگەنىن، بۇل وقدارىلەر ابدەن ەسكىرگەندىكتەن جارىلىستار بولۋى ابدەن مۇمكىن ەكەنىن ايتىپ، سوناۋ 2009 جىلى دەپۋتتاتىق ساۋال جولداپ، ون جىلدان كەيىن ورىن العان توتەنشە وقيعانىڭ بولجامىن جاساعانىن دا ايتا كەتەلىك. سول سياقتى ول كەزىندە ەلورداعا جاقىن ماڭدا ورنالاسقان وقءدارى ارسەنالىنىڭ قاۋىپتىلىگى جونىندە ەلباسىن اقپاراتتاندىرىپ، جارىلعىش زاتتاردىڭ ارنايى پوليگوندارعا اپارىلىپ جويىلۋىن قاداعالاپ، اتالعان قاۋىپتىڭ الدىن العانىن اتاپ وتكەن ورىندى.ەرجان بەكباۋ ۇلىنىڭ ەل بولاشاعىنا، مەملەكەت قاۋىپسىزدىگىنە قاتىستى ايتارى كوپ. جاھاندانۋ ءۇردىسىنىڭ تەرىس اسەرىنىڭ ءبىرى ەكسترەميستىك يدەولوگيانىڭ تارالۋى، شەتەلدىك ناسيحاتشىلاردىڭ رەكرۋتتارىنا اينالعان ازاماتتارىمىز زايىرلى قوعامنىڭ قارسىلاسىنا اينالۋدا. اتالعان كەسەلمەن كۇرەستىڭ كىلتى قاۋىپسىزدىك ورگاندارى قىزمەتكەرلەرىنىڭ قولىندا. وزگە ەلدىڭ جەرىندە ءجۇرىپ جاپا شەككەن، ۋلى يدەيانىڭ قۇربانىنا اينالعان، اداسقان ازاماتتارىمىزعا كەشىرىممەن قاراپ، ەلگە قايتارۋعا باعىتتالعان گۋمانيتارلىق جۋسان وپەراتسياسى دا قوعامدا كەرەعار پىكىرلەر تۋدىرعانى جاسىرىن ەمەس. ارينە قىلمىسقا قاتىستىلىعى دالەلدەنگەندەر زاڭ الدىندا ءتيىستى جازالارىن الدى، بىراق بۇل تۇستا باسىمدىق رەتىندە جازىقسىز سابيلەر مەن جارىنا ەرىپ جاڭىلعان انالاردى ەلگە قايتارۋعا بەرىلدى.ءبىز ءوز كەمشىلىكتەرىمىزدى دە بىلۋگە ءتيىسپىز. مىسالى، ادامي كاپيتالعا كوپ كوڭىل ءبولۋىمىز كەرەك. باردى ساتىپ قانا كۇن كورەتىن ەمەس، ءىلىم مەن ءبىلىم، عىلىمعا سۇيەنىپ الدىڭعى قاتاردان تابىلىپ جاتقان ەلدەر كوپ. قازىرگى جاعدايدى تۇزەمەسەك، بولاشاقتا تەك تۇتىنۋشى ەل بولىپ قالۋىمىز مۇمكىن. ول ءۇشىن اركىم ءوزى وتىرعان جۇمىس ورنىنىڭ ناعىز مامانىنا اينالىپ، وزىنە سەنىپ تاپسىرىلعان ءىستى جوعارى دەڭگەيدە ورىنداۋى ءتيىس. ارينە مەملەكەت تاراپىنان دا قولداۋ بولىپ، قولىنان ءىس كەلەتىن ازاماتتارىمىزعا جاعداي جاساۋىمىز كەرەك.جوعارىدا اتالعان جاھاندانۋ پروتسەسىنىڭ تاعى ءبىر زاردابى دەسەك بولادى، ول ۇلتتىق قۇندىلىقتارىمىزدىڭ، جادىمىزدىڭ شايىلىپ كەتىپ جاتقانى. قازىردەن باستاپ بۇل ماسەلەلەردى ءجىتى باقىلاۋعا الماساق، كەلەشەكتە تىلىنەن، دىلىنەن الىستاعان ۇرپاق ءوسىپ شىعۋى مۇمكىن.اسىرەسە مەنى ءتىل ماسەلەسى قاتتى الاڭداتادى. سوڭعى ۋاقىتتا زەرتتەۋ جۇمىستارىمەن اينالىسىپ جۇرگەنىمنەن بولار، ءتىلىمىزدىڭ ماڭىزى مەن ءۇشىن ءبىرىنشى ورىنعا شىعىپ وتىر. تۇركى تىلىنەن باستاۋ الىپ، ەرتەرەكتە ارابشا، شاعاتايشا جازىپ كەلسەك، كەيىن كەلە كيريلليتساعا كوشتىك. ەندى، مىنە، لاتىن الفاۆيتىنە اۋىسقالى وتىرمىز. بايقاپ وتىرساڭىز، ءوز جەرىمىزدە ءجۇرىپ، ءوز تىلىمىزدە جەتىك سويلەپ جارىتىپ جۇرگەنىمىز از. ءار قازاق بالاسى بۇل كەمشىلىكتى جويۋعا اتسالىسپاسا، ۇرپاعىنا وسيەت قىلماسا، ءتىلىمىزدىڭ تاعدىرى قىل ۇستىندە.زەرتتەۋ ماقالالارىمدى، كونە كىتاپتاردىڭ تۇپنۇسقالارى نەگىزىندە جازىلعان شىڭعىس حان كىتابىمدى وقىرمان قاۋىمنىڭ كەيبىرى ورىس تىلىندە ۇسىنۋىمدى سۇرايدى. بۇل دەگەنىمىز تاريحقا قىزىعۋشىلىعى بار بولعانىمەن، تىلدىك بىلىمدەرىنىڭ، قازاق تىلىندەگى ماتەريالداردى قابىلداۋ ءالى دە كوپشىلىك ءۇشىن قيىندىق تۋدىراتىنىن بىلدىرەدى. ارينە بۇل وكىنىشتى، دەيدى ەرجان بەكباۋ ۇلى وزەگىن ورتەگەن ماسەلەلەردىڭ شەشىمىن تاپپاي جۇرگەنىنە قىنجىلىپ.ول ءباز بىرەۋلەردىڭ جەرىمىزگە سۇقتانا قاراپ، جاي عانا قاراپ قويماي، قازاقتىڭ انا جەرى بىزدىكى، مىنا جەرى بىزدىكى دەپ وزەۋرەپ جۇرگەنىن ارانداتۋشىلىق دەپ ەسەپتەيدى. بىزگە بوساڭسۋعا بولمايدى. ويتكەنى جەر داۋى قاۋىپ پەن قاتەردى الا جۇرەتىن ۇلكەن ماسەلە. ءبىزدىڭ مۇرات بابالارىمىزدان قالعان جەرىمىزدى كەلەر ۇرپاققا تاپسىرۋ.ەرجان بەكباۋ ۇلى بولاشاق ۇرپاق تاربيەسىنە ەرەكشە كوڭىل ءبولۋدىڭ ماڭىزدىلىعىن جەتە تۇسىنەتىن ازامات رەتىندە بۇگىنگى تاڭدا اسىرە دىنشىلدىكتەن كەلەتىن قاۋىپكە كوز جۇما قاراي المايدى. ينتەرنەتتە اشىق تاراتىلىپ جۇرگەن ۋاعىزدار مەن ءدىن جايلى ايتىلاتىن تۇسىنىكتەمەلەردى، ءدىني ويلار مەن تالقىلاۋلاردى دۇرىس تۇسىنە ءبىلۋ قاجەت. ءسوزدىڭ قۇدىرەتى كۇشتى، سول سەبەپتى كەز كەلگەن ءسوزدى كونتەكستەن اجىراتىپ قاراۋعا بولمايدى. قازاقستان زايىرلى ەل دەگەنىمىزبەن، وسى ايتىلعان ماسەلەلەردى شەشۋ ءۇشىن مەملەكەت تاراپىنان قاتاڭ باقىلاۋ قاجەت دەپ ويلايمىن. يماندىلىقتىڭ كىلتىن ۇستاپ جۇرگەن ءبىلىم مەن بىلىگى جەتكىلىكتى ءدىن سالاسىنىڭ ناعىز ماماندارىنا قولداۋ كورسەتكەن دۇرىس.جالپى، تاريحتىڭ اقتاڭداق بەتتەرىنىڭ اشىلماي جۇرگەن قۇپيالارىن ىزدەپ تاۋىپ، بۇرمالانعان بۇرىس تۇستارىن اشۋعا اتسالىسىپ جۇرگەن ءبىر جان بولسا، ول ەرجان يساقۇلوۆ.ول ناعىز شىعىس ۇلىنا ءتان قاسيەتىمەن شىققان تەگى مەن بابالار جولىن ىزدەپ، ۇمىتىلا جازداعان تاريحىمىزدىڭ تىڭ بەتتەرىن زەرتتەپ، اشىپ جۇرگەن ىزدەۋشى. سوناۋ يران ەلىنەن التى ءجۇزجەتى ءجۇز جىل بۇرىن جازىلعان كونە كىتاپتاردى قازاقشاعا اۋدارىپ، قيتۇرقى ساياسي ماقساتپەن ادەيى قاتە جازىلعان كەي دەرەكتەردى جوققا شىعارىپ، ناعىز قازاقتىڭ ارعى تەگىنە قۇرىعىن جەتكىزۋدى مۇرات ەتتى.ساياسي عىلىمدار دوكتورى ەرجان يساقۇلوۆتىڭ شىڭعىس حان كىتابىنداعى ۇلى قاعان جايلى جاساعان تەرەڭ زەرتتەۋلەرى وقىرماننىڭ قازاق تاريحىنا دەگەن قىزىعۋشىلىعىن وياتىپ، تۇركى حالىقتارىنىڭ ءتۇپتۇقيانىنا جول سىلتەيدى. تابيعاتى كەرەمەت شىعىس قازاقستانداعى بۇقتىرما وزەنىنىڭ تاريحى، بۇرحان قالدۋن تاۋلارىنىڭ، تارباعاتايدىڭ بۇلداق قاسىر اتاۋلى شىڭدارىنا قاتىستى تاماشا دەرەكتەرگە تاريح قويناۋىنان ءتىل قاتىردى. ناعىز زەرتتەۋشىگە ءتان ۇقىپتىلىقپەن مۇعۋلستان مەملەكەتىنىڭ ەتنوستىق قۇرامى مەن گەوگرافيالىق مەكەندەرىن، شىڭعىس حان مەن ونىڭ ۇرپاعىنىڭ حاندىق وردالارى بولعان قاراقورىم، ەمەل، قوبىق، الاكول، المالىق اتاۋلارىمەن تانىستىردى.زەرتتەۋشىنىڭ تىڭ دەرەكتەرى جۇيەلىلىگىمەن، تاريحي ارتەفاكتىلەردىڭ دالەلدى بەرىلىپ، بەلگىلى ءبىر لوگيكالىق تىزبەكتە قۇرىلۋىمەن ەرەكشەلەنەدى.وسى ورايدا ەرجان بەكباۋ ۇلىنىڭ كازاحستانسكايا پراۆدا گازەتىنىڭ 2021 جىلعى 9 ساۋىردەگى نومىرىندەگى ماقالاسىندا ءوزىنىڭ شىڭعىس حان كىتابىنا قاتىستى قالىڭ وقىرمانعا تۇسىنىكتى تىلمەن جىلىكتەپ بەرۋگە تىرىسقانىن اتاپ ءوتۋ قاجەت.ەرجان بەكباۋ ۇلى حالىقتىڭ رۋحاني بايلىعىن دامىتۋعا ەڭبەك ءسىڭىرىپ، رۋحاني ۇستاز رەتىندە تانىمال بولعان ارعى باباسى بەكاسىل بيبولات ۇلى تۋرالى تاريحي مۇرانى جاڭعىرتۋدى قولعا العانى دا بولەك اڭگىمە. يسلام قاعيداتتارىن تەرەڭ مەڭگەرگەن، ءدىني تۇرعىدان وتە ساۋاتتى بەكاسىل بيبولات ۇلى ءوز ەڭبەگىن ادام بالاسىنىڭ تانىمىن قالىپتاستىرۋ ماقساتىندا قازاقى دۇنيەتانىمدى يسلامنىڭ نەگىزدەرىمەن ۇيلەستىرىپ جازعان ەكەن.عۇلاما ويشىل بەكاسىل بيبولات ۇلىنىڭ اسىل مۇراسى زيكزال العاش رەت 2005 جىلى ءبىر توم بولىپ، ەكىنشى رەت 2011 جىلى تولىقتىرىلىپ، ەكى توم بولىپ جۇلدىزناما دەگەن اتپەن جارىق كورگەن بولاتىن. العاشقى نۇسقاسىن اۋدارعاندار ماقسۇت شاپيعي مەن سارسەنبى ءداۋىت ۇلى. ەكىنشى نۇسقاسىن اۋدارعان ابدۋللا قاجى جولداس ۇلى. اراب، پارسى، تۇرىكشاعاتاي تىلدەرىندە جازىلعان بۇل اسا قۇندى مۇرا العاشقى ەكى باسىلىمىندا دا تولىق اۋدارىلماعان بولاتىن. سوڭعى جىلدارى اراب، پارسى، تۇرىكشاعاتاي تىلدەرىنىڭ بىلگىرى، بەلگىلى ءدىنتانۋشى، قازاقستان مۇسىلماندارى ءدىني باسقارماسى جانىنداعى عۇلامالار كەڭەسىنىڭ مۇشەسى ءزارىپباي ورازباي بۇل كىتاپتى تولىق اۋدارىپ شىعىپ، 2014 جىلى نۇرلى ورنەكتەر دەگەن اتپەن جاريالادى.تاريحتىڭ تەرەڭىنەن جەتكەن رۋحاني مۇرالارىمىزدىڭ زەرتتەلۋى مەن قالىڭ وقىرمانعا جەتكىزىلىپ، ءتيىستى باعاسىن الۋى الداعى ۋاقىتتىڭ ەنشىسى بولار. وتكەنىمىزدىڭ تاعىلىمىن پاراقتاپ، ۇرپاق مۇراسىن تۇگەندەپ جۇرگەن ەرجان بەكباۋ ۇلى سىندى اعامىزدىڭ نازارىنداعى دۇنيەلەر ءبىزدى ءالى تالاي تاڭعالدىراتىنى انىق.ادام بالاسىنىڭ ىزگى قاسيەتتەرىن بيىك ۇستاپ، ءومىردىڭ ءار ءساتىنىڭ قاراپايىم قۋانىشتارىن باعالاپ، بالا ءسۇيىپ، ۇرپاق جالعاپ، تۋعاندارىڭ مەن باۋىرلارىڭنىڭ ورتاسىندا ادەمى ءومىر كەشكەنگە نە جەتسىن! بۇل تۇرعىدان العاندا، كەيىپكەرىمىز ءوزىنىڭ وتباسىلىق باقىتىنىڭ كىلتىن تاۋىپ، جۇبايى بوتاكوزبەن ەكى ۇل، ءبىر قىز تاربيەلەپ، بۇگىندە نەمەرە، جيەن ءسۇيىپ، ءماندى دە ءساندى عۇمىر كەشىپ جۇرگەن ەل اعاسى.ارداقتى اعامىز مامىر ايىنىڭ مەيرامدارى قارساڭىندا ۇقك ورتالىق اپپاراتىنىڭ عيماراتىنا كەلىپ، ءىزباسارلارى، قاۋىپسىزدىك ورگاندارى مەن قارۋلى كۇشتەر قاتارىندا قىزمەت ەتىپ جۇرگەن جاس بۋىنعا ءوز اقىلىن ايتىپ، قۇتتىقتاپ شىقتى.ەرجان بەكباۋ ۇلىمەن بولعان سول ءبىراز ۋاقىتتىق كەزدەسۋىمىزدەن قالعان ماعىنالى ويلارى مەن سۇبەلى پىكىرلەرىن وقىرمانعا ۇسىنۋدى ءجون كوردىك.ۇقك ءباسپاسوز قىزمەتى
|
شېرىك مەھەللە كەنتىشېرىك مەھەللە كەنتى شىنجاڭ ئاقسۇ ۋىلايىتى باي ناھىيەسى باي بازىرى نىڭ باشقۇرۇش تەۋەلىكىدىكى بىر تەبئىي مەمۇرىي كەنت بۇلۇپ،جامائەت خەۋپسىزلىكى كۆمۈر كانى كەنتى، تۇزبېشى كەنتى قاتارلىق كەنتلەر بىلەن قوشنا.تۇزبېشى كەنتى شىنجاڭ ئاقسۇ ۋىلايىتى باي ناھىيەسى باي بازىرى نىڭ باشقۇرۇش تەۋەلىكىدىكى بىر تەبئىي مەمۇرىي كەنت بۇلۇپ، كىندىكدۆڭ كەنتى، كۆمۈركان كەنتى، جامائەت خەۋپسىزلىكى كۆمۈر كانى كەنتى، تېتىر كەنتى قاتارلىق كەنتلەر بىلەن تۇتىشىدۇ.گامبىيە جۇمھۇرىيىتى قىسقارتىلىپ گامبىيە دېيىلىدۇ. غەربىي ئافرىقىدىكى گامبىيە دەرياسىنىڭ تۆۋەن ئېقىنىغا جايلاشقان دۆلەت.جۇغراپىيە دۆلەت بۇ يازما 2017يىلى 03ئاينىڭ 28كۈنى يوللانغان
|
بەلارۋس رەسپۋبليكاسىنىڭ برەست قالاسىندا برەست تمد ەلدەرىنىڭ 2019 جىلعى مدەني استاناسى ءىسشاراسىنىڭ جابىلۋ سالتاناتى ءوتتى. سالتاناتتى ءىسشارادا برەست قالاسى 2020 جىلعى تمدنىڭ مادەني استاناسى ەستافەتاسىن شىمكەنتكە رەسمي تۇردە تابىستادى. بۇل تۋرالى شىمكەنت قالاسى اكىمدىگىنىڭ ءباسپاسوز قىزمەتى حابارلادى.دوستىق پەن ءوزارا ىنتىماقتاستىقتى ورىستەتكەن جيىنعا 2020 جىلعى تمدنىڭ مادەني استاناسى مارتەبەسىن يەلەنگەن شىمكەنت قالاسىنان ارنايى وكىلدەر قاتىستى. شىمشاھاردىڭ مەرەيىن اسىرعان مارتەبەلى ءىسشاراعا ءۇشىنشى مەگاپوليستىڭ دەلەگاتسياسىن شىمكەنت قالاسى اكىمىنىڭ ءبىرىنشى ورىنباسارى قايرات نۇرتاي باستاپ باردى. مەرەكەلىك ءىسشارا شەڭبەرىندە شىمكەنت قالاسى ىشكى ساياسات جانە ءدىن ىستەرى باسقارماسىنىڭ باسشىسى جانار بەكتاەۆا، سونداياق فوتوتىلشىلەر قالامىزدىڭ تۋريستىك جانە تاريحيمادەني الەۋەتىن تانىستىردى.جيىن اياسىندا تمد مەملەكەتارالىق گۋمانيتارلىق ىنتىماقتاستىق قورىنىڭ مگىق وتىرىسى ءوتىپ، وندا برەست قالاسىندا دوستاستىقتىڭ مادەني استاناسى رەتىندە اتقارىلعان جۇمىستارى سارالانىپ، ونىڭ قورىتىندىسى تالقىلاندى. باق وكىلدەرى ءۇشىن ارنايى ءباسپاسوز جيىندارى ۇيىمداستىرىلىپ، قوناقتار برەست قورعانى مەموريالدىق كەشەنىنە بارىپ، ماڭگىلىك الاۋعا گۇل شوقتارىن قويدى.بۇدان سوڭ برەست اكادەميالىق دراما تەاترىندا برەست تمد ەلدەرىنىڭ 2019 جىلعى مدەني استاناسىنىڭ قورىتىندى جابىلۋ سالتاناتى ءوتتى. مەرەكەلىك كونتسەرتكە تمد ەلدەرىنىڭ ۇزدىك ونەرپازدارى قاتىستى.ال حالىقارالىق دوستاستىق دەبيۋتتەرى پرەمياسىنىڭ لاۋرەاتتارى قوناق رەتىندە شاقىرىلدى. سالتاناتتى شارا برەست قالالىق اتقارۋشى كوميتەتى توراعاسىنىڭ دەلەگاتتاردى ارنايى قابىلداۋىمەن اياقتالدى.
|
قازاقستاندا اقىلدى فەرمالار سالىنادىقازاقستان 07 جەلتوقسان، 2021وڭتۇستىك كورەيا قازاقستانمەن اقىلدى فەرمالار سالۋ تاجىريبەسىمەن بولىسۋگە نيەتتى. بۇل تۋرالى كورەيا ورتالىق ازيا دوستىق قاۋىمداستىعىنىڭ ءۇشىنشى وتىرىسىندا بەلگىلى بولدى، دەپ حابارلايدى ..حابار 24 ارناسىنىڭ مالىمەتىنشە، ونلاينفورۋم اۋىل شارۋاشىلىعى سالاسىن جانجاقتى دامىتۋعا ارنالعان. وندا قازاقستان، كورەيا، قىرعىزستان، تاجىكستان جانە تۇرىكمەنستان وكىلدەرى ءسوز سويلەپ، پىكىرلەرىن ورتاعا سالدى.پروفەسسور لي ەن بومنىڭ ايتۋىنشا، كورەيا پروۆينتسيالارىندا جۇمىس كۇشى جەتىسپەيدى، ال ءبىزدىڭ رەسپۋبليكامىزدا ادامي رەسۋرس پەن كەڭبايتاق اۋماق جەتكىلىكتى.كورەيانىڭ اۋىل شارۋاشىلىعىندا جۇمىس جاسايتىنداردىڭ 45ى 60 جاستان اسقان ادامدار. ەۋروپادا دا ءدال سونداي جاعداي. جاستار اۋىل شارۋاشىلىعى سالاسىندا جۇمىس ىستەگىسى كەلمەيدى. ورتالىق ازيادا جاستار كوپ. ولاردى اقىلدى فەرمالاردا جۇمىس ىستەۋگە تارتۋعا بولادى. ولار جاڭا تەحنولوگيالارمەن جانە ۇلكەن دەرەكتەرمەن تانىسادى. بۇل ورتالىق ازياداعى اقىلدى فەرمالاردى دامىتۋعا كومەكتەسەدى، دەدى سەۋل قالالىق ۋنيۆەرسيتەتىنىڭ پروفەسسورى لي ەن بوم.اقىلدى فەرمالار قازاقستان كورەيا جۇمىس كۇشى
|
قازاق ساۋاتسىز ساياسي سپەكتاكلگە ەندى الدانبايدى46 ءسوز 2754 13 پىكىر 18 ماۋسىم, 2019 ساعات 11:56مسكەۋدەگى جالداپ تۇرعان پتەرىمىز كرەملگە جاقىن ەدى. جاياۋ جارتى ساعات جۇرسەڭىز كرەمل. سول سەبەپتى مە، بىلمەدىم، ءبىزدىڭ ۇيدە قالانىڭ تەگىن قوسىلاتىن. رينە، ءوزىمىز دە اقىلى قوساتىنبىز. سەبەبى، تەگىن ۋايفايمەن كينو كورۋ قيىن ەدى، بىراق لەۋمەتتىك جەلىلەرگە، ياندەكس.رۋ، .گە تەز كىرەتىن. بىراق اقىلى ۋايفايدىڭ اقشاسى بىتسە، اسىقپاي ەكىءۇش كۇننەن سوڭ، ءتىپتى ون كۇننەن سوڭ، اقشا سالاتىن ەدىك. سەبەبى، تەگىن ۋايفاي بار.قازىر وتباسىلىق جاعدايىمىزعا بايلانىستى اۋىلدا، مامامنىڭ قاسىندامىن. اي سايىن ينتەرنەتكە اقشا تولەيمىن. سوڭعى ۋاقىتتا ينتەرنەت بۇعاتتالۋىنا بايلانىستى دۇرىس ىستەمەيتىنى برىمىزگە بەلگىلى. مەنىڭ ينتەرنەتكە كەتكەن اقشامدى كىم تولەپ بەرەدى دەسەڭ، ي. جوق، مسكەۋدەگى پتەرىمىزدەگىدەي تەگىن ۋايفاي بولسا، ءبىر ءجون عوي، اقشا تولەگەن ينتەرنەتتى قوسا الماۋىم ۇيات قوي.ءپۋتيندى شوۆينيست دەيىك، جەكسۇرىن، وڭباعان دەيىك، ءوتىمىز جارىلىپ كەتسە دە، مويىندايىق، ورىستىڭ رۋحىن كوتەردى. 2012 جىلى پۋتين پرەزيدەنتتىككە وتكەندە الاڭعا، حالىق الدىنا شىعىپ، بوتاداي بوزداپ، جىلاپ تۇردى. تۇسىنگەن ادامعا ونىڭ كوز جاسى شىنايى ەدى.رەسەيدە تۇراتىن، سوندا تۋىپ، وسكەن قازاق قۇربىمىز بالامدى تۋعان سوڭ، تەڭگەگە شاققاندا 1 ميلليون تەڭگەدەن اسا اقشا الدىم. بالاما بانكتەن دەپوزيت اشىپ، سالىپ تاستادىم دەدى. ءبىزدىڭ انالار مۇنداي اقشا السا، قاتتى قۋانار ەدى. رەسەيدە بالاعا ءبىر جارىم جاسقا دەيىن جردەماقى تولەيدى.مسكەۋدە تۇراتىن قازاق رەتىندە انىق ايتا الام، مسكەۋ مەن الماتىنىڭ دۇكەندەرىندە ازىقتۇلىك بىردەي. مسكەۋلىكتەردىڭ جالاقىسى الماتىلىقتاردان جوعارى ەكەنى انىق.ءپۋتيندى جەك كورسەك تە، ءوتىمىز جارىلساق تا مويىندايىق، ول ءوز حالقىنا، انىعى، ورىسقا جاقىن پرەزيدەنت....نازارباەۆ، بولماسا، توقاەۆ استراحان، ومبى، ساراتوۆ قازاقتىڭ جەرى، ءبىزدىڭ جەرىمىز دەسە، قۋانام. استراحان، ومبى، ساراتوۆ قازاقتىڭ اتامەكەنى. رەسەيدەن وسى جەرلەردى تارتىپ العان پرەزيدەنت بولسا، تابانىن سۇيەر ەدىم.... توقاەۆ كوكە، الاڭعا شىعىپ، نەگە حالىقپەن كەزدەسپەيسىز؟ امەريكانىڭ، ەۋروپانىڭ پرەزيدەنتتەرىن ايتپاياق قويايىن، ەش بولماسا، باتاسىن العان رۋحاني كوسەمدەرىڭىز پۋتيننەن بىرنرسە ۇيرەنىڭىزدەرشى.مسكەۋدە تۇراتىن قازاق رەتىندە ايتايىن، كوشەدە اۋناپ جاتقان ورىستىڭ القاشى دا رەسەي ەڭ ءبىرىنشى ورىستىڭ وتانى ەكەنىن كوكىرەگىن كەرىپ تۇرىپ ايتادى. جوق، ءبىزدىڭ بيلىك قازاقتىڭ رۋحىن كوتەرمەك تۇگىلى، باسىپ، جانشىپ تاستادى. وزگە ۇلتتاردىڭ كوپشىلىگى قازاق تىلىندە سويلەمەك تۇگىلى، قازاققا جوعارىدان قارايدى. ءتىپتى ماعان قازاقشا سويلە! دەدى قازاقتار دەپ قازاقتىڭ ۇستىنەن ارىز جازۋدان تايىنبايدى. ۇلتارازدىعىن تۋدىرىپ جاتىر، ويباي دەپ قازاقتىڭ ۇستىنەن تالاي ارىز دا جازىلدى. بيلىك ءوز جەرىندە قازاقتى باسىپ، وزگەلەردىڭ باسىنۋىنا، جانشۋىنا جول اشىپ بەردى. ءبىزدىڭ بيلىك ءبىزدىڭ رۋحىمىزدى كوتەرۋدىڭ ورنىنا ءبىزدى، ءتىلىمىزدى كەيىنگە ىسىرۋمەن كەلدى. ۇشتۇعىرلى تىلگە قارسى ەمەسپىن. سەبەبى، جاستار ءۇش ءتىل ءبىلىپ جاتسا، مەملەكەت ەسەبىنەن اعىلشىن ءتىلى مەن ورىس ءتىلىن تەگىن ۇيرەنسە، قۋانام. شىن مدەنيەتتى ادام ءوزىنىڭ انا ءتىلىن بىلەدى. بىراق كوپتەگەن اۋىل مەكتەپتەرىندە اعىلشىن تىلىنەن ساباق بەرەتىن مۇعالىمدەردىڭ كوپشىلىگى اعىلشىن ءتىلىن بىلمەيدى. سوسىن ولاردىڭ ءبىرازى ۋنيۆەرسيتەتتە قازاق ءتىلى مەن دەبيەتى، بولماسا، بيولوگيا، باسقا دا ماماندىقتاردى وقىعان. مەكتەپتە ءوز پنىنەن مۇعالىمدىك جۇمىس تاپپاعان سوڭ، اعىلشىن ءتىلى ءپنىنىڭ مۇعالىمى ماماندىعىن سىرتتاي وقىپ العان.جۇرتتىڭ پرەزيدەنتى حالقىنا قايتىپ جاعىنام، ءوزىمدى قالاي لەمگە تانىتام دەپ جۇرتتىڭ جەرىن تارتىپ السا، ءبىزدىڭ بيلىك جەرىمىزدى قىتايعا ساتپاق بولدى. جەرىمىزدىڭ بايلىعىن ساتىپ بىتكەن سوڭ، جەرگە كوزدەرىڭ ءتۇستى. ەندى اەس سالعىلارىڭ كەلەدى... سەمەيدەگى، باسقا دا اپاتتى وڭىرلەردەگى اياققولى جوق، اۋرۋ بالالار از با؟ ونسىزدا از قۇرباندىق شالعان جوقپىز عوي. تۇستەرىڭدە سول بالالار سەندەردەن اياققولىن سۇراپ جىلاماي ما؟ بايقوڭىردان العان تيىنتەبەن ادامداردىڭ دەنساۋلىعىن قايتارىپ بەرە مە؟ بايقوڭىردان العان تيىنتەبەن مۇگەدەك بالالاردىڭ جردەماقىسىن جاۋىپ جاتىر ما؟حالىقتىڭ رۋحىن كوتەرۋدىڭ ورنىنا سىندىردىڭدار، سىندىردىم دەپ ويلادىڭدار.جوق، قازاقتىڭ رۋحى سىنبايدى. تەلەديدارداعى داڭعازا مۋزىكانى، ءۇندىنىڭ ەڭ تومەن سورتتى سەريالىن مۇلدەم كورمەيتىن، كورە المايتىن، ينتەللەكتىسى جوعارى قازاقتار از ەمەس. ولار سەندەردىڭ ەرەجەلەرىڭمەن ەشقاشان وينامايدى، ولاردىڭ ءوز ەرەجەسى بار. سايلاۋداعى وتە ءلسىز، ساۋاتسىز ساياسي سپەكتاكلمەن ولاردى اشىندىرعان وزدەرىڭ. ولار ەندى جۇيەگە جۇتىلىپ كەتپەس ءۇشىن بارىن سالادى. بولاشاعى بۇلىڭعىر مەملەكەتتى قاشاندا ينتەللەكتىسى جوعارى ادامدار قۇتقارادى.قانات بىرلىكۇلى 17913زىكىريا زامانحانۇلى 23219قانات بىرلىكۇلى 22807
|
? قارا ايۋ قالاي اعارعان؟26 ماۋسىم 2018 جىلمىڭداعان جىل بويى تىنىق مۇحيتى جاعالاۋىندا ومىر كەشكەن كانادانىڭ جەرگىلىكتى كيتاسۋ حالقى بۇل ايۋ جايلى اڭىزدى بىلەتىن. ۇلكەندەردىڭ ايتۋىنشا، نەمەسە قارعا قۇداي جەردى قاتقان تاستان جاسىل جەلەككە اينالدىرعان. بىراق مۇز داۋىرىنىڭ ەستەلىگى رەتىندە ار 10 قارا ايۋدىڭ بىرەۋىن اق ەتىپ قالدىرعان. ونىڭ رەسمي اتاۋى كورمود. جەرگىلىكتى تۇرعىندار ولاردى ايۋ، ارۋاق، رۋح دەپ اتاسا، كەيبىرى ولاردى اۋليە نە ادەتتەن تىس جاراتىلىس دەپ سەنەدى.بۇل ايۋلار تۋرالى دەرەكتەردىڭ ارتىندا تەك اڭىز ەمەس، ارينە، عىلىم دا بار. ولاردىڭ تەگى جانە تۇرى امەريكا قارا ايۋى. بىراق اتالىق پەن انالىقتىڭ پيگمەنت وندىرۋگە اسەر ەتەتىن گەندەرىندە مۋتاتسييا بولسا، تولىنىڭ جۇنى اققا اينالادى. مۇنى دالەلدەۋ ۇشىن عالىمدار ايۋ تۇگىنىڭ ۇلگىلەرىن جيناۋ ماقساتىندا زاماناۋي قۇرالداردى پايدالاندى. كەيىننەن ولاردىڭ دنقسىن تەكسەردى. 220 ايۋدىڭ ىشىندەگى 22سىنە اتااناسىنان بىردەي گەن بەرىلگەن جانە بارىنىڭ تۇسى اق.كۇيەككە تۇسۋ ماۋسىمى مامىردان باستالىپ، شىلدەگە دەيىن سوزىلادى. باسقا دا ايۋ تۇرلەرى سەكىلدى ۇرىقتانعان ەمبريون انالىقتىڭ جاتىرىندا ۇزاق جاتادى. ەگەر ۇرىق السىز بولسا، ەمبريوندار كوبەيمەي، انالىق سول جىلى بەدەۋ قالادى. كۇشتى ەمبريوندار كۇزگە تامان ۇرىقتانىپ، قىستا بىردەن بەسكە دەيىن قونجىق ەرتەدى.قىسقا قوڭ جيناۋ ماقساتىندا ايۋلار كۇز كۇندەرىن سالمان اۋلاۋعا جۇمسايدى. قارا ايۋعا قاراعاندا اقتارى كۇندىز بالىقتى ەكى ەسە كوپ اۋلايدى ەكەن. ويتكەنى اق ايۋ اسپاننىڭ كوگىلدىر تۇسىمەن استاسىپ، كورىنبەي قالاتىن سەكىلدى.مەكەندەۋ ايماعى: بريتانييا كولۋمبيياسىنداعى ۇلكەن ايۋ جاڭبىرلى ورمان ارالدارى مەن جاعالاۋى.قورعالۋ مارتەبەسى: بۇل ايۋلار جەردە سيرەك كەزدەسەدى، سانى بىرنەشە جۇزدىڭ شاماسىندا.باسقا دەرەكتەر: ەسىمى ولاردى العاش تاپقان فرانكيس ك. قۇرمەتىنە قويىلعان.اۆتورى: پاتريسيا ەدموندسفوتو: پول نيكلەن، ەلىم مەنىڭ ەرتەگى28 ماۋسىم 2018 جىل
|
زىرە تەملىك قازان كاۋىپى، ئۇنتۇلغۇسىز لەززەت كاۋاپ شورپىلار ئاشپەز تور بېكىتىزىرە تەملىك قۇۋۇرغا كاۋاپ، دوخوپكا كەتمەيدۇ، ئوت قالاپ چوغ چۈشۈرۈشمۇ كەتمەيدۇ؛ پەقەت ئاستى تۈز قازان بار بولسىلا، ئۆيىڭىزدىمۇ تەملىك قۇۋۇرغا كاۋاپ تەييارلاپ يىيەلەيسىز.كېتەرلىك ماتېرىيال: قوي قوۋۇرغا گۆشى بىر كىلوگىرامخۇرۇچ ماتېرىيالى: ئاق تۇرۇپ، قوۋزاق دارچىن، شاكال بەدىيان، زىرە تالقىنى، مۇچ تالقىنى، خۇڭشاۋ جىياڭيۇ، تېتىتقۇ ھارىقى، تۇز، زەنجىۋىلئالدى بىلەن، قازانغا سۇ قۇيۇپ، گۆشنى سۇغۇق سۇغا سالغاندىن كېيىن ئوتنى ئاچىمىز؛ قازانغا يېرىم تال تۇرۇپ، ئىككى قوشۇق تېتىتقۇ ھارىقى، توغرالغان زەنجىۋىل قاتارلىقلارنى سېلىپ قازاننى قاينىتىمىز؛ قازان بىر قايناپ چىققاندىن كېيىن، گۆشنى سۈزۈپ ئېلىپ، گۆشنىڭ يۈز قىسمىغا يېپىشىۋالغان موزىلارنى چايقىۋىتىمىز.قازاننى قايتىدىن ئېسىپ، ماي قۇيۇپ قىزىتىمىز؛ ماي قىزىغاندىن كىيىن، قاينىتىپ تەييارلىغان قۇۋۇرغا گۆشنى قازاندىكى مايغا سېلىپ، سىرتقى يۈز سارغايغىچىلىك كىچىك ئوتتا داغلايمىز.گۆش سارغايغاندىن كىيىن، قازانغا ئىككى قوشۇق خۇڭشاۋ جىياڭيۇ، بىر قوشۇق تۇز، قوۋزاق دارچىن، شاكال بەدىيان، كاۋاۋىچىن قاتارلىقلارنى قوشىمىز، يەنە مۇۋاپىق مىقداردا زىرە تالقىنى قوشىمىز؛ كەينىدىن گۆش پۈتۈنلەي چىلاشقىچىلىك سۇ قوشىمىز.چوڭ ئوتتا قازاننى قايناتقاندىن كىيىن، كىچىك ئوتقا ئالماشتۇرۇپ بىر يېرىم سائەت قاينىتىمىز. ئەگەر ئۆيىڭىزدە يۇقىرى بېسىملىق قازان بار بولسا، يۇقىرى بېسىملىق قازانغا سېلىپ قايناتسىڭىز، گۆش تېخىمۇ يۇمشاق پىشىدۇ.ۋاقىت توشقاندىن كىيىن ئۇسۇپ ئالسىڭىز بولىدۇ.ئەگەر تەملىك بولسۇن دېسىڭىز، ئاستى تۈز قازان ئىشلىتىپ، گۆشنى داغلىغان ۋاقىتتا، بىرتال بىرتالدىن قوشۇپ ئالدىرىماي داغلىشىڭىز كېرەك. ئاخىرىدا، گۆشنى ئۇسۇپ ئالغاندىن كىيىن، ئۈستىگە بىر قەۋەت زىرە تالقىنى ۋە مۇچ تالقىنى سېپىۋەتسىڭىز ھەمدە ئازراق ئاق كۈنجۈت سېپىپ زىننەتلىسىڭىز، بۈگۈنكى زىرە تەملىك قۇۋۇرغا قازان كاۋىپى تەييار بولغان بولىدۇ.
|
ئەنقەرەدە تۇنجى قېتىم كۆرۈنۈشلەر ئارقىلىق شەرقىي تۈركىستاننى تونۇتۇش ماۋزۇلۇق پائالىيەت ئۆتكۈزۈلمەكچىكۆرۈنۈشلەر ئارقىلىق شەرقىي تۈركىستاننى تونۇتۇش ماۋزۇلۇق پائالىيەتنىڭ ئېلانى.كۆرۈنۈشلەر ئارقىلىق شەرقىي تۈركىستاننى تونۇتۇش ماۋزۇلۇق پائالىيەتنىڭ مەزمۇنى. ئەنقەرەدە تۇنجى قېتىم كۆرۈنۈشلەر ئارقىلىق شەرقىي تۈركىستاننى ئاڭلىتىش ماۋزۇلۇق پائالىيەت ئۆتكۈزۈلمەكچى. ئۇيغۇر مەسىلىسىنىڭ خەلقئارالىشىشىغا ئەگىشىپ، مەزكۇر مەسىلىنى دۇنيا جامائەتچىلىكىگە تونۇتۇش ئۇسۇلىمۇ كۆپەيمەكتە. تۈركىيەدە تۇنجى قېتىم گېرمانىيەدە تۇرۇۋاتقان تۈرك بۇرخانەتتىن چېتىن ئەپەندى، ئىستانبۇلدا پائالىيەت ئېلىپ بېرىۋاتقان شەرقىي تۈركىستان ۋەقپى بىلەن بىرلىكتە 3ئاينىڭ 28، 29كۈنلىرى ئەنقەرەدە شەرقىي تۈركىستان مەسىلىسىنى كۆرۈنۈشلەر ئارقىلىق تونۇتۇش پائالىيىتى ئۆتكۈزمەكچى. ئەنقەرەنىڭ ماماق رايونىدىكى نەجمەتتىن ئەرباقان چوڭ يىغىن زالىدا ئۆتكۈزۈلىدىغان پائالىيەت ئەنقەرە خاجەتتەپە ئۇنىۋېرسىتېتى ئوقۇتقۇچىسى دوكتور ئەركىن ئەكرەمنىڭ ئېچىلىش نۇتقى بىلەن باشلانماقچى. ئارقىدىن شەرقىي تۈركىستان توغرىسىدا تەييارلانغان ھۆججەتلىك فىلىم كۆرسىتىلمەكچى، ئارقىدىن كىچىك سەنئەت نومۇرلىرى بىلەن ئاڭلىتىلماقچى، ئارقىدىن ياشئۆسمۈرلەر شەرقىي تۈركىستان توغرىسىدا يېزىلغان شېئىرلارنى دېكلاماتسىيە قىلماقچى. ئەڭ ئاخىرىدا ئۇيغۇر ناخشامۇزىكىلىرىدىن ئۆرنەكلەر كۆرسىتىلمەكچى. بۇ پائالىيەتتە خىتاي ھۆكۈمىتىنىڭ 65 يىلدىن بېرى ئۇيغۇرلارغا ئېلىپ بېرىۋاتقان بېسىم سىياسىتى، ئۇيغۇرلار تارتقان دەردئەلەملەر، ھۆججەتلىك فىلىملەر، سەنئەت نومۇرلىرى ئارقىلىق كۆرسىتىلمەكچى.بۇرخانەتتىن چېتىن ئەپەندى بۇ پائالىيەت توغرىسىدا مەلۇمات بېرىپ مۇنداق دېدى:بۇ پائالىيەتنى ئۆتكۈزۈش پىكرى بۇرۇنلا پەيدا بولغان ئىدى. مەن شەرقىي تۈركىستان دەۋاسى بىلەن 2008يىلى تونۇشتۇم. بۇرۇن شەرقىي تۈركىستان ھەققىدە كۆپ نەرسە بىلمەيتتىم. 2009يىلىدا كىچىك بىر پائالىيەت ئۆتكۈزدۇق. 2010يىلىدا گېرمانىيەدە كۆرۈنۈشلەر ئارقىلىق شەرقىي تۈركىستاننى تونۇتۇش پائالىيىتى ئۆتكۈزدۇق. بۇ پائالىيەتكە مەرھۇم ئارسلان ئالپتېكىننىمۇ تەكلىپ قىلغان ئىدۇق. پائالىيەتكە كۆپ ساندا كىشى قاتناشقان ئىدى، پائالىيەت يىغىن ئەھلىنىڭ ئالقىشىغا سازاۋەر بولغان ئىدى.ئۇ، 2829مارتتا ئەنقەرەدە ئۆتكۈزۈلىدىغان پائالىيەت توغرىسىدا مەلۇمات بېرىپ مۇنداق دېدى:خۇدايىم بۇيرۇسا 3ئاينىڭ 28 ، 29 كۈنلىرى چۈشتىن كېيىن سائەت ئىككىدە ماماق رايونىدىكى نەجمەتتىن ئەرباقان يىغىن زالىدا شەرقىي تۈركىستاننى تونۇتۇش پائالىيىتى ئۆتكۈزىمىز. بۇ پائالىيەتتە خىتاي شەرقىي تۈركىستاننى بېسىۋالغان 1949يىلىدىن ھازىرغىچە بولغان 65 يىل جەريانىدا شەرقىي تۈركىستان خەلقىنىڭ بېشىغا كەلگەن دەردئەلەملەر ئوتتۇرىغا قويۇلىدۇ. خىتاينىڭ ئۇيغۇرلارغا ئېلىپ بېرىۋاتقان ئاسسىمىلياتسىيە ۋە قىرغىنچىلىق سىياسىتى كۆرۈنۈش، سەنئەت نومۇرلىرى ۋە شېئىرلار بىلەن ئاڭلىتىلىدۇ.بۇرخانەتتىن چېتىن ئەپەندى بۇ پائالىيەتنىڭ مەزمۇنى توغرىسىدا توختىلىپ مۇنداق دېدى:شەرقىي تۈركىستاننى كۆرۈنۈش بىلەن تونۇشتۇرىدىغان بۇ پائالىيەتتە كۆرۈنۈشلەر بولىدۇ، ئارقىدىن تىياتىر، شېئىر دېكلاماتسىيە، ئەڭ ئاخىرىدا ئۇيغۇر مۇزىكىسىدىن ئۆرنەكلەر كۆرسىتىلىدۇ. بۇلارنىڭ مەزمۇنى 1949يىلى خىتاينىڭ شەرقىي تۈركىستاننى قانداق بېسىۋالغانلىقى، خىتاينىڭ ئاسسىمىلياتسىيە سىياسىتىنى ئۇيغۇرلارغا قارىتا قانداق رەھىمسىزلىك بىلەن يۈرگۈزۈۋاتقانلىقى، 5ئىيۇل ئۈرۈمچى قىرغىنچىلىقىدىن كۆرۈنۈشلەر، ئۇيغۇرلارغا ئېلىپ بېرىۋاتقان بېسىم سىياسىتى ئەكس ئەتتۈرۈلگەن سەنئەت نومۇرلىرى ۋە ئۇيغۇر ناخشا، مۇزىكىسىدىن ئۆرنەكلەردىن ئىبارەت.بۇرخانەتتىن چېتىن ئەپەندى ئەنقەرە نەجمەتتىن ئەرباقان يىغىن زالىدا ئۆتكۈزۈلگەن بۇ پائالىيەتكە ئىشتىراك قىلغان كىشىلەرنىڭ بىر سائەت يىگىرمە مىنۇتلۇق بۇ پائالىيەت ئارقىلىق شەرقىي تۈركىستاننىڭ 65 يىللىق تارىخىدىن خەۋەردار بولالايدىغانلىقىنى بايان قىلىپ مۇنداق دېدى:2008يىلىدىن بۇرۇن شەرقىي تۈركىستان دەۋاسىنى مەنمۇ بىلمەيتتىم. مەن شەرقىي تۈركىستان دەۋاسى بىلەن تونۇشقاندىن كېيىن گېرمانىيەدە بىر قانچە پائالىيەت ئۆتكۈزدۇق، بۇ پائالىيەتلەردە نۇرغۇن كىشىلەرنىڭ شەرقىي تۈركىستاننى بىلمەيدىغانلىقىنى كۆردۇق. مەن 4 ئايدىن بېرى بۇ پائالىيەتنىڭ تەييارلىق خىزمىتىنى قىلىۋاتىمەن، دۇنيادىكى باشقا مەسىلىلەرگە قارىغاندا شەرقىي تۈركىستان مەسىلىسىگە بولغان قىزىقىش تۆۋەن. بىزنىڭ بۇ پائالىيەتنى ئېلىپ بېرىشتىكى مەقسىتىمىز خەلقىمىزگە شەرقىي تۈركىستان دەۋاسىنى تونۇتۇش. خۇدا بۇيرۇسا كۈتكەن مەقسىتىمىزگە يېتىمىز. ئۇيغۇرلار 65 يىلدىن بېرى چېكىۋاتقان دەردئەلەملەرنى ھەممىمىز بىلىشىمىز كېرەك. بىز تۈركىيەدە شەرقىي تۈركىستان مەسىلىسىنىڭ پەلەستىن مەسىلىسىدەك كۈنتەرتىپكە كېلىپ تۇرۇشىنى ئۈمىد قىلىمىز. تۈركىيەدىكى ئاخبارات ۋاسىتىلىرىنىڭ، سىياسەتچىلەرنىڭ شەرقىي تۈركىستان مەسىلىسىگە تېخىمۇ كۆپ كۆڭۈل بۆلۈشىنى قولغا كەلتۈرۈش ئۈچۈن بۇ پائالىيەتنى ئۆتكۈزمەكچىمىز.بۇرخانەتتىن چېتىن ئەپەندى تۈركىيەدە تۇنجى قېتىم بۇنداق بىر پائالىيەتنىڭ ئۆتكۈزۈلۈۋاتقانلىقىنى، شۇڭا خەلقنىڭ ئالقىشىغا ئېرىشىدىغانلىقىغا ئىشەنچىسىنىڭ كامىل ئىكەنلىكىنى بايان قىلىپ مۇنداق دېدى:بۇ پائالىيەت تۈركىيەدە تۇنجى قېتىم ئۆتكۈزۈلۈۋاتىدۇ. شەرقىي تۈركىستان دەۋاسى مېنىڭ ئۈچۈن مۇقەددەس بىر دەۋادۇر. ئۇنىڭ ئۈستىگە بۇ تۈركىيەدە ئۆتكۈزۈلگەن تۇنجى پائالىيەت بولغاچقا خەلقنىڭ دىققەتئېتىبارىنى تارتىدىغانلىقىغا ئىشەنچىم كامىل. چۈنكى 1 سائەت 20 مىنۇت داۋاملىشىدىغان بۇ پائالىيەتتە شەرقىي تۈركىستاننىڭ 65 يىللىق تارىخىنى كىشىلەرنىڭ كۆز ئالدىدا جانلاندۇرۇپ بېرىمىز.
|
ئۇيغۇر ئېلىدە دۈشەنبە كۈنى كورونا ۋىرۇسىدا يۇقۇملانغانلار 296 گە يەتكەن ئۇيغۇر24ئۆكتەبىر قەشقەر ۋىلايىتىنىڭ كونا شەھەر ناھىيەسى زەمىن يېزىسىنىڭ 3كېنتىدىكى 17 ياشلىق بىر قىزدا بايقالغان كورونا ۋىرۇسىدا يۇقۇملانغانلار، 1نويابىر كۈنى 296 گە يېتىپ بارغان. ئامېرىكادىكى كابېللىق خەۋەرلەر تورى نىڭ بىلدۈرۈشىچە، رايوندا پارتلىغان كورونا ۋىرۇس بۇ يىل ياز ئايلىرىدىن بېرى خىتايدا يۈز بەرگەن ئەڭ چوڭ يۇقۇم ۋەقەسى بولۇپ، خىتاينىڭ قاتتىق كونتروللۇقى ئاستىدىكى بۇ رايوندا 1نويابىر كۈنى يەنە 13 نەپەر يېڭى يۇقۇمدار بايقالغان. قەشقەرنىڭ زەمىن يېزىسىدىكى بىر كىيىمكېچەك كارخانىسىنىڭ ئىشچىسىدا بايقالغان يۇقۇم كۆزەتكۈچىلەردە ۋىرۇس ئەمگەك لاگېرلىرىغا تارقالدىمۇ؟دېگەن سوئال پەيدا قىلغانىدى. نىڭ خەلق گېزىتى نىڭ خەۋىرىنى نەقىل كەلتۈرۈشىچە، يەرلىك دائىرىلەر 1نويابىر كۈنى ئاخبارات يىغىنى ئۆتكۈزۈپ، يېڭى بايقالغان يۇقۇمدارلارنىڭ ھەممىسىنىڭ كونا شەھەر ناھىيەسىدىكى كارانتىن ئاستىدىكى كىشىلەر ئىچىدىن بايقالغانلىقى ۋە ھەممىسىدە كېسەللىك ئالامىتى يوقلىقىنى بىلدۈرگەن. بۇنىڭ بىلەن ئۇيغۇر ئېلىدە رەسمىي يۇقۇمدارلار 59 غا، كېسەللىك ئالامىتى يوق يۇقۇمدارلار 236 گە يېتىپ بارغان. نۆۋەتتە كېسەللىك ئالامىتى يوق بىر قىسىم يۇقۇمدارلار قىزىلسۇ ئوبلاستىنىڭ ئاقتۇ ناھىيەسىدىمۇ بايقالغان.خىتاي سەھىيە دائىرىلىرىنىڭ بىلدۈرۈشىچە، يەرلىك دائىرىلەر 1نويابىردىن باشلاپ قەشقەر شەھىرىدە 3قېتىملىق يادرو كىسلاتاسى ئارقىلىق تەكشۈرۈشنى باشلىغان بولۇپ، 2نويابىر كۈنى 778 مىڭ كىشىنى تەكشۈرۈپ بولغان. دائىرىلەر تېخى ئۆتكەن ھەپتىدە 2قېتىملىق يادرو كىسلاتاسى بىلەن تەكشۈرۈشى ئېلىپ بارغانىدى. نۆۋەتتە، ۋىرۇسنىڭ زەمىن يېزىسىنىڭ 3كەنتىدىكى 17 ياشلىق ئىشچى قىزغا قەيەردىن يۇققانلىقى مەلۇم ئەمەس. دائىرىلەر ئۇچۇرنى قاتتىق كونترول قىلىپ، يۇقۇم مەنبەسى ۋە يۇقۇمدار قىزنىڭ ھازىرقى ئەھۋالى ھەققىدە ھېچقانداق ئۇچۇر بېرىپ باقمىدى.
|
ءبىلىم مەن عىلىمعا تۇبەگەيلى رەفورما قاجەت28 مامىر, 09:50 3511 0 ءبىلىم انار لەپەسوۆاكەشە مەملەكەت باسشىسى قاسىمجومارت توقاەۆتىڭ ءتوراعالىعىمەن ۇلتتىق قوعامدىق سەنىم كەڭەسىنىڭ ءۇشىنشى وتىرىسى ءوتتى. ونلاين فورماتتا وتكەن جيىندا ادامي كاپيتالدى دامىتۋ ماسەلەلەرى، اتاپ ايتقاندا، ءبىلىم بەرۋ، دەنساۋلىق ساقتاۋ سالالارىن جاڭا تالاپتارعا ساي رەفورمالاۋ جايى تالقىلاندى.ەلىمىز كوروناۆيرۋستىڭ شارىقتاۋ شەگىن ەڭسەردى. الايدا كەسىرلى كەسەلمەن كۇرەس اياقتالعان جوق. ىندەت قاۋپى سەيىلمەگەنىن، پاندەميا قايتادان ءورشىپ كەتۋى مۇمكىن ەكەنىن ەسكەرتكەن قاسىمجومارت توقاەۆ ەلىمىزدەگى جۇقپالى اۋرۋلاردى ەمدەيتىن كلينيكالاردىڭ بارلىعىن حالىقارالىق ستاندارتتارعا ءسايكەستەندىرۋ قاجەتتىگىن باسا ايتتى. الداعى 5 جىلدا مەملەكەتتىك دەنساۋلىق ساقتاۋ مەكەمەلەرىن مەديتسينالىق تەحنيكامەن 100 پايىز قامتاماسىز ەتۋىمىز كەرەك. سونىمەن قاتار جاڭا اۋرۋحانالار سالۋ قاجەت. جۇمىسپەن قامتۋدىڭ جول كارتاسى اياسىندا بيىلدىڭ وزىندە 24 جاڭا دەنساۋلىق ساقتاۋ نىسانى پايدالانۋعا بەرىلەدى. 2025 جىلعا قاراي مەملەكەتتىك باعدارلاما بويىنشا 20 ءىرى كلينيكا سالىنادى، دەدى پرەزيدەنت.بۇكىل الەمدى قىسپاققا العان پاندەميا قازاقستاننىڭ دەنساۋلىق ساقتاۋ جۇيەسى ءۇشىن دە اۋىر سىناق بولدى. كەسىرلى كەسەل ەلىمىزدە كاسىبي دارىگەرلەر تاپشى ەكەنىن كورسەتتى. مەملەكەت باسشىسىنىڭ ايتۋىنشا، بۇعان ەڭبەكاقىنىڭ ازدىعى، ماماندىقتىڭ بەدەلدى بولماۋى، دارىگەرلەر قۇقىعىنىڭ قورعالماۋى سەبەپ. ءتۇرلى سالا ماماندارى ىشىندە ەڭ تومەن جالاقىنى داىگەرلەر الادى. ولاردىڭ ايلىعى ەكونوميكاداعى ورتاشا جالاقىدان 2,5 ەسە ارتىق بولۋى كەرەك. بۇل كورسەتكىشكە 2023 جىلعا قاراي قول جەتكىزۋ قاجەت. وسى كۇردەلى كەزەڭدە بارشامىز مەديتسينا ماماندارىنىڭ قاجىرلى ەڭبەگىنە كۋا بولدىق، دەدى قاسىمجومارت توقاەۆ.سونداياق پرەزيدەنت اق حالاتتىلاردى دارىگەرلىك قاتەلىك ءۇشىن جازالاۋ تاجىريبەسىن قايتا قاراۋ كەرەك ەكەنىن ايتتى. مەديتسينا ماماندارىن زاڭسىز ءارى ادىلەتسىز قىلمىستىق قۋدالاۋ فاكتىلەرىنىڭ جيىلەۋى وتاندىق دەنساۋلىق ساقتاۋ جۇيەسىنە دەگەن سەنىمدى تومەندەتەتىنىن ەسكەرتتى.كوروناۆيرۋس تارالعالى وتاندىق ءدارىدارمەك ءوندىرىسىنىڭ دە كەمكەتىگى ايقىن اڭعارىلدى. فارماتسەۆتيكا سالاسىنداعى ساياسات ىشكى سۇرانىستى قامتاماسىز ەتۋگە، وزىق تەحنولوگيا تارتۋعا جانە يمپورتتى الماستىرۋعا باعىتتالۋى ءتيىس ەكەنىن باسا ايتقان مەملەكەت باسشىسى ۇكىمەتكە وتاندىق فارماتسەۆتيكا ونەركاسىبىن دامىتۋ جوسپارىن دايىنداۋدى تاپسىردى.ۇلتتىق قوعامدىق سەنىم كەڭەسىنىڭ وتىرىسىندا وتاندىق ءبىلىم جانە عىلىم جۇيەسىن جاڭا احۋالعا ساي رەفورمالاۋ ماسەلەلەرى دە تالقىلاندى. قاسىمجومارت توقاەۆتىڭ ايتۋىنشا، الداعى ۋاقىتتا بۇل سالانىڭ ماڭىزى ارتا تۇسەدى. ءتىپتى، ەكونوميكانىڭ ءوزى ءىلىمبىلىمگە تاۋەلدى بولماق.مەملەكەت باسشىسى قازاقستاننىڭ ءبىلىم سالاسىنا بولەتىن قارجىسى جەتكىلىكسىز ەكەنىن، سونىڭ سالدارىنان ءبىلىم بەرۋ ساپاسى مەن مەكتەپ ينفراقۇرىلىمى دامىعان ەلدەرمەن سالىستىرعاندا الدەقايدا كەنجەلەپ قالعانىن ايتتى. قازاقستاننىڭ مەكتەپتەرى جاقسى جابدىقتالىپ، سىنىپتاعى وقۋشىلار سانىنىڭ كوپ بولماعانى قاجەت. مەملەكەتتىك ءبىلىم بەرۋ باعدارلاماسى بويىنشا 2025 جىلعا قاراي 650 ورىندىق جانە ودان دا كوپ وقۋشىعا ارنالعان 800 جاڭا مەكتەپ، اۋىلدارداعى تىرەك مەكتەپتەر ءۇشىن 114 ينتەرنات، 700دەن استام سپورت زالدارىن سالۋ جوسپارلانىپ وتىر، دەدى پرەزيدەنت.قوعامدا وقىتۋشىلار ەڭبەگىنىڭ ماڭىزى جانە مۇعالىمدەرگە دەگەن قۇرمەت ارتتى. دەسە دە، ۇستازداردى ىنتالاندىرۋ ىسىندە ءتۇيىنى تارقاتىلماعان ماسەلە ءالى دە از ەمەس. ءبىز پەداگوگتار مارتەبەسى زاڭى اياسىندا مۇعالىمدەردى ىنتالاندىرۋ شارالارىن قاراستىردىق. بىراق ءىس جۇزىندە جوو جالاقىسى مەكتەپ مۇعالىمدەرىنىڭ جالاقىسىنان از بولىپ قالدى. وسىعان وراي، ۇكىمەت جوو وقىتۋشىلارىنىڭ ەڭبەكاقىسىن كوبەيتۋ ماسەلەسىن قاراستىرۋ كەرەك، دەدى پرەزيدەنت.ۇستازداردىڭ جالاقىسىن كەزەڭكەزەڭمەن ارتتىرىپ، ۋنيۆەرسيتەتتەردىڭ ماتەريالدىق بازاسىن نىعايتۋ ءۇشىن مەملەكەتتىك ءبىلىم گرانتتارىنىڭ قۇنى 3 ەسە كوبەيمەك. دارىندى جاستاردىڭ شەتەلگە كەتۋ ماسەلەسىنە ەرەكشە نازار اۋدارعان ءجون. مۇنىڭ بىرنەشە سەبەبى بار. ونىڭ ءبىرى جوعارى ءبىلىم بەرۋ جۇيەسىنىڭ باسەكەگە قابىلەتسىزدىگى. ارينە، بۇل قوسىمشا ينۆەستيتسيانى تالاپ ەتەدى. وسىعان وراي، ءبىز ءبىلىم گرانتتارىنىڭ ورتاشا قۇنىن 340420 مىڭ تەڭگەدەن 1 ميلليون تەڭگەگە دەيىن كوبەيتۋ تۋرالى شەشىم قابىلدادىق. ياعني، گرانت قۇنى ءۇش ەسە ارتادى. ەلىمىزدە گرانت قۇنى 2011 جىلدان بەرى وسكەن جوق، دەدى قاسىمجومارت توقاەۆ.پرەزيدەنت 2025 جىلعا دەيىن ەلىمىزدەگى 5 جوو الەمنىڭ ۇزدىك 500 ۋنيۆەرسيتەتىنىڭ قاتارىنا قوسىلۋى كەرەكتىگىن ايتتى. بۇل مەجەگە قول جەتكىزۋ ءۇشىن، ياعني ءبىلىمنىڭ ساپاسىن ارتتىرۋ ءۇشىن مەملەكەت باسشىسى ۇكىمەتكە جوعارى وقۋ ورىندارىنا قويىلاتىن تالاپتاردى قاتاڭداتۋدى جۇكتەدى. اسىرەسە، جالعان ديپلوم بەرەتىن مەكەمەلەردى جاپپاي جابۋ ءىسىن سوزباققا سالماي جەدەل اياقتاۋدى تاپسىردى.بۇدان بولەك، قاسىمجومارت توقاەۆ جوعارى ءبىلىمنىڭ قولجەتىمدىلىگىن ارتتىرۋ ماسەلەسىنە توقتالدى. پرەزيدەنتتىڭ ايتۋىنشا، مەملەكەتتىك ءبىلىم گرانتتارىن ءبولۋ جۇيەسىندە اۋقىمدى الەۋمەتتىك قۇرامدى قاراستىرۋ كەرەك. ياعني، ۇمىتكەردىڭ وقۋ جەتىستىكتەرىنە عانا ەمەس، ونىڭ الەۋمەتتىكەكونوميكالىق جاعدايىنا دا نازار اۋدارعان ءجون. وسى ورايدا، مەملەكەت باسشىسى الەۋمەتتىك ءالسىز ساناتتاعىلارعا جاتاتىن تالاپكەرلەرگە قولداۋ كورسەتۋدىڭ بىرنەشە جولىن ۇسىندى. از قامتىلعان وتباسىلار ءۇشىن، ازاماتتار مەن جاستاردىڭ الەۋمەتتىك ءالسىز ساناتتارى ءۇشىن گرانت سانىن كوبەيتۋ ماسەلەسىن قاراستىرۋ كەرەك. جوعارى ءبىلىم اقىسىن تولەۋ ءۇشىن جەڭىلدەتىلگەن نەسيە بەرۋ قولداۋدىڭ تاعى ءبىر ءتۇرى بولار ەدى، دەدى ق.توقاەۆ.سونداياق پرەزيدەنت قازاقستاندىق ۋنيۆەرسيتەتتەردىڭ بازاسىندا شەتەلدىك جەتەكشى جوعارى وقۋ ورىندارىنىڭ كامپۋستارى اشىلاتىنىن، 10 ۋنيۆەرسيتەتتە اكادەميالىق باسىمدىق دەپ اتالاتىن ستۋدەنتتەردىڭ تۇرۋىنا قاۋىپسىز ءارى جايلى ورتالىقتار قۇرىلاتىنىن جەتكىزدى. ءبىلىمگەرلەردىڭ قۋانىشىن ەسەلەگەن تاعى ءبىر جاڭالىق الداعى 5 جىل ىشىندە كەمىندە 90 مىڭ جاتاقحانا ورنى سالىنادى.قازاقستاندا عىلىمدى دامىتۋعا دا باسا ءمان بەرىلمەك. بۇل سالاعا بولىنەتىن قارجىنى جوسپارلى تۇردە كوبەيتىپ، 2025 جىلعا قاراي ونى جالپى ىشكى ءونىمنىڭ 1 پايىزىنا دەيىن جەتكىزۋ كوزدەلىپ وتىر. وسى رەتتە مەملەكەت باسشىسى قارجىلاندىرۋ قانداي جۇمىستاردى قامتۋى ءتيىس ەكەنىن ايتتى. ءبىز ەشكىم وقىمايتىن، قاجەتسىز جۇمىستار مەن زەرتتەۋلەردى قارجىلاندىرۋعا جول بەرمەيمىز. ءاربىر عىلىمي جۇمىسقا قاتاڭ تالاپ قويىلۋعا ءتيىس. سونداياق ونىڭ ناقتى الەۋمەتتىكەكونوميكالىق، وندىرىستىك جانە تەحنيكالىق قايتارىمى بولۋى قاجەت. باعدارلامالىقنىسانالى قارجىلاندىرۋ تەك ۇلتتىق عىلىميتەحنيكالىق مىندەت تۇرعىسىنان بولىنۋگە ءتيىس. مەديكوبيولوگيالىق زەرتتەۋلەر، اگرووندىرىستىك عىلىم، جاسىل تەحنولوگيا، جاساندى ينتەللەكت، ەنەرگوتيىمدىلىك سياقتى سالالارعا ەرەكشە ءمان بەرىپ، قارجى ءبولۋ كەرەك، دەدى پرەزيدەنت.
|
يۈگۈرۈشنىڭ بۆرەككە زىيىنى بارمۇ؟ خەلق تورى2017.12.05 15:18 مەنبە: خەلق تورىخەۋەردە دېيىلگەندەك ئاشۇنداق ئەھۋال يۈز بەرگەن بىمارلارنىڭ كۆپىنچىسىدە ھەرىكەت مىقدارى تۇيۇقسىز ئېشىپ كېتىش، ياكى تەنتەربىيە ئاساسى تازا ياخشى بولماسلىقتەك سەۋەبلەر تۈپەيلى، ياكى بىرەر قېتىملىق كۈچلۈك ھەرىكەت سەۋەبىدىن توغرا يوللۇق مۇسكۇللارنىڭ ئېرىپ كېتىشى قاتارلىقلار كەلتۈرۈپ چىقارغان يىغىندى كېسەللىك ئالامەتلىرىگە ئەگىشىپ، بۆرەك كىچىك نەيچىسى توسۇلۇپ قېلىش دېگەندەك نۇخسانلار كېلىپ چىقىدۇ، ھەمدە بۇ خىل ئېغىر دەرىجىدىكى بۆرەك زەخىملىنىشتىن بۆرەك زەئىپلىشىش كېسىلىمۇ كېلىپ چىقىدۇ.ئاچ قورساق يۈگۈرسە ئورۇقلامدۇ؟ ئورۇقلىماقچى بولغان نۇرغۇن ئادەملەر تېز سۈرئەتتە ئورۇقلاش مەقسىتىگە يېتىش ئۈچۈن بەلكىم قارىماققا ئۈنۈملۈك كۆرۈنىدىغان بۇ خىل ئۇسۇلنى قوللىنىشى مۇمكىن. بىراق، ئاچ قورساق يۈگۈرسە، بەلكىم ئۇنىڭ ئەكسىچە ئۈنۈمى كۆرۈلۈپ، كىشىلەر ھوشىدىن كېتىشىمۇ مۇمكىن. يەنە كېلىپ، ئاچ قورساق يۈگەرگەندىن كېيىن، ئىشتىھا ئېچىلىپ كېتىدۇدە، نەتىجىدە تېخىمۇ كۆپ كالورىيە قوبۇل قىلىنىدۇ.بەدەن چېنىقتۇرغاندا ئوزۇقلۇققا دىققەت قىلمىسا، ئاۋارىچىلىق شۇ يەردىن كېلىپ چىقىشى مۇمكىن. مەيلى قايسى خىل تەنتەربىيە بىلەن شۇغۇللىنىڭ، ئوزۇقلۇق قوبۇل قىلىش كەم بولسا بولمايدۇ. يۈگۈرگۈچى تېخىمۇ كۆپ كاربون سۇ بىرىكمىسى قوبۇل قىلىشى كېرەك. تۇرمۇشتا، بانان ۋە بۇغداي ئۇنى بولكىسى قاتارلىقلارنى ئىستىمال قىلىپ بېرىش، ھەمدە ئۇنى يېمەك ـ ئىچمەككە ماسلاشتۇرۇشقا دىققەت قىلىش كېرەك.
|
كەڭگىر كوتەرىلىسى جايىندا فيلم تۇسىرىلەدى قازاق كينوسى09 جەلتوقسان 2013، 19:43كەڭگىر كوتەرىلىسى جايىندا فيلم تۇسىرىلەدى09 جەلتوقسان 2013, 19:43 919 0استانا. 9 جەلتوقسان. . 1954 جىلى قاراعاندى وبلىسىنىڭ ستەپلاگىنىڭ ٴۇشىنشى بولىمشەسىندە ورىن العان كەڭگىر تۇتقىندارىنىڭ كوتەرىلىسى جايىندا ۋكراينالىق جۋرناليستەر فيلم تۇسىرەدى.قاراشا ايىندا ۋكراينانىڭ ٴبىرىنشى ۇلتتىق ارناسىنىڭ جۋرناليستەرى ولەكساندر ريابوكريس ي الەكسەي يۋرچەنكو كەڭگىر تۇتقىندارىنىڭ كوتەرىلىسى جايىندا فيلم ٴتۇسىرۋ ماقساتىندا جەزقازعانعا كەلىپ كەتكەن بولاتىن.ۋكرايندىقتاردى ستەپلاگ ورنالاسقان جەرلەرمەن تانىستىرىپ، ول جايىندا اڭگىمەلەپ بەرگەن كەڭگىر جايىندا بىرنەشە زەرتتەۋ جۇمىستارىن جازعان تاريح عىلىمدارىنىڭ كانديداتى تۇرعانبەك اللانيازوۆ بولدى.تۇرعانبەك اللانيازوۆ: ٴبىز ٴتۇسىرىلىم توبىمەن ستەپلاگتىڭ ٴۇشىنشى بولىمشەسى ورنالاسقان ماڭدى تولىقتاي قاراپ، ستەپلاگ باسقارماسىنىڭ 4050 جىلدارى سالىنعان ٴۇش عيماراتىن ٴتۇسىرىپ الدىق. ول كەزىندە ستەپلاگ كۇزەتشىلەرىنڭ تۇرعىن ۇيلەرى بولعان، دەيدى.تاريحقا كوز جۇگىرتسەك، ستەپلاگ جەزقازعان جەرىندە حالىق جاۋلارىنا ارنالعان ازاپ لاگەرى. ول 1940 جىلى كەڭگىر وزەنىنىڭ جاعاسىندا بۇرىنعى پيونەر لاگەرىنىڭ ورنىنان كسرو ىشكى ىستەر حالىق كوميسسارياتىنىڭ نكۆد جەزقازعان لاگەرى جانە كسرو نكۆد گۋلاگنىڭ كومبيناتى دەگەن اتپەن قۇرىلعان. 1943 جىلى ۇلكەن جەزقازعاننىڭ ىسكە قوسىلعان جانە سالىنىپ جاتقان بولىمدەرىنىڭ ٴبارى نكۆدنىڭ قاراۋىنا بەرىلىپ، ول نكۆد جەزقازعان ەڭبەكپەن تۇزەۋ لاگەر كومبيناتى دەپ اتالعان. 1947 جىلى 4 ەرەكشە لاگەر نەمەسە ستەپلاگ دەپ اتالدى.1954 جىلدىڭ 16 مامىرىندا كەڭگىردە ورنالاسقان 3 لاگەر بولىمشەسىنىڭ 60قا جۋىق تۇتقىندارى كۇزەتشىگە باعىنباي، باسقا لاگەر تەرريتورياسىنا كىرىپ كەتتى. قوسىمشا شاقىرىلعان اسكەري كۇزەتىنىڭ كومەگىمەن ٴتارتىپ بۇزۋشىلاردى ۇستاپ، اباقتىعا جاپتى. ٴبىراق تۇتقىندار نارازىلىعىن ەندى توقتاتۋ قيىن ەدى. ٴتىپتى، 17 مامىردا لاگەر باسقارماسى باستىعىنىڭ لاگەر پۋنكتتەرى اراسىندا اتىس توپتارىن ورنالاستىرۋ جايلى بۇيرىعى دا تۇتقىنداردى توقتاتا المادى. 18 مامىردا تۇتقىندار كوتەرىلىسى قارۋلى قارسىلىققا ۇلاسىپ، لاگەر بولىمشەلەرىندە بارريكادالار، بەكىنىستەر قۇرىلا باستادى. كوتەرىلىستى ۇيىمداسقان تۇردە باسقارۋ ٴۇشىن ارنايى باسقارما قۇرىلىپ، ونىڭ باستىعى بولىپ قىزىل ارميانىڭ بۇرىنعى وفيسەرى ك. كۋزنەسوۆ تاعايىندالدى.كوتەرىلىسشىلەر مەن رەسمي باسشىلىقتىڭ اراسىنداعى شيەلەنىس 40 كۇنگە سوزىلدى. كوتەرىلىستىڭ 40شى كۇنى، ياعني 26 ماۋسىمدا لاگەردىڭ ٴۇش قاقپاسى جانە 8 قوسالقى جول ارقىلى جالپى سانى 1600 ادامنان تۇراتىن اسكەري كۇزەتتىڭ ەكى ديۆيزيونى مەن ىشكى كۇزەتتىڭ ٴبىر ديۆيزيونى، 98 ارنايى ۇيرەتىلگەن يتتەرى بار توپ، ٴۇش ٴورت سوندىرگىش ماشينە كوتەرىلىسشىلەر بەكىنىپ جاتقان جەرگە باسىپ كىردى.كوتەرىلىستى باسۋ كەزىندە، ٴتىرى قالعان كۋالاردىڭ ايتۋىنشا، قۇربانداردىڭ سانى بىرنەشە جۇزگە جەتكەن. ال رەسمي قۇجاتقا سۇيەنسەك، قارۋلى قاقتىعىس كەزىندە تۇتقىندارداڭ 46 ادام ولگەن، 5 ادامدى تۇتقىنداردىڭ وزدەرى ولتىرگەن، 61 ادام ٴارتۇرلى دارەجەدە جاراقات العان. اسكەريلەردىڭ ىشىنەن 40 ادام جارالى بولعان. كوتەرىلىس بارىسىندا ماتەريالدىق شىعىن 36 908 سومعا، جۇمىسقا شىقپاۋدان بولعان زارداپ 4 708 621 سومعا باعالاندى.كوتەرىلىسكە قاتىسقان 5200 تۇتقىننىڭ تاعدىرى وڭاي بولعان جوق. بەلسەندىلىك كورسەتكەن 400 ادام تۇرمەگە جابىلدى، كوتەرىلىستى قولداعان 1 مىڭ ادام 500 ايەل، 500 ەركەك ماگادانعا، وزەرلاگقا جەر اۋدارىلدى.كوتەرىلىس تەككە كەتكەن جوق. رەسمي باسشىلىق ساياسي تۇتقىنداردىڭ كوپشىلىگىنىڭ ٴىسىن قايتا قاراۋعا ٴماجبۇر بولدى. سونىڭ ناتيجەسىندە ستەپلاگ بويىنشا 8 مىڭ تۇتقىن اقتالىپ، بوستاندىق الدى.بۇكىل لاگەرلەر جۇيەسىن ٴدۇر سىلكىنتكەن كەڭگىر كوتەرىلىسى ستەپلاگتىڭ كۇيرەۋىنىڭ باسى بولدى. 1955 جىلدان باستاپ لاگەردىڭ باسقارۋ اكىمشىلىگى قىسقارا باستادى. تالاي مىڭ ادامنىڭ تاعدىرىنا تاۋقىمەت اكەلگەن ستەپلاگ 1957 جىلى مۇلدەم جابىلدى.1954 جىلدىڭ ماۋسىم ايىنداعى مالىمەت بويىنشا ستەپلاگتا 2660 ورىس، 9596 ۋكراين، 2690 ليتۆان، 1074 لاتىش، 290 قازاق جانە باسقا سول كەزدە كەڭەس وداعىنىڭ قۇرامىنا كىرگەن ۇلتتار مەن ۇلىستاردىڭ پەرزەنتتەرى بولعان ەكەن. ال 19451947 جىلدارى اسكەري تۇتقىندار لاگەرىندە بولعان شەتەلدىك اسكەري تۇتقىنداردىڭ جالپى سانى 4446 بولسا، سونىڭ 2369ى نەمىستەر، ٴ1012سى جاپوندار، ٴ103ى اۆستريالىقتار، 630ى ۆەنگرلەر، ٴ145ى رۋمىندار، ٴ58ى قىتايلار ت. ب. ۇلتتاردىڭ وكىلدەرى.دەرەككوز: كاراۆان گازەتى
|
ۇكىمەت پرەزيدەنت جولداۋىن ىسكە اسىرۋ ءۇشىن قانداي شارالار اتقارادى؟10 قىركۇيەك 10:15نۇرسۇلتان. قازاقپارات بۇگىن ۇكىمەت وتىرىسىندا مەملەكەت باسشىسى قاسىمجومارت توقايەۆتىڭ كونسترۋكتيۆتى قوعامدىق سۇحبات قازاقستاننىڭ تۇراقتىلىعى مەن وركەندەۋىنىڭ نەگىزى جولداۋىن ىسكە اسىرۋ جالپى ۇلتتىق ءىسشارالار جوسپارىنىڭ جوباسى تالقىلاندى، دەپ حابارلايدى قازاقپارات ءتىلشىسى.ق ر پرەمەرءمينيسترىنىڭ ورىنباسارى قارجى ءمينيسترى ءاليحان سمايىلوۆتىڭ ايتۋىنشا، جوبا 5 باعىت بويىنشا 81 ءىسشارادان تۇرادى.قازىرگى زامانعى ءتيىمدى مەملەكەت باعىتى بويىنشا جاڭعىرتۋ جونىندەگى ۇلتتىق كوميسسيا جۇمىسىنىڭ تيىمدىلىگىن ارتتىرۋعا باعىتتالعان 11 ءىسشارانى ىسكە اسىرۋ؛ ازاماتتاردىڭ وتىنىشتەرىمەن جۇمىس ساپاسىن كۇشەيتۋ، مەملەكەتتىك قىزمەتشىلەر مەن ۇلتتىق كومپانيالار قىزمەتكەرلەرىنىڭ سانىن كەزەڭكەزەڭىمەن 25 كە قىسقارتۋ، قاتىسۋشىلار ءۇشىن قولجەتىمدىلىكتى ەسكەرە وتىرىپ، بەلگىلى ءبىر جەرلەردە بەيبىت ميتينگىلەر وتكىزۋگە رۇقسات بەرۋ كوزدەلگەن. ءالفارابيدىڭ 1150 جىلدىعىن، ابايدىڭ 175 جىلدىعىن جانە تاۋەلسىزدىكتىڭ 30 جىلدىعىن وتكىزۋ جونىندەگى رەسپۋبليكالىق جوسپارلار ازىرلەنەتىن بولادى.ازاماتتاردىڭ قۇقىقتارى مەن قاۋىپسىزدىگىن قامتاماسىز ەتۋ باعىتى بويىنشا سوت شەشىمدەرىنىڭ مونيتورينگىسى مەن سۋديالاردى باعالاۋدى ەنگىزۋ، سوت پراكتيكاسىنىڭ ساندىق اناليتيكاسى جۇيەسىن سىناقتان وتكىزۋ، وزىق حالىقارالىق تاجىريبە نەگىزىندە اكىمشىلىك پوليتسيا كوميتەتىنىڭ جۇمىسىن قايتا ۇيىمداستىرۋ بويىنشا 15 ءىسشارا ىسكە اسىرىلادى. جەكە ادامعا قارسى ءبىرقاتار اۋىر قىلمىستاردى، براكونەرلىك، اكىمشىلىك ادىلەت، سىبايلاس جەمقورلىققا قارسى شارالار ەنگىزۋ بويىنشا 5 زاڭ قابىلداۋ جوسپارلانۋدا. 2020جىلدىڭ 1 توقسانىنىڭ سوڭىنا دەيىن قارۋلى كۇشتەر مەن اسكەري قۇرىلىمداردى دامىتۋ تۇجىرىمداماسى جاڭا رەداكسيادا قابىلدانادى، دەدى ول.ۆيتسەپرەمەردىڭ دەرەگىنشە، قارقىندى دامىعان جانە ينكليۋزيۆتى ەكونوميكا باعىتى بويىنشا ەكونوميكانى ءارتاراپتاندىرۋ، بيزنەس پەن بانك سەكتورىن دامىتۋ، سالىق جانە بيۋجەت زاڭناماسى بويىنشا 27 ءىسشارا ىسكە اسىرىلادى. ميكرو جانە شاعىن بيزنەس ءۇشىن بيزنەستىڭ جول كارتاسى2025 اياسىندا جاڭا جانە الەۋمەتتىك جوبالاردى مەملەكەتتىك قولداۋ شارالارى ىسكە اسىرىلاتىن بولادى.ميكرو جانە شاعىن بيزنەس تابىس سالىعىنان جانە ءۇش جىلعا تەكسەرۋدەن بوساتىلادى. بۇدان باسقا، ۇلتتىق كومپانيالار قىزمەتىنىڭ تيىمدىلىگىنە، ولاردى قىسقارتۋ بويىنشا ۇسىنىستار ەنگىزە وتىرىپ، تالداۋ جۇرگىزىلەتىن بولادى.الەۋمەتتىك جاڭعىرتۋدىڭ جاڭا كەزەڭى باعىتى بويىنشا 18 ءىسشارا قاراستىرىلعان.ديپلوممەن اۋىلعا باعدارلاماسى بويىنشا تۇرعىن ۇيگە كرەديت بەرۋ كەڭەيتىلەدى، جوعارى وقۋ ورىندارىنىڭ سانىنا تالداۋ جۇرگىزىلەدى، پەداگوگتاردىڭ، مادەنيەت جانە ونەر ۇيىمدارى قىزمەتكەرلەرىنىڭ ەڭبەكاقىسى ۇلعايتىلادى. اتاۋلى الەۋمەتتىك كومەكتى جەتىلدىرۋ، تابىسى از وتباسىلاردان شىققان بالالارعا كەپىلدىك بەرىلگەن الەۋمەتتىك پاكەتتى ەنگىزۋ جونىندە شارالار قابىلداناتىن بولادى، دەدى ول.ءا. سمايلوۆتىڭ اتاپ وتۋىنشە، مىقتى وڭىرلەر مىقتى ەل باعىتى بويىنشا 10 ءىسشارانى ىسكە اسىرۋ جوسپارلانعان.جەرگىلىكتى اتقارۋشى ورگانداردى باعالاۋ جۇيەسى قايتا قارالاتىن بولادى، بيۋجەتتىڭ 4دەڭگەيىندەگى كىرىستەردى كەڭەيتۋ جونىندە ۇسىنىستار ازىرلەنەدى، 3 ءىرى قالا اكىمدىكتەرىنىڭ قۇزىرەتى كەڭەيتىلەدى.سارىارقا ماگيسترالدىق گاز قۇبىرىنا قوسۋ ءۇشىن گاز تاراتۋ جەلىلەرى كەزەڭكەزەڭمەن پايدالانۋعا بەرىلەتىن بولادى.جالپى ۇلتتىق جوسپاردى جۇزەگە اسىرۋ مەملەكەت باسشىسىنىڭ قازاقستان حالقىنا جولداۋىندا قويىلعان بارلىق مىندەتتەردى جانە سايلاۋالدى تۇعىرناماسىن شەشۋدى قامتاماسىز ەتەدى. ورتالىق مەملەكەتتىك جانە جەرگىلىكتى اتقارۋشى ورگاندار بەلگىلەنگەن مەرزىمدەرگە سايكەس ج ۇ جدىق ءىسشارالارىن تولىق تاجىريبەلىك ىسكە اسىرۋدى قامتاماسىز ەتۋى قاجەت. ج ۇ ج دىڭ ءىسشارالارىن ىسكە اسىرۋ جونىندەگى جۇمىستاردى ۇيلەستىرۋ ۇكىمەتتىڭ جوبالاۋ وفيسىندە بولادى، دەدى ۆيتسەپرەمەر.
|
ئۇيغۇر دىيارىدا يەنە 7 نەپەر كادىر ئىنتىزامغا خىلاپلىق قىلىش بىلەن ئەيىبلىنىپ جازالانغان ئۇيغۇرئۇيغۇر دىيارىدا ئىككى نەپەر ئۇيغۇر ۋە بىر قازاق كادىرنى ئۆز ئىچگە ئالغان 7 نەپەر كادىر ئىنتىزامغا خىلاپلىق قىلىش بىلەن ئەيىبلىنىپ جازالانغان. شىنجاڭ گېزىتى نىڭ 25سېنتەبىر خەۋەرىدە ئاشكارىلىنىشىچە، ئۇيغۇر ئاپتونوم رايونلۇق ئىنتىزام تەكشۈرۈش ۋە رېۋىزىيە كومىتېتى 6 دېلوغا چېتىشلىق 7 كىشىنى مەركەزنىڭ 8 تۈرلىك بەلگىلىمىسىگە خىلاپ تىپىك ۋەقەلەر دەپ ئېلان قىلغان. خەۋەردە، بۇ كىشىلەرنىڭ ھەشەمەتخورلۇق قىلىپ، سوۋغات قوبۇل قىلىپ ۋە ساياھەتكە قاتنىشىپ، ئىنتىزامغا خىلاپلىق قىلغانلىقى، مەركەزنىڭ بۇ جەھەتتىكى 8 تۈرلۈك بەلگىلىمىسىگە خىلاپلىق قىلغانلىقى ئىلگىرى سۈرۈلگەن.مەلۇم بولۇشىچە، ئىنتىزامغا خىلاپلىق قىلىش بىلەن ئەيىبلىنىپ جازالانغان بۇ كادىرلارنىڭ ئىچىدە مارالبېشى ناھىيەلىك مىللىي تىبابەتچىلىك دوختۇرخانىسىنىڭ مۇدىرى ئەمىر سىدىق، چاپچال ناھىيەسى كان يېزىلىق ھۆكۈمەتنىڭ مۇئاۋىن باشلىقى باقىتبېك رەخىمبېك، ئارال كەنت كومىتېتىنىڭ مۇدىرى تۇداخۇن زاكىر قاتارلىق ئۇيغۇر ۋە قازاق كادىرلار بار ئىكەن. خىتاي ھۆكۈمىتى 2017يىلى باشلىغان چوڭ تۇتقۇندا نۇرغۇن ئۇيغۇر كادىرلار تۇتقۇن قىلىنىپ، ھۆكۈمەت ۋە كەسپىي ئورگانلاردىن تازلانغان.نۇرغۇن كادىرلار لاگېرلارغا قامالغان ياكى قاماق جازالىرىغا ھۆكۈم قىلىنغانىدى. كۆزەتكۈچىلەرنىڭ تەكىتلىشىچە، دائىرىلەر مەركەزنىڭ 8 تۈرلۈك بەلگىلىمىسىگە خىلاپلىق قىلغان دېگەننى رايوندىكى ھۆكۈمەت ۋە كەسپىي ئورگانلاردا قېلىپ قالغان ئەڭ ئاخىرقى تۈركۈمدىكى ئۇيغۇرلارنى تازلاش ئۈچۈن باھانە قىلىپ قوللانماقتىكەن. شىنجاڭ گېزىتى نىڭ خەۋىرىدە تەكىتلىنىشىچە، مارالبېشى ناھىيەلىك مىللىي تىبابەت دوختۇرخانىسىنىڭ مۇدىرى ئەمىر سىدىق ۋەزىپىسىدىن ئېلىپ تاشلىنىپ، ئىككى يىل پارتىيە ئىچىدە سىناققا قالدۇرۇلغان. باقىتبېك بىلەن تۇداخۇن زاكىرغا پارتىيە ئىچىدە ئاگاھلاندۇرۇش جازاسى بېرىلگەن.
|
كۆڭۈلدىكى سۆزتۆمۈر داۋامەت بىلەن سادام ھۆسەيىن توغرىسىداباغداش مۇنبىرىمۇنبەر ئەينەك كۆڭۈلدىكى سۆز تۆمۈر داۋامەت بىلەن سادام ...كۆرۈش: 4641ئىنكاس: 39تۆمۈر داۋامەت بىلەن سادام ھۆسەيىن توغرىسىدابۇ يازمىنى ئاخىرىدا 711 تەھرىرلىگەن. ۋاقتى 2013413 14:53ئەسسالامۇ ئەلەيكۇم قېرىنداشلىرىم!سۆزۈمنى باشلاشتىن بۇرۇن،ئالدى بىلەن شۇ نۇقتىنى ئىزاھلاپ قويايكى، مېنىڭ تۆمۇر داۋامەت بىلەن ھېچقانداق مۇناسىۋىتىم، ۋە ياكى ئالاقەم يوق. پەقەت بۇ كىشىنى ئۇيغۇر تارىخىنىڭ مەلۇم بىر مەزگىلىدىكى تەسىرلىك شەخىسلەرنىڭ بىرى دەپلا قارايمەن.بۇ يازمىنى بىر قېرىندىشىمىز يوللىغان تۆمۈر داۋامەت بىلەن سادام ھۆسەيىن دىگەن تىمىنى قىزىقىش بىلەن كۆرگەندىن كېيىن، ئاستىغا چۈشكەن نۇرغۇن بەت ،خىلمۇخىل ئىنكاسلارنى ،باھالارنى كۆرۈپ ، بىلىمىم ،بىلگىنىم چەكلىك بولسىمۇ ،بەزى گەپ سۆزلەرنىڭ ھەقىقەتەن ئۆزۈمنىڭ ئەخلاق ۋە پىرىنسىپ مىزانىمغا ناھايىتى زىت كەلگەنلىگىدىن ئازابلانغانلىقىم تۈپەيلى يېزىپ ئولتۇرۇپتىمەن. ئادەم ئاجىز نەرسە، خاتالىقتىن تامامەن ساقلىنىش پەقەت ئۇلۇغ ئاللاغىلا مەنسۇپ، قېرىنداشلارنىڭ قوبۇل قىلالىغانلىرى قوبۇل قىلىپ، قوبۇل قىلالمىسا يوللۇق پىكىر قويۇپ ۋە ياكى سۈكۈتنى ئەلا بىلىپ، دوستلۇق ، قېرىنداشلىققا مالاقەت يەتكۈزمىسە دىگەن ئۈمىدتىمەن.توۋا دىدىم . شۇ تىمىدا چۈشكەن ئىنكاسلاردا چىقمىغان گەپلەر قالماپتۇ . كۆپىنچىمىز بىلىمىز، تۆمۈر داۋامەت ھازىر ئېغىر كېسەلكەن، ئۆمرىنىڭ ئاخىرىدا تۇرىۋېتىپتۇ، ھەر بىر ئادەم ئۆزىنىڭ قىلمىشئەتمىىشلىرىدىن ياخشى بولسۇن،يامان بولسۇن ئالدى بىلەن ئاللاغا جاۋاپ قىلىدۇ، ئاندىن تارىخ ھامىنى مۆرىتى كەلگەندە ھەقىقى ئەھۋالنى تەبىئىلا ئاشكارىلايدۇ. ئەھۋالنى بىلىش شەرىپىگە ئېرىشەلمەي كېلىۋاتقان بىزلەرنىڭ ئۇيەر بۇ يەردىن ئاڭلىۋالغانلىرى بىلەنلا ھاياتىنىڭ ئاخىرىغا كېلىپ قالغان بىر مويسىپىتنى ھاقارەتلىشىمىز ئەخلاق پەزىلىتىمىزگە ئۇيغۇنمۇ؟ئۇنداق قىلمايلى قېرىنداشلار!رەسىمگە كەلسەك ئويدۇرۇپ چىقىرىلغان ئەمەس،ھەقىقى رەسىم. تۆمۈر داۋامەت شۇ چاغدىكى جوڭگو زىيارەت ئۆمىكىنىڭ تەركىۋىدە ئېراق قاتارلىق دۆلەتلەرگە بارغان،نىمىشقا خەۋەر قىلمايدۇ دىگۈچىلەرگە جاۋاپ شۇكى،83يىلى تىلىۋىزوردا خەۋەر قىلىنغان،گېزىتلەرگە ئېلان قىلىنغان،كېيىن ھەتتا كىتاپمۇ چىقىرىلغان. سىزگە سۇئال،شۇ چاغدا ئۆيىڭىزدە تىلىۋىزور بارمىتى؟بولسا خەۋەر كۆرەمتىڭىز ياكى خويەنجا كۆرەمتىڭىز؟گېزىت كۆرىدىغان ئادىتىڭىز بارمىتى؟ئىسىمدە قېلىشىچە بىزنىڭ ئائىلىدە دەل شۇ 83يىلى دادام نۇرغۇن يول مېڭىپ،ئالاھىدە تەستىق بىلەن تۇنجى رەڭسىز تىلىۋىزور ئالغان ئىدۇق، مەلىدىكى ھەممەيلەن بىزنىڭ ھويلىغا ئولىشىپ كۆرەتتۇق. ئۆگزىمىزگە ئۆزىمىز تېرەك ياخىچىدىن ياساپ تىكلىۋالغان ئانتىنىمىز ئارقىلىق ئاران 3،4 قانال چىقاتتى،تېخى گاژ گاژ......ئەمىلىيەت شۇ.تۆمۈر داۋامەتنىڭ ئىگىلىپ تۇرىشى كۆزىگە سىغمىغان قېرىنداشلاردىن سوراپ باقاي، بۇ يەردە ئۇنىڭ ئىگىلىپ تۇرىشى،قوش قوللاپ سادام بىلەن كۆرىشىشى كۆزىڭىزگە سىغمىغان بولسا، چوڭلىرىنى دىمەي، ئۆز شەھرىڭىزنىڭ شەھەر باشلىقى،ناھىيىڭىزنىڭ ھاكىمى،ئاددىسى يېزىڭىزنىڭ سېكىرتارى سىز بىلەن كۆرىشسە ، غادىيىپ تۇرۇپ بىر قولۇم بىلەن مەنسىتمەي كۆرىشىمەن دەپ بېقىڭە قېنى؟ 83يىل..83يىل.... قېرىنداشلار ئۇ دىگەن 30يىللاردىن بۇرۇنقى ۋاقىت، تور ئارقىلىق ،كىتابماتىرياللار ئارقىلىق شۇ تارىخى شارائىتنى يۈزەكى بولسىمۇ چۈشىنىش تەس ئەمەس دەپ ئويلايمەن، شۇنداق بولغانكەن كۆرگەن ماتىريال خەۋەرلەردىن سادامنىڭ قانداق ئورۇن مەرتىۋىدە، تۆمۈر داۋامەتنىڭ بولسا قانداق ئورۇندا ئىكەنلىكىنى كۆرىۋالغىلى بولىدۇ. شۇنداقكەن، بىر زىيارەتچى ئۇيغۇرنىڭ باشقىلارنىڭ دۆلىتىگە زىيارەتكە بېرىشقا نائىل بولۇپ شۇ دۆلەتنىڭ ئەڭ مەرتىۋىلىك ھوقوقدارى،شۇنداقلا شۇ چاغلاردا دۇنيادا ئېتىراپ قىلىنغان ،ھۆرمەت قىلىنىۋاتقان،ۋە يەنە شۇنداقلا شۇ يەرنىڭ ساھىپخانىغا ھۆرمەت بىلدۈرىشى خاتامۇ ئاخىر؟يەنە كېلىپ شۇ چاغلاردا سادامنىڭ دۆلىتى ئىچىدىكى ئىشلىرى توغرىسىدا باھا بېرىشكە ھوقوقۇم يوق بولسىمۇ،باشقا ئەللەرگە ،بولۇپمۇ مۇسۇلمان ئەللىرىگە ئاجايىپ ئەركەكلىك ،مەرتلىكى بىلەن قىلغان ياخشىلىق،ياردەملىرى نۇرغۇن ئەللەر خەلقىنىڭ تىللىرىدا داستان بولغىنىنى بىلىدىغانلار ئاز بولمىسا كېرەك؟يەنە يەنە كېلىپ تۆمۈر داۋامەت شۇ چاغدا بىز ئۇيغۇرغا ئەمەس بەلكى جۇڭگو ھۆكۆمىتىگە ۋاكالەتەن چىقتى.ئاخىرىدا ئېيتىدىغىنىم، كۆپ ۋاقىتلاردا ھېسياتىمنىڭ سۈرئىتى ئەقلىمنىڭكىدىن سەل ئېشىپ كېتىدىغىنىغا ئۆزۈم ئىقرار. ئەمما شۇ نۇقتا ئېنىق بولسۇنكى ،پەقەت چۈشەندۈرۈش بولسۇن دىدىم خالاس. بۇ تۈپەيلى قىسقا مۇددەت بۇرۇنلا باشقا تور بەتتىكى بىر يازما سەۋەبىدىن ئۇرۇشجىدەلگە سەۋەپ بولۇپ قالغىنىمدەك بولۇپ قالمىسۇن! باشقۇرغۇچى قېرىنداشلار خالىغان چاغدا ئۇشبۇ يازمامنى تەسىرى يامان بولۇپ قالدى دەپ قارىغاندا دەرھال ئۆچىرىشكە ۋە ياكى تاقاشقا تامامەن ھوقۇقلۇق.ھۆرمەت بىلەن : ئارسلان جۇبەيرى توردا يوقيىڭى ئەزا, جۇغلانما 92, دەرىجە ئۆسۈش ئۈچۈن 108 جۇغلانماھازىرقى جۇغلانمىسى 92, كېلەركى ئەزا گۇرۇپىسىغا يەنە 108 جۇغلانما بار.تىزىم نۇمۇرى: 17544پىكرىڭىزگە ئورۇنلۇق قېرىندىشىم! توردا يوقيىڭى ئەزا, جۇغلانما 64, دەرىجە ئۆسۈش ئۈچۈن 136 جۇغلانماھازىرقى جۇغلانمىسى 64, كېلەركى ئەزا گۇرۇپىسىغا يەنە 136 جۇغلانما بار.تىزىم نۇمۇرى: 17623ئاللاھ بۇ ئادەمنىڭ ئىشلىرىنى ئاسان قىلسۇن .كىسىلىگە شىپاھلىق بەرسۇن ئامىن ! توردا يوقئاكتىپ ئەزا, جۇغلانما 2078, دەرىجە ئۆسۈش ئۈچۈن 2922 جۇغلانماھازىرقى جۇغلانمىسى 2078, كېلەركى ئەزا گۇرۇپىسىغا يەنە 2922 جۇغلانما بار.تىزىم نۇمۇرى: 12441تۆھپە : 445بىز نىمە دىگەن كەڭ قورساق... نۇر بەيكېلى كېسەل بولۇپ قالسا ئۇنىمۇ مۇشۇنداق ياد ئىتەمدۇق؟ بۇ تۈرلۈك كىشىلەرگە مۇسۇلمانلارنىڭ، مىللىتىنىڭ دۇئاسى، يەنە بىر نېمىلىرى كېرەك ئەمەسقۇ دەيمەن. مايمۇن بىلەن يولۋاسنى سېلىشتۇرغىلى بولماس يوللىغان ۋاقتى 5 سائەت ئالدىدا207 توغرا ،ھەممىنى بىر تاياقتا ھەيدىگىلى بولماس بۇلارنى سىلشتۇرساق بومايتۇ يوللىغان ۋاقتى 3 كۈن ئالدىدا بۇ ئەپۇچانلىق ئۇيغۇرلارنىڭ ئادىتى ،نۇراخۇنغىمۇ دۇئا قىلىمىز ،چۇنكى بىز بەك ئاسان تەسىرلىنىمىز يوللىغان ۋاقتى 4 كۈن ئالدىدائاتىم نۇر بەكرى بىلەن تۈمۈر داۋامەتنى ئەسلا سىلىشتۇرغىلى بولمايدۇ يوللىغان ۋاقتى 5 كۈن ئالدىدا711 ھەممىنى بىر تاياقتا ھەيدىگىلى بولماس قېرىندىشىم.. يوللىغان ۋاقتى 5 كۈن ئالدىدائاكتىپ ئەزا, جۇغلانما 4933, دەرىجە ئۆسۈش ئۈچۈن 67 جۇغلانماھازىرقى جۇغلانمىسى 4933, كېلەركى ئەزا گۇرۇپىسىغا يەنە 67 جۇغلانما بار.تۆھپە : 1380شۇڭا ئالدىراپ بىرنىمە دىگۈلۈك ئەمەستۆھپە : 764ئاللا ئىشلىرنى ئاسان قىلسۇن؟625 توردا يوقدائىملىق ئەزا, جۇغلانما 554, دەرىجە ئۆسۈش ئۈچۈن 246 جۇغلانماھازىرقى جۇغلانمىسى 554, كېلەركى ئەزا گۇرۇپىسىغا يەنە 246 جۇغلانما بار.تىزىم نۇمۇرى: 17029مەن بۇرۇنقى باشلىقلىرىمىزنى ئانچە بەك چۈشەنمىسەممۇ تۈمۈر داۋامەت ، ئىسمائىل ئەھمەد قاتارلىق رەھبەرلىرىمىزنىڭ ياخشى نامىنى كۆپ ئاڭلىغانمەن ، ئۇلار مىللىتى ئۈچۈن ياخشى ئىشلارنى قىلغان رەھبەرلەردۇر ، بۇلار شۇ شارائىتتا پەقەت شۇنچىلىكلا قىلالايتى ،ھازىرقى باشلىقلار ماشىناغا چىقىۋالغانغا خوش يوللىغان ۋاقتى 4 كۈن ئالدىدا توردا بارئادەتتىكى ئەزا, جۇغلانما 221, دەرىجە ئۆسۈش ئۈچۈن 179 جۇغلانماھازىرقى جۇغلانمىسى 221, كېلەركى ئەزا گۇرۇپىسىغا يەنە 179 جۇغلانما بار.تىزىم نۇمۇرى: 17033قاسى ياخشى بىلگۇچى اللا !!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!يىڭى ئەزا, جۇغلانما 198, دەرىجە ئۆسۈش ئۈچۈن 2 جۇغلانماھازىرقى جۇغلانمىسى 198, كېلەركى ئەزا گۇرۇپىسىغا يەنە 2 جۇغلانما بار.راست 83يىللاردا تىېلېۋۇزۇر نۇرغۇن ئۇيغۇر ئائلىلىردە يوقتى.بۇئشنى مۇشۇسەۋەبتىن نۇرغۇن ئادەم بىلمىگەن بولىشى مۇمكىن. مەنمۇ ئەمدى بىلدىم.تۆھپىكار ئەزا, جۇغلانما 6917, دەرىجە ئۆسۈش ئۈچۈن 3083 جۇغلانماھازىرقى جۇغلانمىسى 6917, كېلەركى ئەزا گۇرۇپىسىغا يەنە 3083 جۇغلانما بار.ھەقىقەت تارىخ پەنجىرسىنى يىتمۇغۇچە ئۇيغۇر تارىخى شەخىسلىرىگە ئالدىراپ باھا بىرشكە بولمايدۇ!بىر زامانلاردا داتلاشقان تۆمۈر دەپ ئاتالغان ھازىر بولسا مەدھىيلىنىۋاتقان بۇ شەخىسمۇ شۇنۇڭ ئىچىدە! ھىكايە دەپ ئاڭلاپتىم ، شئىېرما ؟ يوللىغان ۋاقتى ئۈلۈشكۈن 01:23 پاقا قونداققا چىقتى دەپ شىئىرمۇ يىزىلغان سەيپىدىن ئەزىزى يازغانغۇ دەيمەن يوللىغان ۋاقتى 4 كۈن ئالدىدا8, 2013419 15:09 , 0.060542 , 7 , .
|
يۇرتۇم يۈمەي، ۋەتىنىم جۇڭگوشىنجاڭدىكى نوپوزلۇق ئاخبارات تورىشىنجاڭ گېزىتى تورىچېن چۈەنگو، ج ك پ مەركىزىي كومىتېتى سىياسىي بىيۇروسىنىڭ ئەزاسى، ش ئۇ ئا ر پارتكومنىڭ شۇجىسىشۆھرەت زاكىر، ش ئۇ ئا ر پارتكومنىڭ مۇئاۋىن شۇجىسى، شىنجاڭ ئۇيغۇر ئاپتونوم رايونىنىڭ رەئىسىپارتىيە 19 قۇرۇلتىيىنىڭ روھىنى ھەقىقىيپارتىيەنىڭ يېڭى دەۋردىكى ئارمىيەنى قۇدرمەملىكەتنىڭ ھەر قايسى جايلىرىدا دۆلەت مجۇڭگوچە سوتسىيالىزمنىڭ تېخىمۇ قۇدرەتلىكگۇاڭدۇڭ قاتارلىق تۆت ئۆلكە پارتكوملىرىنيۇرتۇم يۈمەي، ۋەتىنىم جۇڭگو ئېلىمىزدىكى ئاھالىسى ئەڭ ئاز يېزا يۈمەي يېزىسىنى قايتا زىيارەت2017.10.30 13:29 مەنبە: شىنجاڭ گېزىتىجوگاسولدا بىلەن ياڭزۇڭ ئاچاسىڭىل.شىنخۇا ئاگېنتلىقى، 29 ئۆكتەبىر، لخاسا تېلېگراممىسى. يۈمەيدە 10 ئاينىڭ 29 كۈنى ئىللىق قۇياش پارلاپ تۇراتتى. بۇ، نەچچە كۈندىن بۇيان تولىمۇ تەستە ئاپتاپ ئېچىلغان كۈن ئىدى.جوگا بىلەن ياڭزۇڭ ئاچا سىڭىل ئەتىگەندىلا بايراملىق كىيىملىرىنى كىيىپ، تەق بولۇپ تۇرۇشتى.بۇ ئاچاسىڭىل نەچچە كۈننىڭ ئالدىدا ھازىرقى بەختىيار كۈنلىرىدىن مىننەتدار بولۇپ، باش شۇجى شى جىنپىڭغا بىر پارچە خەت يازغانىدى. ئويلىمىغان يەردىن باش شۇجى شى جىنپىڭ شۇنچە ئالدىراش بولسىمۇ ۋاقىت چىقىرىپ ئۇلارغا جاۋاب خەت يازدى، بۇنىڭدىن ئىككىيلەن بەكمۇ خۇشال بولۇپ كەتتى.چۈشتىن بۇرۇن سائەت 11دىن ئاشقاندا، شىزاڭ ئاپتونوم رايونىنىڭ رەھبەرلىرى باش شۇجى شى جىنپىڭ يازغان جاۋاب خەتنىڭ مەزمۇنىنى يەتكۈزۈش ئۈچۈن ياڭزۇڭنىڭ ئۆيىگە يېتىپ كەلدى. بۇ چاغدا ياڭزۇڭنىڭ ئىخچامغىنە مېھمانخانىسى ئادەمگە لىق تولدى.شىزاڭ ئاپتونوم رايونى شەننەن شەھىرىنىڭ لۇڭزى ناھىيەسىگە قارايدىغان يۈمەي يېزىسى جۇڭگو ھىندىستان چېگراسىدا بولۇپ، توققۇز ئائىلە، 32 نوپۇس، 9 دېھقان چارۋىچى پارتىيە ئەزاسى بار.شىنخۇا ئاگېنتلىقىنىڭ مۇخبىرلىرى ئاممىنىڭ تۇرمۇشىدىكى ئۆزگىرىشلەرنى خاتىرىلەش ئۈچۈن يىللاردىن بۇيان بۇ جايغا كۆپ قېتىم كەلدى. ھەر قېتىم كەلگىنىدە يۈمەينىڭ قىياپىتىدە يېڭى تەرەققىيات ۋە ئۆزگىرىش بولغىنىنى كۆرەتتى.جوگا بىلەن ياڭزۇڭ ئاچاسىڭىل يۈمەي يېزىسىدىكى كادىرلار ۋە ئامما بىلەن بىللە سۈرەتكە چۈشتى. 10ئاينىڭ 29كۈنى تارتىلغانيۈمەي يېزىسىدىكىلەر 10 ئاينىڭ 29 كۈنى جوگا بىلەن ياڭزۇڭنى تەبرىكلەپ خاداك تەقدىم قىلدى.10ئاينىڭ 29كۈنى جوگا بىلەن ياڭزۇڭ ئاتىسىنى ئەسلىدى.ياڭزۇڭ ۋە ئۇنىڭ ئوغلى سولاڭدۈنجۇ. سولاڭدۈنجۇ يۈمەي يېزىسىدىن چىققان تۇنجى ئىستۇدېنت.بۇ جوگانىڭسولدا يۈمەي يېزىسىنىڭ باشلىقى بولۇپ تۇرغان چېغىدا يېزىلىق ھۆكۈمەتتە دۆلەت بايرىقى چىقىرىۋاتقان سۈرىتى2009يىلى 9ئاينىڭ 9كۈنى تارتىلغان.يۈمەي يېزىسىنىڭ ئومۇمىي كۆرۈنۈشى. شىنخۇا ئاگېنتلىقى مۇخبىرى پۇزازاشى فوتوسى
|
قازاقستان ليمپيادا ويىندارىندا ءوز ناتيجەلەرىنىڭ ەڭ ۇزدىگىن كورسەتتى . ەلارنا دۇنيەدەگى ەڭ ۇلكەن قازاق ءتىلدى امبەباب ينفورماتسيا ارناسى جولدانعان ۋاقىتى: 13:00 20191107تۇركيانىڭ چورۋم قالاسىندا وتكەن جاسوسپىرىمدەر وليمپياداسىندا قازاقستان قۇراماسى 4 ورىن الدى. جارىسقا الەمنىڭ 48 ەلىنەن كەلگەن ۇزدىك كوماندالار قاتىستى. قازاقستان قۇراماسى كوماندالىق ەسەپتە 9 ويىننىڭ بىرەۋىندە عانا جەڭىلىپ، ءازىربايجان، وزبەكستان جانە بەلارۋسسيادان ۇپاي سانى بويىنشا ۇتىلدى.يا، بۇل ءبىزدىڭ جاسوسپىرىمدەر قۇراماسىنىڭ وتاندىق شاحمات تاريحىنداعى ەڭ جاقسى ناتيجەسى، ءبىراق ءبىز ودان دا جاقسى وينايتىن ەدىك. تەك ساتتىلىك جەتكىلىكسىز بولدى، دەيدى قازاقستان جاستار قۇراماسىنىڭ جاتتىقتىرۋشىسى ءانۋار يسماعامبەتوۆ. دەگەنمەن، بۇل جاقسى باستاما ەكەنىنە سەنىمدىمىن، ەندى بۇل جولاقتان ايىرىلۋعا قۇقىعىمىز جوق.ار كوماندادان 4 ويىنشى قاتىستى: ءۇش ۇل جانە ءبىر قىز. قازاقستان قۇراماسىنان قازىبەك نوگەربەك، ءبيبىسارا اساۋباەۆا، ارىستان يسانجۋلوۆ جانە نۇرعالي نازەركە قاتىستى. ايتا كەتۋ كەرەك، ءبيبىسارا ەكىنشى ەرلەر تاقتاسىندا وينادى.بۇل وليمپيادا وتە ماڭىزدى بولدى، دەيدى قازاقستان شاحمات فەدەراتسياسىنىڭ اتقارۋشى ديرەكتورى يرينا گريششەنكو، جەكە جارىستا قازاقستاندىقتار 4 مەدال جەڭىپ الدى. قىزدار اراسىندا نۇرعالي نازەركە مەن ءبيبىسارا اساۋباەۆا 2 جانە ء3شى ورىنداردى يەلەندى. ارىستان يسانجۋلوۆ ءۇشىنشى تاقتادا ۇزدىك اتاندى، ال نازەركە نۇرعالي ءتورتىنشى تاقتادا قولا جۇلدەگە يە بولدى.قازاقستان شاحمات فەدەراتسياسى رقبگى قازاقستان تاۋەلسىزدىك العاننان كەيىن 1992 جىلى قۇرىلدى. 2015 جىلى فەدەراتسيا سەزىندە عالىمجان ەسەنوۆ پرەزيدەنت، ال اسەت يسەكەشەۆ قامقورشىلار كەڭەسىنىڭ ءتوراعاسى بولىپ سايلاندى. قوعامدىق بىرلەستىك فيدە حالىقارالىق شاحمات فەدەراتسياسىنىڭپرەزيدەنتى ا.ۆ. دۆوركوۆيچ قولداۋىمەن جۇمىس ىستەيدى.قازاقستان شاحمات فەدەراتسياسىنىڭ باس سەرىكتەسى اكادەميك شاحماردان ەسەنوۆ اتىنداعى ءعىلىميبىلىم بەرۋ قورى. قازاقستان شاحمات فەدەراتسياسى 2015 جىلى قر مادەنيەت جانە سپورت مينيسترلىگىندە اككرەديتتەلگەن.كەلۋ قاينارى: :...?511069013شينجياڭ تەمىر جولىندا ك 4 مينوتاتىراۋ اكىمدىگى فورۋمس 13 مينوتەندىگى مالىمەتتەر ناقتى 14 مينوتپراۆدا لي، چتو، س توچكي 19 مينوتساراپشى: بىرىكتىرىلگەن 24 مينوتدوڭگەلەك داۋلەتتى قوعام 2 ساعات
|
ئوتتۇرا ئاسىيادا تونۇلغان ناخشىچى شۆھرەت ياقۇپوف 18مارت كۈنى ئۆيىدە تۇرۇپ ئىنستاگرام سەھىپىسىدە ئىككى سائەتتىن ئوشۇق داۋام قىلغان كونسېرت ئۇيۇشتۇرغان.يۇلتۇز ئانسامبىلىنىڭ مىللىي ئۇسسۇل مۇسابىقىسىگە قاتناشقۇچىلىرى. فېۋرال ئېيىنىڭ ئاخىرلىرىدا قىرغىزىستان ھۆكۈمىتى كورونا ۋىرۇسىنىڭ ئالدىنى ئېلىش ئۈچۈن ھەر خىل مەدەنىي ۋە ئىجتىمائىي پائالىيەتلەرنى ئۆتكۈزۈشكە چەكلىمە قويغانىدى، بۇنىڭدىن سىرت 22مارت كۈنى بىشكەك شەھىرىدە ۋە قىرغىزىستاننىڭ جەنۇبىدىكى ئوش، جالالئاباد ۋىلايەتلىرىدىمۇ جىددىي ھالەت يولغا قويۇلغانىدى. بۇ ھالەتتە باھارغا ئىنتىزار بولغان كىشىلەر ئۆيلىرىدە تۇرۇشقا تەۋسىيە قىلىنغان ھەم مۇتلەق كۆپ قىسىم كىشىلەر كۈندىلىك كىرىملىرىدىن ئايرىلىپ، كۆپ كىشىلەر قىيىنچىلىققا ئۇچرىماقتا. خىتاينىڭ ۋۇخەن شەھىرىدىن تارقالغان كورونا ۋىرۇسى پۈتۈن دۇنيا خەلقى قاتارىدا قىرغىزىستان خەلقى، جۈملىدىن قىرغىزىستان ئۇيغۇرلىرى ئۈچۈن زور تەھدىت ۋە زىيا ئېلىپ كەلدى.بۇنداق بىر ھالەتتە قىرغىزىستان ئۇيغۇرلىرىنىڭ ياش سەنئەتكارلىرى ئادەملەرنىڭ روھى كەيپىياتىنى كۆتۈرۈش ئۈچۈن ئويلىرىدا تۇرۇپ تور بەتلىرىدە ھەر خىل مەدەنىي پائالىيەتلىرىنى ئۇيۇشتۇرۇپ كەلمەكتە، شۇ جۈملىدىن ئوتتۇرا ئاسىيادا تونۇلغان ناخشىچى شۆھرەت ياقۇپوف 18مارت كۈنى ئۆيىدە تۇرۇپ ئىنستاگرام سەھىپىسىدە ئىككى سائەتتىن ئوشۇق داۋام قىلغان كوسېرت ئۇيۇشتۇردى. توردا بېرىلگەن مەزكۇر كونسېرتىغا 400 غا يېقىن تاماشىبىن قاتناشتى.ئۇنىڭ ئۇيغۇر ۋە باشقا تىللاردا ئېيتقان ناخشىلىرى پەقەتلا ئۇيغۇرلارلا ئەمەس، بەلكى ھەر مىللەت كۆرۈرمەنلىرى كۆرۈپ ئالقىشلىدى.مەزكۇر كونسېرتنى تور ئارقىلىق كۆرگەن قىرغىزىستانلىق كۆرۈرمەنلەردىن سۇلتان مۇرات ھاشىموف زىيارىتىمىزنى قوبۇل قىلىپ، ئۆز تەسىراتلىرىنى سۆزلەپ، شۆھرەت ياقۇپوفنىڭ مەنىلىك ناخشىلىرى بۇ قىيىن كۈنلەردە كىشىلەرگە روھى ئوزۇق بېغىشلىغانلىقىنى بايان قىلدى.ئىگىلىنىشىچە قىرغىزىستاندا 80 دىن ئوشۇق مىللەت ياشايدىكەن. ئۇلارنىڭ ئىچىدە ئۇيغۇرلار نوپۇس جەھەتتە بەشىنچى ئورۇننى ئىگىلەيدۇ. شۇنداق بولسىمۇ ئۇيغۇر ئۇسسۇل ۋە ناخشىلىرى خەلق ئىچىدە ئەڭ سۆيۈشكە ئېرىشىلگەنلەرنىڭ بىرى بولۇپ ھېسابلىنىدۇ. بولۇپمۇ ناخشىچى شۆھرەت ياقۇپوفنىڭ ئۇيغۇر، رۇس تىللىرىدا ئېيتقان ناخشىلىرى پۈتۈن ئوتتۇرا ئاسىيا مىقياسىدا ئالقىشقا ئېرىشكەن.زىيارىتىمىزنى قوبۇل قىلغان شۆھرەت ياقۇپوف ئۇيغۇر ناخشىلىرىنىڭ يۇقىرى ئالقىشلىرىغا ئېرىشكەنلىكى ۋە بۇنىڭ سەۋەبلىرى ھەققىدە ئۆز پىكىرلىرىنى ئىزھار قىلىپ، بۇ قېتىمقى ئىنستگرام كونسېرتىنىڭ مەقسىتى توغرىسىدا توختالدى.رەسمىي مەلۇماتلار بويىچە قىرغىزىستاندا 60 مىڭغا يېقىن ئۇيغۇر ئاھالىسى ياشايدۇ. ئۇلار ئۆزلىرىنىڭ مەدەنىيەت سەنئىتىنى ساقلاپ قېلىش ئۈچۈن تىرىشچانلىق كۆرسەتمەكتە. قىرغىزىستان ئۇيغۇرلىرى رەسمىي تىزىمىغا ئېلىنغان ئىتتىپاق گېزىت ۋە جەمئىيىتىگە ئىگە. شۇنداقلا ياشلار ئارىسىدا نۇرغۇن تالانتلىق سەنئەتكارلار بار، ئۇلارنىڭ ئىچىدە سازەندە ساھىبجان ئاشىروف، ناخشىچىلار ئالىمجان روزىيېف، نۇرتاي ئابدۇرېھموف، سابىرجان نىيازوف، رىشات ئايۇپوف، رىشات سادىقوف قاتارلىقلار كۆزگە كۆرۈنگەنلەردۇر. بۇنىڭدىن باشقا بىر قانچە ئۇسسۇل ئانسامبىللىرى تەشكىل قىلىنغان، ئۇلارنىڭ ئارىسىدا ئەڭ تونۇلغانلىرى يۇلتۇز، ئىنتىزار ۋە دىل ساداسى ئۇسسۇل ئانسامبىللىرىدۇر.ناخشا چولپىنى سۇلتان كەرىموف قىرغىزىستاننىڭ خىزمەت كۆرسەتكەن ئارتىسى نامىغا ۋە باشقا شانشەرەپلەرگە سازاۋەر بولغان بولۇپ، ئۇنىڭ نامى پۈتۈن جۇمھۇرىيەتكە ئۇزۇندىن بۇيان كەڭ تونۇشلۇق.كىنو چولپىنى ئايتۇرغان تېمۇروۋانىڭ نامى 1980يىللاردىلا پۈتۈن سوۋېت ئىتتىپاقى ۋە قىرغىزىستانغا تونۇلغان بولۇپ، ئۇ كۆپ ساندىكى قىرغىزىستان، قازاقىستان ۋە باشقا ئەللەر ئىشلىگەن كىنو فىلىملىرىدا باش رول ئالغانىدى.ئىتتىپاق جەمئىيىتىنىڭ مەدەنىيەت بۆلۈمىنىڭ رەئىسى ۋە يۇلتۇز ئانسامبىلىنىڭ بەدىئىي رەھبىرى گۈلناز مەخسۇتوۋا، قىرغىزىستان ئۇيغۇرلىرىنىڭ مەدەنىيەت ساھەسىدە ئېلىپ بېرىۋاتقان مۇراسىملىرى ۋە پائالىيەتلىرى توغرىسىدا سۆزلەپ، ئۇسسۇل ئانسامبىللىرىنىڭ ھەتتا يەنە مىللىي ئۇسسۇل ۋە مىللىي كىيىمكېچەك مۇسابىقىلەرنى ئۇيۇشتۇرغانلىقىنى ئېيتتى.گۈلناز خانىم يەنە يېقىندا ئۆتكەن شۆھرەت ياقۇپوفنىڭ كونسېرت پائالىيىتىنى يۇقىرى باھالىدى.تور بەتلىرىدە ئېلىپ بېرىلگەن پائالىيەتلەردىن سىرت، قىرغىزىستان ئۇيغۇرلىرى 23مارت كۈنىدىن تارتىپ ساخاۋەتلىك ئىشلىرىنى داۋاملاشماقتا. ئۇلار پەقەت بىشكەك شەھىرى ۋە ئۇنىڭ ئەتراپىدىكى يېزىلارغىلا ئەمەس، بەلكى پۈتۈن چۇي ۋىلايىتىدىكى يېزىلارغا مىللەت ئايرىماستىن ياردەم كۆرسەتمەكتە. ئۇلارنىڭ ئارىسىدا ئەڭ ئاكتىپلىرى ئىلشات، ياردەم سادىقە ئىنتىزار ساخاۋەتلىك فونتلىرى ۋە قاينار شىركىتىدۇر.
|
شينجياڭدا كوكتەمگى سوقپا اياز بولدىحالىق تورابى24 ساعاتتا 50گە جۋىق ساقتىق سەگنالى جاريالاندى2017.02.21 13:23 كەلۋ قاينارى : حالىق تورابىحالىق تورابى، 21 اقپان، بەيجيڭ. شينحۋا اگەنتتىگىنىڭ حابارلاۋىنشا، شينجياڭدا جۋىردان بەرى تەمپەراتۋرا بىرتىندەپ جوعارىلاعانىمەن، كەنەتتەن جەتكەن كوكتەمگى سوقپا ايازدىڭ سەبەبىنەن قايتادان قىس تۇسكەندەي بولدى، ءىشىنارا جەرلەردە قالىڭ قار نەمەسە ەرەكشە قالىڭ قار جاۋدى، اۋا تەمپەراتۋراسى كورنەكتى تومەندەپ، ءىشىنارا جەرلەردە تەمپەراتۋرا 12 تومەندەدى. 24 ساعات ىشىندە شينجياڭدا جەر جەر ايازدان، كوكتايعاقتان، قالىڭ قاردان ساقتانۋدىڭ 50گە تارتا ساقتىق سەگنالىن جاريالادى.ىلە اڭعارى، تارباعاتاي، تيانشان تاۋلى وڭىرلەرى قاتارلى جەرلەردە 19 اقپاننان 20 اقپانعا دەيىن ورتاشا دارەجەدەن قالىڭ دارەجەگە دەيىن قار جاۋدى، ءىشىنارا جەرلەردە ەرەكشە قالىڭ قار جاۋدى. ۇرىمجىدە 16 ساعات بويى ەرەكشە قالىڭ دارەجەدە قار جاۋدى، قار جاۋۋ مولشەرى تاريحتاعى وسى مەزگىلدەگى ەڭ جوعارى دەڭگەيگە جەتتى. وڭتۇستىك شينجياڭداعى حوتان ايماعىنىڭ ءىشىنارا جەرلەرىندە تۇرلىشە دەڭگەيدە قۇم توزاڭدى اۋا رايى تۋىلدى.
|
گوللاندىيەلىكلەر بىر جامەدە ئۇچرىشىپ، مۇسۇلمانلار بىلەن ھەمنەپەسلىك روھىنى ئىپادىلىدى ئۇيغۇرچەگوللاندىيەلىكلەر بىر جامەدە ئۇچرىشىپ، مۇسۇلمانلار بىلەن ھەمنەپەسلىك روھىنى ئىپادىلىدى200 دەك گوللاندىيەلىك گوللاندىيەدە كۈچىيىپ كەتكەن ئىرقچىلىق ۋە ئىسلاموفوبىياغا قارشى ئامستېردامدىكى بىر جامەدە ئۇچراشتى.تۈركىيە ئاۋازى رادىيوسى خەۋىرى: مۇسۇلمانلار بىلەن مۇسۇلمان ئەمەس گوللاندىيەلىكلەرنى ئۆزئارا ئۇچراشتۇرغان مەزكۇر پائالىيەتتە، گوللاندىيەگە خەۋپ ئېلىپ كېلىۋاتقانقىنى ئىسلام ئەمەس، ئاشقۇنلۇقتۇر دېگەن سىگنال بېرىلدى. گوللاندىيەدە ياشايدىغان مۇسۇلمانلار، ئۆزلىرىنىڭ ھېچكىمگە ھېچبىر شەكىلدە خەۋپ پەيدا قىلمىغانلىقىنى، ئەكسىچە تېررورلۇق قىلمىشلىرىنىڭ قۇربانلىرىنىڭ كۆپىنچىسىنىڭ ئۆزلىرى ئىكەنلىكىنى قەيت قىلىشتى.مۇسۇلمانلار، ئىسلام دىنىغا دۈشمەن ئىرقچى رەھبەر گېرت ۋىلدېرسنىڭ جەمئىيەتكە ئېغىر خەۋپ ئىكەنلىكىنى، گوللاندىيەلىكلەر بولسا، گوللاندىيەدىكى مۇسۇلمانلارغا قىلىنغان ھۇجۇملارنىڭ كۈچىيىپ كېتىشىدىن كۈچلۈك بىئاراملىق ھېس قىلىۋاتقانلىقىنى تەكىتلەپ ئۆتتى.گوللاندىيەدە يېقىنقى مەزگىللەردە ئايرىمىچىلىققا دائىر ۋەقەلەر ئىككى ھەسسە كۆپىيىپ، 50 دىن ئارتۇق جامە ھۇجۇمغا ئۇچرىدى. ئەڭ يېڭى ئەلرايى نەتىجىلىرىگە قارىغاندا، ھازىرغىچە بىرىنچى رەتتىن ئورۇن ئېلىپ كېلىۋاتقان ئىرقچى رەھبەر گېرت ۋىلدېرس، ئىككىنچى قاتارغا چۈشۈپ قالغان.خەتكۈچ: گوللاندىيە , مۇسۇلمان , ئىسلام , ئىرقچىلىق
|
فۋتبولدان ەۋروپا ليگاسى: شيرەك فينالعا 2 كوماندا شىقتى7 : نۇرسۇلتان22 : الماتىقازاقتىڭ ءداستۇرلى اسكەري لاۋازىمدارى قالاي اتالعان؟قازاقستاندىقتار جەمقورلىققا توزىمسىزدىك تانىتا باستادى مارات ءباشىموۆالماتىدا وزەننەن ۇيىنە سۋ تارتقان تۇرعىندارعا ايىپپۇل سالىندىقاجىمۇقانعا جاسالعان قاستاندىقپوليسەيلەردىڭ قىزمەتتىك بولمەسىنە ۆيدەوباقىلاۋ ورناتىلادى ق ر ءى ءى مقازاقستاندىق عالىمدار استىقتىڭ ساپاسىن انىقتايتىن كومپونەنت ويلاپ تاپتىالماتى پاركىندە 1 ميلليون تەڭگەگە سويلەيتىن ورىندىق قويىلدىپرەزيدەنت قاراعاندى وبلىسىنىڭ اكىمىن قابىلدادىبالاسىنا شيكى ەت جەگىزگەن اتا انانى ءى ءى م ىزدەستىرىپ جاتىرقازاقستان الماسى رەسەيگە ەكسپورتقا شىعارىلدىەگيپەتتە 2500 جاستاعى 27 ساركوفاگ تابىلدىاسقار مامين: ۇكىمەت اگروونەركاسىپتىك كەشەندەگى جاڭا جوبالاردى قولدايدىاباي شىعارمالارىنىڭ اكادەميالىق تولىق جيناعى جارىققا شىعادىوسكەمەندە توي تويلاپ جاتقاندار تەكسەرۋ كەلگەندە تەرەزەدەن سەكىرىپ قاشتىقارا تەڭىز تۇبىندەگى سوۆەت كوشباسشىلارىبۇكىل الەمنىڭ بايلىعىن ءار ادامعا تەڭ ەتىپ بولگەندەنۇرعالي ءنۇسىپجانوۆ ەكىنشى رەت وتباسىن قۇرعان سوڭ العاش رەت سۇحبات بەردىەلوردادا نەسيە اپەرەم دەپ الداپ، اقشا جىمقىرعان ايەل ىزدەستىرىلىپ جاتىر6 تامىز 08:26نۇرسۇلتان. قازاقپارات ەۋروپا ليگاسى شيرەك فينالىنا جولداما العان ەكى كوماندا بەلگىلى بولدى، دەپ حابارلايدى قازاقپارات ءتىلشىسى.مۇنداي مارتەبە ۋكراينانىڭ شاحتەر دونەتسك جانە دانيانىڭ كوپەنگاگەن كوماندالارىنا بۇيىردى. ەكەۋى دە بۇگىن ءوز الاڭىندا قارسىلاستارىن جەڭدى ۋكراينانىڭ شاحتەر دونەتسك كلۋبى ءوز الاڭىندا گەرمانيانىڭ ۆولفسبۋرگ كومانداسىن قابىلدادى.ەكەۋىنىڭ اراسىنداعى العاشقى كەزدەسۋدە ۋكرايندىق فۋتبولشىلار سىرت الاڭدا 2:1 ەسەبىمەن جەڭىسكە جەتتى. سوندىقتان ولار ءۇشىن بۇگىن تەڭ ەسەپتى ۇستاپ تۇرۋ جەتكىلىكتى ەدى.ۋكرايندىق كلۋب كەزدەسۋ اياقتالار ساتتە قارسىلاستار قاقپاسىنا قاتارىنان ءۇش گول سوقتى. الدىمەن 89مينۋتتا جۋنيور موراەس ەسەپ اشسا، 91مينۋتتا مانور سولومون ەسەپتى ۇستەمەلەي ءتۇستى.ال 93مينۋتتا جۋنيور موراەس ەكىنشى گولىن سوعىپ قورىتىندى ەسەپتى بەلگىلەدى.وسىلايشا شاحتەر دونەتسك قارسىلاسىن 3:0 ەسەبىمەن تىزە بۇكتىردى. ەندى ولار 11 تامىزدا بازەل شۆەيتساريا جانە اينتراحت فرانكفۋرت گەرمانيا جۇبىنىڭ جەڭىمپازىمەن كەزدەسەدى. تاعى ءبىر كەزدەسۋ دانيادا وتكىزىلدى. جەرگىلىكتى كوپەنگاگەن ءوز الاڭىندا تۇركيانىڭ يستانبۋل باشاكشەحير كومانداسىن قابىلدادى.العاشقى كەزدەسۋدە تۇركيالىق فۋتبولشىلار 1:0 ەسەبىمەن جەڭىسكە جەتكەن بولاتىن. الاڭ يەلەرى قاتارىنان 4مينۋتتا يوناس ۆيند ەسەپ اشتى. وسىلايشا قوس ويىننىڭ ناتيجەسى تەڭەستى. كەزدەسۋ تارتىستى ءوربي ءتۇستى. دانيالىقتار ودان كەيىن تاعى ەكى گول سوقتى.يوناس ۆيند 53مينۋتتا ەكىنشى گولدىڭ اۆتورى اتانسا، 62مينۋتتا كوپەنگاگەن كلۋبىنىڭ تاعى ءبىر ويىنشىسى راسمۋس فالك ەسەپتى ۇستەمەلەي ءتۇستى.ويىندا كوپەنگاگەن 3:0 ەسەبىمەن جەڭىسكە جەتتى. ەندى ولار 10 تامىزدا انگليانىڭ مانچەستەر يۋنايتەد جانە اۆستريانىڭ لاسك جۇبىنىڭ جەڭىمپازىمەن شەبەرلىك بايقاسادى. سونداياق، بۇگىن تاعى دا ەكى ويىن وتكىزىلەدى. ءوز الاڭىندا انگليانىڭ مانچەستەر يۋنايتەد كلۋبى اۆستريانىڭ لاسك، يتاليانىڭ ينتەرى يسپانيانىڭ حەتافە كوماندالارىن قابىلدايدى.ەستەرىڭىزگە سالا كەتەلىك، كوروناۆيرۋس پاندەمياسى سالدارىنان اتالعان دوپ دوداسىنىڭ 18 فينالىنىڭ قارىمتا ويىندارى 12 ناۋرىزدان كەيىن بەلگىسىز مەرزىمگە كەيىنگە شەگەرىلگەن ەدى.سول ويىندار، 5 تامىزدان باستاپ قايتا جالعاستى. جارىستىڭ شيرەك جانە جارتىلاي فينال ويىندارى گەرمانيانىڭ گەلزەنكيرحەن، دۋيسبۋرگ، ديۋسسەلدورف، كەلن قالالارىندا وتكىزىلەدى. ال فينال 21 تامىزدا كەلن قالاسىنداعى رەين ەنەرگي ستاديونىندا بولادى.
|
شىنجاڭ ئىسلام ئىنستىتۇتى نىڭ دوتسېنتى ئىمىنجان سەيدىن 15 يىل قاماق جازاسىغا ھۆكۈم قىلىنغان ئۇيغۇرشىنجاڭ ئىسلام ئىنستىتۇتى نىڭ ئۇزۇن يىللىق ئوقۇتقۇچىسى، تارىخ پەنلىرى دوتسېنتى، شىنجاڭ ئەمىن كىتابچىلىق چەكلىك شىركىتى نىڭ ساھىبى ئىمىنجان سەيدىن ئەپەندى.ئۆتكەن ئايلاردا رادىيومىزغا ھەر خىل قاناللار ئارقىلىق كەلگەن ئۇچۇرلاردا شىنجاڭ ئىسلام ئىنستىتۇتى نىڭ ئۇزۇن يىللىق ئوقۇتقۇچىسى، تارىخ پەنلىرى دوتسېنتى، شىنجاڭ ئەمىن كىتابچىلىق چەكلىك شىركىتى نىڭ ساھىبى ئىمىنجان سەيدىننىڭ ئىككى يىلدىن بېرى غايىب ئىكەنلىكى، ئۇنىڭ لاگېرغا ئېلىپ كېتىلگەن بولۇشى مۈمكىنلىكى ئىلگىرى سۈرۈلگەنىدى.مۇخبىرىمىزنىڭ مەزكۇر ئۇچۇرغا ئاساسەن ئېلىپ بارغان ئېنىقلاشلىرىدا ئىمىنجان سەيدىننىڭ 2017يىلى 5ئايدا تۇتقۇن قىلىنىپ، لاگېرغا ئېلىپ كېتىلگەنلىكى ۋە لاگېردا قاماق جازاسىغا ھۆكۈم قىلىنغانلىقى مەلۇم بولدى. رادىيومىزنىڭ ھەر خىل قاناللاردىن ئېرىشكەن ئۇچۇرلىرىدا ۋە شىنجاڭ ئىسلام ئىنستىتۇتى نىڭ مەزكۇر دېلوغا ئالاقىدار رەسمىي ھۆججەتلىرىدە كۆرسىتىلىشىچە، بۇ 54 ياشلىق ئىمىنجان سەيدىن 2019يىلى 2ئايدا ئۈرۈمچى تەڭرىتاغ رايونلۇق سوت مەھكىمىسى تەرىپىدىن سوتلانغان. سوتتا ئىمىنجان سەيدىن ئەسەبىيلىككە قۇتراتقۇلۇق قىلىش بىلەن ئەيىبلىنىپ، 15 يىللىق قاماققا ھۆكۈم قىلىنغان، شۇنداقلا 500 مىڭ يۈەن جەرىمانە قويۇلۇپ، سىياسىي ھوقۇقىدىن 5 يىل مەھرۇم قىلىنغان. لېكىن، بىز ئېرىشكەن بۇ ھەقتىكى ئۇچۇر ۋە ھۆججەتلەردە، ئۇنىڭ ئەسەبىيلىككە قۇتراتقۇلۇق قىلغۇدەك قانداق كونكرېت ھادىسە سادىر قىلغانلىقى، شۇنداقلا ئۇنىڭغا نېمە ئۈچۈن 500 مىڭ يۈەن جەرىمانە قويۇلغانلىقىغا چۈشەنچە بېرىلمىگەن. بىز بۇنىڭ سەۋەبىنى سۈرۈشتۈرۈپ، شىنجاڭ ئىسلام ئىنستىتۇتى غا تېلېفون قىلغاندا بولساقمۇ، لېكىن ھېچكىم تېلېفونىمىزنى ئالمىدى. مەلۇم بولۇشىچە، تەڭرىتاغ رايونلۇق سوت مەھكىمىسى كېسىمنى بۇ يىل 2ئايدا چىقارغان بولسىمۇ، ھۆكۈمنى بۇ يىل 5ئايدا سوت ئېچىپ ئېلان قىلغان. سوت مەھكىمىسىنىڭ نېمە ئۈچۈن ھۆكۈمنى 3 ئاي كېچىكتۈرۈپ ئېلان قىلغانلىقى مەلۇم ئەمەس.شۇ سەۋەبلىك بىز ئىمىنجان سەيدىننىڭ ئامېرىكىدا ياشاۋاتقان قىزى، سەمىرە ئىمىنغا تېلېفون قىلىپ، ئۇنىڭ دادىسىنىڭ ئەھۋالىنى سورىدۇق. سەمىرە ئىمىن دادىسىنىڭ ئەسەبىيلىككە قۇتراتقۇلۇق قىلىش بىلەن ئەيىبلىنىپ 15 يىللىق كېسىلگەنلىكىنى دەلىللىدى. ئۇنىڭ بىلدۈرۈشىچە، دادىسىنىڭ 15 يىللىق كېسىلگەنلىكىدىن ئۇ تېخى يېقىندا خەۋەر تاپقان. سەمىرە ئىمىن بۇ سۆزلەرنى 2دېكابىر كۈنى تېلېفون زىيارىتىمىزنى قوبۇل قىلغاندا قىلدى.بىز ھەر خىل قاناللاردىن ئېرىشكەن شىنجاڭ ئىسلام ئىنستىتۇتىنىڭ ئىمىنجان سەيدىنگە چارە كۆرۈش توغرىسىدىكى ئۇقتۇرۇشى ناملىق ھۆججىتىدە كۆرسىتىلىشىچە، سوت ئىمىنجان سەيدىننى قاماققا ھۆكۈم قىلىپلا قالماي، ئىسلام ئىنستىتۇتىمۇ قارار چىقىرىپ، ئۇنىڭغا چارە كۆرگەن. شىنجاڭ ئىسلام ئىنستىتۇتى نىڭ بۇ يىل 7نويابىر كۈنى چىقارغان ھۆججىتىدە، مەكتەپ پارتكومىنىڭ مۇزاكىرە قىلىش ئارقىلىق ئۇنىڭ بىلەن تۈزۈلگەن خىزمەتچىلىك توختامىنى بىكار قىلىپ، ئۇنىڭ مەكتەپ بىلەن بولغان ئالاقىسىنى ئۈزۈش، ئۇنىڭ مۇ ئاش ۋە پاراۋانلىق ئىمتىيازلىرىنى بىكار قىلىش، شۇنداقلا 2017يىلى 5ئاينىڭ 10كۈنىدىن 2019يىلى 4ئاينىڭ 30كۈنىگىچە بولغان ئارىلىقتا بېرىلگەن 2 يىللىق مائاشىنى، يەنى 90 مىڭ 517 يۈەن پۇلنى، شۇنداقلا يەنە بۇ مەزگىل ئىچىدە ئۇنىڭ پېنسىيە پاراۋانلىق فوندىغا ياتقۇزۇلغان 15 مىڭ 262 يۈەننى قايتۇرۇۋېلىشنى قارار قىلغانلىقى تەكىتلەنگەن. ھۆججەتتە قەيت قىلىنىشىچە، ئۇنىڭ يېقىنقى 2 يىللىق مائاشى ۋە پېنسىيە پاراۋانلىق فوندى بولۇپ جەمئىي 105 مىڭ 779 يۈەن پۇلنى قايتۇرۇشى تەلەپ قىلىنغان.ھۆججەتتە ئۇنىڭ پېنسىيە پاراۋانلىق فوندىنىڭ 2018يىلى 8ئايدىن باشلاپ توختىتىلغانلىقى قەيت قىلىنغان بولسىمۇ، لېكىن ئۇنىڭدا نېمە ئۈچۈن پېنسىيە پاراۋانلىق فوندى سوتنىڭ قارارىدىن 6 ئاي بۇرۇن توختىتىلغانلىقىغا چۈشەنچە بېرىلمىگەن. ھۆججەتتە قەيت قىلىنىشىچە، مەكتەپ پارتكومى خىتاي خەلق جۇمھۇرىيىتى ئادەم كۈچى بايلىقى ئىجتىمائىي پاراۋانلىق مىنىستىرلىقىنىڭ 2012يىلى 9ئايدا چىقارغان ھۆججىتىنىڭ 22ماددىسىغا ئاساسەن ئىمىنجان سەيدىننىڭ مائاشى ۋە پېنسىيە پاراۋانلىق ئىمتىيازلىرىنى بىكار قىلىشنى ۋە بىر قىسىم مائاش ۋە پاراۋانلىق پۇلىنى قايتۇرۇۋېلىشنى قارار قىلغانىكەن.لېكىن ئىمىنجان سەيدىننىڭ قىزىنىڭ ئىلگىرى سۈرۈشىچە، خىتاي ھۆكۈمىتى ئۇنىڭ دادىسىنى بۇنچىلىك ئېغىر جازالىغۇدەك ئۇ ھېچقانداق خاتالىق سادىر قىلمىغان ئىكەن. ئۇ، دادىسىنىڭ باشقىلارنى ئەسەبىيلىككە قۇتراتقۇلۇق قىلغۇدەك ئۇنچىلىك قويۇق دىندار بىرى ئەمەسلىكىنى بىلدۈردى. ئۇنىڭ قەيت قىلىشىچە، دادىسىنىڭ كىشىلەرنى ئەسەبىيلىككە قۇتراتقۇلۇق قىلغان دەپ كېسىلىشىگە ئۇنىڭ شىنجاڭ ئەمىن كىتابچىلىق چەكلىك شىركىتى نەشر قىلدۇرغان ئەرەب تىلى ئاساسى بىلىملىرى ناملىق ئەسەر سەۋەب بولغان ئىكەن. 2014يىلى نەشر قىلدۇرغان مەزكۇر كىتاب بىر ئەرەب تىلى گرامماتىكا قوللانمىسى بولۇپ، كىتابنى شىنجاڭ ئىسلام ئىنستىتۇتى نىڭ ئالىمجان دىمدارى، ئىسىملىك بىر ئوقۇتقۇچىسى تۈزگەن ئىدى.ئىمىنجان سەيدىن 1988يىلى شىنجاڭ ئۇنىۋېرسىتېتىنىڭ تارىخ فاكۇلتېتىنى پۈتتۈرگەن بولۇپ، ئۇ شۇ يىلى شىنجاڭ ئىسلام ئىنستىتۇتى دا خىزمەتكە كىرگەن. بۇ جەرياندا تالىپلارغا جۇڭگو تارىخى، جۇڭگو ئىنقىلاب تارىخى قاتارلىق دەرسلەرنى بەرگەن، شۇنداقلا بىر مەزگىل مەكتەپ ئوقۇغۇچىلار باشقارمىسىنىڭ مۇدىرى قاتارلىق ۋەزىپىلەرنى ئۆتىگەن. ئۇ بۇ جەرياندا بىر قانچە قېتىم ھۆكۈمەتنىڭ ھەج ئۆمىكىنى باشقۇرغۇچى كادىرى سۈپىتىدە ھەجگە چەتئەلگە چىققان. ئۇ، تۇتقۇن قىلىنىشنىڭ سەل ئالدىدا ئۇيغۇر ئاپتونوم رايونلۇق دىنىي ئىشلار ئىدارىسىنىڭ خوتەندە تۇرۇشلۇق خىزمەت ئەترىتىگە قاتنىشىپ، گۇما ناھىيەسىنىڭ كۆكتېرەك كەنتىگە چۈشۈرۈلگەن.ئۇ كۆكتېرەك كەنتىدىكى ۋاقتىدا شىنجاڭ ئىقتىساد گېزىتى ئۇ توغرىسىدا خەۋەر بەرگەن. خەۋەردە قەيت قىلىنىشىچە، ئىمىنجان سەيدىن شىنجاڭ ئىقتىساد گېزىتى نىڭ مۇخبىرىغا قىلغان سۆزىدە: مەن يېقىندىن بېرى كەنت پۇقرالىرىغا كۆپ قېتىم ئۇيغۇر يۇرتداشلارغا ئويغىنىش خېتى نى تەشۋىق قىلىپ، كەنت پۇقرالىرىنىڭ ئۈچ خىل كۈچلەر نىڭ جىنايىتى ماھىيىتىنى تونۇپ يېتىپ، ئۈچ خىل كۈچلەر گە تەشەببۇسكارلىق بىلەن قارشى تۇرۇشىغا يېتەكلىدىم. بۇنىڭدىن كېيىن مەن تېخىمۇ تىرىشىپ، كەنت پۇقرالىرىنىڭ ئۈچتە ئايرىلالماسلىق ئىدىيەسىنى چوڭقۇر تۇرغۇزۇشىغا، بەشنى ئېتىراپ قىلىشنى كۈچەيتىشىگە، مىللەتلەر ئىتتىپاقلىقى گۈللىرىنىڭ دائىملىق ئېچىلىپ تۇرۇشىغا قاتتىق كۈچ چىقىرىمەن دېگەن ئىدى.مەزكۇر ۋەقە يېقىندا خىتاينىڭ ئۇيغۇر رايونىدىكى لاگېرلارغا دائىر مەخپىي ھۆججەتلىرى ئاشكارىلىنىپ، پۈتۈن دۇنيانىڭ دىققىتىنى بۇ رايوندىكى يىغىۋېلىش لاگېرلىرىغا مەركەزلەشكەن مەزگىلدە ئاشكارىلاندى. ئامېرىكا تاشقى ئىشلار مىنىستىرى مايك پومپېيو ئۆتكەن ھەپتە بايانات ئېلان قىلىپ، بۇ لاگېرلاردىكى تۇتقۇنلارنى دەرھال قويۇپ بېرىشنى تەلەپ قىلغان. ئۇ يېقىندا ئاشكارىلانغان ھۆججەتلەرنىڭ خىتاينىڭ لاگېرلاردىكى مۇسۇلمان ئۇيغۇرلار ۋە باشقا ئاز سانلىق مىللەتلەرنىڭ كىشىلىك ھوقۇقىنى ئىنتايىن ئېغىر دەپسەندە قىلىۋاتقانلىقىنى ئىسپاتلاپ بەرگەنلىكىنى تەكىتلەپ: بۇ ھۆججەتلەر خىتاي كومپارتىيەسىنىڭ لاگېرلاردىكى تۇتقۇنلارنىڭ كىشىلىك ھوقۇقىغا خىلاپلىق قىلىۋاتقانلىقى ۋە ئۇلارنى خورلاۋاتقانلىقىغا دائىر ئىنتايىن كۈچلۈك ۋە كۈنسېرى كۆپىيىۋاتقان دەلىللەر بىلەن بىردەكلىككە ئىگە دېگەنىدى.شىنجاڭ ئەمىن كىتابچىلىق چەكلىك شىركىتى 2012يىلى قۇرۇلغان بولۇپ، مەزكۇر شىركەت 2017يىلغا قەدەر 50 پارچىدەك كىتاب نەشر قىلدۇرغان. كىتابلارنىڭ مۇتلەق كۆپ قىسمى پەنتېخنىكا، مائارىپ تەربىيەسى، پسىخولوگىيە، ئاياللار بىلىمىگە دائىر ئەسەرلەر بولۇپ، ئۇنىڭ نەشر قىلدۇرغان ئەرەب تىلى ئاساسى بىلىملىرى تىلئەدەبىيات ۋە ئىجتىمائىي پەنگە ئالاقىدار ئاز ساندىكى ئەسەرلەرنىڭ بىرىدۇر. مەلۇم بولۇشىچە، 2014يىلى نەشر قىلدۇرۇلغان بۇ كىتاب ئەينى ۋاقىتتا كۆپ سېتىلغان ئىكەن.
|
قازاقستان 01 ناۋرىز، 2021قر مادەنيەت جانە سپورت مينيسترلىگى ناۋرىز ايىندا قازاقستاندا وتەتىن ءىسشارالاردىڭ كەستەسىن جاريالادى.وسى ورايدا ناۋرىز ايى قازاقتىڭ ۇلتتىق مادەنيەتى مەن ءداستۇرىنىڭ ايى رەتىندە بەلگىلەنىپ وتىر.كەز كەلگەن حالىق ءۇشىن تاۋەلسىزدىك كۇنىنىڭ ورنى بولەك. بيىل 2021 جىلى ەلىمىز تاۋەلسىزدىكتىڭ 30 جىلدىعىن اتاپ ءوتىپ جاتىر. وسىناۋ ۇلىق مەرەكەگە ارنالعان رەسپۋبليكالىق ءىسشارالار جوسپارى بەكىتىلدى. سونىمەن قاتار مادەنيەت جانە سپورت مينيسترلىگى ءتۇرلى 500گە جۋىق ءىسشارادان تۇراتىن قوسىمشا جوسپار ازىرلەدى. بۇل قاتاردا تەاترلاندىرىلعان قايىلىم، فەستيۆال، كورمە، لەكتسيا، عىلىمي كونفەرەنتسيا، شەبەرلىك ساباعى، ارنايى ونلاين پلاتفورما، چەللەندج، اكتسيا، فلەشموب سىندى كوپتەگەن ءىسشارا بار، دەلىنگەن ۆەدومستۆو مالىمەتىندە.اتالعان ءىسشارالار ۇلتتىق مادەنيەتتى ىلگەرىلەتۋگە، سالتداستۇرلەردى جانداندىرۋعا، سالاۋاتتى ءومىر سالتىن ناسيحاتتاۋعا، بۇقارالىق سپورتتى، سونىڭ ىشىندە ۇلتتىق سپورت تۇرلەرىن دامىتۋعا باعىتتالعان.جالپىرەسپۋبليكالىق سپورت بويىنشا ناۋرىز قازاقتىڭ ۇلتتىق مادەنيەتى مەن ءداستۇر ايى رەتىندە بەلگىلەندى. وسى ايدا مەرەيتويدىڭ مازمۇنىن بايىتۋعا ارنالعان مادەني ءىسشارالار وتەدى. جالپى العاندا ناۋرىز ايىندا بىرنەشە اتاۋلى مەرەكە قاتار تۇر. ماسەلەن، ايدىڭ العاشقى كۇنى العىس ايتۋ كۇنى، 8 ناۋرىز حالىقارالىق ايەلدەر مەن قىزكەلىنشەكتەر مەرەكەسى، 22 ناۋرىز تۇركى حالىقتارىنىڭ جاڭا جىلى. ياعني، ءتۇرلى ءىسشارالار ناۋرىزدىڭ العاشقى كۇنىنەن باستاپ، سوڭىنان دەيىن جالعاسادى.1 ناۋرىزدا ەل بويىنشا 250گە جۋىق ارنايى جوبا وتەدى. ونىڭ 60تان استامى رەسپۋبليكالىق ۇيىمدار ەنشىسىندە.مىسالى، استانا بالەت مەملەكەتتىك وپەرا جانە بالەت تەاترى دارىگەرلەردى تاينى زاكۋليسيا جوباسىنا شاقىرسا، قازاقكونتسەرت ۇجىمى مۇعالىمدەر مەن دارىگەرلەرگە مەيىرىمدى بولايىقشى، باۋىرلار! كونتسەرتىن، عابيت مۇسىرەپوۆ اتىنداعى قازاق مەملەكەتتىك اكادەميالىق بالالار مەن جاسوسپىرىمدەر تەاترى مۇعالىمدەردى مۇعالىم قويىلىمىن، ق.قۋانىشباەۆ اتىنداعى مەملەكەتتىك اكادەميالىق قازاق مۋزىكالىق دراما تەاترى دارىگەرلەر، مۇعالىمدەر مەن ەكولوگتارعا ارنالعان مۋزىكالىق كەش ۇسىنادى.وسى رەتتە ءتۇرلى ەتنوس وكىلدەرىنىڭ قاتىسۋىمەن العىس ايتۋ پارىزىم اتتى چەللەندج بەن س بلاگودارنوستيۋ مەدرابوتنيكام ي ۋچيتەليام! اكتسياسى باستالعالى تۇر.سونىمەن قاتار سىرلى ساز وتانعا اتتى رەسپۋبليكالىق ونەر كەرۋەنى، م.يۋ. لەرمونتوۆ اتىنداعى مەملەكەتتىك اكادەميالىق ورىس دراما تەاترى ۆەرنايا جەنا سپەكتاكلى، قر ۇلتتىق كىتاپحاناسى 1 بالالار ءۇيىن قولداۋ ماقساتىندا ايالى الاقان قايىرىمدىلىق اكتسياسى، بوزوق مەملەكەتتىك تاريحيمادەني مۋزەيقورىعى قازاقستان حالقى اسسامبلەياسى وكىلدەرىنىڭ قاتىسۋىمەن وتانىم بولعان قازاق جەرىنە العىس ايتامىن! دوڭگەلەك ۇستەلى وتەدى.حالىقارالىق ايەلدەر كۇنىنە وراي بىرقاتار قايىرىمدىلىق كونتسەرت وتەدى. ولار: تاۋەلسىزدىك قۇرداستارى، اقبىلەك قويىلىمىنىڭ پرەمەراسى، بەينەلەۋ ونەرى شىعارمالارىندا ايەل وبرازى كورمەسى، ش.ايمانوۆ اتىنداعى قازاقفيلم قورىنداعى ۇلتتىق فيلمدەر كورسەتىلىمى، ادەبيەتتەگى ايەل جازۋشىلار دوڭگەلەك ۇستەلى وتىرىسى، سونداياق تەترلارداعى ءتۇرلدى قويىلىمدار.14 مامىر كورىسۋ كۇنى قارساڭىندا ق.قۋانىشباەۆ اتىنداعى مەملەكەتتىك اكادەميالىق قازاق مۋزىكا دراما تەاترى ۇجىم ارداگەرلەرىمەن كەزدەسۋ، بوزوق مەملەكەتتىك تاريحيمادەني مۋزەيقورىعى امالكورىسۋ مەرەكەسى قازاقستاننىڭ ەجەلگى گەوگرافياسى مەن قازىرگى مادەنيەتى اياسىندا اتتى ءدارىس، م.اۋەزوۆ اتىنداعى قازاق ۇلتتىق دراما تەاترى ءجۇز جىلدىق ماحاببات، وڭ قول دراماسىنىڭ كورسەتىلىمىن، عازيزا جۇبانوۆا اتىنداعى اقتوبە وبلىسىنىڭ فيلارمونياسى كورىسەيىك اعايىن! كونتسەرتىن، اسقار توقپانوۆ اتىنداعى جامبىل وبلىسىنىڭ قازاق دراما تەاترى كورىسۋ ءداستۇرى سپەكتاكلىن ۇيىمداستىرادى.كۇللى تۇركى حالقى ءۇشىن جاڭارۋدىڭ سيمۆولىنا اينالعان ناۋرىز مەرەكەسى قارساڭىندا 21 مەن 23 ناۋرىز ارالىعىندا ەلىمىزدە 500دەي ءىسشارا وتەدى. بۇل جيىندار ۇلتتىق سالتداستۇرلەردى جاڭعىرتۋعا، ەكولوگيا مادەنيەتىن قالىپتاستىرۋعا، حالىق اراسىنداعى دوستىق بايلانىستى نىعايتۋعا وڭ ىقپال ەتەدى. وسى ءىسشارانىڭ ءبارى ءاز ناۋرىز ۇلتتىق سانانىڭ، ۇلتتىق بىرلىكتىڭ جارقىن كورىنىسى،دەگەن ۇرانمەن وتەدى.مىسالى، ۇلتتىق تاعام تۇرلەرىنىڭ جارمەڭكەسى، ولكەتانۋ ەكسكۋرسيا، كونتسەرت، ەتنوكورمە، تەاترلاندىرىلعان قويىلىمدار قامتىلماق.بۇل ءىسشالار جايىندا مادەنيەت جانە سپورت مينيسترلىگى سايتىندا تولىعىراق تانىسۋعا بولادى.
|
تەرمىلەركەلىلە ۋە دىمىنە مەن ياقتۇرغان ھىكمەتلەرمۇنبەر باغداش ئەدەبىيات سەنئەت كۆزنىكى تەرمىلەر كەلىلە ۋە دىمىنە مەن ياقتۇ ...كۆرۈش: 662ئىنكاس: 3كەلىلە ۋە دىمىنە مەن ياقتۇرغان ھىكمەتلەريوللىغان ۋاقتى 201313 21:03:01 ھەممە قەۋەتنى كۆرۈشكەلىلە ۋە دىمىنەدىن مەن ياقتۇرغان ھىكمەتلەر ، .1 ، .2 ، .3 ، .4 ، .5 ، .6 . ، . . ، . . ، . . ، ، ، . . . ، . . ، ، . ، . ، . . . . . ، . ، . . . ، ، . ، . ، ، . ، ، ، ، . ، ، ، . ، . . . ، . . . ، .ھۆكمالار مۇنداق سەككىز خىل كىشى بىلەن ھەمسۆھبەت بولىشتىن ھەزەر ئەيلەشنى بۇيرىغان :1 ياخشىلىق ھەققىنى بىلمەيدىغان ۋە ياخشىلىق قىلغانلارغا مىننەتدارلىق بىلدۇرمەيدىغانلار .2 سەۋەپسېز ئاچچىقى كىلدىغان ، غەزىپى ياۋاشلىقىنى بىسىپ چۇشدىغانلار .3 ئۇزۇن ئومۇر كورۇشنى جەزىملەشتۇردىغان ، لىكىن ئوزى خۇدا ۋە خەلىقنىڭ ھەققى ھەم ھوقۇقلىرىنى ئادا قىلىشنىڭ ھاجىتى يوق دەپ قارايدىغانلار . 4 ئوز ئىشىنىڭ بىناسىنى ئالدامچىلىق ۋە مەككارلىق ئاساسىغا قۇرغان ، ئۇنىڭدىن باشقا ئەمەلنى ئۆز نەزرىدە سەل چاغلايدىغانلار 5 سوزلەشكە ئامراق ، لىكىن راست سوزلەشتىن قاچىدىغانلار .6 شەھۋەت مەيدانىدا نەپسى ئارغامچىسىنى ئۇزۇن قويۋەتكەن ، ھاۋايى ھەۋەسنى مەخسەت قىبلىسى ۋە مۇرات كەبىسى دەپ تونۇيدىغانلار7 شەرىم ھاياسى يوق ، بىئەدەپ بولغانلار8 كىشلەرنىڭ ھەققىدە بىسەۋەپ بەد گۇمان بولدىغان ، دەلىلئىسپات بولمىسىمۇياخشىلارنى توھمەت زىدىسى قىلدىغانلار .ھۆكمالار يەنە مۇنداقسەككىز خىل كىشىنىڭ سوھپىتى ۋە ئۇلپەتچىلكىنى غەنىيمەت بىلمەك كىرەك دىيىشكەن :1 ھەر دائىم كورگەن ياخشىلىقلىرىغا شۇكىرى قىلىپ يۇرۇيدىغان ، ياخشىلىق ھەققىنى تونۇيدىغانلار .2 روزگارنىڭ ھادىساتلىرىغا ئۇچرىغان بىلەنمۇ مۇھەببەت رىشتىسى ئۇزۇلمەيدىغانلار .3 ئوزىنى تەربىيەت قىلغان ۋە ئىززەت قىلغانلارغا ھورمەت قىلماقنى ۋاجىپ دەپ بىلگەن ، سۆزى ۋە ئىشى بىلەن ئۇنىڭغا ياخشىلىق قايتۇرىشنىڭ كويىدا بولغانلار .4 مەككارلىق ۋە بەد قىلىقتىن يىراق بولغانلار .5 غەزپى كەلگەن چاغدا ئوزىنى تۇتۋىلىشقا قادىر بولالايدىغانلار .6 ساخاۋەت ئەلمىنى كوتۇرگەن ۋە ئۇنىڭدىن تەمە قىلغۇچىلارنىڭ مەخسەتلىرىنى قۇدرىتىنىڭ بارىچە ھاسىل قىلىشنىڭ پىيىدا يۇرۇيدىغانلار .7 شەرىمھاياسى بولغان ، ياخشىلىق قىلىشنىڭ پىيىغا چۇشكەن ، ئەدەپ يولىدا يۇرگەنلەر .8 ياخشىلار ۋە پاك كىشلەرنىڭ دوستلىقىنى ئىزدىگەن پاسىقلاردىن ۋە قىلقى سەت كىشلەردىن يىراق بولغانلار .ھەرقانداق كىشى بۇ سەككىز خىل كىشى بىلەن ئۇلپەت بولسا ۋە ئىتپاق بولسا ، ئىلگخركى سەككىز خىل كىشىدىن ئوزىنى تارتسا ۋە ساقلانسا ، يامان خۇيلىرى ياخشى سۇپەتكە ئالمىشىدۇ ، ئەھۋالى ۋە مىجەزى تەڭپۇڭلىشىدۇبۇ جاھاندا ئالتە نەرسىنىڭ ئالتە نەرسىسىز بولۇشى مۇمكىن ئەمەس .خوتۇنلار بىلەن بىللە بولماق بالاسىز بولمايدۇ .نەپىسنىڭ خاھىشى مىھنەتسىز بولمايدۇ .يامانلارغا قوشۇلماق نادامەتسىز بولمايدۇ .بېخىلدىن تەمە قىلماق خارلىقسىز بولمايدۇ .پادىشاھقا مۇلازىم بولماق ئاپەتىسىز بولمايدۇ .كىشىگەھەر بالا يەتسە ھېرىس ۋە تەمە سەۋەبىدىن يېتىدۇ .ھىچقانداق دۈشمەننى خار كۆرمەسلىك كېرەك. چۈنكى يىڭنىنىڭ قولىدىن كەلگەن ئىش نەيزىدىن كەلمەيدۇ . ئوت گەرچە كىچىك بولسىمۇ پۈتۈن بىر ئالەمنى كۆيدۈرىشى مۇمكىن . ياخشى ئويلانغان پىكىر پالۋانلىقتىن ياخشىجاھاندىكى ئالەم ئەھلى ئۆزلىرىنىڭ ھەركىتى ۋە خۇي پەيلىگە قاراپ تۆت خىلغا بۆلنىدۇ .بىرىنچىسى دەيدۇ قىلىدۇ . بۇ تىرىكچلىك يولىنى بىلىدىغانلارنىڭ قائىدىسىدۇر.ئىككىنىچىسى ، دىمەيدۇ ، قىلىدۇ ، بۇ مەردىلەرنىڭ ئادىتىدۇر.ئۈچۈنچىسى دەيدۇ قىلمايدۇ . بۇ مۇناپىقلارنىڭ ئۇسۇلىدۇر.تۆتىنچىسى دېمەيدۇ قىلمايدۇ، . بۇ بېخىل ۋە ھىممىتى پەسلەرنىڭ خىسلىتىدۇر .ھىيلە مىكىردىن ۋاز كەچ ، چۈنكى سەن خەلقنى ئاتا ئاناڭ ، دوست بۇرادەر ، ئايالىڭ باللىرىڭ ئالىدىيالىغان بىلەن خۇدانى ئالدىيالمايسەن. ھىيلىنىڭ تولىسى ھىيلە ئىشلەتكۈچىنىڭ ئۆزىگە زەرەر قىلىدۇ ۋە جازاسى يىتىدۇ.ئاتىلار ئىيتىدۇكى تۆت گۇرۇھنى تۆت ۋاقىتتا سىناش كېرەك.يەنى باتۇر باھادىرلارنىڭ شىجائىتىنى جەڭدەخىيانەتسىزئىنسابلىق كىشىلەرنىڭ دىيانىتىنى ئېلىم بېرىم مۇئامىلىسىدە؛خوتۇن ۋە پەرزەنتلەرنىڭ ۋاپاسىنى نامرات چاغلارداھەقىقىي دوستنى باشقا بالا كەلگەندە سىناش كېرەك دەپ ئېيتىشقان .ھەر كىشى تۆت ئىشنى قىلسا ئەجىر تاپىدۇ ؛بىرىنچىسى، زۇلۇم قىلسا ھالاكىتى يېقىن بولىدۇ؛ئىككنىچىسى خوتۇنلار سۆھبىتىگە ھېرىس بولسا رەسۋالىققا ئۇچرايدۇ؛يىمەكئىچمەككە تولا بېرىلسە كېسەلگە دۇچار بولىدۇ؛تۆتىنجىسى نادان ۋەزىلەرنىڭ گېپىگە ئىشەنسە، مەملىكىتى بىلەن ۋىدالىشىدۇ.بۇزۇرۇكلارنىڭ ئېيتىشىچە سەككىز نەرسە سەككىز نەرسىگە باغلىق بولىدۇ. ئۇلار مۇنۇلاردۇر.خوتۇننىڭ ئىززىتى ئەر بىلەن، بالىنىڭ ئىززىتى ئاتا بىلەن، شاگىرىتلارنىڭ ئەقىل ھوشى ئۇستاز بىلەن ، لەشكەرلەرنىڭ قۇۋۋىتى سەردار بىلەن، زاھىدلارنىڭ كارامىتى تەقۋادارلىق بىلەن، پۇخرالارنىڭ خاتىرجەملىكى پادىشاھ بىلەن،پادىشاھلىق ئىشىنىڭ نىزامى ئادىللىق بىلەن، ئادىللىقنىڭ روناق تېپىشى ، ھۇشيارلىق بىلەن باغلىق بولىدۇ.ئۈچ خىل كىشى ئۆزىنى رەنجىگە سالىدۇ:1 جەڭ ۋاقتىدا ئۆزىدىن غاپىل بولغانلار. ئۇلار زەخمە يەيدۇ.2 ھارامدىن مال توپلىغانلار ، ئۇلارنىڭ مېلى تالان تاراجقا كېتىپ، ئۆزىدە ئۇۋالدىن باشقا ھىچ نەرسە قالمايدۇ.3 ئۆزى قېرى تۇتۇپ ياش خوتۇن ئېلىۋالغانلار. ..ئۇلار ئۇنىڭ بىلەن كۆڭۈل ئاچالمايدۇ.غەزەپنى تەرك ئەتمەك ھەممە ياخشى خۇينىڭ ئاتىسى ،ئاچچىقلانماق بارچە ئەسكى خۇينىڭ ئانسى . دېمىنە .باغداش تورىغا خاسيوللىغان ۋاقتى 201314 10:22:56 ھەممە قەۋەتنى كۆرۈشئىسىل....ئىسىل ..... بەك ئىسىل دۇردانىلەر.......... توردا يوقتىزىم نۇمۇرى: 11366يوللىغان ۋاقتى 201314 11:40:41 ھەممە قەۋەتنى كۆرۈشھەقىقەتەن ياخشى يېزىلغان تېمىكەن جۇمۇ........... مەن ئەپەندىم بىلەن كۆرۈشىشىمگە ياردەم بېرەلەمسىلەر رەھمەت، ئاكا بىز يۇرىتداش ئكەنمىز............مەن بەھرام باي...........يوللىغان ۋاقتى 201316 12:30:05 ھەممە قەۋەتنى كۆرۈش
|
چەتئەللىكلەرنىڭ نەزىرىدىكى دۇنيا ئۇيغۇر قۇرۇلتىيى ئۇيغۇر24 26 نويابىر كۈنلىرى گېرمانىيىدە چاقىرىلغان 2 نۆۋەتلىك دۇنيا ئۇيغۇر قۇرۇلتىيىغا قاتناشقان بىر قىسىم ۋەكىللەر بىللە. رەسىمنى د ئۇ ق تەمىنلىگەنگېرمانىيە پرېزىدېنتى ، گېرمانىيە باش مىنىستېرى تەبرىك تېلېگراممىسى ئەۋەتكەن 2 نۆۋەتلىك د ئۇ ق غەلىبىلىك چاقىرىلغاندىن كېيىن، ئۇيغۇر مىللىي ھەرىكىتىنىڭ رەھبىرى، ئاتاقلىق ئىنسان ھەقلىرى پائالىيەتچىسى رابىيە قادىر خانىم رەئىسلىكىدىكى د ئۇ ق توغرىسىدىكى خەۋەرلەر، غەرب مەتبۇئاتىدا ناھايىتى كەڭ ئورۇن ئالدى. ئۇيغۇرلارنىڭ تونۇشىدا ئۇيغۇر مىللىي مۇجادىلىسىنىڭ ئەڭ ئالىي رەھبەرلىك ئورگىنى، دەپ باھالىنىۋاتقان د ئۇ ق نىڭ، چەتئەللىكلەرنىڭ نەزىرىدىكى ئورنى زادى قانچىلىك؟24 نويابىردىكى 2 نۆۋەتلىك دۇنيا ئۇيگۇر قۇرۇلتىيىنىڭ ئېچىلىش مۇراسىمىدا سۆزگە تەكلىپ قىلىنغان خەتەر ئاستىدىكى مىللەتلەرنى قوغداش تەشكىلاتى نىڭ مەسئۇلى ئۇلرىچ دېلىيۇس ئەپەندى، بېيجىڭ ھۆكۈمىتىنىڭ ئۇيغۇرلار ئۈستىدىن يۈرگۈزۈپ كېلىۋاتقان زۇلۇملىرىنى ئەمەلىي پاكىتلىرى بىلەن ئەتراپلىق شەرھىلەپ ئۆتكەندىن كېيىن، بۇ زۇلۇملارنىڭ ئۇيغۇرلارنىڭ مۇستەقىللىق كۈرىشىنىڭ يۇقىرى پەللىگە كۆتۈرۈلۈشىگە تۈرتكە بولۇۋاتقانلىقىنى ئىزاھلاپ مۇنداق دېگەنىدى:بىز خەتەر ئاستىدىكى مىللەتلەرنى قوغداش تەشكىلاتى 10 يىلدىن ئارتۇق بىر مۇددەت ئۇيغۇر تەشكىلاتلىرى بىلەن ھەمكارلىشىپ، خىتاينىڭ ئىنسان ھەقلىرى دەپسەندىچىلىكىگە قارشى كۈرەش قىلىپ كەلد ئۇ ق. ئەينى يىللاردىكى تارقاق، چېچىلاڭغۇ ئۇيغۇر تەشكىلاتلىرى بۈگۈن د ئۇ ق نىڭ بىرلا تەشەببۇس بىلەن ھەممىلا دۆلەتتە باراۋەر ھەرىكەت قوزغىيالايدىغان مۇنتىزىم بىر قوشۇن دەرىجىسىگە كۆتۈرۈلدى. ئۇيغۇر دەۋاسىنىڭ نەتىجىلىرىگە نەزەر ئاغدۇرغان ۋاقتىمىزدا شۇنى مۇئەييەنلەشتۈرەلەيمىزكى، ئۇيغۇر مىللىي مۇجادىلىسىنىڭ زور نەتىجىلىرىدىن بىرى؛ د ئۇ ق نىڭ بۈگۈن خەلقئارالىق بىر تەشكىلاتقا ئايلانغانلىقىدىلا ئەمەس، بەلكى ئۇيغۇرلار مەسىلىسىنىڭ ئامېرىكا كونگرېسى ۋە ياۋروپا پارلامېنتىغا قەدەر سىڭىپ كىرگەنلىكىدە، شۇنداقلا خىتاي بىلەن ئىش بىرلىكى قىلىۋاتقان دۆلەت ۋە شىركەتلەرنىڭ ئۇيغۇرلار مەسىلىسىنى تىلغا ئېلىشتىن باش تارتمايدىغان دەرىجىگە يەتكەنلىكىدە كۆرۈلىدۇ دېگەن ئىدى ۋە سۆزىنىڭ ئاخىرىنى مۇنداق خۇلاسىلىغان: بىز د ئۇ ق بىلەن ھەمكارلىشىپ، خىتايغا قارشى پائالىيەت ئېلىپ بېرىش مۇساپىسىدا ناھايىتى، ناھايىتىمۇ قېيىن ئۆتكەللەرنى بېسىپ ئۆتتۇق. سىياسىي سەھنىدە ۋە تەشۋىقات ساھەسىدە دىيەرلىك دەرىجىدە كۆزگە چېلىقمايدىغان ئۇيغۇرلار مەسىلىسى بۈگۈن خەلقئارالىق جىددىي بىر مەسىلە ھالىغا كەلدى. خەتەر ئاستىدىكى مىللەتلەرنى قوغداش تەشكىلاتى د ئۇ ق بىلەن ھەمكارلىشىپ، ئۇيغۇرلارنىڭ كېلەچەك تەقدىرى ئۈچۈن قۇربى يەتكەن ياردەمنى قىلىشقا ھەر قاچان تەييار. مەن بارلىق ئۇيغۇرلاردىن د ئۇ ق دىن ئىبارەت بۇ بايراق ئەتراپىغا مەھكەم ئۇيۇشۇپ، شەرقىي تۈركىستان خەلقىنىڭ ئۆز تەقدىرى ئۆزى بەلگىلەش ھەققىنى قولغا كەلتۈرىشىگە يار يۆلەكتە بولۇشىنى ئۈمىد قىلىمەن.د ئۇ ق رەھبەرلىرىنىڭ ئېيتىشىچە، 2 نۆۋەتلىك د ئۇ ق ئاخىرلىشىپلا قۇرۇلتاي رەئىسى رابىيە قادىر خانىمنىڭ باۋارىيە پارلامېنتى، گېرمانىيە پارلامېنتى ۋە ياۋروپا پارلامېنتىنى زىيارەت قىلىشى ھەمدە 11 ئاينىڭ 30 كۈنى گېرمانىيە يېشىللار پارتىيىسىنىڭ مەسئۇلى ئەپەندىنىڭ گېرمانىيە پارلامېنتى يىغىنىدا 614 نەپەر ۋەكىل ئالدىدا ئۇيغۇرلار مەسىلىسىنى ئاشكارە ئوتتۇرىغا قويۇشى، شۇنداقلا، رابىيە قادىر خانىمنىڭ كانادا پارلامېنتىدىكى زىيارىتى د ئۇ ق نىڭ ئورنىنىڭ ئالاھىدە يۈكسەلگەنلىكىنىڭ بىر ئىپادىسى سانىلىدىكەن.چېگرىسىز كىشىلىك ھوقۇق تەشكىلاتىنىڭ مەسئۇللىرىدىن پاستور ئەپەندى نۇتقىنىڭ ئاخىرىدا مۇنداق دېگەنىدى:بىز د ئۇ ق بىلەن ھەمكارلىشىپ، ئۇيغۇر مىللىي ئازادلىق ھەرىكىتىگە تۆھپە قوشۇش پۇرسىتىگە ئېرىشەلىگەنلىكىمىز ئۈچۈن ناھايىتى خۇرسەنمىز. بىز ئامېرىكا كونگرېسى ۋە ياۋروپا پارلامېنتىغا ئۇيغۇرلار مەسىلىسىنى ئاڭلىتىش يولىدىكى تېرىشچانلىقلىرىمىزنى داۋام قىلدۇرىۋاتىمىز. بىز ئوزئارا ھەمكارلىشىپ كۆرىشىمىزنى داۋام قىلدۇرساق، خىتاي ئۈستىدىن چوقۇم غەلىبە قازىنىمىز. مەن بۈگۈن خىتاي ھۆكۈمىتىنىڭ ئۇيغۇرلارغا تۇتقان مۇئامىلىسىدە خاتالىشىۋاتقانلىقىنى كۆرۈۋاتىمەن، خىتاينىڭ سىلەردىن قورقۇۋاتقانلىقىنى كۆرۈۋاتىمەن. گەرچە سىلەردە خىتايدا بار كۈچ بولمىسىمۇ، ئەمما خىتايدا سىلەردە بار ئىرادە يوق. مەن سىلەرنىڭ ئۆز دەۋايىڭلاردىن ۋاز كەچمەسلىكىڭلارنى، كېلەچەكتىن ئۈمىدسىزلەنمەسلىكىڭلارنى، د ئۇ ق ئەتراپىغا زىچ ئۇيۇشۇپ، تېخىمۇ مۇكەممەل ئىرادە بىلەن كۈرەش قىلىشىڭلارنى ئۈمىد قىلىمەن. سىلەر ئۈچۈن ئازادلىقنىڭ پۇرسىتى ھامان يارىلىدۇ. سىلەر ئۆزۈڭلارنىڭ قانچىلىك غالىپلىقىنى، خىتاينىڭ د ئۇ ق قىلىۋاتقان ھۇجۇملىرىدىن كۆرۈۋالالايسىلەر.كۈزەتكۈچىلەرنىڭ قارىشىغا ئاساسلانغاندا، ئۇيغۇرلار مەسىلىسىنىڭ گېرمانىيە ۋە ياۋروپا پارلامېنتىدا ئېتىبارغا ئېلىنىشى، د ئۇ ق نىڭ بۈگۈنكى ئورنىنىڭ قايسى دەرىجىگە يەتكەنلىكىنى ئىسپاتلاپ بېرەلەيدىكەن.بۈگۈن چەتئەلدىكى ئۇيغۇر مىللىي ھەرىكىتى تارىخىدا يېڭى بىر دولقۇن ياراتقان رابىيە قادىر خانىم رەئىسلىكىدىكى د ئۇ ق ھەققىدە بەس مۇنازىرىلەر داۋام قىلماقتا. 2 نۆۋەتلىك دۇنيا ئۇيگۇر قۇرۇلتىيىنىڭ ئېچىلىش مۇراسىمىدا سۆزگە تەكلىپ قىلىنغان ۋەكالەتسىز مىللەتلەر تەشكىلاتى نىڭ باش كاتىپى ئەپەندى سۆزىنى مۇنداق خۇلاسىلىغانىدى:مەن ئالدى بىلەن، ۋەكالەتسىز مىللەتلەر تەشكىلاتىنىڭ قۇرۇلۇشىغا ۋە تەرەققىياتىغا زور تۆھپە قوشقان ئۇيغۇرلارغا رەھمىتىمنى ئېيتىمەن. دۇنيادىكى 200 مىليوندىن ئارتۇق ئىنسانغا ۋەكالەتلىك قىلىۋاتقان ، بۈگۈن ئۇيغۇرلار مەسىلىسىگە ئەڭ جىددى كۆڭۈل بۆلۈۋاتقان تەشكىلاتلارنىڭ بىرىگە ئايلاندى. بۇندىن كېيىن تېخىمۇ شۇنداق بولىدۇ. بىزنىڭ ۋەزىپىمىز ئاسارەت ئاستىدىكى مىللەتلەرنىڭ كىشىلىك ھەق ھوقۇقىنى قوغداش. دۇنيادا كىشىلىك ھەق ھوقۇقى ئەڭ قاتتىق دەپسەندە قىلىنىۋاتقان مىللەت بۈگۈن ئۇيغۇرلار بولماقتا. ھەر قاچان د ئۇ ق نىڭ مۇجادىلىسىگە يار يۆلەكتە بولىدۇ ۋە مۈرىنى مۈرىگە تىرەپ كۈرەش قىلىدۇ. خىتايدا دېموكراتىيە ئەمەلگە ئاشقىچە ۋە تاكى ئۇيغۇرلار ئۆز تەقدىرىنىڭ تىزگىنىنى ئۆزلىرى قولىغا ئالغۇچە، د ئۇ ق بىلەن بىر سەپتە كۈرەش قىلىدۇ. بۈگۈنكى د ئۇ ق ئۇيغۇرلارنىڭ ۋەتەن ئىچى سىرتىدىكى كۈرەشلىرىگە ۋەكىللىك قىلىدىغان زور بىر سىياسىي نوپۇزغا ئۇلاشتى. ئۇيغۇرلارنىڭ بۈگۈن د ئۇ ق دىن ئىبارەت بىر بايراق ئاستىغا جەم بولۇشى، ئۇلارنىڭ ئازات بىر ۋەتەنگە ئىگە بولۇشىنىڭ مۇقەددىمىسى ھېسابلىنىدۇ.ئىسرائىلىيە ھايفا ئۇنىۋېرسىتېتىنىڭ پروفېسسورى، ئۇيغۇرشۇناس ئەپەندى تېخى بىر قانچە كۈن ئىلگىرىلا د ئۇ ق ۋە ئۇنىڭ رەئىسى رابىيە قادىر خانىم ھەققىدە ئۇزۇن بىر ماقالە ئېلان قىلدى. ئۇ 2 نۆۋەتلىك دۇنيا ئۇيگۇر قۇرۇلتىيىنىڭ ئېچىلىش مۇراسىمىدا قىلغان سۆزىدە، ئۆزىنىڭ 1995 يىلىدىن بۇيان ئۇيغۇرلار مەسىلىسىنى تەتقىق قىلىپ كېلىۋاتقانلىقىنى، بۈگۈن ئۇيغۇر مىللىي ھەرىكىتىگە رەھبەرلىك قىلىۋاتقان د ئۇ ق نىڭ ئىككى يېرىم يىلدىن بۇيانقى پائالىيەتلىرىنى ئىزچىل كۆزىتىپ كەلگەنلىكىنى ئەسكەرتىپ ئۆتكەندىن كېيىن، يەھۇدى مىللىتىنىڭ ئۇزۇن يىللىق مۇشەققەتلىك كۈرەشلىرىنى ئەسلىتىپ ئۆتۈش نەتىجىسىدە، د ئۇ ق غا بولغان تەكلىپ پىكىرلىرىنى شەرھىلەپ، سۆزىنىڭ ئاخىرىنى مۇنداق تۈگەتكەنىدى:ئۇيغۇرلار باشقا مىللەتكە ئوخشىمايدۇ. بۈگۈنكى دۇنيادا ئىنسان ھەقلىرى ۋە دېموكراتىيە شۇئارى بىلەن مۇجادىلە قىلىۋاتقان مىللەتلەر ناھايىتى كۆپ. د ئۇ ق نىڭ بۇ شۇئارنى مىللىي ھەرىكىتىنىڭ باش تېمىسى قىلىشى ئۇيغۇر مىللىي مەنپىئەتىگە نىسبەتەن زور پايدا بەرمەيدۇ. ئۇيغۇرلار ئۆز ئالاھىدىلىكىنى گەۋدىلەندۈرۈش ۋە ھەقىقى مىللىي ئىرادىسىنى نامايەن قىلىش ئۈچۈن، باشقىچە بىر ئۇسۇلدا مۇجادىلە قىلىشى كېرەك. بۈگۈنكى مۇشەققەتلىك دەۋىردە، ئۇيغۇرلار ئۆز تىلىنى، ئۆرپ ئادەتلىرىنى، مەدەنىيىتى قوغداشقا ئالاھىدە ئەجىر سەرىپ قىلىشى، كەلگۈسىدىكى مۇستەقىل ئۇيغۇر دۆلىتىگە ئىگە بولۇشقا لايىق ئۇيغۇرلارنى ساقلاپ قېلىشى لازىم. مىللىي مەدەنىيەتنى قوغداش كۆرۈشىمۇ نەتىجە بېرىدىغان بىر كۆرەش. مىللىي ئۆرپ ئادەت، مىللىي تىل ۋە باشقا خاسلىقلىرىنى قوغداش كۆرۈشىمۇ تەسىر قوزغايدىغان بىر كۆرەش. مۇھىمى، ئۇيغۇرلارنىڭ مىللىي ھەرىكىتىگە رەھبەرلىك قىلىۋاتقان د ئۇ ق بۇ ساھەلەرگە ئېتىبار بېرىش بىلەن بىرگە، خەلقئارادىكى كۈرەشلىرىنىڭ ستراتېگىيىسىنى يېڭىلىشى ياكى يېڭى يول ئىزدىشى لازىم.گېرمانىيىلىك ئۇيغۇرشۇناس، ئادۋوكات ئەپەندى، ئۇيغۇر تەشكىلاتلىرىنىڭ يىللاردىن بېرى ئېلىپ بارغان مۇشەققەتلىك كۈرەشلىرىنى ئەسلىتىپ ئۆتكەندىن كېيىن، سۆزىنى مۇنداق خۇلاسىلىدى:مەن د ئۇ ق نىڭ بۇنچە تىز تەرەققى قىلىشىنى، بۇ قەدەر تىز شۆھرەت قازىنىشىنى تەسەۋۋۇر قىلمىغان ئىدىم. ئۇيغۇرلار دەرىجىدىن تاشقىرى كۈچلۈك بىر دۈشمەنگە قارشى كۈرەش قىلىۋاتقان دەرىجىدىن تاشقىرى ئاجىز بىر مىللەت ئىدى. بۈگۈن ئۇيغۇر مىللىي ھەرىكىتىنىڭ رەھبەرلىرى ئامېرىكا كونگېرىسىدىن تارتىپ ياۋروپا پارلامېنتىغا قەدەر ئىچكىرىلەپ كىرىش پۇرسىتىنى ياراتتى. رابىيە قادىر خانىمنىڭ پائالىيەتلىرى بۇنىڭ تىپىك مىسالى. بۇ قېتىمقى قۇرۇلتايغا گېرمانىيە دۆلەت رەھبەرلىرىنىڭ تەبرىكنامە ئەۋەتىشى بۇنىڭ مىسالى. مەشھۇر ئىنسان ھەقلىرى تەشكىلاتلىرىنىڭ بۇ سورۇنغا جەم بولۇپ، ئۇيگۇرلار ھەققىدە سىستېمىلىق دوكلاتلار تەقدىم قىلىشى بۇنىڭ مىسالى. د ئۇ ق نىڭ خەلقئارا ئاپپاراتنىڭ كۈچلۈك دىققىتىنى جەلىپ قىلىشى بۇنىڭ بىر مىسالى. دېمەك، د ئۇ ق بۈگۈن خەلقئارالىق بىر تەشكىلاتقا ئايلاندى. ئەمما بۇ ناھايىتى زور مۇشەققەتلەرگە بەرداشلىق بەرگەنلىكنىڭ، ناھايىتىمۇ زور بەدەللەرنىڭ نەتىجىسى. گېرمانىيە ھۆكۈمېتى ئۇيغۇرلارنى تونۇدى، چۈشەندى. ئەلۋەتتە مەنمۇ شۇ قاتاردا. مەن ئۇيغۇرلار بىلەن بىر سەپتە تۇرۇپ ئېلىپ بېرىۋاتقان كۈرىشىمنى داۋاملاشتۇرىمەن. د ئۇ ق نىڭ بىر ئەزاسى سۈپىتىدە خىزمەت قىلىمەن. مەندە ئۇيغۇرلارنىڭ كېلىچىكىگە نىسبەتەن تېخىمۇ زور بىر ئۈمىد پەيدا بولدى. ئەكرەمدۇنيا ئۇيغۇر قۇرۇلتىيى ئاياللار كومىتېتىنىڭ خىزمەتلىرى توغرىسىدا سۆھبەتد ئۇ ق ۋەكىللىرى ياۋروپا پارلامېنتىدا ئۆتكۈزۈلگەن يىغىنداقىرغىزىستاندا د ئۇ ق نىڭ 2 نۆۋەتلىك قۇرۇلتىيىنىڭ روھى يەتكۈزۈلدىبىر ئۇيغۇرنىڭ ياۋروپاغا كەلگەندىن كېيىنكى تەسىراتىرى
|
ھاراق سەۋەبىدىن كېلىپ چىققان قاباھەتلىك دېلولار 2005 يىلى 4 ئاينىڭ 11 كۈنى چۈشتىن كېيىنمۇ مۇشۇنداق سورۇندىن بىرسى بولۇپ، بۇ سورۇننىڭ ئاخىرى قان تۆكۈلۈش بىلەن نەتىنجىلەندى. توقسۇ ناھىيە بازىرى تەۋەسىنىڭ دوستلۇق يولىدا بىر جۈپ ئەر ئايالنىڭ ئۇزۇن يىللاردىن بۇيان ئېچىۋالغان يىمەك ئىچمەك دۇكىنى بار ئىدى. بۇنى دۇكان دىگەندىن كۆرە قاۋاقخانا، يەنى تېخىمۇ قىسقارتىپ قاۋاق دەپ ئاتاش ئەڭ مۇۋاپىق ئىدى. چۈنكى بۇ ئۇۋىدا كۈن بويى زابوي ھاراقكەشلەر ئىتتەك قاۋايتتى. بۇ قاۋاقنىڭ ئىچكىرى تاشقىرى بىر نەچچە ئېغىزلىق ئايرىمخانىلىرى بار بولۇپ، دۇكان ئىشىكى سىرتقا قاراقلىق ئىدى. ھاراقكەشلەر دۇكاننىڭ مۇشۇ ئىشىكى ئارقىلىق ئىچكىرىگە كىرىپ، ئايرىمخانىلاردىن ئورۇن ئېلىشاتتى. يانداش ئورۇنلاشقان ئايرىمخانىلارنىڭ ئىشىك دەرىزىلىرى يېقىن بولغاچقا قوشنا ئايرىمخانىلاردىن ئاڭلىنىۋاتقان ھەر خىل ئاۋازلار ئۆزئارا بىر بىرىگە ئاڭلىنىپ تۇرغاچقا ھاراق كەيپىدە پاڭ بولۇشقان زابويلار ئۈنلىرىنى تېخىمۇ قويۇۋېتىپ سۆزلەشكە توغرا كېلەتتى. شۇڭا بۇ قاۋاقنىڭ ئىچى توپ توپ بولۇشۇپ تالىشىپ چىشلىشىۋاتقان ئىتنىڭ ئۇۋىسىغالا ئوخشاپ قالاتتى. دۇكان ئالدىدىن ئۆتكەن ئادەمگە دۇكان ئىچىدىن بەتبۇي ھاراقنىڭ قاڭسىق پۇرىقى كېلەتتى. كەچ بولغىچە قاۋاق ئالدىدا سەت قۇسۇپ، ئېشەكتەك ئېغىناپ يېتىپ كەتكەن زابويلارنى ھەر ۋاقىت ئۇچرىتىش مۈمكىن ئىدى..ئۇ ئەمەت باراتنىڭ ئالدىغا يۈگۈردى، ئەمەت بارات ئىشنىڭ چاتاقلىقىنى پەزلەپ ئارقىغا بۇرۇلۇپ قاچتىيۇ، بىر نەچچە قەدەم ماڭمايلا مامۇت كەنجى ئۇنىڭغا قوغلاپ يېتىشىۋالدىدە، ئۇنىڭ بەدەنىنىڭ 3 جايىغا ئارقا ئارقىدىن گۇچۇلدۇتۇپ پىچاق تىقىۋەتتى. مامۇت كەنجى شۇ ئان پىچاقتىكى ۋە قولىدىكى قان دېغىنى كۆرۈپ، بىردىنلا سەگەكلىشىپ، بەدەر تىكىۋەتتى. ئەمەت بارات جايىغىلا يېقىلدى. ئەتراپتا تاماشا كۆرۈۋاتقان كىشىلەر كۆزنى يۇمۇپ ئاچقىچە بولغان ئارلىقتا يۈز بەرگەن بۇ قاباھەتنى كۆرۈپ بىر پەس داڭ قېتىپ تۇرۇپ قېلىشتى. ئەمەت بارات باشقىلار تەرىپىدىن دوختۇرخانىغا ئېلىپ كېتىلىۋاتقاندا يول ئۈستىدە قازا قىلدى.ئاقسۇ ۋىلايەتلىك ئوتتۇرا خەلق سوت مەھكىمىسى جىنايەتچى مامۇت كەنجىگە قەستەن قاتىللىق جىنايىتى بېكىتتى ۋە ئۆلۈم جازاسى بىرىپ، سىياسى ھوقۇقىدىن ئۆمۈرۋايەت مەھرۇم قىلدى..ئۇ ئۈندىمىدى، ئۇ مۇزدەك تۆمۈر ئورۇندۇقتا بىر پەس بېشىنى چاڭگاللاپ ئولتۇرۇپ كەتتى. ئۇنىڭ نىمىنى ئويلاۋاتقانلىقىنى ھىچكىم بىلمەيتتى. بەلكىم ئۇنىڭ كۆز ئالدىغا بىرىنچى بولۇپ شۇ نىجىس ھاراق كەلگەندۇر، ئىككىنچى بولۇپ بىگۇناھ ئۆلگۈچى كېلىۋالغاندۇر، ئۆلگۈچى ئۇنىڭ كۆزىگە قان تېمىپ تۇرغان قولىنى شىلتىپ تۇرۇپ: مەن ساڭا نىمە قىلغان؟! سەن زادى نىمە ئۈچۈن مېنى ئۆلتۈرىسەن؟! نىمە بولدى؟ دىگەن شۇ بىر ئېغىز سۆزۈم ئۈچۈن مېنى ئۆلتۈرۈش شۇنچە زۈرۈرمىدى؟! سەندە قان قەرزىم بار، قەرز قايتۇر! دەۋاتقاندۇر..ــــ نانانارازىلىق ئەرز بەرمەيمەن ــــ دىدى ئۇ ئاران دىگەندە دۇدۇقلاپ تۇرۇپ... ئاخىرى يۇقۇرىدىن ئۇنىڭغا بىرىلگەن ئۆلۈم جازاسىنى ئىجرا قىلىش بۇيرۇقى يىتىپ كەلدىقاقاس تاغ باغرىغا ئاپپاق ھاك ئۇگۇندىلىرى بىلەن بەلگە سېلىنغان جازا مەيدانىنى جامائەت خەۋپسىزلىكىنىڭ تولۇق قوراللانغان ساقچىلىرى چەمبەرسىمان مۇھاسىرىگە ئالغان ئىدى. تاغ قاپتىلىدىن ۋۇشقۇيتۇپ چىقىۋاتقان ئىزغىرىن شامال يۈزلەرگە ئاچچىق ئۇرۇلاتتى. يىراقتىن قارا قۇيۇندەك غۇجمەكلىشىپ كېلىۋاتقان قاغا قۇزغۇنلار ئەنسىز غاقىلدايتتى. پۇت قولى چەمبەرچاس باغلانغان، پۇتىغا ئېغىر كىشەن سېلىنغان جىنايەتچى مامۇت كەنجى قوراللىق قىسىمنىڭ ماشرەڭ كۇزۇپلۇق ماشىنىسىدىن قوراللىق قىسىم ئەسكەرلىرىنىڭ ھىمايىسىدە يەرگە چۈشۈرۈلدى. ئۇنىڭ چىرايىدا قان دىدارى قالمىغان بولۇپ، تولىمۇ تاتىراڭغۇ كۆرۈنەتتى. ئولتۇرۇشۇپ كەتكەن كۆزلىرى ئۆلۈكنىڭ كۆزىگە ئوخشاش نۇرسىز ھەم خۈنۈك ئىدى. گەۋدىسى يېرىم ئېگىلگەن بولۇپ، پۇتىدىكى كىشەننى ئاران ئاران سۆرەپ، شاراقلىتىپ كېلەتتى. لېكىن ئۇنىڭ نېرۋىسى ئادەتتىن تاشقىرى نورمالنى سەزگۈرلىكىدىن نەچچە ھەسسە ئېشىپ كەتكەن بولۇپ، ئۈمۈدتىن ئەسەرمۇ قالمىغان نۇرسىز كۆزلىرىدە ئەتراپقا ئالاق جالاق قارايتتى. ئۆلۈم ۋەھىمىسى ئۇنىڭ پۈتكۈل جىسمىنى پۈتۈنلەي خورىتىۋەتكەن ئىدى..نىھايەت! ئۇ چەنبەرچاس باغلاقلىق ھالەتتە قوراللىق ساقچى قىسىم ئەسكەرلىرىگە دۈمبىسىنى توغۇرلاپ تىزلاندۇرۇلدى، رەسىمچىك ئۇنىڭ ئالدىغا ئۆتۈپ سۈرەتكە تارتقاندا ئۇ كۆزلىرىنى مەھكەم يۇمۇۋالغان ئىدى، ئۇ بۇ ئارقىلىق بۇ دۇنيادىكى قان قەرزىنى ئۆزىنىڭ ئىسسىق قېنى بەدىلىگە قايتۇرماقچى بولىۋاتقاندەك قىلاتتى. مىلتىقنىڭ رەھىمسىز ستوۋۇلى ئۇنىڭ دۈمبىسىگە توغۇرلاندى. دەل شۇ چاغدا ئۆلۈم ئالدىدىكى مەھبۇس نىمىلەرنى ئويلايدىغاندۇ؟ ئۇ شۇ چاغدا نىمىلەرنى ئويلىغاندۇر؟ ئۇ بۇ دۇنيانىڭ مەئىشەتلىرىنىڭ تېخى ئالدىمىزدا تولىمۇ شىرىن، تولىمۇ رەڭگا رەڭ ئىكەنلىكىنى ھىس قىلىدىغانمىدۇ؟ ئۆز قولىدا جان تەسلىم قىلغان قان قەرز ئىگىسىنىڭ قانغا مىلەنگەن جەسىدى ئۇنىڭ كۆزىگە كۆرۈنەمدىغاندۇ؟ ھازا ئېچىپ داد پەريات ئۇرۇپ يىغلاتقان ئاتا ئانا، بالا چاقا، ئۇرۇق تۇغقانلىرىنىڭ پەلەكنى ئۆرتىگۈدەك ھەسرەتلىك نىدالىرى ئۇنىڭ قۇلىقىغا كىرەمدىغاندۇ؟ كەيپخۇمارلىق ئۇنىڭ ئىنسانى ئەخلاقتىن چەتنەتكەنلىكىنى ھىس قىلدۇرالىغانمىدۇ؟. ئۇ ھاياتلىققا ئەبەدىي قانماسلىق ھىسسىياتى بىلەن ئاخىرقى بىر نەپىسىنى تولدۇرۇپ ئېلىۋېلىش مەقسىدىدە چۇڭقۇر بىر نەپەس ئالدى، ئەپسۇس، گۇم! قىلغان شەپقەتسىز ئاۋاز ئۇنىڭ مۇشۇنچىلىك ئاددى بىر تەلىۋىنىمۇ قاندۇرغىلى قويمىدى. نەپەس دىگەن سكونت ئىچىدە بولىدىغان ئاددى بىر تەلەپقۇ! مىلتىق ئوقى نىمە دىگەن رەھىمسىز! ئۇ قۇم شېخىل ئارلاشقان توپا ئۈستىگە دۈم يېقىلدى دە، جانسىز، لېكىن كىشىنىڭ ئىچى سىيرىلگۈدەك دەرىجىدە ئېچىنىشلىق ئاۋاز چىقىرىپ ئىڭرىدى، ئۇ ئاغزىغا كىرىپ كەتكەن توپىنى چاينايتتى، تولغىناتتى.ھەممەيلەننىڭ كۆزلىرى ئاپئاق توي كۆينىكى كىيىپ، يۈزىگە نىپىز شايىدىن چۈمبەل تارتقان قىز ۋە ئۇنىڭ دوستلىرىنىڭ توي كۈچۈرۈش ماشىنىسى تەرەپكە كېتىۋاتقان كۆرۈنۈشلىرىگە قادالغانىدى، قىز ۋە ئۇنىڭ دوستلىرىنىڭ ئارقىسىدا بىر توپ ياش يىگىتلەر گىتارنىڭ تاسمىسىنى بوينىغا ئارتىپ، شوخ ناخشا ئېيتىۋاتقان ئۇزۇن چاچ يىگىتنىڭ كەينىدىن كېلەتتى. يولنىڭ ئىككى قاسنىقىدا تاماشا كۆرىۋاتقانلارنىڭ چېھرىمۇ قىز كۈچۈرۈش ماشىنىسى تەرەپكە كېتىۋاتقان ياش قىز ئوغۇللارنىڭ چېھرىگە ئوخشاش ھاياجان ئىلكىدە قېتىپ قالغانىدى. ئۇلارنىڭ ھەممىسى توي خوشاللىقىغا جۆر بولۇشقان بولۇپ، كۆزنى يۇمۇپ ئاچقىچە يۈز بېرىدىغان قانلىق پاجىئەدىن پۈتۈنلەي بىخەۋەر تۇرىشاتتى. ئۆلگۈچى قادىر قۇربانمۇ توي خوشاللىقىغا جۆر بولۇشقانلار قاتارىدا توي ماشىنىسى تەرەپكە سىلجىۋاتقان قىز يىگىتلەرگە ھەۋەس ۋە ھاياجان بىلەن تىكىلىپ تۇراتتى..ئۇ تۇيۇقسىز بېشىغا تەگكەن بىر نەرسىنىڭ دەھشەتلىك ھوجۇمىغا بارداشلىق بېرەلمەي جايىغىلا يېقىلدى. ئۆمۈردىن تەلىيى كەلمىگەن بۇ بىچارە ئۆزىنىڭ كىم تەرىپىدىن ھۇجۇمغا ئۇچرىغانلىقىنى كۆرەلمەي ھەم بىلەلمەي جايىدىلا تىن تارتماي جان تەسلىم قىلدى. بىردىنلا قىيا چىيا كۆتۈرۈلدى، باياتىن رەتلىك تىزىلىپ تۇرۇشقان كىشىلەر توپى بۆرىدىن ئۈركىگەن قوي پادىسىدەك ئۆرە تۆپە بولۇشۇپ كەتتى. كىشىلەر قىپ قىزىل قانغا مىلىنىپ ياتقان قادىر قۇرباننىڭ ئەتراپىغا يىغىلىشتى، ئۇلار قادىر قۇرباننىڭ يېنىدا ھېكىم داۋۇتنى كۆردى، ئۇنىڭ قولىدا جۇلدىسىغىچە قىپ قىزىل قانغا بويالغان پالتا تۇراتتى. ئۇنىڭ كۆزلىرىدىن قان تېمىپ تۇراتتى، ئۇ ئۆزىنىڭ دەقىقە ئارلىقىدا سادىر قىلغان بۇ ئېچىنىشلىق مەنزىرىنى كۆرۈشنى خالىمايۋاتقاندەك تەتۈر قارىۋالغانىدى. ئۇ سوراق سەھنىسىدە ئىقرار قىلىۋېتىپ مۇشۇ يەرگە كەلگەندە: مەن ئەزەلدىن ئادەم زاتىنىڭ كۆز ئالدىمدا بۇنچىلىك ئېچىنىشلىق ھالدا قانغا مىلىنىپ ياتقانلىقىنى كۆرمەپتىكەنمەن، قاراشقا قەتئى پېتىنالمىدىم دەپ جاۋاپ بەرگەن. ئەتراپتىكىلەرنىڭ بەزىلىرى تۇيۇقسىز يۈز بەرگەن بۇ ۋەقەدىن داڭ قېتىپ قېلىشقانىدى، بەزىلىرى تۇشمۇ تۇشتىن ھېكىم داۋۇتنى يەرگە بېسىۋېلىپ، ئۇنىڭ قولىدىكى قانلىق پالتىنى تارتىۋېلىشقا ئۈلگۈردى ۋە ساقچىغا تېلىفون قىلىشتى. ئەسلىدە جىنايەتچى ھېكىم داۋۇت ئۆلگۈچى تەرىپىدىن قول بارماقلىرىنىڭ كېسىلىپ كەتكەنلىكىدىن غەزەپلىنىپ، بىر دەملىك ئاچچىقىغا ھاي بېرەلمەي قوشنىسىنىڭ ھويلىسىدىكى ئوتۇنلۇقىدىن ئوتۇن كەسلەيدىغان پالتىسىنى ئېلىپ چىقىپ، ئۆلگۈچى قادىر قۇرباننىڭ تۇيۇقسىز تۇرغان پۇرسىتىدىن پايدىلىنىپ، ئۇنىڭ باش قىسمىغا چاپقانىدىتېخى باياتىنلا ھەممەيلەننىڭ چېھرى بىر خىل لىرىكىلىق ھىس تۇيغۇ ۋە ھاياجانلىق كەيپىياتقا چۆمگەن ئىدىغۇ؟! تېخى باياتىنلا قەلب ئاقلىقى ۋە پاكلىقىغا سىمۋۇل قىلىنغان ئاپئاق توي كۆينىكى كىيگەن قىزنىڭ قەلبى ھاياتىدىكى ئەڭ خوشاللىنارلىق مىنۇتلىرىنى ئۆتكۈزۈپ، مەيىن شامالدا يەلپۈنىۋاتقان ئارچىنىڭ تىلىم تىلىم ياپراقلىرىدەك يېقىملىق تىترىگەن ھەم بۇ خىل تىترەشتىن ئالەمچە ھوزۇر ھىس قىلغان ئىدىغۇ؟! .. كىشى ھاياتىدىكى ئەڭ ھاياجانلىق مىنۇتلىرى بولمىش بۈگۈنكى توي بۇ ۋەقە يۈز بەرگەندىن كېيىن كىشىلەر قەلبىگە ئاچچىق ئەسلىمىلەرنى قالدۇردى. ۋەقە يۈز بېرىپ خېلى ئۇزۇنغىچە مەھەللىدىكىلەر ئۆيلىرىدە، كوچا كويلاردا، ئېتىز بېشىدا، دوقمۇش چاسىدا مۇشۇ ۋەقە توغرىسىدا بىر بىرى بىلەن غۇلاغۇلا قىلىشاتتى، ئاڭلىغانلىرىنى، بىلگەنلىرىنى، كۆرگەنلىرىنى بىر بىرىگە دىيىشەتتى، زادى نەگىلا بارسا گەپنىڭ تېمىسى مۇشۇ ۋەقە توغرىسىدىلا بولۇناتتى:ــــ قاتىل بىلەن رەخمەتلىك قادىراخۇنلار ئادەتتە ياخشى ئۆتىشەتتىغۇ، كۆز تەگكەندەكلاــــ بىز بالىلىرىمىزغا تەربىيەنى قاتتىق قىلمىساق بولمىغۇدەك، بىزنىڭ بالىلىرىمىز تولىمۇ نادان ئىكەن، بىر رومكا ھاراقنى ئوڭشاپ ئىچىشەلمەي بىھۇدە قان تۆكۈۋاتقان بالىلىرىمىزنىڭ كەلگۈسىدىن ئۈمۈت كۈتۈش مۈمكىنمۇ؟! مەست دىمەك ھۇشى كاللىسى جايىدا ئەمەس دىگەن گەپ، ھۇشى كاللىسىنى جايىدا قويمايدىغان بالاخور ھاراقتىن بالىلىرىمىزنى يىراق تۇتۇشىمىز كېرەككەن، بۇنىڭ ئۈچۈن بالىلىرىمىزنىڭ روھى دۇنياسىنى ساپلاشتۇرۇش، پاكلاشتۇرۇش ۋە پاكىزلاش كېرەككەن! ئويلاپ بېقىڭلار كۆپچۈلۈك، مۇشۇ قانلىق ساۋاقتىن سىلەر نىمىنى چۈشەندىڭلار؟ ــــ ئۇ ئەتراپتىكىلەرگە يەنە تەكشى قارىدى ۋە داۋام قىلدى ــــ ئۇلار ھاراقتىن ئۆزىنى يىراق تۇتقان بولسا مۇشۇ ئېچىنىشلىق تىراگىدىيە يۈز بېرەر بولغىيمىدى!؟ئارىدىن 39 كۈن ئۆتكەن كۈنى، يەنى، 2006 يىلى 2 ئاينىڭ 27 كۈنى ئۇ يەنە جىنايەت سادىر قىلدى، ئۇنىڭ بۇ قېتىمقى سادىر قىلغان جىنايىتى ئىلگىرى سادىر قىلغان جىنايىتىگە ئانچە مۇنچە ئوخشىسىمۇ، ئۇ ئىلگىرى بۇلاڭچىلىق قىلغان، ئەمما ئادەم ئۆلتۈرمىگەن ئىدى. بۇ قېتىم ئۇ بىر شور پىشانە زىيانلانغۇچىنى بۇلىغان بولسىمۇ، ئۇنىڭ يېنىدىن بىر تىيىنمۇ چىقمىدى، شۇڭا ئۇ ئۇنى ئۆلتۈرىۋەتتى، ئۆلتۈرگەندىمۇ ئىنتايىن قەبىھ، ئىنتايىن ۋەھشى ۋاستىلەرنى قوللۇنۇپ، ئادەمنىڭ ئەقلى يەتمىگۈدەك، ئادەم ئاڭلىسىمۇ تېنى شۈركەنگۈدەك ئېچىنىشلىق دىلو سادىر قىلدى. ئەجەپلىنەرلىكى شۇكى، ئۇ جەسەتنىڭ بېشىنى تېنىدىن ئۈزىۋېتىپ، ئاشۇ باشسىز جەسەت، تەنسىز باش بىلەن بىر كېچە يانمۇ يان يېتىپ ئۇخلىدى..جىنايەتچى يۈسۈپ خالىق شۇ كۈنى كەچقۇرۇن ئۈرۈمچى ۋاقتى 9:00 دا 11 ياشلىق ئىنىسى بىلەن ناھىيە بازىرىدىكى بىر ھاراق دۇكىنىغا كىرىپ، ئۆزى 3 سائەت ئەتراپىدا پىۋا ئىچتى، سائەت 00:00 ئەتراپىدا توپ تارقىتىش بازىرى تەرەپكە كېتىۋېتىپ، زىيانلانغۇچى يۈسۈپ خالىقنى ئۇچراتتى ئىككىسىنىڭ ئىسىم فامىلىسى ئوخشاش ئىدى، زىيانلانغۇچى ئېغىر مەست بولۇپ، دەلدەڭشىپ تۈزۈكرەكمۇ ماڭالمايتتى. ئۇنىڭ مەستلىكىنى كۆرۈپ، جىنايەتچى يۈسۈپ خالىق ئۇنى بۇلاش نىيىتىگە كېلىپ، زىيانلانغۇچى يۈسۈپ خالىقنىڭ يېنىنى ئاختۇردى. نەتىجىدە ئۇنىڭ يانچۇقىدىن پۇل ياكى پۇلغا يارىغۇدەك بىرەر نەرسە تاپالمىدى. جىنايەتچى يۈسۈپ خالىق زىيانلانغۇچى يۈسۈپ خالىقنى ئۇرۇشقا باشلىدى، زىيانلانغۇچى يۈسۈپ خالىق قورقۇپ كىتىپ: مەن يېزىسىدىن مەزكۇر ناھىيە بازىرىغا قوشنا ناھىيە يېزىسى، ھازىر يېنىمدا پۇل يوق، مېنى ئۇرمىسىڭىز، مەن ئەتە ئۆيگە بېرىپ سىزگە 1000.00 يۈەن ئەكىلىپ بېرەي دەپ يالۋۇرۇپ، ئۇنىڭ تايىقىدىن قۇتۇلماقچى بولدى، بۇنىڭ بىلەن جىنايەتچى يۈسۈپ خالىق ئۇرۇشتىن توختاپ، ئۇنىڭ گېپىگە ماقۇل بولدى ۋە: بىزنىڭ ئۆيىمىزگە بارىمىز دەپ زىيانلانغۇچىنى باشلاپ ئىنىسى بىلەن بىرگە كەنتىدىكى بىر توققان ئاكىسى ئالىم كىبىرنىڭ ئۆيىگە باردى. يۈسۈپ خالىق ئاكىسى ئالىم كىبىرنى ئويغۇتۇپ، باشقا ئۆيگە چىقىرىۋېتىپ، زىيانلانغۇچى يۈسۈپ خالىقنى ئۆيگە باشلاپ كىردى، زىيانلانغۇچى يۈسۈپ خالىق ئۆيگە كىرىپلا كاڭغا چىقىپ ئۇخلىۋالدى. بۇ چاغدا ئاكىسى ئالىم كىبىر ئىنىسى يۈسۈپ خالىققا: نىمىشقا ئۆيگە ئادەم باشلاپ كېلىسەن؟ نەدىن ئەكەلگەن بولساڭ شۇ يەرگە ئاپىرىۋەت دەپ كايىغاندىن كېيىنن يۈسۈپ خالىق زىيانلانغۇچىنى ئويغىتىش ئۈچۈن تۈرتكەن بولسىمۇ، ئويغىتالمىدى، دەل شۇ چاغدا يۈسۈپ خالىقنىڭ كاللىسىغا ئۇنى ئۆلتۈرىۋېتىش دىگەن ۋەھشى خىيال كىردى ۋە ئىشنىڭ ئالدى ئارقىسىنى ئويلىمايلا ئاكىسى ئالىم كىۋىرنىڭ ياتقان ئۆيىگە كىرىپ بىر دانە پالتا، بىر دانە قىڭراق، بىر دانە ئوغۇت خالتىسىنى ئېلىپ، زىيانلانغۇچى يۈسۈپ خالىق ياتقان ئۆيگە كىرىپ، ئۆينىڭ ئىچىدىن تاقىۋەتتى، ئۆي ئىچىدە بۇ ئىككى يۈسۈپ خالىقتىن باشقا ئادەم يوق ئىدى، بىر يۈسۈپ خالىق تاتلىق ئۇخلاۋاتاتتى، يەنە بىر يۈسۈپ خالىق كاڭ ئۈستىگە چىقتى ۋە زىيانلانغۇچىنىڭ چېچىدىن قامللاپ تۇتۇپ، ئوڭ قولىدىكى پىچاق بىلەن ئۇنىڭ گېلىغا ئىككى، ئۈچنى تىقتى، زىيانلانغۇچى ئۆزىنىڭ نىمە بولغانلىقىنى ئاڭقىرىپ بولالمايلا بىر دەم خىقىراپ، جىم بولۇپ قالدى، يۈسۈپ خالىق بۇنىڭ بىلەن بولدى قىلماستىن زىيانلانغۇچىنى ئوڭدىسىغا ياتقۇزۇپ، قولىدىكى قىڭراق بىلەن ئۇنىڭ گېلىغا يەنە بىر نەچچىنى چاپتى. ئاندىن كېيىن زىيانلانغۇچىنى ئۆرۈپ دۈم ياتقۇزۇپ، پالتا بىلەن گەجگە قىسقىمىغا بېشى ئۈزۈلگىچە چاپتى، زىيانلانغۇچىنىڭ بېشى ئۈزۈلۈپ، دومىلاپ پەسكە چۈشكەندىن كېيىن زىيانلانغۇچىنىڭ ئۇچىسىدىكى چاپاننى سالدۇرۇپ، پەستىكى تەنسىز باشقا يېپىپ قويدى. بۇ جەرياندا جىنايەتچى يۈسۈپ خالىقنىڭ ئاكىسى ئالىم كىبىر ئىشىكنى مۇشتلاپ: ئىشىكنى ئاچ!. دەپ ۋارقىرىدى، يۈسۈپ خالىق ئاكىسى ئالىم كىبىرگە يالغان سۆزلەپ: ئاكا، سەن بۇ ئىشقا ئارىلاشما، بۇ ئىلگىرىكى جىنايەت سادىر قىلغان ۋاقتىمدىكى شىرىكىم، مېنى ئۆز ۋاقتىدا ساقچىغا چېقىپ قويقان، مەن ئۇنى ئۆلتۈرىۋېتىمەن. مەن جاندىن تويدۇم.. دەپ گېلى چىقىپ كېتىدىغاندەك ۋارقىراپ، ئىشىكنى ئېچىپ بەرمىدى. شۇنىڭ بىلەن ئالىم كىبىر ساقچىغا مەلۇم قىلىش ئۈچۈن يېزىلىق ساقچىخانىغا كەتتى.تۇرۇستا ئېسىغلىق تۇرغان تۆۋەن ۋاتلىق لامپۇچكا بۇ مۇدھىش مەنزىرىگە ئۆزىنىڭ نۇرىنى چېچىۋاتقىنىغا ئۈكۈنىۋاتقاندەك ئۆي ئىچىنى غۇۋا يورۇتۇپ تۇراتتى. قوللىرى قىپقىزىل قان بىلەن بويالغان بۇ مەلئۇن بۇ ئىشنىڭ ئاخىرىنى قانداق ئاخىرلاشتۇرۇش ھەققىدە باش قاتۇرۇشقا باشلىدى. تۇيۇقسىز جەسەتنى پارچىلاپ بىر تەرەپ قىلىۋېتىشتىن ئىبارەت بىر رەزىل خىيال ئۇنىڭ ئېسىدىن يالت قىلىپ ئۆتتى، شۇنىڭ بىلەن ئۇ جەسەتنىڭ بارلىق كىيىم كېچەكلىرىنى سالدۇرۇپ يالىڭاچلىدى. ئۇنىڭ كۈندۈزى ئىچكەن پىۋىنىڭ تەسىرى بارا بارا يوقاپ، مەستلىكى يېشىلىشكە باشلىغان ئىدى، ئۇ بارغانچە سەگەكلىشىۋاتاتتى. كىشى ئەقلىگە سىغدۇرۇش ئىنتايىن تەس بولغان قاباھەتلىك مەنزىرە ئۇنىڭ كۆز ئالدىدا نامايەن بولدى، كۆز ئالدىدىكى بۇ ئېچىنىشلىق مەنزىرە ئۇنىڭ ۋۇجۇدىدا قورقۇنچ پەيدا قىلدى. ئۇ ۋۇجۇدىدىكى قورقۇنچنى قانداق پەسەيتىشنى بىلمەيتتى، ئۇنىڭ ئېسىگە قايسى بىر كۈنى ئەكىلىپ، ئىشكاپنىڭ ئارقىسىغا قۇيۇپ قويغان بىر بوتۇلكا ھاراق كەلدى. ئۇ ئاشۇ ھاراقنى ئىچىپ، قورقۇنچىنى پەسەيتىش قارارىغا كەلدى.. ھاراقنى بوتۇلكا بىلەنلا ئاز ئازدىن ئاغزىغا قۇيۇپ، بوتۇلكىنى قۇرۇغدىدى ۋە بىر دەمدىلا جەسەتنىڭ يېنىدىلا ئۇخلاپ قالدى.ــــ مەن سىلەرگە ئىككى ئېغىز گېپىم بار ــــ دىدى. ئۇلار جىم بولغاندىن كېيىن شۇنچىلىك ئويچان ھالدا ــــ مەيلى قانچىلىك جاپا تارتساڭلارمۇ باللىرىڭلارنى باشقىلارغا بېقىۋالغىلى بەرمەڭلار ئەسلى مەركىزى تېمىدىن ھەتنەپ كەتمەسلىك ئۈچۈن بۇ ھەقتە توختالمىدىم، يەنە بىر دەيدىغىنىم ھاراق ئىچمەڭلار، ھاراقتىن ئۆزۈڭلارنى تارتىڭلار دىدى دە، تۇغقانلىرىنىڭ داد پەريادىغا پىسەنت قىلماي ئارقىسىغا ياندى.4 قىسمى: غايىۋى قىزنى تالىشىپ، قان تۆككەن ھاماقەتسەمەت يۈسۈپ ئىلگىرى ئوغۇرلۇق جىنايىتى سادىر قىلغانلىقى ئۈچۈن مۇددەتلىك بىر يىل ئالتە ئايلىق قاماق جازاسىغا ھۆكۈم قىلىنغان بولۇپ، 2006 يىلى 9 ئاينىڭ 15 كۈنى تۈرمىدىن جازا مۇددىتى توشۇپ قويۇپ بېرىلدى. ئۇ تۈرمىگە كىرىشتىن ئىلگىرىمۇ تۇردى ئەخمەت بىلەن ياخشى ئۆتەتتى، سەمەت يۈسۈپ تۈرمىدىكى چاغدا تۇردى ئەخمەت ئۇنى بىر نەچچە قېتىم يوقلاپ بېرىپ، ئۇنىڭغا ئاغىنىدارچىلىقىنى يەتكۈزگەنىدى، ئۇنىڭ نەزىرىدە تۇردى ئەخمەت ئۇنىڭ ئەڭ يېقىن دوستى ئىدى، تۇردى ئەخمەتمۇ ئۇنى ئەڭ يېقىن دوستۇم دەپ قارايتتى. ئۇ تۈرمىدىن چىققاندىن كېيىنمۇ بىرىنچى بولۇپ تۇردى ئەخمەتنى ئىزدەپ كەلدى، ئۇلار شۇندىن باشلاپ ناھايىتى يېقىن ئۆتتى.سەمەت يۈسۈپ تۈرمىدىن چىققىلى 37 كۈن بولغان كۈنى ئىدى. بۇ كۈن ئۇلار تۇرۇشلۇق يېزىنىڭ بازار كۈنى ئىدى، ئۇلار يېزا بازىرىغا بازار ئوينىغىلى بىللە كەلدى، بىر دەم بازارنىڭ ئۇ دوقمۇش بۇ دوقمۇشىغا مېڭىپ بېقىپ، ئىچلىرى پۇشۇشۇپ، ئۇلار دائىم كىرىپ تۇرىدىغان مەڭلەشخاننىڭ يىمەك ئىچمەك دۇكىنىغا بىرگە كىرىپ ھاراق ئىچىشتى. 250 گراملىقتىن بىرنى تۈگەتكەندىن كېيىن ناھىيە بازىرىغا بارماقچى بولۇشتى ۋە ئاپتوۋۇزغا ئولتۇرۇپ، ناھىيە بازىرىغا باردى. چۈنكى ئۇلارنىڭ چېكىدىغىنى ئۆكسۈپ قالغانىدى، ئۇ نەرسىنى ناھىيە بازىرىغا كېلىپ ئېلىپ كەتمىسە يېزا تەۋەسىدىن تاپماق قىيىن ئىدى. ئۇلار نەشە ساتىدىغان خوجايىن ئۇلار ئۇنى لوبەن دەپ ئاتايتتى نىڭ ئۆيىگە كەلگەن بولسىمۇ، ئىشىك تاقاق بولغاچقا ئالالماي يېنىپ بېرىپ، خوجايىننى ساقلىغاچ، مىرۋانخاننىڭ قاتناش بېكەت يېنىدىكى يىمەك ئىچمەك دۇكىنىغا ھاراق ئىچمەكچى بولۇشۇپ كىردى. ئۇلار تاغدىن باغدىن پاراڭلىشىپ ئولتۇرۇپ بىر بوتۇلكىنى قۇرۇغداپ بولدى، بۇ چاغدا ئۇلار خېلىلا تەڭشىلىپ قېلىشقانىدى. ۋاقىتمۇ بىر يەرگە بېرىپ قالغان ئىدى. يەنە ئىچمەكچى بولۇشقان بولسىمۇ، ئۇلارنى كۈزىتىپ ئولتۇرغان دۇكاندار مەست بولۇپ كەتتىڭلار، ئەمدى ئىچمەڭلار دەپ ئۇلارغا ھاراق سېتىپ بەرگىلى ئۇنمىدى، ئۇلار خېلى يالۋېرىپ يۈرۈپ، 4 بوتۇلكا پىۋە ئالدى، ئۇلار بۇ 4 بوتۇلكا پىۋىنى ئىچىپ بولغىچە كەچ سائەت ئون يېرىم بولۇپ قالغان بولۇپ، سىرتتا ئادەملەر شالاڭشىپ قېلىشقانىدى، ئۇلار دۇكاندىن چىقىپ ھېلىقى خوجايىننىڭ ئۆيىدىن نەشە سېتىۋېلىپ چىقىپ، چېكىدىغان خالى جاي ئىزدەپ، بازارنىڭ غەرپ تەرىپىدىكى خەلق مەيدانى بۇ مەيداننى يەرلەك كىشىلەر يېشىللىق مەيدان دەپ ئاتىشاتتى غا كېلىشتىدە، راۋاقنىڭ يېنىدىكى ئورۇندۇقتا ئولتۇرۇپ، موخۇركىنى پىنەك قىلىپ ئۇراپ، نەشە سېلىپ چەكتى. ھاراقنىڭ كۈچى بىلەن نەشىنىڭ كۈچى بىرلىشىپ ئۇلارنىڭ ئىنچىكە تىللىرىنى ئۇزارتقىلى تۇردى. ئۇلار خىيالىغا كەلگەن گەپنى قىلىشاتتى، گەپ قىلىشىۋېتىپ كۈلىشەتتى، تۇرۇپ قاپاق تۈرىشەتتى. ئۇلار شۇ تەرىقىدە باياتىن ئىچكەن ھاراقنىڭ كەيپىگە نەشىنىڭ كەيپى قوشۇلۇپ، پاڭ بولۇشتى.ئۇلار تاللىغان بۇ راۋاق كەڭ يېيىلىپ ياتقان خەلق مەيدانىنىڭ ئوتتۇرىسىغا جايلاشقان بولۇپ، ئۇلارنىڭ سۆزلىرىنى ھىچكىم ئاڭلىمايتتى. ئۇنىڭ ئۈستىگە بۇ ۋاقىت ئېغىر ياتالغۇ مەزگىلى بولغاچقا ئەتراپتا بىرەر ئادەمنىڭ قارىسىمۇ كۆرۈنمەيتتى، پەقەت مەيداننىڭ نېرىقى ياقىسىدا ئۇياقتىن بۇياققا ئۆتۈشىۋاتقان كىچىك ماشىنىلارلا ناھىيە بازىرىنىڭ جىم جىتلىقىنى بۇزۇپ تۇراتتى.سەمەت يۈسۈپ ناھايىتى تەمكىنلىك بىلەن: ناھىيە بازىرىنىڭ يېشىللىق مەيدانىدا ناتونۇش 5 باللار دوستۇم تۇردى ئەخمەت بىلەن ئىككىمىزنى بۇلاپ كەتتى، تۇردى ئەخمەتكە پىچاق تىقىۋەتتى دەپ يالغان دىلو مەلۇم قىلدى. ساقچىخانا خادىملىرى دەرھال كۈچ تەشكىللەپ، تېزدىن نەق مەيدانغا يىتىپ كەلدى دە، تەكشۈرۈشكە كىرىشىپ كەتتى. سەمەت يۈسۈپمۇ نەق مەيدانغا ساقچىلار بىلەن بىللە كەلدى. تۇردى ئەخمەت ئاللىقاچان جان ئۈزگەن بولۇپ، پۇت قوللىرى مۇزلاپ، كۆز قارچۇقلىرى قېتىپ قالغانىدى. سەمەت يۈسۈپ چىملىققا تاشلىۋەتكەن پىچاق ساقچىلارنىڭ سەزگۈر كۆزلىرىدىن قېچىپ قۇتۇلالمىدى، پىچاقتىن ئىبارەت بۇ ماددى پاكىت دىلونى پاش قىلىشتىكى بىرىنچى بۆسۈش نوقتىسى قىلىندى، سەمەت يۈسۈپنىڭ دىلو مەلۇماتى بىلەن نەق مەيدان ئەھۋالى تازا ماس كەلمەيۋاتاتتى، چۈنكى جەسەت ياتقان پىيادىلەر يولى بىلەن راۋاقنىڭ يېنىدىكى ئۆلگۈچىدىن ئاققان قان دېغى مۇئەييەن ئارىلىق ساقلاپ تۇراتتى. سەمەت يۈسۈپ دىلو مەلۇماتىدا جەسەت ياتقان يەردە بۇلاڭچىلار بۇلاپ، تۇردى ئەخمەتكە پىچاق تىققانلىقىنى بايان قىلغانىدى، ئانداقتا راۋاق بىلەن جەسەت ياتقان ئارلىقتىكى بۇ قان دېغى قانداق پەيدا بولدى؟ نەق مەيدانغا كەلگەندىن كېيىن سەمەت يۈسۈپنىڭ كەمىرىگە ئېسىقلىق تۇرغان پىچاقسىز غىلاپ ئۇنىڭ يېنىدا پىلدىرلاپ تۇراتتى، بۇ پىچاقسىز غىلاپ بايا ساقچىخانىدا دىجۈرنىلىك قىلىۋاتقان ياش ساقچىنىڭ كۆزىگە چېلىقىپ قالدى. ئۇنىڭ ئۈستىگە سەمەت يۈسۈپنىڭ يۈرۈش تۇرىشى ۋە گەپ سۆزلىرى بىنورمال بولۇپ، بارغانچە رازۋىتچىكلارنىڭ دىھقىتىنى تارتىۋاتاتتى..رازۋىتچىكلار ئىنچىكە تەكشۈرۈش ۋە ئەتراپلىق تەھلىل يۈرگۈزۈش ئارقىلىق سەمەت يۈسۈپنى مەزكۇر دىلودىكى زور گۇمانلىق ئوبىكىت دەپ بېكىتتى ۋە دەرھال سوراق قىلدى، ھودۇقۇپ كەتكەن بۇ نەشىخور قاتىل بىرىنچى قېتىملىق سوراقتىلا قىلمىشىنى تولۇق ئىقرار قىلىپ تاپشۇردى..ئارىمىزدا روھى كېسەللەر دوختۇرخانىسىدا نېرۋا كېسەللەر بويىچە تەكشۈرتسە ھىچقانداق كېسەللىك ئالامەتلىرىنى بايقىغىلى بولمىغان بىلەن ئەقلى گەجگىسىگە ئۆتۈپ قالغان ساراڭدىن ھىچقانداق پەرقى يوق ئادەملىرىمىزمۇ ئاز ئەمەس. ساقچىلار سەمەت يۈسۈپنىڭ ئىقرارىغا ئاساسەن ئۇلارنى جېدەلگە سېلىپ، قان تۆكۈلۈشكە غايىۋى سەۋەپچى بولغان ئايشەم ئىسىملىك قىز بىلەن تەرتىپ بويىچە سۆھبەت ئېلىپ باردى، ئايشەمنىڭ دىيىشىچە ئۇ ئۇلارنى سىرتتىن تونۇغان بولسىمۇ، ئۆزىنىڭ بۇ ئىككىيلەنگە قىلچە قىزىقمايدىغانلىقىنى بايان قىلىپ، توۋا دەپ ياقىسىنى چىشلىگىنىچە قاھقاھلاپ كۈلۈپ كەتكەن..5قىسمى: مەدىكارنىڭ ۋەھشىلىكىنۇرئېلى بۇ يۇرتتا مەدىكارچىلىق قىلاتتى، پۇل تاپسىلا مەھەللىنىڭ دوقمۇشىدىكى پارچە ھاراق دۇكىنىغا يۈگۈرەيتتى، ئۇ كۆپۈنچە ئۈلپەتسىز ھاراق ئىچەتتى، چۈنكى ئۇ كىمنىڭ ھاجىتى چۈشسە شۇنىڭ ئىشىنى قىلىپ بېرىدىغان مەدىكار بولغاچقا كىشىلەر ئۇنى ئانچە كۆزگە ئىلىپ كەتمەيتتى، شۇڭا ئۇ ھەردائىم يالغۇز ھاراق ئىچەتتى، مەست بولۇپ قالسا ئۇدۇل كەلگەن يەردە، كوچىدا، ئۆستەڭ بويىدا، ئېتىز قىرىدا، يول تۆپىسىدە، ئورمان بەلۋېغىدا يېتىپ ئۇخلاپ، ئۇيقۇسى قانغاندا ئۆيىگە كېتەتتى. بەزى ھاللاردا ئۈلپەتلىكمۇ بولۇپ قالاتتى. بۇنداق چاغدا باشقىلار ئۆيىگە بارسا چاي قاينىتىپ بېرىدىغان ئادىمىمۇ يوق، مەستلىكىدە تالادا قونۇپ قالمىسۇن دەپ ئۇنىڭغا ئىچ ئاغرىتىپ ھاراقنى ئاز بېرەتتى، بۇ چاغدا ئۇ بەك خاپا بولاتتى. ئۇ ئۆزىنىڭ باشقىلار تەرىپىدىن كۆزگە ئىلىنمايۋاتقانلىقىدىن ئەمەس، بەلكى ھاراق ئىچەلمىگىنىدىن خاپا بولاتتى. ئۇنىڭ قىلىدىغان ئەمەلى ئاساسەن شۇ ئىدى. ئۇ 44 ياشنىڭ قارىسىنى ئالغان بولسىمۇ، ئۆمۇربويى ئۆيلەنمىگەنىدى. ئۇنىڭ مەھەللە ئايىقىدا ئەسكى تاشلاندۇق ئۆيىدىن باشقا ئۆزىگە تەۋە ھىچقانداق تەئەللۇقاتى يوق بولۇپ، تىكەندەك يالغۇز ياشايتتى.مەھەللىدىكىلەرنىڭ نەزىرىدە ئۇ تولىمۇ يۇۋاش ھەم ئىشچان ئىدى، قانداق ئىشقا بۇيرىسا ۋايسىمايتتى. نىمە ئىشقا بۇيرىسا بىجانىدىل ئورۇندايدىغان مىجەزى مەھەللىدىكىلەرنىڭ كۆڭلىگە بەك ياقاتتى، ئىش تۈگىگەندە باھا تالىشىپ ئولتۇرماي قانچىلىك پۇل بەرسە ئالاتتى، بەزىدە بىر قاچا ئاشقىمۇ نۇرغۇن ئىشنى قىلىۋېتەتتى. شۇڭىمىكىن بۇ ياقا يۇرتلۇق يالاڭتۆش 15 يىلدىن بېرى بۇ مەھەللىگە قۇمغا سىڭگەن سۇدەك سىڭىپ كەتكەنىدى. ئۇنىڭ كىشىلەرنىڭ كۆڭلىگە ئەڭ ياقمايدىغان ئەيىپى ئۇ ھاراق ئىچەتتى، ھاراق ئىچسىلا ئىشنى توختۇتۇپ قوياتتى، مەھەللىدىكىلەردىن مەسچىتنىڭ ئىمامىدىن باشقىلىرى ئۇنىڭ بۇ ئەيىپىنى ئانچە ئەيىپلەپمۇ يۈرمەيتتى. ئۇلار: يالغۇزچىلىقتا ھاراق ئىچمەي نىمە ئىش قىلىدۇ دەپ ئۇنىڭ بۇ ئەيىپىنى ياپاتتى.ھاراق تۈگىگەندىن كېيىن ھەر ئىككىلىسى ھاراققا قانمىدىدە، سورۇننى ئەمەر تۇرسۇننىڭ يىمەك ئىچمەك دۇكىنىغا يۆتكەشنى تايىن تاپتى، ئۆي بىلەن دۇكان ئارلىقى بەكمۇ يىراق ئەمەس ئىدى. دۇكان ئىچى خېلى كەڭ ۋە ئازادە بولۇپ، بۇ ئىككەيلەندىن باشقا سورۇن تۈزەپ ئولتۇرۇشقانلارمۇ بار ئىدى. ئۇلار دۇكانغا كىرىپ، بىر بوتۇلكا ھاراق ۋە قاتتىق قۇرۇق زاكوسكا بۇيرۇتۇپ ئىچىشتى. ئۇلارنىڭ كەيپى بارغانچە ئۆرلەشكە، پاراڭلىرى ئاۋۇشقا باشلىدى. بارا بارا پاراڭ ئۇلغايدى، ئاخىرىدا بىر بىرىنى سەت گەپ بىلەن تىللىشىپ تۇرۇپ چاقچاق قىلىشتى، يانداش سورۇندىكىلەر ئۇلاردىن ئەنسىرەپ: ئۇرۇشۇپ قالماڭلار يەنە دەيتتى، نۇرئېلى بىلەن ئەنۋەر مەترېھىم بىر ئېغىزدىن: ياق، ياق، ئۇرۇشۇپ قالمايمىز، چاقچاق قىلىشىۋاتىمىز ديىشەتتى. شۇ خىل يۇسۇندا سورۇن داۋام قىلىپ، ئۈرۈمچى ۋاقتى كەچ سائەت 11:00 ئەتراپىدا تارقاپ، ئۆيلىرىگە كەتمەكچى بولۇشتى، ئۇلارنىڭ چاقچىقى داۋام قىلماقتا ئىدى، بىربىرىنى ئېغىزغا ئالغۇسىز سەت گەپ بىلەن تىللىشاتتى.ئۇلار دەلدەڭشىگەن ھالدا سىرتقا چىقىشتى، مەھەللە ئاسمىنىدا ئېسىلىپ تۇرغان تولۇن ئاي ئەتراپنى سۈتتەك يورۇتۇپ تۇراتتى. ئۇلار دۇكاندىن تالاغا چىققاندىمۇ ئۇلارنىڭ چاقچىقى تۈگىمىدى، ئۇلار يولدا كېتىۋېتىپ يەنە چاقچاق لاشتى، ئاخىرى چاقچاق جاقجاققا ئالماشتى. نۇرئېلىنىڭ چاقچىقىنى ئەنۋەر مەترېھىم كۆتۈرەلمىدى، ئۇلار بىر بىرىنى سەت گەپ بىلەن تىللىشىپ ئۇرۇشتى، ئۇلارنىڭ تۇرقىدىن ئېغىر ھالدا مەست ئىكەنلىكى بىلىنىپ تۇراتتى، بىر بىرىنى ئىتتىرىشقاندا زەربىگە ئۇچرىغۇچى ئوڭ جالاق يېقىلىپ چۈشەتتى، يەنە ئورنىدىن تۇرۇپ، قارشى تەرەپنى ئىتتىرەتتى، پۇت قولى گىلدىڭشىپ قالغان قارشى تەرەپمۇ خۇددى رەقىبىگە ئوخشاش يېقىلاتتى. ئۇلار شۇ خىل تەرۇزدا ئىتتىرىشىپ، يەنە ئەنۋەر مەترېھىمدىن قىزىل چىقتى، ئۇ يېنىغا ئېسىۋالغان پىچىقىنى چىقاردى ۋە بېلىدىكى كەمىرىنى سۇغۇرۇپ ئېلىپ، نۇرئېلىنىڭ ئالدىغا ئېتىلىپ كەلدى. نۇرئېلى ئاي يورۇقىدا ئەنۋەر مەترېھىمنىڭ قولىدىكى پىچاقنىڭ ۋال ۋۇل قىلغان بىسىنى كۆرۈپ، ئۇنى قۇچاقلاپ تۇتۇۋېلىپ، ئۇنىڭدىن پىچاق بىلەن كەمەرنى تارتىۋالدى دە، ئەنۋەر مەترېھىمنىڭ كۆكرىكىگە گاچىلدىتىپ ئۈچ پىچاق تىقىۋەتتى، ئەنۋەر مەترېھىم شۇ زامات يەرگە يېقىلدى، نۇرئېلى قولىدىكى پىچاقنىڭ دەستىسى بىلەن ئۇنىڭ باش قىسمىغا ئىككىنى ئۇردى، بۇ چاغدا جان تالىشىۋاتقان ئەنۋەر مەترېھىم ئورنىدىن قوزغۇلۇپ، نۇرئېلىنىڭ پۇتىغا ئېسىلدى. كۆزىگە قان تولۇپ، ئەسەبىلەشكەن نۇرئېلى ئەنۋەر مەترېھىمنىڭ چېچىدىن تۇتۇپ تۇرۇپ، ئۇنىڭ گېلىغا پىچاق سۈرۈپ، ئۇنى قوي بوغۇزلىغاندەك بوغۇزلاپ تاشلىدى. ئارقىدىن گال قىسمىغا پىچاق تىقتى، پىچاقنى تارتىپ ئالماقچى بولۇپ تارتقان بولسىمۇ، پىچاق ئۇنىڭ گېلىغا قىسىلىپ قالغاندەك زادىلا چىقمىدى. ئەنۋەر مەترېھىم جىم بولۇپ قالدى. نۇرئېلى ئورنىدىن تۇرۇپ، ئۆيى تەرەپكە قاراپ مېڭىپ، 830 مېتىر يىراقلىققا بېرىپ، يول بويىدا يېتىپ ئۇخلاپ قالدى...ئەتىسى سەھەردە مەسچىتتىن ناماز ئوقۇپ قايتىپ ماڭغان كىشىلەر ئەنۋەر مەترېھىمنىڭ قانغا مىلىنىپ ياتقان جەسىدىنى بايقىدى، ئۇلار جەسەتنىڭ ئېچىنىشلىق ھالىتىدىن تېنى شۈركىنىپ، تەتۈر قارىۋېلىشتى، چۈنكى جەسەت قانغا مىلەنگەننى ئاز دىگەندەك بوغۇزلانغان كارنىيى ھاڭدەك ئېچىلىپ، كىشىگە دەھشەتلىك مەنزىرە بولۇپ كۆرۈنەتتى. جەسەتتىن قان ھىدى ۋە قاڭسىق ھاراق پۇرىقى كېلەتتى. ئۇلار كېتىۋېتىپ نۇرئېلىنىڭ يول بويىدا ياتقانلىقىنى كۆردى، شۇنىڭ بىلەن بۇ ئىشنى ساقچىغا تېلىفون ئارقىلىق مەلۇم قىلدى.نۇرئېلى كىشىلەرنىڭ ئاياق تىۋىشىدىن ئويغۇنۇپ، ئورنىدىن تۇردى. مەسچىتتىن تارقىغان نامازخانلار ئۇنىڭ مىدىرلاۋاتقانلىقىنى كۆرۈپ، ئۇنىڭدىن كېلىۋاتقان قاڭسىق ھاراق پۇرىقىدىن ئۆزلىرىنى قاچۇرۇپ، بۇرۇنلىرىنى ئېتىشىپ يولىغا راۋان بولدى. نۇرئېلى ئورنىدىن تۇرۇپ، ئۆيى تەرەپكە قاراپ ماڭدى، ئۇنىڭ نېرۋىلىرى خۇددى بىر قورقۇنچلۇق چۈش كۆرگەندەك تازا جايىدا ئەمەس ئىدى. ئۇ كېتىۋېتىپ، ئاخشامقى دەسلەپتە ھاراق ئىچكەندىن باشلاپ ھەممە ئىشنى خىيالىدىن ئۆتكۈزدى، بىردىنلا ئەنۋەر مەترېھىمنى ئۆلتۈرىۋەتكەن دەھشەتلىك مەنزىرە ئېسىگە كېلىپ، ئىختىيارسىز ئۇنىڭ تېنى شۈركىنىپ كەتتى.. ئۇ شۇ خىيال بىلەن ئۆيىگە كەلدى ۋە كارۋىتىغا قىيسايدى، ئۇنىڭ بېشى چىڭقىلىپ ئاغرىۋاتاتتى، ئۇ ھېلى ئورنىدىن ئولتۇرسا، ھېلى ئۆي ئىچىدە ئۇياقتىن بۇياققا ماڭاتتى. ئۇ ئۆزىنىڭ ئەنۋەر مەترېھىمنى ئۆلتۈرىۋېتىشىنىڭ سەۋەبىنى ئىزدەيتتى.يازما ئادىرىسى: ھاراق سەۋەبىدىن كېلىپ چىققان قاباھەتلىك دېلولارھاراق سەۋەبىدىن كېلىپ چىققان قاباھەتلىك دېلولارخەتكۈشلەر : دىلمۇراد ئىبراھىم,ھاراق سەۋەبىدىن كېلىپ چىققان قاباھەتلىك دېلولار ئالدىنقى يازما كىم ئىتنىڭ كۈچۈكى؟ كېيىنكى يازما ئۇيغۇرچە سۆزلىشىش
|
Subsets and Splits
No community queries yet
The top public SQL queries from the community will appear here once available.