text
stringlengths 0
187k
|
|---|
قۋات حاميتوۆ چەمپيوندىق بەلبەۋى ٴۇشىن جەكپەجەك وتكىزەدى سپورت28 جەلتوقسان 2018، 11:13قۋات حاميتوۆ چەمپيوندىق بەلبەۋى ٴۇشىن جەكپەجەك وتكىزەدى28 جەلتوقسان 2018, 11:13 2277 0استانا، .. قازاقستاندىق مما فايتەرى قۋات نايمان حاميتوۆ كەلەسى جىلى قاڭتار سوڭىندا شانحايداعى جەكپەجەكتەر كەشىنە قاتىسادى، دەپ جازدى ..بۇل تۋرنيردە حاميتوۆ جارتىلاي ورتا سالماقتاعى ٴوزىنىڭ قىتايلىق پروموۋشەنىنىڭ چەمپيوندىق بەلبەۋىن قورعايدى. مۇنىڭ الدىندا ول جەڭىل سالماقتاعى ۇيىم بەلبەۋىن جەڭىپ العان ەدى.ايتا كەتەيىك، حاميتوۆ 27 جەلتوقسان ماسكەۋدە وتكەن رەسەيلىك پروموۋشەن تۋرنيرىندە جۇدىرىقتاساتىنىن ايتقان ەدى، الايدا، وعان قارسىلاس تابىلمادى.ەسكە سالايىق، حاميتوۆ سوڭعى رەت بىلتىر 26 قاراشا الماتىدا جۇدىرىقتاسقان. 80 ٴتۋرنيرىنىڭ باستى تۋرنيرىندە ول يرلانديالىق پيتەر كۋيلليدى تورەشىلەر شەشىمىمەن جەڭدى. الايدا كەيىن رەسەيدىڭ مما فەدەراسياسى شەشىمىن وزگەرتىپ، جەكپەجەك تەڭ اياقتالدى دەگەنە شەشىمگە كەلدى.وسىلايشا، 29 جاستاعى حاميتوۆ 18 جەكپەجەكتە جەڭىسكە جەتىپ 14 نوكاۋت، التى رەت جەڭىلگەن جانە ٴبىر رەت تەڭ تۇسكەن.
|
رىزدىق ادەبيەت باش بەت تارباعاتاي اقپارات تورابىيۋانشياۋ مەرەكەسىن بىرگە قۇتتىقتادىايماق كەدەيلەردى سۇيەمەلدەۋ، وركەندەتۋ باسشىلىق گرۋپپاسى ءماجىلىسىن اشتىقىراعىلىقتى ارتتىرىپ، دۇرىس پەن بۇرىستى ايىرىپ، ءار ۇلت حالقىنىڭ كورىكتى مەكەنىن بىرلىكتە قورعايىقتۋىسىنا تاڭيۋان ۇسىندىتۋىسىمەن بىرگە اشەكەيلى شامدى تاماشالادىتاڭداۋلى زات دايارلاپ، يۋانشياۋ مەرەكەسىن قارسى الدىتاڭيۋان ساتىپ الىپ،مەرەكەگە دايىندالدىتولى اۋدانىنىڭ كەدەيلەردى سۇيەمەلدەۋگە ارنالعان فوتوۆولتتىق نىسانى بۇقارانىڭ تۇرمىسىنا شۇلەن نۇرىن توگەدىشىراق جۇمباعىن شەشىپ، يۋانشياۋ مەرەكەسىن شاتتىقپەن قارسى الدىتۋىسىممەن بىرگە تاڭيۋان جەدىكشيحۋ قالاسى: ءتۇرلى فورمامەن يۋانشياۋ مەرەكەسىن قارسى الدىساياحاتشىلاردى وزىنە باۋرادىقىسقى مەيىر جەتكىزۋ قيمىلى حالىقتى سۇيىسپەنشىلىككە بولەدىشيحۋ قالاسى تاعى 50 جاڭا ەنەرگيالى اۆتوبۋز ەنگىزدى2019جىلى 2ايدىڭ 19كۇنى 43سانجىلجىمالى ساباقحانا قارسى الۋعا بولەندىمايداندى بەكەمدەپ، ورنىقتىلىقتى قورعاپ، ۇلتتار ىنتىماعىن امالياتتا ايگىلەۋشى بولۋعا كۇش سالامىنزاڭ ۇگىتىن اۋىلقىستاققا جەتكىزدىجول قاتىناس ۇگىتىن جۇرگىزىپ، حاۋىپسىزدىككە كەپىلدىك ەتتىشەكارا قورعانىس جاۋىنگەرى وتان ءۇشىن كۇزەتتەمۇز قورعان قارسى الۋعا بولەندىاراق ىشكەن جىگىت حالىق ساقشىسىن ياناتتاپ 15 كۇن قامالدىتۋىسىنا امانداسا باردىپارتيا ورتالىق كوميتەتىنىڭ ءتۇرلى رەفورما ورنالاستىرۋلارىنىڭ ناقتى تياناقتانۋىن تاباندىلىقپەن ىلگەرىلەتىپ، قوعام ورنىقتىلىعى مەن باياندى تىنىشتىق باس نىساناسىن جۇزەگە اسىرۋعا قوزعاۋشى كۇش جانە ومىرشەڭدىك كۇش قوسايىقشي جينپيڭنىڭ جاڭا ءداۋىر جۇڭگوشا سوتسياليزم يدەياسىن جەتەكشى ەتىپ،ساياسي قۇرىلىستى بۇلجىماي باسشىلىققا الىپ، پارتيا قۇرىلىسىن جانجاقتى ىلگەرىلەتۋ كەرەكجولدانعان ۋاقىتى : 2018515 10:54:12جۇمىسقا قابىلداۋدا قۇلاققا جاعىمدى ەستىلمەسە دە ۇنەمى ايتىلاتىن، ءداپ باسىپ ايتىلعان تەڭەۋ بار. بۇل بولسا ءبىز كوبىندە جۇمىس ىزدەۋشىنى نەمەسە جۇمىس ۇمىتكەرىن شالعام، قىزمەت ورايىن شۇڭقىر دەيمىز. بۇل ايتىلىم جۇمىسقا قابىلداۋدى وبرازدى تۇسىندىرە الادى، ياعني شۇڭقىرعا لايىق شالعام بولادى، جۇمىسقا قابىلداۋشىنىڭ نەمەسە كاسىپورىننىڭ ىزدەگەنى ۇيلەسىمدىلىك، استە كەمەلدىلىك ەمەس.مەن ادام كۇشى بايلىعى سالاسىندا كوپ جىل ىستەگەن تاجىريبەمە نەگىزدەلگەندە، ءبىر ادامنىڭ كاسپتىك دامۋ بولاشاعىنىڭ تابىستى بولۋبولماۋى، العاشقى تاڭداعان باعدارىن ەسەپكە الماعاندا، ونىڭ باسىپ وتكەن جولدارىمەن تىعىز بايلانىستا بولادى.وسىدان بۇرىن ءبىر قىزدان بەتپەبەت ەمتيحان العانىم بار، بۇل بالانىڭ قىسقاشا ءومىربايانى بولسىن، الدە ماعان قالدىرعان العاشقى اسەرى بولسىن، بارلىق جاقتان ادامدى وزىنە ەلىتەرلىك جاعى بولمادى، ءبىراق ونىمەن ءتۇسىنىسۋ بارىسىندا ويى ورامدى ەكەنىن بايقادىم، ايتقان ءاربىر اۋىز ءسوزى قىسقا دا نۇسقا. سوڭىندا ونىڭ ستۋدەنتتىك ومىرىندە قىرۋار قيمىلدىڭ جوسپارىن جاساپ، جولىققان قيىندىقتاردى ءوزى امالداپ شەشكەنىن ءبىلدىم. دەمەك، تاجىريبەسى مول دەۋگە بولادى. كەيىن ول بەتپەبەت ەمتيحاننان سۇرىنبەي وتكەن سوڭ، ەڭ نەگىزگى جۇمىستاردى ىستەدى. مىندەتىن دەرلىك ءمىنسىز اتقارىپ وتىرعاندىقتان، سىناق مەزگىلىنىڭ وزىندەاق دارەجەسى ءوسىپ، ەڭبەكاقىسى جوعارىلاي باستادى.جاڭادان وقۋ تاۋىسقان ستۋدەنتتەر ەكىنىڭ بىرىندە مەنەن سەرىكتەستىكتىڭ قىزمەت مىندەتى مەن جاۋاپكەرلىگىن كورگەن سوڭ، ىستەي المايتىنىمدى بايقاعاندا قايتۋىم كەرەك؟ دەپ سۇرايدى. بۇل كەزدە مەن ولاردىڭ بۇرىن قانداي قىزمەتپەن شۇعىلدانعانىن سۇراي كەلە، سوڭىندا مىندەت پەن قىزمەت ورنى جايىندا ءسوز قوزعايمىن. كەيبىرەۋلەر وزدەرىنىڭ بۇرىنعى ىستەگەن ىستەرىنىڭ بەتپەبەت ەمتيحاندا ءنومىر قوسىلاتىن مازمۇن بولارىن سەزبەيدى، باسىڭنان وتكەنى كادۋەلگىدەي جۇتاڭقى، ۇيرەنشىكتى ىستەر بولعانىمەن، قابىلداۋشىنىڭ نازارىندا قۇندى تاجىريبە سانالىپ، ءوزىڭ دە باۋلۋعا تاتيتىن دارىندىعا اينالاسىڭ.ورتا مەكتەپ فيزيكا ساباعىندا قالىس جۇمىستى ۇيرەنگەن بولارسىزدار، جۇمىسقا قابىلداۋ قىزمەتىمەن شۇعىلدانعان سوڭ، قالىس جۇمىستىڭ دا كادەگە جارايتىنىن بايقادىم. سولاي، ومىردە ءاربىر باسقان جولىڭ تەككە كەتپەيدى، ءاربىر قادامىڭا نەسىبە جازىلعان.بەرتىنگى جىلدارى كاسىپ اتتاۋ ورلەۋى كوتەرىلدى، ارتيستەر كاسىپ اتتاپ، ءانشى بولسا، انشىلەر كاسىپ اتتاپ دراما وينايدى، مۇنى ادەتتە كاسىپ جاڭعىرتۋ دەپ ءجۇرمىز. نەلىكتەن ولار كاسىپ جاڭعىرتا الادى؟ ويتكەنى بۇل جاعىنان وزعانداردىڭ شولپاندىق بەدەلىن قوسپاعاندا، كەمىندە ەكى ءتۇرلى ونەردىڭ تەتىگىن ۇستاعان بولادى.مەنىمەن ىستەس بولعان جوۋ مىرزا دا كاسىپ اتتاپ تابىسقا جەتكەندەردىڭ ءبىرى، ول تولىق كۋرس پەن ماگيسترانتۋرانى ەلىمىزدىڭ ايگىلى ءبىلىم ورداسىنان وقىعان، مەكتەپ بىتىرگەن سوڭ، الەمدىك 500 ەگەي كاسىپورىننىڭ بىرىندە زەرتتەۋ، اشۋ جۇمىستارىمەن اينالىسىپ، كەيىن ساتۋ مىندەتىن اتقارىپتى. مەن ونى ىزدەپ بارىپ، ءمالىم قوراجاي سەرىكتەستىگىنە ادام قاجەت ەكەنىن سوزگە تيەك ەتتىم، مەنى تاڭداندىرعانى، ول جاساۋ كاسىبىندە بولا تۇرا، قوراجاي دەگەنىمدە اۋزىمنان قاقپاي، سوڭىنا دەيىن بايىپتىلىقپەن تىڭداپ، ءوزىنىڭ بۇعان ىقىلاسى اۋعانىن ءارى قوراجاي سەرىكتەستىگىنىڭ باسشىلارىمەن اڭگىمەلەسۋدى تالاپ ەتتى. ارتىنان ۇعىسۋىمشا، ونىڭ بۇرىنعى سەرىكتەستىكتەن توپتاعان بايلانىس قورى شىنىمەن قوراجاي سەرىكتەستىگىنە توتەنشە قاجەتتى ەكەن. ول ءۇشىن العاندا، بۇل تەك ءبىر رەتكى تىڭ قابىلەت وتكەلەگى بولماق، ءبىراق ىستەستىك فورماسى جاڭالاندى.لۋ شۇن: جەر بەتىندە، ءاسىلى، جول اتاۋلى بولعان ەمەس، جۇرۋشىلەردىڭ كوبەيۋىمەن جول قالىپتاستى دەگەن. الايدا وسىزامان قوعامىندا جۇمىستانۋ الەمى شىنىمەن قيانكەسكى، ەل كوپ جۇرگەن جولدان ەندى ساعان ءناسىپ بۇيىرماسا كەرەك. بالكىم، دەر شاعىندا توقتاي قالىپ، زامانعا ساي تىڭايىپ، الەۋەتتەنىپ الۋ دا تاماشا تالعام بولار.بۇعان بولا بۇراڭ جولمەن ءجۇردىم دەپ كەيي كورمە، شىنتۋايتىندا، بۇراڭ جولدىڭ ءبىر مەزگىلدەن كەيىن سارا جول بولماسىنا كىم كەپىل؟ جۇرگەن جولىڭ كوبەيىپ، جىراققا تارتقاندا عانا ءوزىڭدى تەرەڭ تۇسىنەسىڭ. اداسپاي، سىرعاقتاماي جۇرگەن ادال جولدارىڭنىڭ ءبارى دە كەيىن ومىرىڭە ءنار بەرەدى.ءيا، ومىردە باسقان ءاربىر قادامىڭ نەسىبە رىزىق.اۋدارعان وركەن اقبەردى ۇلىجاستار جازيراسى جۋرنالىنىڭ 2018 جىلعى 3سانىنان الىندى
|
بەلگيادا تۇراتىن كوپبالالى انا: ورالعان سوڭ ەلىمىزدىڭ وركەندەۋىنە ۇلەس قوسساق دەيمىز28 مامىر, 01:28:2728 مامىر , 01:28:2729 ناۋرىز, 2021 الەۋمەت وزگەرتۋفوتو: ساندۋعاش سانسىزباەۆانىڭ جەكە مۇراعاتىنانسانسىزباەۆا ساندۋعاش قايراتقىزى ؛ بەلگيانىڭ ۋاقىتشا تۇرعىنى. بۇل ەلگە جولداسى تورەبەك بەرىكبول ەكەۋى 4 بالاسىمەن كوشىپ بارعان. قامشى ءتىلشىسى جۇمىس بارىسىمەن شەتەلدە تۇرىپ جاتقان قازاق وتباسىنىڭ تۇرمىستىرشىلىگىمەن تانىستى.كوپبالالى وتباسى بەلگياعا قالاي كوشىپ كەلدى؟؛ جولداسىم شىمكەنتتەن, مەن تۇركىستاننىڭ تۋماسىمىن. وتباسىن قۇرعان سوڭ الماتى قالاسىندا تۇردىق. جولداسىم ؛ ماتەماتيكا سالاسىندا عىلىمي قىزمەتكەر, شەتەلدىك دوكتورانت. 2019 جىلى ونىڭ عىلىمي جۇمىستارىنا قىزىعۋشىلىق بىلدىرگەن پروفەسسور جاقسى ۇسىنىس جاساپ, بەلگياعا جۇمىسقا شاقىرۋ جىبەردى. بۇعان دەيىن كۇيەۋىم فرانسيانىڭ پاريج قالاسىنداعى ۋنيۆەرسيتەتتەردىڭ بىرىنە بولاشاق ستيپەندياسىن ۇتىپ العان. الايدا وتباسىلىق جاعدايعا بايلانىستى بۇل مۇمكىندىكتەن باس تارتقان ەدىك. ال بەلگياعا جۇمىس ىستەۋگە شاقىرتۋ كەلگەندە, قاتتى قۋاندىق. 6 اي دايىندالىپ, وتباسىمىزبەن كوشىپ باردىق, ؛ دەيدى ساندۋعاش قايراتقىزى.ونىڭ ايتۋىنشا, بەلگياعا قونىس اۋدارۋ وڭاي بولماعان. ۇلتى, ءومىر ءسۇرۋ سالتى, ءتىلى بولەك ورتاعا ۇيرەنىسۋ ءبىراز ۋاقىتتى العان.؛ ءبىراق ءوسىپ, ءبىلىم العىسى كەلەتىن ادامعا ەشنارسە كەدەرگى ەمەس ەكەن. بىزگە بارلىق جاعدايىمىزدى جاساپ بەرگەن سوڭ وڭايىراق بولدى. مۇندا قازاقستانمەن سالىستىرعاندا, جالاقى جوعارى. جولداسىمنىڭ بىلىمىنە, جاساعان جۇمىس دەڭگەيىنە ساي جاقسى ايلىق تولەنەدى. الايدا ءبىزدىڭ نەگىزگى ماقساتىمىز وسى جاقتا تۇراقتاپ قالۋ ەمەس. شەتەلدە تاجىريبە جيناپ, قازاقستان عىلىمىن دامىتۋعا ۇلەس قوسقىمىز كەلەدى, ؛؛ دەيدى ول.بالالار 2,5 جاستان باستاپ مەكتەپكە بارادىساندۋعاش بەلگياداعى ءبىلىم بەرۋ جۇيەسىنىڭ وزىندىك ەرەكشەلىكتەرى تۋرالى ايتىپ بەردى.؛ جولداسىم تورەبەك ەكەۋمىز 4 بالا تاربيەلەپ وتىرمىز. بالالارىمىز بەلگيانىڭ ءبىلىم جۇيەسىنە ساي مەكتەپكە باراتىن جاستا. سەبەبى مۇندا 2,5 جاستان باستاپ 6 جاسقا دەيىن مەكتەپتىڭ مىندەتتى ەمەس دايارلىق سىنىبىنا بارۋى كەرەك.بىلىم بەرۋ جۇيەسى قازاقستاننان وزگەشە. بەلگيادا 4سىنىپقا دەيىن تەك ءوز تىلدەرىندە ءبىلىم بەرەدى. مەكتەپتە ماتەماتيكا ءپانىن وتە جەڭىل, وڭاي جولدارمەن ۇيرەتەتىنى ەرەكشە ۇنايدى. سونداياق بەلگيا مەكتەپتەرىندە ءتىل بىلمەيتىن بالالارعا دا ەرەكشە كوڭىل بولەدى. سول سەبەپتى مۇندا تۇرۋ ءۇشىن بالانىڭ ءتىل بىلمەۋى كەدەرگى ەمەس. ؛الايدا وقۋشىلاردىڭ مەكتەپتە كوپ ۋاقىت وتكىزەتىنى ۇنامايدى. تاڭعى ساعات 8:15تەن تۇسكى ساعات 15:25كە دەيىن, ال كەيبىر مەكتەپتەردە ساعات 16:00گە دەيىن مەكتەپتە بولادى, ؛؛ دەيدى كوپبالالى انا.ساندۋعاش قايراتقىزى بەلگيا مەكتەبىندە وقۋشىلارعا ءبىر جىنىستى قارىمقاتىناستى قالىپتى دەپ ۇيرەتەتىنىنە الاڭدايتىنىن جەتكىزدى.؛ ماعان بالالارعا مەكتەپ قابىرعاسىندا ءبىرجىنىستى قارىمقاتىناستى قالىپتى نارسە دەپ ۇيرەتەتىنى قاتتى ۇنامادى. تۇسىنىگى قالىپتاسپاعان بالاعا بۇل تۋرالى ايتۋ مەن ءۇشىن جات نارسە, ؛ دەدى ول.مەديسينا. ايەلدەر. كارانتينبەلگيادا كارانتين قاتاڭ. بارلىق رەستوراندار, تاماقتاناتىن ورىندار جابىق. دۇكەندەرگە كەزەكپەن كىرەمىز. جوعارى وقۋ ورىندارى جانە ءبىراز جۇمىس ورىندارى ونلاين تۇردە جۇمىس ىستەيدى.بەلگيا مەديسينا جاعىنان ەۋروپا ەلدەرىنىڭ ىشىندە جاقسى دامىعانداردىڭ قاتارىندا.وزىمىزدە مەديسينالىق كومەككە جۇگىنەتىندەي اۋىر جاعداي بولمادى. ءتىسىم اۋىرىپ ەكى رەت ەمدەتكەنىمدە, دارىگەرلەر جۇمىستى 24 ساعات بويى وتە مۇقيات, اسقان ۇقىپتىلىقپەن ىستەدى.بۇل مەملەكەت جالپى ادام قۇقىعى جاقسى قورعالعان ەلدەردىڭ ءبىرى عوي. دەسە دە ايەلدەر ءوز قۇقىعى ەرلەرمەن تەڭ ەمەس دەپ سانايدى. سول ءۇشىن 8 ناۋرىزدا تالاپتارىن ايتىپ, ميتينگكە شىعادى. ونىڭ باستى سەبەپتەرىنىڭ ءبىرى ؛؛ جالاقىلارى ەرلەردەن تومەن دەپ ەسەپتەيدى. 8 ناۋرىزدى مەيرام رەتىندە تويلامايمىز دەپ تە شۋلاپ جاتادى.گەندەرلىك تەڭدىك دەگەنىمەن, دەكرەتتىك دەمالىستا بالا 3 ايعا تولعانعا دەيىن عانا وتىرادى. ودان سوڭ نارەستەلەرىن بالاباقشاعا تاستاپ, جۇمىسقا كىرىسەدىبەلگيادا قازاقتار ناۋرىز مەرەكەسىن قالاي تويلايدى؟ناۋرىزدى اسىعا كۇتىپ تويلايتىن قازاقتارعا شەتەلدە جۇرگەندەرى كەدەرگى ەمەس. بەلگياداعى قازاقتار پاندەمياعا دەيىن شاڭىراق اتتى قازاقستان بىرلەستىگىنىڭ قولداۋىمەن ناۋرىز مەرەكەسىن ۇلاناسىر ەتىپ تويلاپ كەلدىك. بىربىرىمىزبەن تانىسىپ, ءداستۇرلى اندەرىمىزدى ايتىپ, كۇيىمىزدى تارتتىق. ۇلتتىق تاعامدارىمىزدى دايىنداپ, داستارحان جايىپ, ۇلكەنكىشى بىربىرىنە سىي جاساپ, عاجاپ مەرەكە وتەتىن.بۇكىل الەمدى دۇرلىكتىرگەن اتى جامان ىندەت كەلگەلى 2 جىل قاتارىنان ۇلتتىق مەرەكەمىزدى جەرگىلىكتى قازاقتارمەن بىرگە تويلاي المادىق. وتباسىمىزبەن ناۋرىز كوجەمىزدى ءپىسىرىپ, ەلىمىزدەن الىپ كەلگەن قازىقارتامىزدى داستارقانعا قويدىق. بالالارعا ناۋرىز مەيرامى جايلى ءتۇسىندىرىپ, ۇلتتىق اسپاپتارىمىزدى تانىستىرىپ, داستارقان باسىندا اتاپ وتتىك.شەتەلدە ءبىلىم العان سوڭ...بەلگيا تابيعاتىمەن دە, ادامدارىمەن دە ۇنادى. اسىرەسە, جەرگىلىكتى تۇرعىنداردىڭ كومپلەكسىز, وزدەرى ءۇشىن ءومىر سۇرەتىندەرى ۇنايدى. حالىق ويىن ەركىن جەتكىزەتىنى بايقالادى.مۇندا تۇرعاننىڭ جاقسى جاعى ؛ ەۋروپا ەلدەرىنە ساياحات جاساۋ وڭاي ءارى ارزان. وتباسىلى, بالالىشاعالى ءبىز ءۇشىن بۇل وتە ءتيىمدى. بولاشاقتا ساياحاتتاعىم كەلەتىن ەلدەر كوپ. امەريكا قۇراما شتاتتارىندا, تۇركيا, اۋستراليا, جاپونيا سەكىلدى ەلدەردە بولعىم كەلەدى. كوشىپ بارماساق تا, قىدىرۋدى ارماندايمىن.ار قازاق دامىعان ەلدە تاجىريبە جيناپ, ءبىلىم السا دەگەن ارمانىم بار. نەگىزى اعىلشىن ءتىلىن بىلسەڭ, ءوز ءىسىڭنىڭ مامانى بولساڭ, كەز كەلگەن ەلدە جۇمىس ىستەۋگە مۇمكىندىك بار. ءقازىر ينتەرنەت ارقىلى جۇمىس بەرۋشىلەرمەن ونلاين فورماتتا سويلەسىپ, كەزدەسۋلەرگە قاتىسىپ, كاسىبيلىگىڭدى دالەلدەسەڭ جەتكىلىكتى. وزىمىزگە شەكتەۋ جاساماي, مۇمكىندىكتەردى پايدالانا ءبىلۋ كەرەك. ءبىراق شەتەلدە ءبىلىم العان سوڭ, قاراباسىمىزدى عانا ويلاماعانىمىز ءجون. قازاقستانعا ورالعان سوڭ, ەلىمىزدىڭ وركەندەۋىنە ۇلەس قوسساق دەيمىز.ىلمەك سوزدەر: بەلگيا كوپبالالى وتباسى
|
ورازا ويداعى كىردى تازارتادى . . ەلارنا دۇنيەدەگى ەڭ ۇلكەن قازاق ءتىلدى امبەباب ينفورماتسيا ارناسى جولدانعان ۋاقىتى: 10:30 20191007ورازا ويداعى كىردى تازارتادى .بىر كۇنى اللا ەلشىسى س.ع.س ساحابالارىن القاقوتان وتىرعىزىپ قويىپ، ولارعا اقىرەت تۋرالى ناسيحات ايتادى. اقىرەت وتكەلدەرى تۋرالى ايتا كەلىپ، سوڭىندا ماھشاردا ادامنىڭ امالى قالاي باعالانادى دەگەن ماسەلە ءسوز بولادى. سول كەزدە حاق ەلشىسى س.ع.س قيامەت كۇنى ءبىر قاۋىمنىڭ اللانىڭ قۇزىرىنا تاۋداي ساۋاپپەن كەلگەنىمەن، ولارعا ساۋاپتىڭ ەش پايداسى تيمەيتىنىن جەتكىزەدى. ونى ەستىگەن ساحابالاردىڭ زارەقۇتى قالمايدى.تاكفيرگە قاتىستى ۇكىمدەر3ساحابا ساليم ءماۋلا حۋزافا ر.ا:ۋا اللانىڭ ەلشىسى! انامنىڭ جانى سەنىڭ جولىڭدا پيدا بولسىن، ءبىز ول قاۋىمدى قالاي بىلە الامىز؟ مەن ول قاۋىمنان بولىپ قالامىن با دەپ قاتتى قورقامىن دەپ جانۇشىرا سۇراق قويادى.اللا ەلشىسى س.ع.س : ۋا ساليم! ول قاۋىم ورازا ۇستايدى، ناماز وقيدى، ءبىراق حارام نارسەمەن بەتپەبەت كەلگەنىندە، اللادان قورىقپاستان حارام ءىستى جاسايدى. وسى سەبەپتەن دە، اللا ولاردىڭ امالدارىن ورازاسى مەن نامازىن قابىلدامايدى دەپ جاۋاپ بەرەدى.يسلام شاريعاتىندا ورازا تۇتۋ ساۋم دەپ ايتىلادى. شاريعاتتا ساۋم ورازا مۇكاللافتىڭ كامىلەت جاسىنا تولعان، اقىلەسى ساۋ مۇسىلمان تاڭ سارىسىنەن اق پەن قارا ءجىپتىڭ ءتۇسى ايىرىلاتىن مەزگىل كۇن ۇياسىنا باتقانعا دەيىنگى ارالىقتا ىشىپجەۋدەن جانە جىنىستىق قاتىناستان تيىلۋى عانا ەمەس، اتالمىش مەجەلى ۋاقىت ىشىندە جالپى ءدىنىمىز تيىم سالىنعان نارسەلەردەن تيىلۋ، حارام دەپ تانىلعان دۇنيەنىڭ بارىنەن اۋلاق بولۋدى ايتامىز. بۇل جونىندە اللا ەلشىسى س.ع.س: كىمدەكىم ورازا قارساڭىندا كۇنالى ءسوز بەن كۇنالى ىستەن ءوزىن تيا الماسا، ونىڭ جەپىشۋدەن تيىلعانىنىڭ ەش پايداسى جوق، دەپ ەسكەرتكەن بولاتىن.جالپى، ادام بويىن كۇنادان اۋلاق ۇستاۋى ءۇشىن ءوزىنوزى ار تازالىعىمەن قامتاماسىز ەتۋى كەرەك. ونسىز كەزكەلگەن ساتتە پەندە ءسۇرىنۋى ابدەن مۇمكىن ءارى كۇنا ىستەمەۋگە كەپىلكۇشى بولماعاندىقتان، ول ادامنىڭ كەلەشەگى دە قارا تۇنەككە اينالۋى عاجاپ ەمەس. ال، كۇناعا قارسى كۇرەسەتىن ىشكى كۇشقۋاتى جوق، ىشكى الەمىندە ار تازالىعى بيلىك قۇرماعان جاننىڭ اقىرەتتەگى ءحالى مۇشكىل. بۇل جونىندە اللا تاعالا قۇران كارىمدە: ىشتەرىڭدەگىلەردى جاريالاساڭدار دا جاسىرساڭدار دا اللا سەندەردەن ونىڭ ەسەبىن الادى. سوندا كىمدى قالاسا، جارىلقايدى دا كىمدى قالاسا، ازاپ قىلادى. سونداياق اللا ت. نىڭ بارلىق نارسەگە تولىق كۇشى جەتەدى باقارا، 284 دەپ بۇيىرادى.ياعني، ادامزات بالاسى جاساعان كۇناسىمەن قاتار ىشكە بۇككەن كۇناسى ءۇشىن دە اقىرەتتە تارازىعا تارتىلادى. ال، يسلامدا جاندۇنيەنى كىرقوقىستان تازارتۋ تەتىگى بار ما؟ ءيا، بار. ونى دىنىمىزدە مۋراقابا شاريعاتقا لايىق سىرتقى ءپىشىن مەن ىشكى جاندۇنيەنى سايكەستەندىرۋ دەپ ايتادى. بۇل جاندۇنيەنىڭ تازالىعىن قامتاماسىز ەتەتىن پسيحولوگيالىق تىرەك ءھام كۇنا ويلارعا قارسى كۇرەسەتىن رۋحاني قۋات كوزى.اسىلى، ادامنىڭ ىندىنى بۇزىلسا، كەزكەلگەن ۋاقىتتا ىلاڭ سالا الادى. دەمەك، جاندۇنيگە جەبىر وي جايعاسىپ الىپ، كۇنا مەن قىلمىس جاساۋعا جەلىكتىرمەس ءۇشىن كوڭىل ايدىنىن كىرلەتپەي، مۇنتازداي تازا ۇستاۋ شارت. ال، مۋراقابامەن قارۋلانىپ، ەنجارلىققا جول بەرمەي، ىشكى الەمگە ساقشى قويىپ، سانانى ساف ۇستاسا، كۇنا مەن قىلمىستىڭ ەكى ەسە الدىن الىپ، پەندە پاك كۇيگە بولەنە الادى. ادامنىڭ جاندۇنيەسىندە جامان پيعىلى بولماسا، ارعا جات قىلاۋداي دا جامان ىسارەكەتتى جاساي المايدى.بۇل ماسەلە حاقىندا ءمۇيىزى قاراعايداي ءىرى يسلام عۇلامالارى تومتوم كىتاپ جازعان. سونىڭ ءبىرى دانىشپان شاكارىم قاجى ءوزىنىڭ ەڭبەكتەرىندە رۋحاني تازالىق تۋرالى تولعانا كەلىپ، ار ءىلىمى حاقىندا:بىتشىت بوپ نەگە ءجۇرمىز ءاربىر سايدا؟اقىلدى سول نىساپ پەن ار ساقتايدى،ارسىز سول ارامدىقپەن جان ساقتايدى.ادال سول تازا ەڭبەكپەن كۇنىن كورىپ،جانى ءۇشىن ادامشىلىق ار ساتپايدى دەپ جىرلايدى.كورىپ بايقاعانىمىزداي، قاجى اتامىزدىڭ پايىمداۋىنشا اقىلدى مۇسىلمان اقىرەت تارازىسىندا مۋفليس رۋحاني بانكروت، ياعني، ساۋابى از، كۇناسى باسىم بولماسى ءۇشىن ەڭ الدىمەن ار ماقامىنا يە بولۋى شارت. ار ءىلىمىن يگەرمەيىنشە ءناپسىنى تىزگىندەۋ، سايتاننىڭ ۋاسۋاساسىنا قارسى تۇرۋ، جەبىر ويدىڭ جەتەگىندە كەتپەۋ مۇمكىن ەمەس. ال، جۇرەگىنە ار ءىلىمىن ۇيالاتقان جان ادامشىلدىعى مەن مۇسىلمانشىلدىعىن ەشقاشان ساتپايدى. بويىن كىرقوقىستان تازا ۇستاپ، جاندۇنيەسى ساف كۇيگە بولەنىپ، سوعان ساي ىسارەكەتى دە كوز سۇيسىنەرلىك كوركەم بولادى.تۇيىن: اللا ەلشىسى س.ع.س ءوزىنىڭ مۇباراك حاديستەرىندە: ادامنىڭ بويىندا ءبىر كەسەك ەت بار. سول ەت تازا بولسا، ادامنىڭ ىسارەكەتى دە مۇنتازداي تازا بولادى. ول ەت تازا بولماسا، ادامنىڭ قىلىعى دا لاس بولادى. ال، ول ەت جۇرەك! دەپ مۇسىلمان ۇمبەتىنە جۇرەكتى تازا ۇستاۋدى ناسيحاتتاعان بولاتىن. ولاي بولسا، قۇرمەتتى مۇسىلمان باۋىرلار، جاساعان كۇللى قۇلشىلىقعيباداتتارىمىز، ونىڭ ىشىندە وتىز كۇندىك ورازامىز اللانىڭ قۇزىرىندا قابىل بولسىن دەسەك، ىشىپجەۋدەن تيىلۋىمەن بىرگە، ىشكى جاندۇنيەمىزدى دە ار ىلىمىنە سۋسىنداتىپ، بويىمىزدى ءھام ويىمىزدى كىرقوقىستان تازا ۇستاعانىمىز ءلازىم! سوندا عانا، قۇلىشلىقامالدارىمىز، وتىز كۇنگى تۇتقان ورازامىز اقىرەتتى زور پايدا اكەلمەك، اۋىز بەكىتكەنىمىز حاق جامالىمەن قاۋىشۋعا التىن كوپىر بولماق!قمدب شىعىس قازاقستان ايماعى وكىل يمامى،وسكەمەن وبلىستىق حاليفا التاي مەشىتتىڭ باس يمامىكەلۋ قاينارى: :...?181056610
|
گەرمانيادا توتىقۇسپەن ۇرسىسقان ەر ادامنىڭ كورشىسى پوليسيا شاقىرۋعا ٴماجبۇر بولدى الەم17 مامىر 2018، 19:39گەرمانيادا توتىقۇسپەن ۇرسىسقان ەر ادامنىڭ كورشىسى پوليسيا شاقىرۋعا ٴماجبۇر بولدى17 مامىر 2018, 19:39 610 0لەرراح قالاسىندا ەر ادام قالىڭدىعىنىڭ توتىقۇسىمەن ۇرسىسىپ، كورشىلەر پوليسيا قىزمەتكەرلەرىن شاقىرتۋعا ٴماجبۇر بولدى، دەپ حابارلايدى . اقپارات اگەنتتىگى .. سايتىنا سىلتەمە جاساپ.قۇقىق قورعاۋ قىزمەتكەرلەرىنە حابارلاسقان قالا تۇرعىنى كورشى پاتەردىڭ قابىرعاسىنان ەكى ادامنىڭ ۇرسىسىپ جاتقان داۋىسىن ەستىگەنىن، ەر ادام الدەكىمگە زورلىق كورسەتىپ جاتۋى مۇمكىن ەكەنىن ايتىپ شاعىمدانعان.پوليسيا قىزمەتكەرلەرى شاقىرىلعان جەرگە كەلگەن كەزدە ەشقانداي قىلمىستىق ٴىس جاسالماعانىنا كوز جەتكىزەدى. ولار پاتەر ىشىندە توتىقۇسپەن ۇرسىسىپ جۇرگەن ەر ادامدى كورەدى. ەر ادام توتىقۇسقا داۋىس كوتەرىپ سويلەسە، توتىقۇس تا وعان داۋىس كوتەرىپ جاۋاپ قايتارعان.قۇقىق قورعاۋ قىزمەتكەرلەرى ەسىكتىڭ سىرتىندا تۇرىپ، ٴۇي ىشىندەگى ۇرسىسقان داۋىستاردى ەستىگەن. ولار ىشكە كىرگەن كەزدە توتىقۇسپەن داۋلاسىپ وتىرعان ەر ادامدى كورگەن. ول قالىڭدىعىنىڭ توتىقۇسىنىڭ مىنەزقۇلقى ۇنامايتىنىن، سول ٴۇشىن داۋلاسىپ وتىرعانىن ايتقان. توتىقۇس ونىڭ سوزدەرىنە قاتتى داۋىس كوتەرگەن، دەلىنگەن حابارلامادا.
|
خىتاي پويىزىنىڭ ئەنقەرە ۋە ئىستانبۇلدىن ئۆتۈشى تۈركىيەدە غۇلغۇلا پەيدا قىلدى ئۇيغۇرئەنقەرەدىكى خىتاي پويىزىنى كۈتۈۋېلىش مۇراسىمىغا قاتنىشىش ئۈچۈن كەلگەن خىتاي ھەيئىتى تەرەققىيات پارتىيەسىنىڭ ئىشخانىسىدا. 2019يىلى 6نويابىر. ئەنقەرە، تۈركىيە.خىتايدىن يولغا چىقىپ تۈركىيە ئارقىلىق ياۋروپاغا بارىدىغان خىتاينىڭ تۇنجى يۈك پويىزى ئەنقەرەدىن ئۆتتى. 2019يىلى 6نويابىر. ئەنقەرە، تۈركىيە.ئەنقەرەدىكى خىتاي پويىزىنى كۈتۈۋېلىش مۇراسىمىغا قاتنىشىش ئۈچۈن كەلگەن خىتاي ھەيئىتى تەرەققىيات پارتىيەسىنىڭ مۇئاۋىن باشلىقى جەۋدەت يىلماز بىلەن بىرگە. 2019يىلى 6نويابىر. ئەنقەرە، تۈركىيە.قىممەتلىك رادىيو ئاڭلىغۇچىلار، ئەنقەرەدىكى خىتاي پويىزىنى كۈتىۋېلىش مۇراسىمىغا قاتنىشىش ئۈچۈن كەلگەن خىتاي خەلق رادىيو ۋە تېلېۋىزىيە ئىدارىسىنىڭ مۇئاۋىن باشلىقى گاۋ جيەنمېن باشچىلىقىدىكى ھەيئەتنى تۈركىيە پرېزىدېنتى رەجەپ تاييىپ ئەردوغاننىڭ ئاخباراتقا مەسئۇل باشقارما باشلىقى فاھرەتتىن ئالتۇغ بىلەن ئادالەت ۋە تەرەققىيات پارتىيەسىنىڭ مۇئاۋىن باشلىقى جەۋدەت يىلماز ئەپەندى قوبۇل قىلغان. تۈركىيەنىڭ يېڭى چاغ گېزىتى 7نويابىر كۈنىدىكى سانىدا يۈز مىڭلىغان ئۇيغۇرنى جازا لاگېرلىرىغا قامىۋەتكەن خىتاي بىلەن ھەمكارلىشىش سەرلەۋھەلىك ماقالە ئېلان قىلىپ، تۈركىيە ھۆكۈمىتىنى تەنقىت قىلدى.خەۋەرگە ئاساسلانغاندا، فاھرەتتىن ئالتۇغ ئەپەندى بۇندىن كېيىن خىتاي بىلەن ئېلىپ بېرىلماقچى بولغان ھەمكارلىق توغرىسىدا مەلۇمات بېرىپ مۇنداق دېگەن: ئالدىمىزدىكى مەزگىلدە تۈركىيە بىلەن خىتاينىڭ يېڭى ھەمكارلىق پىلانىغا مۇۋاپىق ھالدا ئاخبارات ۋە ئۇچۇر ساھاسىدىمۇ زىچ ھەمكارلىشىشىمىز كېرەكلىكىگە ئىشىنىمىز. چۈنكى بۇ ھەقتە ئىككىلا دۆلەتنىڭ رەھبەرلىرى بۇيرۇق چۈشۈردى. خەۋەردە خىتاي مىليونلىغان ئۇيغۇرلارنى جازا لاگېرلىرىغا قاماپ قويغان بۈگۈنكى كۈندە تۈركىيەنىڭ خىتاي بىلەن بولغان ھەمكارلىقنى كۈچەيتىمىز دېيىشى تەنقىت قىلىنغان.خىتاي يۈك پويىزىنىڭ 11 مىڭ 483 كىلومېتىرلىق سەپىرى شىئەن شەھىرىدىن باشلىنىپ، 10 دۆلەتتىن ئۆتۈپ چېخىيە پايتەختى پىراگادا ئاخىرلىشىدىكەن. ئۇنداقتا، بۇ سەپەرنىڭ مەقسىتى نېمە؟ ئۇيغۇر تەتقىقاتى ئىنىستىتۇتىنىڭ مۇدىرى دوكتور ئەركىن ئەكرەم ئەپەندى بۇنىڭ خىتاينىڭ بىر بەلۋاغ بىر يول قۇرۇلىشىنى ئەمەلىيلەشتۈرۈشكە باشلىغانلىقىنىڭ ئىپادىسى ئىكەنلىكىنى بايان قىلدى.قىممەتلىك رادىيو ئاڭلىغۇچىلار، مۇتەخەسىسلەر خىتاينىڭ بىر بەلۋاغ بىر يول قۇرۇلۇشىنىڭ ھەر قايسىي دۆلەتلەرگە مال سېتىش ئۈچۈن ئوتتۇرىغا قويۇلغان ئىش پىلانى ئىكەنلىكىنى ئىلگىرى سۈرمەكتە. بۇ راستىنلا شۇنداقمۇ؟ بۇ ھەقتىكى زىيارىتىمىزنى قوبۇل قىلغان ئاخبارات ۋە تېخنولوگىيە جەمئىيىتىنىڭ رەئىسى، ئىستىراتېگىيە مۇتەخەسىسى ئابدۇللاھ چىفىتچى ئەپەندى مۇنداق دېدى: مەزكۇر قۇرۇلۇش پەقەتلا تىجارىي قۇرۇلۇشلا ئەمەس، بۇنىڭ مەدەنىيەت جەھەتتىمۇ باغلىنىشى بار. خىتاي ئوتتۇرا ئاسىيا تۈركىي جۇمھۇرىيەتلىرىدە ۋە تۈركىيەدە كوڭزى ئىنىستىتۇتلىرىنى قۇرۇشقا باشلىدى. بۇنى خىتاي تىلىنى ئۆگىتىپ خىتاي مەدىنىيىتىنى تارقىتىش ئۈچۈن قىلىۋاتىدۇ. خىتاي دۇنيا ئاخباراتىنىمۇ تەسىر ئاستىغا ئېلىشقا ئۇرۇنىۋاتىدۇ. خىتاي دۆلىتى بىر بەلۋاغ بىر يول ئۆتۈدىغان دۆلەتلەردە تېلېۋىزىيە ئىستانسىلىرىنى سېتىۋېلىۋاتىدۇ. يېقىن كېلەچەكتە خىتاي تۈركىيەدىكى چوڭ تېلېۋىزىيە قاناللىرىنىمۇ سېتىۋالسا ھەيران قالماڭلار. مەندەك خىتايغا قارشى سۆزلەيدىغان كىشىلەرنى تېلېۋىزىيەگە چىقارمايدۇ. شۇڭا بىز تۈركلەر ھوشيار بولۇپ، بۇ ئىش پىلانىنى ياخشى مۇلاھىزە قىلىشىمىز كېرەك.ئابدۇللاھ چىفتچى ئەپەندى تۈركلەر بىر بەلۋاغ بىر يول قۇرۇلۇشىنى ياخشى چۈشەنمەي تۇرۇپ، خىتايغا يول قويسا خىتاينىڭ تۈركىيەنى ئۆز تەسىر دائىرىسىگە ئالىدىغانلىقىنى ئىلگىرى سۈرۈپ مۇنداق دېدى: مەزكۇر ئىش پىلانىدا ئاچقۇچلۇق دۆلەت تۈركىيەدۇر. ئەگەر تۈركىيە خىتاي نېمە دېسە قوبۇل قىلسا، خىتاي تۈركىيەنى بېسىۋالىدۇ. ئەگەر بىز شەرتلىرىمىزنى ئوتتۇرىغا قويۇپ، مىللىي سانائىتىمىزنى قوغدايدىغان بەلگىلىمىلەرنى بېكىتىپ چىقالىساق بولىدۇ. مەسىلەن، خىتاي ئافرىقادا خىتاي ئىشچىلىرنى ئىشلىتىۋاتىدۇ. تۈركمەنىستان 30 پىرسەنتكىچە خىتاي ئىشچىلىرىنى ئىشلىتەلەيسەن دەۋاتىدۇ. خىتاي بەزى دۆلەتلەرگە قەرز بېرىش ئارقىلىق ئۆزىگە بېقىندى قىلىۋېلىشقا ئۇرۇنىۋاتىدۇ.ئابدۇللاھ چىفتچى ئەپەندى خىتاينىڭ شەرقتە ئامېرىكا قوشما شىتاتلىرى تەرىپىدىن قورشىۋېلىنغانلىقىنى، خىتاينىڭ غەربكە ئېچىلىدىغان يولىنىڭ شەرقىي تۈركىستان ئىكەنلىكىنى بايان قىلىپ مۇنداق دېدى: خىتاي شەرق تەرەپتىن قورشىۋېلىندى. بۇ يەردە ئامېرىكا بىلەن توقۇنۇشمايلا غەرب تەرەپتىن دۇنياغا ئېچىلىش سىياسىتى ئېلىپ بېرىۋاتىدۇ. خىتاينىڭ غەربكە ئېچىلغان دەرۋازىسى شەرقىي تۈركىستاندۇر. شەرقىي تۈركىستان 7 دۆلەت بىلەن چېگراداش. خىتاي شەرقىي تۈركىستاننى كونترول ئاستىغا ئالماي تۇرۇپ، ئۇيغۇرلارنى ئاسسىمىلىياتسىيە قىلماي تۇرۇپ، بۇ پىلانىنى ئەمەلگە ئاشۇرالمايدۇ. تۈركىيە ۋە ئوتتۇرا ئاسيادىكى تۈركىي جۇمھۇرىيەتلىرى ئەقلىنى ياخشى ئىشلىتىپ سىياسەت يۈرگۈزسە ئۇيغۇرلارمۇ راھەتچىلىككە ئېرىشىدۇ. چۈنكى خىتاينىڭ سىياسىتى پىلان بىلەن ئېلىپ بېرىلىۋاتقان بىر سىياسەت. ئەگەر تۈركىي جۇمھۇرىيەتلەر خىتاي نېمە دېسە ماقۇل دەمىسە، خىتاي ئارقىغا چېكىنىشى مۇمكىن. ئۇيغۇرلارغا ئىگە چىقساق خىتايدىن تېخىمۇ كۆپ مەنپەئەتنى قولغا كەلتۈرەلەيمىز.خىتاي خەلق رادىيو ۋە تېلېۋىزىيە ئىدارىسىنىڭ ھەيئىتى تۈركىيە پرېزىدېنتى رەجەپ تاييىپ ئەردوغاننىڭ ئاخبارات ئىشلىرىغا مەسئۇل باشقارما باشلىقى فاھرەتتىن ئالتۇن، ئادالەت ۋە تەرەققىيات پارتىيەسىنىڭ مۇئاۋىن رەئىسى جەۋدەت يىلماز بىلەن ئۇچراشقان. ئىككىلا تەرەپ بۇندىن كېيىن ئىككى دۆلەت ئوتتۇرىسىدىكى مۇناسىۋەتنى تەرەققىي قىلدۇرۇشنىڭ مۇھىملىقىنى تەكىتلىگەن.ئۇنداقتا، ئالدىمىزدىكى كۈنلەردە تۈركىيەخىتاي مۇناسىۋىتى قانداق بولىدۇر؟ دوكتور ئەركىن ئەكرەم ئەپەندى 2015يىلى 7ئايدىن تارتىپ تۈركىيە خىتاي بىلەن بولغان مۇناسىۋەتنى كۈچەيتىش سىياسىتى ئېلىپ بېرىۋاتقانلىقىنى، بۇنىڭ ئۇيغۇر دەۋاسىغا سەلبىي تەسىر كۆرسىتىۋاتقانلىقىنى بايان قىلدى.
|
ەلىمىزدە 2607 جاڭا باسقارۋ نىسانى قۇرىلدىبۇل م ۇلىك يەلەرىنىڭ 962 بىرلەستىگى جانە 1 645 جاي سەرىكتەستىك. ولاردىڭ باسىم بولىگى نۇرسۇلتان جانە الماتى قالالارىندا، ال اۋتسايدەرلەر قاتارىندا بقو، جامبىل جانە قىزىلوردا وبلىستارى بار، دەپ حابارلايدى ..تۇرعىن ءۇيكوممۋنالدىق شارۋاشىلىعىن جاڭعىرتۋ مەن دامىتۋدىڭ قازاقستاندىق ورتالىعى اق باسقارما توراعاسىنىڭ ورىنباسارى نۇربەك سەرىكوۆ ورتالىق كوممۋنيكاتسيالار قىزمەتىندە وتكەن بريفينگ بارىسىندا كوپپاتەرلى تۇرعىن ۇيلەردى باسقارۋدىڭ جاڭا تەتىكتەرى تۋرالى باياندادى.باسقارۋدىڭ جاڭا فورمالارى ءبىر ءۇي ءبىر بىرلەستىك ءبىر ەسەپشوت ءپرينتسيپى بويىنشا جۇمىس ىستەيدى. ءاربىر ميب ءوزىنىڭ اعىمداعى جانە جيناق شوتىن اشادى. وسىلايشا، بۇل پرينتسيپ ءار ءۇيدى جەكە باسقارۋعا مۇمكىندىك بەرەدى. بۇل رەتتە پيك، پاتەر يەلەرىنىڭ تۇتىنۋ كووپەراتيۆتەرى، تۇرعىن ەمەس ءۇيجايلار، تۇتىنۋ كووپەراتيۆتەرى 2022 جىلعى 1 شىلدەگە دەيىن جۇمىستارىن جالعاستىراتىنىن اتاپ وتكىم كەلەدى. قىزمەت ەتۋ مەرزىمى اياقتالعاننان كەيىن ولار اكت بويىنشا كوپ پاتەرلى تۇرعىن ءۇيدىڭ كەڭەسىنە بارلىق تەحنيكالىق، قارجىلىق جانە وزگە دە قۇجاتتاردى بەرىپ، زاڭنامادا بەلگىلەنگەن تارتىپپەن تاراتىلۋى ءتيىس، دەپ اتاپ ءوتتى سپيكەر.ميب نەمەسە جس قۇرۋ پروتسەدۋراسى زاڭدا جانە نورماتيۆتىك قۇقىقتىق قۇجاتتاردا قاراستىرىلعان. ەڭ باستىسى، پاتەرلەردىڭ، تۇرعىن ەمەس ءۇيجايلاردىڭ يەلەرى بەلسەندى بولىپ، جينالىس ۇيىمداستىرىپ، ميب نەمەسە جس قۇرۋ تۋرالى شەشىم قابىلداۋى كەرەك.
|
ءبىزدىڭ جاڭا ءداۋىر، تاريحتىڭ جاڭا مەرەيىرەداكتور: سايراش تۇرارجان قىزى كەلۋ قاينارى : شينجياڭ گازەتى سايتى 20180102 10:34بايتاق جەرگە كۇن تاعى دا شۇلەن شۋاعىن توكتى، ءبىز جاڭا ءبىر جىلدى قارسى الدىق. سالەم، 2018! سالەم، ءبىزدىڭ جاڭا ءداۋىر!ۋاقىت ەڭ ۇلى سۋرەتكەر، كۇرەسكەرلەردىڭ باسقان ءىزىن قاشاندا ادالدىقپەن ەستەلىككە الىپ وتىرادى. 2017 جىلعا قايىرىلىپ قاراساق، پارتيا 19 قۇرىلتايى ماڭىزدى كەزەڭ تۇلعالادى، شي جينپيڭنىڭ جاڭا ءداۋىر جۇڭگوشا سوتسياليزم يدەياسى جۇڭگونى تۇلەتەتىن كۇش توپتادى، ءبىز جاڭا ءداۋىردىڭ جاڭا جورىعىن باستادىق. جاپپاي دوڭگەلەك داۋلەتتى قوعام ورناتۋ، وسىزاماندانعان ەل قۇرۋ، ۇلتتى كوركەيتۋ... جاڭا داۋىردەگى جۇڭگو، جۇڭگونىڭ جاڭا ءداۋىرى، ناقتى دەڭگەيدەن تارتىپ بولاشاقتى كەسكىندەۋگە دەيىن ءاربىر ادامدى ۇلى تاريحتىڭ قۇشاعىندا تۇرعانداي سەزىمگە بولەدى.2017 جىلى ءبىز تاريح جاراتتىق. ەكونوميكا ورنىقتىلىق بارىسىندا ىلگەرىلەپ، جاعداي بۇرىنعىسىنداي تاماشا قالپىن ساقتادى؛ حالىق تۇرمىسىن جاقسارتۋ نىق قاداممەن ىلگەرىلەپ، 10 ميلليوننان استام ادام كەدەيلىكتەن قۇتىلدى؛ شيۇڭان جاڭا رايونى جوباسى جاسالىپ بولدى، تاريحي ينجەنەريا تياناقتاندى؛ ءبىر بەلدەۋ، ءبىر جول حالىقارالىق ىنتىماقتاستىق جوعارى دارەجەلىلەر تالقى مىنبەرى، بريكس ەلدەرى باسشىلارىنىڭ شيامىن باس قوسۋى ءوتتى، جۇڭگونىڭ اقىل پاراساتى دۇنيە جۇزىنە جەتەكشىلىك ەتتى؛ فۋشيڭ اتتى ۇشقىر پويەز قاتىناپ، 919 تۇرپاتتى جولاۋشىلار ۇشاعى العاش رەت زەڭگىر كوككە سامعادى، ەلىمىز ءوزى جاساعان تۇڭعىش اۋياماتكا سۋعا ءتۇسىرىلىپ، كۆانتتىق كومپيۋتەر ءساتتى زەرتتەپ جاسالدى، عىلىم تەحنيكاداعى جاسامپازدىق بولاشاققا انىقتاما بەردى. تاريح الدىندا ءبىز: وسى جىلدى جەڭىسپەن وتكىزدىك دەپ تارتىنباي ايتا الامىز!2017 جىل وزگەشە 5 جىلدىڭ سىرگەسى ءساتتى جيىلعان ءبىر جىل. تاريحي تابىستار مەن تاريحي وزگەرىستەر جۇڭگو اتتى الىپ كەمەنى جاڭا سۋ ايدىنىنا ەنگىزدى، جۇڭگوشا سوتسياليزم جاڭا داۋىرگە ءوتتى. بۇل رەفورمانىڭ ايبىنى اسقاقتاعان ءداۋىر، تولقىن جارا ىلگەرىلەگەن ءداۋىر؛ بۇل پارتيا ستيلى، ۇكىمەت ستيلى، حالىقتىق سالت سانا شىت جاڭا بەينەگە ەنىپ، قوعام جاڭا سالتقا كوشكەن ءداۋىر، بۇل دوڭگەلەك داۋلەتتى قوعام ورناتۋدا بىردە بىرەۋى قاعىس قالدىرىلماعان، حالىق جاڭا تابىستارعا قول جەتكىزگەن ءداۋىر، جۇڭگو دۇنيە جۇزىنە وڭ ەنەرگيا قوسقان، جۇڭگو دۇنيە جۇزىنە ۇلەس قوسقان ءداۋىر، كۇش گۇلدەنىپ كوركەيۋگە شوعىرلانىپ، رۋح گۇلدەنىپ كوركەيۋ جولىندا تاسقىندادى، ىرگەلى ءىرى ەلدە، ايبىندى جۇڭحۋادا شۇلەن شۇعىلا شار تاراپقا تاراپ، بار الاپ تۇرلەندى، بايتاق جۇڭحۋا دالاسى كوركەيىپ گۇلدەنۋدەي جالىندى تىرشىلىك تىنىسىنا يە بولدى.ادام ۋاقىتتىڭ تارازىسى. 2018 جىل پارتيا 19 قۇرىلتايىنىڭ رۋحىن دايەكتىلەندىرۋ باستالعان جىل ءارى رەفورما جاساپ، ەسىك اشقانعا 40 جىل تولعان جىل. باس شۋجي شي جينپيڭ تۇراقتاندىرعان ءداۋىر كوورديناتاسىندا بۇل ەڭ الدىمەن جەتەتىن ۋاقىت كەزەڭى. 1978 جىلى باستالعان قۇلشىنىس جۇڭگوشا سوتسياليزمدى جاراتتى جانە دامىتتى. رەفورما اسا زور ورتاق تانىم قالىپتاستىرىپ، ەڭ قۋاتتى ەنەرگيا تۋىنداتتى. شي جينپيڭنىڭ ءداۋىر جۇڭگوشا سوتسياليزم يدەياسىن جەتەكشى ەتىپ، اماليات بارىسىندا رەفورمانى ىلگەرىلەتۋ، رەفورما بارىسىندا ەسىكتى ايقارا اشۋ، 40 جىلدىق ساليقالى كەزەڭگە دەگەن ۇلكەن قۇرمەت سانالادى.وراي ىلۋدە ءبىر كەزدەسەدى، وراي كۇتىپ تۇرمايدى، جاڭا ءداۋىر ەسىگىن ايقارا اشتى. ۋاقىت تا، وراي دا وزىمىزگە بايلانىستى، قارىمى قايتپاي، قايراتتانا تۇسەتىن وسىنداي ءبىر تاريحي جاعدايدا، ءبىز بويكۇيەزدىككە سالىنبايتىن رۋحاني كۇيمەن جاڭا ءداۋىر جورىعىنا اتتانىپ، اتويلاپ العا ۇمتىلاتىن كۇرەسشەڭدىك ايبىنمەن تاريحتىڭ جاڭا مەرەيىن ايشىقتاۋىمىز كەرەك.كۇرەس ارقىلى ءبىر ءتۇرلى رۋحتى ساۋلەلەندىرەيىك. شارۋاشىلىق قۇرۋ جاپالى بولعانىمەن، كۇرەسسەك بولعانى ناتيجەلى بولادى. 40 جىلدان بەرى ءبىز تۇيىقتان جاڭا جول، جاقسى جول سالىپ، تايسالمايتىن، سىناق ەتۋدەن قورىقپايتىن باتىلدىقپەن، ءوز ءوزىن جاڭالايتىن اقىل پاراساتپەن، بىزدەن باسقا كىم ىستەيدى دەيتىن جاۋاپكەرلىكپەن جەر شارىنداعى ەڭ ءىرى وركەندەپ كەلە جاتقان ەلدى دۇنيە جۇزىندەگى 2 ءىرى ەكونوميكالىق تۇلعاعا اينالدىردىق. وتكەن 5 جىلدا ءبىز اسۋلاردى باعىندىرىپ، وزەندەردى نوقتالاپ، تامشى تاما بەرسە تاس تەسەتىن، تالاپتى تاۋ جىعاتىن قايسارلىقپەن رەفورمانى جاپپاي تەرەڭدەتۋدىڭ الىپ تولقىنىن كوتەردىك. رەفورما جاساپ، جاڭالىق اشۋ 40 جىلعا جالعاسقان داۋىرلىك قاسيەت، قاشاندا ارىنىمىزدى، جالىنىمىزدى ساقتاۋىمىز، قان مايداننان قايىسپاي جول اشاتىن جىگەرىمىزدەن ايرىلماۋىمىز كەرەك. جاڭا جىلدا كۇرەسۋ رۋحىن، قايراتتانا ۇمتىلۋ ايبىنىن ساقتاعاندا عانا، 40 جىلدان بەرگى رۋحاني ساباقتاستىقتى ۇزبەي جالعاپ، جاڭا داۋىردە تولقىن جارا ۇدەرە العا تارتا الامىز.تاباندىلىق بارىسىندا جاڭا جول اشايىق. 40 جىلدىڭ الدىنداعى رەفورما جاساپ، ەسىك اشۋ جۇڭگو جولىنىڭ تىڭ باستاماسى بولدى. ۇرپاقتان ۇرپاققا جالعاپ، بۇرىنعىلار ىسىنە مۇراگەرلىك ەتىپ، بولاشاققا جول اشتىق، سوتسياليستىك جۇڭگو دۇنيەنىڭ شىعىسىندا اسقاق ايبىنىن كورسەتتى. وتكەن 5 جىلدا تىڭ كۇرەستەر جۇرگىزىپ، جاڭا جاعداي اشىپ، شۇعىلالى شىڭعا تايادىق. تاياۋ زاماننان بەرى جاپا ماشاقاتتى كوپ كورگەن جۇڭحۋا ۇلتى ەڭسە كوتەرۋدەن، بايۋدان قۇدىرەتتەنۋگە قاراي قانات قاقتى. بۇگىنگى جۇڭگو جۇڭحۋا ۇلتىنىڭ ۇلى گۇلدەنۋىندەي جۇڭگو ارمانىن جۇزەگە اسىرۋ نىساناسىنا تاريحتان بەرگى ءارقانداي كەزدەگىدەن جاقىنداي ءتۇستى، وعان سەنىمى دە، قابىلەتى دە بار. 2018 جىلى رەفورمانىڭ تىرەكتەرىن بەكەمدەپ، 1500دەن كوبىرەك رەفورما شاراسىنان ناتيجەگە جەتۋىمىز كەرەك. وسى بەتالىسىمىزبەن جۇرە بەرسەك، جۇڭحۋا ۇلتىنىڭ ۇلى گۇلدەنۋى، ءسوز جوق، رەفورما جاساپ، ەسىك اشۋ بارىسىندا جۇزەگە اسادى. ستراتەگيالىق تۇراقتىلىقتى ساقتاعاندا عانا، تاريح پەن حالىق تاڭداعان وسى جول ءبىزدى الىستارعا اپارادى.سايىسۋ ارقىلى بولاشاق اشايىق. رەفورما جاساپ، ەسىك اشۋ، ۇلتتىڭ گۇلدەنۋى بۇل ەرەكشە ايبىندى ساپار، سونداي اق ەرەكشە ماشاقاتتى كەشۋ. ءبىز تاريحي دامۋدىڭ ورلەۋ كەزەڭىندە تۇرمىز، اناعۇرلىم وسىنداي كەزەڭدە تۇرعان سايىن وي سانانى سولعۇرلىم سەرگەك ۇستاپ، دۇرىس تۇجىرىم جاساۋىمىز كەرەك. اۋىر قاتەرلەردەن ساقتانۋ جانە ونى ارىلتۋ، كەدەيلىكتەن دالمە ءدال قۇتىلدىرۋ، لاستانۋدان ساقتانۋ، قامال الۋ شايقاسىندا جەڭىسكە جەتۋ وڭاي ءىس ەمەس؛ مەملەكەتتى عىلىم تەحنيكامەن، وقۋ اعارتۋمەن گۇلدەندىرۋ، مەملەكەتتى دارىندىلارمەن كۇشەيتۋ، اۋىل قىستاقتاردى كوركەيتۋ سياقتى كوپتەگەن ستراتەگيالار ىسكە اسىرىلۋ الدىندا تۇر؛ دۇنيە جۇزىندە سوعىس، كەدەيلىك، ادىلەتسىزدىك ءالى دە ورىن تەبۋدە، جۇڭگو جوباسىن كەمەلدەندىرۋىمىز، جۇڭگونىڭ اقىل پاراساتىمەن قامداۋىمىز كەرەك. قيىندىققا قارسى ۇمتىلساق، قيىنشىلىقتار كەرىسىنشە ۇلى، تاماشا تابىستارعا قول جەتكىزۋدىڭ ورايىنا اينالادى. حاۋىپ قاتەردەن تايسالماي، سايىستارعا توتەپ بەرگەندە عانا، ماڭىزدى ستراتەگيالىق وراي مەزگىلىن مىقتاپ يگەرىپ، جاڭا ءداۋىردىڭ قۇلپىرعان كەلبەتىن كورەتىن بولامىز.ۋاقىت ماڭگى توقتامايدى، كۇرەسىمىز دە ماڭگى توقتامايدى. 2018 جىلى رەفورما جاساپ، ەسىك اشۋ جولىمەن ۇدەرە تارتىپ، مىعىم كۇش ۇيىستىرىپ، قايتا گۇلدەنۋ جاعدايىن قالىپتاستىرساق بولعانى، بۇگىنگى كۇرەسىمىزدىڭ ناتيجەسىندە بولاشاقتىڭ مەرەيلى تۇستارىن تۇلعالايتىن بولامىز. شي جينپيڭ جولداستى ۇيتقى ەتكەن پارتيا ورتالىق كوميتەتىنىڭ باسشىلىعىندا، ۇدەرە العا تارتىپ، باتىلدىقپەن جاڭا جاعداي اشىپ، ارمانىمىزعا جەتىپ، ۇلى ءداۋىردىڭ ۇمىتىنە سايما ساي كەلەيىك.
|
ئىسلاھات، ئېچىۋېتىشنى زور كۈچ بىلەن ئىلگىرى سۈرۈپ، بازار سۇبيېكتىنى يېتىلدۈرۈپ ۋە زورايتىپ، شەرقىي شىمالنى ئومۇميۈزلۈك گۈللەندۈرۈشتە يېڭى بۆسۈش ھاسىل قىلىش كېرەكخەلق تورىلى كېچياڭ جىلىندا خىزمەتلەرنى تەكشۈرگەندە مۇنۇلارنى تەكىتلىدىئىسلاھات، ئېچىۋېتىشنى زور كۈچ بىلەن ئىلگىرى سۈرۈپ، بازار سۇبيېكتىنى يېتىلدۈرۈپ ۋە زورايتىپ، شەرقىي شىمالنى ئومۇميۈزلۈك گۈللەندۈرۈشتە يېڭى بۆسۈش ھاسىل قىلىش كېرەك2021.06.17 14:09 مەنبە: خەلق تورىخەلق تورى ئۇيغۇرچە قانىلىنىڭ 17 ئىيۇن بېيجىڭدىن بەرگەن تېلېگراممىسى:15ئىيۇندىن 16ئىيۇنغىچە، ج ك پ مەركىزىي كومىتېتى سىياسىي بىيۇروسى دائىمىي كومىتېتىنىڭ ئەزاسى، گوۋۇيۈەن زۇڭلىسى لى كېچياڭ جىلىن ئۆلكىلىك پارتكومنىڭ شۇجىسى جىڭ جۈنخەي، ئۆلكە باشلىقى خەن جۈننىڭ ھەمراھلىقىدا سۇڭيۈەن، چاڭچۈندە خىزمەتلەرنى تەكشۈردى. ئۇ مۇنۇلارنى تەكىتلىدى: شى جىنپىڭنىڭ يېڭى دەۋر جۇڭگوچە سوتسىيالىزم ئىدىيەسىنى يېتەكچى قىلىشتا چىڭ تۇرۇپ، پارتىيە مەركىزىي كومىتېتى، گوۋۇيۈەننىڭ تەدبىرئورۇنلاشتۇرمىلىرىنى ئەستايىدىل ئىزچىللاشتۇرۇپ، ئەمەلىيلەشتۈرۈپ، ئىسلاھات، ئېچىۋېتىشنى تېخىمۇ زور سالماق بىلەن ئالغا سىلجىتىپ، تېخىمۇ كۆپ بازار سۇبيېكتلىرىنى يېتىلدۈرۈپ، زورايتىپ، ئىقتىسادىي تەرەققىياتنىڭ ھەرىكەتلەندۈرگۈچ كۈچىنى ئاشۇرۇش كېرەك.لى كېچياڭ ئاشلىق ئىشلەپچىقىرىشىغا ئىنتايىن كۆڭۈل بۆلدى. سۇڭيۈەن شەھىرىدە، ئۇ ئېتىزغا بېرىپ كۆممىقوناقنىڭ ئۆسۈش ئەھۋالىنى كۆزدىن كەچۈرۈپ، دېھقانلار، يېزا ئىگىلىك تېخنىكلىرى بىلەن پىكىر ئالماشتۇردى. كۆپچىلىك زۇڭلىغا مۇنداق دېدى: بۇ يىل نەملىك ۋە كىلىمات ياخشى، ئاشلىقتىن مول ھوسۇل ئېلىشتىن ئۈمىد بار، لېكىن ئورىيا، دىزېل قاتارلىق يېزا ئىگىلىك ماددىي ئەشيالىرىنىڭ باھاسى كۆپ ئۆستى، يېقىندا كۆممىقوناق باھاسىنىڭ تۆۋەنلىشىمۇ كۆڭلۈمىزنى خاتىرجەم قىلالمىدى. لى كېچياڭ ئالاقىدار مەسئۇل يولداشلارغا، ھازىر ئاشلىق ئىشلەپچىقىرىشنىڭ ھالقىلىق مەزگىلى، ئۈنۈملۈك تەدبىر قوللىنىپ، يېزا ئىگىلىك ماددىي ئەشيالىرىنىڭ باھاسىنى مۇقىملاشتۇرۇش كېرەكلىكىنى تاپىلىدى. ئۇ مۇنداق دېدى: جۇڭگونىڭ نوپۇسى كۆپ، ئاشلىق يېتەرلىك بولسا، جاھان تىنچ بولىدۇ. مۇۋاپىق ئاشلىق باھا سەۋىيەسىنى ساقلاپ، يېزا ئىگىلىك ماددىي ئەشيالىرى باھاسىنىڭ ئۆرلىشىنى توسۇپ، ئاشلىق تېرىيدىغان دېھقانلارنىڭ ئاكتىپلىقىنى ياخشى قوغداش كېرەك. ئۇ مۇنۇلارنى تەكىتلىدى: قىممەتلىك قارا تۇپراقنى ياخشى قوغداپ، تېخىمۇ كۆپ ئەلا سورتلارنى يېتىشتۈرۈپ، شەرقىي شىمالدىن ئىبارەت بۇ چوڭ ئاشلىق ئامبىرىنى تېخىمۇ ئەمەلىي، تېخىمۇ تولۇق قىلىش كېرەك.لى كېچياڭ چاگەن كۆلىگە كېلىپ، ئېكولوگىيەلىك مۇھىت ئاسراشنى تەكشۈردى. ئۇ مۇنداق دېدى: بۇ چوڭ كۆل ئەتراپتىكى ئېكولوگىيەنى تەڭشەش، ياخشىلاشتا مۇھىم رول ئوينايدۇ. سۇ مۇھىتىنى ئاسراشنى سىجىل بوشاشماي چىڭ تۇتۇپ، ياخشى ئېكولوگىيە ئارقىلىق بېلىقچىلىق قاتارلىق كەسىپلەرنىڭ تەرەققىياتىغا تۈرتكە بولۇپ، چاگەن كۆلىنىڭ ئالتۇن خەتلىك ۋىۋىسكىسىنى تېخىمۇ جۇلالاندۇرۇش كېرەك.جىلىن پەنپەن يېمەكلىك شىركىتىنى شەرقىي قىسىمدىكى كارخانىلار مەبلەغ سېلىپ قۇرغان. لى كېچياڭ كارخانىنىڭ باجنى كېمەيتىش، ھەقنى تۆۋەنلىتىشتىن بەھرىمەن بولۇش ئەھۋالىنى سورىدى، يېڭى مەھسۇلاتلارنى كۆزدىن كەچۈردى ھەمدە ئىشچىلار بىلەن پىكىر ئالماشتۇردى. ئۇ مۇنداق دېدى: يېمەكلىك كەسپى مەڭگۈ گۈللىنىدىغان كەسىپ، بازارنى ئىنچىكە ئايرىش بوشلۇقى ناھايىتى چوڭ، سىلەرنىڭ كۆپ مەنبەلىك ئىستېمال ئېھتىياجىغا ماس كېلىدىغان تېخىمۇ كۆپ ساغلام يېمەكلىكلەرنى ئېچىشىڭلارنى ئۈمىد قىلىمەن. لى كېچياڭ كارخانىنىڭ بۇ يەردە مەبلەغ سېلىشنى كېڭەيتمەكچى بولغانلىقىنى ئاڭلاپ مۇنداق دېدى: شەرقىي شىمال كەسىپنى گۈللەندۈرۈپ تەرەققىي قىلىدىغان ۋە تۇرمۇش كەچۈرىدىغان ياخشى جاي، تىجارەتسودا مۇھىتى ئۆتكەلدىن ئۆتسىلا، تېخىمۇ كۆپ مەبلەغ شەنخەيگۇەندىن ئۆتىدۇ. ئىسلاھاتنى كۈچەپ چوڭقۇرلاشتۇرۇپ، بازارلاشقان، قانۇنچىللاشقان، خەلقئارالاشقان تىجارەتسودا مۇھىتى بەرپا قىلىپ، بازار سۇبيېكتلىرىنى يېتىلدۈرۈش جەھەتتە زور كۈچ سەرپ قىلىپ، دۆلەت ئىچىسىرتىدىكى كارخانىلارنىڭ شەرقىي شىمالغا مەبلەغ سېلىشىغا تېخىمۇ ئىشەنچ بېرىپ، شەرقىي شىمال تەرەققىياتىنىڭ زور ئۈمىدكە تولغان ئىستىقبالىنى تېخىمۇ ياخشى نامايان قىلىش كېرەك.لى كېچياڭ جىلىن ئۆلكىسىنىڭ گۈللەندۈرۈش، تەرەققىي قىلدۇرۇش ۋە ئېچىۋېتىش، ھەمكارلىشىش ئەھۋالى توغرىسىدىكى دوكلاتىنى ئاڭلىدى. ئۇ جۇڭگوكورېيە چاڭچۈن خەلقئارا ھەمكارلىق ئۈلگە كۆرسىتىش رايونىغا كېلىپ، بۇ يەرگە ماكانلاشقان كارخانىلارنى تەكشۈرۈپ، ئۇلارنىڭ سودا مۇھىتىغا بولغان تەسىراتى ۋە تەكلىپىنى سورىدى. ئۇ مۇنداق دېدى: بىز چوڭ كارخانىلارنىڭ مەبلەغ سېلىپ كەسىپنى گۈللەندۈرۈشىنى قارشى ئېلىپلا قالماي، ئوتتۇرا، كىچىك كارخانىلارنىڭ ھەمكارلىشىپ تەرەققىي قىلىشىنىمۇ قارشى ئالىمىز. نۇرغۇن ئوتتۇرا، كىچىك كارخانىلار مەخسۇسلاشقان، سەرخىل، ئالاھىدە يېڭى تېخنىكىغا ئىگە بولۇپ، خاسلاشقان تۈرگە ئايرىلغان مۇلازىمەت بىلەن تەمىنلەيدۇ، ئوتتۇرا، كىچىك، مىكرو كارخانىلارنى ھەممە يەردە گۈللەندۈرۈپ، چوڭ كارخانىلارنىڭ باش كۆتۈرۈپ چىقىشىغا تىرەك بولۇش كېرەك. شەرقىي شىمال چېگرا بويى، دېڭىز بويى ئەۋزەللىكىگە ئىگە، ئېچىۋېتىشنى، بولۇپمۇ شەرقىي شىمالىي ئاسىياغا ئېچىۋېتىشنى كۈچەپ كېڭەيتىپ، رايون ئومۇميۈزلۈك ئىقتىسادىي ھەمراھلىق مۇناسىۋىتى كېلىشىمى پۇرسىتىنى چىڭ تۇتۇپ رايون ھەمكارلىقىنى كۈچەيتىپ، ئورتاق بەھرىلىنىدىغان كەسىپ زەنجىرىنى شەكىللەندۈرۈپ، شەرقىي شىمالنىڭ تەرەققىياتىدىكى باشلامچىلارنى ئۇرغۇتۇپ، ھاياتىي كۈچىنى ئاشۇرۇش كېرەك.پۇقراۋى كارخانىلار قۇرغان كېچىك يېڭىلىق يارىتىش ئىش مەيدانىدا، لى كېچياڭ بۇ يەرنىڭ يېتىشتۈرۈش ۋە مەبلەغ سېلىشنى بىرلەشتۈرۈش ئارقىلىق يېڭىلىق يارىتىشنى ئىلگىرى سۈرگەنلىكىنى، ھۆكۈمەتنىڭ نەق مەيداندا قولايلىق مۇلازىمەت بىلەن تەمىنلىگەنلىكىنى مۇئەييەنلەشتۈردى. ئۇ يېڭىلىق يارىتىش نەتىجىلىرىنى كۆرۈپ، كىچىك مەھسۇلاتلاردا چوڭ ئىنتىلىش بارلىقىنى ماختىدى. لى كېچياڭ ئىجادكارلارنىڭ ئىگىلىك تىكلەش كەچۈرمىشى ۋە قانداق قوللاشقا ئېھتىياجلىق ئىكەنلىكىنى سورىدى. ئۇ مۇنداق دېدى: بىز ئاۋام ئىگىلىك تىكلەش، ئاۋام يېڭىلىق يارىتىشنى سىجىل ئىلگىرى سۈرۈشتە، جەمئىيەتنىڭ ئىجادكارلىق ھاياتىي كۈچىنى تېخىمۇ ئۇرغۇتۇشىمىز كېرەك. كۆپچىلىك تەڭ كۈچەپ، بىرلىكتە ئىلگىرىلەپ ھەم ئۆز ئەۋزەللىكىنى جارى قىلدۇرۇپ، ھەم جاپامۇشەققەتتە ھەمدەم بولۇپ، قىيىن ئۆتكەلگە ھۇجۇم قىلسىلا، يېڭىلىق يارىتىش چوڭ كېمىسىنى مۇۋەپپەقىيەت قىرغاقلىرىغا ھەيدەپ بارالايدۇ.لى كېچياڭ جىلىننىڭ ئىقتىسادىي، ئىجتىمائىي تەرەققىياتتا قولغا كەلتۈرگەن نەتىجىلىرىنى تولۇق مۇئەييەنلەشتۈردى، يولداش شى جىنپىڭ يادرولۇقىدىكى پارتىيە مەركىزىي كومىتېتىنىڭ كۈچلۈك رەھبەرلىكىدە، يول ئېچىپ يېڭىلىق يارىتىپ، پۇختا، جاپالىق ئىشلەپ، شەرقىي شىمالنى ئومۇميۈزلۈك گۈللەندۈرۈش، يۇقىرى سۈپەتلىك تەرەققىياتقا تۈرتكە بولۇشقا يېڭى تۆھپە قوشۇشنى ئۈمىد قىلدى.شياۋ جيې، خې لىفېڭ تەكشۈرۈشتە بىللە بولدى.
|
خىتاينىڭ ئۇيغۇر رايونىدا چەتئەل زىيارەتچىلىرىنى كۈتۈۋېلىش ئۈچۈن يەنە ساختا سەھنە ھازىرلاۋاتقانلىقى ئاشكارىلاندىخەلقئارا ئىسلام ھەمكارلىق تەشكىلاتى نىڭ باش كاتىپى دوكتور يۈسۈپ ئوسمان 20يانۋار كۈنى يازغان بىر تۋىتتېر ئۇچۇرىدا ئۆزلىرىنىڭ پات يېقىندا ئۇيغۇر رايونىغا بىر تەكشۈرۈش گۇرۇپپىسى ئەۋەتىدىغانلىقىنى بىلدۈرگەن ئىدى. تۈنۈگۈن قەشقەردىكى بىر ئوتتۇرا مەكتەپ ئوقۇغۇچىسى تام ئاتلاش ئارقىلىق رادىيومىزغا خەت يېزىپ، ئۆزلىرىنىڭ تەتىل مەزگىلىدە مەكتەپكە يىغىۋېلىنغانلىقى ۋە مەكتەپتە چەتئەلدىن كېلىدىغان بىر تەكشۈرۈش ئۆمىكىنى كۈتۈۋېلىش ئۈچۈن ساختا سەھنە ھازىرلىنىۋاتقانلىقىنى پاش قىلدى. مۇخبىرىمىزنىڭ قەشقەر ۋە خوتەنگە قارىتا ئېلىپ بارغان تېلېفون زىيارىتى داۋامىدا مەزكۇر ئەھۋالنىڭ راستلىقى دەلىللەندى.مەزكۇر ئوقۇغۇچىنىڭ مەكتۇبىدا دېيىلىشىچە، قەشقەردىكى مەلۇم بىر ئوتتۇرا مەكتەپنىڭ ئوقۇغۇچىلىرى 15يانۋار كۈنى مەكتەپتىن قويۇۋېتىلىپ، 18يانۋار كۈنى قايتىدىن يىغىۋېلىنغان. 28يانۋار كۈنى چەتئەللىك زىيارەتچىلەرنىڭ كېلىپ قېلىش ئېھتىماللىقى بارلىقى ئۇقتۇرۇلۇپ، ئۇلارنىڭ شۇنىڭغا قارىتا ھەر كۈنى چوڭ تازىلىق قىلىشى كېرەكلىكى ئۇقتۇرۇلغان. ئاندىن ھەر بىر سىنىپتىن 510 گە قەدەر دەرستە ياخشى ئوقۇغۇچىلار تاللاپ چىقىلىپ، ئۇلارغا يۇقىرىدىن كەلگەن باشلىق چەتئەللىك مۇخبىرلارنىڭ سوئاللىرىغا قانداق جاۋاب بېرىش ھەققىدە كۆرسەتمە بەرگەن. 28يانۋار كۈنى تاللاپ تەربىيىلەنگەن بۇ ئوقۇغۇچىلار مەكتەپنىڭ 1ۋە 2قەۋىتىدىكى سىنىپلارغا ئورۇنلاشتۇرۇلغان. قالغانلىرى 3ۋە 4قەۋەتكە ئورۇنلاشتۇرۇلۇپ، تۆۋەنگە چۈشمەسلىككە بۇيرۇلغان. يۇقىرى قەۋەتتىكى ئوقۇغۇچىلار بىلەن مەكتەپنىڭ ئاشپەز ۋە دەرۋازىۋەنلىرىگە زىيارەتچىلەر سوئال سورىسا ئۇلارنىڭ ھېچنېمە دېمەسلىكى ئۇقتۇرۇلغان. ئەگەردە بۇنىڭغا خىلاپلىق قىلسا ئائىلە ئەزالىرى بىلەن بىللە يىغىۋېلىش لاگېرىغا ئەۋەتىلىدىغانلىقى ھەققىدە ئاگاھلاندۇرۇلغان. شۇ كۈنى مەكتەپتىكى پۈتۈن ئوقۇغۇچى ۋە ئىشچىخىزمەتچىلەرنىڭ يانفونلىرى يىغىۋېلىنغان. مەكتۇپتا دېيىلىشىچە، شۇ كۈنى مەكتەپكە ھېچقانداق تەكشۈرۈش ئۆمىكى كەلمىگەن. مەكتەپ رەھبەرلىرى تەكشۈرۈشنىڭ كېچىككەنلىكىنى ئۇقتۇرغان. 31چېسلا قايتىدىن تەتىلگە قويۇۋېتىلگەنلىكىنى بىلدۈرگەن بۇ ئوقۇغۇچى ئوخشاش تەييارلىقنىڭ كەنت ۋە ئىدارەجەمئىيەتلەردىمۇ ئېلىپ بېرىلغانلىقىنى سىنىپتىكى ساۋاقداشلىرىدىن ئۇققانلىقىنى ئەسكەرتكەن.خوتەندىكى ئاھالىلەردىن بىرىنىڭ دېيىشىچە، بۇنىڭدىن بىر ھەپتە بۇرۇن ئۆزلىرىگە يۇقىرىدىن تەكشۈرۈش ئۆمىكى كېلىدىغانلىقى ھەققىدە ئۇقتۇرۇش قىلىنغان. ئۇقتۇرۇش دۈشەنبە كۈنىدىكى بايراق چىقىرىش يىغىنىدا ئۇقتۇرۇلغان. ئۇقتۇرۇشتا ئاھالىلەرنىڭ تەكشۈرۈش گۇرۇپپىسىدىكىلەر بىلەن ئۇچراشقاندا پارتىيە ۋە ھۆكۈمەتكە بولغان مىننەتدارلىقىنى بىلدۈرۈشى تەلەپ قىلىنغان. رادىيومىزغا كەلگەن مەكتۇپتا ئەگەردە مەكتەپتە تەكشۈرۈش گۇرۇپپىسى كېلىپ ئوقۇغۇچىلاردىن تەربىيىلەش مەركىزى گە دائىر سوئال سوراپ قالسا، ئۇلارنىڭ تەربىيىلەش مەركەزلىرىگە كىشىلەر ئۆز ئىختىيارى بىلەن بېرىۋاتىدۇ، ئۇ يەردە تىل ۋە ھۈنەر ئۆگىنىۋاتىدۇ دەپ جاۋاب بېرىشى لازىملىقى تاپىلانغان. تېلېفونىمىزغا جاۋاب بەرگەن ئاھالىمۇ ئۆزلىرىگە تەربىيىلەش مەركەزلىرى ھەققىدە سوئال سورىلىپ قالسا، ئۇلار دىنىي ئەسەبىيلىك نىڭ خەلققە كۆپ زىيان سالغانلىقىنى، شۇڭا بۇ مەكتەپلەرنىڭ ئېچىلغانلىقىنى، بۇنىڭ خەلققە پايدىلىق بولۇۋاتقانلىقىنى بايان قىلىشى ئۆگىتىلگەنلىكىنى ئىلگىرى سۈردى.ھۆرمەتلىك رادىئو ئاڭلىغۇچىلار، خەلقئارا ئىسلام ھەمكارلىق تەشكىلاتى نىڭ باش كاتىپى يۈسۈپ ئوسمان ئەپەندى 20يانۋار كۈنىدىكى تۋىتتېر ئۇچۇرىدا ئۆزلىرىنىڭ ئۇيغۇر مەسىلىسى ھەققىدىكى خەۋەرلەرنى يېقىندىن كۆزەتكەنلىكى ۋە بۇ ھەقتە خىتاي تەرەپ بىلەن سۆزلەشكەنلىكى، خىتاي تەرەپنىڭ مەزكۇر تەشكىلاتنىڭ بىر تەكشۈرۈش ئۆمىكى ئەۋەتىشىگە ماقال بولغانلىقى بايان قىلىنغان. رادىيومىزغا مەكتۇپ يازغان ئوقۇغۇچى مەكتۇبىدا 24يانۋاردىن ئېتىبارەن خوتەننىڭ بەزى يول دوقمۇشلىرىدىكى ۋە خوتەن چوڭ بازاردىكى بەزى تەكشۈرۈش پونكىتلىرىنىڭ يۆتكىۋېتىلگەنلىكى بىلدۈرۈلگەن. قەشقەردىكى مەلۇم بىر ئىدارە ئورگاننىڭ قوغداش خادىمىمۇ ئۆزلىرىگە 10 كۈن ئاۋۋال يۇقىرىدىن بىر تەكشۈرۈش ئۆمىكى كېلىدۇ دەپ ئۇقتۇرۇش قىلىنغانلىقىنى ئاشكارىلىدى.خىتاي دائىرىلىرى لاگېرلار ھەققىدە خەلقئارا جامائەت پىكرىنىڭ بېسىمىغا ئۇچرىغاندىن كېيىن، يېقىنقى بىر ئاي ئىچىدە ئىككى نۆۋەت چەتئەل تەكشۈرۈش ئۆمىكىنىڭ ئۇيغۇر دىيارىنى تەكشۈرۈشىگە يول قويغان. ئەمما بۇ ئۆمەكلەر ئاساسەن خىتاينىڭ خەلقئارا سەھنىدىكى ئىتتىپاقداش دۆلەتلىرىدىن تەشكىللەنگەنلىكى ئۈچۈن تەكشۈرۈش نەتىجىسى خەلقئارا جامائەتنى قايىل قىلالمىغان. شۇ چاغدىمۇ چەتئەل مۇخبىرلىرى ئۇيغۇر دىيارىغا بېرىشتىن ئاۋۋال ساختا سەھنە ھازىرلىغانلىقى رادىيومىز تەرىپىدىن خەۋەر قىلىنغان ئىدى.خىتاينىڭ تەشۋىقاتلىرىدىكى ئۇيغۇر ئاياللىرىنىڭ ئوبرازى ۋە ئەمەلىيەت ھەققىدە كۆزەتكۈچىلەر نېمە دەيدۇ؟
|
تىلىڭدە كۇش بولماسا، ەلىڭدە سۇس بولار ما؟!9 شىلدە, 10:35 983 0 ىشكى ساياسات احمەت ومىرزاقمەملەكەت باسشىسى قاسىمجومارت توقاەۆ جاقىندا انا ءتىلى اپتالىعىندا بەرگەن سۇحباتىندا ەلىمىزدەگى قازاق تىلىنە قاتىستى مەملەكەتتىك ۇستانىم جونىندە ايتا كەلىپ، بىلاي دەدى: مەملەكەتتىك ءتىلدى دامىتۋ ىسىندە قىزبالىققا سالىنىپ، ونىڭ قولدانۋ اياسىن كۇشپەن كەڭەيتۋگە ۇمتىلۋدىڭ كەرى اسەرى بولارى انىق... بىراق بۇل مەملەكەتتىك تىلگە قاتىستى جۇمىستاردى توقتاتىپ قويۋ كەرەك دەگەندى بىلدىرمەيدى. قايتا ونى ىڭشىڭسىز، ايعايلاماي، قىزبالىققا سالىنباي، بىراق تاباندى تۇردە جالعاستىرا بەرۋ قاجەت. شىنىندا، ءتىل ساياساتى وتە نازىك ماسەلە، اسىرەسە ۇزاق ۋاقىت وزگەنىڭ ءتىلى ۇستەمدىك ەتكەن، سونىڭ سەبەبىنەن ءوز ءتىلى ەركىن قولدانىس اياسىنان تارلىق كورگەن ءبىزدىڭ ەلدە.جاسىراتىن نەسى بار، اۋرۋ باتپانداپ كىرىپ، مىسقالداپ شىعادى دەمەكشى، وركەنيەت كوشىندە تۇتاس ءبىر عاسىردان اسا ۋاقىت تەپەرىش كورگەن قازاق ءتىلىنىڭ بويىنا دەندەپ ەنگەن دەرتتى سول عاسىردىڭ ۇشتەن بىرىنە جەتپەيتىن ۋاقىتتا تۇعىرىنا جوندەپ قوندىرا الماساق، ونىڭ سان سەبەپتەرى بار. سوندىقتان ماسەلەگە جانجاقتى قاراۋ كەرەك.وتكەن عاسىردىڭ سوڭعى ون جىلدىعىندا، ءالى تاۋەلسىز ەلگە اينالا قويماعان قازاقستاننىڭ سول كەزدەگى ەڭ باتىل شەشىمىنىڭ بىرەگەيى 1989 جىلعى 11 قىركۇيەكتە قابىلداعان ءتىل تۋرالى زاڭى ەدى. بۇل عاسىرلار بويى ۇلتتىق ءتىلىمىزدىڭ قوردالانىپ قالعان كۇردەلى ماسەلەلەرىن تولىق كولەمدە شەشۋگە ارنالعان ەڭ العاشقى تالپىنىس بولاتىن. وسى زاڭدا تۇڭعىش رەت قازاق ءتىلى مەملەكەتتىك ءتىل دەپ بەلگىلەندى. ال قازاقستاننىڭ ءتىل تۋرالى زاڭى قابىلدانعان سوڭ كوپ ۇزاماي، 1989 جىلعى 2122 قازاندا وتكەن تۇڭعىش قۇرىلتايدا قازاق ءتىلى قوعامى قۇرىلدى. وتىز ءبىر جىلداي ۋاقىت بۇرىن، كسرونىڭ قىلىشىنان قان تامىپ تۇرعاندا جاسالعان وسى ماڭىزدى ەكى قادام كەيىنگى ءداۋىردەگى قازاق ءتىلىنىڭ دامۋىنا، مەملەكەتتىك ءتىل ستاتۋسىن الىپ، ءوز تۇعىرىنا نىق قونۋعا سەپتىگىن تيگىزگەنى ءسوزسىز.حالىقارالىق قازاق ءتىلى قوعامىنىڭ باستاماسىمەن 1990 جىلعى 22 ناۋرىزدا رەسپۋبليكالىق انا ءتىلى اپتالىعى اشىلىپ، وندا تۇراقتى تۇردە قازاق ءتىلىنىڭ قوردالانىپ قالعان ماسەلەلەرى كوتەرىلدى. وعان كوپتەگەن عالىمدار ارالاسىپ قازاق ءتىلىن دامىتۋدىڭ ءتۇرلى جولدارى تۋرالى باتىل دا وتكىر ويلارىن ايتىپ وتىردى. از ۋاقىتتىڭ ىشىندە گازەت دۇنيەجۇزى قازاقتارىنا كەڭ تانىلىپ، تارالىمى 120 مىڭنان استى. سونداياق جەرجەرلەردە حالىقارالىق قازاق ءتىلى قوعامىنىڭ بولىمشەلەرى اشىلىپ، قوعامنىڭ جەرگىلىكتى بولىمشەلەرىنىڭ ءمۇشەلەرى وزدەرى تۇرعان جەردەگى ەلدى مەكەندەردىڭ تاريحي اتاۋلارىنىڭ قايتارىلۋىنا، مەكتەپتەر مەن كوشەلەردىڭ اتتارىنىڭ قازاقشالانۋىنا كوپ ەڭبەك ءسىڭىردى.قازاق ءتىلى قوعامىن باسقارۋشىلار مەن ءىرى قالالارداعى جەتەكشىلەرى قازاقتىڭ ءتىل ءبىلىمى سالاسىنداعى ءىرى عالىمدار بولعاندىقتان، ولار تاراپىنان قازاق ءتىلىن جانجاقتى دامىتۋ جولىندا ناقتى قادامدار جاسالدى.شىنىن ايتۋ كەرەك، سول تۇستا ءتىل، ادەبيەت، تاريح، جۋرناليستيكا سەكىلدى گۋمانيتارلىق سالالاردان باسقالارىندا ورىس ءتىلى ۇستەم ەدى. بەرىلەتىن دارىستەر دە، پايدالاناتىن كىتاپتار دا ورىس تىلىندە بولاتىن. مىنە، وسى ولقىلىقتىڭ ورنىن تولتىرۋدىڭ قاجەتتىلىگىن تۇسىنگەن ءتۇرلى سالالارداعى قازاق عالىمدارى ءوز سالالارىندا قازاق ءتىلىنىڭ قولدانىس اياسىن كەڭەيتۋ ماقساتىندا تەرمينولوگيالىق سوزدىكتەر جاساپ، كىتاپتار شىعاردى. بۇل دا ءوز كەزەگىندە قازاق ءتىلىنىڭ بارلىق سالاعا دەندەپ ەنۋىنە كوپ كومەگىن تيگىزدى.ارينە، حالىقارالىق قازاق ءتىلى قوعامى قوعامدىق نەگىزدە قۇرىلعان ۇيىم بولاتىن. سوندىقتان ءتىل ماسەلەسىندە ولقىلىقتار جىبەرگەن مەملەكەتتىك جانە جەكە سەكتورداعى مەكەمەلەردى قانداي دا ءبىر اكىمشىلىك جازاعا تارتاتىن قۇزىرەتى بولمادى. دەگەنمەن ولاردىڭ مەملەكەتتىك ءتىلدىڭ قولدانىلۋىن باقىلايتىن ورگان قۇرۋ جونىندەگى ۇسىنىستىلەكتەرى اياقسىز قالعان جوق، قازاقستان پرەزيدەنتىنىڭ 1993 جىلعى 5 ساۋىردەگى 1166 جارلىعىمەن قازاقستان مينيسترلەر كابينەتىنىڭ جانىندا تل كوميتەت قۇرىلدى. سودان بەرى مەملەكەتتىك ءتىل ساياساتىن جۇرگىزەتىن بۇل مەكەمە ءمادەنيەت مينيسترلىگىنىڭ ءتىل كوميتەتى، ءتىلدەردى دامىتۋ جانە قوعامدىقساياسي جۇمىس كوميتەتى، مادەنيەت جانە سپورت مينيسترلىگىنىڭ ءتىل ساياساتى كوميتەتى ت.ب. بولىپ بىرنەشە رەت اتى وزگەرگەنمەن، زاتى وزگەرە قويعان جوق. ءوز قۇزىرەتى شەگىندە ىسكە اسىرۋ جانە باقىلاۋقاداعالاۋ قىزمەتتەرىن، ءوز قۇزىرەتىنە جاتقىزىلعان قىزمەت سالاسىندا سالاارالىق ۇيلەستىرۋدى جۇزەگە اسىراتىن بۇل مەكەمەنىڭ قىزمەتى ۇنەمى كوپشىلىك تاراپىنان سىنالىپ كەلەدى. نەگە؟ەڭ الدىمەن، وسى مەملەكەتتىك ءتىل كوميتەتىنىڭ ۇسىنىسىمەن جىل سايىن ەلىمىزدەگى مەملەكەتتىك ءتىلدى بىلمەيتىن ازاماتتارعا ءتىل ۇيرەتۋ ءۇشىن كوپ مولشەردە قارجى بولىنەدى. بىراق باسقانى بىلاي قويعاندا، بيلىكتە ءجۇرگەن كوپتەگەن لاۋازىمدى تۇلعالار قاراپايىم قىزمەتكەردەن مينيسترلەرگە دەيىن قازاق ءتىلىن مەڭگەرمەياق، قىزمەتتەرىن اتقارىپ جۇرە بەرەدى. باياندامالارىن رەسمي تىلدە وقيدى، رەسمي تىلدە سۇحبات بەرەدى. سىنعا پىسقىرمايدى. كەيبىرەۋلەرى ۇيالعانىنان تەز ارادا مەملەكەتتىك ءتىلدى مەڭگەرىپ الاتىنىن ايتىپ ۋادە بەرەدى، بىراق ايتىلعان ءسوز ايتىلعان جەردە قالا بەرەدى. كەيبىر لاۋازىمدى تۇلعالار وزدەرى شالا بىلەتىن مەملەكەتتىك تىلدە سويلەيمىن دەپ ىڭعايسىز جاعدايعا قالىپ جاتادى. بىراق ودان ساباق الىپ، ناتيجە شىعارعاندارىن كورمەيمىز...جاسىراتىن نەسى بار، بىزدە قىزمەت كورسەتۋ سالاسىنان باسقا سالادا قازاق تىلىندە قىزمەت الۋ قيىن. ساۋدا ورىندارى، تاماقتانۋ ورىندارىنان باسقا جەرلەردە ونىڭ دا ءبىرازىندا ءالى دە الاقۇلا قازاق تىلىندە تاپسىرىس الۋ، تاپسىرىستى ورىنداۋ ءمۇمكىندىگى جوق دەسە دە بولادى. حالىقپەن تىعىز بايلانىستا دەپ سانالاتىن بانكتەر دە قازاق تىلىنە بايلانىستى ءجيى داۋ تۋىنداپ جاتاتىنى بەلگىلى. كەيبىر بانكتەر كليەنتتەرىنە قازاق تىلىندە قىزمەت كورسەتۋگە قۇلىقتى ەمەس دەپ جاتادى. بىراق كەيىنگى كەزدە بانك سەكتورىندا مەملەكەتتىك ءتىلدى قولداۋدا ازداپ ىلگەرىلەۋشىلىك بارى بايقالادى.شىنىنا كەلگەندە، مەملەكەتتىڭ ءتىل ۇيرەتۋ ماقساتىندا بولىنگەن قارجىسىن پايدالانباياق، ءوز بەتىنشە قازاقشا ءۇيرەنىپ، ەركىن سويلەپ، جازا بىلەتىن ازاماتتارعا قاراپ، ءتىل ۇيرەنۋ ءۇشىن سونشا قاراجات ءبولۋدىڭ دە قاجەتى جوق پا دەپ قالاسىڭ. قاراپ كورىڭىز: وكسانا لوسكۋتوۆا، يگور ساحار، مايا ۆەرونسكايا، يرينا تەن، وكسانا پەتەرس، ماكسيم روجين سەكىلدى تەلەۆيدەنيە سالاسىندا تانىلعان وزگە ۇلت وكىلدەرى ەشقانداي مەملەكەتتىك ءتىل ۇيرەتۋ ورتالىقتارىنا بارماياق قازاق ءتىلىن ۇيرەنگەندەر. ءتىزىمدى سوزۋ كەرەك بولسا، مارينا ۆولنوۆا، يسلام بايرامۋكوۆ، الەكساندر زايچيكوۆ، گەننادي شيپوۆسكيح، ت.ب. دەپ كەتە بەرۋگە بولادى. بۇنداي ازاماتتاردىڭ سانى ونداپ ەمەس، جۇزدەپ سانالادى.مارقۇم، ساياساتتانۋشى نۇرلان ەرىمبەتوۆ ءوزىنىڭ قازاق ءتىلىن قالاي ۇيرەنگەنى تۋرالى بىلاي دەپ ەدى: ينستيتۋتتى تامامداپ، ەلگە ورالعان سوڭ، پارتيانىڭ جاس مامانى رەتىندە ايماقتاردى ارالاپ، باياندامالار جاساپ ءجۇردىم. كەزەكتى ءبىر لەكتسيامدى اياقتاعان سوڭ، ماعان ءبىر اقساقال كەلىپ: سەنىڭ اقىلدى، ءبىلىمدى ەكەنىڭدى كورىپ تۇرمىز، ماسكەۋدە وقىپ كەلىپسىڭ، بىراق سەن ءوز ءتىلىڭدى ۇيرەنىپ، وسىنى قازاقشا ايتساڭشى، دەدى. مەن سول كەزدە ۇيالىپ كەتتىم. ۇيگە ورالعان سوڭ، بىردەن سوزدىكتەردى اقتارىپ، ماقال جاتتاپ، ءتىل ۇيرەندىم. ول ءۇشىن ماعان قىرۋار قارجىنىڭ كەرەگى بولعان جوق قوي. دەمەك، مەملەكەتتىڭ قارجىسىنا ماسىل بولماياق ءتىل ۇيرەنۋگە بولادى. ياعني، ءتىلدى ۇيرەنۋگە قاراجات اۋدارۋ سونشالىقتى قاجەت بولماسا، ءتىل ۇيرەنۋ ءۇشىن دە مەملەكەتتىڭ موينىنا تۇسە بەرۋ ىڭعايسىز. تاعى ءبىر ايتپاسا بولمايتىن جايت، جىل سايىن جۋرناليستەر اراسىندا مەملەكەتتىك ءتىل جانە باق دەگەن بايقاۋ ۇيىمداستىرىلادى. بيىل دا نۇرسۇلتان قالاسىندا ۇيىمداستىرىلعان سول بايقاۋدىڭ جۇلدەگەرگە بەرىلەتىن جۇلدەنىڭ وزىنە 5 ميلليون تەڭگە اجىراتىلعان. سونشالىق كوپ اقشا دا ەمەس شىعار، بىراق مەملەكەتتىك ءتىلدى ناسيحاتتادى دەپ، قازاقتىلدى جۋرناليستەر ءۇشىن بايقاۋ ۇيىمداستىرۋدا قانداي لوگيكا بار؟ ول بايقاۋدىڭ قازاق ءتىلىن كەڭ قولدانىسقا ەنگىزۋگە قانداي پايداسى ءتيىپ جاتىر؟ الدە قاراجاتتى يگەرۋدىڭ ءبىر ءتاسىلى مە بۇل؟ جالپى، قازاق ءتىلىنىڭ ماسەلەسىن قازاقشا بىلمەيتىن اۋديتوريادا قوزعاعان ابزالاۋ. ءارى قوزعاپ قانا قويماي، قازاق ءتىلىن بىلۋگە قاجەتتىلىك تۋدىراتىن، ونسىز كۇنىڭ قاراڭ بولاتىنىن ۇعىندىراتىن كەز الدەقاشان جەتتى عوي. نەدەن، كىمنەن جاسقانامىز؟!بىزدە ۇلكەن جيىندار ورىس تىلىندە ءوتىپ، ماجىلىستە بولسىن، سەناتتا بولسىن سپيكەرلەر ءبىرەكى اۋىز قازاقشا سويلەيدى دە، سوڭىن ورىس تىلىندە جالعاستىرىپ كەتە باراتىن ءبىر ءداستۇر قالىپتاسقان. بۇل نەنى بىلدىرەدى؟ قازاقستاننىڭ قوس پالاتالى پارلامەنتىنە دەپۋتات بولعاندار قازاق ءتىلىن بىلمەي مە، الدە بىلسە دە سويلەگىسى كەلمەي مە؟پارلامەنت سەناتىنىڭ دەپۋتاتتارى م.باقتيارۇلى، ل.سۇلەيمەن، ن.ءجۇسىپ، ن.تورەعاليەۆ، د.نۇرجىگىتوۆا، د.نوكەتاەۆانىڭ 2019 جىلعى 23 جەلتوقسانداعى مەملەكەتتىك ءتىلدى دامىتۋ ماسەلەسىنە قاتىستى دەپۋتاتتىق ساۋالىنا وسى جىلدىڭ باسىندا پرەمەرمينيستر اسقار ءماميننىڭ بەرگەن جاۋابىندا مىناداي سوزدەر بار: قازاقستان رەسپۋبليكاسىندا تىلدەردى دامىتۋ مەن قولدانۋدىڭ 2011 2019 جىلدارعا ارنالعان مەملەكەتتىك باعدارلاماسىن جۇزەگە اسىرۋدىڭ ناتيجەسىندە 2011 2018 جىلدار ارالىعىندا مەملەكەتتىك ءتىلدى مەڭگەرگەن ازاماتتاردىڭ ۇلەسى 25 ءوسىپ، بۇگىن 86دى قۇراپ وتىر. اتالعان كەزەڭدە مەملەكەتتىك باقتاعى قازاق تىلىندەگى كونتەنتتىڭ ۇلەسى 56دان 73عا دەيىن، ال مەملەكەتتىك ورگانداردا قازاق تىلىندە قۇجات اينالىمىنىڭ ۇلەسى 88دان 93عا دەيىن ءوستى. ەگەر راسىمەن ەل ازاماتتارىنىڭ 86 پايىزى مەملەكەتتىك ءتىلدى يگەرگەن بولسا، قۇجات اينالىمى 100 پايىزعا جۋىق قازاق تىلىندە جۇرگىزىلەتىن بولسا، وندا نەگە ءتۇرلى سالادا قازاق تىلىندە قىزمەت الا الماي جۇرگەندەر كوپ، نەگە ءتىل داۋى ءورشي بەرەدى؟ نەگە قۇجات ماسەلەسىندە قازاقتىلدى ازاماتتارعا ورىس تىلىندە قىزمەت ۇسىنىلىپ جاتادى؟مەملەكەتتىك ءتىلدىڭ قولدانىس اياسى كەڭەيىپ جاتىر دەگەنگە سەنبەيىن دەسەڭ، ۇكىمەت باسشىسى ناقتى سانداردى كەلتىرىپ دالەلدەپ وتىر، سەنەيىن دەسەڭ شۋلاپ جۇرگەن حالىق...قازاقستان پرەزيدەنتى قاسىمجومارت توقاەۆ ۇلتتىق قوعامدىق سەنىم كەڭەسىنىڭ 3وتىرىسىندا: مەملەكەتتىك ءتىلدى وقىتۋدىڭ تيىمدىلىگىن بارىنشا ارتتىرۋىمىز كەرەك. بۇل ماسەلەدە ەۋروپا ەلدەرىنىڭ ءتاجىريبەسىنە نازار اۋدارۋ قاجەت. ولار ءتىل ۇيرەتۋ بارىسىندا نەگىزىنەن وقۋ ورىندارىنداعى جاستارعا كوبىرەك ءمان بەرەدى. سوندىقتان ءتىل كوميتەتىن 2021 جىلدان باستاپ ءبىلىم جانە عىلىم مينيسترلىگىنىڭ قاراماعىنا بەرۋ كەرەك. بۇل قازاق ءتىلىن وقىتۋ ادىستەمەسىن ازىرلەۋ جانە ونى ۇيرەتۋ ىسىنە قاتىستى الەۋەتىمىزدى ءبىر ورتالىققا شوعىرلاندىرۋعا مۇمكىندىك بەرەدى. سونداياق مۇنداي قادام قولدانىسقا ەنگىزىلەتىن وقۋ باعدارلامالارىنىڭ تيىمدىلىگىن تالداۋ جانە مونيتورينگ جۇرگىزۋ جۇيەسىن جاساۋعا سەپتىگىن تيگىزەدى، دەپ ءتىل كوميتەتىن 2021 جىلدان باستاپ ءبىلىم جانە عىلىم مينيسترلىگىنىڭ قاراماعىنا وتكىزگەن دۇرىس ەكەنىن ايتقان بولاتىن. الايدا ونسىز دا ءبىلىم سالاسىنداعى ءتۇرلى پروبلەمالاردى شەشۋمەن باسى قاتىپ جۇرگەن سالا باسشىسىنىڭ مەملەكەتتىك ءتىلدى دامىتۋ جولىندا دا تەر توگىپ، جاقسى ناتيجەگە جەتۋى مۇمكىن بولا قويار ما ەكەن؟ ءبىلىم جانە عىلىم مينيسترلىگى مەكتەپكە دەيىنگى وقىتۋتاربيەلەۋ مەكەمەلەرى مەن ورتا مەكتەپتەر، ورتا ارناۋلى وقۋ ورىندارى مەن جوعارى وقۋ ورىندارىندا ءبىلىم بەرۋدىڭ ءتيىمدى ادىستەرىن جاساۋ، قولدانىسقا ەنگىزۋ، ءتۇرلى وقۋلىقتار جاساۋ سەكىلدى قىرۋار شارۋا سالا باسشىسىن مەملەكەتتىك ءتىلدى دامىتۋ ىسىنە ۋاقىتىن قالدىرا قويار ما ەكەن؟..ەگەر شىندىققا تىكە قاراساق، مەملەكەتتىك ءتىلدىڭ بەسىگى سانالاتىن مەكتەپتەردەن باستاپ ءتىل ماسەلەسى اقساپ تۇر دەسەك بولادى. مەكتەپتەگى باستاۋىش سىنىپتارعا ارنالعان ءتىل، ادەبيەت ۇيرەتەتىن وقۋلىقتاردى جاساۋعا مەتوديست مۇعالىمدەر قاتىسپاعاسىن بالالاردىڭ ءتىلدى يگەرۋى قيىنعا سوعىپ جاتىر. ونى مەكتەپ مۇعالىمدەرىنەن سۇراساڭ اھىلاپۋھىلەپ وتىرىپ ايتىپ بەرەدى. بىراق ايتقاندارىنىڭ باسپاسوزگە جاريالانۋىنان قورقادى. سەبەبى نانىنان ايىرىلىپ قالۋى مۇمكىن.گازەتتەر مەن جۋرنالدار ءبىرشاما ءتاۋىر، ال تەلەۆيدەنيە مەن راديودا تىكەلەي ەفير كەزىندە سويلەيتىن جۇرگىزۋشىلەر جىبەرەتىن ستيليستيكالىق قاتەلەردى ساناپ تاۋىسا المايسىڭ. ەڭ جامانى، كەيبىر قازاق دىبىستارىنا ءتىلى كەلمەيتىن جۇرگىزۋشىلەردى سويلەتىپ قوياتىن تەلەراديو باسشىلارى كوپ...بۇگىنگى ءتىل ماسەلەسىنىڭ قايناعان ورتاسى الەۋمەتتىك جەلىلەر. ويتكەنى وندا ميلليونداعان حالىق وتىرادى. ال ولاردىڭ ءجيى قاۋزايتىن تاقىرىپتارى بولادى. سونىڭ ءبىرى مەملەكەتتىك ءتىل ماسەلەسى. ءبىرى مەملەكەتتىڭ ءتىل ساياساتىن سىناپ وتىرسا، ەكىنشى بىرەۋلەرى ءوزى ەستىمەگەن قازاق ءسوزدەرىن جوققا شىعارىپ، ءبىربىرىمەن قىزىلشەكە بولىپ، ايتىسىپ جاتادى. وكىنىشتىسى سول، وسىنىڭ ءبارى قازاق ءتىلىن ءوز انا ءتىلىم دەپ سانايتىنداردىڭ اراسىندا ءجيى بولاتىن جاعداي. كەيبىرەۋلەرى ءتىپتى مەملەكەتتىك ءتىل ساياساتىن راديكالداندىرۋدى قولدايدى. جالپى، ءتىلىمىز ءوسىپوركەندەسىن دەسەك، ەڭ الدىمەن وعان ءوزىمىز جاناشىر بولۋىمىز كەرەك. الەۋمەتتىك جەلىلەردە ءتىل ءۇشىن جۇرتپەن جاعالاسىپ، ءوزىمىزدىڭ ۇلتشىل ەكەنىمىزدى بەت قاراتپاي دالەلدەپ باعىپ، ودان شىعا سالا تەلەديدارىمىزدى ورىستىلدى ارناعا بۇرىپ، رەسمي تىلدەگى كينولاردى نە باعدارلامالاردى تاماشالاپ وتىراتىن بولساق، ەشكىم كەلىپ ءبىزدىڭ ءتىلىمىزدى دامىتىپ بەرمەيدى. سول سياقتى قازاق باسىلىمدارىندا ەشتەڭە جوق دەپ اۋزىمىزدى قۋ شوپپەن ءسۇرتىپ، وزگە تىلدە گازەتجۋرنال پاراقتاپ وتىرساق، ول دا ءبىزدىڭ پاتريوتتىعىمىزدىڭ، بىلىمدىلىگىمىزدىڭ نە مادەنيەتتىلىگىمىزدىڭ كورسەتكىشى ەمەس.جوعارىدا ايتىپ كەتكەن انا ءتىلى اپتالىعىنا بەرگەن سۇحباتىندا مەملەكەت باسشىسى قازاق ءتىلىن دامىتۋدىڭ مىناداي ءتورت جولىن ايتقان: بىرىنشىدەن، قازاق تىلىندە سويلەۋ ماقتانىش بولۋى ءۇشىن قوعامدا وعان دەگەن قاجەتتىلىكتى ارتتىرعان ءجون. مەملەكەتتىك قىزمەتكە، ونىڭ ىشىندە، حالىقپەن تىعىز جۇمىس ىستەيتىن لاۋازىمعا تاعايىنداۋ كەزىندە كاسىبي بىلىكتىلىگىنە قوسا، قازاق ءتىلىن جاقسى بىلەتىن ازاماتتارعا باسىمدىق بەرۋ كەرەك. پارلامەنتتە نەمەسە ءباسپاسوز ءماسليحاتتارىندا مەملەكەتتىك تىلدە سويلەپ، پىكىر الماسا المايتىن مەملەكەتتىك قىزمەتكەر ۇعىمى، ەڭ الدىمەن، قازاق ازاماتتارىنىڭ اراسىندا اناحرونيزمگە اينالۋعا ءتيىس.ەكىنشىدەن، ءبىز قازاق ءتىلىن جاقسى بىلەتىن وزگە ۇلت وكىلدەرىن قولداۋىمىز كەرەك. ولاردى پارلامەنتكە، وكىلەتتى ورگاندارعا سايلاپ، مەملەكەتتىك قىزمەت جۇيەسىندەگى جوعارى لاۋازىمدارعا تاعايىنداپ، مەملەكەتتىك ناگرادالارمەن ماراپاتتاپ وتىرعانىمىز دۇرىس. مۇنداي ازاماتتار قازاق ءتىلىنىڭ دەڭگەيىن ۇلتارالىق قولدانىس دارەجەسىنە كوتەرۋگە كومەكتەسەدى.ۇشىنشىدەن، قازاق ءتىلىن قولدانۋ بارىسىندا فونەتيكالىق جانە ورفوگرافيالىق قاتەلەر جىبەرىپ الاتىن وتانداستارىمىزعا تۇسىنىستىكپەن قاراپ، تولەرانتتىلىق تانىتۋىمىز كەرەك. مۇنداي ازاماتتار جاستارىمىزدىڭ اراسىندا دا از ەمەس. ولاردىڭ تالپىنىسىن مازاق ەتپەي، قايتا قولداي تۇسكەنىمىز ءجون.تورتىنشىدەن، تەلەۆيزيالىق جانە راديو حابارلارىنىڭ ساپاسىن ارتتىرۋ قاجەت. بۇل اقپارات ونىمدەرى رەسەي باعدارلامالارىنىڭ كوشىرمەسىنە ەمەس، قايتا قوعامدىق ويدىڭ قاينار كوزىنە اينالۋعا ءتيىس. ارزان ويىنكۇلكىدەن گورى، ۇلتتىق يدەياعا قىزمەت ەتەتىن توپىراعىمىزدان تامىر العان ءتول باعدارلامالاردى مولايتۋ قاجەت.قازاقستان پرەزيدەنتى بۇل سوزدەردى تەكتەنتەككە ايتىپ وتىرعان جوق. مەملەكەتتىك ءتىلدى دامىتۋ ءۇشىن نە ىستەۋ كەرەك ەكەنىن ءتيىستى ورىنداردىڭ قاپەرىنە سالىپ وتىر. سونداياق ول ۇدەرىستىڭ دۇرىس ءجۇرۋى ءۇشىن حالىقتىڭ قانداي اسەرى بولاتىنىن دا يشارالاپ جەتكىزگەن.ۇزىن ءسوزدىڭ قىسقاسى، قازاق ءتىلىن دامىتۋ ءۇشىن ەڭ الدىمەن قوعامنىڭ بىرلىگى كەرەك. بيلىك تاراپى ءتىلدى دامىتۋ ماسەلەسىن شەشۋ ءۇشىن مەملەكەت قاراجاتىن بوسقا شاشپايتىن جول تاۋىپ، ءتىل ساياساتىن پارمەندى ىسكە اسىرۋعا بەيىلدى بولسا، حالىق تا ونى قولداپ، مەملەكەتتىك ءتىل قازاقستان قوعامىن بىرىكتىرەتىن مىزعىماس كۇشكە اينالار ەدى.
|
پان گي مۋننان ساداعا كەت، ءمادينا!ءبىزدىڭ شەنەۋنىك 16348 11 پىكىر 13 ناۋرىز, 2019 ساعات 17:22كۇنى كەشە عانا سۋ جاڭا قىزمەتكە تاعايىندالعان ابىلقاسىموۆا دەيتىن ايدىك ايەل تۋرالى از كەم ءسوز شىعارماقپىز. ءمادينا عوي، ءيا، سول ءمادينا. مينيستر شەكپەنىن كيىپاپ، اۋزىنا كەلگەندى كوكىگەن، ءسويتىپ ءجۇرىپاق، ابىرويى ايرانداي توگىلگەن ءمادينا قىز.بۇكىل جۇرتتىڭ اشۋىن كەلتىرەمىن دەپ، مينيستر كرەسلوسىنان ايىرىلىپ قالعان ماكەڭ كەشە عانا جاڭا جاساقتالعان، اتەشتەن بۇرىن ويانىپ، قىتاي ءتىلىن ۇيرەنىپ جۇرگەن اسقار مامين دەيتىن پوليگلوت پوليتيك باسقاراتىن ۇكىمەتتىڭ قۇرامىنا كىردى. ءسويتىپ ۇلتتىق ەكونوميكا ءمينيسترىنىڭ ورىنباسارى بولىپ تاعايىندالدى.ماكەڭنىڭ وسى جولعى ورالۋى تۋرالى اقپارعا كوز جۇگىرتەيىكشى، اۋەلى. ءمادينا قىز مينيسترلىككە كەلدى دەگەندى ەستىگەن جۇرت ەكىۇشتى پىكىردە بولدى. يتپەن قۋالاسا كەتپەيتىن ماكەڭنىڭ قانداي قۇدىرەتى بارىن بىلمەي ەسەڭگىرەگەن كۇي كەشتى. ءاياي كيىمى مەن اشەكەيى كوپ ابىلقاسىموۆاسىز قازاقستان ۇكىمەتىنىڭ تاڭى اتپاي، كۇنى باتپاي قالاتىن با ەدى دەدى كەي جۇرت. ءمادينا قىزعا سول جولى وبال بولدى دەگەندەر دە تابىلدى. ەندى وسى پىكىرلەردى ساراپتاي وتىرىپ، ءبىز دە ءوز پايىمپاراساتىمىزشا وي قۇرايىق...ابىلقاسىموۆانىڭ قايتا ورالاۋىابىلقاسىموۆا قر ۇلتتىق ەكونوميكا مينيسترلىگىنە قايتىپ ورالدى. ءمينيستردىڭ ورىنباسارى، كىشى مينيستر بولىپ تاعايىندالدى.كەزىندە ماكەڭنىڭ قولاستىندا قىزمەت ەتكەن قازىرگى ەڭبەك جانە الەۋمەتتىك قورعاۋ ۆيتسەءمينيسترى سۆەتلانا جاقىپوۆا دەيتىن اتى ءماشھۇر ايەل بار ەدى عوي. سىعىر كوزدى، سازارعان ءوڭدى سۆەتا حانىم ابىلقاسىموۆانىڭ ۇكىمەتكە قايتا ورالعانى تۋرالى ەكى اۋىز پىكىر ايتىپتى. مەنىڭ جەكە پىكىرىمشە، مەنىڭ بۇرىنعى باستىعىم كەز كەلگەن تاپسىرمانى ورىنداي الاتىن ادام. ول وتەموتە كاسىبي ادام. مەن ونىڭ جۇمىسى رەتتەلىپ كەتكەنىن، بارلىعى جاقسى بولعانىن تىلەيمىن، دەپتى جاقىپوۆا. ايتپاقشى، سۆەتا حانىم دا انالار كوتەرىلگەندە باستىعى ابىلقاسىموۆا سەكىلدى سوزدەن سۇرىنگەن ەدى.جاڭا ۇكىمەتتىڭ ەسكى كادرلارىمەن بىرگە ءۇشءتورت جاڭا مينيستر تاعايىندالعانىن ايتقان ەدىك. مىنە، سول جاڭالاردىڭ ءبىرى بولىپ ەكونوميكانىڭ تىزگىنىن ۇستاعان رۋسلان دالەنوۆ دەيتىن مينيستر دە ءمادينانىڭ ءوز قاراماعىنا كەلگەنى تۋرالى پىكىر بىلدىرگەن. جالاقى ارنايى جۇيەمەن رەتتەلەدى. ۆيتسەءمينيستردىڭ جالاقىسى مينيسترگە قاراعاندا تومەن. بۇل قىزمەتىنىڭ تومەندەۋىن بىلدىرەدى، دەپتى دالەنوۆ.ءيا، ابىلقاسىموۆادان گورى ايلىعىم جوعارى دەگەن رۋسلان مىرزا ماكەڭنىڭ قارىمقابىلەتى تۋرالى ايتقىسى كەلمەگەن سەكىلدى. ۆيتسەمينيسترلەر ۇكىمەت شەشىمىمەن تاعايىندالادى. ابىلقاسىموۆا حانىم بۇرىن ەكونوميكا مينيسترلىگىندە جۇمىس جاسادى. حالىقارالىق بلوكتى باسقاردى. ءبىزدىڭ مينيسترلىكتە دە ول حالىقارالىق بلوكپەن جۇمىس جاسايتىن بولادى. تۇسىنەسىز بە، مەن ارىپتەستەرىمنىڭ قىزمەتى تۋرالى پىكىر ايتا الامىن. الايدا قاراماعىمداعىلار تۋرالى ايتا المايمىن. مەن ولاردان تاپسىرمانىڭ ورىندالۋىن تالاپ ەتەمىن. ءبىتتى، دەپ تۇيىندەپتى.ەستەرىڭىزگە سالا كەتەيىك، 2018 جىلدىڭ اقپانىندا ماكەڭ ەڭبەك مينيسترلىگىنە تاعايىندالعان ەدى. سول كەزدە ءدال وسى دالەنوۆ ونىڭ جاڭا قىزمەتى تۋرالى پىكىر ايتقان ەكەن. نە دەپتى دەيسىزدەر عوي. مىنەكەي، كورىڭىزدەر...2018 جىل. دالەنوۆ ابىلقاسىموۆا تۋرالى: مەنىڭشە، ول جاقسى مينيستر بولادى. ونىڭ پايداسى كوپ. ونىڭ باتىستىق ءبىلىمى بار. ەگەر بىرەۋمىرەۋ ونىڭ جاۋىنگەرلىك تاجىربيەسى جەتىسپەيدى دەيتىن بولسا، مەن ەسەسىنە ونىڭ جاۋىنگەرلىك مىنەزى بار دەر ەدىم. ءبىز وعان ساۋاتتى، ساپالى قىزمەتكەر، ەكونوميست، باسشى جانە قاراپايىم ادام دەگەن مىنەزدەمە بەرەمىز، دەگەن ەكەن.ابىلقاسىموۆا تۋرالى قازىرگى باستىعى بىلتىر اياماي ماقتاپ سويلەسە، وسى جولى سوزايارلىق جاساپتى. ءالىپتىڭ ارتىن باعايىن دەدى مە ەكەن، الدە ابىلقاسىموۆاعا سەنىمسىزدىك تانىتقانى ما، ايتەۋىر وسىمەن شەكتەلگەن.بىلتىر تامارا اپاي دۇيسەنوۆادان تىزگىندى الار تۇستا دالەنوۆ جەركوككە سىيعىزباي ماقتاعان ماكەڭنىڭ شىنىندا ءبىلىمى جوعارى. سول تۋرالى جازايىقشى...ابىلقاسىموۆا تۋرالى نە بىلەسىز؟ءمادينا ەراسىلقىزى ابىلقاسىموۆا 1978 جىلى الماتىدا تۋعان. بيىل 1تامىزدا 41 جاسقا تولادى. اكەسى ەكسدەپۋتات ەراسىل ابىلقاسىموۆ. دارىگەر. ماجىلىستە دەپۋتات بولدى. 2005 جىلى پرەزيدەنت بولماققا بەكىنىپ، سايلاۋعا دا ءتۇسىپ، 0,34 پايىز داۋىس جيناعان. ماكەڭنىڭ مينيستر بولۋىنا اكەسى ىقپال ەتتى دەيتىندەر دە بار. كىم ءبىلسىن... تەگىن ادام تاز بولمايدى دەگەنگە سالساق، ءبارى مۇمكىن. دەگەنمەن ماكەڭ تۋرالى بىلەتىنىمىز ءبىر توعىز بولسا، بىلمەيتىنىمىز توقسان توعىز ەكەنى تاعى راس.ءمادينا قىزدىڭ وقىعانتوقىعانىنا قاراساق، قارا جاياۋلاردىڭ سورتىنان ەمەس سەكىلدى...1999 جىلى قازاق مەملەكەتتىك باسقارۋ اكادەمياسىن حالىقارالىق ەكونوميكالىق قاتىناستار ماماندىعى بويىنشا وقىعان.2003 جىلى كولۋمبيا ۋنيۆەرسيتەتىنىڭ ماگيستراتۋراسىن ەكونوميكالىق ساياساتتى باسقارۋ ماماندىعى بويىنشا تامامداعان.2011 جىلى گارۆارد ۋنيۆەرسيتەتىنىڭ كەننەدي اتىنداعى مەملەكەتتىك باسقارۋ مەكتەبىن مەملەكەتتىك باسقارۋ ماگيسترى بولىپ اياقتاعان.باسقاسىن ايتپاساق تا، اناۋ گارۆارد ۋنيۆەرسيتەتىن الايىقشى. نوبەل سىيلىعىنىڭ 157 يەگەرىن وقىتىپ شىعارعان ۋنيۆەرسيتەت. ءبىزدىڭ ماكەڭ وقىعان كەننەدي اتىنداعى باسقارۋ مەكتەبىنەن دە وڭاي ادامدار شىقپاعان. قاراڭىزشى، مەكسيكانىڭ پرەزيدەنتى بولعان فيليپپە كالدەرون مەن بۇۇنىڭ سەگىزىنشى باس حاتشىسى بولعان پان گي مۋن وقىعان.ياعني، ءمادينا قىز وقىعانتوقىعانىنا قاراساڭ سۇمدىق ءبىلىمدى ادام. وعان تەڭى جوق، ءتىپتى. ال ەندى سونداي اتاقتى جەردىڭ تۇلەگى تەگى جەكسۇرىن اتانۋىن قالاي تۇسىنەمىز؟ءاي بىراق، ءبىزدىڭ ماكەڭ قازعا ەرەمىن دەپ قارعانىڭ شاتى ايىرىلىپتىنىڭ كەرىن كەلتىردى. پان گي مۋن سەكىلدىلەر شىققان جەردەن ءمادينا سەكىلدىلەر دە شىعادى دەيمىز دە قويامىز... جوق، الدە پان گي مۋننان ساداعا كەت، ءمادينا! دەيمىز بە؟ ءجا، ءارى قاراي جازايىق...ماكەڭنىڭ ەڭبەك جولىماكەڭنىڭ مىقتىلىعى سول ول مەملەكەتتىك قىزمەتتىڭ بارلىق ساتىسىنان وتكەن ادام دەيدى ءبىراز جۇرت. قاراپ وتىرساق، ءبىراز شارۋانىڭ باسىن شالىپتى، راس. تىندىرعانى شامالى بولسا دا اقپار ءۇشىن جازايىق، ال. 19992001 جىلدارى ستراتەگيالىق جوسپارلاۋ اگەنتتىگىنىڭ باس مامانى 20032004 جىلدارى ەكونوميكا جانە بيۋدجەتتىك جوسپارلاۋ مينيسترلىگى ستراتەگيالىق جوسپارلاۋ باسقارماسىنىڭ باسشىسى 20042006 جىلدارى ماركەتينگتىكتالدامالى زەرتتەۋلەر ورتالىعى اق مەملەكەتتىك ساياساتتى تالداۋ دەپارتامەنتىنىڭ ديرەكتورى 20062008 جىلدارى قر پرەمەرءمينيسترى كەڭسەسى الەۋمەتتىكەكونوميكالىق ءبولىمى مەڭگەرۋشىسىنىڭ ورىنباسارى 20082011 جىلدارى پرەزيدەنت اكىمشىلىگى ستراتەگيالىق ازىرلەمەلەر جانە تالداۋ ورتالىعى مەڭگەرۋشىسىنىڭ ورىنباسارى 20112013 جىلدارى ەكونوميكالىق دامۋ جانە ساۋدا ۆيتسەءمينيسترى 2012 جىلدان باستاپ دۇنيجۇزىلىك بانكتىڭ قازاقستانداعى باسقارۋشىسىنىڭ ورىنباسارى 20132014 جىلدارى ەكونوميكا جانە بيۋدجەتتىك جوسپارلاۋ ۆيتسەءمينيسترى 2014 جىلدىڭ تامىزىنان 2018 جىلدىڭ اقپانىنا دەيىن ۇلتتىق ەكونوميكا ۆيتسەءمينيسترى 2018 جىلدىڭ 9 اقپانىنان 2019 جىلدىڭ 25 اقپانىنا دەيىن ەڭبەك جانە حالىقتى الەۋمەتتىك قورعاۋ ءمينيسترى قىزمەتىن اتقاردى.ەڭبەك جولىنا قاراپ وتىرساڭىز، ماكەڭ ءار كرەسلودا 12 جىلدان عانا وتىرعان. ەڭ ۇزاق ىستەگەن جۇمىسى ۇلتتىق ەكونوميكا ۆيتسەءمينيسترى بولعان جىلدار. باقانداي 4 جىل كىشى مينيستر بولعان.ماكەڭ قازىر ەكونوميكا مينيسترلىگىنە قايتا كەلدى دەدىك قوي. ول 2014 جىلى دا ەكونوميكا مينيسترلىگىنىڭ ۆيتسەءمينيسترى بولدى. سول كەزدەگى ەلدىڭ ەكونوميكالىق الەۋەتى كەرەمەت بولدى دەي المايمىز. ماكەڭ مەن ونىڭ باستىقتارى ەكونوميكانى تىزگىندەگەن جىلدارى بولعان داعدارىستى ەسكە تۇسىرەيىكشى...2014 جىلعى داعدارىس:2014 جىل ەل ەكونوميكاسى ءۇشىن سوڭعى ونجىلدىقتاعى ەڭ اۋىر جىل بولدى. پرەزيدەنتتىڭ ءوزى سول كەزدە بىزدە عانا ەمەس، الەمدەگى احۋال اۋمالىتوكپەلى دەپ اقتاعانداي سويلەگەنىمەن، الەۋمەتتىكەكونوميكالىق جاعداي تومەندەدى. ول فاكت. راس، سول جىلى ەكى دەرجاۆانىڭ سانكتسيا سوعىسى ءورشىدى. الەمدىك داعدارىس باستالدى. نارىقتا مۇناي باعاسى تومەندەدى.قازىرگە دەيىن سالقىنى سەزىلەتىن ەلدەگى ەكونوميكالىق داعدارىس سول جىلى باستالدى. الەمدىك نارىقتا قارا التىن باعاسى كۇرت تومەندەدى. قازاقستان ەكونوميكاسى مۇنداي جاعدايعا مۇلدە دايىن بولماي شىقتى.2014 جىلى ءجىو كولەمى دوللارعا شاققاندا 227,44 دوللار بولسا، ءجىو ءوسىمى 6,7 پايىز بولدى. قازاقستاننىڭ سىرتقى قارىزى 149,13 ميلليارد دوللارعا جەتتى. بۇل جان باسىنا شاققاندا ءار ادامعا 8761 دوللاردان اينالاتىن ەدى. ينفلياتسيا كومەلى 7,4 پايىزدى قۇرادى.ەڭ تومەنگى جالاقى 19 966 تەڭگە بولدى. مەملەكەت بەرەتىن بازالىق زەينەتاقى كولەمى 9 983 تەڭگەنى عانا قۇرادى. ەڭ تومەنگى زەينەتاقى 20 782 تەڭگە بولدى.2014 جىلى ۇلتتىق ۆاليۋتا دەۆالۆاتسيالاندى. ەلدە دەۆالۆاتسيا بولدى. تەڭگەنىڭ دوللارعا شاققانداعى باعامى 155 تەڭگەدەن 188 تەڭگەگە ءبىراق سەكىردى.ەلدەگى ساۋدا دۇكەندەرى مەن سۋپەرماركەتتەر ءبىراق كۇندە تاۋار باعاسىن كوتەردى. ەلدە ازىقتۇلىك، ءدارىدارمەك، جانارماي، كولىك جانە قۇرىلىس ماتەريالدارى باعاسى ءوستى.2014 جىلعى دەۆالۆاتسيا ارقىلى جۇرتتىڭ ايلىق تابىسىنىڭ 20 پايىزىن تونادى. جوعارىدا ايتقانداياق، ءبىزدىڭ ەلدىڭ ەكونوميكاسى مۇنايعا تاۋەلدى ەكەنىن سول كەزدە جانە ءبىر مارتە تۇسىندىرگەندەي بولدى.2014 جىلى مەملەكەتتىڭ جالپى بيۋدجەتى 31 ميلليارد بولدى. سول جىلدارى ءبىز مۇناي باعاسىنىڭ قۇلدىراۋىنان 60 ميلليارد ۇتىلدىق. اينالدىرعان 1,5 جىلدا مەملەكەتتىڭ 2 جىلدىق بيۋدجەتىنەن ايىرىلدىق.2014 جىلى 78,2 ميلليارد دوللارعا شيكىزات ساتىپ، 41,2 ميلليارد دوللارعا تاۋار ساتىپ الدىق.2013 جىلى قازاقستاننىڭ ەكسپورتى 84,7 ميلليارد بولسا، 2014 جىلى ەكسپورت كولەمى ازايىپ، 79,5 ميلليارد دوللاردى قۇرادى. 2014 جىلى يمپورت 30,6 ميلليارد دوللاردى قۇرادى.2015 جىلعى داعدارىس:2015 جىل دا قازاقستان ەكونوميكاسى ءۇشىن داعدارىس جىلى بولدى. ول تۋرالى پرەزيدەنتتىڭ ءوزى دە ايتتى.تاعى دا كىنالى الەمدىك داعدارىس. تاعى دا مۇناي باعاسىنىڭ تومەندەۋى. تاعى دا سىرتقى فاكتور. ايتپاقشى، سول جىلى مۇنايدىڭ نارىقتاعى باعاسى 50 دوللارعا دەيىن ءتۇستى.ەلدە ازىقتۇلىك باعاسى ءوستى. جۇمىسسىزدار سانى ارتتى. حالىقارالىق رەزەرۆ 1 ميلليارد دوللارعا دەيىن قىسقاردى. ۇلتتىق ۆاليۋتانىڭ دوللارعا شاققانداعى باعامى 51,9عا، ەۋروعا شاققاندا 42عا، رۋبلگە شاققاندا 42عا قۇلادى.جۇمىسسىزدىق دەڭگەيى 4,9عا جەتتى.ۆاليۋتالىق كىرىستىڭ ەكسپورت بويىنشا وسى كەزەڭدەگى قىسقارۋى 1,74 ەسە بولىپ، 2014 جىلعى 80,3 ملرد. دوللاردان 2015 جىلعى 46,2 ملرد. دوللارعا دەيىن ءتۇستى. ال ساۋدا بالانسىنىڭ سالدوسى 2015 جىلى مينۋسقا ءتۇسىپ، 5,3 ملرد. دوللار بولدى.2015 جىلى دوللار باعامى 183,7 تەڭگە بولسا، 2016 جىلى بۇل كورسەتكىش 365,83 تەڭگەگە دەيىن كوتەرىلدى. تەڭگە 195 پايىزعا دەۆالۆاتسيالاندى.2015 جىلى ەۋروينتەگراتسيا قازاق تەڭگەسىن ەڭ قۇنسىز ۆاليۋتا دەپ باعالادى.تەڭگەنىڭ وسىنشاما كۇشتى دەۆالۆاتسياسى ۇكىمەت پەن ۇلتتىق بانكتىڭ ءتيىمسىز ەكونوميكالىق ساياساتىنىڭ سالدارى ەكەنى داۋسىز.ءبىز عانا ەمەس، ەكونوميست ساراپشىلاردىڭ ءوزى وسى ەكى داعدارىستى قازاقستان ۇكىمەتىنىڭ، ونىڭ ىشىندە دە ەكونوميكا مينيسترلىگىنىڭ قاتەلىگى دەپ تانىدى. ال جاڭاعى پان گي مۋنمەن ساباقتاس ءبىزدىڭ ماكەڭ ءدال وسى جىلدارى ۇلتتىق ەكونوميكا ءمينيسترىنىڭ ورىنباسارى بولىپ قىزمەت جاساعان.ابىلقاسىموۆا حالىققا نەگە جاقپاي قالدى؟ءمادينا قىز ەڭبەك مينيسترلىگىنە 2018 جىلدىڭ اقپانىندا كەلدى. 1 جىل 16 كۇن مينيستر بولىپ قىزمەت ەتتى. پرەزيدەنتتەن سوگىس الىپ، ءابىرجىپ جۇرگەن تامارا اپاي دۇيسەنوۆانىڭ ورنىنا مينيستر بولىپ تاعايىندالعان ماكەڭ بار بولعانى 1 جىل مينيستر بولدى.جۇرت بيىل ونىڭ وتستاۆكاسىن تالاپ ەتتى دەدىك قوي. انىعىندا ەڭبەك مينيسترلىگىنىڭ ماكەڭە دەيىن مىلجامىلجاسى شىعىپ، جۇمىسى جۇيەسىزدىككە ۇشىراپ جاتقانتىن. ول مينيسترلىك باسىندا دەنساۋلىق ساقتاۋ مينيسترلىگىنىڭ قۇرامىندا بولدى. كەيىن ودان ءبولىنىپ شىقتى.اقپاندا بولعان استاناداعى ايتۋعا اۋىر، ءتىل كۇرمەلەتىن، جازۋعا قول جۇرمەيتىن شەتىن وقيعادان كەيىناق، ابىلقاسىموۆاعا جۇرت قارعىس جاۋدىرا باستادى. جەرجەرلەردە الاڭعا شىققان، اكىمدەردى، اكىمدىكتەردى تىكەسىنەن تۇرعىزعان انالار دا ءمادينانىڭ مەمقىزمەتتەن قۋىلۋىن تالاپ ەتىپ قويدى. وعان دا ءوزى كىنالى ەدى. كوپ بالالى انالارعا 16 مىڭ بەرىلەدى. بۇنداي الەمنىڭ ەشبىر ەلىندە جوق دەپ جاڭادان امەريكانى اشقانداي سويلەپ، ايدى اسپاننان ءبىراق شىعاردى. ونسىز دا زىعىردانى قايناعان قالىڭ ەلدى بۇل ءسوز اشىندىردى. ءسويتىپ ماكەڭ ءوز ورىن ءوزى قازدى.2019 جىلدىڭ قاڭتارىندا كوپبالالى انالارعا تولەنەتىن جاردەماقىنىڭ 15,4 مىڭنان 16,1 مىڭ تەڭگەگە دەيىن كوتەرىلگەنىن ماقتانىشپەن ايتقان ابىلقاسىموۆا جۇرتتىڭ اشۋىنا ءتيدى.رەسەيدە انا كاپيتالى دەگەن بار. بىراق، بىزدە بارلىق جىلدى ەسەپكە الساق، انالار بىرنەشە ميلليون تەڭگە الادى، ال جاردەماقى ءومىر بويى تولەنەتىن كومەك، دەگەن ەدى ول.كوپبالالى انالاردى ميلليونەرگە تەڭەگەن ابىلقاسىموۆانىڭ سوزدەرى الەمجەلىنى شارلاپ كەتتى.ال الاپات ورتتەن كەيىن ەرتەسىنە ابىلقاسىموۆانىڭ جۋرنالىنا بەرگەن سۇقباتى مەن مۇقاباعا باسىلعان سۋرەتى جاريالانىپ، جەلى قولدانۋشىلارىنىڭ نارازىلىعىن ودان ءارى كۇشەيتتى.قايعىلى وقيعادان كەيىن ماكەڭ ۇكىمەت وتىرىسىنا قاتىسپادى. اۋىرىپ قالىپتى. ونى جاڭاعى جاقىپوۆا حابارلاپ ايتتى. ماكەڭ تاعى دا سىنعا ىلىكتى.بۇدان بولەك ماكەڭنىڭ مينيستر بولىپ تۇرعان تۇستا ەلدە الەۋمەتتىك كومەك الۋشىلار سانى 504 مىڭ ادامعا جەتتى.2014 جىلعا قايتا ورالايىقشى، ەربولات دوساەۆ دەيتىن بادىراق كوز بالا بار ەدى عوي. ەكونوميكا جانە بيۋدجەتتى جوسپارلاۋ مينيسترلىگىندە سونىڭ ورىنباسارى بولىپ تۇرعاندا ءمادينا قىز شەتتەگى قانداستارعا دا ءتىل تيگىزىپ سويلەگەن ەدى.سول كەزدەگى ماكەڭنىڭ ايتۋىنشا، شەتتەن كەلەتىن ورالمانداردىڭ بار بولعانى 8,6 پايىزى عانا جوعارى ءبىلىمدى. 71 پايىزىنىڭ ورتا ءبىلىمى بار نەمەسە مۇلدە حات تانىمايتىن ساۋاتسىز ەكەن.سوندىقتان، ءبىلىمى مەن كاسىبي ماماندىعى جوق، دارەجەسى تومەن ەڭبەك كۇشى قازاقستاننىڭ ەڭبەك كۇشى نارىعىنا قوسىلىپ جاتىر. بۇل ماسەلە ورالمانداردىڭ قوعامعا ءسىڭىسىپ كەتۋىنە كەدەرگى بولۋدا دەپتى سول كەزدە ءبىزدىڭ ماكەڭ.مىنە بۇل قانداستارىمىزدى ورالتۋعا اشىق قارسىلىق ەدى. ءبىر جاعىنان قاراعاندا ءمادينا قىز، ورىس ءتىلىن ءبىلىمنىڭ بالاماسى رەتىندە قاراعان بولۋى دا مۇمكىن. ايتەۋىر وسىلاي سويلەگەن.ماكەڭنىڭ تاققان تەمىرتەرسەكتەرى مەن وردەنمەدالدەرى:استانانىڭ 10 جىلدىعى مەدالى 2008 جىل,قر تاۋەلسىزدىگىنە 20 جىل مەدالى 2011 جىل,ەرەن ەڭبەگى ءۇشىن مەدالى 2012 جىل,قحا 20 جىل مەدالى 2015 جىل,ەاەو قۇرىلۋىنا قوسقان ۇلەسى ءۇشىن مەدالى 2015 جىل,قر تاۋەلسىزدىگىنە 25 جىل مەدالى 2016 جىل,قۇرمەت وردەنى 2016 جىل.ءتۇيىن. ماكەڭ قازاق ءتىلىن بىلمەيتىن مينيسترلەر قاتارىنان. وتكەن جىلى پرەزيدەنت مىندەتتەگەندە عانا ەجىكتەپ سويلەي باستاعان. مينيستر بولىپ كەلگەلى ەستىگەن بارەكەلدىسى جوق. سەناتورلار دا شۇيلىكتى. دەپۋتاتتار ونىڭ زاڭىن تۇسىنگەن دە جوق. نىعماتۋليننەن دە تاياق جەدى، ءسوز ەستىدى. ءماجىلىس ونىڭ حالىقتى جۇمىسپەن قامتۋ جانە كوشىقون ماسەلەلەرى تۋرالى زاڭ جوباسىن جىلتىر ەسەپ دەپ باعالادى. قىسقارتىپ ايتقاندا شاتا ءتىلدى شالا مينيستر.ەندى مىنە، وتستاۆكاعا كەتكەن ماكەڭ، جاڭا ۇكىمەتكە كىشى مينيستر بولىپ ورالدى. مۇندايدا نە دەۋشى ەدى، تەپكىلەسەڭ كەتپەيتىن تەمىر باقىت باسقاعا ەمەس، ءدال وسى ماكەڭە بۇيىرعان سياقتى. ارتىنىڭ قايىرىن بەرسىن...زىكىريا زامانحانۇلى 41246
|
پان گي مۋن: اەف جاھاندىق دامۋدىڭ كەلەشەگىن تالقىلاۋعا ارنالعان الاڭعا اينالدى پرەزيدەنت17 مامىر 2018، 17:14پان گي مۋن: اەف جاھاندىق دامۋدىڭ كەلەشەگىن تالقىلاۋعا ارنالعان الاڭعا اينالدى17 مامىر 2018, 17:14 369 0 استاناقازاقستان پرەزيدەنتى بىرىككەن ۇلتتار ۇيىمىنىڭ سەگىزىنشى باس حاتشىسى، بواو ازيا فورۋمى كەڭەسىنىڭ ٴتوراعاسى پان گي مۋنمەن كەزدەستى، دەپ حابارلايدى . اقپارات اگەنتتىگى اقورداعا سىلتەمە جاساپ.استانا ەكونوميكالىق فورۋمى اياسىندا وتكەن كەزدەسۋ بارىسىندا نۇرسۇلتان نازاربايەۆ پان گي مۋننىڭ بىرىككەن ۇلتتار ۇيىمىن دامىتۋعا زور ۇلەس قوسقانىن اتاپ ٴوتتى. ٴسىز قازاقستاندا بىرنەشە رەت بولدىڭىز. ٴبىز يادرولىق قارۋسىزدانۋ باعدارلاماسى بويىنشا بىرلەسە جۇمىس ىستەدىك. 29 تامىز بۇكىل الەمدە يادرولىق سىناقتارعا قارسى ٴىسقيمىل كۇنى رەتىندە اتاپ وتىلەدى. سىزبەن جانە كورەيا رەسپۋبليكاسىمەن ارامىزدا وتە جاقسى دوستىق قارىمقاتىناس قالىپتاستى، دەدى مەملەكەت باسشىسى.پان گي مۋن استانا ەكونوميكالىق فورۋمى جاھاندىق سىنتەگەۋرىندەردى تالقىلاپ، ولاردى ەڭسەرۋ جولدارىن تابۋ ىسىندە ماڭىزدى ٴرول اتقاراتىنىن ايتتى. قازاقستانعا جاڭا قىزمەتىمدە العاش رەت كەلىپ وتىرعانىما قۋانىشتىمىن. جاھاندىق كوپتەگەن پروبلەمالار بار، مەن ولاردى شەشۋ ٴۇشىن قولداۋ كورسەتۋگە ٴازىرمىن. استانا ەكونوميكالىق فورۋمى تەك قازىرگى وزەكتى تاقىرىپتاردى عانا ەمەس، سونداياق جاھاندىق دامۋدىڭ كەلەشەكتەگى ماسەلەلەرىن دە تالقىلاۋعا ارنالعان الاڭعا اينالىپ وتىر، دەدى بواو ازيا فورۋمى كەڭەسىنىڭ ٴتوراعاسى.اڭگىمەلەسۋ بارىسىندا تاراپتار بواو ازيا فورۋمى مەن استانا ەكونوميكالىق فورۋمى اراسىنداعى ىنتىماقتاستىق ماسەلەلەرىن، سونداياق جاسىل تەحنولوگيالاردى دامىتۋ سالاسىندا، عىلىمييننوۆاسيا سەكتورى مەن ٴبىلىم بەرۋ ىسىندە بايلانىستار ورناتۋدىڭ پەرسپەكتيۆالارىن تالقىلادى.
|
بەلارۋس بيلىگى ميتينگ تۋرالى اقپارات تاراتقان سايتتاردى..ەۋرووداق قازاقستاندىق كومپانياعا سانكتسيا ەنگىزدىالەكسەي تسوي: قىركۇيەك ايىندا 104 وقۋشىدان كوروناۆيرۋس ..سەيسەنبىدە 374 ادامنان اۋرۋ انىقتالىپ، 5 ادام قايتىس بو..قورداي قاقتىعىسىنا بايلانىستى 7 ادام سوتتالدى. ولار سوت..اراي جۇماتاي 21 مامىر, 2020 ساعات 13:04گەرمانيا مەن فرانتسيا پرەزيدەنتتەرى كوروناۆيرۋس پاندەمياسى تۋىنداتقان ەكونوميكالىق داعدارىستان شىعۋ جولدارىن تالقىلادى. وسى ماقساتتا تاراپتار جاڭا قور قۇرماق.بۇل باستاما وداق ىشىندەگى ەكونوميكالىق جانە الەۋمەتتىك تۇراقتىلىقتى ساقتاۋعا باعىتتالعان. جوسپار ءالى تالقىلاۋدان ءوتۋى ءتيىس. انگەلا مەركەل مەن ەممانۋەل ماكرون ىندەتتەن زارداپ شەككەن ەكونوميكانىڭ سالالارىنا 500 ملرد ەۋرو مولشەرىندە جاردەم قاجەت دەيدى.گەرمانيا كانتسلەرى سوزىندە: ەۋروپا ۇيىمداسىپ ارەكەت ەتۋ ءتيىس. ۇلتتىق مەملەكەتتەر داعدارىستان جەكە وزدەرى شىعا المايدى. ەۋرووداق تۇراقتى بولعان جاعدايدا عانا گەرمانيا قيىندىقتارىن ەڭسەرە الادى. بىزگە بەيبىتشىلىك، ەركىندىك پەن ءار ادامنىڭ اماندىعى قاجەت، دەيدى.ۇسىنىس ەۋرووداق قۇرامىنداعى باسقا مەملەكەتتەرگە دە قاتىستى. باستاپقىدا سانيتارلىق قاۋىپسىزدىكتى قامتاماسىز ەتۋ ماقساتىندا كۇش بىرىكتىرۋ كوزدەلگەن. ماسەلەن، ءدارىدارمەكتى ساتىپ الۋدا بىرلەسكەن، بىرىڭعاي قور قۇرۋ. سونىمەن قاتار شەكارالاردى اشىپجابۋعا باعىتتالعان قيمىلدى ۇيلەستىرىپ، بارىنە ورتاق سانيتارلىق تالاپتاردى ساقتاۋ.قور جونىندە ەممانۋەل ماكرون: بۇل 500 ميلليارد ەۋرونى وسى قاراجاتتى پايدالانۋشىلار عانا قايتارمايتىنى انىق. ونى ەۋرووداق مۇشەلەرى بيۋدجەتتەرىنىڭ ۇلەسىنە سايكەس ەسەپتەيمىز. نەمەسە ءبىز بەلگىلەيتىن جارنالار ارقىلى قايتارا الادى، دەپ مالىمدەدى.باتىستىڭ رەسەيگە رەاكتسياسى: ءپۋتيننىڭ تولقۇجاتى حيميالىق قارۋبەلارۋس بيلىگى ميتينگ تۋرالى اقپارات تاراتقان سايتتاردى شەكتەي با..بەلارۋس بيلىگى ميتينگ تۋرالى اقپارات تاراتقان سايتتاردى شەكتەي باستادى
|
ءبىر ءومىردىڭ ءۇش بەتى استانا اقشامىۋاقىتى: 02:15 20191026 : :... .ءبىر ءومىردىڭ ءۇش بەتى استانا اقشامىومىردە قاقسوقپەن ءىسى جوق، بار ويى مەن ماقساتى ادامدارعا ادال بولسام، سولارعا جاقسىلىق جاساسام، كومەكتەسىپ، قول ۇشىن بەرسەم دەپ تۇراتىن جۇرەگى جىلى جاندار بولادى. تۋعان جەرىنەن تابان اۋدارماي ەڭبەك ەتىپ، جىرى دا، سىرى دا اتامەكەنى سارىارقا بولىپ كەتكەن قاسىم اپپاسۇلى تاۋكەنوۆ، مىنە، وسىنداي ادام. عۇمىرىندا پەندەشىلىكتەن ادا، شەشەنسىپ كوزگە تۇسۋدەن اۋلاق، شولاق بەلسەندىلىك پەن اتقا مىنۋگە ونشا اۋەستىگى جوق، ءبىراق قاريالىق كانون مەن اقساقالدىق اتاققا ادال اعا كۇنى كەشەگە دەيىن ەگەمەن قازاقستان گازەتىنە ءوزىنىڭ ويلى دا ورنىقتى ماقالالارىمەن ءجيى قاتىناسىپ تۇردى. ونى ءبىزدىڭ جاقسى بىلەتىنىمىز سوندىقتان، ارىپتەسىمىزگە جوعارىداعىداي ىزگى لەبىز، يگى پىكىر ءبىلدىرىپ جاتۋىمىز دا، مىنە، وسىدان. سول اعامىز وسى قازان ايىنىڭ اياعىندا 85كە كەلمەك. مەرەيتوي قارساڭىندا قاسىم اپپاسۇلىنا ءوزىنىڭ جازعان ءۇش كىتابى ارقىلى لەبىز ءبىلدىرۋدى ءجون كوردىك.1. ويتۇمار. ومىردە دالەلدەنگەن ءبىر شىندىق بار. ول شىرايلى شىعارما، تولىمدى تۋىندىنىڭ ءاماندا باي ومىرلىك تاجىريبە مەن ەنتسيكلوپەديالىق مول بىلىمنەن، بۇعان قوسا ەل مەن جەر اتتى قاسيەتتى دە قاستەرلى ۇعىمنىڭ تاعدىرتالايىن ءوزىنىڭ ومىرلىك بەلسەندى باعدارىنا تەمىرقازىق ەتىپ العان ۇلكەن جۇرەك يەسىنەن عانا تۋاتىندىعى. قاسىم اعادا وسىنىڭ ءبارى دە مولىنان كەزدەسەدى. سوندىقتان بۇل كىسىنىڭ جازعان دۇنيەلەرى شىنشىل، ويلى، كوكەيتەستى سيپاتقا يە. ماقالالارى سيرەك فاكتىلەردى ءتيىمدى تاۋىپ قولدانۋىمەن، ءتۇرلى دەرەكتەردى ءدال دايەكتەي بىلۋىمەن قۇندى. ال قالام يەسىنىڭ ءوزى تاڭداپ العان تاقىرىپتى تالداپ، ءتۇسىندىرۋى، ءسويتىپ ونى تانىمدىق دەڭگەيگە كوتەرۋدەگى قارەكەتى شە؟ بۇل تۇرعىدان كەلگەندە، اۆتور مىقتى اناليتيك. بۇعان قول جەتكىزىپ، ونى ۇستاپ تۇرعان باستى ۇستىندار ماتەريالدارداعى مول اقپاراتتارمەن بايىتىلعان سەنىمدى بايانداۋ مەن تابيعي ءۋاج جانە مىق شەگەدەي قاعىلعان ءتۇيىندى ويلار. وعان ويتۇمار اۆتورىنىڭ تىڭ تراگەدياسى، بيوگەوتسەنوز، وزگەنىكىن وزىمىزشە وبەكتەۋ، ءبىلىپ تۇرىپ ىستەلگەن بىلمەستىك سياقتى تۋىندىلارى تولىق دالەل بولا الادى. ال ونىڭ بۇلاردان باسقا وي، ديمەكەڭ، مەن وسكەن ورتا اتتى ماقالالارى شە؟ تۇنىپ تۇرعان تاعلىم، عيبرات، اقىلكەڭەس.بۇل ويتۇمار كىتابىنىڭ ءبىر قىرى. ءيا، بىلايشا ايتقاندا، ايسبەرگتىڭ سۋ ۇستىندەگى بەرگى بولىگى. ال ارعى جاعىندا، ياعني تۇپكى مانىندە نە جاتىر دەيسىزدەر عوي ايتايىق. وندا ۇلت پەن ۇيات، ءتىل مەن ءدىل جەرىنە جەتكىزە ءسوز ەتىلگەن. يمان، يبا، يبادات ماسەلەسى دە تىس قالماعان. تۇمسا تابيعاتقا قيانات جانايقايى دا مەنمۇندالاپ تۇر. جەر مەن تەر، وبال مەن ساۋاپ، قارىز بەن پارىز دا ەشكىمدى بەيجاي قالدىرماسى انىق. اۆتور حالىقتىق قالىپتىڭ ءتىنى مەن وزەگى بولىپ تابىلاتىن وسى ادامگەرشىلىك كاتەگوريالارىنىڭ، مورالدىق قاسيەتتەردىڭ جانە رۋحاني قۇندىلىقتاردىڭ قازىرگى الاقۇلا كورىنىستەرىنە جانى اۋىرىپ كۇيزەلەدى، كوڭىلى الاڭداپ مازاسىزدانادى، جاقسىلىققا جەتۋدىڭ جولىن كورسەتىپ، جاس ۇرپاققا امانات ءسوزىن ايتادى.حالقىمىزدا كونەكوز، كونەقۇلاق دەگەن سوزدەر بار. قازاق ءتىلىنىڭ تۇسىندىرمە سوزدىگىندە وعان: كوپ جاساعان، كوپتى كورگەن، ارعىبەرگىدەن حابارى مول، ءبىراز نارسەنىڭ ءجونىن بىلەتىن قاريا، كوكىرەگى وياۋ، ءسوزى سارا قارت دەگەن انىقتاما بەرىلگەن. كىتاپ اۆتورى قاسىم اپپاسۇلى تاۋكەنوۆ مىنە، وسىنداي جان. ەگەر ادامدى ءوز بولمىسىمەن ماقتاپ، ماداقتاعان ءجون دەسەك، مىناداي ءجايت ويعا ورالادى. جالپى ەشكىم دە بەسىگىنەن يا باسشى، يا بيىك لاۋازىم يەسى بولىپ تۋمايدى. ءبارى دە جۇرە كەلە بولادى. ال بولدى ەكەن، وندا ونىمەن كەلگەن بەدەل دە سول قىزمەتپەن كەلەدى نەمەسە سول قىزمەتپەن كەتەدى. مۇنداعى ايتايىق دەگەنىمىز، بۇل كىسى دە كەزىندە تالاي جاۋاپتى جۇمىستاردىڭ تۇتقاسىن ۇستاپ، جوعارى لاۋازىم يەسى اتانعان. ءبىراق كىم بولسا دا، قايدا جۇرسە دە اسپاعان، تاسپاعان. ءسويتىپ ول وزىنە بىتكەن ادامشىلىعىنان اينىماي ارداقتالىپ قالعان تۇلعا. قازىردە دە سولاي. مۇنىڭ ءمانىسى سوناۋ ءتۇپ تامىرداعى تەكتىلىكتە جاتقان سياقتى. سونىڭ ءبىر بەلگىسى ابزال اعانىڭ ويتۇمار كىتابىن ءوز قارجىسىنا شىعارىپ، ەركىن ەلدىڭ ەرتەڭى جاس ۇرپاققا تەگىن تاراتۋعا نيەت ەتكەنى. ويتكەنى اقىلكەڭەس ساتىلمايدى، ايتىلادى ەمەس پە؟! بىلە بىلسەك، بۇل دا وزىنشە ءبىر ونەگە ءارى ۇلكەن عيبرات.2. اباي بول، ارلان. ادەبيەتتە زوولوگيالىق تاقىرىپ اتتى ءۇردىس بار. وعان قالام تارتقان جاندار ءوز شىعارمالارىنا جانجانۋارلاردىڭ تىرشىلىگىن، ولاردىڭ ءبىز بىلمەيتىن جۇمباق سىرىن وبەكت ەتىپ الادى دا، ءتۇرلى كوركەمدىك شەشىمدەر ارقىلى حايۋاناتتار پسيحولوگياسىن جانجاقتى اشۋعا تىرىسادى. مامينسيبيرياك، ميحايل پريشۆين، سەتونتومپسون سىندى شىعارماشىلىق يەلەرى مىنە، كەيىنگى ۇرپاققا وسىنداي ەڭبەكتەرى ارقىلى جاقسى تانىس.زوولوگيالىق تاقىرىپ قازاق ومىرىنە دە بوتەن ۇعىم ەمەس. اۋىز ادەبيەتىنىڭ ۇلگىلەرى ەپوستار مەن فولكلورداعى حايۋاناتتار الەمى تۋرالى ەرتەگىلەردى بىلاي قويعاندا، وسى كەشەگى، بۇگىنگى كوركەم ادەبيەتىمىزدەن دە وعان كوپتەگەن مىسالداردى كەلتىرۋگە بولادى. ول ماسەلەن، ۇلى جازۋشىمىز مۇحتار اۋەزوۆتىڭ كوكسەرەك پوۆەسى. ول كورنەكتى قالامگەرلەر تاكەن ءالىمقۇلوۆتىڭ كوك قارشىعا اڭگىمەسى مەن مۇحتار ءماعاۋيننىڭ تازىنىڭ ءولىمى تۋىندىسى. ول جازۋشى ءساتىمجان سانباەۆتىڭ اق ارۋانا شىعارماسى. ول ورالحان بوكەەۆتىڭ بۋرا اڭگىمەسى مەن سماعۇل ەلۋباەۆتىڭ ويسىلقارا حيكاياتى. ارينە، بۇل شىعارمالاردا جانجانۋارلار مەن حايۋاناتتاردىڭ بەلگىلى ءبىر ءتۇرى عانا الىنعانىن اتاپ ايتۋ قاجەت. اۆتورلار باستى وبەكت بولىپ تابىلاتىن سول كەيىپكەرلەرىن اسەمدەيدى، كوركەمدەيدى. شارتتى تۇردە ءتۇرلى ادەبي ادىستەرگە بارىپ، شىعارماشىلىق تۇرعىداعى بەينەلىك وبرازعا قول جەتكىزەدى. سونىسىمەن دە ول رۋحاني قازىنا، سونىسىمەن دە ول شەدەۆر. ال تابيعاتتىڭ اردا دا ءتول پەرزەنتى اڭداردىڭ كۇندەلىكتى تىرشىلىگىن باقىلاۋ، زەرتتەۋ، سول ارقىلى ولاردىڭ ىسارەكەتىن ادامدارعا تانىمدىق دەڭگەيدە ءتۇسىندىرىپ بەرۋ شە؟ بۇل ادەبيەتتىڭ كىشى ءىنىسى بەللەتريستيكاداعى ۇلكەن تاقىرىپ. وعان ورىس ءجۋرناليسى ۆاسيلي پەسكوۆ پەن قازاقستاندىق ناتۋراليستقالامگەر ماكسيم زۆەرەۆ تۋىندىلارى ۇلگى بولا الادى.ومىرلىك تاجىريبەسى مول، اڭشى ءارى ولكەتانۋشى، سەگىز قىرلى، ءبىر سىرلى جان قاسىم اپپاسۇلى تاۋكەنوۆتىڭ اباي بول، ارلان! اتتى كىتابى، مىنە، وسىنداي زوولوگيالىق تاقىرىپتىڭ وزىنشە ءبىر ادەمى ۇلگىسى. مۇنداعى دەرەكتى جانرمەن جازىلعان ەتيۋدتەر مەن شتريحتار، فراگمەنتتەر ارقا وڭىرىندەگى جانجانۋارلار الەمىنەن قىزىقتى سىر شەرتەدى. اتاپ ايتاتىن نارسە، اۆتور مۇندا بايقامپاز، ويماقتاي نارسەدەن وي تۇيەتىن تياناقتى، ۇقىپتى پىكىر يەسى. ءوزى جازىپ وتىرعان تاقىرىپتى ول كوپ جىلدار بويى زەرتتەگەن، قاداعالاعان جان. سوندىقتان دا مۇنداعى وقيعالار وتە شىنشىل، سەنىمدى سيپاتقا يە بولعان. قىزىعى سول، كىتاپ يەسى ءوزىنىڭ كورگەنىنىڭ ءبارىن جوقتىباردى ەتىپ شىعارماسىنا توعىتا بەرمەگەن، كەرىسىنشە ەلدى ەلەڭ ەتكىزەتىن جايتتەردى عانا ىرىكتەپ، سۇرىپتاپ بايانداعان. بايانداپ قانا قويماي، ولارعا ءوز تاراپىنان عىلىمي تۇردە دايەكتىلىكپەن باعا بەرىپ تە وتىرادى. ول تۋعان ءوڭىردىڭ تابيعاتىنان ءبىر ءسات تە اجىراپ كورمەگەن كىسى. سونىڭ ناتيجەسىندە قاسىم اعا كەرەمەت بايقامپازدىق، اڭعارىمپازدىق قابىلەتتەرگە يە بولعان. ناتيجەسى اباي بول، ارلان! اتتى تاماشا كىتاپ.تابيعات ءبىزدىڭ ءۇيىمىز! ادامدارعا سول تابيعات انانىڭ ءبىر بايلىعى جانجانۋارلار تۋرالى ايتىپ بەرۋ قاسىم اپپاسۇلى تاۋكەنوۆتىڭ شىعارماشىلىق باستى ماقساتى. ال بۇل ەڭ ۇلكەن نارسە.3. ءوزىڭدىوزىڭ تانى. ولجەكەڭ ولجاس سۇلەيمەنوۆ اعامىزدىڭ اتاقتى از ي يا كىتابى مۇقاباسىنىڭ ىشكى تيتۋل بەتىندە ىزگى نيەتتى وقىرمانعا دەگەن سويلەم بار. مۇنى اۆتوردىڭ: بۇل شىعارما جۇرەگىندە ءوز ۇلتىنا دەگەن جىلۋ وتى بار، تۋعان حالقىنىڭ تاريحىن بىلۋگە قۇشتار ۇرپاققا ارناپ جازىلعان ەڭبەك دەگەن ويى دەپ ۇققان ءجون. جانە وعان: كىتاپ بەتتەرىندەگى پىكىرلەر مەن پايىمداۋلاردى كىم قالاي ۇعىپ، تۇسىنسە دە كوزدەگەن ماقسات بىرەۋ. ول ءوزىڭدى ءوزىڭ تانۋعا تىرىس. سوعان ۇمتىل! دەپ وقىرمانعا ىشتەي دەم بەرىپ، ولاردىڭ جان دۇنيەسىن جاڭعىرتا اتوي سالعان ىزگى وي مەن جاناشىر ءۇن دەر ەدىك.ءيا، شىنىندا ءبىز وسى كىمبىز؟ قايدان شىقتىق؟ ءتۇپتامىرىمىز نەدەن باستاۋ الىپ، تاريحىمىز قالاي قالىپتاسقان؟ ءقازىر ونى قاي دەڭگەيدە پايىمداپ، باعالاۋدامىز؟ مىنە، وسى سۇراقتارعا جاۋاپ ىزدەۋ وتكەن عاسىردىڭ ء70شى جىلدارىنان باستاپ كۇن تارتىبىنە وتكىر قويىلماسا دا، ءومىردىڭ ءتۇرلى اسپەكتىلەرىنەن قىلاڭ بەرگەنىنەن ءبىز جاقسى حاباردارمىز. وعان ناقتى مىسال رەتىندە سول كەزەڭدە جارىق كورگەن ولجاس سۇلەيمەنوۆتىڭ جوعارىداعى از ي يا ەڭبەگىنەن باسقا ءىلياس ەسەنبەرليننىڭ كوشپەندىلەر، مۇحتار ءماعاۋيننىڭ الداسپان، مۇرات اۋەزوۆتىڭ الەمدى ءداستۇرلى قازاق ونەرى ارقىلى تانۋ، ءساتىمجان سانباەۆتىڭ اق ارۋانا، اقسەلەۋ سەيدىمبەكوۆتىڭ كۇڭگىركۇڭگىر كۇمبەزدەر تۋىندىلارىنداعى سيمۆولدىق مەڭزەۋ لەيتموتيۆتەرىن ايتۋعا بولادى.مۇنداي قۇبىلىستىڭ، ياعني، سول كەزدەگى قوعامنىڭ يدەولوگيا سالاسىنا دەگەن ءتىلسىز قارسىلىق ءۇنسىز وپپوزيتسيانىڭ تۋىنا نە سەبەپ؟ دەيسىزدەر عوي. ايتايىق. وعان ءبىرىنشى كەزەكتە سول ۋاقىتتاعى ەۆروتسەنتريزم اعىمىنىڭ مىقتاپ بەل الىپ، كەۋدەمسوقتىق تانىتۋىنان ءىش جيعاندىق ەدى. نەگە دەسەڭىزدەر، ءوزىمىز جوعارىدا ءسوز ەتىپ وتىرعان ء70شى جىلدارى، ماسەلەن، ءبارىمىز قۇدايداي كورگەن ف.دوستوەۆسكيدىڭ جازۋشى كۇندەلىگى ماقالاسىنداعى، س.تسۆەيگتىڭ رۋمدى جاۋلاپ الۋ شىعارماسىنداعى، ءا.توينبيدىڭ سەگىز وركەنيەت زەرتتەۋىندەگى، ە.تارلەنىڭ قىرىم سوعىسى ەڭبەگىندەگى ازيانى جابايى ەتىپ كورسەتىپ، تۇركى الەمىن جوققا شىعارۋ جانە دالالىق مادەنيەت ەشۋاقىتتا بولعان ەمەس دەگەن سياقتى كەرىتارتپا كونتسەپتسيانى مىقتاپ ورنىقتىرعان ۋاقىت بولاتىن بۇل. ەكىنشى، وسى ءقاۋىپتى اعىمنان اسىپ تۇسپەسە ودان كەم سوقپايتىن: كسروداعى ۇلتتار جويىلىپ، ولاردىڭ ورنىنا ءبىر عانا تىلدە ۇلى ورىس تىلىندە سويلەيتىن سوۆەت حالقى پايدا بولادى دەگەن قاتەرلى دە قورقىنىشتى مەملەكەتتىك باعدارلامانىڭ ومىرگە كەلۋى ەدى. اۆتورلارى مەن يدەولوگتارى گ.الەكساندروۆ، ا.ەفيموۆ، گ.كالتاحچيان بولىپ تابىلاتىن تەورەتيكتەردىڭ ايتۋىنشا: بۇل كەمەلدەنگەن ءسوتسياليزمنىڭ جوعارعى فازاسى كوممۋنيزمدە جۇزەگە اسپاي قويمايتىن قۇبىلىستىن. جانە وعان نەگىز دە جوق ەمەس ەدى. ولاي دەيتىنىمىز، مىسالى، ناتسي ي نارودنوستي جۋرنالىندا كەڭەس ەلىندە تۇراتىن حالىقتاردىڭ 1922 جىلى 193 تىلدە سويلەيتىندىگى تۋرالى دەرەك كەلتىرىلگەن ەكەن. ال 1973 جىلعى كسروداعى ءباسپاسوز دەپ اتالاتىن ستاتيستيكالىق انىقتامالىقتا كەڭەس وداعىنداعى وقۋلىقتاردىڭ 118 تىلدە باسىلىپ شىعاتىندىعى جازىلىپتى. دەمەك، 51 جىلدا 73 ءتىل ساپتان شىعىپ قالعان. قانداي ۇرەيلى تسيفر، قانداي قورقىنىشتى مالىمەت دەسەڭىزشى بۇل.مىنە، وسىنداي ساياسات پەن اعىم جانە جوعارىداعىداي مەملەكەتتىك باعدارلامادان كەيىن كىمنىڭ دە بولسا: ءبىز قايدان شىقتىق؟ قايدا بارامىز؟ ءتۇپتامىرىمىز نەدەن باستاۋ الىپ ەدى؟ ءقازىر كىمبىز؟ بولاشاعىمىز نە بولادى؟ دەپ ىشقىنباۋى مۇمكىن ەمەس ەدى. تۇياق سەرىپپەي بەرىلۋ ءوزىن ۇلت ۇلى، حالىق پەرزەنتى دەپ ەسەپتەيتىن پەندە تابيعاتى ءۇشىن مۇلدەم جات ارەكەتتى. وسىنى جانە سول كەزدەگى قوعامداعى قالىپتاسقان جالپى جاعدايدى وتە تەرەڭ تۇسىنگەن كسرو باسشىسى يۋ.ۆ.اندروپوۆ ءوزى ومىردەن وتەردەن 11 اي بۇرىن كەزدەيسوق، ەشكىم ودان مۇنى مۇلدە كۇتپەگەن مىناداي وي ايتۋعا ءماجبۇر بولدى. ءبىز، دەدى باس حاتشى 1983 جىلعى كوممۋنيست جۋرنالىنىڭ 9 سانىندا جارىق كورگەن ماقالاسىندا، شىنىمەناق سوتسياليزم قۇرا الساق، تەك ءسوتسياليزمنىڭ العاشقى باسپالداقتارىنىڭ بىرىندە تۇرمىز. مىنە، ساعان كەمەلدەنگەن سوتسياليزم!.. مىنە، ساعان تاياۋدا ورناي قويار كوممۋنيزم!.. ونىڭ بۇل ءسوزى ۇلكەن ەرلىك ەدى. ويتكەنى مۇنداي مويىنداۋدى وعان دەيىن ەشكىم ايتا العان جوق بولاتىن. سودان باستالعان ساناداعى سىلكىنىس، جاندۇنيەمىزدەگى جاڭاشا ويلاۋ ماشىعى الدىمەن قالاي دەسەك تە قايتا قۇرۋعا، ودان جاريالىلىققا، بەرتىن كەلە ەگەمەندىككە، اقىرى دەربەستىك تاڭى تاۋەلسىزدىككە الىپ كەلگەنى انىق. ال بۇل ءوز كەزەگىندە ءوزىمىزدىڭ كىم ەكەنىمىزدى ءبىلىپ، ءتۇپ اتامىز تۇركى جۇرتى تۋرالى جازعان زەرتتەۋشىلەردىڭ ەڭبەكتەرىن ەركىن وقۋ ارقىلى ءتول تاريحىمىزدى جاساۋعا جول اشىلدى دەگەن ءسوز بولاتىن.بۇل جايتتەردى ءبىز نەگە ەگجەيتەگجەيلى ايتىپ وتىرمىز دەيسىز قۇرمەتتى وقىرمان؟ مۇنىڭ ءبارىن بايانداۋىمىزدىڭ سىرى مىنادا. ومىردەن كورگەنى مەن تۇيگەنى مول، ءبىلىمدى دە بىلىكتى جان قاسىم تاۋكەنوۆتىڭ پوكلونيس تيۋركام اتتى كىتابىنداعى دەرەكتەر سول ء70شى جىلداردان باستاپ جيناقتالعان. كەلەكەلە تۇركى الەمى تۋرالى مول مالىمەت بەرەر انىقتامالىق دارەجەسىنە جەتكەن. سوندىقتان دا ول كوپ نارسەنىڭ كىلتى. اتاپ ايتقاندا، مۇندا ءبىزدىڭ ارعى اتابابالارىمىز ساقتار مەن عۇندار، ولاردىڭ ادامزات تسيۆيليزاتسياسىنا قوسقان ۇلەستەرى ناقتى دەرەك، سيرەك فاكت، نانىمدى ويتولعامدار ارقىلى قىسقا دا نۇسقا ءسوز ساپتاۋلارىمەن بەرىلگەن. بۇلار جوعارىدا ايتقان ءوزىڭدىوزىڭ تانۋعا جاۋاپ بەرەدى. تۇپكى تەگىڭدى بىلۋگە كومەكتەسىپ، جاردەمدەسەدى. بۇل ءبىر.ەكىنشى، تەلەديدار ەكرانى مەن كومپيۋتەر مونيتورى بيلەگەن مىنا ينتەرنەت زامانىندا كىتاپ وقۋدىڭ قيىنداپ كەتكەنى بەلگىلى نارسە. وسىدان كەلىپ ءىلىمبىلىم مەن تانىم اتاۋلىعا نەگىز قالايتىن دەرەكتەردى مىسقالداپ جيناۋ ارقىلى ونى ادام بويىنا بىرتىندەپ ءسىڭىرۋ داعدىسى بۇزىلدى. سونىڭ سالدارىنان بۇگىنگى قاۋىم ساناسىندا بەلگىلى ءبىر ماسەلەدەن ءۇستىرت، جالپىلاما عانا حاباردار بولۋ ۇستەمدىگى بەلەڭ الا باستادى. مىنە، وسىنداي كەزەڭدە قاسىم تاۋكەنوۆتىڭ پوكلونيس تيۋركام اتتى تۋىندىسى بۇگىنگى ۇرپاققا تۇركى دۇنيەسى مەن الەمى تۋرالى تاقىرىپتى ءبىر جەرگە جيناقتاعان امبەباپ ەڭبەك دەر ەدىك.ءۇشىنشى، جيناقتا ءبارى دە ناقتى، كەلتىرىلگەن اۆتورلار ەڭبەكتەرىنىڭ اتتارى مەن ودان الىنعان دايەكسوزدەر، قاي ارحيۆ، قاي كىتاپحانادا تۇرعاندىعى، ءبارىبارى تاپتۇيناقتاي ەتىپ انىق كورسەتىلگەن. قازىرگى زاماندا ءبىر كەزدەگى قول جەتكەن وسى جەتىستىكتىڭ ءوزى كوزدەن بۇلبۇل ۇشقان كەز عوي. سوندىقتان مۇنى دا ايتا وتىرىپ پوكلونيس تيۋركام كىتابىن بەينە ءبىر مەكتەپ وقۋشىلارى مەن جوعارى وقۋ ورىندارىنا ارنالعان ادەمى لەكتسيانىڭ وزىق ۇلگىسى دەۋگە بولادى. قاسىم اعا تۋىندىسى، مىنە، وسىنىسىمەن دە قۇندى.قورىتىپ ايتقاندا، جوعارىداعى ءۇش كىتاپ اۆتور ءومىرىنىڭ ءۇش ۇلكەن بەتى سياقتى. ءيا، 85 دەگەن ءماندى دە ماعىنالى ۇزاق عۇمىردىڭ تاعلىمعا تولى تولعاۋى. ويى. تاجىريبەسى. ۇسىنىس. پىكىرى. سول ءۇشىن دە كوكىرەگى قازىنا قارتقا ريزاشىلىق بىلدىرەمىز.كەلۋ قاينارى: :...?71064505
|
مىكى چاشقاننىڭ 90 ياشقا كىرگەنلىكىنى تەبرىكلەشسۈرەتتە 6 ئاينىڭ 20 كۈنى ئامېرىكىنىڭ فونىيە شىتاتىدىكى دېسنىي باغچا رايونىدا تارتىلغان چاشقان ئوبرازى دۇنياغا كەلگەنلىكىنىڭ 90 يىللىقىنى تەبرىكلەش كۆرگەزمىسى. 2018يىلى 11ئاينىڭ 18كۈنى دېسنىي چاشقان ئوبرازى دۇنياغا كەلگەنلىكىنىڭ 90 يىللىقى. كېيىنكى بىر يىلدا، دۇنيانىڭ كۆپ جايلىرىدىكى دېسنىي شادلىق باغچىسىدا تەبرىكلەش پائالىيىتى ئۆتكۈزۈپ، مىكىچاشقاننىڭ تۇغۇلغان كۈنى تەبرىكلىنىدۇ .خەلقئارا يوگا كۈنى6 ئاينىڭ 21 كۈنى ھىندىستاننىڭ يېڭى دېھلىدا بىر ئەر يوگا مەشىق قىلماقتا. ھەر يىلنىڭ 6 ئاينىڭ 21 كۈنى بىرلەشكەن دۆلەتلەر تەشكىلاتى يىغىنى تەرىپىدىن خەلقئارا يوگا كۈنى قىلىپ بېكىتىلگەن .يازلىق كۈن تۈن توختاش مۇزىكا بايرىمى6ئاينىڭ 22كۈنى بېلگىيەنىڭ بريۇسسېلدا كىشىلەر يازلىق كۈن تۈن توختاش مۇزىكا بايرىمىدا ئويۇن قويماقتا. يازلىق كۈن تۈن توختاش مۇزىكا بايرىمى بېلگىيەنىڭ يازلىق مەدەنىيەت كاتتا پائالىيەتلىرىنىڭ بىرى بولۇپ، كىشىلەرنى مۇزىكىدىن ھۇزۇرلاندۇرۇشنى مەقسەت قىلغان .چوڭ يول مودا كىيىم كۆرگەزمىسى6 ئاينىڭ 21 كۈنى سىنگاپور شەھىرىنىڭ مەركىزىدىكى ۋۇجيې يولى ئېغىزىدا مودىللار يازلىق كىيىملەرنى كۆرگەزمە قىلدى.6ئاينىڭ 20كۈنى ئەنگلىيە ئاسكوتتا خانىملار بېشىغا شىلەپە كىيىپ خان جەمەتى ئاسكوت بەيگىسىنى كۆرگەندە سۈرەتكە چۈشمەكتە. شۇ كۈنى ئەنگلىيە خان جەمەتى ئاسكوت ئات بەيگىسى كۈنى. بۇ كۈنى ئاياللار ھەرخىل شىلەپە كىيىپ ئات بەيگىسىنى كۆرىدۇ.يەر تەۋرەش مانېۋىرى6ئاينىڭ 20كۈنى فىلىپپىننىڭ كۇيسۇڭ شەھىرىدە ئوقۇغۇچىلار بېشىغا بىخەتەرلىك قالپىقى كىيىپ يەر تەۋرەش مانېۋىرىغا قاتناشتى.جۇڭگونىڭ ئادەتتىن تاشقىرى ھېسابلاش ساھەسى6 ئاينىڭ 17كۈنى، گېرمانىيە فرانكفورتتا، بىر خىزمەتچى 34نۆۋەتلىك خەلقئارا دەرىجىدىن تاشقىرى ھېسابلاش يىغىنى خۇاۋېي شىركىتىنىڭ كۆرگەزمە سۇپىسى ئالدىدا 200 تېزلىتىش مودېلىنى كۆرسەتتى. گېرمانىيە فرانكفورتتا ئۆتكۈزۈلگەن 34نۆۋەتلىك خەلقئارا دەرىجىدىن تاشقىرى ھېسابلاش يىغىنىدا، جۇڭگونىڭ ئادەتتىن تاشقىرى ھېسابلاش ساھەسىدىكى يېڭىلىق يارىتىش ئىقتىدارى خەلقئارا كەسىپ ساھەسىدىكىلەرنىڭ دىققىتىنى تارتتى.6.7 بال يەر تەۋرىدىسۈرەتتە 6 ـ ئاينىڭ 19 ـ كۈنى ياپونىيەنىڭ بىر ناھىيە بازىرىدىكى يەر يېرىلىپ كەتكەن نەق مەيدان . ياپونىيەنىڭ شەنشىڭ ناھىيەسى ئەتراپىدىكى دېڭىزدا 18 چېسلا كەچتە 6.7 بال يەر تەۋرىدى ، بۇ ناھىيە ۋە شىنتيەن ناھىيەسىدە يەر تەۋرەش سېزىمى كۈچلۈك بولدى .6ئاينىڭ 20كۈنى، ئافغانىستاننىڭ كابۇلدىكى بىر مۇساپىرلار لاگېرىدىكى بىر نەچچە بالا ئېكرانغا قاراپ كۈلۈمسىرىمەكتە. ب د ت مۇساپىرلار مەھكىمىسى 6ئاينىڭ 19كۈنى ئېلان قىلغان ئەڭ يېڭى دوكلاتتا كۆرسىتىلىشىچە، 2018يىلىنىڭ ئاخىرىغىچە، دۇنيا بويىچە سەرگەردانلارنىڭ سانى 70 مىليون 800 مىڭغا يېتىپ، 20 يىل ئىلگىرىكىدىن 20 ھەسسە ئاشقان ھەم 70 يىلدىن بۇيانقى ئەڭ يۇقىرى رېكورتنى ياراتقان.6ئاينىڭ 17كۈنى، بىر ساياھەتچى ئىراننىڭ ئۇرۇمىيە كۆلى بويىدا ئولتۇرماقتا.جۇڭگو ئىتالىيە ساقچىلىرى 3قېتىملىق جۇڭگودىكى ساقچى ئىشلىرى بىرلەشمە چارلىشىنى باشلىدىكرىستېنسوننىڭ جۇڭگو ئالىمى جاڭ يىڭيىڭمق تۇتقۇن قىلىش ۋە قەستلەپ ئۆلتۈرۈش جىنايىتى تۇرغۇزۇلدىھاياتلىقنى قەدىرلەڭ، زەھەردىن يىراق تۇرۇڭ
|
مەلۇم بولۇشىچە، بۇ، خىتاي ھۆكۈمىتى ئىككىنچى نۆۋەتلىك شىنجاڭغا ياردەم بېرىدىغان ئوقۇتقۇچىلار خىزمەت پىلانىنى ئىشقا سالغاندىن كىيىن، تۇنجى تۈركۈم ئۇيغۇر ئېلىگە كەلگەن خىتاي ئوقۇتقۇچىلار ئىكەن.خەۋەردە كۆرسىتىلىشىچە، خىتاينىڭ ئىككىنچى نۆۋەتلىك شىنجاڭغا ياردەم بېرىدىغان خىتاي تىلى ئوقۇتقۇچىلىرى پىلانى 2002 يىلى يولغا قويۇلغان بۇ خىلدىكى خىزمەت پىلاننىڭ داۋامى ئىكەن.2003 يىلىدىن 2006 يىلىغىچە بولغان بىرىنچى نۆۋەتلىك خىزمەت پىلانى مەزگىلىدە، ئۇيغۇر ئېلىدە 6 مىڭ قوش تىل ئوقۇتقۇچىسى تەربىيىلەنگەن. ئۇنىڭدىن باشقا بېيجىڭ ۋە شەندۇڭ قاتارلىق خىتاي رايونلىرىدىن 400 خىتاي تىلى ئوقۇتقۇچىسى ئۇيغۇر ئېلىگە يۆتكەلگەن.مەلۇم بولۇشىچە، خىتاي ھۆكۈمىتى مەزكۇر قۇرۇلۇشقا 44 مىليون 600 مىڭ يۈئەن مەبلەغ ئاجراتقان. 2009 يىلىدىن 2012 يىلىغىچە، بېيجىڭ تيەنجىن، شاڭخەي ۋە جياڭسۇ قاتارلىق ئۆلكە رايونلاردىن ئۇيغۇر ئېلىگە مەخسۇس خىتاي تىلى ئوقۇتقۇچىلىرى يۆتكەپ كېلىنىدىكەن.خىتاي يەرلىك ھۆكۈمىتى 2000 يىلىدىن بۇيان ئۇيغۇر ئېلىدە، ئۇيغۇر ئوقۇتقۇچىلارنى خىتاي تىلى سەۋىيىسى ۋە باشقا سەۋەبلەر بىلەن تۈركۈملەپ ئىشتىن بوشىتىپ كەلمەكتە ئىدى.
|
1746 رەتكورسەتىلدى وزگەرتۋكەنشىلەر استاناسىندا كوروناۆيرۋسپەن اۋىرعانداردىڭ سانى كۇن ساناپ كوبەيە تۇسكەن كەزدە: اكىم قايدا، ەلدىڭ الدىنا نەگە شىقپايدى؟ دەپ الەۋمەتتىك جەلىدە اتتان سالىپ، دابىل قاقتىق. وبالى نەشىك، وبلىستىڭ اكىمى جەڭىس قاسىمبەك سول كۇنى تىكەلەي ەفيرگە شىعىپ، ارقا جۇرتىنا ءسوز ارنادى. بىراق جامان تۇماۋ دەگەنىڭىز مۇنىمەن ساپ تىيىلا قالعان جوق. بۇگىندە وسى ىندەتتىڭ ۆيرۋسى بويىندا بار ادامداردىڭ سانى وبلىستا 55كە جەتتى...كارانتين كارانتينمەن، دەگەنمەن مۇنىڭ دا وزىندىك قىزىعى مەن شىجىعى قاتار جۇرەدى ەكەن. ءومىر بار جەردە وسىلاي بولۋى زاڭدى دا. سارى ۋايىمعا سالىنباي، ەر كوڭىلدىڭ سابىرىن جوعالتىپ الماساق، بۇل سىناق تا كورگەن تۇستەي وتە شىعار!اكىم كوروناۆيرۋسپەن اۋىردى ما؟كۇنى كەشە جەلىسىندە وبلىستاعى بۇقار جىراۋ اۋدانىنىڭ اكىمى جامان تۇماۋ جۇقتىرىپتى دەگەن اۋديوجازبا جەلدەي گۋلەپ تاراپ كەتتى. ارقا جۇرتى بۇل اقپاراتتى ەستىپ، ابدىراپ قالعاندى. اكىم دە اۋىرادىاۋ ەكەن دەپ ەمەس، بۇل ىندەتتىڭ الدىندا اركىمنىڭ دە ءالسىز ەكەنىن ويلاپ ۋايىمداعان بولار...كوپ ۇزاماي بۇل اقپاراتتىڭ جالعان ەكەنى بەلگىلى بولدى. ءتارتىپ ساقشىلارى جەلىدە قاۋەسەت تاراتىپ، جۇرتتىڭ ۇرەيىن ۇشىرعان 40 جاستاعى ايەلدى وپوڭاي تاۋىپ الدى. كۇدىكتى كىناسىن موينىنا الىپ، ەفيردە ەكى ەتەگى جاسقا تولىپ، اۋدان اكىمىنەن، بارشا جۇرتتان كەشىرىم سۇرادى.بۇل وقيعانىڭ بۇقار جىراۋ اۋدانىنىڭ اكىمىنە وڭاي تيمەگەنى انىق. كوروناۆيرۋسپەن كۇرەس، ودان كەيىن كوكتەمگى سۋ تاسقىنى دەپ كۇندىز كۇلكىدەن، تۇندە ۇيقىدان ايىرىلىپ جۇرگەن اكىمنىڭ شاشىن مىنا وسپادار قىلىق ءتىپتى دە اعارتىپ جىبەرگەن شىعار...جالپى، قىلمىستىڭ مۇنداي تۇرىنە، اتاپ ايتقاندا، تەلەكوممۋنيكاتسيا جەلىلەرىن پايدالانىپ، قاساقانا جالعان اقپارات تاراتقانعا جازا قاتاڭ جەتى جىلعا دەيىن سوتتالىپ كەتۋ تۇككە دە تۇرمايتىن شارۋا. كارتوپ جاردىجاستاردىڭ سوزدىك قورىندا كارتوپ جاردى دەگەن زاماناۋي جارگون بار. جاعدايعا بايلانىستى ءسالءپال قۇبىلىپ تۇرعانىمەن، تۇپكى ماعىناسى كۇلكىگە قارىق قىلدى دەگەنگە كەلەدى.قاراعاندىدا دەگەن ارالاس جەكپەجەك شەبەرلەرىن شىڭدايتىن كلۋب بار. مىنە، وسى ۇجىمداعى بىلەكتى دە، جۇرەكتى جىگىتتەر كەشە 600گە تارتا ادامعا كارتوپ تاراتتى. كلۋب پرەزيدەنتى نۇرلان قالتاەۆ بۇل اكتسيانىڭ كومپانياسىنىڭ قولداۋىمەن ىسكە اسقانىن ايتتى. كارتوپ كومپانيانىكى، باسە دەيمىز، ۇنەمى دەمەۋشى ىزدەپ جۇرەتىن سپورتشىلارعا 8 توننا كارتوپ ساتىپ الاتىن اقشا قايدان كەلسىن؟دەگەنمەن، نىڭ باسشىسىنىڭ وسىندايدا جول تاۋىپ، جۇرت كوزىنە جاقسى جاعىنان جارق ەتىپ كورىنە بىلەتىن ونەرىنە ءدان ريزا بولاسىڭ. ديۆاندى سىقىرلاتىپ، سارى ۋايىمعا سالىنىپ جاتا بەرگەنشە، وسىلايشا ەبىن تاۋىپ، مۇقتاج جاندارعا ەڭ قۇرىعاندا ءبىر دوربادان كارتوپ ۇلەستىرسەڭ، بۇل دا ورتاق ىسكە قوسقان از دا بولسا ۇلەسىڭ عوي. شىنىندا دا جاقسى ماعىناسىندا كارتوپ جاردى كەشە.رەسەيلىكتىڭ ريزا بولۋىقاراعاندىداعى قارت اتااناسىنا سوناۋ پەتەربوردان بالاسى قوناققا كەلىپتى. نەگىزى، ءبىزدىڭ ەلگە توتەنشە جاعداي جاريالانعانعا دەيىن جەتكەن ەكەن. سودان، كۇندە قوناق، سايران سالىپ جۇرگەنىندە، جاڭا كوشىقون ەرەجەلەرىنە ساي كەلۋ تۋرالى ەسكەرتۋدى ءۇش كۇن مەرزىم ىشىندە تىركەتۋدى ەسىنەن شىعارىپ العان عوي.ال تەمىرتاۋدا جۇرگەنىندە، ەكى قالا كارانتينگە جابىلعان دا، قىدىرىمپاز ساباز ءۇشىن وبلىس ورتالىعىنا جەتىپ الۋدىڭ ءوزى مۇڭعا اينالعان.پەتەربورلىقتىڭ باسىنداعى بۇل جاعدايدان حاباردار بولعان وبلىستاعى جەدەل ارەكەت ەتۋ ورتالىعى كومەك قولىن سوزدى. رەسەي ازاماتىنىڭ ەلىمىزدە بولۋى زاڭداستىرىلىپ، وعان سانيتارلىق بلوكبەكەتتەن وتۋگە رۇقسات بەرىلدى. وسى وقيعانىڭ كۋاسى بولعاندار ك ۇلىپ ايتادى: ايىپپۇلدان دا قۇتىلعان رەسەيلىكتىڭ ريزا بولعانى سونشا، يەگى كەمسەڭدەپ، جىلاپ تا الىپتى...كارانتين بىتكەننەن كەيىن الگى قوناق ەش كەدەرگىسىز ءوزىنىڭ سۇيىكتى سانكتپەتەربۋرگىنە ورالا الادى.
|
قاينۇقا غازىتى ئۇيغۇر ئاكادېمىيىسىسىزنىڭ ئورنىڭىز: باشبەت ئومۇمى قاينۇقا غازىتىيوللىغۇچى: ئاكادېمىيە يوللانغان ۋاقتى: 2017 يىل 18 ئىيۇن ئورنى: ئومۇمى، دىنىي ھايات ئىنكاس : 0رەسۇلۇللاھ بەدرە غازىتىدىن قايتىپ، مەدىنىگە كەلگەندىن كېيىن بىر ئايمۇ تېخى ئۆتمەسدىن قاناقەھ يەھۇدىلىرى پەيغەمبىرىمىز بىلەن يازغان ئەھدىلىرىگە خىلاپلىق قېلىپ، خىيانەت سادىر قىلدى. يەھۇدىيلار، ئەرەبلەر بىلەن ئۇرۇشۇپ ناملىرى چىقىپ قالغان ئىدى. تۈمۈرچىلىك، زەگەرلىك، ئىشلىرىدا خىلىلا ئۇستا ئىدى. شۇنىڭ ئۈچۈن ئۇرۇش ئەسۋابلىرى بۇلاردا مۇكەممەل ئىدى. خوتۇن قىزلىرى زىببۇ زىننەت، ئالتۇن كۈمۈش، بۇلارنىڭ بازارلىرىدا كۆپرەك سىتىلاتتى. بىر كۈنى بىر مۇسۇلمان ئەرەب خوتۇن سىرغا ـ ئۈزۈكدەك بىر نەرسە سىتىپ ئالماقچى بولۇپ، بىر يەھۇدىنىڭ دۇكىنىغا كىرىپ ئولتۇردى. ئۇ زەرگەر ئۇ خوتۇنغا يامان مەقسەت بىلەن بېشىغا ئارتىۋالغان رومىلىنى ئارقا تەرەپكە قايرىپ بىر نېمىگە باغلاپ قويدى. ئۇ خوتۇن بىلمەسدىن بىردىن ئورنىدىن تۇرغاندا، بېشىدىكى، يۈزىدىكى يىپىنچىلىرى يېشىلىپ كېتىپ يەرگە چۈشۈپ كېتىپ، ئادەتتە يات كىشىلەر كۆرۈشكە بۇلمايدىغان بەدەنلىرى ئىچىلىپ قالدى. ئۇ يەردە ئولتورغان يەھۇدىيلار قاقاقلىشىپ كۈلۈپ ئۇ خوتۇنغا خىرىس قىلدى. بۇ ئىشقا بۇ ئايالنىڭ ئاچچىقى كېلىپ مۇسۇلمان بارمۇ دەپ ژىغلاپ تولىدى. بۇنىڭ نالىسىگە چىداپ تۇرالمىغان مۇسۇلماندىن بىرسى چىداپ تۇرالماسدىن قىلىچ سۇغۇرۇپ، ئۇ يەھۇدىنى چىپىپ تاشلىدى بۇنى كۆرگەن باشقا يەھۇدىيلار ئۇنىڭ ئۈستىگەھۇجۇم قېلىشىپ، ئۇنى پارە ـ پارە قىلىۋەتتى. شۇ باھانە بىلەن يەھۇدىيلار بىلەن مۇسۇلمانلار ئارىسىدا ئۇرۇش باشلاندى.بۇ خەۋەر رەسۇلۇللاھقا يەتتى. يەھۇدى رەئىسلىرىدىن بىر نەچچىلىرىنى مەدىنىگە چاقىردى. ئەھدە نامېنى بۇزغانلىقىنىڭ يامان تەرىپىنى ئۇلارغا ئېيتىپ، ئارىمىزدا تۇرغۇزۇلغان ئەھدەـ پەيمانلىرمىزگە قارىغاندا، سىلەرنىڭ بۇ ئىشىڭلار ئەھدىنامىگە قىلغان بۇزغۇنچىلىقدۇر. ئەي يەھۇدى قەۋمى، بىلسەڭلەر مەن ئەلۋەتتە ئاللاھ كەلگەن ھەق پەيغەمبەردۇرمەن، بۇ سۆزرمنىڭ راستلىقىغا ئەنە ئوقۇپ تۇرغان كىتابىڭلەر ـــ تەۋرات، ئىنجىل گۇۋاھلىق بېرىدۇ. بۇ ھەقىقەتنى ئۆزۈڭلەر ئۇ كىتابدا كۆرۈپ تۇرۇپ، ئېنىق بىلىپ تۇرۇپ، يەنە ئىنكار قىلدىڭلار. ئەمدى سىلەرگە ئاللاھنىڭ غەزىپى كەلگەي، بەدرە ئۇرۇشىدا قۇرەيشگە چۈشكەن مۇسىبەت كۈنى سىلەرگىمۇ چۈشكەي ـ دېدى ئاندىن ئۇ يەھۇدىيلار: ــــــ ئەي مۇھەممەد. سەن بىزلەرنى ئۆز قەۋمىڭ ئەرەبلەرگە چاغلاما، بەدرە ئۇرۇشىدىكى غەلىبەڭگە ئالدىنىپ ئۇنىڭغا مەغرور بولما، ئۇرۇش ئىشلىرىدا ئۇستۇلىقى بۇلمىغانلىقى ئۈچۈن قۇرەيش قەبىلىسى سەندىن يېڭىلدى. ئەگەر بىزنىمۇ ئۇلاردەك چاغلاپ، بىز بىلەن توقونىشىدىغان بولساڭ، شۇ چاغدا ئۇرۇشنىڭ قانداق بولىدىغانلىقىنى، كىملەر ھەقىقىي ئۇرۇش ئەركەكلىرى ئىكەنلىكىنى ئاندىن بىلەتتىڭ ـ دېدى.مانا شۇ چاغدا ئاللاھتىن بۇ ئايەت كەلدى: ئەي مۇھەممەد. بۇ كافىرلەرگە ئېيتقىن، ئەگەر بىزبىلەن ئۇرۇشىدىغان بولساڭ، ئەلبەتتەيېڭىلىسىلەر، ئۈلىسىلەر، ئاندىن جەھەننەمگە چۈشىسىلەر، بارغان جايېڭىز قانداق يامان جاي ئىكەنلىكىنى ئاندىن بىلىسىلەر .شۇنىڭدىن كېيىن رەسۇلۇللاھ، يەھۇدىيلاردىن ياخشى ئاقىۋەتنىڭ چىقمايدىغانلىقىنى يۇقىرىدىكى ئايەتتىن ئاڭلىدى. ئۇلارمۇ دۈشمەنلېكىنى ئوچۇقتىن ئوچۇق بىلدۈرۈپ مۇسۇلمانلارغا ئاشكارا دۈشمەن بولۇپ مەيدانغا چىقتى. بۇ سەۋەبتىن رەسۇلۇللاھ باشلىق ئىسلام تۇغىنى كۆتۈرۈش ھەزرىتى ئەمر ھەمزىگە تاپشۇرۇلغان ئىدى. مەدىنىدىن ئەسكەر چىققان خەۋەرنى ئاڭلاپ، يەھۇدىيلارگە قاتتىق قورقونچ چۈشتى، يۇقىرىدىكى ئايەتنىڭ مەزمۇنىچە، ئىسلام ئەسكەرلىرىگە كۆزى چۈشمەي تۇرۇپلام، ھەممىسى قېچىپ قورغانغا قامالدى، بۇنىڭ ئۈستىگە رەسۇلۇللاھ قوشۇن بىلەن كېلىپ، 15 كۈن قورغاننى قاتتىق قامال قىلدى، يەھۇدىيلارنىڭ خوتۇن بالىلىرىدىن باشقا ئۇرۇشقا ياراملىق ئەركەكلىرى 700 كىشى بار ئىدى. ئىلاھى تەرەپتىن بۇلارنىڭ كۆڭلىگە قاتتىق قورقونچلوق چۈشكەنلىكدىن ھېچ قانداق قارشىلىق كۈرسىتەلمىدى. ئاخىر رەسۇلۇللاھتىن ئۈزرى سورىدى: يالغۇز يول بىلەن بالاچاقالىرىنى ئېلىپ ئەرەب تۇپرىغىدىن چىقىپ كېتىدىغان، مال مۈلۈك تۇرار جايلىرىنى قويۇپ كىتىدىغان بولدى. ئەگەر ماقۇل بولسا ئۈچ كۈن مۆھلەت ئىچىدە كۆچۈپ كېتىدىغان بولدى. بۇ ئىشغا ئۇبەيدا ئىبنى سامىت ۋەكىل بولدى .ئەرەب تۇپرىغىدن ئۆتۈپ، شام تۇپرىغىغا كىرگەندە ئازروئوت دېگەن جايدا ماكان تۇتۇپ ئولتۇرۇشتى. لېكىن يىلدىن چىقالماي ۋابا كېسىلى بىلەن ئۆلۈپ تۈگىدى.
|
قىتاي بيلىگى گونكونگتاعى ەرەۋىلشىلەرگە قارسى اقپاراتتىق سوعىس اشقانەستاي بوجان 21 تامىز, 2019 ساعات 16:09 76 0گونكونگ داعدارىسى كۇردەلى كەزەڭگە ءوتتى. فوتو: .گونكونگ داعدارىسىندا اقپاراتتىق سوعىستىڭ دا بەلەڭ العانى تۋرالى حابارلار تارالۋدا. گونكونگتاعى جاعدايدى ۋشىقتىرۋعا باعىتتالعان دەگەن ايىپپەن مىڭعا جۋىق اككاۋنتتى جاۋىپ تاستادى. تۆيتتەر سونداياق، نەشە جۇزدەگەن اككاۋنتقا شەكتەۋ قويىپ، رەسمي باقتىڭ جارناماسىن جاسادى دەپ سىنعا الدى. الەۋمەتتىك جەلىنى باسقارۋشى تاراپ بۇل اككاۋنتتار قىتاي بيلىگىمەن جاسىرىن بايلانىسى بار دەپ قارايدى.تۆيتتەردىڭ مالىمدەۋىنشە، بۇل اككاۋنتتار سوڭعى كۇندەرى گونكونگتاعى ەرەۋىلشىلەرگە قارسى بەلسەندى اقپاراتتىق شابۋىلعا وتكەن. مالىمدەمەسىندە: بۇل اككاۋنتتار گونكونگتاعى ساياسي جانجالدى كۇشەيتىپ، نارازىلىق ەرەۋىلدەرىنىڭ زاڭدىلىعىنا كۇماندى كۇشەيتۋگە باعىتتالعان. بۇل ۇكىمەت جاعىنان قولداۋ كورسەتىلگەن، ماقساتتى وپەراتسياعا ۇقساس ەكەنىنە ءبىزدىڭ دالەلدەرىمىز بار, دەلىنگەن.قىتايدىڭ قۇرلىقتىق تەرريتورياسىندا , قاتارلى الەۋمەتتىك جەلىلەرگە تىيىم سالىنعان. ال، بۇل الەۋمەتتىك جەلىلەردىڭ قىتايلىق بالامالارى بار. سوعان قاراماستان كوپتەگەن ادامدار ارقىلى اتالعان شەتەلدىك الەۋمەتتىك جەلىلەردى پايدالانادى.قىتاي بيلىگىنە قارسى نارازىلىق بىلدىرگەن الەۋمەتتىك جەلى تۆيتتەر عانا ەمەس. بۇدان بۇرىن تەلەگرام دا ءوزىنىڭ دەرەكتەرىنە شابۋلى جاسالعانىن مالىمدەگەن ەدى. تاراتقان مالىمەتكە قاراعاندا، تەلەگرام وسى جاز ايلارىندا گونكونگتا ەڭ كوپ جازىپ الىنعان تۇسىرىلگەن الەۋمەتتىك جەلى بولعان. ونى قىتاي بيلىگى تولىعىمەن شەكتەگەن. الايدا، قولدانۋشىلار كومەگىمەن پايدالانىپ كەلەدى.ال، قازىر اتالعان الەۋمەتتىك جەلىلەر قىتاي بيلىگى شىن جانە جالعان اككاۋنتتار ارقىلى گونكونگتاعى ساياسي جاعدايعا ارالاسىپ وتىر دەپ ايىپتاۋدا. جۇزدەگەن اككاۋنت الەۋمەتتىك جەلىدە نارازىلىق شەرۋلەرىن ايىپتاپ تولاسسىز مالىمدەمەلەر جاساۋى ارينە گونكونگتاعى قوعامدىق پىكىردىڭ ەكىگە جارىلۋىن، ونىڭ سوڭى ساياسي جاعدايدىڭ ءتىپتى دە قيىنداي تۇسۋىنە اپارىپ سوعۋى بەك مۇمكىن.
|
امىرە قاشاۋبايەۆتىڭ مەدالى ۇلتتىق مۋزەيگە تابىستالدى مادەنيەت06 جەلتوقسان 2018، 16:45امىرە قاشاۋبايەۆتىڭ مەدالى ۇلتتىق مۋزەيگە تابىستالدى06 جەلتوقسان 2018, 16:45 1870 0استانا، . ٴتىلشىسى. بۇگىن قازاقستان رەسپۋبليكاسىنىڭ ۇلتتىق مۋزەيىندە ۇلتتىق مۋزەيگە سىي تارتۋ اكسياسىنىڭ ٴۇش جىلدىعىنا وراي كورمە ٴوتتى. امىرە كوركەم ٴفيلمىنىڭ پروديۋسەرى اليدار وتەمۇراتوۆ ۇلتتىق مۋزەي قورىنا امىرە قاشاۋبايەۆتىڭ پاريجدە جەڭىپ العان كۇمىس مەدالىن تابىس ەتتى.امىرە قاشاۋبايەۆتىڭ كۇمىس مەدالى مەن فيلمگە ارنايى جاسالعان ەكى دومبىرا ۇلتتىق مۋزەي قورىنا سالتاناتتى تۇردە تابىستالدى.امىرە قاشاۋبايەۆ شەتەل اسىپ ونەر كورسەتكەن العاشقى قازاق. 1925 جىلى پاريجدە وسى ماراپاتقا يە بولدى. 2016 جىلى دجۋليا گاني مەدالدى تۇڭعىش رەت قازاقستاندىقتاردىڭ نازارىنا ۇسىنىپ، امىرە ٴفيلمىنىڭ باس پروديۋسەرى اليدار وتەمۇراتوۆتىڭ قولىنا تابىستادى.بەلگىلى اكتەر، امىرە فيلمىندە ٴانشىنىڭ ٴرولىن سومداۋشى سانجار ماديەۆ كومپانياسى مەن اليدار وتەمۇراتوۆتىڭ اتىنان جادىگەرلەردى ٴوز قولىمەن ۇلتتىق مۋزەي قىزمەتكەرلەرىنە تابىس ەتتى.قازاقتىڭ تاريحىنا ۇلەس قوسقان وسىنداي تۇلعانىڭ ٴرولىن سومداۋ جانە وسى جەردە ٴسوز سويلەۋ مەن ٴۇشىن ۇلكەن قۇرمەت. 1925 جىلى بۇل مەدال امىرەگە تابىستالدى. ٴقازىر مۇنداي مەدال كوشىرمەلەرى وتە كوپ، ال ٴتۇپنۇسقاسى ەكەۋ عانا. كومپانياسىنىڭ، اليدار وتەمۇراتوۆتىڭ اتىنان مەدالدى ۇلتتىق مۋزەيگە تابىستايمىن. سىزدەرگە ۇلكەن راقحمەت! دەدى سانجار ماديەۆ.ول امىرە ٴفيلمى الەم حالقىنا كەڭىنەن جول تارتقانىن ايتا كەتتى.ٴبىزدىڭ كارتينامىزدى بۇكىل الەم تاماشالادى. ونى امەريكادا كورسەتتى. حالىقارالىق كارتينالار اراسىندا ٴبىرىنشى ورىن جەڭىپ الدىق. پاريجدە پرەمەراسى بولادى. بىرنەشە كۇننەن كەيىن رۋمىنياعا بارامىز. سودان سوڭ قىتايدا كورسەتەدى. امىرە ٴۇشىن جاساعان تۋىندىنى بار عالامشار كورەتىن بولادى، دەدى اكتەر.قازاقستان رەسپۋبليكاسى ۇلتتىق مۋزەيىنىڭ اتىنان سانجار ماديەۆكە العىس حات تابىستالدى.
|
سايت وقىرماندارىنا كەزەكتى ۇسىنىپ وتىرعان ماتەريالىمىز اۋىل بالاسىنا اسا قىزىقتى بولماۋى مۇمكىن. ۇيتكەنى اۋىل بالالارى بۇل ءداستۇردى كۇنگە كورىپ ءجۇر دەپ بىلەمىز. ال، قالادا وسكەن بالا شە؟ بۇل رەتتە ونىڭ قالا بالاسىنىڭ تومەندەگى مالىمەتتەرگە قىزىعارى ءسوزسىز. ارينە، اتااپاسىنان، اكەشەشەسىنەن كورۋى، ۇيرەنۋى دە مۇمكىن. ءبىراق، بىلگەنى قانشا، بىلمەسى قانشا... سوندىقتان تاباق تارتۋ مەن باسقۇلاق سىندى مۇشەلەردىڭ ۇسىنۋ تۇرلەرىن ءسىز بەن بىزگە وتە قىزىقتى ءارى پايدالى بولادى دەگەن سەنىمدەمىز. ءبىر ەسكەرەر ءجايت، ۇلانعايىر دالامىزدا تاباق تارتۋ تۇرلەرى جانە وعان سالىناتىن مۇشەلەردىڭ قانشاما تاسىلدەرى بار ەكەنى انىق. اراسىندا ءسىزدىڭ وڭىرىڭىزبەن الشاقتىق بولۋى ابدەن مۇمكىن. تومەندە كەلتىرىلگەن مالىمەتتەردىڭ نەگىزگى دەرەككوزى بولات بوپايدىڭ قازاق كادەسى ەڭبەگى بولىپ تابىلادى. سونىمەنەن، باستايىق...جەزدە تاباقبۇل تاباقتى بالدىز قىزدار دايىندايدى. ورتان جىلىك، جاۋىرىنىن، ارقا، بەلدەمە، قارىن، توق ىشەك، باۋىر، جۇرەك، بۇيرەك، قۇيىمشاق سالىنادى. جەزدە تاباققا سالىناتىن سيسىباعا نەگىزىنەن جەڭگە تاباقپەن بىردەي بولادى. ال ۇقسامايتىن جەرى قۇيىمشاق قوسادى. ونىسى بالدىز قىزداردىڭ جەزدەسىنە كورسەتكەن ءازىلى، قالجىڭى دەپ تۇسىنگەن ءجون. بەتاشار تاباققازاقتىڭ كەلىن ءتۇسىرۋ سالتىندا، بەتاشار ءراسىمىن جاساعان ادامعا ارناپ ارنايى تاباق ۇسىنادى. تاباققا ءتىلجاق، جۇرەكباۋىر، ورتان جىلىك، جاۋىرىن، بەلدەمە، ارقا، قابىرعالار سالىپ، ۇستىنە تاڭداي قوسادى. ونىڭ ۇستىنە ادەمى كەستەلى قولجاۋلىق جابادى، بولسا كۇمىس جۇزىك، تەڭگە قويادى.ۇڭگىردە 25 جىل جالعىز تۇرعان ادامنىڭ باسپاناسىنا كىرگەندەر جاعاسىن ۇستادىبالانى جۇيەلى تاربيەلەۋدىڭ امالى
|
اقوردادا مەملەكەت باسشىسى قاسىمجومارت توقاەۆتىڭ قاتىسۋىمەن جوعارى اسكەري جانە ارناۋلى اتاقتار، سىنىپتىق شەندەر، سونداياق اسكەريلەر مەن قۇقىق قورعاۋ ورگاندارىنىڭ قىزمەتكەرلەرىنە سالتاناتتى تۇردە وردەندەر مەن مەدالدار تاپسىرۋ ءراسىمى ءوتتى.قازاقستان پرەزيدەنتى قاسىمجومارت توقاەۆ جيىنعا قاتىسۋشىلاردى وتان قورعاۋشى كۇنىمەن جانە جەڭىس مەيرامىمەن قۇتتىقتاپ، حالقىمىزدىڭ ەرلىك ءداستۇرىن تانىتاتىن قوس مەرەكە بيىل تاۋەلسىزدىگىمىزدىڭ 30 جىلدىعى اياسىندا ءوتىپ جاتقانىن ايتتى. ەگەمەندىكتىڭ قادىرقاسيەتى جەردىڭ تۇتاستىعى مەن ەلدىڭ تىنىشتىعىندا. وسى اسىل قۇندىلىقتاردى قارۋلى كۇشتەرىمىز قاس قاقپاي كۇزەتىپ تۇر. تاۋەلسىزدىك جىلدارىندا تۇڭعىش پرەزيدەنتىمىز، ەلباسى نۇرسۇلتان ءابىش ۇلى نازارباەۆتىڭ ارقاسىندا مەملەكەتىمىزدىڭ مىقتى قورعانىس جۇيەسىن قالىپتاستىردىق. اسكەرىءمىزدىڭ بەس قارۋىن سايلادىق. ساربازدارىمىزدىڭ جاۋىنگەرلىك رۋحىن كوتەرىپ، كاسىبي ماشىعىن شىڭدادىق. بۇگىندە ارميامىز ەلدىگىمىزدىڭ بەرىك قالقانى، تاۋەلسىزدىگىمىزدىڭ مىزعىماس تۇعىرى، دەدى پرەزيدەنت.قاسىمجومارت توقاەۆ قازاقستاننىڭ بەيبىتشىلىك پەن تۇراقتىلىقتى قالايتىن مەملەكەت ەكەنىن، بىراق ۇلتتىق مۇددەگە نۇقسان كەلتىرەتىن كەز كەلگەن ارەكەتكە تويتارىس بەرە الاتىنىمىزدى ايتا كەلىپ، سوڭعى ۋاقىتتا جەر جۇزىندە ءتۇرلى قاقتىعىستار كوبەيىپ كەتكەنىن جەتكىزدى. ساراپشىلار الپاۋىت مەملەكەتتەر اراسىنداعى تارتىستاردى قىرعيقاباق سوعىس كەزەڭىندەگى احۋالمەن تەڭەستىرۋدە. تمد اۋماعىندا، ءتىپتى ىرگەلەس كورشى ەلدەردە جانجالدار پايدا بولىپ جاتىر. ەسكى داۋلارعا قازىرگى تۇيتكىلدەر قوسىلىپ، جاعداي كۇردەلەنە ءتۇستى. بۇل ءبارىمىزدى الاڭداتىپ وتىرعان ماسەلە. سوندىقتان ارقانى كەڭگە سالماي، ۇلتتىق قورعانىس ىسىندە تەمىردەي ءتارتىپ ساقتاۋىمىز كەرەك. ءبىزدىڭ اسكەرىمىز جانە بارلىق كۇشتىك قۇرىلىمدار سىرتتان كەلگەن قاۋىپقاتەرگە تويتارىس بەرۋگە ءاردايىم ساقادايساي دايىن بولۋعا ءتيىس.قازاقتا ەل ەرلەرىمەن ەڭسەلى دەگەن قاناتتى ءسوز بار. ءبىز تۇتاس تاريحى، قاھارماندىق ءداستۇرى قالىپتاسقان جۇرتپىز. باتىر بابالارىمىز وسىناۋ كەڭبايتاق جەر ءۇشىن شايقاسىپ، ۇرپاعىنا ميراس ەتىپ قالدىردى. ال كەشەگى اتالارىمىز بەن اكەلەرىمىز سۇراپىل سوعىستا جەڭىسكە جەتتى. ءبىز وتكەننەن تاعىلىم الامىز. وتان ءۇشىن، ەل مەن جەر ءۇشىن جانىن پيدا ەتكەن بوزداقتاردىڭ رۋحىنا تاعزىم ەتەمىز.تۋعان جەردىڭ شەبىن كۇزەتىپ، تۇتاستىقتى ساقتاۋ ءاربىر ازاماتتىڭ قاستەرلى پارىزى. ەلىمىزدىڭ تىنىشتىعىن قورعاپ، قاۋىپسىزدىگىن قامتاماسىز ەتۋ قاسيەتتى بورىش، جوعارى جاۋاپكەرشىلىك.حالقىمىز بەرەكەبىرلىكتىڭ، تاتۋلىق پەن تۇراقتىلىقتىڭ ارقاسىندا الاڭسىز عۇمىر كەشۋدە. شىن مانىندە، وسى بەيبىت ءومىردىڭ وزىندە باتىرلىق پەن ەرلىككە ورىن بار. ەرلىك ۋاقىت تالعامايدى، سەبەبى بۇل قاسيەت وتانشىلدىقتان باستاۋ الادى، دەدى مەملەكەت باسشىسى.پرەزيدەنتتىڭ ايتۋىنشا، بۇكىل ادامزاتقا كوروناۆيرۋس دەرتى قاتەر ءتوندىرىپ تۇرعان قازىرگى ۋاقىتتا ىندەتتى توقتاتۋعا اسكەري قىزمەتشىلەر مەن كۇشتىك قۇرىلىمدار ءبىر كىسىدەي جۇمىلدى. سونىڭ ارقاسىندا احۋال ايتارلىقتاي تۇراقتاندى.پرەزيدەنت ارميا مەن كۇشتىك قۇرىلىمدار ەلىمىزدىڭ ەگەمەندىگى مەن ۇلتتىق قاۋىپسىزدىكتىڭ باستى كەپىلى سانالاتىنىن ايتتى. جاھاندىق وزگەرىستەر مەن گەوستراتەگيالىق تۇراقسىزدىق جاعدايىندا الەمدە اسكەري قىزمەتشىلەردىڭ ءرولى بىرنەشە ەسە ارتا تۇسەدى. بۇگىندە قازاقستاندى وزگە جۇرتتار وڭىرلىك جانە حالىقارالىق تۇراقتىلىقتىڭ ۇيىتقىسى رەتىندە مويىندايدى. اسكەري قىزمەتشىلەر بۇۇنىڭ بىتىمگەرشىلىك ميسسياسى اياسىندا وزدەرىنە جۇكتەلگەن مىندەتتى تابىستى اتقارۋدا. ال ۇلتتىق قاۋىپسىزدىك ورگاندارىنىڭ قىزمەتكەرلەرى جۋسان ارنايى وپەراتسياسىن ءمىنسىز ورىندادى. پوليتسيا مەن پروكۋراتۋرانىڭ قىزمەتى كەزەڭكەزەڭىمەن جەتىلدىرىلىپ كەلەدى. مەنىڭ تاپسىرمام بويىنشا قۇقىق قورعاۋ جۇيەسىن رەفورمالاۋ جۇمىستارى باستالدى. ونىڭ ءتيىمدى جۇزەگە اسىرىلۋى حالىقتىڭ بيلىك ينستيتۋتىنا دەگەن سەنىمىن ەداۋىر ارتتىرىپ، قوعامداعى قۇقىقتىق ءتارتىپ پەن الەۋمەتتىك ادىلدىكتى نىعايتۋعا سەپتىگىن تيگىزەدى. ەلىمىزدىڭ قورعانىس قابىلەتىن كۇشەيتۋ ءۇشىن مەملەكەت اسكەري دايىندىق پەن قارۋلى كۇشتەردى جابدىقتاۋعا باسا ءمان بەرەدى. اسكەري قىزمەتشىلەردىڭ، قۇقىق قورعاۋ ورگاندارى قىزمەتكەرلەرىنىڭ جالاقىسى ءوسىپ، الەۋمەتتىك تۇرعىدان قورعالۋى بىرتىندەپ جاقسارىپ كەلەدى. اسكەري قىزمەتشىلەرگە جانجاقتى قولداۋ كورسەتۋ مەملەكەتتىڭ ايرىقشا نازارىندا بولادى، دەدى مەملەكەت باسشىسى.قاسىمجومارت توقاەۆ ەلىمىزدە ءوز ءومىرىن وتان قورعاۋعا ارناعان كاسىبي ماماندار از ەمەس ەكەنىن ەرەكشە اتاپ ءوتىپ، بۇگىنگى ماراپات پەن العىستى بارشا اسكەري قىزمەتشىلەرگە، كۇشتىك قۇرىلىم قىزمەتكەرلەرىنە كورسەتىلگەن شىنايى قۇرمەت دەپ باعالادى. سىزدەردىڭ وتانشىلدىق رۋحتارىڭىز، ەڭ الدىمەن، جاس ۇرپاق ءۇشىن جاقسى ۇلگىونەگە. ولار سىزدەرگە قاراپ بوي تۇزەيدى. سىزدەر ەرەن ەڭبەك پەن ناعىز ەرلىكتى پاش ەتىپ كەلەسىزدەر. جوعارى مەملەكەتتىك ماراپاتتار وتان الدىنداعى قىزمەتتەرىڭىزگە جاڭا جىگەر بەرەدى دەپ سەنەمىن، دەدى پرەزيدەنت.مەملەكەت باسشىسى بارلىق اسكەري قىزمەتشىلەر مەن قۇقىق قورعاۋ ورگاندارى قىزمەتكەرلەرىنە وتان الدىنداعى ادال قىزمەتى ءۇشىن العىس ايتتى.سالتاناتتى ءراسىم بارىسىندا مارات قۇسايىنوۆقا، رۋسلان شپەكباەۆقا گەنەراللەيتەنانت اسكەري اتاعى ايدار ايمۇرزينگە، رۇستەم اقبالينگە، نۇرلان الدياروۆقا، الماز احماديەۆكە، سەرىك بورامباەۆقا، مەرەكە كۇشىكباەۆقا، قۋانىشبەك ۇشتاەۆقا گەنەرالمايور اسكەري اتاعى ايبار دۋانباەۆقا، شىڭعىس قوڭقاشەۆقا، رۋسلان سەيسەمباەۆقا ۇلتتىق قاۋىپسىزدىك گەنەرالمايورى ارناۋلى اتاعى مۇرات بايمۇقاشەۆقا، وڭال بەكيەۆكە، اقىنقالي دارمەنوۆكە، ارىستانعاني زاپپاروۆقا، نۇرلان ماسىموۆكە، مارات تولەباەۆقا پوليتسيا گەنەرالمايورى ارناۋلى اتاعى جانات ەشماعامبەتوۆكە ادىلەت گەنەرالمايورى ارناۋلى اتاعى قايرات ابدىحانوۆقا، جارقىنبەك باقاشباەۆقا، ماقسات قوجاباەۆقا، سەرىك شالاباەۆقا 3سىنىپتى مەملەكەتتىك ادىلەت كەڭەسشىسى سىنىپتىق شەنى نۇرلان شابدارعا 3ساناتتى جوعارى بىلىكتىلىك سىنىبى بەرىلدى.سۋرەتتەردى تۇسىرگەندەر ا.دۇيسەنباەۆ، ع.ومىربەكوۆسونىمەن قاتار ءىسشارا بارىسىندا ءى دارەجەلى داڭق وردەنىمەن مەملەكەتتىك كۇزەت قىزمەتى باستىعىنىڭ ورىنباسارى تالعات مۇحتاروۆ ءىى دارەجەلى داڭق وردەنىمەن ۇلتتىق قاۋىپسىزدىك كوميتەتى قاراعاندى وبلىسى بويىنشا دەپارتامەنتىنىڭ باستىعى كەندەباي ادامبەكوۆ، سىبايلاس جەمقورلىققا قارسى ءىسقيمىل اگەنتتىگى توراعاسىنىڭ ءبىرىنشى ورىنباسارى ولجاس بەكتەنوۆ، ۇلتتىق ۇلان باتىس وڭىرلىك قولباسشىلىعىنىڭ قولباسشىسى ارمان جۇماعاليەۆ ناگرادتالدى.بۇدان بولەك ءى دارەجەلى ايبىن وردەنى ۇلتتىق قاۋىپسىزدىك كوميتەتى دەپارتامەنت باستىعىنىڭ ورىنباسارى ءادىلجان الشىنوۆقا، قازاقستان رەسپۋبليكاسى قارۋلى كۇشتەرى باس شتابى ينجەنەرلىك اسكەرلەر دەپارتامەنتىنىڭ باستىعى نۇرلان قونىسوۆقا ءىى دارەجەلى ايبىن وردەنى ىشكى ىستەر مينيسترلىگى شىعىس قازاقستان وبلىسىنىڭ پوليتسيا دەپارتامەنتى وسكەمەن قالاسىنىڭ پوليتسيا باسقارماسى پاترۋلدىك پوليتسيا باتالونىنىڭ ينسپەكتورى نۇرجان كاكەەۆكە، باس پروكۋراتۋرانىڭ دەپارتامەنت باستىعى سەرىك كارىپبەكوۆكە، قارجىلىق مونيتورينگ اگەنتتىگى تەرگەۋ دەپارتامەنتىنىڭ باسشىسى سايات ساۋكومبەكوۆكە، توتەنشە جاعدايلار مينيسترلىگى ورتكە قارسى قىزمەت كوميتەتى توراعاسىنىڭ ورىنباسارى مارات حاسەنوۆكە ءىىى دارەجەلى ايبىن وردەنى مەملەكەتتىك كۇزەت قىزمەتىنىڭ ايرىقشا ماقساتتاعى كۇشتەرى باتىر پرەزيدەنتتىك پولكىنىڭ مامانى ەۆگەني پيۆەنگە تابىستالدى.ال ىشكى ىستەر مينيسترلىگى جامبىل وبلىسىنىڭ پوليتسيا دەپارتامەنتى جەرگىلىكتى پوليتسيا قىزمەتى باسقارماسىنىڭ اعا ينسپەكتورى ديليافرۋز كينجەحانوۆا قۇرمەت وردەنىمەن ماراپاتتالدى.ىشكى ىستەر مينيسترلىگىنىڭ كولىكتەگى پوليتسيا دەپارتامەنتى قىزىلوردا ستانساسىنداعى جەلىلىك پوليتسيا ءبولىمىنىڭ اعا ينسپەكتورى دارحان ابدىكارىموۆ، توتەنشە جاعدايلار مينيسترلىگى قوستاناي وبلىسى توتەنشە جاعدايلار دەپارتامەنتى ءورت ءسوندىرۋ جانە اۆاريالىققۇتقارۋ جۇمىستارى قىزمەتى 5 ءورت ءسوندىرۋ ءبولىمىنىڭ بولىمشە كومانديرى ۆلاديمير بەلياكوۆ، توتەنشە جاعدايلار مينيسترلىگى نۇرسۇلتان قالاسى توتەنشە جاعدايلار دەپارتامەنتى ءورت ءسوندىرۋ جانە اۆاريالىققۇتقارۋ جۇمىستارى قىزمەتى 6 مامانداندىرىلعان ءورت ءسوندىرۋ ءبولىمىنىڭ اعا ءورت ءسوندىرۋشىقۇتقارۋشىسى ايدارحان كەمالادينوۆ، ىشكى ىستەر مينيسترلىگى الماتى وبلىسىنىڭ پوليتسيا دەپارتامەنتى تالدىقورعان قالاسىنىڭ پوليتسيا باسقارماسى پاترۋلدىك پوليتسيا روتاسىنىڭ ينسپەكتورى داۋرەن نارىكباەۆ، ىشكى ىستەر مينيسترلىگىنىڭ باتىس قازاقستان وبلىسى بويىنشا قىلمىستىقاتقارۋ جۇيەسى دەپارتامەنتى رۋ1701 مەكەمەسىنىڭ باقىلاۋشىسى ابىلاي تولەەۆ ەرلىگى ءۇشىن مەدالىمەن ناگرادتالدى.جاۋىنگەرلىك ەرلىگى ءۇشىن مەدالى قورعانىس مينيسترلىگىنىڭ 18404 اسكەري ءبولىمى دەسانتتىقشابۋىلداۋشى باتالونىنىڭ كومانديرى جاسۇلان بايباراقوۆقا، قورعانىس مينيسترلىگى 15632 اسكەري ءبولىمىنىڭ كومانديرى جانات بەكتۇرعانوۆقا، قازاقستان رەسپۋبليكاسى قارۋلى كۇشتەرى باس شتابىنىڭ دەپارتامەنت باستىعى ەلنۇر بيسەمباەۆقا، قورعانىس مينيسترلىگى 14776 اسكەري ءبولىمىنىڭ اعا وفيتسەرى ماكسيم دوبروسەلسكيگە، قورعانىس مينيسترلىگىنىڭ 21450 اسكەري ءبولىمى موتواتقىشتار باتالونى روتاسىنىڭ تەحنيگى اعا مەحانيگىجۇرگىزۋشىسى نۇرجان جارياقۇلعا، قورعانىس مينيسترلىگىنىڭ 21814 اسكەري ءبولىمى زىمىرانارتيللەريالىق كەمەسىنىڭ 3دارەجەلى كومانديرى باۋىرعالي يماشەۆقا، قازاقستان رەسپۋبليكاسى قارۋلى كۇشتەرى اۋە قورعانىس كۇشتەرى قولباسشىسىنىڭ باسقارماسى جاۋىنگەرلىك دايارلىق باسقارماسىنىڭ اعا ينسپەكتورىۇشقىشى باعىت اعا وفيتسەرى ەرلان قوزعۇلوۆقا، ۇلتتىق قاۋىپسىزدىك كوميتەتىنىڭ باسقارما باستىعى شىناركۇل سەيداحمەتوۆاعا بەرىلدى.
|
رەسەي ۇسىنىسى: ەاەو رۋبلمەن تولەۋگە كوشپەكدابىل 5287 26 پىكىر 19 ءساۋىر, 2022 ساعات 13:06قاعىس ەستىگەن جوقسىز. ەۋرازيالىق وداق ءوزارا ساۋداساتتىقتى ەندى رۋبلمەن جاساۋى ابدەن مۇمكىن. ەاەو ەلدەرى اراسىنداعى مەملەكەتارالىق ەسەپتەسۋلەرگە ەندى ءرۋبلدى دە قوسپاق. بۇل تۋرالى ەۋرازيالىق ەكونوميكالىق كوميسسيا مالىمدەدى.ءبىز ەاەو كەلىسىمشارتارىنا وزگەرىستەر ەنگىزۋدى ۇسىنىپ وتىرمىز. ول بويىنشا، مەملەكەتارالىق ەسەپتەسۋلەردى ەندى رۋبلمەن دە جاساۋعا مۇمكىن بولماق، دەپتى ەەك مۇشەسى اندرەي سلەپنەۆ.سلەپنەۆتىڭ ءسوزىن باسقاشا تۇسىندىرسەك، ەندى ەاەو ەلدەرى ءوزارا ساۋداساتتىق جاساعاندا رۋبلمەن ەسەپتەسەدى دەگەن ءسوز.ول ءوز سوزىندە: رەسەيلىك رۋبلگە كوشۋ دەگەن ءسوز دوللاردان باس تارتۋ دەگەندى بىلدىرمەيدى. كىم دوللارمەن تولەگىسى كەلسە، ءارى قاراي دا تولەي بەرەدى. ءوزارا ەسەپتەسۋ مەحانيزمى جۇمىس ىستەۋى ءۇشىن بالاما تولەم ۆاليۋتاسى رەتىندە ەنگىزىپ وتىرمىز، دەپتى.ءارى قاراي: ءبىز قازىر ۇلتتىق ۆاليۋتاداعى ەسەپ ايىرىسۋلارمەن ءوزارا ساۋدادا ۆاليۋتالىق شەكتەۋلەردى جەڭىلدەتۋ ماسەلەلەرىن تالقىلاپ جاتىرمىز. بۇل ەاەو ەلدەرى اراسىندا بۇرىننان ايتىلىپ كەلە جاتقان ماسەلە. قازىر ءوز شەشىمىن تاباتىن بولسا، ءدال ۋاقىتى، دەپتى.سلەپنەۆتىڭ ايتۋىنشا، قازىردىڭ وزىندە ەاەو ەلدەرى اراسىنداعى ساۋداساتتىقتا ءرۋبلدىڭ ۇلەسى 76 پايىزدى قۇراپتى 2021 جىلدىڭ ەسەبى بويىنشا.ءبىز ەلگە ەسىمسويلارى ەتەنە تانىس ازاماتتاردان وسى ماسەلەگە قاتىستى پىكىر سۇراعان ەدىك.رەسەيدىڭ بايبالامى سۋعا كەتكەن تال قارمايدىنىڭ تىرلىگىبەرىك دۇيسەمبينوۆ، ءماجىلىس دەپۋتاتى، اق جول فراكتسياسىنىڭ مۇشەسى: جالپى، ەاەو دەگەندە جالعىز سۇراق سالىق تۇسىمدەرىن رۋبلگە اۋىستىرۋ ماسەلەسى عانا ەمەس، وداقتىڭ وزىنە قاتىستى دا سۇراق كوپ. قازىرگىدەي، الەمدىك پادەميا مەن ودان كەيىنگى ەكونوميكالىق داعدارىس جانە گەاوساياسي احۋالدار ۋشىعىپ تۇرعان كەزەڭدە مەملەكەتتىك مۇددەمىزگە قاتىستى سۇراقتار وتە كوپ. بىراق، بۇل سۇراقتار پوپۋليستىك بايبالامعا سالىنباي، مىقتى ساراپشىلاردىڭ قاتىسۋىمەن شەشىلۋى كەرەك.ەكونوميكالىق سوعىستا قازىرگى احۋالدى سولاي اتاماسقا شارا جوق ەلىمىزدىڭ ەكونوميكالىق جاعدايىن العا جىلجىتۋ ءۇشىن ەاەو مەن ەەكتە ءبىزدىڭ وسى سالانى جاقسى تۇسىنەتىن ەڭ مىقتى ماماندارىمىز وتىرۋى كەرەك. ويتكەنى، قاراپ وتىرساڭىز، قانداي شەشىمدەر قابىلدانسا دا ەاەو اياسىندا ءبىزدىڭ قازاقستاننىڭ مۇددەلەرى تىسقارى قالىپ جاتىر.ەاەوعا كىرگەن كەزدەگى ءبىزدىڭ ماقساتىمىز قانداي ەدى؟ ماقساتىمىز بۇنى ۇلكەن نارىققا اينالدىرۋ، رەسەي، بەلارۋس ارقىلى ۇلكەن ەۋروپا نارىعىنا شىعۋ بولاتىن. ال ەندى قاراپ وتىرساڭىز، ءبىزدىڭ دۇكەندەرىمىزدەگى تاۋارلاردىڭ جارتىسىنان كوبى رەسەيدىڭ تاۋارلارى. وعان قوسا، قازىرگى ۋكراينا مەن رەسەي اراسىنداعى سوعىستىڭ، رەسەيگە سالىنىپ جاتقان بۇكىل سانكتسيالاردىڭ سالقىنى بىزگە ءتيۋى ابدەن مۇمكىن. سوندىقتان، ۇكىمەتتىڭ شۇعىل مىندەتى وسى سالادا، وسى باعىتتا جۇمىس ىستەيتىن ءبىزدىڭ قىزمەتكەرلەردى، مامانداردى كۇشەيتۋ كەرەك. بۇل وتە ماڭىزدى!ءبىزدى قۇداي وسىلاي قوسىپ قويعاننان كەيىن، بۇدان ءبىز ەشقايدا قاشىپ قۇتىلا المايمىز. جەتى جارىم مىڭ شاقىرىم شەكارامىز بار. سوندىقتان، ءبىز بۇدان قۇتىلۋعا ەمەس، اقىلدىراق بولۋعا ءتيىسپىز. ءبىزدىڭ ماماندارىمىز بىلىمدىرەك بولۋى كەرەك. ەەكتە، ەاەودا ءبىزدىڭ اتىمىزدان بالاشاعا ەمەس، اۋزىنىڭ دۋاسى بار، سالماقتى تۇلعالار وتىرۋ كەرەك. ءسوزىن وتكىزە الاتىن، كەرەك بولسا، الداپ، ارباپ، ەلدىڭ مۇددەسىنە جۇمىس ىستەي الاتىن ازاماتتار وتىرۋى كەرەك. ەاەودا قازاقستان اتىنان تەك قانا ستاتيست بولىپ وتىرۋ سوعىستا ۇتىلۋدان دا جامان. شاپشاعىن مەملەكەت بولا تۇرا، كورشى مەملەكەتكە قاراپتانقاراپ جەم بولۋ ۇلكەن ۇتىلىس.ءوزىمىزدىڭ ءتول ۆاليۋتا ەگەمەندىگىمىزدىڭ بەلگىسى. سوندىقتان، ەاەودا ورتاق ۆاليۋتا ەنگىزۋ دەگەن اڭگىمەگە ەشقانداي باس قاتىرۋدىڭ قاجەتى جوق. ويتكەنى، ول مۇمكىن ەمەس! رەسەيدىڭ قازىرگى بايبالامى سۋعا كەتكەن تال قارمايدى دەگەننىڭ كورىنىسى. ۇلكەن شيكىزات مەملەكەتى بولا تۇرا، رەسەيدە گاز بەن مۇنايدان، جەردىڭ استىنداعى تەمىرتەرسەكتەن باسقا وندىرەتىن ەش تەحنولوگياسى جوق. سوندىقتان ورتاق ۆاليۋتا رۋبل بولادى دەگەن بىلجىراق اڭگىمە.ءار نارسەنىڭ ءبىر قايىرى بار عوي. رەسەيدىڭ ۋكراينامەن سوعىسى، دامىعان ەلدەردىڭ رەسەيگە قارسى سانكتسيالارى راسىمەن دە، بىزگە ءبىر مۇمكىندىك اشار. سوندىقتان، ءدال وسىنداي كەزدە ەلدىڭ مۇددەسىن ويلايتىن ازاماتتار ەاەوعا بارۋى، قازاقستاننىڭ پوزيتسياسىن قورعاۋى كەرەك.ەاەونىڭ ماقساتى بۇرىنعى كەڭەس وداعىنىڭ ەلدەرىن ءوزىنىڭ قۇشاعىنا الۋدوس كوشىم، ساياساتكەر: رۋبلگە كوشۋ رەسەيدىڭ 78 جىل بۇرىن باستاعان ساياساتى عوي. كەرەك دەسەڭىز جالعىز رۋبل ەمەس، ءبىر باسقاراۋ ورگانى، ءبىر زاڭ شىعارۋ ورگانى، ءبىر پارلامەنت دەگەنگە دەيىن كوتەردى. جالپى، جەكە مەملەكەتتىڭ ءوزىنىڭ اقشاسىن كۇشەيتۋ ماقساتىندا ءوز اقشاسىنا ساۋداساتتىق جۇرگىزۋى پراكتيكادا بار نارسە. قازىر رەسەيدىڭ ەنەرگەتيكالىق شيكىزاتىن رۋبلمەن ساتامىز دەۋى وسىعان بايلانىستى. ەڭ قىزىعى، ەكونوميستەر رۋبلمەن ساتۋ قازاقستانعا ءسالءپال پايداسىن بەرەدى دەيدى. سەبەبى، ءبىزدىڭ تەڭگە مەن رۋبل ءبىربىرىمەن بايلانىستى.بىراق ارينە، رەسەي ءۇشىن ەۋرازيالىق وداقتىڭ بىردەي اقشاعا كوشۋى ءبىزدى تاۋەلسىزدىگىمىزدەن ايىرۋدىڭ ناقتى ءبىر جولى. رەسەي مۇنى باياعىدان اشىقتاناشىق ايتىپ ءجۇر. كەزىندە ەۋرازيالىق وداقتى قۇرعاندا 14 پايىزىن وزگە ەلدەرگە بەرىپ، باسقاسىنىڭ ءبارىن ءوز قولىنا العانى بەلگىلى. بۇل ءبىزدىڭ تاۋەلسىزدىگىمىز ءۇشىن، گەوساياساتىمىز ءۇشىن وتە قولايسىز.ەۋرازيالىق وداق قۇرعانداعى ماقساتى سول بىرەۋاق، بۇرىنعى كەڭەس وداعىنىڭ ەلدەرىن ءوزىنىڭ قۇشاعىنا الۋ. سونىڭ ءبىرى وسى ەكونوميكالىق جول.ەاەودان باس تارتپاساق ماسكەۋمەن بىرگە سۋ تۇبىنە كەتەمىز!ارمان شوراەۆ, قوعام قايراتكەرى: ەۋرازيالىق ەكونوميكالىق وداقتىڭ ورتاق رۋبل كەڭىستىگىن قۇرۋى مۇمكىن ەمەس دۇنيە. ءبىز تەڭگەمىزدەن ايىرىلساق، تاۋەلسىزدىگىمىزدەن ايىرىلامىز. ەلدىڭ قامىن ويلايتىن ازاماتتار بۇعان ەشقاشان جول بەرمەيدى.جاقىندا كاسپي قۇبىر كونسورتسيۋىمى جابىلىپ قالدى. ودان قازاقستان ەكى ايدىڭ ىشىندە 150 ميللياردتاي شىعىن كوردى. بۇل قاستاندىقتى جاساعان رەسەي فەدەراتسياسى.رەسەي قازىر سانكتسيانىڭ قۇرساۋىندا قالدى. سوندىقتان ءبىز بولاشاعىمىزدى ويلاساق ەۋرازيالىق وداق، كەدەندىك وداقتان شىعۋىمىز كەرەك. ەگەر باس تارتپاساق رەسەيلىك اسكەري كەمەمەن بىرگە باتامىز. بۇكىل الەمنىڭ رەسەيگە سالىپ وتىرعان سانكتسياسىنا قوسىلۋىمىز كەرەك.
|
اقوردا قازاقستان پرەزيدەنتى قاسىمجومارت توقاەۆتىڭ بۇۇنىڭ ازىقت ۇلىك جۇيەلەرى جونىندەگى سامميتتە سويلەگەن ءسوزىنىڭ تولىق ءماتىنىن جاريالادى، دەپ حابارلايدى ..ەڭ الدىمەن، باس حاتشى مىرزا، بۇگىنگى ءسامميتتى ۇيىمداستىرعانىڭىز ءۇشىن سىزگە ريزاشىلىعىمدى بىلدىرەمىن.الەم كليماتتىڭ وزگەرۋى، 19 پاندەمياسى، ساياسي ءارى ەكونوميكالىق تۇراقسىزدىق سياقتى جاھاندىق سىنقاتەرلەرمەن بەتپەبەت كەلىپ وتىر. وسىنداي كەزدە ازىقت ۇلىك نارىعىنىڭ ورنىقتى دامۋى ءۇشىن جاعداي جاساۋ ماڭىزدى مىندەتتەردىڭ ءبىرى بولادى.ازىقت ۇلىك جۇيەلەرى تابيعي قاجەتتىلىك، قورشاعان ورتا، ەكونوميكا مەن مادەنيەت سياقتى ادامزات بولمىسىنىڭ بارلىق قىرىن قامتيدى.دۇنيەجۇزىلىك ازىقت ۇلىك باعدارلاماسىنىڭ باعالاۋى بويىنشا كوروناۆيرۋس پاندەمياسى مەن كليماتتىڭ وزگەرۋى ناتيجەسىندە وسى جىلدىڭ سوڭىندا الەمدە 270 ميلليوننان استام ادام ازىقت ۇلىكتىڭ جەتىسپەۋشىلىگىن سەزىنەدى. ال 2030 جىلعا قاراي الەمدىك سۋ تاپشىلىعى 40 پايىزعا جەتۋى مۇمكىن.الەم بويىنشا ازىقت ۇلىكتى جەتكىزۋدىڭ بەلسەندى قاتىسۋشىسى سانالاتىن قازاقستان اگرارلىق سەكتوردى ەكولوگيالاندىرۋدى جانە ورنىقتى دامىتۋدى قولدايدى.ەلىمىز بيداي مەن ۇن ءوندىرۋشى ءىرى ەلدەردىڭ وندىعىنا كىرەدى جانە جىلىنا 7 ميلليون تونناعا دەيىن بيداي ەكسپورتتايدى.ءبىز نەگىزگى تەجەۋشى فاكتورلارعا قاراماستان، مايلى داقىلدار ەكسپورتىن 1 ميلليون توننادان اسىردىق. دەگەنمەن، ازىقت ۇلىك جۇيەسى ەكونوميكالىق، الەۋمەتتىك جانە ەكولوگيالىق تۇرعىدان ورنىقتى بولۋعا ءتيىس.قازاقستاننىڭ ەگىن شارۋاشىلىعى بويىنشا قاۋىپقاتەرى بار ايماقتا ورنالاسقان جانە قۇرعاق كليماتتىڭ اسەرىمەن بەتپەبەت كەلۋدە. ەلىمىزدىڭ سۋ شارۋاشىلىعى 40 پايىز كورشى ەلدەردەن اعىپ كەلەتىن سۋعا تاۋەلدى.جەرسۋ رەسۋرستارىن بارىنشا ءتيىمدى پايدالانۋ ماقساتىندا جەردىڭ قۇنارىن ارتتىرۋ، سۋ ۇنەمدەۋ تەحنولوگيالارىن ەنگىزۋ جانە سۋ وتكىزۋ جۇيەلەرىن تسيفرلاندىرۋ جونىندە شارالار قابىلدادىق.ورنىقتى ازىقت ۇلىك جۇيەلەرى تۋرالى ايتقان كەزدە كوپتەگەن ەلدە سۋ ديپلوماتياسىنا قاتىستى ماسەلەلەر وزەكتى ەكەنى انىق بايقالادى.ازىقت ۇلىك جۇيەلەرى جونىندەگى پروبلەمالار مەن سۋ رەسۋرستارىن باسقارۋ، شەكاراارالىق وزەندەردى پايدالانۋ ماسەلەلەرى ءوزارا تىعىز بايلانىستى. مۇنىڭ بارلىعى ازىقت ۇلىك جۇيەلەرى تۋرالى كەلىسىمدەردە كورىنىس تابۋى كەرەك.قازاقستان ازىقت ۇلىك قاۋىپسىزدىگى جونىندەگى يسلام ۇيىمىن قۇرۋعا باستاماشى بولدى. قازىرگى تاڭدا ونىڭ قۇرامىندا حالقىنىڭ جالپى سانى 1،4 ميللياردقا جۋىق 36 ەل بار.وسى ۇيىم اياسىندا قازاقستان جىل سايىن مۇقتاج ەلدەرگە، ونىڭ ىشىندە اۋعان حالقىنا بيداي مەن ۇن جەتكىزۋ سياقتى قايتارىمسىز گۋمانيتارلىق كومەك كورسەتىپ كەلەدى.الدىمىزدا اتقاراتىن اۋقىمدى جۇمىستار تۇر. مەملەكەتتەر اراسىنداعى اگروتەحنيكالىق، عىلىمي جانە يننوۆاتسيالىق بايلانىستاردى نىعايتۋ قاجەت. سونىمەن قاتار قارجى، ينۆەستيتسيا، كولىك جانە لوگيستيكا سالالارىن دا ىلگەرىلەتۋىمىز كەرەك.بۇۇنىڭ ازىقت ۇلىك جانە اۋىل شارۋاشىلىعى ۇيىمى جاھاندىق ازىقت ۇلىك قاۋىپسىزدىگىن قامتاماسىز ەتۋ جانە ونى قولداۋ ماقساتىندا تۇراقتى ەكوجۇيە قالىپتاستىرۋ ءۇشىن بارىنشا بەلسەندى جۇمىس ىستەۋى قاجەت.سامميت اشتىقتى جويۋ، ازىقت ۇلىك قاۋىپسىزدىگىن قامتاماسىز ەتۋ جانە ونى جاقسارتۋ، تۇراقتى اۋىل شارۋاشىلىعىنىڭ دامۋىنا ىقپال ەتۋ سياقتى ورنىقتى دامۋدىڭ ەكىنشى نەگىزگى ماقساتىنا قول جەتكىزۋگە مۇمكىندىك بەرەتىنىنە سەنىمدىمىن.پرەزيدەنت بۇۇ سامميت
|
العاش ۋاحي تۇسكەن حيرا ۇڭگىرى . . ەلارنا دۇنيەدەگى ەڭ ۇلكەن قازاق ءتىلدى امبەباب ينفورماتسيا ارناسى جولدانعان ۋاقىتى: 12:45 20190708حيرا ەرەكشە مارتەبەگە يە بولعان ۇڭگىر. بۇل ۇڭگىردە ادامزاتتىڭ ارداقتىسى مۇحاممەدكە س.ع.س. پايعامبارلىق كەلدى. جابىرەيىل ع.س. پەرىشتە الەم راببىسىنىڭ ەلشىسىنە العاشقى قۇران اياتتارىن ءتۇسىردى. پايعامبارلىقتان الدىن اللا ەلشىسى س.ع.س. حيرا ۇڭگىرىندە قىلۋەت ەتىپ، قۇلشىلىقتا بولاتىن. بۇل جايىندا مۇسىلماندار اناسى ايشا ر.ا. ول كىسى حيرا ۇڭگىرىندە قىلۋەتتە قالىپ، قۇلشىلىق ەتەتىن، دەيدى.حيرا ۇڭگىرى مەككەنىڭ جوعارعى جاعىندا، ءالحارام مەشىتىنىڭ سولتۇستىك شىعىسىندا ورنالاسقان. مينا جازىعى جولىنىڭ سول جاق بەتىندە. مەككە مەن حيرا ۇڭگىرى اراسىن 4،8 كم. 634م بيىكتىكتە ورنالاسقان.مەككە حالقى بۇل ۇڭگىر ورنالاسقان تاۋدى نۇر تاۋى دەپ اتايدى. ۇڭگىردىڭ كىرەر اۋىزى سولتۇستىككە قاراعان. ىشىنە توعىز ادام ەمىنەركىن وتىرا الادى. ءىشىنىڭ بيىكتىگى ورتا بويلى كىسى تىك تۇرا الاتىنداي شامادا.ەسكەرە كەتەرلىك جايت، حيرا ۇڭگىرىنە بارىپ قۇلشىلىق ەتۋ قاجىلىقتىڭ شارتى ەمەس. تاريحي ورىن رەتىندە، بارىپ عيبراتتانۋعا بولادى. ودان ارتىق ارەكەت جاساۋعا بولمايدى.كەلۋ قاينارى: :...?431020562
|
مەيرامحانالاردىڭ جارتىسى جابىلۋى مۇمكىنەكونوميستەر كرەديت كارتالارى بويىنشا وپەراتسيالاردى زەردەلەۋ بارىسىندا 2020 جىلعى لوكداۋندا رەستوران سەكتورى ۇلكەن شىعىنعا ۇشىراعانىن انىقتادى. ولاردىڭ ايتۋىنشا، ادامداردىڭ تاماقتانۋعا جۇمسايتىن اقشاسى 5 ەسە قىسقارعان.ال ماۋسىمدا رەستوراندار قايتا اشىلعاندا بىلتىرعى كىرىستىڭ تەك 40 پايىزىن عانا قايتارا الىپتى. ءبىر جاعىنان مەيرامحانالار جابىلسا دا، جەتكىزۋ قىزمەتى جاندانعانداي كورىندى. دەگەنمەن رەسمي ستاتيستيكاعا سۇيەنسەك كارانتيننىڭ العاشقى ايلارىندا بۇل سالانىڭ دا شىعىنعا ۇشىراعانىن، كەيىن كىرىس كولەمى 2 ەسە وسكەن.بەلگيا رەستوراتورلارى پاندەميانى تسۋناميمەن سالىستىرادى. كوپتەگەن كاسىپكەر بانكروتقا ۇشىراعان. 2020 جىلى بىرقاتار مەيرامحانا جابىلسا، 2021 جىلى بۇل نارىقتاعى باسەكەلەستەر سانى تاعى دا قىسقارعان. ەكونوميستەر ءۇردىستىڭ ءالى دە جالعاسا تۇسەتىنىن بولجايدى. جاعداي جاقسارسا رەستورانداردىڭ ۇشتەن ءبىرى، ال ىندەت ءورشي تۇسسە جارتىسى جابىلۋى بەك مۇمكىن.بريتانيا قارجىگەرلەرى پاندەميا جاريالانعان 2020 جىلعى ناۋرىزداعى رەستوراندار سانى مەن 2021 جىلعى ساۋىردەگى رەستوراندار سانىن سالىستىرعان ەكەن. بريتانيا ۇكىمەتى پاندەميا كەزىندە تاماقتانۋ ورنى 9،7 پايىزعا قىسقاردى دەگەن مالىمدەمە جاسادى. زەرتتەۋىنىڭ ناتيجەسى كەلەسىدەي: لوكداۋن جاريالانعان 11 اي ىشىندە 18 770 رەستوراننان 16 853ءى عانا قالعان. 12 590 كافەنىڭ 500دەن استامى جابىلىپ، 12 055 كافە قالعان. بارلار مەن پابتار سانى 4،2 پايىزعا ازايعان. 2020 جىلى ناۋرىزدا 3 685 پاب بولسا، 2021 جىلى ساۋىردە 3 330 پاب قالعان.ەكونوميستەر رەستوراندار مەن پابتار كورسەتكىشىنىڭ اراسى الشاق بولۋىن بىلايشا تۇسىندىرەدى. رەستورانداردىڭ اۋماعى ۇلكەن ەكەنى بەلگىلى. ولار تۇگەل ءبىر عيماراتتى جالعا الادى. ال تۇتىنۋشى بولماعاننان كەيىن بوسقا اقشا تولەمەۋ ءۇشىن بىرقاتار رەستوران جۇمىسىن توقتاتتى. ال پابتار كىشىگىرىم جەرلەردە اشىلادى. اسا ۇلكەن قاراجاتتى تالاپ ەتپەيدى. تاماق تاڭداۋى دا كوپ ەمەس. سوندىقتان بىرنەشە اي كۇتە تۇرۋى ۇلكەن شىعىنعا الىپ كەلمەيدى، دەيدى زەرتتەۋ جۇرگىزۋشىلەردىڭ ءبىرى گراەم سميت.ءبىر جاعىنان پاندەميا تاماقتانۋ سالاسىن تسيفرلاندىرۋدى جەدەلدەتتى دەيدى بەلگيالىق ستارتاپ جەتەكشىسى پابلو كاستيەل. ءبىز مۇنداي جوسپاردى 3 جىلدان كەيىن عانا ورىندالادى دەپ بولجادىق. پاندەميا بۇعان تەز جەتۋگە جاعداي جاسادى. وسى رەتتە ءوز قىزمەتىمىزدى تەگىن ۇسىنىپ، ءبىراز تاجىريبە جينادىق. بىرقاتار رەستوران جەتكىزۋ قىزمەتىن ىسكە قوستى. وسىلايشا، پاندەميا كەزىندە امالداي تۇرۋعا مۇمكىندىك تاپتى، دەيدى ول.راسىمەن، شەكتەۋلەر جەڭىلدەتىلىپ، اشىق اسپان استىنداعى ءدامحانالاردا جينالۋعا رۇقسات بەرىلگەندە كوپ مەيرامحانالار ونلاين ءمازىر قىزمەتىن ىسكە قوستى. ياعني داياشىمەن تىكەلەي بايلانىسقا ءتۇسۋ قاجەتى ازايدى. تۇتىنۋشى كود ارقىلى ءوز تەلەفونىنان ءمازىردى اشىپ، قالاعانىن تاڭداپ، تاپسىرىس بەرەدى. تاسىمالداۋشى تەك تاعامدى جەتكىزىپ بەرەدى. قازاقستاندا دا بۇل قىزمەت كەڭىنەن تارادى. قازىر كىشىگىرىم ءدامحانالار دا بۇل جاڭاشىلدىقتى ەنگىزىپ ۇلگەرگەن.بۇل سالاداعى مەكەمەلەردىڭ قىسقارۋىنا تاعى ءبىر سەبەپ قاشىقتان جۇمىس ىستەۋ. رەستوراتورلار كەڭسەدە جۇمىس ىستەيتىن ادامدار كوبىنە جۇمىس ورنىنا تاماق الدىرىپ، نە ارىپتەستەرىمەن بىرگە تۇسكى اسقا كەلەتىنىن ايتادى. ال قاشىقتان جۇمىسقا كوشكەننەن كەيىن ازاماتتار ۇيلەرىندە تاماق ءىشىپ، رەستوران اسپازدارىنىڭ جۇمىسى ازايعان. الداعى ۋاقىتتا قىزمەتكەرلەر كەڭسەلەرگە قايتا ورالماسا، بۇل دا مەيرامحانالار مەن ءدامحانالار ءۇشىن قيىندىق تۋدىرماق.ارتىق قىلامىن دەپ...پاندەميا كەزىندە جاسىرىن جۇمىس ىستەگەن مەيرامحانالار تۋرالى اقپاراتتى كوپ وقىدىق. سىرتقى ەسىكتى ق ۇلىپتاعانىمەن، قوناقتاردى ارتقى ەسىكتەن قابىلداپ، ادەتتەگى قىزمەتتەرىن جالعاستىرا بەردى. بۇل تەك قازاقستانداعى مەيرامحانالار تۋرالى ەمەس، ەۋروپادا دا كەزدەسكەن جاعداي. دەگەنمەن تەكسەرۋ بارىسىندا اشكەرەلەنسە، ولارعا ۇلكەن ايىپپۇلدار سالىندى.ماسەلەن، جىل باسىندا قاڭتاردان ناۋرىزعا دەيىن ءبىر عانا الماتى قالاسىندا 1 039 رەيد جۇرگىزىلىپ، 8 190 مەيرامحانا مەن ءدامحانالار تەكسەرىلگەن. ناتيجەسىندە، 715ءىنىڭ ءتارتىپ بۇزعانى انىقتالدى. 160 حاتتاما تولتىرىلىپ، جالپى سوماسى 57 213 540 تەڭگە كولەمىندە ايىپپۇل سالىنعان. ايىپپۇل سالىنۋىمەن قاتار جۇمىسىن توقتاتۋ تۋرالى شەشىم تاعى بار.ەلىمىزدە دايىن تاماقتى جەتكىزۋ بويىنشا تانىمال كومپانيا كارانتين كەزىندە الماتى قالاسىندا 490 رەستوراننىڭ جابىلىپ، 550ءى قىزمەتىن ۋاقىتشا توقتاتقانىن حابارلادى. ال ءبىر مەيرامحانادا 50گە جۋىق ادامنىڭ جۇمىس ىستەيتىنىن ەسكەرسەك، 50 مىڭ ازامات جۇمىسسىز قالعان.قازاقستان رەستوراتورلارى قاۋىمداستىعىنىڭ قۇرىلتايشىسى يرينا لەبەدەۆا پاندەمياعا دەيىن الماتىنىڭ ءبىر عانا اۋدانىنداعى رەستوراندار جالپى العاندا ايىنا 31 ملن تەڭگە تابىس تاپسا، پاندەميا كەزىندە 7 ملن تەڭگەگە دەيىن قىسقارعان.ەڭبەك نارىعىنا وزگەرىسكوروناۆيرۋس پاندەمياسى كوپ دۇنيەگە كوزقاراستى وزگەرتتى. قاشىقتان جۇمىس ىستەۋ، ۇيدە تاماقتانۋدان بولەك، ەڭبەك نارىعىنداعى ترەندتەردى قايتا قاراۋعا ماجبۇرلەدى. پاندەميا كەزىندە بىرقاتار جاڭالىقتى ەنگىزگەن تاماقتانۋ سالاسى ەندى ديجيتال ماماندار، سانيتارلىق قىزمەتكەرلەر سىندى مامانداردىڭ ماڭىزىن ءتۇسىندى. لوكداۋن كەزىندە جاڭالىقتارىن جاريالاپ وتىراتىن، ۇتىمدى ماركەتينگ جوسپار دايىندايتىن، تاۋەكەل مەنەدجمەنتتى جۇرگىزەتىن زاماناۋي ماماندىق يەلەرىنىڭ كومەگىنە جۇگىندى. ءبىر سوزبەن ايتقاندا، ماركەتولوگتاردىڭ زامانى كەلدى. الەۋمەتتىك جەلىلەردە تۇتىنۋشىلارمەن قارىمقاتىناس ورناتۋدىڭ قانشالىقتى ماڭىزدى ەكەنى ايتپاياق تۇسىنىكتى بولدى.ءبىر قىزىعى، رەستوراتورلار ساياسات پەن ەكونوميكاعا ەرەكشە قىزىعا باستادى. پاندەميا كەزىندە بىرقاتار جەڭىلدىك پەن سالىققا قاتىستى جاڭا تالاپتار جاريالانعاندا ەلەكتروندى ۇكىمەتپەن تانىسىپ، ەكونوميكاداعى بولجامداردى باقىلاۋعا كىرىستى.مۇنى ەۋروپالىق رەستوراتورلار دا مويىنداپ وتىر. بريۋسسەلدەگى ءدامحانالار جەلىسىنىڭ باسشىلارى دريك ميني مەن ناتالي درەيم لوكداۋنداردان كەيىن ساياسي بەلسەندىلىگى ارتقانىن ايتادى. بۇرىن تەك ءوز سالامىزداعى جاڭالىقتاردى باقىلايتىنبىز. پاندەميا ساياساتتى تەرەڭىرەك تۇسىنۋگە سەبەپ بولدى. كەيدە ۇكىمەتتىڭ قابىلداعان وزگەرىستەرىمەن كەلىسپەي، نارازىلىعىمىزدى ءبىلدىرىپ، پەتيتسيالارعا قول قويامىز. سايلاۋدىڭ دا ماڭىزدى ەكەنىن تۇسىندىك. ويتكەنى ءوزىمىز تاڭداعان باسشى وسىنداي تىعىرىقتا جول كورسەتەتىن تاجىريبەلى مامان بولعانى ابزال. سوندىقتان ەكونوميكا مەن ساياسات كاسىپكەرلەر ءۇشىن دە ماڭىزدى دەگەن ويعا كەلدىك، دەيدى كاسىپكەرلەر.پاندەميانىڭ قاشان اياقتالارى بەلگىسىز. بۇگىندە ۆاكتسينا العان ازاماتتارعا مەيرامحانالاردىڭ دا ەسىگى اشىق. دەگەنمەن توپتاسىپ جينالۋعا ءالى دە تىيىم بار. ونىڭ ۇستىنە الەۋمەتتىك قاشىقتىق تالابىنا ساي عيماراتتارعا كىرەتىن ادام سانى شەكتەلگەن. سوندىقتان ءدال قازىر بۇل سالانى قانداي وزگەرىس كۇتەتىنىن ءدوپ باسىپ ايتۋ قيىن. ساراپشىلاردىڭ دا، ساياساتكەرلەردىڭ دە ۇسىنار جولى ۆاكتسينالاۋ. ولار ۇجىمدىق يممۋنيتەت قالىپتاستىرساق قانا بۇرىنعىداي ومىرگە قايتا ورالۋ مۇمكىندىگى جوعارى دەيدى.
|
23 نۆۋەتلىك قىشلىق ئولىمپىك تەنھەرىكەت مۇسابىقىسىنىڭ مەشئىلىگە كورېيەنىڭ پيۇڭچاڭ ئولىمپىك تەنتەربىيە مەيدانىدا ئوت يېقىلدى20180210 23:25:12 مەنبەسى: شىنجاڭ خەلق رادىيو ئىستانسىسى23 نۆۋەتلىك قىشلىق ئولىمپىك تەنھەرىكەت مۇسابىقىسىنىڭ مەشئىلىگە مۇشۇ ئاينىڭ 9 كۈنى كەچتە، كورېيەنىڭ پيۇڭچاڭ ئولىمپىك تەنتەربىيە مەيدانىدا ئوت يېقىلدى. رەئىس شى جىنپىڭنىڭ ئالاھىدە ۋەكىلى، جۇڭگو كوممۇنىستىك پارتىيەسى مەركىزىي كومىتېتى سىياسىي بىيۇروسى دائىمىي كومىتېتىنىڭ ئەزاسى خەن جېڭ تەكلىپكە بىنائەن ئېچىلىش مۇراسىمىغا قاتناشتى. جۇڭگو تەنتەربىيە ۋەكىللەر ئۆمىكى 65 بولۇپ مەيدانغا كىردى. ئىلگىرى ۋانكوۋېر قىشلىق ئولىمپىك تەنھەرىكەت مۇسابىقىسى ۋە سوچى قىشلىق ئولىمپىك تەنھەرىكەت مۇسابىقىسىدا 3 دانە ئالتۇن مېدالغا ئېرىشكەن قىسقا ئارىلىققا تېز سۈرئەتتە تېيىلىش تەنھەركەتچىسى جوۋ ياڭ بايراقچىلىقنى ئۈستىگە ئالدى. ئۇنىڭ ئارقا تەرىپىدە، ئاق مامۇق چاپان كىيگەن جۇڭگو ۋەكىللەر ئۆمىكىنىڭ ئەزالىرى كۆتۈرەڭگۈ روھ بىلەن تاماشىبىنلارغا ۋە رەئىس سەھنىسىدىكىلەرگە قول ئىشارىتى بىلەن ئۈزلۈكسىز ھۆرمەت بىلدۈردى. جۇڭگو بۇ قېتىملىق قىشلىق ئولىمپىك تەنھەرىكەت مۇسابىقىسىگە 181 كىشىدىن تەركىب تاپقان ۋەكىللەر ئۆمىكى ئەۋەتكەن بولۇپ، 82 نەپەر جۇڭگولۇق ماھىر بەش چوڭ تۈر، 12 تارماق تۈر، 55 كىچىك تۈردىكى مۇسابىقىگە قاتنىشىدۇ. بۇ نۆۋەتلىك قىشلىق ئولىمپىك تەنھەرىكەت مۇسابىقىسىدا، جۇڭگو تەنھەرىكەتچىلىرى قىسقا ئارىلىققا تېز تېيىلىش، ئەركىن چاڭغا تېيىلىش، فىگۇرا چىقىرىپ مۇز تېيىلىش قاتارلىق ئەۋزەل مۇسابىقە تۈرلىرىدە مۇكاپات ئېلىشقا تىرىشىدۇ.
|
كۇلاش احمەت: اتاقتان ابىرويىن بيىك قويعان ەدى28 قازان 2017, 22:38 2974 0 سۇحبات جانىبەك عالىمتۇرسىنبەك كاكىشەۆ تۋمىسى بولەك, زەردەلى تۇلعا ەدى. ول قازاق ادەبيەتى تاريحىن زەرتتەۋگە، ادەبيەتتانۋدىڭ سىنتەزىن تۇزەۋدە، جاس ادەبيەتشىلەردى وقىتۋعا ارنالعان باعدارلامالىق وقۋلىقتاردى جازۋدا تالماي ەڭبەك ەتكەن عالىمۇستاز. كەڭەس وكىمەتى كەزىندەاق الاشتانۋ عىلىمى ءۇشىن قۇندى قۇجاتتار مەن سيرەك كىتاپتاردى ۋفادان اكەلگەن باتىل قايراتكەر. سانالى عۇمىرىن قازاق ادەبيەتتانۋ عىلىمىنا ارناعان ۇستازدىڭ جارى, فيلولوگيا عىلىمدارىنىڭ دوكتورى كۇلاش احمەتپەن بولعان سۇحبات ايتۋلى عالىمنىڭ ايانباي ەتكەن ەڭبەگىنە ازىناۋلاق ساۋلە تۇسىرەر دەپ سەنەمىز. بيىل تۇرسىنبەك كاكىشەۆتىڭ 90 جىلدىق مەرەيتويى. سانالى عۇمىرىن عىلىمعا ارناعان عالىمنىڭ مەرەيتويى تالاي ويعا جەتەلەگەن شىعار... تۇرسەكەڭ 90 جاسقا جەتەمىن دەگەن سەنىمدە بولدى، بىراق عۇمىرى جەتكىزبەدى. قايتىس بولعانىنا ءبىر جىل تولعاندا استاناداعى ۇلتتىق اكادەميالىق كىتاپحانادان وقۋ زالىن اشاتىن بولدىق. بۇل زاڭدى قۇبىلىس دەپ بىلەمىن. اۋەلى تۇرسەكەڭ اقمولا وبلىسىنىڭ تۋماسى. سونىمەن قاتار، استانالىق وقىرمانداردى قاناعاتتاندىرۋ ءۇشىن دە اكادەميالىق كىتاپحانانىڭ قورى مول بولۋى ءتيىس. كىتاپحانا باسشىسى ءۇمىتحان داۋرەنبەكقىزى بۇعان دەيىن دە بىرقاتار وقۋ زالدارىن اشىپ، ۇلكەن ىستەردى اتقارىپ ءجۇر ەكەن. تۇرسەكەڭە ارناپ كىتاپحانادان عالىم زالى اشىلدى. زالدىڭ ەرەكشەلىگى تۇرسەكەڭنىڭ ءوزى جيناعان سيرەك قوردان قۇرالدى. ول كىسى 1957 جىلى ۋفاداعى ادەبيەت ينستيتۋتىندا ورتەلگەلى جاتقان 700دەن استام كىتاپتى قازاقستانعا الىپ كەلەدى. كوپ ۇزاماي ءبىراز كىتاپتار اكەلگەنى جۇرت قۇلاعىنا شالىنادى. سول تۇستا سوتسياليستىك قازاقستان گازەتىندە جۇمىس ىستەپ جۇرگەن، مىرجاقىپ دۋلاتوۆتىڭ قىزى گۇلنار اپايدىڭ كۇيەۋى ابەن ساتىبالدى تۇرسەكەڭە كەلىپ: ءسىز ءبىراز كىتاپ اكەلدى دەپ ەستىدىك. مىرجاقىپتىڭ كىتاپتارى بار ما ەكەن؟ دەپ سۇرايدى. تۇرسەكەڭ: ءسىز كىم بولاسىز؟، دەيدى. ول كىسى مىرجاقىپ دۋلاتوۆتىڭ قىزى گۇلنار اپايدىڭ كۇيەۋى ەكەنىن ايتادى. سودان تۇرسەكەڭ ۇيىنە ەرتىپ كەلىپ، مىرجاقىپ دۋلاتوۆتىڭ ويان، قازاق، باقىتسىز جامال كىتابىن بەرىپ جىبەردى. گۇلنار اپاي كەيىننەن ءبىر اڭگىمەسىندە: كاكىشەۆ دەگەن ءسوز شىعا قالسا، قۇلاعىمدى ءتۇرىپ ءجۇردىم. سەبەبى قورىقتىم. كاكىشەۆ ۋفادان دۋلاتوۆتىڭ كىتابىن الىپ كەلىپ، ۇستالىپتى دەگەندى ءتۇبى ەستيمىن عوي دەگەن ۇرەي قۇشاعىندا بولدىم، دەپ ايتىپتى. ويتكەنى ول زاماندا الاش ارىستارى اقتالماعان ەدى. ولاردىڭ ەڭبەگى تۇگىل، ەسىمدەرىن ايتۋدىڭ ءوزى مۇڭ بولاتىن. گۇلنار اپاي: كىتاپتى كورگەندە، اكەمدى قولىنان جەتەكتەپ اكەلگەندەي قۋاندىم، دەپتى ءبىر سۇحباتىندا.تۇرسەكەڭنىڭ 70 جىلدىق مەرەيتويىندا گۇلنار مىرجاقىپقىزىن ۇيگە شاقىرعانىمىزدا اكەسى مىرجاقىپتىڭ كىتابىنا تىلەگىن جازىپ، سىيعا تارتتى. سوندىقتان بۇل تۇرسەكەڭنىڭ سيرەك قورىنان تابىلعان ءبىر تاماشا دۇنيە.ۋفادان سيرەك كىتاپتاردى الۋدىڭ ءوز تاريحى بار. تۇرسەكەڭ كىتاپحانادان شىققاندا، ەسىك الدىندا ءۇيىلىپ جاتقان كىتاپتى كورەدى. ونى قىزمەتكەرلەر ورتەيىن دەپ جاتادى. جالماجان ءۇيىندى كىتاپتاردى شەتىنەن اشىپ، قاراي باستايدى. سويتسە، اراب جانە لاتىن الىپبيىمەن باسىلعان قازاق تىلىندەگى العاشقى كىتاپتار ەكەن. تۇرسەكەڭ: مىنا كىتاپتاردىڭ كەرەگى بولماسا، مەن الايىن، دەيدى. قىزمەتكەر: وندا ديرەكتورعا جولىعىڭىز، دەيدى. ديرەكتورعا بارعان ەكەن، ول كىتاپتاردى ساتىپ الساڭىز بەرەمىن دەپتى. ءىسساپاردا جۇرگەن ادامدا قايدان ارتىق اقشا بولسىن؟! ادەبيەت ينيستيتۋتىنىڭ ديرەكتورى ساقتاعان بايىشەۆكە تەلەفون سوعىپ، ماڭىزدى كىتاپتار تاپقانىن، سيرەك كىتاپتار ەكەنىن ايتىپ، قاراجات سۇرايدى. سودان ساناپ وتىرىپ 700 كىتاپتى ەلگە الىپ كەلەدى. بۇل كەزدە، 1957 جىلى ساكەن، ءىلياس، بەيىمبەتتىڭ اقتالماعان كەزى. جەكە باسىنا، ومىرىنە تونگەن قاۋىپكە قاراماستان الاش ارىستارىنىڭ مۇرالارىن الىپ كەلگەن. بۇل ەڭبەگىنەن كەيىن تۇرسەكەڭدى الاشتانۋشى دەمەي كورىڭىز. وعان دەيىن دە تالاي عالىمدار ۋفاداعى كىتاپحاناعا بارمادى دەيسىز بە؟ بارىپ ءجۇردى، بىراق الاشتىڭ مۇراسىن الۋ تۇگىلى، ەسىمدەرىن ەستۋگە قورقاتىن زامان بولدى. زەرتتەۋشىلىك ادام بويىندا تەگىننەن تەگىن پايدا بولمايدى. ول كىسىنىڭ تاعدىرلى تۇلعالاردى زەرتتەۋىنە نە تۇرتكى بولدى؟ يا، تۇرسەكەڭ ءاۋ باستا گەولوگ بولۋدى ارمانداعان. ول كىسىنىڭ اتااناسى التىن وندىرۋشىلەر ەكەن. بۇگىندە اۋىلدارى التىندى دەپ اتالادى. مەنىڭ ويىمشا، سول كەزدە ارمانشىل قازاق بالاسىنا ايگىلى عالىم قانىش يمانتايۇلى ساتباەۆ داڭقىنىڭ كەڭ تارالۋى اسەر ەتكەن بولار. ال ادەبيەت عىلىمىن زەرتتەۋگە بەيسەنباي كەنجەباەۆ پەن ەسماعامبەت ىسمايىلوۆ الىپ كەلگەن. ول كىسىلەر قازاق ادەبيەتى عىلىمىن تەرەڭدەتە زەرتتەۋ ءۇشىن شاكىرتتەرىنە زەرتتەۋ باعىتتارىن بەلگىلەپ بەرەدى. ەسماعامبەت ىسمايىلوۆتىڭ تۇرسەكەڭە بەرگەن نەگىزگى تاقىرىبى قازاق ادەبيەتىنىڭ سىنى، ادەبيەتتانۋ عىلىمى. تۇرسەكەڭ عىلىمدا ۇستازدارى ءجۇرىپ وتكەن جولدى قايتالاعىسى كەلمەيتىن، ۇنەمى تىڭنان تۇرەن سالعاندى ءجون كورەتىن. قازاق ادەبيەتىنە قاتىستى مۇراعاتتارداعى دۇنيەنىڭ بارلىعىن ءسۇزىپ شىقتى. ءتىپتى، وتە قۇپيا دەپ بەلگى سالىنعان تالاي دۇنيەنى ورايىن كەلتىرىپ كورگەنىن، جازىپ العانىن ايتاتىن. سول مۇراعاتتارداعى تىڭ دەرەكتەر ارقىلى الاشتانۋعا، ساكەن مەن بەيىمبەتتى زەرتتەۋگە كىرىسەدى ساكەن سەيفۋللين تۋرالى 14 كىتاپ جازىپتى. تاعدىرى وتە كۇردەلى تۇلعا ساكەندى تولىق اقتاي الدى ما؟ 1957 جىلى ساكەن اقتالعان كەزدە، ادەبيەت ينستيتۋتى ارنايى ەكسپەديتسيا ۇيىمداستىرادى. ونى ەسماعامبەت ىسمايىلوۆ باسقارىپ، تۇرسەكەڭدى زەرتتەۋشىلەر قۇرامىنا قوسادى. 1980 جىلدارى ادەبيەت ينستيتۋتى ساكەن تۋرالى زەرتتەۋلەر جيناقتالعان التى تومدىقتى قىسقارتىپ، بەس تومدىق ەتىپ شىعاردى. ال تۇرسەكەڭ ءبىر ساكەنگە ارناپ 13 تومدىق ەڭبەك جازدى. وسى جەردە ايتا كەتۋ كەرەك، قازىعۇرت باسپاسىنىڭ ديرەكتورى تەمىرعالي كوپباەۆ ۇيگە كەلىپ: تۇرسەكە، ساكەنتانۋشى كوپ بولعانىمەن، سىزدەن ارتىق ەشكىم بىلمەيدى. ۇلىلار قانشا ەڭبەك ەتسە، سونشا تومدىعىن شىعارايىق. ساكەن مۇرالارى قانشا توم بولادى؟ دەپ سۇرايدى. تۇرسەكەڭ بىردەن ون توم بولادى، دەيدى.ول كىسى ساكەن شىعارماشىلىعىنا ارنالعان ەڭبەكتى 13 تومعا جەتكىزىپ كەتتى. ساكەن سۇيگەن سۇلۋلار اتتى ەڭبەكتى تاپسىرىسپەن جازدىرعان دەپ ايتاتىن. ساكەن سۇيگەن سۇلۋلار راسىندا دا كوپ بولعان، تۇرسەكەڭ كوبىنىڭ ۇرپاقتارىنىڭ بار ەكەنىن ەسكەرىپ، زاڭدى نەكەدەگى جارلارى تۋرالى عانا جازىپ كەتتى.ساكەندى دە، ءسابيتتى دە اقتاۋدىڭ قاجەتى جوق. مەنىڭ كانديداتتىق ديسسەرتاتسيام ساكەن سەيفۋلليننىڭ تار جول، تايعاق كەشۋ رومانىنىڭ 1927 جىلعى نۇسقاسىن زەرتتەۋگە ارنالدى. دوكتورلىق زەرتتەۋىمدى ءسابيت مۇقانوۆ قازاق ادەبيەتىنىڭ تاريحىن زەرتتەۋشى دەگەن تاقىرىپتا جازدىم. كانديداتتىق ديسسەرتاتسيامدى 1995 جىلى عىلىمي كەڭەستىڭ الدىندا بەس ساعات قورعادىم. مەنىمەن بىرگە ءسابيت مۇقانوۆ تۋرالى قورعاعان عالىم 50 مينۋتتا قورعاپ شىقتى. سەبەبى مەنىڭ تاقىرىبىم توڭىرەگىندە داۋ كوپ بولدى. 1989 جىلى الاش ازاماتتارى اقتالدى، سودان ساكەننىڭ كىتاپتارىن ورتەيمىز، قۇرتامىز دەگەن جالاڭ ۇراندار ايتىلىپ جاتتى. 1995 جىلى ازاتتىق راديوسى ءۇش كۇن بويى ساكەننىڭ كىتاپتارىن شىعارماۋ كەرەك دەپ ايعايلادى.كاكىشەۆ شاكىرتتەرىن شاۋىلدەتىپ قويدى دەگەنگە دەيىن باردى. ال 1989 جىلى الاش ازاماتتارى اقتالعان كەزدە بىردەن ءسابيتتىڭ ەمەس، ساكەننىڭ جاعاسىنا جارماستى. ولاردىڭ ايتىپ جۇرگەنى 1936 جىلى شىققان، تۇتاستاي وزگەرتىلگەن تار جول، تايعاق كەشۋ ەدى. ال العاشقى نۇسقاسى باسقا بولدى. 1917 جىلى الاش ازاماتتارىنىڭ ورىنبوردا وتكەن جالپىقازاقتىق ءى سەزىنە اقمولا وبلىسىنان ماعجان مەن ساكەندى دەلەگات ەتىپ شاقىرادى. ول كەزدە ەشكىم ءبىربىرىنە جاۋ ەمەس ەدى. ءبىزدىڭ بىرقاتار زەرتتەۋشىلەر مەن تاريحشىلار تار جول، تايعاق كەشۋ بولماعاندا الاش ازاماتتارى ۇستالمايتىن ەدى، اتىلمايتىن ەدى دەگەنگە دەيىن بارىپ ءجۇر. ساكەنىڭ رومانەسسەسىندە بىردە ءبىر الاش ازاماتتارىن جولماجول ماتىندە اتىءجونىن جاسىرىپ، بۇركەنشىك ەسىممەن اتامايدى، ءبارىن انىق جازادى. ءتىپتى، الاش پارتياسىنىڭ قۇجاتتارىندا كورسەتىلگەن ازاماتتاردىڭ اتىءجونىن قايدان الىپ وتىر؟ قازاق گازەتىنەن، سارىارقادان الىپ وتىرمىن دەپ ايتادى. تىپتەن الاش ازاماتتارىمەن بولعان داۋدا ءۇش ءجۇز پارتياسىنىڭ وكىلدەرى: ورىستان قاتىن العاننىڭ ءوزى دە ورىس، بالاسى دا ورىس دەگەن كەزدە ساكەن: العان ايەلىنىڭ ۇلتىنا، ودان تۋعان بالاسىنا ءتيىسۋدىڭ قاجەتى جوق، دەپ ادىلدىگىن ايتادى. الاشورداشىلاردىڭ وتباسى مەن كوزقاراستارىن ارالاستىرۋعا بولمايدى دەگەن ۇستانىمدا بولادى. سوندىقتان، ساكەن سەيفۋللين تار جول، تايعاق كەشۋىندە تولىقتاي دالەلمەن، جالتاقتاماي اقيقاتىن ايتقانىن جانە تۇرسەكەڭ وسى وقيعالاردى سارالاي، ساراپتاي كەلە الاش ازاماتتارىنىڭ دا ءمىنسىز ەمەس ەكەندىگىن، ولاردىڭ دا پەندەلىك پىكىرلەرى بولعاندىعىن تاريحي دەرەكتەرمەن دالەلدەپ، تۇجىرىمداعان تۇستا بىرەۋلەر ءسابيتتىڭ شالعايىنا جارماسا باستادى. بۇلار دا بوتەن ەمەس، ءسابيتتىڭ ءوز توڭىرەگىندە جۇرگەندەر ەدى.الاش ارىستارى اقتالعان كەزدە ءىلياس، بەيىمبەت، ساكەن ۇشەۋى بىرگە اقتالدى. سول تۇستا كەزىندە ساكەندى ۇستاتقان ءسابيت ەدى دەگەندى ايتقىسى كەلگەندەر بولدى. بىراق سوۆەت قازاق ادەبيەتىن سەندەر مەنەن باستاپ ەدىڭدەر، ەندى ناعىز يەسى كەلدى، ادەبيەت تاريحىن ساكەننەن باستاڭدار دەگەندى ءسابيتتىڭ ءوزى ايتقان. سوندا دا سابەڭدى قارالاعىسى كەلگەندەر بولدى. قارالادى دا! ءىلياس، بەيىمبەت، ساكەن اقتالىپ، كوپ تومدىقتارى شىعا باستاپ، ولاردىڭ كىتاپتارىنا تولەنەتىن قالاماقىنى جەسىرلەرى الاتىن كەزدە ساكەننىڭ ءىنىسى ءماجيتتى ايداپ سالىپ، ەكى جىككە بولىنگەن تۇستارى دا بولدى. ءسابيتتى قارالاعان پىكىردى ستۋدەنتتەر ەمەس، ءمۇيىزى قاراعايداي ادەبيەتتانۋشىمىن، ادەبيەت تەورەتيگىمىن دەپ جۇرگەن عىلىم دوكتورلارى ايتىپ ءجۇردى. مەن ولارعا قارسى سۇراق قويار ەدىم: ەگەر ساكەندى ۇستاپ بەرگەن ءسابيت بولسا، بۇنىڭ اقيقاتىن ءبىرىنشى بىلەتىن ادام ساكەننىڭ ايەلى گۇلباھرام بولار ەدى عوي. 1964 جىلى ساكەننىڭ 60 جىلدىق مەرەيتويى تويلانعان كەزدە، مەملەكەتتىك كوميسسيانىڭ توراعاسى ءسابيت بولعاندا گۇلباھرام قارسى بولار ەدى عوي. جوق، ساكەننىڭ ايەلى ءسابيت مۇقانوۆتىڭ جارى مارياممەن جاقسى قارىمقاتىناستا بولعان. ەگەر ءسابيت مەن ساكەن ءبىربىرىنە دۇشپان بولسا، گۇلباھرام اپاي قايتىس بولارىنان بۇرىن: ماريام، ساكەننىڭ سەنىمدى سەرىگى ءسابيت بولدى عوي. ساكەننىڭ قايدا جاتقانى بەلگىسىز. مەن قايتىس بولعاننان كەيىن ءسابيتتىڭ قاسىنا جەرلەۋگە رۇقساتىڭدى بەر، دەپ ايتار ما ەدى؟ شىنىنا كەلگەندە، ايەلدەر ءوزىن قياناتقا قيعان ادامدى كەشىرۋى مۇمكىن، بىراق سۇيگەن جارىن قياناتقا قيعان ادامدى ەشقاشان كەشىرمەيدى. بۇل ايەل مىنەزىندەگى وزگەشە قاسيەت. ونىڭ ۇستىنە گۇلباھرام تاتەي وتە مىنەزدى بولعان كىسى. ەگەر ول مىنەزدى بولماعاندا، ساكەننىڭ الدىڭعى ايەلدەرى سياقتى اجىراسىپ كەتكەن بولار ەدى. ول ساكەن ءۇشىن جازىقسىز الجير تۇرمەسىندە وتىرعان ايەل.كەزىندە ءسابيتتى زەرتتەۋ بارىسىندا ارحيۆتەن جازۋشىلار وداعىنداعى جينالىستاردىڭ ستەنوگرامماسىن قاراپ وتىرىپ جىلاعان كەزدەرىمىز، كۇلگەن شاقتارىمىز بولدى. سول تۇستا جازۋشىلار وداعىن باسقارىپ وتىرعانداردىڭ سابەڭە كورسەتكەن قورلىعى سۇمدىق. ءسابيت مۇقانوۆ باسقالارمەن سالىستىرعاندا وتە اڭعال ادام بولعان. تۇرسەكەڭ ءسابيت بولمىسىن تولىقتاي اشقان ءسابيتتانۋشى. تۇرسەكەڭ ەشقاشان دەرەكتەردى، دايەكتەردى، قۇجاتتاردى كوزىمەن كورىپ، قولىمەن ۇستاماي پىكىر ايتپايتىن. ول كىسى ارحيۆتەن كورىپ كەلگەن شەتىن دۇنيەلەردى ايتقانىمدا، ءوزى بارىپ كورگەن سوڭ عانا سەنەتىن.حح عاسىردىڭ باسىندا، 31جىلى ءسابيت مۇقانوۆ قازاق ادەبيەتىنىڭ تاريحىن جازعان. 1948 جىلى ءحىىىءحىح عاسىرداعى قازاق ادەبيەتىنىڭ تاريحىن جازعان. ول تۇستا سابەڭ جازۋشىلار وداعىنىڭ باسشىسى ەدى. وتىزىنشى جىلدارى جۇمىسسىز قالعان ماعجانعا كومەكتەسىپ، اقىنمەن حات جازىسىپ تۇرعان، ونى ۇيىنە قوندىرعان، ءتىپتى قالاماقى دا بەرگىزگەن. ماعجانمەن بايلانىسقانى ءۇشىن ءسابيت مۇقانوۆ جازۋشىلار وداعىنان قۋىلىپ، پارتيا بيلەتىنەن ايىرىلعان. سودان كوپكە دەيىن تۇرماي جاتىپ قالادى. سول كەزدەگى قازپيدىڭ رەكتورى جۇمىسقا شاقىرىپ، سوندا لەكتسيا وقيدى. حح عاسىردىڭ باسىنداعى قازاق ينتەلليگەنتسياسىنىڭ ەرەكشە قاسيەتى تۇگەل اقىن، جازۋشىلار. وقۋلىقتىڭ ءبارىن وزدەرى جاسادى. بىراق ولار ءبىرىنءبىرى قايتالامايدى. كەرىسىنشە ءبىرىنءبىرى تولىقتىرىپ وتىرادى. مىسالى ءسابيت مۇقانوۆ قازاق ادەبيەتىنىڭ تاريحىنان ءوزى لەكتسيا وقىپ جۇرگەن 3كۋرس ستۋدەنتى قاليجان بەكحوجيندى قوسالقى اۆتور ەتىپ، قازاق ادەبيەتىنىڭ حرەستوماتياسىن جازدى.كەڭەس وكىمەتى ورناعان سوڭ، مەكتەپتەر اشىلىپ، مۇعالىمدەر دايارلاۋ ءىسى مەن وقۋلىق جازۋ ماسەلەسى كۇن تارتىبىنە شىقتى. سول كەزدە ءسابيت مۇقانوۆ قازاق ادەبيەتىنىڭ تاريحىن جازدى. ەگەر ول جازباعاندا، 1989 جىلدارى الاش ازاماتتارى اقتالعان كەزدە احمەت، مىرجاقىپ، ماعجان، شاكارىمنىڭ ەڭبەكتەرى شىقپاي قالاتىن ەدى. ال ادەبيەت ينستيتۋتى الاشتىقتار اقتالعاندا عانا بۇرقىراتىپ شىعاردى كىتاپتاردى. بىراق ولار سابەڭنىڭ حح عاسىردىڭ باسىنداعى قازاق ادەبيەتىنىڭ تاريحى كىتابىنان الدىق دەگەنگە نامىستاندى. تۇرسىنبەك اعانىڭ عالىم رەتىندە قانداي ەرەكشەلىكتەرى بار ەدى؟ تۇرسەكەڭ كۇي تالعامايتىن عالىم. ول كىسى كونفەرەنتسيادا وتىرسا دا، جول ساپاردا جۇرسە دە گازەتكىتاپتى تاستاماي وقىپ جۇرەدى، جازىپ جۇرەدى. مىسالى ءبىر رەتتە جازۋشىلار وداعىنا بارعاندا امانتاي ساتاەۆتىڭ كىتابىن ساتىپ الدى. كۇنىءتۇنى جالىقپاي وقىدى. سودان رەتسەنزيا جازدى دا، قازاق ادەبيەتىنە جاريالادى. سودان ءبىر كىسى ۇيگە قوڭىراۋ شالدى: كاكىشەۆتىڭ ءۇيى مە؟ دەدى. ءيا، دەدىم. ول كىسى جىلاپ قويا بەردى. سودان گۇلجان اپاي ۇيگە كەلدى. سويتسەك، جولداسى امانتاي ساتاەۆتىڭ كىتابىن ەلۋ ادامعا سىيعا تارتىپتى. سونداعىسى ەلۋ ادامنان بەس ادام رەتسەنزيا جازسا دەپ ويلاعان. سودان باستاپ ول كىسىمەن جاقسى ارالاسىپ كەتتىك.تۇرسەكەڭنىڭ تاعى ءبىر ەرەكشەلىگى جادى مىقتى ەدى. مىسالى ەسسەلەرىندە ساكەن تۋرالى نەمەسە ساداق جۋرنالى تۋرالى ايتىپ كەلە جاتادى دا، وعان قاتىستى دەرەكتەردى تۇگەل قامتىپ ايتىپ وتىرادى. بۇل قاسيەت كوپ بىلگەندىكتەن، تەرەڭ زەرتتەگەندىكتەن دەپ ويلايمىن. وتە كوپ بىلەتىن. 198889 جىلدان باستاپ ساكەندى زەرتتەۋگە تۇبەگەيلى كىرىستى. ساكەننىڭ بارلىق ماقالالارىن، زەرتتەۋلەرىن، كوتەرگەن ماسەلەلەرىن، قازاق ادەبيەتىنىڭ تاريحىن زەرتتەۋگە قوسقان ۇلەسىن، پۋبليتسيستيكالىق ماقالالارىن زەرتتەي باستادى. ساكەندى جۇرت اقىن، جازۋشى، دراماتۋرگ رەتىندە عانا بىلەدى. ول كىسىنىڭ نوعايلى جىرلارى تۋرالى جازعانىن، وكىمەت باسىندا وتىرىپ ءتىل تۋرالى 9 ماقالا جازعانىن كوبىسى بىلە بەرمەيدى. تۇرسەكەڭ ساكەنتانۋدا تىڭ دەرەكتەر اشۋىمەن ەرەكشەلەنەدى.كوپ بىلەتىنى تۋرالى ايتتىم عوي. ءبىر ديسسەرتاتسيالاردى قاراپ وتىرادى دا اراسىندا كەلتىرىلگەن عالىمداردىڭ تۇجىرىمدامالارىن وقىپ، ماعان بالەنشەنىڭ ەڭبەگىن بەرە عوي دەيدى. سورەدەن الامىن. سودان اراسىنان پاراقتارىن اشىپ جىبەرىپ، الگى سىلتەمەلەردى سالىستىرىپ وتىرادى. بۇنىڭ ءبارى بىلىمدە، كوپ وقۋدا. ەڭ باستىسى، تۇرسەكەڭ ەڭبەگىمە مىناداي اتاق الايىن دەگەن جوق. ەشكىمگە قيانات جاساعان ەمەس. سوندىقتان دا جادى وتە مىقتى بولدى. ءالفارابي اتىنداعى قازاق ۇلتتىق ۋنيۆەرسيتەتىندە ۇزاق جىل قىزمەت اتقاردى. حالىق سوڭعى ساپارعا دا سول شاڭىراقتان شىعارىپ سالدى. ۋنيۆەرسيتەتتەگى قىزمەتىنە قاي جىلى كەلگەن؟ ول كىسى قازۇۋدە 1966 جىلدان باستاپ جۇمىس ىستەگەن ەكەن. بەيسەنباي كەنجەباەۆ تۇرسەكەڭنىڭ تىڭ جاڭالىقتارىن جازعاندارىنان اڭعارادى ءارى جۇمىسقا شاقىرادى. اكادەميادا كىشى عىلىمي قىزمەتكەر بولىپ جۇرگەن تۇرسەكەڭدى 50 ساعاتتىق ءدارىس بەرەتىن وقۋشى ەتىپ، جۇمىسقا الادى. سودان اكادەميانىڭ باسشىسى ءمۇسىلىم بازارباەۆ ەستيدى دە: ەكى جەردەن ايلىق الادى ەكەنسىز، ولاي بولمايدى. ەكەۋىنىڭ ءبىرىن تاڭداڭىز دەگەندى ەسكەرتەدى. سونىمەن، تۇرسەكەڭ اقى الماياق، ۋنيۆەرسيتەتتە تەگىن جۇمىس ىستەيىن دەپ ايتادى امالسىز. وعان دەيىن مۇحتار اۋەزوۆتىڭ باسشىلىعىمەن جارىق كورگەن قازاق ادەبيەتى تاريحى 6 كىتاپتان تۇراتىن. سونىڭ 23 تومدارىنداعى قازاق ادەبيەتتانۋ عىلىمى مەن سىنىنىڭ تاريحىن تۇگەلدەي تۇرسەكەڭ جازىپ شىقتى. اۋەزوۆ ءوزى باسشىلىق ەتىپ، كىتاپ جازۋعا عالىمداردى سايلاعان كەزدە اۆتورلىققا تۇرسەكەڭنىڭ زامانداسى، ءمۇيىزى قاراعايداي اكادەميكتەردىڭ ەشبىرىن قوسپاعان. تەك راحمانقۇل بەردىباەۆ، جاستاردان مىرزابەك دۇيسەنوۆ، تۇرسىنبەك كاكىشەۆتى قوسادى. قازاق ادەبيەتىنىڭ وسى تۇڭعىش تاريحىنا ءبىر كىتابى شىققان جاس جازۋشىلار دا كىرىپ كەتكىسى كەلەدى. ول كىتاپتا ءىلياس، بەيىمبەت، ساكەن، عابيت، ءسابيت باستاعان ءىرى تۇلعالار تۇرادى. سودان تۇرسەكەڭ ينستيتۋتتىڭ باستىعىنا: بۇل جاستاردى قالاي كىرگىزەمىز؟ قازىر بۇلاردى ءبىر كىتابىمەن قازاق ادەبيەتى تاريحىنىڭ تورىنە شىعارساق، ەرتەڭ ولاردى سول دەڭگەيگە سۇيرەپ شىعارا المايمىز، دەيدى. سودان تۇرسىنبەك عىلىمدى جاساي المايدى دەگەن سارىنداعى دومالاق ارىزدار كوبەيىپ كەتكەننەن كەيىن، 1968 جىلى كاكىشەۆ جۇمىستان قۋىلادى. بۇنى ەستىگەن بەيسەنباي كەنجەباەۆ تۇرسەكەڭدى قۋاناقۋانا ۋنيۆەرسيتەتكە جۇمىسقا الادى. سول تۇستا ساتتار يماشەۆ وقۋ مينيسترىمەن كەلىسىپ، ءبىر شتاتتى ءبولدىرىپ، تۇرسەكەڭ قازۇۋگە جۇمىسقا كىرەدى. ءسويتىپ، عىلىمدى جاساي المايدى دەگەن تۇرسەكەڭ قازاق ادەبيەتى سىنى تاريحىنىڭ باعدارلاماسىن، وقۋ قۇرالىن جاسايدى. قازىر قازاقستاننىڭ ءبىلىم مينيسترلىگىنىڭ تاپسىرىسىمەن وقۋلىق بولىپ بەكىتىلىپ، قازاق ادەبيەتى سىنىنىڭ تاريحى تۇرسىنبەك كاكىشەۆ جازعان جالعىز وقۋلىعىمەن وقىتىلىپ ءجۇر. ال سول كەزدە تۇرسەكەڭدى عىلىم جاساي المايدى دەپ قۋعان ادامدار قايدا، تۇرسەكەڭ قايدا؟ اراسى اسپان مەن جەردەي.عىلىمعا باعىتتاعان شاكىرتتەرى كوپ. تۇرسەكەڭنىڭ ءوز مەكتەبىنەن دانداي ىسقاق قازاق ادەبيەتى سىنىنىڭ تاريحىن، سىن تەورياسىن جازدى. ونان كەيىن جاندوس سماعۇلوۆتىڭ قازاق ادەبيەتتانۋىنىڭ تاريحى تۋرالى دوكتورلىعى ەكىنشى رەت قورعالعاندا بارىپ، بەكىتىلدى. جالپى تۇرسەكەڭنىڭ شاكىرتتەرى دە ونىڭ عىلىمدا ءجۇرىپ وتكەن جولدارىن كورىپ كەلەدى. مەن دە ول كىسىنىڭ شاكىرتتەرىنىڭ ءبىرىمىن. سونداي قۇقايدىڭ كوكەسىن ءوزىم دە كورىپ وتىرمىن. قازىرگى ادەبيەتتانۋدا جۇرگەن قۇلبەك ەرگوبەك، تۇرسىن جۇرتباەۆ، شاكىر يبراەۆ، جانعارا دادەباەۆ، بالتاباي ابدىعازيەۆ، بولاتجان ابدىحالىق، جارىلقاسىن ابىشەۆ، اتى اتالماعان تاعى ءبىراز شاكىرتتەرى بار. كەڭەس وكىمەتى كەزىندە ادەبيەت ينستيتۋتىنىڭ قىزمەتكەرلەرى اۋىلشارۋاشىلىق جۇمىسىنا باراتىن. ول كەزدە ادەبيەت ينستيتۋتىندا ءابدىلدا تاجىباەۆ، مۇحامەدجان قاراتاەۆ سەكىلدى ەگدە كىسىلەر جۇمىس جاسايتىن. ينستيتۋت باسشىسى ءادي شارىپوۆكە: ادەكە، قازىر سىزگە جۇمىسقا قولعانات كەرەك. ال مىنا جىگىتتەر تۇبىندە ادەبيەتتى جاسايدى، دەپ تانىستىرىپ، جۇمىسقا ورنالاستىرىپ جۇرەتىن. سول كەزدەگى ءمينيستردىڭ ورىنباسارى اۋەسحان قاناپين: تۇرسەكە، مەكتەپكە ساۋاتتى مۇعالىم كەرەك. جىلدا، جىلدا جىگىتتەردى الىپ قالاسىز. اۋىل ءبىلىمسىز قالادى عوي، دەيتىن كورىنەدى. سوندا: عىلىمدى كىم جاسايدى، قىزدار جاساي ما؟، دەيدى ەكەن تۇرسەكەڭ. راسىندا دا تۇرسەكەڭ كورەگەندىك جاساپتى، قازىر سول جىگىتتەر عىلىمدا ورنى بار ايتۋلى ازاماتتارعا اينالدى. ورىندالاماي قالعان ءىسى، ارماندارى بولدى ما؟ ول كىسىنىڭ ءبىر ارمانى شوقان، ىبىراي، اباي سىندى قازاقتىڭ ۇلى ءۇش دەموكراتىنىڭ قاتارىنا احمەت بايتۇرسىنوۆتى قوسۋ ەدى. وعان قاتىستى عىلىمي دالەلدەرى، جيناعان كوپ دۇنيەلەرى بار بولاتىن. سوسىن حالىق اۋىز ادەبيەتى فولكلور ەمەس ەكەندىگىن دالەلدەگىسى كەلدى. بۇل تۋرالى ارنايى زەرتتەۋدى قولعا الا باستاعان ەدى. بۇل ەندى بولاشاق عالىمداردىڭ ەنشىسىندە قالدى.ول كىسى باقيلىق دۇنيەگە كەتۋدى ىسساپارعا باراتىنداي، جاي عانا ءىس دەپ قارايتىن. ءوزىن ءوزى دايىنداي باستادى. ءبىراز شارۋا ءبىتىردىم عوي، جارايدى ەندى، دەيتىن. مەن سونى كوڭىلىمە الىپ، جاماندىق شاقىرماڭىزشى دەيمىن عوي. سوندا: ول جاق جامان ەمەساۋ، جامان بولسا، زەينوللا ءبىر ەسەبىن تاۋىپ كەلەتىن ەدى. سەن قورىقپا، دەپ ازىلگە سۇيەپ جىبەرەتىن. بارلىعىنا زەينوللا قابدولوۆتى ساعىنامىن دەيتىن. زەكەڭ قالاي قايتىس بولدى، سول كۇزدەن باستاپ تۇرسەكەڭ دە جالعىزسىرادىتەگتەر تۇرسىنبەك كاكىشەۆ زەرتەۋ ساكەن سەيفۋللين كۇلاش احمەت
|
بالالار، باقىتتى قاستەرلەي بىلەيىك مادەنيەت باش بەت تارباعاتاي اقپارات تورابى 3.2بالالار، باقىتتى قاستەرلەي بىلەيىكجولدانعان ۋاقىتى : 2018123 14:07:24بالالار توتەنشە باقىتتىسىڭدار، داڭقتى پارتيانى، ۇلى وتاندى، ءار ۇلت حالقىنىڭ ۇلى ىنتىماعىن قىزۋ ءسۇيىپ، بۇگىنگى شات زاماننىڭ باقىتىن قاستەرلەيىك، ايالايىق قادىرىنە جەتەيىك.وتكەن جىلى 18 قازان كۇنى جۇڭگو كوممۋنيستىك پارتياسىنىڭ 19 قۇرىلتايى جەڭىسپەن اشىلىپ، تابىسپەن اياقتادى. قۇرىلتايعا دۇنيە ءجۇزى كوز تىكتى، جۇڭگوداعى ءار ۇلت حالقى شاتتىققا بولەندى، جۇرەك جارا قۋاندى، ءار ۇلت ورەندەرى الاقايلاپ باقىتتى بالالار ەكەندىكتەرىنە ماقتاندى. كوسەمىمىز ماۋ زىدۇڭ جاستار بەينە تاڭەرتەڭگى كوتەرىلگەن سەگىز، توعىزدارداعى كۇنگە ۇقسايدى، دۇنيە سىزدەردىكى ءارى بىزدەردىكى، سايىپ كەلگەندە سىزدەردىكى دەگەن ەدى؛ ال دىڭ شياۋپيڭ جاستاردى رەفورمانىڭ اتويشىلارى بولۋعا ۇندەدى، شي جينپيڭ قۇرىلتايدا جاستار كوركەيسە مەملەكەتتە گۇلدەنەدى، جاستار قۇدىرەتتەنسە ەل قۇدىرەتتەنەدى دەپ زور ءۇمىت ارتتى، جاستار سىزدەر قۇرىلتايدا العا قويىلعان باس نىسانانىڭ بولاشاق اتقارۋشىلارى، قۇدىرەتتى قىسىم كۇش، اتويشىلارى ەكەندىكتەرىڭىزدى ەستەن شىعارماۋلارىڭىز كەرەك. قۇرىلتايدا اۋەلگى ماقساتتى ۇمىتپاي، بورىشتى ەستە بەرىك ساقتاپ، جۇڭگوشا سوتسياليزم ۇلى تۋىن بيىك ۇستاۋ، جاپپاي دوڭگەلەك داۋلەتتى قوعام ورناتۋدىڭ شەشۋشى جەڭىسىنە جەتۋ، جاڭا داۋىردەگى جۇڭگوشا سوتسياليزمنىڭ ۇلى جەڭىسىنە قول جەتكىزۋ، جۇڭحۋا ۇلتىنىڭ ۇلى گۇلدەنۋى سىندى جۇڭگو ارمانىن جۇزەگە اسىرۋ جولىندا قاجىماي، تالماي كۇرەس جۇرگىزۋ باس نىساناسى العا قويىلدى.بالالار جۇڭگو ارمانى ءار ۇلت جاستارىنىڭ ۇلى ارمانى، باقىتتى ءومىردىڭ نۇرلى بولاشاعى. جۇڭگونىڭ مادەنيەتى، وقۋ اعارتۋى دامىعان، زاڭى كەمەلدى، حالقى باي باقىتتى، ەكولوگياسى كوركەم قۇدىرەتتى ەل ەتىپ قۇرۋدىڭ سارا جولى. مىنە وسىنداي قوعامدا عانا قوعام ورنىقتى، قارتتارى الاڭسىز، سابيلەردىڭ ۇيقىسى بولىنبەگەن، جاستارى قۇدىرەتتى بولا الادى. سوندىقتان ءبىز باقىتتىڭ كۇرەسپەن كەلگەندىگىن ەستەرىمىزدە بەرىك ساقتاپ، داڭقتى پارتيانى، ۇلى وتاندى، ءار ۇلت حالقىنىڭ انارداي تىعىز ىنتىماعىن قىزۋ ءسۇيىپ، قوعام ورنىقتىلىعىنىڭ قۇدىرەتتى قوسىنى بولىپ، ۇلى وتانىمىزدىڭ ءبىر تال ءشوبىن جۇلۋعا، ءبىر شىمشىم توپىراعىن قوپسىتۋعا ۇرىنعان ءارقانداي بوگدە نيەت، جاۋ كۇشتەرىمەن اياۋسىز كۇرەس جاساۋىمىز، سوققى بەرىپ نالەت ايتۋىمىز كەرەك.وتان وتباسىنان باستالادى، بالالار تاماق توق، كيىم ءبۇتىن، ۋايىم قايعى جوق مىنا جاقسى كۇندى قاستەرلەپ، اتاانانى، ۇستازدى، انا مەكتەپتى قىزۋ ءسۇيۋىمىز، مەيىرىمدى، قاناعاتشىل بولۋىمىز كەرەك. باقىتتى قاستەرلەۋ باقىتتى ەسكە الۋ تەك قارتتاردىڭ عانا ەلەسى ەمەس. باقىتتى سەزىنگەن سايىن، باقىتقا شومعان سايىن قادىرىنە جەتۋىمىز كەرەك. ءبىزدىڭ بۇگىنگى زامانىمىز زاڭى كەمەلدى، ابزال ساياساتى دايەكتىلەنگەن باقىتتى زامان. ءبىز قارتتار وتكەن كۇندەرىمىزدى ەسكە الامىزدا پارتياعا، وتانعا بورىشتارمىز دەپ سەزىنەمىز. تىرشىلىكتە باقىتتى سەزىنۋ ناعىز ادىلەتتىلىك. ول ءۇشىن ەڭبەكشىلدىك، قاناعات كەرەك. ويلاعاننىڭ ءبارى ويداعىداي بولىپ، بارلىعىنا قول جەتكىزۋ باقىت ەمەس، كۇرەسپەن، تەر توگۋمەن، ەڭبەكشىلدىكپەن كەلمەگەن راحات تەك تۇرمىستىڭ ەرمەگى. تايماس تالعام ەمەس، سىدىرعى سىرعىمالار، مۇز بەتىندەگى كورىنىستەر.بالالار بالالىق شاعىڭداعى كەيبىر وقيعالار ەستەن ۇنەمى شىقپايدى ەكەن. ءبىز قارتتار قازىر ۇمىتشاقپىز، بۇل زاڭدىلىق. دەسەدە مەنىڭ بالالىق شاعىمداعى كوڭىلسىز كۇندەرىم مەن جۇلدىزدى ساتتەرىم ويىما ورالادى دا تۇرادى. ول نەمەنە دەيسىزدەر عوي، جىرلاپ تا جازىپ تا كەلەمىن بالالىق شاعىمدا.قىرداعى باستاۋىش مەكتەپكە تۇسكەن كەزىم، قۇراق سومكەمدى اسىنىپ مەكتەپ قاقپاسىنا قۋانا كىردىم، ول كەزدە بالا سانى ونعا تولماسادا مەكتەپكە اتتانادى. ساباقتار ارالاس وتىلە بەرەدى. تەك بالالار اراسىنداعى ايىرماشىلىعىمىز باي مەن كەدەيدىڭ بالالارى بولعاندىعىمىز بولدى. كەدەيدىڭ بالالارىنىڭ ورىندىعى ەكى، ءۇش لاي كەرپىش، ۇستەلى ەكى تىزەسى، قالام قارىنداشى باي ماناپتاردىڭ بالالارىنىڭ جىرتىپ تاستاعان قاعازى، لاقتىرىپ تاستاعان قارىنداشتارىنىڭ تۇقىلى، الاقانىمىز ويىلسادا كەپىل قويىپ جازامىز. ايتەۋىر مۇعالىمىمىز بالالارعا تەڭ قارايتىن سانالى جاقسى ادام بولىپ كەزىكتى. مايشەكەر اتتى تەتە اپەكەم ەكەۋىمىز ءبىر تون، ءبىر تىماقتى كەزەك كيىپ، ءبىرىمىز تۇستەن بۇرىن، ءبىرىمىز تۇستەن كەيىن بارىپ وقىپ جۇردىك. جاسي قويماعان ەدىك. ءبىر ءتۇنى شامنىڭ جارىعىنا تەسىلىپ قاقاعان سۋىق ۇيدە ساباق پىسىقتاپ وتىرعانىمىزدا تىماعىمىزدىڭ توبەسى كۇيىپ قالعان، شەشەم بايقۇس تۇندەلەتىپ جاماپ بەرگەن بولدى. ەسەيىپ قالعاندىعى ما سول كۇنى اپەكەم نامىستانىپ وقۋعا بارماي قويدى. مەن وعان قاراماي ەرتەسى مەكتەپكە جەتىپ باردىم.ارتىمدا بيىك ورىندىقتا وتىرعان سويديعان بايدىڭ ءبىر ۇلى باسىمداعى تىماعىمدى جۇلىپ الدى دا ايعايلاپ باسقالارعا كورسەتىپ الا سۇردى. جەتىمنىڭ دە جىگەرىن، نامىسىن كور دەگەندەي اتىلىپ باردىم دا تىماعىمدى جۇلىپ الىپ، كوزىنە شۇقىپ اقشيا ايعايلادىم، ەي، بايدىڭ ماڭقاسى، مارسيما، سەن وقۋدا ءنولسىڭ، ءنول ءنول العانشا ءول، ال مەن وزات وقيمىن، مەن كەيىن سەنەن اسىپ تۇسەمىن، ۇلكەن مەكتەپتە وقيمىن. ال سەن مالىنىپ كيىنىپ، ماڭايدان اسا المايسىڭ، كيىمىڭ ءبۇتىن بولعانىمەن، سەنىڭ جۇرەگىڭ جىرتىق، قارا نيەتسىڭ !جان جاعىنا جالتاقتاپ قوستاۋشىسى بولماعاندىقتان، كەدەيدىڭ بالالارىنىڭ كەرگىلەۋىندە زىتىپ بەرگەنى. جابىرقاۋمەن جىلدار، كوڭىلسىزدىكپەن كۇندەر ءوتىپ جاتتى. مۇعالىمنىڭ تانىستىرۋىمەن ءدوربىلجىن اۋدانىنداعى ءبىر مەكتەپتىڭ قارماعىنداعى جەتىمدەر كلاسىنا وقۋعا ءتۇستىم. بالا بولىپ العاش قۋانعانىم كلاس بويىنشا تاراتىلعان كوك مالاقاي، كوك شاپان، كوك كويلەك بولدى. شىت جاڭا كيىم كيىپ بارلىق جەتىم بالالار قۋانىپ قالدىق. شاپانىمدى شەشپەي ءبىر ءتۇن قۋانا كوز ىلمەگەنىم ەسىمنەن كەتەر مە؟ ەندى ءبىر ەستەن كەتپەس قۋانىشىم ورتالاۋ مەكتەپتى وزات ناتيجەمەن تاۋىسقان 1956 جىل بولدى. سول جىلى قىزمەتكە قابىلدانىپ ورتالىق وداق مەكتەبىنە وقۋعا اتتاندىم، ۇلى كوسەمىمىز ماۋ زىدۇڭدى ءتورت رەت كورىپ قابىلداۋىندا بولدىق. سول مەكتەپتىڭ شينجياڭ كلاسىنداعى ءار ۇلت وقۋشىلارىنىڭ قۋانىشىندا شەك جوق ەدى. وقۋدى تامامداپ 1958 جىلى ۇرىمجىگە قىزمەتكە ورنالاسىپ قالىپ قالدىم. 1959 جىلى 5 مامىر كۇنى 19 جاسىمدا داڭقپەن كوممۋنيستىك پارتياعا مۇشە بولىپ قابىلدانعانىم ەڭ باقىتتى شاعىم بولدى. مىنە وسىنداي بالالىق، جاستىق شاعىمداعى شاعىنعان، شاتتانعان كەزدەرىم ەسىمنەن كوتەرىلمەيدى. بالالار باقىتتىڭ قادىرىنە جەتۋ ءۇشىن ءبىز كەشكەن كۇندەردى، كەشىرمەلەردى كەشۋ كەرەك دەمەكشى ەمەسپىن. قايتا باي باقىتتى زامانداعى باسىمىزداعى باقىتتى، باقىتتى كۇندەردى ۇمىتپاۋىمىز، ەڭ باقىتتى جۇڭحۋا ۇلاندارى ەكەندىكتەرىمىزدى ەستەن شىعارماۋىمىز كەرەك دەمەكشىمىن. سەندەر ءار كۇنى جۇلدىزدى ساتتە سايران سالىپ جۇرسىڭدەر، باقىتتىسىڭدار! كەشەگى مەن سەكىلدى تەسىك وكپە، جالبىر توندى قارا قوستان شىققان ءبىر قازاق قىزىنىڭ بۇگىنگى كۇنى پارتيا بولعاندىقتان مەن بولدىم، ۇلى وتانىمنىڭ ايالاۋى بولعاندىقتان مەن بولدىم. قارا ورمانداي ءار ۇلت حالقىمنىڭ مەيىر شاپاعاتى بولعاندىقتان مەن بولدىم دەگىزدى. ۇلى جۇڭحۋانىڭ ءبىر قىزى بولعاندىعىما ماقتانامىن! بالالار بولاشاق باقىتتارىڭ ءالى الدا، دۇنيەنى جالت قاراتقان نۇرلى زامانا، جۇڭگو ارمانى شاتتىققا بولەيدى، باقىتتى قاستەرلەي بىلەيىك!
|
شەخسىيىتىمىز ۋە جەمىيىتىمىزنى شەكىللەندۈرگۈچى كۈچ رامىزان ئاللاھنىڭ كىتابى قۇرئان غا يۈزلەنسىزنىڭ ئورنىڭىز: باشبەت ئەسەرلىرىمىز رامىزان يازمىلىرى شەخسىيىتىمىز ۋە جەمىيىتىمىزنى شەكىللەندۈرگۈچى كۈچ رامىزانشەخسىيىتىمىز ۋە جەمىيىتىمىزنى شەكىللەندۈرگۈچى كۈچ رامىزانيوللىغۇچى: يوللانغان ۋاقتى: 2015 يىل 19 ماي ئورنى: رامىزان يازمىلىرى ئىنكاس : 0رامىزان مەدەنىيىتىمىزنى شەكىللەندۈرگۈچى ئامىللاردىن بىرى دەپ بىلىمەن. رامىزان روزىسىنىڭ ھاياتنىڭ ۋە توپلۇمنىڭ قىل تومۇرلىرىغىچە سىڭىپ كېتىدىغان بىر خىسلىتى بار. ئۇ كۈندىلىك ھاياتىمىزنىڭ مەركىزىگە جايلاشقان بولۇپ، ھاياتنى ئوربىتىسىدا ئايلاندۇرىدۇ. يەپ ئىچىشتىن ئىبارەت ئەڭ نۇرمال بەشەرى ئىھتىياجىمىزنى بىر مەزگىل تەرتىپكە سالغان رامىزاننىڭ، ھاياتىمىزنىڭ باشقا ساھەلىرىگىمۇ تەسىر كۆرسىتىشى ناھايىتى نۇرمال ئەھۋال.بۇ مۇبارەك ئاينىڭ مۇسۇلمان جەمىيىتىدە قالدۇرغان ئىزى شۇنچە چوڭقۇر بولۇپ، توپلۇمدىكى دىنغا يىراقتىن قارايدىغان، سوغۇق مۇئامىلە قىلىدىغان كىشىلەرمۇ ئاز ياكى كۆپ بولسۇن، ئۇنىڭ تەسىر دائىرىسگە كىرىپ قېلىشىتىن ئۆزىنى تارتالمايدۇ. رامىزان ھەر ساھەدىكى كىشىلەرنىڭ ھاياتىغا بىر شەكىلدە كىرىدۇ. بەزىلەرگە تومۇرلىرىدىن كىرسە، بەزىلەرگە ئاشقازىنىدىن كىرىدۇ. نېمىلا بولمىسۇن ئىنسانلارنىڭ ھاياتىغا كىرىدۇ ۋە مەن كەلدىم! دەپ ئۆزىنى ھېس قىلدۇرىدۇ.كۇپرى ساھىپلىرى ئۇنىڭ بۇ چوڭقۇر تەسىرىدىن تولىمۇ بىئارام بولىدۇ. رەسۇلۇللاھ رامىزاندا شەيتانلارغا كىشەن سېلىنىدۇ دېگەنىدى. دېمەككى، شەيتان بىلەن شېرىك ئىش قىلغانلار، داھىسىنىڭ باغلانغانلىقىدىن بىئارام بولىدۇ. شەيتانلار باغلانغان بىر يەردە پەرىشتىلەرنىڭ ئىشلىرى ئاسان بولىدۇ، ئەلۋەتتە. بەلكىم، رامىزاننى ھەركىم ئۈچۈن بەرىكەتلىك قىلغان ئاساسى سەۋەپمۇ مۇشۇ بولسا كېرەك.رامىزان پەقەتلا مەدەنىيىتىمىزنى شەكىللەندۈرگۈچى بىر ئامىل بولۇپلا قالماستىن، مۇسۇلماننىڭ شەخسىيىتىنى بەرپا قىلغۇچى ئامىللاردىن بىرى بولۇپ ھېسابلىنىدۇ. رامىزاننىڭ بۇ جەھەتتىكى رولىنى قانچىلىك دەرىجىدە جارى قىلدۇرۇشى، شەخىسنىڭ رامىزان بىلەن قۇرغان مۇناسىۋىتىنىڭ چوڭقۇرلىقىغا باغلىق.رامىزان بىلەن يۈزەكى مۇناسىۋەت قىلغانلارغا نىسبەتەن، رامىزاننىڭ كىشىلىك بەرپا قىلغۇچىلىك رولى ئەلۋەتتە يۈزەكى، يەنى پوست قىسمىدا قالغان بولىدۇ. بۇ خىل كىشىلەر ئۈچۈن رامىزاننىڭ تەسىرى ئاجىزى بولۇپ، كىشىنىڭ پوستىنى تېشىپ شەخسىيىتىگە يېتىپ بارالمايدۇ.بۇنى بۇرۇن مەكتۇپقا ئوخشىتىپ يېشىپ بەرگەنىدىم. ئىبادەتلەر بەندىنىڭ ئاللاھ قا ئەۋەتكەن مەكتۇبغا ئوخشايدۇ. ئىبادەتلەرنى قولىنىڭ ئۇچىدىلا ئادا قىلغانلار، خۇددى ئىبادەتنىڭ روھىنى ئەسلى ماھىيىتىنى تولۇق چۈشەنمىگەن ۋە ئىبادەتنىڭ مەنىۋىي دۇنياسىغا سىڭىپ كىرىشىگە ئەھمىيەت بەرمىگەن، ئاللاھ قا ئىچىدە مەكتۇپ يوق كونۋېرىت ئەۋەتكەنلەرگە ئوخشايدۇ. بۇ ئەلۋەتتە يوقتىن ياخشى. ئەمما بۇ ئەستايىدىل بولمىغانلىقنىڭ بىر ئىپادىسى. ياخشىلىق قىلغان بىرىدىن سالام خەت تاپشۇرۋالدىڭىز دەيلى، كونۋېرتنىڭ ئىچىدە سالام خەت يوق، قۇرۇق بولسا، بۇنى قانداق چۈشىنىسىز؟ئىبادەتلەر بىلەن يۈزەكى ئەمەس، بەلكى نېگىزىدىن مۇناسىۋەت قۇرغانلار، كونۋېرتنىڭ ئىچىنى تولدۇرغان بولىدۇ. رامىزان بىلەن يۈزەكى شەكىلدە ئەمەس، بەلكى ماھىيىتىنى چۈشەنگەن ئاساستا مۇناسىۋەت قۇرۇش، رامىزاننىڭ مەۋجۇت بولۇش سەۋەبى بولغان ۋەھىي بىلەن جان تومۇرىدىن ئالاقە قۇرۇش ئارقىلىق ۋۇجۇدقا چىقىدۇ. چۈنكى رامىزان قۇرئان دۇنياغا كەلگەن ئاي.قۇرئان توغۇلغان ئاينىڭ روزا تۇتۇش ئارقىلىق تەبرىكلىنىشى ھەرگىزمۇ تاسادىبىي ئەمەس. روزا، روھنىڭ غىزالاندۇرۇلىشى ئۈچۈن بەدەننىڭ ئاچ قويۇلىشى بولۇپ، بۇ تەپەككۇر دۇنياسىنى، ئەقىل يۈرگۈزىدىغان قەلىپكە مەملىكىتىگە باشلاش ئۈچۈن، شەھۋانى ھېس تۇيغۇلارنىڭ تەسىرىدىن قۇتقۇزۇش دېگەنلىكتۇر. مەنىۋىي ئىنساننى ئالدىغا چىقىرىش ئۈچۈن، ماددىي ئىنسان بەشەر نى ئارقا تەرەپكە ئېلىش كېرەك.رامىزاننى قۇرئان ئېيى دەپ بىلىپ، تەسەۋۋۇر، ئەقىل، شەخسىيەتنى ۋە بۇنىڭ نەتىجىسىدە ھاياتنى قۇرئان بىلەن يېڭىدىن بەرپا قىلىش؛ رامىزان بىلەن يۈزەكى ئەمەس، نېگىزىدىن ئالاقىدە قۇرۇش دېگەنلىك بولىدۇ. چۈنكى ۋەھىي، ھايات بەرپا قىلغۇچى ئىلاھى بىر تەربىيە لاھىيەسىدۇر. بۇ ئوخشىتىشىنى نەزەردە تۇتقان ھالدا ئېيتساق، قۇرئان ئاللاھ ئىنسانىيەتكە ئەۋەتكەن بىر مەكتۇپ. ئادەم باللىرىنىڭ ئىككى دۇنيالىق بەخت سائادىتىنىڭ فورمىلاسى بۇ مەكتۇپقا پۈتۈلگەن.ئاللاھ تىن ئۆزىگە كەلگەن مەكتۇپقا يۈزەكى مۇئامىلە قىلغانلار بىلەن، چىن دىلىدىن مۇئامىلە قىلغۇچىلار ئوخشاش بولامدۇ؟ باشقىچە قىلىپ ئېيتساق، ئاللاھ ئىنسانىيەتكە ئەۋەتكەن مەكتۇپنى يۈزەكى ھالدا ئوقۇغانلار بىلەن، ئىچ ئىچىدىن چۈشۈنۈپ ئوقۇغانلار ئوخشاش بولامدۇ؟ ۋەياكى سالام خەتنىڭ پەقەت كونۋېرتىغىلا قاراپ، ئىچىدىكى مەكتۇپقا، يەنى مەكتۇپتا نېمە دېيىلگەنلىكىگە قىزىقمايدىغان كىشىنىڭ ۋەھىيگە بولغان ئىخلاسى قانچىلىك بولار؟بۇلاردىن شۇ خۇلاسىگە كېلىمىز: ئەگەر ئىنساننىڭ ھايات بەرپا قىلغۇچى ئىلاھى لاھىيە بولغان ۋەھىي بىلەن بولغان ئالاقىسى يۈزەكى بولسا، ئىبادەتلىرىمۇ يۈزەكى شەكىلدە داۋام قىلىدۇ. يەنى ئاللاھ تىن كەلگەن مەكتۇپ بولغان ۋەھىينىڭ كونۋېرتىغىلا قاراش، بەندىنىڭ ئاللاھ قا ئەۋەتكەن مەكتۇبى بولغان ئىبادەتلەرنىمۇ ئىچى قۇرۇق شەكىلدە ئادا قىلغانلىق بولىدۇ.بۇنى ئەھۋالنى ئۆزگەرتىش ئۈچۈن قىلىدىغان ئىشىمىز ئېنىق: رامىزاننى پۇرسەت بىلىپ، ئۇنىڭ مەۋجۇتلۇق سەۋەبى بولغان ۋەھىي بىلەن چىن يۈرەكتىن ئىچقۇيۇن تاشقۇيۇن بولغان ھالدا زىچ مۇناسىۋەت ئورنۇتۇش.ۋەھىينىڭ ھايات بەخش ئەتكۈچى كۈچىگە ئۆزىڭىزنى تاپشۇرۇش ئۈچۈن، ھەر زامان ئالدىنقى ئورۇندا تۇرىدىغان بەدەننىڭ ئورنىنى، ئەقىل يۈرگۈزىدىغان قەلىبكە، ئىرادىگە ۋە روھقا بېرىش.رامىزاننىڭ مەقسىدىنىڭ بۇنى رىئاللىققا ئايلاندۇرۇش ئىكەنلىكىنى ئۇنۇتماسلىق كېرەك. بولۇپمۇ، رامىزانغا زاۋاللىققا يۈز تۇتىۋاتقان قاۋاقخانا ناخشىچىسى سەتەڭلەرنىڭ نەزەر نوقتىسىدىن قارىماسلىق لازىم كۆڭۈل ئىچىش پۇرسىتى دەپ قارىماسلىق لازىم . رامىزانغا نەزەر نوقتىسىدىن قارىغانلار، ئۇ يەردىن باراڭ ئاستى ئالەملەرنى كۆرىدۇ. بۇ خۇددى ئاللاھ قا يوللاش ئۈچۈن يازغان سالام خېتىمىزنى، ناخشىچى سەتەڭنىڭ كىندىكىگە قىسىپ قويغاندەكلام بىر ئىش.مۇسۇلمان شەخسىيىتى ۋە ئىسلام مەدەنىيىتىنى شەكىللەندۈرگۈچى ئامىل بولغان رامىزاننىڭ ھايات بەخش ئەتكۈچى رولىنى قايتىدىن تىرىلدۈرۈش، ئۇنىڭ قۇرئان ئېيى ئىكەنلىكىنى ئەستىن چىقارماسلىق بىلەن ۋۇجۇتقا چىقىدۇ. ۋەيران بولغان مۇسۇلمانچە ئېڭىمىز يېڭىدىن بەرپا قىلىنىپ ۋە قايتىدىن شەكىللەنمىسە، ۋەيران قىلىنغان جىسمانى جوغراپىيىمىز قايتىدىن بىنا ۋە بەرپا بولمايدۇ. ئۇقۇملار توغرا مەنىسىگە ئىگە بولالمىسا، ئەمىلى ھەرىكەتلەرمۇ توغرا بولمايدۇ.
|
نۇر وتان پارتياسى تۇكش رەفورمالاۋعا قاتىستى ماسەلەلەردى تالقىلادى جولداۋ17 قازان 2018، 21:42نۇر وتان پارتياسى تۇكش رەفورمالاۋعا قاتىستى ماسەلەلەردى تالقىلادى17 قازان 2018, 21:42 1724 0استانا، .. نۇر وتان پارتياسى پارلامەنت ماجىلىسىندەگى فراكسياسى ارقىلى نورماتيۆتىكقۇقىقتىق اكتىلەرگە ٴتيىستى وزگەرتۋلەر مەن تولىقتىرۋلار ەنگىزۋدى جوسپارلاپ وتىر. سونىڭ ناتيجەسىندە مەملەكەت باسشىسىنىڭ تاپسىرمالارىن ٴتيىمدى ورىنداۋعا جاعداي جاسالماق.وسىعان وراي بۇگىن پارتيانىڭ ورتالىق اپپاراتىندا قۇقىقتىق كەڭەستىڭ كەزەكتى كەڭەيتىلگەن وتىرىسى ٴوتتى. وندا قاتىسۋشىلار ەلىمىزدەگى تۇرعىن ۇيكوممۋنالدىق شارۋاشىلىعىن رەفورمالاۋعا قاتىستى وزەكتى ماسەلەلەردى تالقىلادى.نۇر وتان پارتياسىنىڭ ستراتەگيالىق زەرتتەۋلەر ينستيتۋتىنىڭ دەرەكتەرىنە سۇيەنسەك، قازاقستاندىقتاردىڭ 36 پايىزدان استامى پاتەر يەلەرى كووپەراتيۆىنىڭ قىزمەتىنە كوڭىلدەرى تولمايدى. بۇل رەتتە حالىق قىزمەت كورسەتۋشى كومپانيا ارەكەتتەرىنىڭ اشىق ەمەستىگىن جانە تۇسكەن قارجىنىڭ قايدا جۇمسالعانىن باقىلايتىن تەتىكتىڭ جوقتىعىنا نارازىلىقتارىن بىلدىرگەن.وسى ماسەلەلەردىڭ بارلىعى قۇقىقتىق كەڭەس وتىرىسىندا كەڭىنەن تالقىلاندى. جيىندى اشقان نۇر وتان پارتياسى ٴتوراعاسىنىڭ ٴبىرىنشى ورىنباسارى تۇرعىن ٴۇي قۇرىلىسى قارقىندى جۇرگىزىلگەنىمەن، تۇكش سالاسىندا شەشىمىن تاپپاعان ماسەلەلەر سول كۇيىندە قالىپ وتىرعانىن ايتتى.ەلباسى جولداۋدا تۇرعىن ۇيكوممۋنالدى شارۋاشىلىعىنا جانە تاريفتەردى شەكتەۋ ماسەلەسىنە ايرىقشا كوڭىل ٴبولىپ، وسى سالانى جاقسارتۋ ٴۇشىن ۇكىمەتكە ناقتى تاپسىرمالار بەردى. اتالعان باعىتتاعى جۇمىستاردىڭ، جالپى جولداۋدا ايتىلعان باسىمدىقتاردىڭ جۇزەگە اسىرىلۋىن نۇر وتان پارتياسى ٴوز باقىلاۋىندا ۇستايدى. ەگەر ەلباسىنىڭ تاپسىرمالارى دۇرىس ورىندالماي جاتسا، ولاردى دەر كەزىندە انىقتاپ، ماسەلەلەردى اشىپ ايتىپ، ٴتيىستى ورىنداردىڭ الدىنا قوياتىن بولامىز. سونىڭ ىشىندە بۇگىن كوتەرىلىپ وتىرعان ماسەلە دە بار ەكەنى ٴسوزسىز، دەدى ماۋلەن اشىمبايەۆ.سونىمەن قاتار جيىندا ەلباسى تاپسىرمالارىن ساپالى ورىنداپ، حالىقتىڭ كوپتەن كۇتكەن ماسەلەسىن وڭتايلى شەشۋ ٴۇشىن ٴتۇرعىنۇي كوممۋنالدىق قاتىناستارىن جاڭعىرتاتىن جۇيەلى نەگىز قالىپتاستىرۋ كەرەكتىگى ايتىلدى. ودان بولەك، تۇرعىن ۇيكوممۋنالدىق شارۋاشىلىعىن رەفورمالاۋداعى باستى مىندەت كوپ پاتەرلى تۇرعىن ۇيلەردى باسقارۋ قىزمەتىنىڭ جوعارى ساپاسىنا قول جەتكىزۋ ەكەندىگى دە ٴسوز بولدى. وسىعان وراي قاتىسۋشىلار ەنگىزىلىپ وتىرعان زاڭ جوباسى تۇرعىن ۇيكوممۋنالدىق شارۋاشىلىعىنىڭ بارلىق سالاسىن رەفورمالاۋ جانە جاڭعىرتۋدىڭ زاڭنامالىق نەگىزى رەتىندە قاراستىرىلۋى كەرەكتىگىنە باسا ٴمان بەردى.تۇرعىن ۇيكوممۋنالدىق شارۋاشىلىعىن رەتتەيتىن زاڭ جوباسى ٴماجىلىستىڭ قاراۋىندا. بۇل رەتتە ٴبىزدىڭ باستى مىندەتتەرىمىزدىڭ ٴبىرى اتالعان زاڭ جوباسىن تياناقتى ساراپتاپ، ونىڭ حالىق كۇتكەن ماسەلەلەردى شەشۋگە جانە ەلىمىزدىڭ تۇرعىن ٴۇي قورىن ٴتيىمدى باسقارۋعا اسەر ەتۋىن قامتاماسىز ەتۋ. سونداياق وسى سالادا ٴتيىمدى مونيتورينگ جۇرگىزىپ، مونوپوليستەر مەن پاتەر يەلەرى كووپەراتيۆىنىڭ جۇمىسىن انىقتاۋ دا ٴبىزدىڭ باستى مىندەتىمىز. پارتيا وسى باعىتتا قوعامدىق بىرلەستىكتەرمەن جانە ۇكىمەتتىك ەمەس ۇيىمدارمەن كۇش بىرىكتىرىپ، جۇيەلى باقىلاۋ جۇرگىزۋگە دايىن. سوندىقتان بۇگىنگى باسقوسۋىمىزدى سول اۋقىمدى جۇمىستىڭ باستاماسى دەپ تە قابىلدايمىز، دەدى ماۋلەن اشىمبايەۆ.بۇل اتالعان تۇزەتۋلەر تۇرعىن ۇيكوممۋنالدىق شارۋاشىلىعى جۇيەسىن رەفورمالاۋ ٴۇشىن بىرنەشە ماسەلەنى قاتار شەشۋگە باعىتتالعان.
|
اياققولى پروتەز مۇگەدەك كىرپىش قۇيىپ، وتباسىن اسىراپ وتىر قازاقستان جانە الەمدەگى سوڭعى جاڭالىقتار . ەلارنا دۇنيەدەگى ەڭ ۇلكەن قازاق ءتىلدى امبەباب ينفورماتسيا ارناسى جولدانعان ۋاقىتى: 17:45 20200228تاعدىر تاۋقىمەتىن باسىنان وتكەرسە دە قيىندىققا مويىنسۇنباي جۇرگەن تۇلكىباستىق قايرات ەسىمدى ازامات ۇلگى بولارلىقتاي ەڭبەك ەتۋدە.كەندىرباەۆ قايرات ءجۇنىسۇلى شاقپاقبابا اۋىلىنىڭ تۇرعىنى. وتباسىندا 3 ۇل، 3 قىز تاربيەلەپ وتىر.1968 جىلى شاقپاقبابا اۋىلىندا دۇنيەگە كەلگەنمىن. جاستايىمنان ءومىردىڭ اۋىر تالكەگىن باسىمنان وتكەردىم. 1 توپتاعى مۇگەدەكپىن. ياعني، سول اياعىم مەن قولىم جانە ءبىر كوزىم جاساندى پروتەزدەيدى ول. ءبىراق تاعدىردىڭ بۇل قاتال سىنىنا مويىعان قايرەكەڭ جوق. ءقازىر ول ءبىر قولمەن قۇم كىرپىشىن قۇيىپ، ساتۋدا. بۇل كاسىپپەن 2017 جىلدان باستاپ اينالىسىپ كەلەدى. كاسىبىن باستاعان جىلى 15 مىڭ كىرپىش قۇيعان قايرەكەڭ، وتكەن 2019 جىلى تاپسىرىستىڭ ارتۋىنا بايلانىستى كىرپىش سانىنىڭ 30 مىڭنان اسقانىن ايتىپ وتىر. ويتكەنى، قايرەكەڭ ءبىرىنشى كەزەككە كىرپىشتىڭ ساپاسىن العا قويادى. ونى تاپسىرىس بەرۋشىلەر دە ايتىپ وتىر. كەيدە وزدەرى تۇك ىستەمەي، مەملەكەتتەن قول جايىپ كومەك سۇراي بەرەتىندەرگە تاڭعالامىن. اياق قولدارى بالعاداي قازاقتىڭ ۇلقىزدارى ەڭبەك ەتكىلەرى كەلمەيدى. سودان سوڭ، وزدەرىن ايانىشتى قىلىپ، بىزگە ەش جاقتان كومەك جوق دەگەن اڭگىمە ايتادى. ەڭبەك ەتەم دەگەن ادامعا بۇگىنگى تاڭدا بارلىق جاعدايلار جاسالىنعان. مەن مىسالىعا، 2018 جىلى بيزنەستىڭ جول كارتاسى 2020 باعدارلاماسى ارقىلى شىمكەنت قالاسىندا كىرپىش قۇيۋدىڭ قىرسىرىن قىسقا مەرزىمدى كۋرس ارقىلى وقىپ، بۇگىنگى تاڭدا قۇدايعا شۇكىر كاسىپتىڭ ارقاسىندا بالاشاعامنىڭ ءناپاقاسىن تاۋىپ وتىرمىن.2017 جىلعا دەيىن 1 توپ مۇگەدەكتىككە بەرىلەتىن جاردەماقىعا قاراپ وتىرعان كەندىرباەۆتار وتباسىندا العا قويعان ماقساتتارى جەتەرلىك. وتاعاسىنىڭ ايتۋىنشا الداعى ۋاقىتتا مەملەكەت تاراپىنان گرانتتارعا قاتىسىپ، بۇگىنگى كاسىبىن ۇلعايتۋدى كوزدەپ وتىر. ءوزىنىڭ تۋىلىپ، وسكەن شاقپاقبابا اۋىلىنان قۇرىلىستىڭ ءارتۇرلى باعىتىنا جارايتىن كىرپىش تۇرلەرىن دايىندايتىن تسەح پەن ءوز ءونىمىن كوتەرمە باعادا ساتاتىن قۇرىلىس دۇكەنىن اشۋدى جوسپارلاپ وتىر.ايتا كەتەرلىك، كەندىرباەۆتار وتباسىنىڭ قۇيعان كىرپىشتەرىنە سۇرانىس اۋدان اۋماعىندا عانا ەمەس، سونىمەن قاتار كورشىلەس جاتقان جامبىل وبلىسىنىڭ جۋالى اۋدانىندا دا ارتىپ وتىر.كەلۋ قاينارى: :...?81123549
|
كورىسۋ كۇنى دەيتىن قازاق ەتنوگرافياسىندا كۇن جوق!جاڭالىقتار 22007 0 پىكىر 14 ناۋرىز, 2014 ساعات 04:50ۋيكيپەديادا بەرىلگەن مىنا مالىمەت شىندىققا ساي ەمەس:كورىسۋ باتىس قازاقستان ايماعىندا عانا ساقتالعان ەجەلگى ءداستۇر. جاڭا جىلدى بايباقتى قازىبەك كالەندارى بويىنشا قارسى الاتىن ايماق تۇرعىندارى 14 ناۋرىزدى كورىسۋ ياعني قاۋىشۋ كۇنى دەپ تە اتايدى. ويتكەنى كورىسۋ سالتى ءبىر كۇننىڭ اياسىمەن شەكتەلىپ قالمايدى، جىل بويى جالعاسا بەرەدى.باتىس قازاقستان وبلىسى. ەنتسيكلوپەديا. الماتى: ارىس باسپاسى، 2002ناۋرىزدان ءبولىپ الىپ، تاعى ءبىر مەرەكەنىڭ ۇشىن شىعارۋ ۇلتتىق قۇندىلىقتى بۇرمالاۋ: بۇگىن كورىسۋ ايتى. ەجەلدەن كەلە جاتقان مەرەكە كوپ جەرلەردە ۇمىت قالعان. تەك ەلىمىزدىڭ باتىس ايماقتارى مەن رەسەيدىڭ ساراتوۆ، استراحان وبلىستارىنىڭ قازاقتارى اراسىندا ساقتالىپ وتىر...كورىسۋ كۇنىنە تەلىنىپ جۇرگەن مىنا عۇرىپتىڭ ءبارى كادىمگى ناۋرىزداما جورالعىلارى بولىپ تابىلادى.بۇل كۇنى اۋىل تۇرعىندارى ەرتە تۇرىپ، ەلەڭالاڭنان جاسى ۇلكەن ادامدارعا سالەم بەرەدى. كورشىكولەم ءبىربىرىنە جاسىڭ قۇتتى بولسىن!، جاسىڭا جاس قوسىلىپ، عۇمىرىڭ ۇزاق بولعاي! دەپ تىلەك ايتادى. كوشپەلى عۇمىر كەشكەن اتابابامىز، التى اي قىستان امانەسەن شىعىپ، كوكتەمگە يەك ارتقان شاقتا اعايىندى ىزدەپ بارىپ، اماندىق سۇراسادى. ءتوس قاعىستىرىپ، ءبىر جاس قوسۋىڭمەن، جاس قۇتتى بولسىن! دەگەن تىلەكتەر ايتادى.كورىسۋ كۇنى بۇرىنعى وكپەرەنىش كەشىرىلىپ، ارازدىق ۇمىتىلادى، كورشىكولەم ءبىرءبىرىن ناۋرىزكوجەگە شاقىرىپ، مەيمانداردىڭ وتباسىنا، اعايىنتۋىستارىنا اماندىقساۋلىق، قۇتبەرەكە تىلەيدى. كورىسۋ تەك ادامداردىڭ ءبىربىرىنە امانداسىپ، جاقسىلىق تىلەيتىن قاۋىشۋ مەرەكەسى عانا ەمەس، سونداياق جاسى ۇلكەندەرگە ىزەت كورسەتىپ، ءىلتيپات بىلدىرەتىن ءداستۇرلى كورىنىس. قاريالاردىڭ ايتۋىنشا، بۇل كۇنى رەنىشتە جۇرگەن جاندار باس ارازدىعى ۇمىتىپ، تاتۋلاسادى. سوندىقتان كورىسۋ ايتى اعايىن مەن تۋىس اراسىنداعى بايلانىستى بەكىتە تۇسەتىن ءداستۇر.كوشپەلى عۇمىر كەشكەن اتابابامىز، التى اي قىستان امانەسەن شىعىپ، كوكتەمگە يەك ارتقان شاقتا اعايىندى ىزدەپ بارىپ، اماندىق سۇراسادى. ءتوس قاعىستىرىپ، ءبىر جاس قوسۋىڭمەن، جاس قۇتتى بولسىن! دەگەن تىلەكتەر ايتادى.كورىسۋ، امال دەگەن اتاۋلار ناۋرىزعا ءتان ۇعىمدار!ناۋرىزداما ناۋرىزناما ەمەس، قازاقتىڭ تويلاتۋ سەكىلدى ناۋرىزداتۋ ەتىستىگىنەن ءداستۇرى بۇرىنىراقتا ناۋرىزدىڭ العاشقى كۇنىنەن باستاپ ەلدىڭ باتىس وڭىرىنە قوسا، سىر ءوڭىرىنىڭ بارلىعى، قوستاناي، تورعاي ايماعى، رەسەيلىك اجتارحان استراحان, سارىتاۋ، سامار، ورىنبور وبلىستارى اتاپ وتەتىن. بىراق ونى امال دەپ تە، كورىسۋ دەپ تە اتاماعان، ناۋرىز دەگەن. امال دەپ اتاۋ 1988 جىلدان مەرەكەنىڭ 2122 ناۋرىزعا رەسميلەنۋىنەن باستاپ، حالىقتىق جىل باسى كۇنىنەن اجىراعىسى كەلمەگەن بۇقارا 14 ناۋرىزدى امال اتاۋعا ءماجبۇر بولدى.تاريحتا تالاي يدەولوگيا شارپىسقان، سوندا ەسكى يدەولوگيا تۇتىنۋشىلارى مەن قاھارماندارى سوعان تيەسىلى قۇندىلىقتاردى جاڭاشا اتاپ، امانساقتاۋ قامىندا بولعان. سونى ءبىرى ناۋرىزدى كورىسۋ ايتى اتاۋ، مۇنداعى ايت يسلامعا قاتىستى بولسا، ونىڭ ناۋرىزعا قاتىستىلىعىندا قانداي ءمان بار؟... ماسەلە يدەولوگيانىڭ شارپىسىنان بارىپ وسىنداي كەرەعارلىقتار مەن ابسۋردتار پايدا بولعان.ەندى ەگەمەن بولعاندا ونداي ابسۋردتاردى بالالاتىپ كەرەك ەمەس،كەرىسىنشە ۇلتتىق قۇندىلىقتى اراشالاۋ مەن ارشۋ ارەكەتى قاجەت.ءبىرى ناۋرىزدىڭ باسى، ەكىنشىسى مەرەكەنىڭ شىرقاۋ شەگى! ءبىر مەيرامنىڭ ەكى سيپاتىنىڭ بىرىگۋىنەن جىل مەرەكەسىنىڭ مازمۇنى مەن ماڭىزى بۇگىندە بارىنشا تارىلدى، رۋحاني قۇندىلىعىمىزدى ءبىرشاما شاتاسۋعا يتەرمەلەپ وتىر.شىن مانىندە حالقىمىز ناۋرىز ايىنىڭ العاشقى ەسكىشە 1 ناۋرىز كازىرگى 14نە سايكەس كۇنىنەن باستاپ، ناۋرىز مەرەكەسىن ءبىر اي بويى مەيرامداعان. قازاقتىڭ بەلگىلى ءبىلىمدارى ءماشھۇر ءجۇسىپ كوپەيۇلى ءوزىنىڭ 8 كۇندىك ناۋرىزداما وتەتىنىن جازادى. ول ەسكىشە: 18 ناۋرىز، كازىرگى كۇنتىزبەدە 1421 ناۋرىز ارالىعى.تاعى ءبىر دايەك: شاكارىم اتامىزدىڭ بالاسى احاتتىڭ ەستەلىگىندە: 14مارت ەسكىشە 1مارت. اكەي ايتتى: بۇگىن ەسكىشە 1مارت، قازاقشا جاڭا جىل، ۇلىستىڭ ۇلى ءىستىڭ ۇلى كۇنى دەيدى. ال جاڭا جىلدىڭ بۇرىنعى اتى ناۋرىز، بۇل فارسى ءتىلى. جاڭا كۇن دەگەن ءسوز. قوجامولدالار ەسكى ادەتتى قالدىرامىز دەپ، قۇربان، ورازا ايتتارىن ۇلىس ۇلى ءىس كۇنى دەگىزىپ جىبەرگەن. ەسكى قازاقشا، ەسكى تۇرىكشە جاڭا جىل كۇنىنىڭ اتى ۇلى ءىس. جاڭا جىل باسىنىڭ ۇلىس ەكەنىنە مىناداي دالەل بار. ۇلىس ۇلى ءىس كۇنى قازان تولسا، ول جىلى اق مول بولار. ۇلى كىسىدەن باتا السا، سوندا ولجالى جول بولار.شىندىعىندا، 13 ناۋرىزبەن 90 كۇندىك ەسكى جىلدىڭ قىسقى ماۋسىمى بىتەتىنىن ەسكەرىپ، استرونوميالىق ۇدەرىس كەزىندە كۇننىڭ امال جۇلدىزىنا بەتتەۋى جىل باسىمەن سايكەسۋى تابيعي جىل مەجەسى بولىپ تابىلادى. جىلدىڭ اۋىسۋى دا وسى قۇبىلىسقا ءتان. جانە توڭنىڭ ءجىبىپ، كوكتەمنىڭ كەلۋى دە وسى جايتقا قاتىستى. قازاقتار جازعىتۇرىمدى كوكتەم جىلدىڭ بالا شاعى، جازدى جاس شاعى، كۇزدى كەمەلدەنۋى، قىستى قارتايۋى رەتىندە جاندى قۇبىلىس رەتىندە قاراعان. ابايدى قىس مەزگىلىن كارى قۇداعا تەڭەۋى تەگىن ەمەس، ول قازاقى تانىمدى پوەزيا ءتىنى ەتىپ وتىر.14 ناۋرىز جىلدىڭ، كوكتەمنىڭ باسى!سول سەبەپتى قازاقتار ءبىر بىرىمەن قاۋىشۋ ءراسىمىن جاساپ، كورىسكەن، ياعني قاۋىشۋ ءراسىمىن جاساعان. ءبىر جىلدىڭ ارتتا قالعانىن جانە جاڭا جىلدىڭ كەلگەنىن وسىلاي قارسى العان.مۇشەل جىلى 1 قاڭتاردا دا، 22 ناۋرىزدا دا كىرمەيدى، قازاقتىڭ ەسەبى بويىنشا 14 ناۋرىزدا كىرەدى. جىلقى جىلى مۇشەل جۇيەسى بويىنشا 14 ناۋرىزدا كىرىپ، كوكتەمنىڭ العاشقى كۇنىن، جاڭا جىلدىڭ ماۋسىماشار كۇنىن باستايدى. ەسكى جىلمەن قوشتاسۋ 13 ناۋرىزدا بولىپ وتەدى.22 ناۋرىز اسا ەجەلگى كۇنگە تابىنۋ داستۇرىنەن قالعان ءتورت مەرەكەنىڭ ءبىرى. شىن مانىندە 14 ناۋرىزدا جاڭا جىل كىرسە، 22 ناۋرىزدا كۇن مەن ءتۇن تەڭەلىپ، ءبىر ەمەس ەكى مەرەكە بەتتەسەدى. حالقىمىز بۇل ەكەۋىنىڭ جىگىن اجىراتپاي 89 كۇن بويى، ءتىپتى ەجەلگى كەزدەرى اي بويى اتاپ وتكەن.سەرىك ەرعالي، ەتنوگراف.
|
ئىككىنچى قېتىملىق مىسىر پرېزىدېنتلىق سايلىمىدىن كېيىن، مۇھەممەد مورسى مۇخبىرلارنى كۈتۈۋېلىش يىغىنىدا ئۆزىنى پرېزىدېنت دەپ جاكارلىغان. 2012يىلى 18ئىيۇن، مىسىر.ئىككى دۆلەتنىڭ دىپلوماتىك مۇناسىۋىتى 1956يىلىدىن باشلانغان بولۇپ، 8ئاينىڭ24كۈنى لىۋان پايتەختى بېيرۇتتا چىقىدىغان گېزىتتە بايان قىلىنىشىچە، ئىككى دۆلەت ئوتتۇرىسىدىكى ئۆتكەن يىللىق سودا قىممىتىنىڭ 2008يىلىدىن بۇيان 40 ئۆرلىگەن. مىسىر ئافرىقا قىتئەسىدىكى تۇنجى قېتىم خىتاي بىلەن دىپلوماتىك مۇناسىۋەت ئورناتقان دۆلەتتۇر. نۇرغۇنلىغان مۇتەخەسسىسىلەر ئىككى دۆلەتنىڭ دۇنياۋى ئىقتىسادى كرىزىس تېخى ھەل قىلىنمىغان مۇشۇنداق بىر پەيتتە، ئىقتىسادىي مەسىلىلەردە سۆزلىشىشىنىڭ مۇمكىنچىلىكى يوقلۇقىنى كۆرسەتمەكتە. يەنى ئۇلاردىن خەلقئارا ئىستراتېگىيە جەمئىيىتىنىڭ مۇتەخەسسىسلىرىدىن بېن سىمپفېندورفېر يېڭى يىپەك يولى ناملىق كىتابىدىكى ماقالىسىدە ئىككى دۆلەت ئوتتۇرىسىدىكى ئىقتىسادىي كرىزىس يۈز بەرگەن مەسىلىلەر ھەققىدە توختىلىپ مۇنداق بايان قىلىدۇ:ئوتتۇرا شەرقتىكى ئەرەب دۆلەتلىرى خىتاينىڭ ئەزان باھالىق كېرەكسىز ئەسكى ماللىرىنىڭ يەنە ئۆز دۆلەتلىرىگە ئېقىپ كىرىشىنى خالامدۇ؟ پەلەستىندە ھېبرون ئاساسلىق چوڭ تىپتىكى توقۇمىچىلىق سانائەتلىرىدىن بىرى ئىدى ۋە ئاساسلىقى كېففىيېس، يەنى قارا ۋە ئاق رەڭلىك ياغلىق ئىشلەپچىقىراتتى. بۇ، پەلەستىنلىكلەرنىڭ داھىيىسى ياسىر ئارافاتنىڭ باش ياغلىقى ئىدى. لېكىن ھازىر بولسا، ھېبرون توقۇمىچىلىق سانائىتى زاۋۇتىنىڭ پەقەتلا بەش مىڭ ئىشچىسى قالدى. يەنى ئەسلىدە ئون بەش مىڭ ئىشچىسى بولغان بۇ زاۋۇتتا، ئون يىلنىڭ ئىچىدە ئونمىڭ ئىشچى ئىشسىز قالدى. خىتاينىڭ ئەزان باھالىق ماللىرى يەرلىك مەھسۇلاتلارنىڭ ئىشلەپچىقىرىشىنى ۋەيران قىلدى. پەلەستىنلىكلەر ھازىر خىتايدا ئىشلەنگەن قارا ۋە ئاق ياغلىقلارنى يۈزىگە يېپىپ، ئىسرائىلىيە ئەسكەرلىرى بىلەن توقۇنىشىدىغان بولدى. ئوتتۇرا شەرقتىكى سىياسىي مەسىلىلەر سەۋەبىدىن رايون ئىقتىسادى ۋەيرانچىلىقلارغا يولۇقماقتا. ئوتتۇرا شەرق كۆپ نوپۇسلۇق رايون بولۇپ، ياشلارنىڭ نوپۇسى 177 مىليون يەنى ئاساسلىق نوپۇسنىڭ 56 شۇنداقلا تۇغۇلۇش نىسبىتى يۇقىرى، ئىشسىزلىق كۆپ رايون. شۇنداق بولغاچقا، بۇ رايوندا ئىجتىمائىي جىنايەت سادىر قىلىش ئادەتتىكى ئىش تۇيۇلىدۇ. ئەگەر مىسىر خىتاي ماللىرىنى داۋاملىق ئىمپورت قىلسا، بۇ يەردىكى مىللىي ئىشلەپچىقىرىش پۈتۈنلەي ۋەيران بولىدۇ. مەسىلەن: مىسىرنىڭ ئاياق زاۋۇتلىرى، پاختا زاۋۇتلىرى، كىيىمكېچەك ۋە شۇنداقلا توقۇلما ماللار زاۋۇتلىرى ئالىقاچان ۋەيران بولۇپ بولدى. مىسىرنىڭ ياۋروپا ئەللىرى بىلەن ئەركىن سودا قىلىش كېلىشىمى خېلىبۇرۇن ئىمزالانغانلىقى ئۈچۈن، خىتاينىڭ ھاۋا تەڭشىگۈچ ئىشلەپچىرىش ئىككى زاۋۇتى 2009يىلىدا مىسىردا قۇرۇلۇپ بولغان. ھەتتا مىسىرلىقلارنىڭ ئەنئەنىۋى بايرامىلىرىدىمۇ ئىشلىتىدىغان چىراقلىرى خىتاينىڭ جېجياڭ ئۆلكىسىنىڭ يىۋۇ شەھىرىدە ئىشلىنىپ مىسىردا بازارغا سېلىنىدۇ. مىسىردىكى خىتاي ئەلچىخانىسى مىسىرلىقلارغا بىر كېچىدىلا ۋىزا بېرىدىغان بولغان. مىسىرلىقلار، پەلەستىنلىكلەر جېجياڭ ئۆلكىسىنىڭ يىۋۇ شەھىرىنى پۇل تېپىش جەننىتى دەپ بىلىشەتتى. بۇ ئەجدادى بۇددىست، ئۆزلىرى كوممۇنىست بولغان خىتايلار مىسىرلىقلارنى، پەلەستىنلىكلەرنى، سۈرىيەلىكلەرنى ۋە بارلىق ئوتتۇرا شەرقتىكى مۇسۇلمان خەلقلەرنىڭ باي بولۇشىنى ئويلامتى؟ ئەگەر مۇسۇلمانلارنىڭ باي بولۇشىنى ئويلىسا، نېمە ئۈچۈن ئۆزىدىكى مۇسۇلمانلار باي ئەمەس، شۇنچە كەمبەغەل؟ 8 مىليوندىن ئارتۇق نوپۇسقا ئىگە ئۇيغۇر مۇسۇلمانلىرىنىڭ مەسچىت سېلىشى، ناماز ئوقۇشى شۇنداقلا مەدرىسە قۇرۇشى ۋە ھەتتا ئىسلام دىنىنىڭ مۇقەددەس كىتابى قۇرئان كەرىمىنى ئەركىن ئوقۇشى، ھەج تاۋاپ قىلىشى چەكلەنگەن بىر مەملىكەتتە. جېجياڭ ئۆلكىسىنىڭ يىۋۇ شەھىرىگە خىتاي ھۆكۈمىتى تەرىپىدىن مەسچىت، مەدىرىسىلەرنىڭ سېلىنىشى ۋە مەسچىتلەرگە ھۆكۈمەتنىڭ ئىماملارنى تەكلىپ قىلىپ، مائاش بېرىشى، بۇ پەقەتلا خىتاينىڭ ئوتتۇرا شەرقتىكى مۇسۇلمانلارنى ئالداش ئۈچۈن ئېلىپ بېرىۋاتقان سىياسەتتىن ئىبارەت ئىدى.ئۇ ماقالىسىنى مۇنداق داۋاملاشتۇرىدۇ:مەن، خىتاي ئاكادېمىكلىرىنىڭ ئىرانلىقلارنىڭ باشقا بىر ئىمپېرىيە قۇرماقچى بولۇۋاتقانلىقىدىن ئەندىشە قىلىۋاتقانلىقىنى ئاڭلاپ، بىر قېتىم خىتاي ئىجتىمائىي پەنلەر ئاكادېمىيىسىنىڭ بىر تەتقىقاتچىسىدىن:خىتاي ھۆكۈمىتى قاھىرە ۋە دەمەشىقتىكى ئوقۇۋاتقان دىندار ئوقۇغۇچىلاردىن ئەنسىرەۋاتامدۇ،دەپ سورۇدۇم. ئۇ ماڭا:ياق، لېكىن ھۆكۈمەت تېھراندا ئوقۇۋاتقان دىندار ئوقۇغۇچىلاردىن تولىمۇ ئەندىشە قىلىۋاتىدۇ. خىتاي ھۆكۈمىتى ھازىردىن باشلاپ ئەگەر ئۆزى مۇقىمسىز ۋەزىيەتكە دۇچ كەلسە يەنى ئوتتۇرا شەرق بىلەن ئامېرىكا ئوتتۇرىسىدىكى مۇناسىۋەتتەك، تۇيۇقسىز ئۆزگىرىشى مۇمكىن،دەپ جاۋاب بەردى.خەلقئارالىق ئىستراتېگىيە تەتقىقاتچىسى بېن سىمپفېندورفېرنىڭ يۇقىرىقى تەھلىللىرىگە ئاساسلانغاندا، خىتاي ھۆكۈمىتىنىڭ ھازىرقى ئەندىشىسى، مىسىرنىڭ يېڭىدىن سايلانغان پرېزىدېنتىنىڭ ئەرەب دۆلەتلىرىدە تەسىر دائىرىسى كۈچلۈك بولغان مۇسۇلمان قېرىنداشلار تەشكىلاتىنىڭ غوللۇق ئەزاسى ئىكەنلىكى ۋە ئوتتۇرا شەرق ۋەزىيىتى بولسۇن ۋە رايون خاراكتېرلىك مەسىلىلەردە بولسۇن، دىنىي ھېسسىياتى كۈچلۈك داھىيلاردىن بولغانلىقى ۋە سايلامدا سايلىنىپ پرېزىدېنتلىق تەختىگە ئولتۇرغاندا، تۇنجى قېتىم قىلغان پەلەستىن مەسىلىسىنى قوللىغانلىقىدىن باشقا، مىسىرنىڭ قاھىرە شەھىرىدىكى ئەلئەزھەر ئۇنىۋېرسىتېتىدا ئوقۇۋاتقان ئۈچ يۈز نەپەر ئۇيغۇر ئوقۇغۇچىنىڭ ئەندىشى بولۇشىمۇ مۇمكىن، چۈنكى خىتاي ھۆكۈمىتى 5ئىيۇل ۋەقەسىدىن كېيىن ئەڭ كۆپ مەبلەغ سېلىپ ۋەتەننى،شىنجاڭنى سۆيۈش ئوقۇش مۇكاپاتى بېرىشنى باشلىغان جاي قاھىرەدىكى خىتاي كونسۇلخانىسى ئىدى. ئۇندىن باشقا، 5ئىيۇل ۋەقەسى يۈز بەرگەندىن كېيىن تۈركىيە باش مىنىستىرى رەجەپ تايىپ ئەردوغاننىڭ خەلقئارا جەمئىيەتكە 5ئىيۇل ۋەقەسىنى ڭ ئىرقىي قىرغىنچىلىق دەپ ئاتىشى ۋە شۇنداقلا ئىران ھۆكۈمىتىنىڭ پوزىتسىيىسى، خەلقئارا ئىسلام كونفېرانسىنىڭ مەسئۇلى ئەكمەلىددىن ئىھسانوغلۇنىڭ ئۈرۈمچىگە تەكشۈرۈش ئۆمىكى باشلاپ بېرىشىدەك ئىسلام دۇنياسىنىڭ ئۇيغۇر مۇسۇلمانلىرىنىڭ ۋەزىيىتىگە قىزىقىشى ۋە يېقىندا يەنى مۇسۇلمانلارنىڭ ئۇلۇغ رامزان ئېيىدا دۇنيا ئۇيغۇر قۇرۇلتىيىنىڭ رەئىسى رابىيە قادىر خانىمنىڭ مەركىزى سەئۇدى ئەرەبىستاننىڭ جىددە شەھىرىدىكى ئىسلام كونفىرانسىنىڭ مەسئۇلى ئىھسانوغلىغا خىتاي ھۆكۈمىتىنىڭ 11سېنتەبىر ۋەقەسىنى باھانە قىلىپ تۇرۇپ، ئۇيغۇرلارنى ھازىرغىچە تېررورلۇققا باغلاپ قاتتىق باستۇرۇۋاتقانلىقى ھەققىدىكى دوكلاتى خىتاي ھۆكۈمىتىنى چۆچۈتۈپ قويغان بولۇشى مۇمكىن.خىتاي مىسىر بىلەن ئۆزىنىڭ تارىخىنىڭ ئۇزۇنلۇقى ۋە مەدەنىيىتىنىڭ قەدىمىيلىكى ۋە سودىسىنىڭ يىپەك يولى ئارقىلىق 2000 يىلدىن بۇرۇن باشلانغانلىقى قاتارلىقلارنى قەيت قىلىش بىلەن بىرگە، ئىككى دۆلەت ئوتتۇرىسىدىكى مائارىپ ئالماشتۇرۇشنىڭ 1931يىلى خىتايدىن مىسىردىكى ئەزھەر ئۇنىۋېرسىتېتىغا ئوقۇشقا بارغان يۈننەنلىك خۇيزۇ ماجيەندىن باشلايدۇ. ماجيەن ئەزھەر ئۇنىۋېرسىتېتىنى پۈتتۈرۈپ 1939يىلى خىتايغا قايتىپ كېلىپ تۇنجى قېتىم خىتايدا ئەرەبچەخىتايچە لۇغەت تۈزۈش بىلەن بىرگە، ماۋ زېدۇڭنىڭ بۇيرۇقى بىلەن، تۇنجى قېتىم قۇرئان كەرىمىنى خىتاي تىلىغا تەرجىمە قىلغان. ئەمما، ئۇيغۇرلارنىڭ مىسىرغا بارغان تارىخى خىتايدىكى ھەر قانداق مىللەتتىن ئۇزۇن بولۇپ، پەقەت يېقىنقى زامان تارىخىمىزدا مىسىرغا بارغان ئۇيغۇرلاردىن ئابدۇلئەزىز چىنگىز داموللا بار. ئۇ زات ئەزھەر ئۇنىۋېرسىتېتىدا 1926يىلىدىن باشلاپ ئىلىم تەھسىل قىلغان ۋە 1934يىلى مەكتەپنى پۈتتۈرۈپ قاھىرە ئۇنىۋېرسىتېتىدا ئوقۇتقۇچى بولغان ۋە مىسىر پادىشاھى تەرىپىدىن شانشەرەپكە ئېرىشىپ تارتۇقلانغان.خىتاي، مىسىر خەلقىنىڭ ئىرادىسىگە كېچىكىپ ھۆرمەت بىلدۈردى
|
شي جينپيڭ تونگانىڭ پاتشاسى تۋپۋ مەن كەڭەس وتكىزدىحالىق تورابىشي جينپيڭ تونگانىڭ پاتشاسى تۋپۋ مەن كەڭەس وتكىزدى2018.03.02 16:37 كەلۋ قاينارى : حالىق تورابىحالىق گازەتى، 1 ناۋرىز، بەيجيڭ ءتىلشى لي ۋەيحۇڭ. مەمەكەت ءتوراعاسى شي جينپيڭ 1 ناۋرىزدا حالىق سارايىندا تونگانىڭ پاتشاسى تۋپۋ مەن كەڭەس وتكىزدى. ەكى ەل باسشىلارى جاڭا تاريحي باستامادا جۇڭگو مەن تونگانىڭ ستراتەگيالىق ارىپتەستىك قاتىناسىن اناعۇرلىم دامىتا تۇسۋگە ءبىر اۋىزدان ماقۇل بولدى.شي جينپيڭ تۋپۋ نىڭ جۇڭگو مەن تونگا ديپلوماتيالىق قاتىناس ورناتقانىنىڭ 20 جىلدىعى ساتىندە جۇڭگوعا ساپارلاي كەلۋىن قارسى الدى ءارى تونگانىڭ تاياۋدا داۋىل اپاتىنا ۇشىراۋىنا بايلانىستى شىن ىقىلاسپەن حال سۇرادى. شي جينپيڭ بىلاي دەدى: 20 جىلدىڭ الدىندا پاتشا تۋپۋ ديپلوماتيا جانە قورعانىس ءۋازىرى سالاۋاتىمەن جۇڭگوعا كەلىپ جۇڭگو مەن تونگانىڭ ديپلوماتيالىق قاتىناس ورناتۋ مالىمدەمەسىنە قول قويىپ، جۇڭگو مەن تونگانىڭ ديپلوماتيالىق قاتىناس ورناتۋىندا جانە ونى دامىتۋىندا تاريحي ۇلەس قوستى. تونگا پاتشا اۋلەتىنىڭ جۇڭگو مەن تونگانىڭ قاتىناسىن دامىتۋدى ىلگەرىلەتۋدە بەلسەندى رول اتقارا بەرۋىن ءۇمىت ەتەمىن.
|
جەر بەتىندەگى ەڭ ۇلكەن ورگانيزم تومارقۇلاق تامىرلارى ورەگون شتاتىنىڭ كوگىلدىر تاۋلارىنداعى 9،6 شارشى شاقىرىمدى الىپ جاتقان جەراستى جەلىسىندەي.ادەتتە، ساڭىراقۇلاق تۋرالى زەرتتەۋلەر از. مەديتسينادا بۇل سالانى زەرتتەۋ ەندى عانا قالىپتاسىپ كەلەدى. جۇعىمدىلىعى جانە تاعامدىق نارى از ولارعا قاجەتتى دارەجەدە كوڭىل بولىنبەيدى، الايدا ونىڭ كوپشىلىگى قۇنارلى زاتتارعا باي. بيوحيميك جانە شوپپەن ەمدەۋشى مارتين پوۋەلدىڭ پىكىرىنشە، ساڭىراۋقۇلاقتان قاتەرلى ىسىك پەن اقىلەسى كەم سىرقاتتىڭ وڭالىپ كەتۋىنە مۇمكىندىك بەرەتىن قۇرامداس زاتتار بولىنەدى.ساڭىراۋقۇلاق جۇمباققا تولى وسىمدىك، دەيدى پەنن ساڭىراۋقۇلاق تاعامدارى ورتالىعىنىڭ ديرەكتورى روبەرت بيلمان. ول جەتەكشىلىك ەتكەن سوڭعى زەرتتەۋلەر اتالمىش وسىمدىكتە كەڭ تارالعان ەكى انتيوكسيدانت ەرگوتيونين جانە گلۋتاتيون بارىن كورسەتتى. بۇل قارت ادامداردا كەزدەسەتىن التسگەيمەر جانە جۇرەك اۋرۋلارىن ەمدەۋگە كومەكتەسەدى. ال كەيبىرى گالليۋتسوگەندى قاسيەتىمەن تانىمال.ساڭىراۋقۇلاق تەك اسپازداردىڭ باعاسىن الىپ قانا قويماي، ەمدىك قاسيەتىن دە كورسەتۋدە. بولاشاقتا ساڭىراۋقۇلاقتىڭ دا سۋپەرتاعامعا اينالۋى عاجاپ ەمەس.فوتو: رەبەككا حەيل، قىزمەتكەرى. ساڭىراۋقۇلاق سولتۇستىك ساڭىراۋقۇلاق ايلاعىنان جانە ساڭىراۋقۇلاق شارۋاشىلىعىنان جينالعان. بۇل اقپارات قانداي دا بىر سىرقاتتى ەمدەۋ ماقساتىندا جارييالانباعان.
|
20180531 16:58:25 مەنبەسى: شىنجاڭ خەلق رادىيو ئىستانسىسىھەر قانداق ئىشقا ئۈمىد بىلەن قاراش خۇشاللىق ۋە بەختكە ئېرىشتۈرىدۇ. بۇ ئۆزىڭىزگە باغلىق. ئەينەك ۋە ئەينەكلەر ئارقىلىق دائىم ئۆزىڭىزنى كۆزىتىپ، ئۆزىڭىزنىڭ قىممىتىنى ھېس قىلالىسىڭىز، قىممەت تولۇقلاشقا ئەھمىيەت بەرسىڭىز خۇشاللىققا ئېرىشىسىز. بىرەر ئىشنى باشقا چىقىرىشتا ئىشنى بىر قەدەم، بىر قەدەمدىن باشلاش كېرەك. ئۆزىنىڭ قىممىتىنى تولۇقلاشتا مەسئۇلىيەتچانلىق بىلەن تەلەپچانلىقنى قىممەت تولۇقلاش كارتىسى قىلىش لازىم.ئۆزىگە ئىشەنگەندىلا، ئۆزىنىڭ كەلگۈسىنى قولغا كەلتۈرگىلى بولىدۇ. ئۆزىنىڭ قىممىتىگە ئىشىنىش خاسلىققا ئىگە. ئەگەر ئۆزىڭىزگە ئىشەنمىسىڭىز، ئۆزىڭىزنى ھۆرمەت قىلمىسىڭىز، ئەلۋەتتە، باشقىلارنىڭ سىزگە ئىشەنمەسلىكىدىن، سىزنى ھۆرمەتلىمىگەنلىكىدىن ئاغرىنمىسىڭىزمۇ بولىدۇ. ئەمەلىيەتتە، ئۆزىڭىزگە ئىشىنىشنى بىلىش مۇۋەپپەقىيەت قازىنىشىڭىزدىكى ئەڭگۈشتەردۇر.ئەمەلىيەتتە ھەر بىر ئادەم ھەر ۋاقىت ئۆزى ئۈچۈن ھاياتلىق خانىسىنى ياسايدۇ. بۈگۈنكى ھەرقانداق بىر مەسئۇلىيەتسىزلىكنىڭ ئاقىۋىتى، ھامان ھاياتلىق مۇساپىمىزنىڭ مەلۇم بىر بۆلىكىدە بىزنى ساقلاپ تۇرغان بولىدۇ. شۇڭا ئەتراپىمىزدىكى ھەر بىر ئادەمگە، ھەر بىر ئىشقا ئەستايىدىل مۇئامىلە قىلساق، تۇمۇشىمىزدا ئەپسۇسلىنىش ۋە نادامەتلەر ئازراق بولۇپ، گۈزەللىك ۋە شاد خوراملىقلار كۆپرەك بولىدۇ.قىيىنچىلىق يولىڭىزنى توسۇغان، ئوڭۇشسىزلىق بېلىڭىزنى پۈككەندە ھېچكىمدىن رەنجىمەڭ، ھېچكىمگە تاپا تەنە قىلىپ كايىماڭ، بەلكى سەۋەبىنى ئۆز پوزىتسىيىڭىزدىن ئىزدەڭ. ئەخمەق ئادەم شور پېشانىلىكىنى باشقىلاردىن كۆرىدۇ، ئاددىي كىشىلەر ئۆز ئۆزىنى ئەيىبلەشكە چۈشىدۇ. ئاقىللار بولسا باشقىلاردىن ئاغرىنىپ يۈرۈشنىڭ سېپى ئۆزىدىن ئەخمىقانىلىك ئىكەنلىكىنى، شۇنداقلا ئۆزىدىن، باشقىلاردىن رەنجىپ يۈرۈشنىڭ ھېچنىمىگە پايدىسى يوقلىقىنى ئوبدان بىلىدۇ.باشقىلاردىن كايىپ، رەنجىپ يۈرمەسلىك ئەخلاقتا يۈكسەلگەنلىكنىڭ ئىسپاتى. رەنجىش، ئەيىبلەشنىڭ پايدىسىزلىقى ھەممىگە ئايان. پوزىتسىيىمىزنى تەھلىلەپ، ئۆزىمىزنى قانچە قاتتىق چېنىقتۇرغانسېرى يەڭگىللىك بىلەن پايدىسىز ئىشلارنى قىلىپ سېلىشتىن شۇنچە ساقلىنالايمىز. ھەممە ئىش ئۆز يولىدا ماڭىدۇ. ئوخشاشلا باشقىلار قانداق ئويلىغۇسى كەلسە شۇنداق ئويلايدۇ، ئۇلارنىڭ نېمىلەرنى ئويلىشىنىڭ بىز بىلەن ئالاقىسى يوق. ئۆزىڭىزنى ئەيىبلىمەڭ، باشقىلارغا تېخىمۇ كايىماڭ.
|
نازاردا ازاماتتار مەن كاسىپكەرلەر قۇقىقتارى، 10 ، 11 ، 18 ، 16 ، 17 ، 11 ، 13 ، 17 ، 14 ، 13 ، 18 ، 13116 رەت كورسەتىلدىمەملەكەت باسشىسى قازاقستان حالقىنا جولداۋىندا پروكۋراتۋرانىڭ قاداعالاۋىن ازاماتتار مەن بيزنەستىڭ پروبلەمالارىن ءتيىمدى شەشۋگە قايتا باعدارلاۋدى تاپسىردى. وسىعان بايلانىستى ازاماتتار مەن كاسىپكەرلەردىڭ قۇقىقتارىن قورعاۋ سالاسىنداعى قاداعالاۋدى كۇشەيتۋگە باعىتتالعان بىرقاتار شارا قابىلداندى.ەل پرەزيدەنتى پروكۋراتۋرا تۋرالى زاڭعا تۇزەتۋلەرگە قول قويىپ، ولار 2021 جىلعى 4 قىركۇيەكتەن باستاپ كۇشىنە ەندى. كاسىپكەرلەردىڭ مەملەكەتتىك ورگاندار تاراپىنان ارالاسۋ فاكتىلەرى بويىنشا وتىنىشتەرىن پروكۋرورلارعا قاراۋ قۇزىرەتىن بەرۋ ونىڭ نەگىزگى جاڭاشىلدىقتارىنا جاتادى. بۇرىن مۇنداي وتىنىشتەر ۋاكىلەتتى ورگاندارعا جىبەرىلەتىن. ەندى پروكۋرورلار بيزنەس سۋبەكتىلەرىنىڭ شاعىمدارىنا جەدەل ارەكەت ەتىپ، ولار بويىنشا تەكسەرۋلەر جۇرگىزەدى، قاجەتتى اقپاراتتى وزدەرى بەلگىلەگەن مەرزىمدە سۇراتىپ جانە تۇسىنىكتەمە الۋ ءۇشىن ادامداردى شاقىرا الادى.زاڭسىز قولدانىلعان شەكتەۋ جانە تىيىم سالۋ سيپاتىنداعى شارالاردى دەرەۋ جويۋ ءۇشىن پروكۋرورعا وكىلەتتىلىك بەرىلىپ وتىر. ولارعا شوتتاردى نەگىزسىز بۇعاتتاۋ، م ۇلىكتى پايدالانۋعا تىيىم سالۋ، قىزمەتىن، جۇمىسىن ۋاقىتشا توقتاتا تۇرۋ جانە وزگە دە شەكتەۋلەر جاتادى.مەملەكەتتىك ورگانداردىڭ مۇنداي شارالارى ازاماتتار مەن بيزنەس ءۇشىن وتە سەزىمتال. ولار كەز كەلگەن كاسىپورىندى تولىعىمەن توقتاتىپ، جۇمىسكەرلەرىن تابىستارىنان ايىرۋى مۇمكىن. ەگەر پروكۋرور وسىنداي فاكتىلەردى انىقتاسا، ولاردىڭ كۇشىن جويۋ تۋرالى قاۋلى شىعارادى. ول ورىنداۋ ءۇشىن مىندەتتى.مەملەكەتتىك ورگان وسىنداي قاداعالاۋ اكتىسىنە شاعىم جاساعان جاعدايدا ازاماتتار مەن كاسىپكەرلەر سوت داۋىنا تارتىلمايدى. تەك پروكۋرور مەن مەملەكەتتىك ورگان عانا سوتتا ءوز ۇستانىمدارىن دالەلدەيتىن جانە نەگىزدەيتىن بولادى.سونىمەن بىرگە پروكۋروردىڭ داۋلانعان قاۋلىسى ءوز كۇشىن توقتاتپايدى. ءبىر مەزگىلدە قاۋلىنى ورىنداماعانى ءۇشىن اكىمشىلىك جاۋاپتىلىق ەنگىزىلەدى اقبتكءنىڭ 6641بابى 30 اەكگە دەيىن ايىپپۇل سالۋعا اكەپ سوعادى.ازاماتتار مەن بيزنەس ءۇشىن قوسىمشا كەپىلدىك پروكۋروردىڭ ۇسىنۋىندا كورسەتىلگەن زاڭدىلىقتى بۇزۋشىلىقتاردى جويۋعا باعىتتالعان شارالاردى قابىلداۋ جانە ورىنداۋ مىندەتتىلىگى ەنگىزىلگەندىگى.جالپى، قابىلدانعان جاڭاشىلدىقتار پروكۋراتۋرانىڭ قۇقىق قورعاۋشىلىق الەۋەتىن ايتارلىقتاي كۇشەيتەدى. ولار لاۋازىمدى ادامداردىڭ زاڭسىز ءىسارەكەتتەرىنە جەدەل دەن قويىپ قانا قويماي، ازاماتتار مەن بيزنەس ءۇشىن جاعىمسىز سالدارلار تۋىنداعانعا دەيىن ولاردىڭ جولىن كەسۋگە مۇمكىندىك بەرەدى.قازاقستان رەسپۋبليكاسى باس پروكۋرورىنىڭ ورىنباسارى
|
بولاشاقتا ءان تىڭداۋعا، حابارلاسۋعا، جول جاعدايىن تەكسەرۋگە بولاتىن زەردەلى كيىم كيە الامىزحالىق تورابىبولاشاقتا ءان تىڭداۋعا، حابارلاسۋعا، جول جاعدايىن تەكسەرۋگە بولاتىن زەردەلى كيىم كيە الامىزريو وليمپياداسىندا زيكا ۆيروسىنان ساقتانۋ ءۇشىن، سپورتشىلار ميكرو ورگانيزمدەردەن ساقتانۋ تەحنيكاسىمەن جاسالعان وزگەشە كيىمدەردى كيىپ، ماسانىڭ شاعۋىنان قورعاندى.جۋىرداعى جىلداردان بەرى، بيولوگيالىق تەحنيكانىڭ قولدانىلۋىنا بايلانىستى كيىم كەشەك پەن عىلىم تەحنيكالاردى ۇشتاستىرۋ وركەن جايدى، ميكرو ورگانيزمدەردەن ساقتانۋ تەحنيكاسى پايدالانىلعان كيىمدەر وسى بەتالىستىڭ ىقشام كورىنىسى. تاعۋعا، كيۋگە بولاتىن اسپاپتاردى پايدالانۋ اعىمى بىلەزىك، كوز اينەك قاتارلىلاردان كيىم كەشەككە قاراي ويىستى، عىلىم تەحنيكا مەن ينتەرنەتتىڭ توعىسۋى ادامداردىڭ كيىم كەشەك جاعىنداعى وي ارماندارىنا ءورىس اشىپ، ادامداردىڭ دارا ستيلدەگى كيىم كەشەكتەرگە دەگەن تالابىن قاناعاتتاندىردى. ارينە، زەردەلى كيىم كەشەكتەردىڭ دامۋى تەحنيكالىق زەرتتەۋلەر مەن كيىم كەشەك ماتەريالى جاعىندا اناعۇرلىم مول ەڭبەكتەنۋدى قاجەت ەتەدى.عىلىم تەحنيكا قازىر كيىم كەشەك سالاسىندا كەم بولسا بولمايتىن فاكتورعا اينالۋدا، ءتىپتى ءسان اعىمىن جاڭا جولعا جەتەلەۋدە.جۋىردا، ەل ىشىندەگى ايگىلى كيىم كەشەك ماركاسىنىڭ جاڭا ۇلگىلدەگى زەردەلى جاكەتتەرى بازارعا سالىندى. بۇرىنعى جاكەتتەرگە ۇقسامايتىن جەرى، بۇل جاكەتكە 17 جەردەن كومەسكى قالتالار جوبالانعان. بۇل قالتالاردىڭ قادامدى ەستەلىككە الۋ، مۋزيكانى مەڭگەرۋ، قاشىقتان سۋرەتكە ءتۇسىرۋ، زات جوعالعانىن ەسكەرتۋ قاتارلى رولدارى بار، مۇنداي زەردەلى كيىم جوباسى ساۋداگەرلەر مەن ساياحاتشىلاردىڭ ءتۇرلى ورىنداعى كيىم كيۋ قاجەتتەرىنەن شىعادى.ميكرو وتكىزگىش جانە چيپ قاتارلى ەلەكتروندىق بولشەكتەردىڭ جاقسارۋىنا بايلانىستى، بۇل بولشەكتەردى كيىم كەزدەمەلەرىنىڭ اراسىنا ورنالاستىرۋ نەمەسە سىرتىنا جابىستىرۋ وڭايلاستى، مىنە بۇل كيىم كەشەك سالاسىنىڭ زەردەلى باعىتقا قاراي بىرتىندەپ دامۋىنا جول اشتى. ساراپشىلاردىڭ مەجەلەۋىنشە، بىلەزىك، قول ساعات قاتارلى زەردەلى ونىمدەرگە قاراعاندا، زەردەلى كيىمدەر ادام دەنەسىنە اناعۇرلىم جاقىن بولاتىندىقتان، كيۋگە، تاعۋعا بولاتىن اسپاپتاردى دامىتۋداعى كەلەسى اساۋ اعىسى بولىپ، وسى سالانىڭ دامۋىنا جەبەۋ بولۋى مۇمكىن.مۋزيكا تىڭداۋ، قولفون قابىلداۋ، جول باعىتتاعىش قاتارلى قىزمەت وتەۋلەر بۇرىن قولفونمەن اتقارىلاتىن بولسا، قازىر زەردەلى كيىممنەن اق ىسكە اسىرۋعا بولادى. جۋىردا گۋگل سەرىكتىگى بەلگىلى كيىم كەشەك سەرىكتىگىمەن سەلبەسىپ، جاڭا ۇلگىلدەگى زەردەلى شاپاندى بازارعا سالدى. بۇل شاپاننىڭ جەڭىنە قول تابىن سەزەتىن وتكىزگىش ورنالاستىرىلعان، تۇتىنۋشى شاپاننىڭ جەڭىن قولىمەن سيپاۋ ارقىلى مۋزيكا تىڭداي الادى، باسقا بولشەكتەر ارقىلى تەلەفون قابىلداپ، قاريتا كورە الادى. مۇنداي كيىم كەشەكتىڭ بازارعا شىعارىلۋى ۆەلوسيپەتپەن ساياحاتتاۋشىلارعا، اماندىق قورعاۋشىلارعا، شوفەرلەرگە جاعىمدى جاڭالىق بولدى، ەندى ولارعا جول ۇستىندە قاتەرگە قاراماي ،قالتالارىنان قولفونىن الىپ شىعۋدىڭ قاجەتى قالمايدى.
|
بۇگىن قازاقستان رەسپۋبليكاسىنىڭ مادەنيەت جانە سپورت ءمينيسترى اقتوتى رايىمقۇلوۆا ۇلتتىق كىتاپحانادا ەلىمىزدەگى بالالار مەن جاسوسپىرىمدەردىڭ كىتاپ وقۋىن قولداۋ جىلى اياسىندا وڭىرلەردەن كەلگەن شىعارماشىل بالالارمەن كەزدەستى، دەپ حابارلايدى .سونىمەن قاتار ءىسشاراعا مەملەكەت جانە قوعام قايراتكەرى مىرزاتاي جولداسبەكوۆ، اقىن، بالالار جازۋشىسى، ماناسشى، قازاقستاننىڭ ەڭبەك سىڭىرگەن قايراتكەرى بايانعالي ءلىمجانوۆ، قازاقستان جازۋشىلار وداعى نۇرسۇلتان قالاسى فيليالىنىڭ ديرەكتورى داۋلەتكەرەي كپ ۇلى زيالى قاۋىم وكىلدەرى قاتىستى.جيىندا ءسوز العان اقتوتى رايىمقۇلوۆا مدەنيەت جنە سپورت مينيسترلىگى 2021ءدى قازاقستانداعى بالالار مەن جاسوسپىرىمدەردىڭ كىتاپ وقۋىن قولداۋ جىلى، دەپ جاريالاعانىن، وسى جىلى اتقارىلاتىن ءىسشارالار جايلى ايتىپ ءوتتى.بيىل عاسىرلار بويى بابالارىمىز اڭساعان تۋەلسىزدىككە 30 جىل تولىپ وتىر. ەلباسى ن.نازارباەۆ: كەشەگى بابامىزبەن عانا ەمەس، بۇگىنگى باعامىزبەن، ەرتەڭگى شامامىزبەن دە ماقتانا الاتىن ۇلت بولۋدى ويلاۋىمىز كەرەك، دەگەن ۇندەۋ جولداعان ەدى.مەملەكەت باسشىسى قاسىمجومارت توقاەۆ وتكەن جىلعى جولداۋىندا بالالار مەن جاسوسپىرىمدەردىڭ شىعارماشىلىق جنە سپورتتاعى لەۋەتىن ارتتىرۋ بويىنشا ناقتى تاپسىرمالار بەردى.بىلىمدىدەن شىققان ءسوز، تالاپتىعا بولسىن كەز،دەپ ۇلى اقىن اباي اتامىز ايتقانداي، ەندىگى جەردە كىتاپ ارقىلى بالالار مەن جاسوسپىرىمدەرىمىزدىڭ تاربيەسىنە ءۇڭىلىپ، ولاردىڭ كىتاپ وقۋ مادەنيەتىن كوتەرۋىمىز قاجەت. الداعى ۋاقىتتا ءالفارابي بابامىزدىڭ تاربيەسىز بەرىلگەن ءبىلىم ادامزاتتىڭ قاس جاۋى،دەگەن ءسوزى بالالارىمىزدىڭ بوي تۇزەر باعدارى بولۋعا ءتيىس. ياعني، ءبىزدىڭ ۇرپاعىمىز ءوزىن جەكە تۇلعا رەتىندە دامىتۋمەن قاتار مەملەكەتتىڭ وزىق يننوۆاتسيالارعا ساي وركەندەۋىنە زور ۇلەس قوسۋى قاجەت.سونىڭ ىشىندە تۋعان جەرگە، قورشاعان ورتاعا، ءوز تاريحى مەن مادەنيەتىنە قۇرمەتپەن قاراپ، ورتاسىندا ۇلتتىق قۇندىلىقتاردى دارىپتەۋگە ءتيىس.وسى ورايدا 2021 جىلدى قازاقستانداعى بالالار مەن جاسوسپىرىمدەردىڭ كىتاپ وقۋىن قولداۋ جىلى دەپ جاريالاۋ ءدال وسى باعىتتاعى وتە قاجەت، دۇرىس باستاما دەپ سانايمىن. ءوز كەزەگىندە مينيسترلىك بالالارىمىزدىڭ شىعارماشىلىق قابىلەتى مەن جاڭا باستامالارىنا ارقاشان دا قولداۋ كورسەتۋگە دايىن، دەپ ايتتى مينيستر.
|
بىر يۇتۇم ھېكايە ھويلام تورىباشبەت ئەدەبىي ئەسەرلەر ھېكايە بىر يۇتۇم ھېكايەئاپتور: ئارتۇچ بۇغراۋاقتى: سېنتەبىر 08, 2017 يازما: ھېكايەئىنكاس يوقئوقۇلۇشى: 19,892 قېتىمبۇرۇنقى زاماندا يىراق بىر يۇرتتا، بىر زالىم پادىشاھ ئۆتكەن ئىكەن. ئۇ زالىملىقتا ۋە ئەيش ئىشرەتتە شۇنداق ئۇچىغا چىقىپتۇكى ئەييۇھانناس!! پۈتۈن شەھەردىكى يالغۇز ئاياللارنى، ھەرىمىگە چاقىرتىپ كېلىپ، كۆڭۈل ئاچىدىكەن. سەھەردە ئەگەر ئايال پادىشاھنى رازى قىلالىغان بولسا، ئۇنىڭ ئۆيىگە قايتىشىغا رۇخسەت قىلىنىدىكەن. ئەگەر رازى قىلالمىغان بولسا ئايال جاللاتنىڭ قىلىچىدىن ئۆتكۈزۈلىدىكەن.شۇنداق كۈنلەرنىڭ بىرىدە، بۇ شەھەردە بەش ياشلىق قىزى بىلەن بىللە ياشايدىغان بىر تۇل ئانا پادىشاھنىڭ ھەرىمىگە چاقىرتىلىپتۇ.ئانا قىزىنى يالغۇز تاشلاپ قويۇشقا ۋە ياكى ئۇنى خوشنىلىرىنىڭ ئۆيىگە قويۇپ قويۇشقا قىيماپتۇ ۋە قىزىنى ئېلىپ يولغا چىقىپتۇ. ئانا قىز مېڭىپتۇ، مېڭىپتۇ بىر يەرگە كەلگەندە، ئالدىغا ناھايىتى زور، بويى كۆكلەرگە قەدەر تاقاشقان بىر قاپاق تېرەك ئۇچراپتۇ. ئانا بىلەن قىز قاپاق تېرەكنىڭ سايىسىدا ئولتۇرۇپ ئارام ئاپتۇ. قاپاق تېرەكمۇ ئۆزىنڭ ئىللىق غۇلاچلىرىنى كېرىپ، ئانا بىلەن قىزغا سايىۋەن بوپتۇ. شۇ ئەسنادا ئانا قاپاق تېرەك بىلەن سۆھبەتلىشىپ قاپتۇ. ئانا قاپاق تېرەكتىن: ئەي قەددى قامىتى كۆكلەرگە تاقاشقان قاپاق تېرەك، قۇچاق يەتكۈسىز بەستى قامىتىڭ ۋە بوي تۇرقۇڭ بىلەن مېنىڭ مۇشۇ بەش ياشلىق قىزىمغا بىر كېچىلىك پاناھلىق بەرگەن بولساڭ ۋە قىزىمنى بىر كېچە يوغان شاخلىرىڭنىڭ ئۈستىگە ئېلىپ، يىرتقۇچ ھايۋان ۋە يامان نىيەتلىك ئادەملەردىن قوغداپ بەرگەن بولساڭ دەپ ئۆتۈنۈپتۇ. قاپاق تېرەك ئانىنىڭ ئۆتۈنۈشىگە ماقۇل بوپتۇ ۋە قىزنى ئۆزىنىڭ ئەڭ مۇستەھكەم شاخلىرىنىڭ بىرىگە يەرلەشتۈرۈپتۇ. ئانا سەپىرىنى داۋاملاشتۇرۇش ئالدىدا يەنە قىزىدىن دېگەندەك خاتىرجەم بولالماپتۇ ۋە قاپاق تېرەككە قاراپ: ئەي قاپاق تېرەك، سەن مېۋىسىز دەرەخ بولغىنىڭغا قارىغاندا، ئانا مېھرىنىڭ قانداق بولىدىغانلىغىنى تازا ياخشى بىلمەسلىگىڭ مۈمكىن. قىزىمغا بىر كېچە تېخىمۇ ياخشى قارىشىڭ ئۈچۈن، ئانا مېھرىمدىن بىر كېچىلىكنى قالدۇرۇپ كېتەي دەپتۇ ۋە ئۆز ئانا مېھرىدىن بىر كېچىلىگىنى قاپاق تېرەككە قالدۇرۇپ سەپىرىنى داۋاملاشتۇرۇپتۇ. ئەتىسى سەھەردە ئانا قايتىپ كېلىپ قاپاق تېرەكنىڭ پاناھلىقىغا تاپشۇرغان قىزىنى ساق سالامەت قولىغا ئېلىپ، قاپاق تېرەككە شۈكران تەشەككۈرلىرىنى ئېيتىپ ئۆيىگە قايتىپتۇ.ئەمما بىر كۈنلۈك ئانا مېھرىدىن ئوزۇق ئالغان قاپاق تېرەكنىڭ يوپۇرماقلىرى تېخىمۇ يوغىناپ، تېخىمۇ زىچلىشىپ، تېخىمۇ بۈك باراقسان، تېخىمۇ مېھىر مۇھەببەتلىك بىر قاپاق تېرەككە ئايلىنىپتۇ.قاپاق تېرەك ئەسلىدە ھازىرقىدەك ئۇنچىلا بۈككىدە يوپۇرماقلىق بىر پاناھلىق تېرىگى ئەمەس ئىكەن. ئەمما بىر كۈنلۈك ئانا مېھرىدىن ئالغان ئوزۇق بىلەن قاپاق تېرەك ئۆي ماكانسىز قالغان مۇساپىرلارغا پاناھلىق بېرىدىغان، ھۈپپىدە مېھرى ئىللىق بىر تەبىئىي مۇساپىرخانىغا ئايلىنىپتۇ.ئانا مېھرى، يىراق ۋەتەننى گۈەنتانامۇ بىلەن تۇتاشتۇرغان مېھىر.ئانا مېھرى، ئىز دېرەكسىز غايىپ بولغان ئوغلىنى ئىزدەپ، چۇقانلىرىنى دۇنياغا قەدەر ئاڭلاتقان پاتىگۈل غۇلامنىڭ مېھرى.ئانا مېھرى، بىر كۈن كەچكىچە ئىشلەپ، ئىشتىن چۈشكەندە يەنە ھېرىپ ئاچقىنىغا قارىماي، ئائىلىسى ئۈچۈن مېزىلىك تاماق تەييارلاش غېمىدە يۈرگەن مېھىر.ئانا مېھرى، كۈلكە چاخچاق داستىخانلىرى بىلەن ۋەتەن ھەسرىتىنى، مۇساپىر غېرىپلىقنى پەسلەتكەن، ساڭا ئائىلىدىن ئىبارەت كىچىكلىتىلگەن ۋەتەننى بېغىشلىغان مېھىر.ئانا مېھرى ئۆزى ئۈچۈن بىر نەرسىلەر ئالماق بولۇپ بازارغا چىققان، ئەمما ئۆيى، بالىسى ۋە يولدىشى ئۈچۈن نۇرغۇن نەرسىلەر قولتۇقلاپ كىرگەن مېھىر.ئانا مېھرى، ئەرنىڭ ۋە بالىنىڭ چىرايىغا تەپكەن خاتىرجەملىك مېھرى.ئانا مېھرى، كېچىلىرى كۆزىنى يېرىم ئېچىپ، ئەللىيى ئۈچۈن سۈت تەييارلىغان، لاتىسىنى ئالماشتۇرغان، 24 سائەت توختىماي مېھىر چاچىدىغان خىسلەتلىك مېھىر.ئانا مېھرىسىز نە پادىشاھنى، نە بىر قەۋمنى، نە بىر دۆلەتنى تەسەۋۋۇر قىلغىلى بولماس.ئانا مېھرى سەپەرگە ماڭساڭ ئارقاڭدىن سۇلار چاچقان، دۇئالار تۆككەن مېھىر.ئىلاۋە :بىر كۈنى شەيتانلارنىڭ باشلىغى ئىبلىس يىغىن ئېچىپتۇ. ئۇ شەيتانلارغا: بىز بەندىلەر ئارىسىدا پىتنە تارقىتىش، غەپلەتكە سېلىش، غەيۋەت شىكايەتكە باشلاش ئىشلىرىنى ياخشى بېجىرەلمەيۋاتىمىز. شۇڭا بىز ئالدى بىلەن بۇزغۇنچىلىق ئىشىنى ئائىلىدىن باشلىشىمىز، ئەرنى ئايالدىن، ئايالنى ئەردىن يىراقلاشتۇرۇش، بالىنى ئاتا ئانىنىڭ گېپىنى ئاڭلىمايدىغان، ئائىلە ئەزالىرىنىڭ ھەممىسى ئۆزى بىلگەنچە ئىش قىلىدىغان چېچىلاڭغۇ بىر ھالەتكە ئەكىلىشىمىز كېرەك دەپتۇ. يىغىن ئاخىرلىشىش ئالدىدا ئىبلىس يەنە: ئائىلە ئىنسانلار جەمئىيىتىنىڭ جېنى، ئائىلىلەرنى بۇزۇۋەتسەڭلار ئىنسانلارنى ئېزىقتۇرغىلى بولىدۇ. بۇنىڭ ئۈچۈن، ئادەملەر ئارىسىدىكى شەيتان سۈپەت ئادەملەردىن ياخشى پايدىلىنىڭلار ۋە ئالدى بىلەن بۇ بەش ئائىلىنى پىتنە تارقىتىپ بۇزۇۋېتىڭلار دەپ جامائەت ئىچىدە تۈرتكىلىك رول ئويناۋاتقان بەش ئائىلىنىڭ تىزىملىگىنى شەيتانلارغا بېرىپتۇ.بىر مەزگىل ئۆتكەندىن كېيىن، ئىبلىس خىزمەتلەردىن خۇلاسە چىقىرىش ئۈچۈن، شەيتانلارنى يەنە يىغىنغا چاقىرىپتۇ.خوش قېنى، مەن سىلەرگە پىتنە تېرىپ، بۇزغۇنچىلىق ئۇرۇغى چېچىپ، تېرە پېرەن قىلىۋېتىش بۇيرىغى بەرگەن بەش ئائىلىنىڭ ئىشىنى بىر تەرەپ قىلالىدىڭلارمۇ؟ دەپ سوراپتۇ ئىبلىس شەيتانلارغا قاراپ. ئارىنى ئېغىر سۈكۈنات قاپلاپتۇ. ئارىدىكى بىر شەيتان سۈكۈناتنى بۇزۇپ سۆزلەشكە باشلاپتۇ:ئىبلىس جاناپلىرى سىلى بۇزۇۋېتىش بۇيرىغى بەرگەن بۇ بەش ئائىلىدە، ئانا مېھرى ئىنتايىن چوڭقۇر يىلتىز تارتقان ئىكەنكى، بىز شەيتانلار بۇ مېھىر يىلتىزىنى چاناپ چاناپ قومۇرىۋېتەلمىدۇق. بۇ ئائىلىلەردىكى ئانا مېھرى ئائىلىسى ئۈچۈن بىر پولات قورغان ياساپ چىقىپتۇ. بىز شەيتانلار بۇ قورغاننىڭ ئىچىگە كىرەلمىگۈدەكمىز، چۈنكى بۇ ئانا مېھرى ئاللاھقا ئەڭ يېقىن مېھىر ئىكەن دەپتۇ.ئانا مېھرى ئادىمى شەيتانلارنىڭ ۋەسۋەسىسىگە بورا يېقىپ ئوت قويۇپ بەرگەن مېھىر. قىز مېھرى، ئايال مېھرىدىن تاۋلىنىپ ئانا مېھرى دەرىجىسىگە يەتكەن بۇ مېھىر، يەرلەرنى كۆكلەرگە تۇتاشتۇرغان، دۇنياغا مۇھەببەت ۋە ئىللىق ھارارەت چاچقان مېھىر.ئانا مېھرى، قۇياشتىن قالسا ھارارىتى ئەڭ كۈچلۈك بولغان ئىككىنچى چوڭ مېھىر. ئانا مېھرىسىز دۇنيا سوغۇق ۋە روھلار ئالىمى قاراڭغۇدۇر.يۈز ئەركەكنىڭ ئويغانغىنىدىن، بىر قىزنىڭ، بىر ئايالنىڭ، بىر ئانىنىڭ ئويغانغىنى ئەۋزەلدۇر مىللەت ئۈچۈن.ئەر باشقا، ئەركەكلىك باشقا. ئايال باشقا ئاياللىق باشقا. ئانا باشقا ئانىلىق باشقا. بىرىنچىسى پەقەت ۋە پەقەت جىنس پەرقىدۇر. ھايۋاندىمۇ باردۇر جىنس پەرقى. ئەمما ئەركەكلىك، ئاياللىق ۋە ئانىلىق بۇ يەنە بىر باشقا چوڭقۇر دۇنيا .قىزغا، ئايالغا، ئانىغا مېھىرسىز باقماڭ، دۇنيا رەنجىيدۇ.ھاي ھاي، قىزغا، ئايالغا، ئانىغا ئۇزۇتۇلغان بىھاجەت قاتتىق قوللارنى تۆۋەن چۈشۈرۈڭ. چۈنكى ئانا مېھرىگە ئۇزۇتۇلغان قول مەككىگە ئۇزۇتۇلغان قولدۇر.
|
جاقسى انا بولۋ ءۇشىن... ادىرنا ۇلتتىق پورتالىجاقسى انا بولۋ ءۇشىن...ءاربىر ايەلگە جاقسى وتانا، ادال جار، ەڭ باستىسى تاماشا انا بولعىسى كەلەدى. بىراق كۇندەلىكتى قارابايىر تىرلىكپەن ءبىز كەز كەلگەن ايەلدى ناعىز انا دەگەن اتقا لايىق ەتەتىن قاراپايىم نارسەلەردى ۇمىت قالدىرىپ جاتامىز. ءبىز بالالارىمىزعا ولاردى جاقسى كورەتىنىمىزدى ايتىپ، جاي قۇشاقتاۋعا دا ۋاقىت تاپپاي جاتامىز. قالاي دەگەنمەن دە، ءبىزدىڭ ءجيى الاڭدايتىن قىمبات رەپەتيتورلار، جەكەمەنشىك مەكتەپتەر مەن باعالى ماتەريالدىق يگىلىكتەر انا مەن بالا اراسىنداعى بايلانىستى نىعايتا الماس. اراتۇرا سابيگە ءار نارسەنى ۇيرەتىپ، اقىل ايتا بەرگەننەن گورى، قاسىندا جاي عانا مەيىرىمدى ءارى جاناشىر انا بولۋدىڭ ماڭىزى كوپ.جاقسى انا بولۋ ءۇشىن، كۇندەلىكتى ورىندالۋعا ءتيىس شارتتار:1. بالاعا مەن سەنى جاقسى كورەمىن دەپ ءجيى ايتۋ كەرەك. بۇل ءسوزدىڭ ارتىقتىعى بولمايدى.2. بالاعا ونى قۇشاقتاعان سىزگە ەرەكشە اسەر بەرەتىنىن جانە ەرەسەك ادامنىڭ دا كوپتەگەن پروبلەمالارىن شەشۋگە كومەكتەسەتىنىن كورسەتۋ كەرەك. ءسىز قينالىپ وتىرعاندا، كىشكەنتايىڭىزعا كەلشى، مەنى قۇشاقتاشى دەپ ايتساڭىز جەتكىلىكتى.3. بالالارمەن كەشكى اس ءىشىپ وتىرعاندا، كۇندى قالاي وتكىزگەنى، قانداي قىزىقتى جاعدايلار بولعانى تۋرالى مىندەتتى تۇردە سۇراۋ كەرەك.4. كەيدە بالانى باسقا ادامداردىڭ كوزىنشە ماقتاۋ دا ماڭىزدى، بالاعا مۇنداي ساتتەر اسا قاجەت.5. بالالارعا ماقتاۋ ءسوز ايتا وتىرىپ، وسى ارقىلى بالانىڭ باسقا ادامدارعا دا ءوزىنىڭ ريزاشىلىعىن ءبىلدىرۋ ادىستەرىن كورسەتۋ كەرەك.6. مۇمكىندىك بولا قالسا بولدى بالانى ءسۇيىپ، قۇشاقتاڭىز.7. بالانى كۇلۋگە ۇيرەتىڭىز. سونداياق ول وزىنە دە كۇلە ءبىلۋى كەرەك. كۇلكى كوپتەگەن قيىن جاعدايلاردان شىعۋعا كومەكتەسەدى.8. بالانى ءوزىنىڭ ءىسارەكەتتەرىن جۇرەگىنە جاقىن الا بەرمەۋگە ۇيرەتۋ كەرەك. بارلىق ادام قاتەلىككە ۇرىنادى، بىراق ءوز كەمشىلىگىن جەڭىل قابىلداپ، كەيدە ءتىپتى قىزىق جاعدايعا اينالدىرىپ جىبەرۋ ەكىنىڭ ءبىرىنىڭ قولىنان كەلمەيدى. الايدا بۇل اسا ماڭىزدى.9. بالاعا راحمەت! دەگەن ءسوزدى ءجيى ايتۋ كەرەك. وسىلايشا، ءبىز ونى ادامدارعا ريزاشىلىعىن بىلدىرە الاتىن، راحمەت ايتا الاتىن، كەڭپەيىل ادام بولىپ وسۋگە ۇيرەتەمىز.10. بارىن كەشىرە ءبىلۋ كەرەك. بۇل بالاعا عانا قاتىستى ەمەس. مۇنى بالاعا دا ۇيرەتكەن دۇرىس. وعان قاتىگەزدىك ادامدى ىشتەي قينايتىنىن تۇسىندىرگەن ابزال.11. بالاڭىزعا ارنايى كۇن ارناڭىز. ەكەۋىڭىز بىرگە وڭاشا وتكىزگەن ۋاقىتتار ەرەكشە ەستە قالادى. ەكەۋىڭىزدىڭ اراڭىزداعى بايلانىستى نىعايتادى.12. بالانىڭ ءوزىنىڭ شىنايىلىعىن كورسەتۋگە تىيىم سالۋعا بولمايدى، ءتىپتى ونىڭ كوڭىلكۇيى نەمەسە ءىسارەكەتى ءسىزدىڭ تۇسىنىگىڭىزگە قايشى كەلسە دە، وعان تىيىم سالماڭىز.13. بالانىڭ تاڭى، ياعني، ۇيقىدان تۇرعان ءساتى كۇلكىدەن، سۇيۋدەن باستالۋى كەرەك. تەك كەشىگىپ بارامىز! دەگەن اسىعىس ايقايدان ساق بولىڭىز!14. بالاڭىز نە ايتقىسى كەلسە دە، بۇعان الەمدەگى ەڭ ماڭىزدى اڭگىمە سياقتى نازار اۋدارىڭىز.15. سىزدىڭ وتباسىڭىزعا قاتىستى جايتتارعا قاتىستى بالانىڭ كوزقاراسىن بىلۋگە تىرىسىڭىز. ونىڭ پىكىرى دە ەسكەرىلەتىنىن سەزىنۋى كەرەك.16. بالاعا كۇردەلى ىستەردى جۇكتەۋگە قورىقپاڭىز. قاتەلەسسە، قاتەلەسسىن، بىراق ونىڭ نە ەكەنىن ەندى بىلەدى. ومىرىندە قاجەت بولۋى مۇمكىن.17. بالالاردان كومەك سۇراۋعا بولادى جانە سۇراۋ قاجەت.18. قاتەلىكتى مويىنداي ءبىلۋ كەرەك. ءسىزدىڭ ءوز كەمشىلىكتەرىڭىزدى مويىنداۋىڭىز، بالانى ءوز قاتەلىكتەرىنە جەڭىل قاراۋعا ۇيرەتەدى. بالا ءوزى عانا قاتەلەسپەيتىنىن تۇسىنەدى.19. سىزگە بالاباقشاداعى دوسىنىڭ ەسىمى، ويىنشىقتىڭ اتى سياقتى بالاڭىزعا قاتىستى ۇساقتۇيەكتىڭ بارلىعى ماڭىزدى بولۋى قاجەت.20. بالاڭىزعا ۇنايتىن، تارتىمدى ءارى جاعىمدى ەركەلەتەتىن لاقاپ ات ويلاپ تابىڭىز.21. كەيدە ەرتەگىنىڭ ورنىنا ءوز ومىرىڭىزدەن قانداي دا ءبىر وقيعانى ايتىپ بەرىڭىز. مۇنىڭ بارلىعى ونى سىزبەن عانا ەمەس، جالپى وتباسىمەن جاقىنداتا تۇسەدى.22. كەيدە مۋزىكا قوسىپ، بىرگە بيلەڭىزدەر. مۇنداي ساتتەر ەڭ تاماشا كەزدەر دەسە بولادى. وتباسىڭىز عانا تۇسىنەتىن قۇپيا پارول نەمەسە قۇپيا سوزدەر ويلاپ تابۋعا بولادى.23. كەيدە بالانىڭ بوساڭسۋىنا مۇمكىندىك بەرۋ كەرەك: شۇلىعى مەن كيىمدەرىن بولمەگە لاقتىرىپ، وزىنە بوياۋ جاقسا دا، بالاعا ءبىراز ەركىندىك بەرىڭىز. ءۇي جينالادى، ال بالانىڭ سول كەزدەگى قۋانىشى ەستە قالادى. بىراق ءار نارسەنىڭ شەگى بار. باستىسى ارتىق كەتپەۋ.24. انداساندا بولسا دا، بالاعا كەيدە ءتارتىپ بۇزۋعا مۇمكىندىك بەرۋ كەرەك: كەشكە دەيىن تەلەديدار كورسىن، انداساندا مەكتەپكە بارماسىن. وسىنداي سيرەك بەرىلەتىن مۇمكىندىكتەر بالا ءۇشىن ۇلكەن مەرەكە.25. سىز ءوزىڭىزدىڭ كەمشىلىگىڭىزدى تۇسىنسەڭىز، كەشىرىم سۇراڭىز. بۇل وتە ماڭىزدى.26. بالاعا وزدىگىنەن شەشىم قابىلداۋىنا مۇمكىندىك بەرىڭىز.27. ەگەر بالاعا بىردەڭە ۋادە بەرسەڭىز، ونى مىندەتتى تۇردە ورىنداۋ كەرەك. يا بولماسا، ۋادە بەرۋدى قويىڭىز.28. بالا ءان ايتسا، وعان قوسىلىپ اندەتۋ كەرەك.29. بالاعا ونىڭ اكەسى الەمدەگى ەڭ مەيىرىمدى ءارى ەڭ كەرەمەت اكە ەكەنىن ايتىپ وتىرۋدى ۇمىتپاڭىز.30. بالاڭىزدىڭ سىزگە جاساعان ءاربىر سىيلىعىن، قۇتتىقتاۋلارىن ساقتاپ قويىڭىز. اراتۇرا بىرگە قاراپ، ەسكە الىپ تۇرعان دا ماڭىزدى.دەرەككوز : .
|
18 ماۋسىم 17:43نۇر سۇلتان. قازاقپارات اقمولا وبلىسىندا قاتتى تۇرمىستىق قالدىقتاردىڭ 7 جاڭا پوليگونى سالىنادى. بۇل تۋرالى ءوڭىر اكىمى ەرمەك مارجىقپايەۆ ءوڭىر ەلدى مەكەندەرىن گازبەن قامتاماسىز ەتۋگە قاتىستى ايتتى، دەپ حابارلايدى قازاقپارات ءتىلشىسى.ەكولوگيالىق احۋالعا بايلانىستى جاعداي بارىنشا وزەكتى بولىپ قالۋدا. وبلىستا شەشىم تالاپ ەتەتىن ءبىرقاتار ەكولوگيالىق ماسەلەلەر بار ەكەنى وزدەرىڭىزگە بەلگىلى. ەكولوگيالىق احۋالدى جاقسارتۋ ءۇشىن، وبلىس اكىمدىگى سالالىق مينيسترلىكتەرمەن بىرلەسىپ، ءوڭىردىڭ ەكولوگيالىق ماسەلەسىن 2024 جىلعا دەيىن كەشەندى شەشۋدىڭ جول كارتاسىن ازىرلەپ بەكىتتى، دەدى ە. مارجىقپايەۆ ورتالىق كوممۋنيكاتسيالار قىزمەتىندە.ونىڭ ايتۋىنشا، بۇل قۇجاتتا اتموسفەراعا زياندى شىعارىلاتىن زاتتاردى تازالاۋ جانە تومەندەتۋ بويىنشا قازىرگى زامانعى تەحنولوگيالاردى ەنگىزۋ، گازيفيكاتسيالاۋ، قاتتى تۇرمىستىق قالدىقتاردىڭ 7 جاڭا پوليگونىن سالۋ، شۋچينسك بۋراباي كۋرورتتىق ايماعىنىڭ كولدەرىن تازالاۋ، 5 ەلەكترستانسيا سالۋ جانە تاعى باسقا دا جوبالار قاراستىرىلدى.وسى ورايدا قاتتى تۇرمىستىق قالدىقتاردىڭ جەتى جاڭا پوليگونى شۋچينسك، اقكول قالالارىندا، قورعالجىن مەن ارشالىدا، قوسشىدا، قوياندى مەن زەرەندىدە ورنالاسادى. سونىمەن قاتار كوكشەتاۋ قالاسىندا قوقىستى سۇرىپتاۋمەن تۇرمىستىق قالدىقتاردىڭ جاڭا پوليگونىن سالۋ بويىنشا جاڭا جوبا ازىرلەندى. قازىرگى كەزدە ونى راسىمدەۋ جۇمىسى اتقارىلىپ جاتىر.
|
ۆاكسينانى جاپپاي سالۋ قاتەلىك مەديسينا ماماندارىنىڭ پىكىرى16 ءساۋىر, 16:11:0108 اقپان, 2021 وزگەرتۋ؛ۆاكسينانى جاپپاي سالۋ قاتەلىك؛. مەديسينا ماماندارىنىڭ پىكىرىقازاقستاندا 1 اقپاننان بەرى رەسەيلىك كوروناۆيرۋسقا قارسى ەكپە سالۋ باستالدى. ؛دەنساۋلىق ساقتاۋ مينيسترلىگىنىڭ مالىمەتىنە قاراعاندا, جىل سوڭىنا دەيىن 6 ملن قازاقستاندىققا ۆاكسينا سالۋ جوسپارلانعان. ءبىراق حالىق اراسىندا ەكپەگە بايلانىستى كوزقاراس ءارتۇرلى. ەكپەگە ؛كۇمانمەن قاراپ, قارسىلىق ءبىلدىرىپ جاتقانداردىڭ قاراسى كوپ. ؛قامشى ءتىلشىسى ۆاكسيناسياعا قاتىستى كوپتىڭ كوكەيىندەگى ساۋالدارعا جاۋاپ ىزدەپ, كاسىبي ماماندار پىكىرىن ءبىلدى.قازاقستاندىقتاردىڭ تەڭ جارتىسىنان كوبى اۋىرىپ جازىلعانمەديسينا عىلىمدارىنىڭ كانديداتى, دارىگەر قايىرعالي كونەەۆ كوروناۆيرۋسقا ۆاكسيناسىن جاپپاي ەمەس, ؛قاجەتتى ازاماتتارعا عانا سالۋ قاجەت دەپ سانايدى.؛ ءدال قازىرگى ۋاقىتتا حالىقتى جاپپاي ۆاكسيناسيالاۋدىڭ قاجەتى جوق. ويتكەنى قازاقستاندىقتاردىڭ 5060 پايىزى كوروناۆيرۋسپەن ءبىر اۋىرىپ, قالىپتى جاعدايعا كەلدى. ءقازىر ۇكىمەتتە حالىقتى ويلايتىن ەشكىم جوق. ارينە, ەكپەنىڭ ساپاسىنا ەشقانداي كۇمانىم جوق. ءبىراق ونى جاپپاي ەمەس, قاجەتتى ازاماتتارعا عانا سالۋ قاجەت. سوندىقتان ۆاكسينا سالماس بۇرىن ادامداردى تولىق تەكسەرىستەن وتكىزىپ العان دۇرىس, ؛؛ دەيدى ؛دارىگەر.بىز ءقازىر مۇرىنعا تامىزاتىن ەكپە ازىرلەپ جاتىرمىزال ؛ۆاكسينولوگ, پروفەسسور, قازاق ۇلتتىق اگرارلىق زەرتتەۋ ۋنيۆەرسيتەتىنىڭ حالىقارالىق ۆاكسيناسيا ورتالىعىنىڭ ديرەكتورى ؛؛ ؛قايسار تابىنوۆ ؛ەكپە ىسىراپ بولماس ءۇشىن ەڭ الدىمەن سكرينينگ جۇرگىزۋ كەرەك, ؛؛ دەگەن پىكىردە.؛ حالىقتىڭ جاپپاي ەكپە سالۋعا كۇمانمەن قاراۋى ؛ ولارعا اقپاراتتىڭ, ۇگىتناسيحاتتىڭ دۇرىس جۇرگىزىلمەۋىنەن. ونىڭ ۇستىنە ۇسىنىلىپ جاتقان كوپتەگەن ۆاكسينالار وتە اسىعىس, قىسقا ۋاقىتتا جاسالدى. سوندىقتان حالىق ونىڭ ساپاسىنا كۇمانمەن قارايدى. مەنىڭ جەكە ويىم ەكپەنى ازاماتتار بەلگىلى ءبىر نۇسقاۋلىق بويىنشا قابىلداۋى قاجەت. ال ۇكىمەتتىڭ حالىقتى وعان جاپپاي ؛ مىندەتتەۋى دۇرىس ەمەس. ويتكەنى بىرىنشىدەن, ءدال ءقازىر ەلدە ؛ۆاكسينا جەتكىلىكسىز. ؛سوندىقتان ەكپە ؛قابىلدار الدىندا ەڭ الدىمەن پاسيەنت كوروناۆيرۋسپەن اۋىردى ما, اۋىرمادى ما دەگەن سۇراققا جاۋاپ بەرۋ كەرەك. ؛ونىڭ بىردەنبىر كورسەتكىشى اۋىرعان ادامداردا بەلگىلى ءبىر مولشەردە انتيدەنە ساقتالىپ, ءبىراز ۋاقىتتان كەيىن جوعالا باستايدى. ؛جالپى ۆاكسينانى ىسىراپ جاساماس ءۇشىن ەڭ الدىمەن سكرينينگ جۇرگىزۋ كەرەك دەگەن ويىمدى تارقاتىپ ايتسام, ءقازىر بىزدە قولجەتىمدى سكرينيگ جاسايتىن تەست جۇيەسى جەتكىلىكتى. ماسەلەن, مەديسينا قىزمەتكەرلەرىنىڭ كوبى ؛ ءقاۋىپتى ىندەتپەن اۋىرىپ جازىلعاندار. وندا ولارعا قايتادان ۆاكسينا ەگۋدىڭ قاجەتى قانشالىقتى؟ سەبەبى ولاردا بەلگىلى ءبىر يممۋنيتەت ءتۇزىلدى عوي. وسى جاعىنان كەلگەندە, ءبىزدىڭ ۇسىنىسىمىز ؛ ادامداردىڭ يممۋندىق ستاتۋسىن تەكسەرىپ, ەگەر انتيدەنەسى جوق نەمەسە تومەن دەڭگەيدە بولسا عانا ەكپە سالۋ. ال انتيدەنە دەڭگەيى جوعارى بولسا, ءقازىر ولارعا ەكپە ەگۋدىڭ قاجەتى جوق, ؛ دەپ اتاپ ءوتتى ول.ۆاكسينولوگتىڭ ايتۋىنشا, كەز كەلگەن ۆاكسينا زاڭناماعا سايكەس قازاقستان اۋماعىندا پايدالانباس بۇرىن رەسمي تۇردە تىركەلۋى قاجەت.؛ دەنساۋلىق ساقتاۋ مينيسترلىگى بار جاۋاپكەرشىلىكتى وزدەرىنە العاندىقتان ۆاكسيناعا ەشقانداي كۇمان كەلتىرمەيمىن, كەرىسىنشە دۇرىس قادام دەپ ەسەپتەيمىن. ؛ تۋرالى شىققان سوڭعى دەرەكتەرگە سۇيەنسەك, ءتىپتى 80 جاستان اسقان ادامدارعا سالىنىپ, وڭ ناتيجە كورسەتكەن. ءبىزدىڭ مينيسترلىك ؛ 18 جاسقا دەيىنگى جاسوسپىرىمدەرگە جانە 65 جاستان اسقان ازاماتتارعا ۆاكسينا سالۋدىڭ قاجەتى جوق ەكەنىن ايتقان. الايدا اتالعان ؛نۇسقاۋلىق وزگەرەتىن سياقتى, ؛ دەدى ول.سونداياق قايسار تابىنوۆ ءقازىر وزدەرىنىڭ زەرتتەۋ ورتالىعىندا شىعارىپ جاتقان ەكپەنىڭ جاڭا ءتۇرى تۋرالى ايتىپ بەردى.؛ ءبىز شىعارىپ جاتقان ۆاكسينانىڭ ەرەكشەلىگى تۇبەگەيلى جاڭا تەحنولوگياعا نەگىزدەلگەن. ونىڭ 2 ءتۇرى بار. ءبىرىنشىسى ؛ بۇلشىق ەتكە ەگىلەتىن ۆاكسينا, ەكىنشىسى ؛ مۇرىنعا تامىزاتىن. الايدا ءالى بىزدە وعان كلينيكاعا دەيىنگى زەرتتەۋ جۇمىستارى جۇرگىزىلىپ جاتىر. وسى جىلى ۆاكسينانى الدىمەن مايمىلدارعا سالىپ كورۋدى جوسپارلاپ وتىرمىز. كەيىن ناتيجەسىنە قاراي كورەمىز. ەندى ءبىزدىڭ نەگىزگى ماقساتىمىز ؛ جاڭادان جاسالىپ جاتقان پلاتفورمانى بەلگىلى ءبىر مەجەگە جەتكىزىپ, كەلەسى پاندەمياعا دايىندالۋ, ؛ دەپ ؛ تۇيىندەدى ءسوزىن پروفەسسور. ؛ىلمەك سوزدەر: قايىرعالي كونەەۆ قايسار تابىنوۆ ۆاكسيناسيا كوروناۆيرۋس قازاقستان ۆاكسينا ۇكىمەت ەكپە15 ءساۋىر 81915 ءساۋىر 55514 ءساۋىر 1070713 ءساۋىر 803012 ءساۋىر 752814 ءساۋىر 710915 ءساۋىر 675614 ءساۋىر 649917 ناۋرىز 21320
|
شى جىنپىڭ جېجياڭدا داۋاملىق خىزمەت تەكشۈردىمەنبەسى:جۇڭگو ئۇيغۇرچە رادىيو تورى تەھرىر: يوللانغان ۋاقىت: 20200401 11:31باش شۇجى شى جىنپىڭ 3ئاينىڭ 30كۈنى داۋاملىق جېجياڭدا خىزمەت تەكشۈردى ۋە تەكشۈرۈپ تەتقىق قىلدى. شۇ كۈنى چۈشتىن كېيىن، ئۇ ئىلگىرىكېيىن بولۇپ ئەنجى ناھىيەسى يۈسۈن كەنتى ۋە ئەنجى ناھىيەلىك ئىجتىمائىي زىددىيەتماجىرالارنى ياراشتۇرۇش، پەسەيتىش مەركىزىگە بېرىپ، گۈزەل يېزاكەنت قۇرۇش ئەھۋالى ۋە ئاساسىي قاتلامنىڭ زىددىيەتماجىرالارنى ياراشتۇرۇش خىزمىتى ئەھۋالىنى ئىگىلىدى.2005يىلى 8ئاينىڭ 15كۈنى، ئەينى چاغدىكى جېجياڭ ئۆلكىلىك پارتكومنىڭ شۇجىسى شى جىنپىڭ جېجياڭ ئۆلكىسى ئەنجى ناھىيەسى يۈسۈن كەنتىدە خىزمەت تەكشۈرگەندە، يېشىل تاغ، سۈزۈك سۇنىڭ ئۆزى قىممەتلىك بايلىق دېگەن ئىلمىي ھۆكۈمنى تۇنجى قېتىم ئوتتۇرىغا قويغان. باش شۇجى شى جىنپىڭ 3ئاينىڭ 30كۈنى چۈشتىن كېيىن ئارىدىن 15 يىل ئۆتۈپ يەنە بىر قېتىم يۈسۈن كەنتىگە كېلىپ خىزمەت تەكشۈردى. شى جىنپىڭ كەنتنىڭ يوللىرىنى ئارىلاپ، تاغنىڭ ياپيېشىل، سۇنىڭ سۈپسۈزۈك، يوللارنىڭ رەتلىك ئىكەنلىكى، ھەممە ئائىلىلەرنىڭ چىرايلىق ئۆيلەردە تۇرۇۋاتقانلىقىنى كۆرۈپ بەك خۇشال بولدى. كەنت ئاھالىلىرى يول بويىدا تۇرۇپ ئارقائارقىدىن باش شۇجىغا سالام قىلىپ، باش شۇجىنىڭ يەنە بىر قېتىم يۈسۈن كەنتىگە كەلگەنلىكىنى قارشى ئالدى.باش شۇجى شى جىنپىڭ دېھقان ھويلىسىدا نەق مەيداندىكى كەنت ئاھالىلىرى بىلەن سەمىمىي پىكىر ئالماشتۇردى. شى جىنپىڭ مۇنداق دېدى: ۋاقىت بەك تېز ئۆتۈپتۇ، ئەينى يىللاردىكى ئەھۋال كۆز ئالدىمدا ئېنىق تۇرماقتا. يۈسۈن كەنتىنىڭ ھازىر قولغا كەلتۈرگەن نەتىجىلىرىيېشىل تەرەققىيات يولىنىڭ توغرا ئىكەنلىكىنى ئىسپاتلاپ بەردى. ئىقتىسادنى ئېكولوگىيەنى بۇزۇش بەدىلىگە تەرەققىي قىلدۇرۇشقا بولمايدۇ، ئېكولوگىيەنىڭ ئۆزى بىر خىل ئىقتىساد، ئېكولوگىيەنى ئاسرىغاندا، ئېكولوگىيەمۇ بىزگە مەنپەئەت يەتكۈزىدۇ. بۇ يەردىكى يېشىل تاغ، سۈزۈك سۇلارنى بەك پەردازلاپ كېتىشنىڭ ھاجىتى يوق، گۈزەل يېزاكەنتلەر تەرەققىي قىلدۇرۇش ئەۋزەل شارائىتىغا ئىگە. بولۇپمۇ يېڭى تەرەققىيات ئىدىيەسىنىڭ يېتەكچىلىكىدە، توغرا يولدا ماڭغاندا، يۈسۈن كەنتىنىڭ تېخىمۇ ياخشى بولىدىغانلىقىغا ئىشىنىمەن، يۈسۈن پۇقرالىرىنىڭ تۇرمۇشىنىڭ بارغانسېرى ياخشى بولۇشىغا تىلەكداشمەن.ئارقىدىن، باش شۇجى شى جىنپىڭ ئەنجى ناھىيەلىك ئىجتىمائىي زىددىيەت، ماجىرالارنى ياراشتۇرۇش، پەسەيتىش مەركىزىگە بېرىپ تەكشۈرۈپ تەتقىق قىلىپ، ئاساسىي قاتلامنىڭ ئىجتىمائىي زىددىيەتماجىرالارنى ياراشتۇرۇش خىزمىتى ئەھۋالىنى ئىگىلىدى، خىزمەتچىلەر ۋە ئىش بېجىرگۈچىلەر بىلەن سەمىمىي پىكىر ئالماشتۇردى.شى جىنپىڭ مۇنداق دېدى: زىددىيەتلەرنى بىر تەرەپ قىلىشبىر دۆلەت، بىر جەمئىيەتنىڭ ئەبەدىي ئەمىنلىكىدىكى بىر ئۇللۇق خىزمەت. مەسىلە ھەل قىلىشنىڭ باش مەقسىتىخەلق ئۈچۈن خىزمەت قىلىش. پۇقرالارنىڭ كۆڭلىنى خاتىرجەم، رازى قىلساق، دۆلىتىمىز بارغانسېرى ياخشى بولىدۇ.باش شۇجى شى جىنپىڭ يۇقۇمنىڭ ئالدىنى ئېلىش، تىزگىنلەش خىزمىتى ھەققىدە توختىلىپ مۇنداق دېدى: بۇبىزنىڭ جەمئىيەتنى ئىدارە قىلىش سىستېمىسى، ئىدارە قىلىش ئىقتىدارى قۇرۇلۇشىمىزدىكى بىر قېتىملىق چوڭ سىناق. بۇ قېتىمقى يۇقۇمنىڭ ئالدىنى ئېلىش ئارقىلىق، بىز بىردىن مىڭنى پەرەز قىلىشىمىز كېرەك. جۇڭگو كومپارتىيەسى ئۈزلۈكسىز ساۋاق ئېلىش ۋە تەجرىبە توپلاش، ئۆزىنى توغرىلاش، ئۆزىنى مۇكەممەللەشتۈرۈش ئارقىلىق مۇۋەپپەقىيەتكە ئېرىشكەن.باش شۇجى شى جىنپىڭ 3ئاينىڭ 31كۈنى ئىلگىرىكېيىن بولۇپ، خاڭجۇ شىشى دۆلەتلىك نەملىك باغچىسى، شەھەر چوڭ مېڭىسىنى يۈرۈشتۈرۈش قوماندانلىق مەركىزىگە بېرىپ، شىشى نەملىكىنى قوغداش، پايدىلىنىش ئەھۋالى ھەم خاڭجۇنىڭ شەھەر چوڭ مېڭىسىدىن پايدىلىنىپ، شەھەرنى ئىدارە قىلىش سىستېمىسى ۋە ئىدارە قىلىش ئىقتىدارىنى زامانىۋىلاشتۇرۇشىنى ئىلگىرى سۈرۈش خىزمىتىنى تەكشۈردى ھەم تەكشۈرۈپ تەتقىق قىلدى.باش شۇجى شى جىنپىڭ 3ئاينىڭ 30كۈنى داۋاملىق جېجياڭدا خىزمەت تەكشۈردى ۋە تەكشۈرۈپ تەتقىق قىلدى.
|
پيات ۆيدوۆ جيۆىح سۋششەستۆ، كوتورىح زاپرەششەنو ۋبيۆات ۆ يسلامە . ەلارنا دۇنيەدەگى ەڭ ۇلكەن قازاق ءتىلدى امبەباب ينفورماتسيا ارناسى پوسلاننيك اللاحا س.ا.ۆ. ۆ سۆويح حاديساح زاپرەتيل ۋبيۆات پيات ۆيدوۆ جيۆىح سۋششەستۆ.وت يبن ابباسا دا بۋدەت دوۆولەن يم اللاح پەرەدايوتسيا:پروروك س.ا.ۆ. زاپرەتيل ۋبيۆات چەتىرە سوزدانيا ۆيدا جيۆىح سۋششەستۆ: مۋراۆيا، پچيول، سوروكوپۋتا ي ۋدودا يمام احماد، ابۋ داۋد.ۆ درۋگوي ۆەرسي ەتوگو حاديسا، كوتورۋيۋ پريۆوديت البايحاكي وت ساحليا يبن ساادا اسسايدي دا بۋدەت دوۆولەن يم اللاح، سووبششاەتسيا:پروروك س.ا.ۆ. زاپرەتيل ۋبيۆات پياتەرىح: مۋراۆيا، پچەلۋ، لياگۋشكۋ، سوروكوپۋتا ي ۋدودا بايحاكي.ۆ رەليگيوزنىح كنيگاح پريۆودياتسيا تاكيە وبوسنوۆانيا زاپرەتا ۋبيۆات پەرەچيسلەننىح جيۆىح سۋششەستۆ.1. پچەلۋ نەلزيا ۋبيۆات، پوتومۋ چتو ونا ناحوديت پروپيتانيە ۆ اروماتنىح تسۆەتاح ي دەلاەت مەد. ۆ پچەلاح گوۆوريتسيا ۆ كورانە: تۆوي گوسپود و پروروك! ۆنۋشيل پچەلە، كاك ۋسترويت سەبە وبراز جيزني، گدە ي كاك سترويت سەبە جيليششا: ۆ گورنىح پەششەراح، ۆ دۋپلاح دەرەۆەۆ، ۆ ليۋدسكيح پوسترويكاح، ۆ ۆينوگرادنىح ترەلياجاح سمىسل 68 اياتا سۋرى انناحل، تافسير المۋنتاحاب.2. ۋبيستۆو مۋراۆەۆ زاپرەششەنو پو توي پريچينە، چتو وني پو ۆرەمەنا پروروكا سۋلەيمانا ا.س. ۆو ۆرەميا زاسۋحي پوپروسيلي ۋ ۆسەۆىشنەگو و دوجدە. مۋراۆي ۋپومينايۋتسيا ۆ كورانە: كوگدا وني پريبىلي ۆ دولينۋ مۋراۆيوۆ، ودنا مۋراۆيحا سكازالا: و مۋراۆي، ۆويديتە ۆ سۆوي ۋبەجيششا، چتوبى ۆويسكا سۋلەيمانا نە راستوپتالي ۆاس، نە زامەچايا ەتوگو سمىسل 18 اياتا سۋرى اننامل، تافسير المۋنتاحاب.3. لياگۋشەك نەلزيا ۋبيۆات، تاك كاك كوگدا پروروك يبراحيم ا.س. بىل بروشەن ۆ وگون، لياگۋشكا پو مەرە سۆويح سيل پىتالاس پوموچ ەمۋ، ا تاكجە موليلاس اللاحۋ و سپاسەني پروروكا.4. ۆ حاديسە نازۆانيە پتيتسى پريۆوديتسيا كاك سۋريد صُّردِ . ۆ اننيحايە سووبششاەتسيا: ەتو پتيتسا س كرۋپنوي گولوۆوي ي كليۋۆوم، پەريا ۋ نەە تاكجە كرۋپنىە. ونا ناپولوۆينۋ بەلايا، ناپولوۆينۋ چەرنايا. ۆ احتاري جە گوۆوريتسيا، چتو ەتو جەلتوزەلەنايا پتيتسا. پو وبششەپرينياتومۋ منەنيۋ، ەتو سوروكوپۋت، حوتيا ۆ نەكوتورىح سلوۆارياح گوۆوريتسيا و دياتلە. سوروكوپۋت پوموگال پروروكۋ ادامۋ ا.س.، كوگدا توت بىل يزگنان يز رايا ي وتپراۆلەن نا زەمليۋ. ۆ تەچەنيە مەسياتسا ون ۋكازىۆال ەمۋ دوروگۋ. تاكجە سوروكوپۋت ياۆلياەتسيا پەرۆوي پتيتسەي، سوۆەرشيۆشەي پوكلونەنيە اللاحۋ.5. كاك سووبششاەتسيا ۆ لەگەنداح، ۋدود سلۋجيل پري ۆويسكە پروروكا سۋلەيمانا ا.س.، پوموگايا نايتي ۆودۋ. ەمۋ پوسۆياششەن ي ودين يز راسسكازوۆ كورانا. سۋلەيمان، پرويزۆوديا سموتر سۆوەگو پتيچەگو ۆوينستۆا، نە ۋۆيدەل ۋدودا. ون ۋديۆيلسيا ەتومۋ ي سكازال: پوچەمۋ جە يا نە ۆيجۋ ۋدودا؟ موجەت بىت، ون سرەدي ۆاس، ا يا نە ۆيجۋ ەگو؟ يلي ون وتسۋتستۆۋەت؟ سمىسل 20 اياتا سۋرى اننامل، تافسير المۋنتاحاب. پوزجە ۋدود زاياۆيلسيا س يزۆەستيەم و جيۆۋششەم ۆ دالەكيح زەملياح نارودە، پوكلونيايۋششەمسيا سولنتسۋ، تاكجە سووبششيل ون ي و توم، چتو پراۆيت يمي موگۋششەستۆەننايا تساريتسا. سۋلەيمان پوسلال ك ەتومۋ نارودۋ ۆەست س پريزىۆوم پوكلونياتسيا اللاحۋ ي پريزنات ەگو پروروكوم. تساريتسا بالكيس رەشيلا ۆنيات ەگو پريزىۆۋ. تاك نەبولشايا پتيتسا ستالا پريچينوي پريحودا تسەلوگو نارودا ۆ يستيننۋيۋ ۆەرۋ.ۆ تسەلوم يسلام پريزىۆاەت گۋماننو وتنوسيتسيا كو ۆسەم جيۆىم سۋششەستۆام، نە ۋبيۆات يح بەز پريچينى ي نە مۋچيت. شيروكو يزۆەستنى حاديسى و توم، چتو ودنا جەنششينا بىلا وبرەچەنا نا اد تولكو پوتومۋ، چتو زاكرىلا كوشكۋ ۆ كلەتكە، نە داۆايا ەي ەست ي پيت، ا ودين مۋجچينا پوپال ۆ راي يززا توگو، چتو ناپويل سترادايۋششۋيۋ وت جاجدى سوباكۋ.كەلۋ قاينارى: :...?521046175
|
5 لىتىرلىق ئوكسىگىن ئىشلەش ماشىنىسى تىبابەت تورى مال سېتىۋېلىش مەيدانى5 لىتىرلىق ئوكسىگىن ئىشلەش ماشىنىسى، سۈپەتلىك، چىداملىق بولۇپ ئائىلىدە ئىشلىتىشكە مۇۋاپىقداڭلىق ماركىلىق 5 لىتىرلىق ئوكسىگىن ئىشلەپ چىقىرىش ماشىنىمىزنىڭ سۈپىتى ئالاھىدە ياخشى. چىداملىق، ماتور ئاۋازى تۆۋەن. ئىشلەپ چىقارغان ئوكسىگىننىڭ قۇيۇقلۇقى ۋە ساپلىقى يۇقىرى. 95 پىرسەنتكە يېتىدۇ.مەزكۇر 5 لىتىرلىق ئوكسىگىن ئىشلەش ماشىنىسىنىڭ بىزدىكى باھاسى: 2950 يۈەن. بۇ ئۈسكىنىنى باشقا يەرلەردە 4500 يۈەن ئەتىراپىدا ساتىدۇ.
|
شاش ءتۇسۋدىڭ سەبەپتەرى قازاق شيپاگەرلىگى باش بەت تارباعاتاي اقپارات تورابى 3.2شاش ءتۇسۋدىڭ سەبەپتەرىجولدانعان ۋاقىتى : 2013129 18:40:19شاشتىڭ قويۋ، قارا بولۋى دەنساۋلىق اقاۋسىزدىعىنىڭ بەلگىسى سانالادى. شاش ءتۇسۋ ادامدى جابىرقاتادى. الايدا كىسى كەلبەتىنە اسەر ەتەتىن مۇنداي جاعدايدان ارىلۋ ءۇشىن، مۇنىڭ سەبەبىن انىقتاپ، جاعدايعا قاراي ءدارى ىستەتىپ، شاشتىڭ ءتۇسۋىنىڭ الدىن الىپ، شاشتىڭ قالپىنا كەلۋىنە كۇش سالعان ءجون. بۇل جونىندە ا ق شتىڭ دەنساۋلىق جۋرنالىندا شاش ءتۇسۋدىڭ ءتۇرلى سەبەپتەرىنە تالداۋ جاساپ، ونىڭ باستى سەبەبىن انىقتاپ شىققان.قورەكتىكتىڭ جەتىسپەۋىنەن كەلىپ شىعاتىن شاش ءتۇسۋدى قالپىنا كەلتىرۋگە بولادى. مۇندا قۇرامىندا ءتيپتى ۆيتامين مول ازىقتاردى، ياعني بالىق، ەت، جۇمىرتقا، جاڭعاق سياقتىلاردى كوبىرەك تۇتىنۋ شاشتىڭ اقاۋسىزدىعىنا پايدالى بولىپ قالماستان، دەنساۋلىقتى دا كۇشەيتەدى.اۆتوموبيل شىرعالاڭى، سالماقتى اۋرۋلارعا دۋشار بولۋ، ءتىپتى جۇقپالى تۇماۋعا شالدىعۋدىڭ بارلىعى شاشتىڭ قالىپتى ءوسۋىن ءبۇلدىرىپ، شاشتىڭ ءتۇسۋىن كەلتىرىپ شىعارادى. بۇل نەگىزىنەن جارالانىپ نەمەسە اۋىرعاننان كەيىنگى 3 تە 6 اي ىشىندە بولادى. مۇنداي جاعدايدا الاڭداپ كەتپەۋ قاجەت، ويتكەنى دەنساۋلىقتىڭ قالپىنا كەلۋىنە بايلانىستى، تۇسكەن شاش تا قايتا شىعادى.مۇندا ايەلدەردىڭ شاشىنىڭ سۇيىلۋى ەرلەرمەن سالىستىرعاندا وڭاي كەلىپ شىعادى. سوندىقتان ايەلدەر شاش شىعارۋ سۋىن ىستەتىپ، شاشتىڭ ءتۇسۋىن تەجەپ، قايتا شىعۋىن جەبەۋى كەرەك.ەگەر يممۋنيتەت جۇيەسى قالىپتان تىس كۇشەيەتىن بولسا، شاش ءتۇسۋدى كەلتىرىپ شىعارادى. قىزىل جەگى تىرتىق حارەكترلى شاش ءتۇسۋدى كەلتىرىپ شىعارۋى مۇمكىن ءارى بۇل تۇسكەن شاش قايتالاي ءوسىپ شىقپاۋى مۇمكىن. مۇنداي جاعدايدا شاش فورىمىن وزگەرتىپ، تۇسكەن شاشتىڭ ورنىن قالقالاپ ءجۇرۋ كەرەك.رەۆماتيزم مەن تەرى اۋرۋىن ەمدەۋگە پايدالانىلاتىن بروفن سياقتى كەيبىر ءدارىدارمەكتەر شاشتىڭ ءتۇسۋىن كەلتىرىپ شىعارۋى مۇمكىن. سوندىقتان مۇنداي ءدارى دارمەكتەردى ىستەتۋدە شيپاگەردەن كەڭەس سۇراۋ كەرەك.اۋدارعاننۇرجان ادىلبەك ۇلى
|
شىعىس تۇركىستان ءيسلام قوزعالىسى ۇيىمى ۇرىمجى وڭتۇستىك پويەز بەكەتىندە تۋىلعان زورلىقتى كۇش لاڭكەستىك تۇتقيىل شابۋىلداۋ دەلوسىن شەكارا سىرتىندا جوبالاعان جانە وعان جەتەكشىلىك ەتكەنحالىق تورابىشىعىس تۇركىستان ءيسلام قوزعالىسى ۇيىمى ۇرىمجى وڭتۇستىك پويەز بەكەتىندە تۋىلعان زورلىقتى كۇش لاڭكەستىك تۇتقيىل شابۋىلداۋ دەلوسىن شەكارا سىرتىندا جوبالاعان جانە وعان جەتەكشىلىك ەتكەن2014.05.19 16:05 كەلۋ قاينارى : حالىق تورابىشينحۋا اگەنتتىگىنىڭ 18 مامىردا ۇرىمجىدەن بەرگەن حابارى. شينجياڭ ساقشى جاعى ۇرىمجى وڭتۇستىك پويەز بەكەتىندە تۋىلعان زورلىقتى كۇش لاڭكەستىك تۇتقيىل شابۋىلداۋ دەلوسىنىڭ ءمان جايىن جۇرتقا جاريالادى. بۇل دەلو ــ ءبىر رەتكى شەكارا سىرتىندا جەتەكشىلىك ەتىپ، شەكارا ىشىندە اتقارعان اۋىر دارەجەدەگى زورلىقتى كۇش لاڭكەستىك سيپاتىنداعى قوپارىلىس تۋدىرىپ تۇتقيىل شابۋىلداۋ دەلوسى ەسەپتەلەدى.شىعىس تۇركىستان ءيسلام قوزعالىسى ۇيىمىنىڭ مۇشەسى سمايىل يۇسۇپ شەكارا سىرتىندا تۇرىپ وسى رەتكى ۇرىمجىدە تۋىلعان زورلىقتى كۇش لاڭكەستىك تۇتقيىل شابۋىلداۋ دەلوسىن جوسپارلاعان. بيىل 22 ساۋىردە ول شينجياڭداعى احمەت راشيد قاتارلى 10 سىبايلاسىنا بۇيىرىق بەرىپ، مىندەت ءبولىپ، قوپارعىش قۇرال جابدىق جاساۋعا، تۇتقيىل شابىلداۋ نىساناسىن تاڭداۋعا جەتەكشىلىك ەتكەن. 30 ءساۋىر ساعات 19 دان 10 مينۋت وتكەندە سادىردىن ساۋىت، مامەت ابدۋللا ايت اتتى ەكى جەندەت ۇرىمجى وڭتۇستىك پويەز بەكەتىندە قوپارىلىس تۋدىرىپ وزدەرىن مەرت قىلعان. ولاردىڭ قالعان 8 سىبايلاسى تۇگەلدەي قولعا تۇسكەن.
|
وسكەمەندە الەۋمەتتىك كومىردىڭ تونناسى 7 600 تەڭگەدەن ساتىلىپ جاتىرايماقتار 28 قازان، 2017وسكەمەن قالاسى بويىنشا الەۋمەتتىك جاعىنان قورعالماعان تۇرعىندارعا الەۋمەتتىك كومىر 7 600 تەڭگەدەن ساتىلىپ جاتىر. بۇل توپقا جاتاتىن تۇرعىندارعا 20172018 جىلداردىڭ قىس مەرزىمىنە 35 مىڭ توننا كومىر قاراستىرىلعان. بۇل تۋرالى جەرگىلىكتى . سايتى حابارلادى.سوعىس ارداگەرلەرى، كوپ بالالى انالار، زەينەتكەرلەر مەن مۇگەدەكتەرگە جەڭىلدىكپەن بەرىلەتىن كومىردى قاجەت ەتەتىندەردىڭ ءتىزىمى جاسالىپ، كومىر تاسىمالدانىپ، جەتكىزلىپ جاتىر. وسى ۋاقىتقا دەيىن 35 مىڭ توننانىڭ 20 مىڭ تونناسى جەتكىزلگەن. كومىردىڭ بولىنۋىنە اۋعان سوعىسىنا قاتىسۋشىلاردىڭ ۇيىمى باقىلاۋ جۇرگىزىپ وتىر.كومىردى اسا كوپ قاجەت ەتەتىن وسكەمەن مەن سەمەي قالاسىنىڭ تۇرعىندارى قىس بويى 235250 مىڭ توننا كومىر جاعادى. وبلىس ورتالىعىندا حالىققا كومىر ساتىپ وتىرعان ۆەۋس جشس ءنىڭ زاششيتا مەن سول جاعالاۋ اۋدانىنىڭ سامار تاس جولى بويىنداعى قويمالارىندا كومىر ساتىپ الۋشىلارعا توقتاۋسىز ساتىلىپ جاتىر. ۆەۋستىڭ اياگوز، زىريان، شەمونايحا، گلۋبوكوە اۋداندارى مەن قالا ماڭىنداعى پرەدگورنوە اۋىلىنداعى كومىر قويمالارىنان دا كومىر كۇنى بويى ساتىلىپ كەلەدى. قىركۇيەك ايىنان بەرى ول قويمالاردان 140 مىڭ توننا كومىر ساتىلعان.التى اي قىستا وت جاعىپ، ءۇي جىلىتۋ ءۇشىن شقو حالقىنا 1ملن 135 مىڭ توننا كومىر قاجەت. قازىر بۇل قاجەتتىلىكتىڭ 720 مىڭ تونناسى جەتكىزىلىپ، ەل قىسقى وتىننىڭ 6570 پايىزىمەن قامتىلىپ وتىر. ايماقتا كەنىشتەردەن ءوندىرىلىپ جاتقان كومىردى جۇرتقا جەتكىزىپ بەرۋمەن 34 دايىنداۋءبولۋ پۋنكتى اينالىسىپ جاتىر.
|
ئۆزبېك مىللىتى قايتا نىشان بەلگىلەش ئورنى ئۆبېكلەرئۆزبېكلەرنىڭ دىنىي ئېتىقادىئۆزبېك مىللىتى ئۆزبېك تىلىدا سۆزلەيدىغان خەلىق. ئۆزبېكلەر ئۆزبېكىستان جۇمھۇرىيىتىدە ياشىغۇچى ئاساسلىق مىللەت نوپۇسى 20 مىليوندىن كۆپرەك بولۇپ، جۇمھۇرىيەت ئومۇمىي نوپۇسىنىڭ 4.71 پىرسەنتىنى ئىگىلەيدۇ. قالغانلىرى ئافغانىستان تەخمىنەن 2 مىليون 600 مىڭ، تاجىكىستان بىر مىليۇن 100مىڭ، قىرغىزىستان 720 مىڭ، قازاقىستان 460 مىڭ، تۈركمەنىستان 330 مىڭ ، پاكىستان 500مىڭ ۋە تۈركىيە، ئىران، ئېلىمىزنىڭ شىنجاڭ ئۇيغۇر ئاپتونوم رايونى تەخمىنەن14 مىڭ غا جايلاشقان، رۇسىيە، سەئۇدى ئەرەبىستان، ئامېرىكا، ئاۋستىرالىيە، گېرمانىيە، كانادا قاتارلىق ئەللەر ۋە رايونلارغىمۇ تارقاق ئولتۇراقلاشقان. ئومۇمىي نوپۇسى تەخمىنەن 30مىليۇندىن ئاشىدۇ. تارىخ ئۆزبېكلەر تارىختا شامان، زەردۇشىت، بۇددا، مانىزم قاتارلىق قەدىمكى دىنلارغا ئېتىقاد قىلىپ كەلگەن. 10ئەسىردە مۇسۇلمان بولغان، ئىسلام دىنىنىڭ سۈننى مەزھىپىگە ئېتىقاد قىلىدۇ. ئۆزبېكلەر ناھايىتى بالدۇرلا شەھەرلەشكەن بولۇپ ھۈنەرۋەنچىلىك ۋە سودىغا ماھىر مىللەت. ئۆزبېكلەرنىڭ كۆپىنچىسى دېھقانچىلىق بىلەن شۇغۇللىنىدۇ. ئۆزبېكلەر ئوتتۇرا ئاسىيادىكى قەدىمىي مىللەت تۈركلەرنىڭ بىرقىسمى بولۇپ، مىلادىدىن ئىلگىرىكى ئوتتۇرا ئاسىيادىكى تۇنجى تۈركى مىللەتلەرنىڭ پادىشاھلىقى ھىساپلانغان كانگىيە خانلىقى ئۆزبېكىستان زىمىنىدا قۇرۇلغان. كېيىن ئۇلارنىڭ ئاتا بوۋىلىرى مىلادىدىن ئىلگىرىكى باكتىرىيە، خارەزىم، سۇغدىيانا ۋە ئارشاڭ قاتارلىق قەدىمكى دۆلەتلەرنى بەرپا قىلىشقا قاتناشقان. مىلادىدىن ئىلگىرىكى 6 ئەسىرلەردە پېرسىيە ئاخمېنىدلار خاندانلىقىنىڭ، 4ئەسىرنىڭ ئاخىرلىرى ماكېدۇنىيىلىك ئالېكساندىر قوشۇنىنىڭ تاجاۋۇزىغا ئۇچرىغان، ئۇنىڭدىن كېيىن ھۇن ئىمپىرىيىسىنىڭ بىر قىسمى بولغان. كۇشانلار ھۆكۈمرانلىقىدا بولغان. 6ئەسىردىن كېيىن كۆك تۈرك ئىمپىرىيىسىنىڭ بىر قىسمى بولغانكۆك تۈرك ئىمپىرىيىسىنىڭ قىشلىق پايتەختى مىڭبۇلاق ھازىرقى تاشكەنت ئەتراپىغا توغرا كېلىدۇ. 8ئەسىرنىڭ ئوتتۇرلىرىدىن تارتىپ ئۆزبېكىستاننىڭ شەرقى قىسمى قاراخانىلارنىڭ ھۆكۈمرانلىقىدا، غەربى قىسمى ئەرەب ئىمپېرىيسىنىڭ تەۋەسىدە بولۇپ كەلگەن. مىلادى 10ئەسىردە پارىسلارنىڭ سامانىلارخانلىقى ئۆزبېكلەر ئولتۇراقلاشقان زىمىننى بويسۇندۇرغان، 10ئەسىرنىڭ ئاخىرلىرى سۇلتان سۇتۇق بۇغراخان بۇ رايوننى قايتىدىن تەسەررۇپىغا ئالغان. 13ئەسىردە ئۆزبېكلەر ئولتۇراقلاشقان رايون چىڭگىزخان قوشۇنلىرىنىڭ ھۆكۈمرانلىقىغا چۈشۈپ قالغان. 14 ئەسىرنىڭ ئالدىنقى يېرىمىدا چاغاتاينىڭ تۈركلەشكەن ئەۋلادلىرىدىن بولغان ئۆزبېكخان 1312 1342 قورال كۈچى بىلەن ئۆزبېكلەر باشچىلىقىدىكى خانلىق قۇرغان. 15 ئەسىردە چاغاتاي خانلىقى پارچىلىنىپ قىسمەن ئاھالىسى چۇ دەرياسى ۋادىسىغا كۆچۈپ كەتكەن، ئۆز جايىدا قېپقالغانلىرى پادىشاھنىڭ جەمەت نامى بويىچە ئومۇملاشتۇرۇلۇپ ئۆزبېكلەر دەپ ئاتىلىپ، تەدرىجىي بىر مىللەت بولۇپ شەكىللەنگەن. 16 ئەسىردە ئۆزبېك خانلىقى پارچىلىنىپ قوقان خانلىقى، بۇخارا خانلىقى ۋە خىۋا خانلىقى قاتارلىق دۆلەتلەر قۇرۇلغان. ئۆزبېكلەرنى 19 ئەسىرنىڭ كېيىنكى يېرىمىدا چار روسىيە ئاستائاستا بېسىۋالغان، 1917 يىلى سوۋېت ھاكىمىيىتى قۇرۇلۇپ، ئۆزبېكلەر تۈركىستان ئۆلكىسىنىڭ ئاھالىسى بولۇپ قالغان. 1924 يىلى 10 ئاينىڭ 27 كۈنى ئۆزبېكىستان سوۋېت سوتسىيالىستىك جۇمھۇرىيتى قۇرۇلغان ۋە سوۋېت ئىتتىپاقىغا ئەزا بولغان؛ 1990 يىلى سوۋېت 6 ئاينىڭ 20كۈنى جۇمھۇرىيەت پارلامېنتى ئىگىلىك ھوقۇقى خىتابنامىسى نى ماقۇللىغان. 1991 يىلى 8 ئاينىڭ 31 كۈنى مۇستەقىللىق جاكارلىغان. تارىختىن بۇيان نۇرغۇن موڭغۇل ۋە تاجىكلار ئۆزبېكلەرنىڭ مىللەت تەركىبىگە قوشۇلۇپ كەتكەچكە ئۇلارنىڭ ئۆرپ ئادەت، تىل ۋە مەدەنىيەت ئامىللىرىدا بۇ ئىككى مىللەتنىڭ نۇرغۇن تەسىرى بار. ھازىرقى ئۆزبېكلەردە يەنە رۇسلارنىڭمۇ نۇرغۇن تەسىرى بار. ئۆزبېك خانلىقى قۇرۇلۇشتىن بۇرۇن ئۆبېكلەر بىلەن ئۇيغۇرلارنىڭ يىلتىزى بىر ئىدى، سىياسىنىڭ ۋە دولەت چىگرىلىرى پەيدا بولغاندىن كىيىن ئىككىسى تەدرىجى ھالدا ئىككى مىللەت بولۇپ ئايرىلىپ قالغان. 95سوزلۇكلىرى ئوخشاش .ئەدىپلىرىدىن ناۋايى ، ئاتايى، بابۇر، سەككاكى، ئۇلۇغبېك قاتارلىق ئالىم مۇتەپپەككۇرلىرى بار.ئۆزبېكلەر ياۋروپا ئىرقىنىڭ موڭغۇل، ھىندى پامىر تىپى ۋە كاۋكاز ئىرقىنىڭ ئارىلاشمىسىغا كىرىدۇ. ئالتاي تىللىرى سىستېمسى تۈركىي تىللار گۇرۇپپىسى قارلۇق تىللىرى ئائىلىسىگاھىدا شەرقى تىللار ئائىلىسى دىيىلىدۇگە تەۋە ئۆزبېك تىلىنىڭ كۆپ خىل دىئالېكتىنى قوللىنىدۇ؛ ئەسلىدە ئەرەب ئېلىپبەسى ئاساسىدىكى مىللىي يېزىقى بار ئىدى، سوۋېت ئىستىلاسىدىن كېيىن سىلاۋيان يېزىقىنىمۇ قوللىنىپ كەلگەن.:...?ئۆزبېكمىللىتى143154 دىن ئېرىشكەنبۇ بەتنى 27 يانۋار 2017 ئاخىرقى قېتىم 05:59 دا ئۆزگەرتكەن.
|
مېھرىگىياھ بىلەن تاڭنۇر سوقۇشۇپ كەتتىدوستلۇق ۋە مۇھەببەت بوزقىر مۇنبىرى . . بوزقىر مۇنبىرى دوستلۇق ۋە مۇھەببەت مېھرىگىياھ بىلەن تاڭنۇر سوقۇشۇپ كەتتىمەزكۇر يازما 183 قېتىم كۆرۈلدىتېما: مېھرىگىياھ بىلەن تاڭنۇر سوقۇشۇپ كەتتى0 قەۋەت يوللانغان ۋاقت: 20111009 16:48مېھرىگىياھ بىلەن تاڭنۇر سوقۇشۇپ كەتتىئىككى تورداش چ چ دا قاتتىق ئېلىشتى ناملىق ئەڭ يېڭى ئاڭلىتىش.مېھرىگىياھ: مېنى تونۇدۇڭما؟تاڭنۇر: سىز كىم؟ ئەھەتجانما؟م: نەچچە كۈن ئاۋال مۇڭداشقان، ئۇنتۇپ قالدىڭما؟م: مەن مېھرىگىياھ.ت: ھە ئەمدى تونۇدۇم.م: شېئىرىڭنى داۋاملاشتۇرمامسەن؟م: قانداق شائىر سەن، ئۆزەڭ تونۇمايدىغان باللانى ئوخشىتىدىغان. مۇنبەردىكىلەرنى بىلمەي تۇرۇپ، تېخى مۇنبەرگە ئاتاپ شېئىر يېزىپسەن.ت: مۇنبەرنى ئوبدان بىلىمەن. يۇرتۇغنى سەن دەپ ئويلاپتىمەن شۇ.ت: مەن شائىر ئەمەس. شېئىر يېزىشقا قىزىقىمەن. شائىر بولغۇممۇ يوق.م: سەن شائىر بولالمىغۇدەكسەن. قول يەتمىگەن شاپتۇل ئاچچىق دەپ، بولغۇم يوق دەيسەن تېخى.ت: قانداق دەيسەن؟م: سەندە ئەركەكلەرچە خۇسۇسىيەت كامكەن. بىر ئەركەك يەنە بىر ئەركەكنىڭ كۈلكىسىگە، قامىتىگە، كىيىمكىچىكىگە سەپسالغان نەدە بار؟ ئوغۇلبالا چۈشىدىمۇ ھۆرپەرىلەرنى قوغلاپ چۈشەيدۇ. سەندە چۇقۇم ئەرلەردە بولۇشقا تېگىشلىك ھورمۇن ئاز.ت: خاپا بولما. سېنى خاتا ئوخشىتىپ قاپتىمەن.ت: بوزقىرنى مىسرانىمغا ئوخشىتىپ ساپتىمەن.م: خاپا بولغۇنۇم يوق. ساڭا ئەپسۇسلاندىم.ت: بىرىنىڭ ھاۋالىسى بىلەن يازغانتىم ئۇ تېمىنى.م: بىرى ياز دېسە بىلمەي ماختاۋەرسەڭ، كەلگۈسىدە ئوردا شائىرى بولغۇدەكسەن.ت: بولدى ئۆچۈرىۋىتەي. چاخچاقتىن جاقجاق چىقمىسۇن يانا.م: ۋۇ گەپ چۈشەنمەيدىغان ھاپتۇۋايماش. سېنىڭ گېپىڭ ماڭا ئېغىر كىلەرمۇ؟ مۇنبەردە ئەڭ يىقىنلىرىممۇ مېنى قاتتىق ئەيىپلىگەن.ت: خاتالىقنى تۈزەتكەن يولداش ياخشى يولداش. خاتالىقنى قايتا سادىر قىلمىغان يولداش تېخىمۇ ياخشى يولداش.م: سېنى ئەيىپلىشىمنىڭ سەۋەبى شۇكى، سېنىڭ باشقىلار ھاۋالە قىلسا يازىدىغان خۇيۇڭ باركەن. يەنە كىلىپ، ماڭا قارىتىپ يازغىنىڭدا ئەركەككە ماس بولمىغان تەبىئىيىتىڭ بىلىنىپ قاپتۇ. گەپنى چۈشەندىڭمۇ؟ ئوغۇلبالا دېگەن ئەركەكلەرنىڭ روھىي دۇنياسى ۋە ئىدىيىسىگە سەپسالىدۇ، قىزلارنىڭ سىرىتقى قىياپىتى ۋە چىرايىغا سەپسالىدۇكۈلگەن چىراي.ت: سەن بىرەر تېماڭنىڭ ئادرىسىنى ئەۋەتە مەن ئوقۇپ باقاي.م: قايسىسىنى ئەۋەتىشنى بىلەلمەيۋاتىمەن. پەلسەپەگە، لوگىكىغا، سىياسىغا ئائىتلاردىن قايسىنى ئوقۇيسەن؟رەسىمت: ئۆزەڭ ياخشى دەپ قارىغاننى ئەۋەتمەمسەن.م: مەنچە سەن تېمامنى چۈشەنمەيسەن.م:ھازىرغىچە تېمامنى ئوقۇمىغان بولساڭ تېمامدىكى مەزمۇنغا يا قىزىقمايسەن.ياخشىسى بوزقىردىكىلەردىن سورا. ئەگەر تېمامغا قارشى پىكىردە بىرەر تېما يازالىساڭ سېنى پىز تۇتىمەن.چىرايت: تېمىنى ئۆچۈردۈم.ت: مەن باشقىلارغا ياخشىلىق قلىلىشقا ئامراق. تېمىنىمۇ شۇ مەقسەتتە يازغان. سېنىڭ گەپلىرىڭدىن چىدىمىغانلىقىڭ چىقىپ تۇرىدۇ. بەك گۇمانخور ئىكەنسەن.م: ئاشۇ قاملاشمىغان مىسرالىرىڭغىما؟ بولقا چچ دا ئۇرغۇلۇق گەپ قىلىمەن. لېكىن سېنى كۆتۈرىدۇ دەپ ئويلايمەن.م: ئەمدى راست گەپ قىلىۋاتىسەن ھە.كۈلگەن چىرايم: ئۆز قارىشىڭدا تۇرالماي، خاپا بولما دەپ سۆزلەۋەردىڭ. بۇرۇنلا شۇندا دېمەمسەن: يازسام نېمە كارىڭ؟ سەن چىدىماسما؟ گۇمانخورما دەپ؟ت: سەن پاكىتنى بۇرمىلاشقا ئۇستىكەنسەن.م: ھە، ماندا دېمەمسەن. مەن دەيدىغاننى دەپ بولدۇم. ئەمدى دەۋەر. ئوغۇلغۇ سەن؟ مېنى جايىدا كەلتۈرۈپ ئەيىپلىسەڭ سېنى تاماققا تەكلىپ قىلىمەن.ت: مەن بىر تويغا ماڭماقچى. سۈرەتكە ئالىمەن.ت: بۇدا تويغا بارساڭ داستىخانغا كىر، قازان بېشىدا يېسەڭ گىلىڭغا تۇرۇپ قېلىپ ئۆلۈپ قالساڭ، دوراڭمۇ كار قىلمايدۇ.م: بوزقىر سۇۋۇپ قالدى. بىرەر تېمىنى بەلگىلەپ، ئىككىمىز تازا دېيىشىپ باقمامدۇق.ت: چاخچاق كۆتۈرگەن بولساڭ چچ دا چىچاڭشىپ كەتمەيتىڭ، ئەپسۇس.م: گەپ چۈشەنمەيدىغان.ت: بىر ئادەمنى چىچاڭشىتىش بەدىلىگە شېئىرىمنىڭ تۇرىشىنى خالىمايمەن.م: ،مەن ئادەتتىكى توردىشىڭ ئەمەس. گەپنىڭ خىلىنى تېپىپ كەلگەندە قىل ماڭا.ت: كاتتا ئەرباب بولساڭمۇ ھەممىمىز بىر بەندە ئەمەسمۇ.م: ئەجەپ پۇچەك گەپ قىلىدىكەنسەن. سېنى چچ دا تەربىلەپ بولالمىغۇدەكمەن. كەينىمدە بىرەر ئاي يۈرە، ھەقسىز تەلىم بېرەي.ت:سەۋزە قەلەمگە ماڭدىم. پولو ئالغاچ كىلەيما؟ ھەقسىز يەپ تويۇۋال.م: يانا شۇ گەپ. ھەي، دىخان سەندىن ئوبدان ئوخشىتىدۇ. ئىسىت سېنىڭ ئوقۇغىنىڭ.ت؛ مەن باشلانغۇچنى ئاران تۈگەتكەن.م: مەنىلىك، ئېغىر، يىغىنچاق سۆزلەشنى ئۆگەن ماۋۇ 21ئەسىردە. بولقا چۈشىنىش ئىقتىدارىڭنى ئاشۇر.م:مە تاۋۇز يەپ ماڭرەسىمبەزى گەپلەر ئۇنتۇلدى.سىز كۆرۋاتقان تىما مېھرىگىياھ بىلەن تاڭنۇر سوقۇشۇپ كەتتى,دوستىڭىزغا يوللىسىڭىز بىر تۆھپە قوشۇلۇپ ،دەرىجىڭىز تېز ئۆسىدۇ1 قەۋەت يوللانغان ۋاقت: 20111009 18:26راستيالغىنىنى بىلەلمەي ھەيرانلىقتا قاراپ قالغان چىراي ئىپادىسى يا شۇنداق بىر چىراي ئىپادىسى ياسالماپتۇ بىرەر يەردە2 قەۋەت يوللانغان ۋاقت: 20111009 19:55تاڭنۇر بىلەن مۇنبەر ھەققىدە پاراڭلىشىپ قالدۇق تەمكىن چىراي تاڭنۇر دىدى ،بوز قىر دا تېمىلار ۋە ئىنكاسلار بەكمۇ پۈچەك ھەتتا سىنىڭمۇ ئىنكاسلىرىڭ پۈچەك ھاڭ تاڭ چىراي دىدى ، قۇبۇل قىلدىم! چۈنكى دەسلەپتە قاڭسىق ئاڭلانغاندەك قىلغان بىلەن شۇ زامات ھەزىم قىلدىم بەلەن دورا ئاچچىق كېلىدۇ ...شۇنۇڭ بىلەن مەن بوز قىر ھەققىدە بىرەر غەزەل ياكى شېئىر يىزىپ يوللاش ھەققىدە تەكلىپ بەرگەن ئىدىم .نەچچە ۋاقنىڭىزى يۇرتۇغنى سەن دەپ قالغان ئوخشايدۇ .3 قەۋەت يوللانغان ۋاقت: 20111009 22:29بوزقىر ئۈچۇن ئوزىنى ئاتىغان، ھەزلىكەش شىېر يازىدىغان شايىرلا كۆپلەپ قاپتىكەن.ئەمدى بۇ دىيالوگ دىن تۇيغۇمنىڭ توغىرلىقىنى دەلىلىدىم.4 قەۋەت يوللانغان ۋاقت: 20111011 10:14ماڭا نۇرغۇن يېڭى چىراي ئىپادىلىرى لازىم5 قەۋەت يوللانغان ۋاقت: 20111011 13:03 سوقۇشۇپ كەتمەڭلار چۆجە خورازلىرىم... چاقچاق... 0.218248 5, :1017 20:02,
|
بەردىبەك ساپارباەۆ توسبەلگىمەن ماراپاتتالدى2726 4 پىكىر 26 تامىز, 2019 ساعات 12:33نۇرسۇلتان قالاسىندا باقىتجان ءابدىرايىمنىڭ توراعالىعىمەن قر كاسىپوداقتار فەدەراتسياسى باس كەڭەسىنىڭ وتىرىسى ءوتتى.وتىرىس بارىسىندا قركف توراعاسى قازاقستان رەسپۋبليكاسى كاسىپوداقتار فەدەراتسياسىنىڭ 20182019 جىلدارعا ارنالعان جاڭعىرتۋ جول كارتاسى بويىنشا اتقارىلعان جۇمىستار تۋرالى بايانداما وقىدى. بۇل قۇجاتتا الەۋمەتتىك ادىلەتتىلىكتى ناسيحاتتاۋ جانە ەڭبەككەرلەردىڭ قۇقىعىن قورعاۋ شارالارى نەگىزگە الىنعان.ەلباسى نۇرسۇلتان نازارباەۆ كاسىپوداقتار فەدەراتسياسى قازاقستاندىقتاردى ءتورتىنشى ونەركاسىپتىك رەۆوليۋتسيانىڭ جاڭا شارتتارىنا الەۋمەتتىك بەيىمدەۋ ءۇشىن قوزعاۋشى كۇش بولۋى تيىستىگىن اتاپ ءوتتى، دەدى ءوز سوزىندە ب. ءابدىرايىم.وسى ورايدا فەدەراتسيا باسشىسى كاسىپوداقتار قىزمەتىندەگى وزەكتى ماسەلەلەرگە، سونىڭ ىشىندە ۇجىمدىق شارتتاردىڭ سانىن ارتتىرۋ، ەڭبەك داۋلارىن شەشۋ، ەڭبەك قاتىناستارىن زاڭداستىرۋ، جۇمىس ورىندارىن ساقتاۋ جانە قاۋىپسىز ەڭبەك شارتتارىن قالىپتاستىرۋ ماسەلەلەرىنە توقتالىپ ءوتتى. جول كارتاسىنىڭ باسىم باعىتتارى، سونىڭ ىشىندە حەۇنىڭ ستاندارتتارىن ناسيحاتتاۋ جانە كاسىپورىنداردا الەۋمەتتىك تۇراقتىلىقتى قامتاماسىز ەتۋ ماسەلەلەرى ايتىلدى.سونداياق، قر پرەزيدەنتى قاسىمجومارت توقاەۆتىڭ الەۋمەتتىك باستامالارىنىڭ وزەكتىلىگى جانە ءوز ۋاقىتىنا ساي ەكەندىگى، سونىمەن قاتار، كاسىپوداقتاردىڭ باستى قۇندىلىقتارىمەن ۇيلەسىم تاباتىندىعى اتالىپ ءوتتى.باس كەڭەستىڭ مۇشەلەرى ەلىمىزدە ورىن الىپ جاتقان الەۋمەتتىكەڭبەك رەفورمالارى ۋاقىت تالابى دەپ سانايدى. بۇل رەفورمالار كاسىپوداقتار قىزمەتىن جاڭعىرتۋ جانە ەڭبەك ادامىن قورعاۋداعى تيىمدىلىگىن ارتتىرۋ ءۇشىن باعىتباعدار بولۋى ءتيىس. وسى رەتتە الەۋمەتتىك ارىپتەستىكتىڭ ەرەكشە ءرولى مەن ارىپتەستىكتى نىعايتۋ ماڭىزدىلىعى كورسەتىلدى.باقىتجان ءابدىرايىم ايتىپ وتكەندەي، قر ۇكىمەتى، قركف جانە اتامەكەن ۇكپ اراسىنداعى 20182020 جىلدارعا ارنالعان باس كەلىسىم، سونىمەن قاتار، 21 سالالىق جانە 16 اۋماقتىق كەلىسىمدەر كاسىپوداقتاردىڭ ۇشجاقتى كوميسسيا، داعدارىسقا قارسى شتاب، قوعامدىق جانە ۇيلەستىرۋ كەڭەستەرىنىڭ وتىرىسىنا كەڭىنەن قاتىسۋىنا مۇمكىندىك بەردى.ۇشجاقتى كوميسسيا اياسىندا مۇشە ۇيىمدار ءتيىستى سالالارداعى كاسىپوداق ۇيىمدارىنىڭ قىزمەتىن بىرىكتىرە الدى. الەۋمەتتىك ارىپتەستەرمەن ءوزارا ىنتىماقتاستىقتىڭ ايقىن دالەلى كاسىپوداقتار فەدەراتسياسىنا مۇشە ۇيىمدار سانىنىڭ 18دەن 23 سالالىق كاسىپوداقتارعا ارتۋى بولىپ تابىلادى. 40 مىڭ ەڭبەككەردى قامتيتىن 500گە جۋىق باستاۋىش كاسىپوداق ۇيىمدارى قۇرىلدى.جۇمىس ناتيجەلەرىن قورىتا كەلە، باس كەڭەس مۇشەلەرى قازاقستان رەسپۋبليكاسى پرەمەرءمينيسترىنىڭ ورىنباسارى بەردىبەك ماشبەكۇلى ساپارباەۆتىڭ الەۋمەتتىك ارىپتەستىك تاراپتارى اراسىندا ءوزارا ءتيىمدى بايلانىس جۇيەسىن قالىپتاستىرۋعا قوسقان ۇلەسىن جوعارى باعالاي وتىرىپ، ۇزدىك الەۋمەتتىك ارىپتەس بەلگىسىمەن ماراپاتتادى.
|
كۇرەستەن 67 كيلو سالماقتا المات كەبىسباەۆ التىن الدىسپورت 26 قاراشا، 2020الماتىداعى دوستىق سپورت كەشەنىندە گرەكريم كۇرەسىنەن وتكەن قازاقستان چەمپيوناتىندا 67 كيلو سالماق دارەجەسىندە المات كەبىسباەۆتىڭ اسىعى الشىسىنان ءتۇستى، دەپ حابارلايدى ..67 كيلو سالماقتاعى المات كەبىسباەۆتىڭ جانكەشتىلىگىنە سۇيسىنبەۋ مۇمكىن ەمەس. جاسى 33كە تاياپ قالعان الماتتتىڭ حالىقارالىق ارەنادا قازاق ەلى نامىسىن قورعاپ جۇرگەنىنە 12 جىلدان اسا ۋاقىت بولدى. سول ارالىقتا سەمەي ءوڭىرىنىڭ ورەنى الەم چەمپيوناتىندا ءتورت رەت جانە ازيا ويىندارىندا ەكى رەت جۇلدە الدى. اراسىندا كۇمىسى مەن قولاسى دا بار. كەبىسباەۆ ەكى مارتە ازيا چەمپيونى اتانىپ، تاعى ەكى رەت كۇمىسپەن كۇپتەلدى. لوندون مەن ريو وليمپيادالارىندا باق سىنادى. سوڭعى جارىسىندا ول بەسىنشى ورىنعا تابان تىرەدى.بيىلعى ەل بىرىنشىلىگىندە كەبىسباەۆقا مەيىرجان شەرماحانبەت لايىقتى قارسىلىق كورسەتەدى دەپ ويلادىق. بىراق جاس دارىن باستاپقى باسەكەلەردىڭ بىرىندە سولتۇستىك قازاقستان وبلىسىنىڭ بالۋانى دانيار قالەنوۆكە 3:5 ەسەبىمەن ۇتىلدى.ناتيجەسىندە المات بارلىق قارسىلاسىن قاپى قالدىرىپ، باس جۇلدەنى قانجىعاسىنا بايلادى. اقتىق ايقاستا ول تالدىقورعاندىق نۇربەك قىزىروۆتى 7:5 ەسەبىمەن ۇتتى. اقتوبەلىك تاڭىربەرگەن ناۋرىزباەۆ پەن شىمكەنتتىك ءادىلحان ساتاەۆ جۇلدەگەرلەر قاتارىنا قوسىلدى.
|
قاراعاندى پروكۋرورى سوت وتىرىسىنا كەلمەي قالعان القا بيلەرىن اكىمشىلىك جاۋاپركەرشىلىككە تارتۋدى وتىنەدىجاڭالىقتار 1676 0 پىكىر 24 اقپان, 2010 ساعات 06:10قاراعاندى. 24 اقپان. قازتاگ قاراعاندى پروكۋرورى ءابۋءالي ساتتار سوت وتىرىسىنا كەلمەي قالعان ەكى القا بيلەرىن اكىمشىلىك جاۋاپكەرشىلىككە تارتۋ تۋرالى سوتقا جۇگىندى. بۇل تۋرالى قالا پروكۋرورىنىڭ ورىنباسارى سايات ساۋقىمبەكوۆ حابارلادى.22ءشى اقپاندا الەكساندا ا. دەگەن ازاماتتىڭ 18 جاسار قىز بالانى ءولتىرۋى بويىنشا ايىپتاۋ سوت وتىرىسى ءوتتى. ءىس سوتتالۋشىنىڭ ءوتىنىشى بويىنشا القا بيلەرىنىڭ قاتىسۋىمەن ءوتۋى ءتيىس بولاتىن. بىراق سوت بەلگىلەنگەن كۇنى ەكى القا بيلەرى سوتقا كەلمەدى، دەدى س. ساۋقىمبەكوۆ.سوتتا مەملەكەتتىك ايىپتاۋشىلار رەتىندە بولعان قالا پروكۋرورى ءا. ساتتار مەن س. ساۋقىمبەكوۆ سوتقا كەلمەگەن القا بيلەرىن اكىمشىلىك جاۋاپقا تارتۋ تۋرالى وتىنىشپەن سوتقا جۇگىندى. مۇنداي جاعدايدا سوتقا سەبەپسىز كەلمەي قالعانى ءۇشىن، نەمەسە سوتتى سىيلاماعانى ءۇشىن اكىمشىلىك ايىپپۇل سالۋ قاراستىرىلعان، دەدى پروكۋرور.بۇل سوت ءىسى قاراعاندىدا القا بيلەرىنىڭ قاتىسۋىمەن ءوتىپ وتىرعان العاشقى سوت ءىسى ەمەس. بىراق، پروكۋروردىڭ ايتۋىنشا، بۇل قر قكگە تۇزەتۋلەر ەنگىزىلگەن 2010 جىلدىڭ 1ءشى قاڭتارىنان بەرگى القا بيلەرىنىڭ قاتىسۋىمەن وتكەن العاشقى سوت ءىسى.ۆيكتوريا ا. دەگەن 18 جاسار ستۋدەنت قىز بالا بىلتىرعى مامىردا ولتىرىلگەن. ءولى قىزدىڭ زاقىمدانعان دەنەسى قالا گاراجدارىنىڭ ءبىر ماسسيۆىندە تابىلعان. نەگىزگى كۇدىكتى دەپ قىز بالانى سوڭعى رەت ءتىرى كورگەن الەكساندار ا. دەگەن ازامات تانىلدى. تەرگەۋ بارىسىندا ول قىز بالانى ولتىرگەنىن مويىندادى. بىراق كەيىن، ول مويىنداۋلاردى قىسپاقپەن موينىما الدىم دەپ، ءوزىنىڭ ايتقاندارىنان تايىپ شىقتى.قانات بىرلىكۇلى 24013زىكىريا زامانحانۇلى 30395
|
ئۈندىداردىكى قەدەم سانىڭىز قانچەكۆپ بولسا شۇنچە ساغلام بولامسىز؟ھازىر ھەممەيلەن ساغلاملىققا ناھايىتى ئەھمىيەت بېرىدۇ، ھەرخىل تەنھەرىكەت ئەپلىرىمۇ كىشىلەرنىڭ ئالقىشىغا ئېرىشتى. كۆپىنچە كىشىلەر دوستلار چەمبىرىكىدە قەدەم سانىدا بىرىنچىلىكنى قوغلىشىدۇ. ئۇنداقتا ئۈندىداردىكى قەدەم سانىڭىزنىڭ نەچچە مىڭ، نەچچە ئون مىڭ بولۇشى ساغلام تەنھەرىكەتتىن دېرەك بېرەمدۇ؟قەدەم سانىغىلا ئەھمىيەت بېرىشتىن ساقلىنىش كېرەكتەتقىقاتقا ئاساسلانغاندا، قۇرامىغا يەتكەنلەر ئادەتتە بىر كۈندە 8000 قەدەم ئەتراپىدا ماڭىدۇ، ئۇنىڭ ئۈستىگە 8000 قەدەمنىڭ كۈچلۈكلۈك دەرىجىسى ئىنتايىن تۆۋەن، ساغلاملىققا بولغان پايدىسىمۇ بەك چوڭ ئەمەس، سىز كۈندە ماڭغان نەچچە مىڭ قەدەم ئىچىدە پەقەت 2000 مىڭ قەدەمنىڭ ئۈنۈمى بولۇشى مۇمكىن. ئۇندىن باشقا سىز كەچتە ئۈندىداردىكى قەدەم سانىغا قاراپ ئۆزىڭىزنىڭ ئون مىڭ قەدەمدىن ئارتۇق ماڭغانلىقىڭىزنى كۆرۈپ ئەسلىدە پىلانلاپ قويغان شۇ كۈنلۈك كەچلىك چېنىقىشتىن ۋاز كېچىشىڭىز مۇمكىن.گەرچە سىزنىڭ قەدەم ھېسابلىغۇچىڭىزدا كۈندە 20 مىڭ قەدەم ماڭغانلىقىڭىز كۆرسىتىلسىمۇ، لېكىن سىزنىڭ ئۈنۈملۈك، ساغلام بولغان قەدەم سانىڭىز بەلكىم تېخى يېتەرلىك بولمىغان بولۇشى مۇمكىن. شۇڭا قەدەم سانىدىن باشقا يەنە تۆۋەندىكى بىر قانچە نۇقتىغىمۇ دىققەت قىلىش كېرەك.ھەرىكەتنىڭ كۈچلۈكلۈك دەرىجىسى:دۇنيا سەھىيە تەشكىلاتىنىڭ پىكرىگە ئاساسلانغاندا، ئوتتۇرا كۈچلۈك دەرىجىدىكى ھەرىكەت نۆۋەتتىكى ئۈنۈملۈك تەنھەرىكەتنىڭ ئاساسىي تەلىپى ئىكەن. ئۇنداقتا ئوتتۇرا كۈچلۈك دەرىجىدىكى ھەرىكەت ئىكەنلىكىگە قانداق ھۆكۈم قىلىش كېرەك؟1. مېڭىش سۈرئىتىگە قاراش، ئوتتۇرا كۈچلۈك دەرىجىدىكى ھەرىكەتنىڭ ئۆلچىمى مىنۇتىغا 110 دىن 130 قەدەمگىچە مېڭىش بولىدۇ.2.يۈرەك سوقۇش قېتىم سانىغا قاراش كېرەك.ئوتتۇرا كۈچلۈك دەرىجىدىكى ھەرىكەتتىكى ئەڭ چوڭ يۈرەك سوقۇش رىتىمى نورمال يۈرەك سوقۇش رىتىمىنىڭ 70 تىن 85 گىچە بولىدۇ. مەسىلەن: ئادەمنىڭ تىنچ ۋاقتىدىكى يۈرەك سوقۇش قېتىم سانىنى مىنۇتىغا 70 قېتىم دېسەك، ئوتتۇرا كۈچلۈك دەرىجىدىكى ھەرىكەتتىكى يۈرەك سوقۇش رىتىمى مىنۇتىغا 130 قېتىمغا يېتىدۇ. كۆپىنچە كىشىلەر مېڭىپ چېنىقىشتا سەيلە قىلىپ مېڭىشنى تاللايدۇ، بۇنىڭدا يۈرەك سوقۇش رىتىمى مىنۇتىغا 100 دىن 110 قېتىمغىچە بولۇپ، 10 مىڭ قەدەم ماڭسىمۇ چېنىقىش ئۈنۈمى يۇقىرى بولمايدۇ.3.ماڭغاندا ئازراق ھاسىراش كېرەك.ناھايىتى ئاددىي بىر ئۇسۇل بار، يەنى ماڭغاندا سەل ھاسىرىغاندا چېنىقىشنىڭ ئۈنۈمى بولىدۇ، لېكىن بۇنىڭ ئالدىنقى شەرتى ھاسىراپراق ماڭغاندىمۇ باشقىلار بىلەن نورمال پاراڭلىشالىشىڭىز كېرەك، ئەگەر ھاسىرىغاندا باشقىلار بىلەن نورمال پاراڭلىشالمىسىڭىز، ئوتتۇرا دەرىجىدىكى ھەرىكەتنىڭ كۈچلۈكلۈك دەرىجىسىدىن ئېشىپ كەتكەن بولىسىز.كۈندە ئاز دېگەندە 30مىنۇت ھەرىكەت قىلىش كېرەك. تاق قېتىملىق ھەرىكەت ۋاقتى 10 مىنۇتتىن ئاشسا ئاندىن ئۈنۈمى بولىدۇ، ھەپتىدە ئاز دېگەندە 4،5 كۈن تەنھەرىكەت قىلىش كېرەك.بەزىلەر چوڭ قەدەم تاشلاپ ئىتتىك ماڭىدۇ، بەزىلەر قەدىمىنى كۈچلۈك ئالىدۇ، بۇلارنىڭ ھەممىسى تىز بوغۇمىغا زىيانلىق. شۇڭا قەدەم سانى كۆپ بولمىسىمۇ، ماڭغان ھالەت ئۆلچەملىك بولمىغاندا، موسكۇلمۇ زىيانغا ئۇچرايدۇ.قانداق ماڭغاندا ساغلام بولىدۇ؟1. قەددىنى تىك تۇتۇپ، قورساقنى يىغىپ، بەدەننىڭ ئېغىرلىق مەركىزىنى يۇقىرىلىتىپ مېڭىش، مۈرە بىلەن يەر يۈزى پاراللېل بولۇش كېرەك.2. ماڭغاندا قولنى بەكرەك سېلىپ مېڭىش كېرەك، قەدەمنى نورمال ئېلىش، بەك چوڭ ياكى بەك كىچىك بولماسلىقى كېرەك.مۇۋاپىق چېنىقىش مەيدانى تاللاشبىخەتەر بولغان چېنىقىش مەيدانى تاللاشمۇ ناھايىتى مۇھىم.ئەڭ ياخشىسى سولياۋ مەيداندا مېڭىش كېرەك، چۈنكى بۇ خىل مەيداننىڭ تىز بوغۇمىغا بولغان زەربىسى ئەڭ كىچىك، ئۇندىن قالسا ئاسفالت يول، سېمونت يول.چېنىقىشتا مۇۋاپىق كىيىم تاللاشچېنىققاندا مۇۋاپىق بولغان تەنتەربىيە ئايىقى ۋە ئۆزىڭىز راھەت ھېس قىلغان كىيىمنى تاللاڭ، بىر بوتۇلكا سۇ ئېلىۋېلىپ، ۋاقتىدا سۇ تولۇقلاشنى ئۇنتۇماڭ.
|
7 كۇنگە ارنالعان جاپون ديەتاسى پايدالى كەڭەس12 ناۋرىز 2017، 10:507 كۇنگە ارنالعان جاپون ديەتاسى12 ناۋرىز 2017, 10:50 3187 0ازيالىق ايەلدەر اراسىنان ارتىق سالماقتىلارىن كوپ كەزدەستىرە بەرمەيتىنىمىز راس. ونىڭ سىرى نەدە؟ تابيعات پا، تۇقىمقۋالاۋشىلىق پا؟ الدە ولاردىڭ اس مازىرىندە قۇپيا بولار؟ تومەندەگى جاپوندىق ديەتامەن 7 كۇندە 5 كيلوگرامم سالماق تاستاڭىز.قانداي ديەتا بولماسىن، ناقتى ناتيجەگە قول جەتكىزۋ ٴۇشىن ونىڭ تالاپتارىن تولىعىمەن ورىنداۋ كەرەك. سول سياقتى جاپوندىق ديەتانىڭ باستى تالاپتارى ٴتاتتى، ۇن ونىمدەرى، مايلى مەن تۇزدى تاعامعا جولاماۋ. ەگەر 7 كۇن جاپوندىق ديەتادان كەيىن دە ونىڭ ەرەجەلەرىنە ۇستاناتىن بولساڭىز، ديەتا كەزىندە تاستاعان سالماعىڭىزدى قايتا قوسپايتىن بولاسىز.بۇل ديەتانى باستاۋدان ٴبىر كۇن بۇرىن تۇز بەن ەتتى اس مازىرىنەن ازايتىڭىز. كوكونىستەردەن كوبىرەك جەپ، كۇنىنە، كەم دەگەندە، 1،5 ليتر سۋ ٴىشىڭىز.تاڭعى اسقا 1 كەسە ٴسۇتسىز، قانتسىز كوفە ٴىشىپ، ارتىنان 1 ستاكان سۋ ٴىشىڭىز. سۋ اعزاداعى توكسيندەردى ايداپ شىعارىپ، استىڭ دۇرىس قورىتىلۋىنا سەپتىگىن تيگىزەدى.تۇسكى اسقا 2 پىسكەن قايناتىپ جۇمىرتقا، پەكين ورامجاپىراعىنان دايىندالعان شاعىن سالات جانە 1 ستاكان تومات شىرىنى جەتكىلىكتى. تومات شىرىنىن ۇيدە دايىنداعان ٴجون. ويتكەنى دۇكەندە ساتىلاتىن شىرىننىڭ قۇرامىندا تۇز بولادى. ال جاپون ديەتاسىنىڭ باستى قاعيداعىسىنىڭ ٴبىرى تۇزدان باس تارتۋ.كەشكى اسقا بالىق 250گ ٴپىسىرىپ بۋدا نە قايناتىپ جەڭىز.تاڭعى اسقا 1 كەسە ٴسۇتسىز، قانتسىز كوفە مەن ازداعان كەپتىرىلگەن نان رجانوي سۋحاريك.تۇسكى اسقا ورامجاپىراقتان دايىندالعان شاعىن سالات پەن بالىق سۋعا پىسكەن.كەشكى اسقا 200 گ مايسىز قوي ەتى سۋعا پىسكەن جانە 1 ستاقان ايران مايلىلىعى 1.تاڭعى اسقا 1 كەسە ٴسۇتسىز، قانتسىز كوفە مەن ازداعان كەپتىرىلگەن نان.تۇسكى اسقا تاباعا ازداپ ٴزايتۇن مايىن قۇيىپ، كادى قۋىرىپ جەڭىز.كەشكى اسقا 2 جۇمىرتقا سۋعا پىسكەن، 200 گ مايسىز قوي ەتى سۋعا پىسكەن جانە ورامجاپىراقتان دايىندالعان شاعىن سالات.تاڭعى اسقا 1 كەسە ٴسۇتسىز، قانتسىز كوفە.تۇسكى اسقا مىندەتتى تۇردە ىرىمشىك ٴتىلىمى 15 گ، 1 جۇمىرتقا سۋعا پىسكەن جانە ٴسابىز سۋعا پىسكەن.كەشكى اسقا 2 قىزىل الما.تاڭعى اسقا ٴسابىز سۋعا پىسكەن بەن ليمون شىرىنى.تۇسكى اسقا 250 گ بالىق بۋدا نە سۋعا پىسكەن جانە 1 ستاقان تومات شىرىنى.تۇسكى اسقا 500 گ تاۋىق ەتى قايناتىپ، ٴزايتۇن مايىمەن ورامجاپىراق نەمەسە ٴسابىز سالاتى.كەشكى اسقا ورامجاپىراق سالاتى جانە 2 جۇمىرتقا سۋعا پىسكەنتاڭعى اسقا 1 كەسە كوك شاي.تۇسكى اسقا 200 گ سيىر ەتى قايناتىپ جانە جەمىستەر الما، المۇرت، اپەلسين.كەشكى اسقا ٴۇشىنشى كۇنگى اس مازىرىنەن 2 جۇمىرتقا سۋعا پىسكەن، 200 گ مايسىز قوي ەتى قۋىرىلماعان جانە ورامجاپىراقتان دايىندالعان شاعىن سالات باسقاسىنىڭ كەز كەلگەنىن جەۋىڭىزگە بولادى.سونىمەن قاتار كۇندەلىكتى كەم دەگەندە 1،5 ليتر سۋ ٴىشىپ ٴجۇرۋدى ۇمىتپاڭىز.ديەتا، ياپونسكايا ديەتا، تاعام، ٴدامدى
|
مەملەكەت ءتوراعاسى شي جينپيڭ چيڭداۋدا ءۇندىستاننىڭ زۇڭليى موديمەن كەزدەستىكەلۋ قاينارى: شينجياڭ گازەتى 20180611 19:29:22شينحۋا اگەنتتىگىنىڭ 6 ايدىڭ 9 كۇنى چيڭداۋدان بەرگەن حابارى تىلشىلەر شۇي بيڭ، ۋىن شين. مەملەكەت ءتوراعاسى شي جينپيڭ 6 ايدىڭ 9 كۇنى چيڭداۋدا ءۇندىستاننىڭ زۇڭليى موديمەن كەزدەستى.شي جينپيڭ مىنالاردى اتاپ كورسەتتى: ءبىر ايدىڭ الدىندا، مەن زۇڭلي مىرزامەن ۋحاندا ءساتتى تۇردە بەيرەسمي كەزدەسۋ وتكىزىپ، كوپتەگەن ورتاق تانىمعا كەلدىك. ەكى ەل جانە حالىقارالىق قوعام سول جولعى كەزدەسۋگە بەلسەندى باعا بەردى، جۇڭگو ءۇندىستان قارىم قاتىناسىنىڭ دامۋىنا نازار اۋدارىپ، قولداۋ كورسەتەتىن بەلسەندى راي قالىپتاسىپ كەلەدى. جۇڭگو ۇندىستانمەن بىرگە ۋحان كەزدەسۋىن جاڭا باستاما ەتىپ، ءوزارا ساياسي سەنىمدى ۇزدىكسىز نىعايتىپ، ءوزارا ءتيىمدى ىنتىماقتاستىقتى جاپپاي ورىستەتىپ، جۇڭگو ءۇندىستان قارىم قاتىناسىنىڭ اناعۇرلىم جاقسى، اناعۇرلىم تەز، اناعۇرلىم ورنىقتى دامۋىن ىلگەرىلەتۋدى قالايدى.شي جينپيڭ مىنالاردى باسا دارىپتەدى: جۇڭگو مەن ءۇندىستان ۋحان كەزدەسۋىندەگى ورتاق تانىمدى تياناقتاندىرۋ جاعىندا ءبىرتالاي العاشقى ناتيجەلەرگە قول جەتكىزدى. ەكى جاق قايراتقا قايرات ۇستەپ، ءجىتى تياناقتاندىرىپ، ستراتەگيالىق بايلانىستى ساقتاپ، ەكونوميكا ساۋدا ىنتىماقتاستىعىن كەڭەيتىپ، گۋمانيتارلىق اۋىس كۇيىستى ىلگەرىلەتىپ، حالىقارالىق جانە وڭىرلىك ىستەردەگى سايكەستىك پەن ىنتىماقتاستىقتى كۇشەيتۋ كەرەك.شي جينپيڭ مىنالاردى ءبىلدىردى: ءۇندىستاننىڭ تۇڭعىش رەت شاڭحاي ىنتىماقتاستىق ۇيىمىنىڭ رەسمي مۇشەسى رەتىندە مەملەكەت باسشىلارىنىڭ القالى كەڭەسىنە قاتىناسىپ وتىرعانىن قارسى الامىز. جۇڭگو ءۇندىستان سياقتى مۇشە ەلدەرمەن بىرگە شاڭحاي رۋحىن بىرگە ساۋلەلەندىرىپ، شاڭحاي ىنتىماقتاستىق ۇيىمىنىڭ اقاۋسىز، ورنىقتى دامۋىن ىلگەرىلەتۋدى قالايدى.مودي مىنالاردى ءبىلدىردى: ءبىراز ۋاقىتتىڭ الدىندا مەنىڭ ءتوراعا شي جينپيڭمەن ۋحاندا وتكىزگەن بەيرەسمي كەزدەسۋىم وتە ءساتتى جانە وتە ماڭىزدى بولدى، بۇل مەنىڭ ءۇندىستان مەن جۇڭگونىڭ قارىم قاتىناسىن دامىتۋعا دەگەن سەنىمىمدى بەكەمدەي ءتۇستى، ول قالايدا ءۇندىستان جۇڭگو قارىم قاتىناسىنىڭ تاريحىندا كەزەڭدىك ءمان الادى. ءۇندىستان مەن جۇڭگونىڭ ىنتىماقتاستىعى الەمنىڭ بەيبىتشىلىگى مەن گۇلدەنۋىندە ايرىقشا ماڭىزعا يە. ءۇندىستان ۋحانداعى بەيرەسمي كەزدەسۋدىڭ نەگىزىندە ەكى ەل قارىم قاتىناسىنىڭ ۇزدىكسىز العا دامۋىن ىلگەرىلەتۋدى قالايدى. ءۇندىستان شاڭحاي ىنتىماقتاستىق ۇيىمىنىڭ جاڭا مۇشەسى رەتىندە، شاڭحاي ىنتىماقتاستىق ۇيىمىندا بەلسەندى رول اتقارۋدى قالايدى، جۇڭگونىڭ چيڭداۋداعى باسشىلار باس قوسۋىن ءساتتى وتكىزۋىنە قولداۋ كورسەتەدى.كەزدەسۋدەن كەيىن، شي جينپيڭ مەن مودي قاتىستى ەكى جاقتى ىنتىماقتاستىق حۇجاتتارىنىڭ قول قويىلۋىنا كۋاگەر بولدى.ديڭ شۋەشياڭ، ياڭ جيەچى، ۋاڭ ي، حى ليفىڭ كەزدەسۋگە قاتىناستى.
|
مەملەكەتكە قىزمەت ەتكەننىڭ مەرەيى ۇستەمەلىمىزدە مەملەكەتتىك قىزمەت پەن مەملەكەتتىك قىزمەتشىنىڭ تيىمدىلىگىن، بەدەلىن ارتتىرۋ جۇمىستارى ۋاقىت تالابىنا ساي ۇتىمدى ىسكە اسىپ كەلەدى.ۇلتتىق قۇندىلىقتارىمىزدى ۇلىقتادىەلوردادا ەلىمىزدىڭ جاستار ۇيىمدارى ەل تاۋەلسىزدىگىنىڭ 30 جىلدىق مەرەيتويىنا ورايلاستىرىلعان پاتريوتتىق اكتسيا وتكىزدى. وندا جاستاردىڭ پاتريوتتىق اكتىسى جاريالانىپ، مەرەيلى جىل اياسىندا ماۋسىم پاتريوتيزم ايى بولىپ بەلگىلەندى.بيزنەس 07 ماۋسىم، 2021بيزنەسكە ارنالعان ۇكىمەت جوباسى كاسىپكەرلىكتەگى كەدەرگىلەردى جويۋعا كومەكتەسەدىەلىمىزدە ونلاين فورماتتا سىبايلاس جەمقورلىققا قارسى ءىسقيمىل ماسەلەلەرى بويىنشا كاسىپكەرلەردىڭ رەسپۋبليكالىق فورۋمى ءوتتى. ونىڭ بارىسىندا تسيفرلاندىرۋدى ىلگەرىلەتۋ جانە جەمقورلىق تاۋەكەلدەرىن تومەندەتۋ باعىتىندا اتقارىلعان جۇمىستار سارالاندى.
|
20181212 23:17:15 مەنبەسى: شىنجاڭ خەلق رادىيو ئىستانسىسى11 ئاينىڭ 26 كۈنى، قەشقەر ۋىلايىتى قاغىلىق ناھىيەسىنىڭ تۈگىچى يېزىسىدا پەرداز قىلىش، چاچ گۈزەللەشتۈرۈش زەنجىرسىمان دۇكىنى ئېچىۋاتقان زۇلخۇمار ھەمدۇللا ئوتتۇرىدا كەنت ئاھالىسىگە پەرداز قىلىش ئۇسۇلىنى ئۆگەتمەكتە. مۇخبىرىمىز ياڭ بىن فوتوسىجەمئىيەت مۇقىم بولماقتا، ئىقتىساد تەرەققىي قىلماقتا، خەلق تۇرمۇشى ياخشىلانماقتا، مىللەتلەر ئىتتىپاق ئۆتمەكتە... جەنۇبىي شىنجاڭ تۇپرىقىدا، ھەممىلا يەردە زامانىۋى يېڭى كەيپىياتنى كۆرگىلى بولىدۇ، ھەممىلا يەردە خۇشاللىنارلىق ئۆزگىرىش بولماقتا.بىر مەيدان ئىدىيەدە ئازاد بولۇش ھەرىكىتى جەنۇبىي شىنجاڭنى چوڭقۇر ئۆزگەرتتى. بۈگۈنكى كۈندە، جەنۇبىي شىنجاڭدىكى ئاياللار ئارىسىدا گىرىم قىلىدىغانلار كۆپەيدى، دېھقانلار ئارىسىدا سىرتقا چىقىپ ئىشلەيدىغانلار كۆپەيدى، ئاز سانلىق مىللەت ئامما ئارىسىدا پۇتۇڭخۇادا سۆزلىشىدىغانلار كۆپەيدى، پۇقرالارنىڭ ئوخشىمىغان مىللەتتىن بولغان تۇغقانلىرى كۆپەيدى، يېزا كەنتلەردە مەدەنىيەت پائالىيەتلىرى كۆپەيدى، بەش كۆپەيگەن خۇشاللىنارلىق ھالەت نامايان بولدى. ئۇدا بىر قانچە كۈندىن بۇيان، مۇخبىرلىرىمىز جەنۇبىي شىنجاڭدىكى شەھەر يېزىلارغا چوڭقۇر چۆكۈپ، تەرەققىياتنى، ئۆزگىرىشنى كۆردى، پۇقرالارنىڭ قەلب سۆزلىرىنى ئاڭلىدى، پۇقرالارنىڭ يېڭى ئۈمىدىگە ئورتاقلاشتى. بۈگۈندىن باشلاپ، گېزىتىمىزدە يېڭى كەيپىيات ئەۋج ئالماقتا، جەنۇبىي شىنجاڭ ئۆزگەرمەكتە ئىستونى ئېچىپ، بىر گۇرۇپپا يۈرۈشلۈك خەۋەر ئارقىلىق ئوقۇرمەنلەر بىلەن بىرلىكتە جەنۇبىي شىنجاڭدىكى يېڭى كەيپىياتنى ھېس قىلىپ، تەرەققىيات، ئۆزگىرىشلەرگە ئورتاق گۇۋاھ بولىمىز.ھەميان تومپايدى، كۈلكە سادالىرى كۆپەيدى، كۆتۈرەڭگۈ روھىي قىياپەت ئىپادىلەندى، مەدەنىيەت پائالىيەتلىرى بېيىدى، تۇرمۇش ئۇسۇلى تېخىمۇ زامانىۋىلاشتى... جەنۇبىي شىنجاڭ تۇپرىقىنى ئايلانسىڭىز، ھەر مىللەت ئاممىنىڭ ئەتراپىدا يۈز بەرگەن خىلمۇ خىل ئۆزگىرىشلەرنى ھەر ۋاقىت ھېس قىلالايسىز. بىر مەيدان ئىدىيەدە ئازاد بولۇش ھەرىكىتى جەنۇبىي شىنجاڭ تۇپرىقىدا قانات يېيىۋاتىدۇ، كىشى قەلبىنى ئىللىتىدىغان زامانىۋى مەدەنىي يېڭى كەيپىيات كۆز ئالدىڭىزدا نامايان بولىدۇ.مۇقىملىق پايدىسىنىڭ ئۈزلۈكسىز قويۇپ بېرىلىشىغا ئەگىشىپ، جەنۇبىي شىنجاڭدىكى ھەرمىللەت ئامما زامانىۋى تۇرمۇشقا كەڭ قۇچاق ئاچتى، مىللەتلەر ئىتتىپاقلىقىنى چىن قەلبىدىن قوغداپ، تولۇپ تاشقان ئىشەنچ بىلەن گۈزەل يۇرت ماكاننى قۇرۇش بۇ قەدىمىي تۇپراقنىڭ يېڭى ھاياتىي كۈچى ۋە جۇشقۇنلۇقىنى ئۇرغۇتتى.يېڭى ئىدىيە يېڭى كەيپىياتنى ۋۇجۇدقا چىقاردى11 ئاينىڭ 25 كۈنى چۈشتە، پەيزاۋات ناھىيەسىنىڭ تېمپېراتۇرىسى 19 سېلسىيە گىرادۇسقا چىققان بولۇپ، جامباز يېزىسىنىڭ قەدەمجاي كەنتىدىكى يەكشەنبىلىك بازار ئىللىق قۇياش نۇرى ئاستىدا نۇرغۇن خېرىدارنى كۈتۈۋالدى.ئاپتوموبىل توختىتىش مەيدانى لىق توشقانىدى، بازارنى كىشىلەرنىڭ ۋاراڭ چۇرۇڭى بىر ئالغانىدى، كۆزگە ئەڭ چېلىقىدىغىنى رەڭدار تاۋارلار ۋە ئېسىل يېمەكلىكلەردىن باشقا، يەنە چوڭلار ۋە بالىلارنىڭ مودا كىيىنىشى، ياسىنىشى ئىدى. ئايالچە كىيىم سېتىۋاتقان راھىلە ھەسەن چېچىنى بويىۋالغان، گىرىم قىلىۋالغان، يۇڭ جىلىتكىلىك كوپتا، پادىچىلار ئىشتىنى ۋە كالتە قونجىلىق ئۆتۈك كىيىۋالغان بولۇپ، بەكلا مودا كۆرۈنەتتى. 25 ياشلىق راھىلە ھەسەن پۇتۇڭخۇادا راۋان سۆزلەپ ماڭا مۇنداق دېدى: ماللارنىڭ ھەممىسىنى قەشقەر شەھىرىدىن كىرگۈزدۈم، ئەڭ يېڭى پاسونلارنى تاللاپ ئەكەلدىم، ئىلگىرىكى كونا پاسوندىكى كىيىملەرنى ئالىدىغانلار قالمىدى، قانچە مودا بولغانسېرى شۇنچە ياخشى سېتىلىدۇ.ئۈنلۈك ئاۋازدا خېرىدار چاقىرىپ ئاقسىل تالقىنى سېتىۋاتقان پاتىگۈل تاش 100 نەچچە كىلومېتىر يىراقلىقتىكى مەكىت ناھىيەسىدىن كەلگەن بولۇپ، مېنى كۆرۈپ دەرھال بىر ۋاراق تەشۋىقات ۋەرەقى سۇندى. ئۇنىڭدىن بۇ خىلدىكى مەھسۇلاتلارنى دېھقانلار قوبۇل قىلالامدۇ؟ دەپ سورىغىنىمدا، ئۇ خۇشال ھالدا: قوبۇل قىلالايدىغانلار بارغانسېرى كۆپىيىۋاتىدۇ، يايما ئاچقىنىمغا بىر يىل بولدى، سېتىۋالىدىغانلارنىڭ ھەممىسى كونا خېرىدارلار، دەپ جاۋاب بەردى.تەرلەپ پىشقىنىمچە بازاردىن قىستىلىپ چىقىپ كەنتتە ئاستا ئايلاندىم، ئۆيىنى زىننەتلەۋاتقان كەنت ئاھالىسى كېرىمجان غوپۇرنىڭ ئۆيىگە كەلگىنىمدە، ئۇ قىزغىنلىق بىلەن مېنى ئۆيىگە تەكلىپ قىلدى.كېرىمجاننىڭ ئۆيى توققۇز ئېغىز بولۇپ، 250 كىۋادرات مېتىر كېلىدىكەن، ئۆينىڭ تورىسى كۆك رەڭدە، ئۆي جاھازلىرى ئاق رەڭدە سىرلىنىپتۇ، ھۇجرا ئۆيىدە ئىچىگە نەرسە كېرەك سالغىلى بولىدىغان بەنچاڭ بار ئىكەن، پېشايۋان ۋە ئۈزۈم بارىڭى پولات قۇرۇلمىلىق ئىكەن. كېرىمجان شاڭخەي تەلەپپۇزى ئارىلاشتۇرۇپ پۇتۇڭخۇادا مۇنداق دېدى: بۇ قېتىم ئۆي زىننەتلەشكە 100 نەچچە مىڭ يۈەن خەجلىدىم، ئىلگىرىكى كاڭنى ئېلىۋەتتىم، ئۆي پاكىز بولسا، كېسەل ئازىيىدىكەن.كېرىمجان 2002 يىلىدىن باشلاپ شاڭخەيدە كاۋاپچىلىق قىلغان بولۇپ، شۇ يەردە نۇرغۇن دوست تۇتقان، بۇ يىللاردا ئۇ ھەر يىلى كەنتكە قايتىپ بىر مەزگىل تۇرۇپ كەتكەن، ئۇ مۇنداق دېدى: ئەمدى ياخشى بولدى، شاڭخەيدىن دوستلىرىم كەلسە، كۈتۈۋېلىشقا ئۆيۈمنىڭ شارائىتى يار بېرىدىغان بولدى. كېرىمجان سىرتقا چىقىپ ئىشلىگەندە كۆپ پۇل تاپقىلى، نەزەر دائىرىسىنى كېڭەيتكىلى، نۇرغۇن دوست تۇتقىلى بولىدىغانلىقىدەك پايدىلىق تەرەپلىرىنى تەپسىلىي سۆزلەپ مۇنداق دېدى: يۇرتداشلار ئىلگىرى ئۆيىدىلا تۇرۇشنى خالايتتى، ھازىر سىرتقا چىقىپ ئىشلەشنى ئارزۇ قىلىدىغان بولدى. كەنتىمىزدە نەچچە ئون ئادەم باشقا جايلاردا، بەزىلىرى ئۈرۈمچىگە، ئىلىغا باردى، يەنە شاڭخەيگە بارغانلارمۇ بار، كۆپچىلىكنىڭ تۇرمۇشى چوقۇم بارغانسېرى ياخشىلىنىدۇ.ئاياللار ئارىسىدا گىرىم قىلىدىغانلار كۆپەيدى، دېھقانلار ئارىسىدا سىرتقا چىقىپ ئىشلەيدىغانلار كۆپەيدى، ئاز سانلىق مىللەت ئاممىسى ئارىسىدا پۇتۇڭخۇادا سۆزلەيدىغانلار كۆپەيدى، پۇقرالارنىڭ ئوخشاش بولمىغان مىللەتتىن بولغان تۇغقانلىرى كۆپەيدى، يېزا كەنتلەردە مەدەنىيەت پائالىيەتلىرى كۆپەيدى... جەنۇبىي شىنجاڭدىكى بۇ ئۆزگىرىشلەر شىنجاڭ ئىجتىمائىي پەنلەر ئاكادېمىيەسى پەلسەپە تەتقىقات ئورنىنىڭ باشلىقى مۇرات قىنايەتنى ھاياجانلاندۇردى. مۇرات مۇنداق دېدى: بۇ، بىر مەيدان ھەقىقىي ئىدىيەدە ئازاد بولۇش بوپتۇ، جەمئىيەت مۇقىم بولغان، ئىقتىساد تەرەققىي قىلغان چوڭ ياخشى ۋەزىيەت جەنۇبىي شىنجاڭدىكى ئاممىنىڭ ئىدىيەۋى قارىشى، ھەرىكەت شەكلى ۋە روھىي قىياپىتىدە غايەت زور ئۆزگىرىش ھاسىل قىپتۇ.11 ئاينىڭ بېشىدا، مۇرات جەنۇبىي شىنجاڭغا تەكشۈرۈپ تەتقىق قىلىشقا بارغان، بارغانلىكى جايدىكى كۆرۈنۈشلەر ۋە تەپسىلاتلار ئۇنى ھەم ھەيران قالدۇرغان ھەم خۇشال قىلغان. مۇرات مۇنداق دېدى: ئالدىنقى يىللىرى جەنۇبىي شىنجاڭدا كەنتتە تۇرغانىدىم، ئەينى چاغدا كەنتتىكىلەر دىنىي ئەسەبىي ئىدىيەنىڭ تەسىرىگە ئۇچرىغان بولۇپ، كەيپىيات بۇرۇقتۇم، ھاياتىي كۈچ كەمچىل ئىدى. لېكىن بۈگۈنكى كۈندە جەنۇبىي شىنجاڭ يېزىلىرىنىڭ ھەممىلا يېرىدە ئۆزىگە ئىشەنچ باغلىغان، ئۈمىدۋارلىققا تولغان كۈلكە چىرايلارنى كۆرگىلى بولىدۇ، ھەممىلا جايدا تىرىشىپ ئىشلەۋاتقان سىيمالارنى كۆرگىلى بولىدۇ.يېڭى ئۆزگىرىش يېڭى قىياپەت ئېلىپ كەلدىقەشقەر ۋىلايەتلىك پارتكوم پارتىيە مەكتىپى پارتىيە قۇرۇلۇشى قانۇن ئوقۇتۇش تەتقىقات ئىشخانىسىنىڭ مۇدىرى لياڭ مىڭشيا بۇلتۇردىن بۇيان پات پات يېزىلارغا بېرىپ جەمئىيەت تەكشۈرۈپ، يۇرتداشلار بىلەن تاماقتا، يېتىپ قوپۇشتا، ئەمگەكتە، ئۆگىنىشتە بىللە بولدى. لياڭ مىڭشيا مۇنداق دېدى: بىز سۆزلىگەن لېكسىيە تولىمۇ ئالقىشلاندى، كەنت ئاھالىلىرى پارتىيەنىڭ ياخشى سىياسىتىنى چۈشىنىشنى ئۈمىد قىلىدىكەن، زامانىۋى تۇرمۇش ئۇسۇلىغىمۇ ئىنتىلىدىكەن، ھازىر كادىرلار بىلەن ئاممىنىڭ مۇناسىۋىتى بارغانسېرى قويۇقلاشتى، كەنت ئاھالىلىرىنىڭ زامانىۋى مەدەنىي يېڭى كەيپىياتنى قوبۇل قىلىش دەرىجىسى بارغانسېرى ئۆستى، تۇرمۇش ئۇسۇلى ئۆزگەردى، قارىشىمۇ يېڭىلاندى.11 ئاينىڭ 25 كۈنى كەچقۇرۇن، قەشقەر شەھىرى ئاھالىسى سالام قادىر بىلەن بىللە قەشقەر كوچىلىرىنى ئايلاندىم، 27 ياشلىق سالام يېقىندىلا ئىككى ئايلىق يېزا خىزمىتىنى ئاياغلاشتۇرۇپ قايتىپ كەلگەنىدى. يېڭى شەيئىلەر بىلەن دائىم ئۇچرىشىپ تۇرسا، ئادەمنىڭ نەزەر دائىرىسى كېڭىيىدىكەن، كەيپىياتىمۇ ئېچىلىپ قالىدىكەن. بۇ ئىككى يىلدا يېزا ۋە دېھقانلاردا ئۆزگىرىش ئەڭ زور بولدى، جەنۇبىي شىنجاڭ شەھەرلىرىمۇ تېخىمۇ زامانىۋى تۈس ئالدى. سالام شۇنداق دېگەچ مېنى قەشقەر قەدىمىي شەھىرىگە باشلاپ كەلدى.قەشقەر قەدىمىي شەھىرىدىكى شەننى قەھۋەخانىسىدىن قويۇق مەززىلىك ھىد تارقىلىپ تۇراتتى. دۇكان ئىگىسى مىرئەخمەت تۇراخۇن مۇنداق دېدى: بىز قەھۋەنى نەق مەيداندا ئېزىپ دەملەپ بېرىمىز، خېرىدارلار ئارىسىدا ساياھەتچىلەردىن باشقا، يەنە يەرلىك ئاھالىلەرمۇ بار. ھازىر كونا شەھەر رايونىدىكى ياشانغانلار كېلىپ ئولتۇرۇپ كېتىدىغان، قەھۋەيىمىزنىڭ تەمىنى تېتىپ باقىدىغان بولدى. بۇ يىل بۇ يەردە يېڭىدىن بىرنەچچە قەھۋەخانا ئېچىلدى، ھەممىسىنىڭ تىجارىتى ياخشى.80 ياشلىق ئوبۇلقاسىم ئۆزىنىڭ مىس ھۈنەر سەنئەت بۇيۇملىرى دۇكىنىنىڭ ئالدىدا توك پار ئوچاقتا ئىسسىنغاچ مۇنداق دېدى: بۇ، ئادەتتىكى ئوچاقتىن ياخشىكەن، مۇھىت ئاسرايدىكەن، مۇھىتنى بۇلغىمايدىكەن. دۇكاندىكى ياڭراتقۇدىن يېنىك مۇزىكا ئاڭلىنىپ تۇراتتى، ئەنئەنىۋى ھۈنەر سەنئەت بىلەن 67 يىل شۇغۇللانغان بۇ بوۋاينىڭ چېھرىدىن خاتىرجەملىكى بىلىنىپ تۇراتتى، ئارقىسىدىكى كۆزنى چاقنىتىدىغان خىلمۇخىل مىس بۇيۇملار خۇددى ماي بوياق رەسىمدەك كۆرۈنەتتى.گۈزەل قىزلار پەرداز قىلىش، چاچ گۈزەللەشتۈرۈش سالونى دېگەن دۇكاننىڭ چىراغلىرى باشقىچە يورۇق ئىدى. ئىشىكتىن كىرىپلا قايسى مەھسۇلات بەك سېتىلىۋاتىدۇ؟ دەپ سورىدىم. دۇكان ئىگىسى جيا لىنا كۈلۈپ تۇرۇپ مۇنداق جاۋاب بەردى: پەرداز ۋە چاچ گۈزەللەشتۈرۈش مەھسۇلاتلىرى بەك ئالقىشلىنىۋاتىدۇ، ھازىر قىزلار گىرىمسىز سىرتقا چىقمايدىغان بولدى.قەشقەر شەھىرىدە يېقىندا چوڭ تىپتىكى بىر كەچلىك بازار ئېچىلغاچقا، سالام كونا شەھەر رايونىدىكى كەچلىك بازارنى كونا كەچلىك بازار دەپ ئاتىغان. ئىلگىرى كەچلىك بازارغا كۆپ قېتىم بارغان بولساممۇ، بۇ قېتىم يېڭى يېڭى چىرايلارنى كۆردۈم: ئۆپكە ھېسىپ سېتىۋاتقىنى خۇيزۇ ھەدە ما ئاشا بولۇپ، مالاتاڭ يايمىسىنى يېڭىدىن كەلگەن سىچۈەنلىك يىگىت شياۋ تاڭ ئاچقانىدى. خەنزۇ قىز خې پىڭ مۇنداق دېدى: ئاز سانلىق مىللەت ئاھالىلىرى مەن تاۋىدا پىشۇرغان دۇفۇنى بەك ياخشى كۆرىدۇ، نۇرغۇن خېرىدار ئۈندىدارىمنى قوشۇۋالدى. كىچىك راك، قىسقۇچپاقا ساتىدىغان سۈي يۈيىڭ يېنىدىكى ئۇيغۇر يايمىچى بىلەن پاراڭلاشقاچ، ئۇنىڭ قاچا قۇچىلىرىنى يىغىشتۇرۇشىغا ياردەملىشىۋاتقان بولۇپ، ئۇلار تولىمۇ خۇشال ئىدى.سالام مۇنداق دېدى: مانا بۇ تەسىرلىك مىللەتلەر ئىتتىپاقلىقى كۆرۈنۈشى. سالامنىڭ ئۆلچەملىك پۇتۇڭخۇادا سۆزلىگەنلىكىگە لەڭپۇڭ سېتىۋاتقان تىجارەتچىنىڭ تولىمۇ مەسلىكى كەلدى، ئۇ ئۆزىنىڭ دۆلەت ئورتاق تىل يېزىقىنى ئۆگىنىپ، مۇشۇنداق ئۆلچەملىك تەلەپپۇزدا سۆزلەشكە تىرىشىۋاتقانلىقىنى ئېيتتى.مىللەتلەر ئىتتىپاقلىقى خۇددى نەپەس ئېلىشقا ئوخشاش تەبىئىي، خۇددى ھاۋاغا ئوخشاش كەم بولسا بولمايدۇ. ھازىر جەنۇبىي شىنجاڭ يېزىلىرىدا ھەممە ئائىلىلەرنىڭ ئوخشاش بولمىغان مىللەتتىن قوشماقلاشقان تۇغقىنى بار بولۇپ، دائىم ئۆيلىرىدە بىرنەچچە كۈن تۇرىدۇ. كۆرۈشكەن ۋاقىت ئۇزارغانسېرى، ھېسسىياتمۇ تەبىئىيلا بارغانسېرى چوڭقۇرلاشتى.ئاقسۇ شەھىرىدىكى 100 يىللىق كونا كوچا ۋاڭسەن كوچىسى ھەر مىللەت سودىگەرلىرىنى بۇ يەردە جەم بولۇشقا جەلپ قىلدى، ھازىر نۇرغۇن دۇكانلار ۋىۋىسكىسىنى ئۆزگەرتىپ، بىر ئائىلە كىشىلىرى دەپ ئاتىدى. بىر ئائىلە كىشىلىرى دېگەن ئاشخانىغا كىرسەم، ئاشخانىنىڭ ئىگىسى لۇۋ جيەنبو بىلەن مۇختەر ئابدۇرۇسۇل بولۇپ، بۇ ئىككىيلەن قوشماقلىشىپ تۇغقانلاشقاندىن كېيىن، بىرلىشىپ بۇ ئاشخانىنى ئاچقان. مۇختەر مۇنداق دېدى: ھەمكارلىقىمىز كۆڭۈللۈك بولۇۋاتىدۇ، كۆڭلىمىز بەك يېقىن.يېڭى تۇرمۇش يېڭى ئىنتىلىشنى بارلىققا كەلتۈردىماددىي تۇرمۇش سەۋىيەسى ئۆسكەچكە، مەنىۋى تۇرمۇشتا يېڭى ئارزۇ ۋە ئېھتىياج بار بولدى. يېقىنقى بىر مەزگىلدە، ھەربىر كەنتكە بارغىنىمدا مول، رەڭدار مەدەنىيەت پائالىيەتلىرىنى كۆردۈم.ئۇچتۇرپان ناھىيەسىنىڭ ئالغا بازىرى تۆۋەنكى مەكىت كەنتىدە، كەنت ئاھالىلىرى ئېكولوگىيە باغچىسىدىكى چوڭ سەھنىدە مەيدان ئۇسسۇلى ئويناپ، مودېل كۆرسىتىۋاتاتتى، خۇشاللىق كۈلكىسى كۆككە ياڭرىغانىدى. بۇ كەنتتە ھەپتىدە بىر مەيدان ئەدەبىيات سەنئەت ئويۇنى قويۇلىدىكەن، ئايدا بىر قېتىم ئەدەبىيات سەنئەت مۇسابىقىسى ئۆتكۈزۈلىدىكەن، كەنت ئاھالىلىرى ئۆزلىرى تەييارلىغان مەيدان ئۇسسۇلى يەنە ناھىيە بويىچە ئۆتكۈزۈلگەن مەيدان ئۇسسۇلى مۇسابىقىسىدە 1 دەرىجىلىك مۇكاپاتقا ئېرىشىپتۇ.كۇچا ناھىيەسىنىڭ خانىقاتام يېزىسى يېڭىتۇر كەنتىدىمۇ سەھرا چوڭ سەھنىسى بار بولۇپ، كەنت ئاھالىلىرى ئەدەبىيات سەنئەت ئويۇن قويۇش ئەترىتى قۇرۇپ، ناخشا ئۇسسۇل، ئەلنەغمە نومۇرلىرىنى تەييارلاپتۇ، بىر يىلدىن ئارتۇق سەييارە ئويۇن قويۇپ، بارغانسېرى داڭق چىقىرىپتۇ.ھەر كۈنى كەچتە، مارالبېشى ناھىيەسىنىڭ ئاناركۆل يېزىسى غولمەھەللە كەنتى قاينام تاشقىنلىققا چۆمىدىكەن. كەنت ئاھالىلىرى ئۆيىدىن چىقىپ، كەنتتىكى بىنخې تەنتەربىيە مەدەنىيەت باغچىسىدا ئارام ئالىدىكەن، سەيلە قىلىپ كۆڭۈل ئاچىدىكەن. بالىلار بەك خۇشال ئىكەن، ئۇلار قىزىقارلىق مەدەنىي كۆڭۈل ئېچىش تۈرلىرىنى ياخشى كۆرىدىكەن. كەنت ئاھالىسى ئارزۇگۈل ئىمىن ھەر كۈنى كەچتە ئوغلىنى ئويناتقىلى ئەكىلىدىكەن، بالىسىنىڭ خۇشال ھالىتىنى كۆرۈپ، قەلبى بەختكە چۆمىدىكەن، ھازىر كۈنلىرىمىز بالدىنمۇ تاتلىق! كەنت ئاھالىسى مەخمىخان يۈسۈپمۇ ئۇنىڭ گېپىنى ناھايىتى قوللاپ مۇنداق دېدى: چىرايلىق سېلىنغان ئەمىن تاپقۇزۇپ، خەلقنى بېيىتىش ئۆيلىرى بۈگۈنكى كۈندە يەنە ئۆستەڭ بويىدىكى مەنزىرىلىك ئۆي بولۇپ قالدى، ئەمدى شەھەرلىكلەرگە ھەۋەس قىلمايمىز!بۇ كەنت يېقىندا پۈتۈن كەنت بويىچە نامرات كەنتلەر قاتارىدىن چېكىنىپ چىققانىدى. جەنۇبىي شىنجاڭدىكى پۇقرالار ئىنتايىن بەختلىك، ئۇلار بەھرىمەن بولۇۋاتقان تۈرلۈك ئەلگە نەپ يەتكۈزۈش سىياسەتلىرى مەملىكەت بويىچە ئەڭ تولۇق، ئەڭ ياخشى، سالمىقى ئەڭ زور. ئاپتونوم رايونلۇق تەنتەربىيە ئىدارىسىنىڭ ئەلرايىنى بىلىش، ئەلگە نەپ يەتكۈزۈش، ئەلنى مايىل قىلىش بويىچە بۇ كەنتتە تۇرۇشلۇق خىزمەت ئەترىتىنىڭ باشلىقى، 1 شۇجى ليۇ يى چوڭقۇر تەسىرلەنگەن ھالدا مۇنداق دېدى: ئاپتونوم رايونلۇق 9 قېتىملىق پارتىيە قۇرۇلتىيىدىن بۇيان، ئەلرايىنى بىلىش، ئەلگە نەپ يەتكۈزۈش، ئەلنى مايىل قىلىش خىزمىتىنىڭ سالمىقى زورايتىلىپ، پارتىيەنىڭ ياخشى سىياسەتلىرى ھەممە ئائىلىگىچە ئەمەلىيلىشىپ، پارتىيەنىڭ قۇياش نۇرى ھەربىر ئائىلىنى ئىللىتتى، ئاممىنىڭ قەلبى مىننەتدارلىققا تولدى، تەرەققىياتمۇ ئىچكى ھەرىكەتلەندۈرگۈچى كۈچكە ئىگە بولدى. ياخشى كۈنلەر مۇقەررەر ھالدا كىشىلەرنىڭ روھىي قىياپىتىنى پۈتۈنلەي يېڭى تۈسكە كىرگۈزىدۇ. كەنت ئاھالىلىرى زامانىۋى مەدەنىيلىككە ئىنتىلىدىغان بولدى، تۇرمۇشتىمۇ تېخىمۇ يۇقىرى ئىنتىلىشى بار بولدى.11 ئاينىڭ 3 كۈنى، خوتەن ناھىيەسىنىڭ تۇساللا يېزىسى قارامەت كەنتىدىكى ئاممىغا قولاي مۇلازىمەت مەركىزىدە ئۆتكۈزۈلگەن دېھقانلارنىڭ تويىغا قاتناشتىم. توي ئاددىي ئەمما داغدۇغىلىق بولۇپ، زامانىۋى پۇراققا ئىگە ئىدى. كاستۇم بۇرۇلكا كىيگەن يىگىت ئابدۇھېكىم رازاق توي مەشرىپىدە خۇشال ھالدا توي قىزىنىڭ قولىنى تۇتقىنىچە كۆپچىلىكنىڭ تىلەكلىرىنى قوبۇل قىلدى. ئابدۇھېكىم خۇشال ھالدا مۇنداق دېدى: كەنت سورۇن بىلەن تەمىنلەپ، ئىشلارنى ئورۇنلاشتۇرۇپ بەردى، مەن پەقەت ئۇرۇق تۇغقان، دوستلىرىمغا خەۋەر قىلىپ، پولۇ، مېۋە چېۋە ۋە پىشۇرۇقلارنىلا تەييارلىدىم. تويۇمنىڭ ناخشا ئۇسسۇل ئىچىدە ئۆتكۈزۈلۈشىنى، خۇشاللىق كۈلكىسىگە ۋە بەختكە تولۇشىنى خالايمەن!
|
قىستۇر سۆز بۆلىكىنى تاللاڭتىل مۇھىتى تىزىملىكىنى ئېچىپ سۆز بۆلىكى قىستۇرغان سۆز بۆلىكىنى تاللاڭئومۇمىي بەت سانى سۆز بۆلىكى سۈپىتىدە پۈتۈككە قىستۇرۇلىدۇ.نۆۋەتتىكى چېسلا سۆز بۆلىكى سۈپىتىدە قىستۇرۇلىدۇ. كۆڭۈلدىكى چېسلا فورماتىنى ئىشلىتىدۇ، چېسلا ئاپتوماتىك يېڭىلانمايدۇ.پۈتۈك خاسلىقىدىكى بەلگىلەنگەن ماۋزۇ سۆز بۆلەك سۈپىتىدە قىستۇرۇلىدۇ. بۇ سۆز بۆلىكىنىڭ كۆرسىتىدىغىنى ھۆججەت خاسلىق دىكى ماۋزۇ سۆز بۆلىكىنىڭ مەزمۇنىدۇر.پۈتۈك خاسلىقىدىكى بەلگىلەنگەن باش تېما سۆز بۆلىكى سۈپىتىدە قىستۇرۇلىدۇ. بۇ سۆز بۆلىكى تېما سۆز بۆلىكى ھۆججەت خاسلىق چۈشەندۈرۈشتە كىرگۈزۈلگەن سانلىق مەلۇمات كۆرسىتىلىدۇ.
|
رەسەيلىك ءانشى ماكيم قازاقي ءداستۇردى ۇيرەنىپ كەلەدىجاڭالىقتار 1868 0 پىكىر 28 مامىر, 2012 ساعات 12:58تاراز. 28 مامىر. قازاقپارات تارازدىڭ ورتالىق ستاديونىنا جينالعان كورەرمەندەر رەسەيلىك شوۋبيزنەستىڭ جاس جۇلدىزى ماكيمنىڭ كونتسەرتىنىڭ باستالۋىن ەكى ساعاتتان استام ۋاقىت توستى.بۇل گاسترولدەردىڭ ۇيىمداستىرۋشىسى كاريم بەركتىڭ كاريم بەرك پروداكشن فيرماسى، الماتى قالاسى ايتۋىنشا، كونتسەرتتىڭ كەشىگۋى اپپاراتۋرانىڭ اقاۋلىعىمەن بايلانىستى بولدى.دەگەنمەن، بىرنەشە مىڭ جامبىلدىق ۋادە ەتىلگەن شوۋدىڭ باستالۋىن سابىرلىقپەن كۇتتى.ەكى ساعاتتان كەيىن، ساحناعا كورەرمەندەردىڭ كوڭىلكۇيىن كوتەرۋگە تىرىسىپباققان جۇرگىزۋشىلەر شىقتى. قازاقتىڭ ۇلتتىق ءداستۇرى بويىنشا ەگەر توي ساعات التىعا بەلگىلەنسە، توعىزدا باستالادى سوندىقتان كونتسەرتىمىزدى ءبىر ساعات ەرتەرەك باستايمىز...، دەپ ازىلدەدى جۇرگىزۋشى، . قاتىسۋشىسى.بۇل كورەرمەندەردى سىيلاماۋشىلىق. بيلەتتەرگە مۇنداي اقشا الا تۇرىپ، ونى ءتيىستى دەڭگەيدە وتكىزۋ كەرەك دەپ ويلايمىن. كونتسەرتتىڭ ۇيىمداستىرۋشىلارى جامان جۇمىس ىستەدى. ولار بۇل پروۆينتسيا بولعاندىقتان، ادامدار تانىمال جۇلدىزداردىڭ كەلۋىنە ۇيرەنبەگەندىكتەن، وسىلاي ىستەۋگە بولادى دەپ ويلاعان بولار، دەپ ءبىلدىردى اشۋىن تارازدىق ستۋدەنت دينارا تىلەۋباەۆا.قالاي بولعاندا دا، ماكيمنىڭ ءبىر ساعاتتىق كونتسەرتىن جامبىلدىق كورەرمەندەر جىلۋ قابىلدادى.
|
10 مامىر 12:18نۇرسۇلتان. قازاقپارات پرەمەرءمينيستردىڭ ورىنباسارى رومان سكليار پارلامەنت وكىلدەرىنىڭ دەپۋتاتتىق ساۋالىنا بەرگەن جاۋابىندا بوكەيوردا تابيعي رەزەرۆاتىنىڭ قۇرىلىسى تۋرالى مالىمەت بەردى، دەپ حابارلايدى قازاقپارات ءتىلشىسى.قازاقستان اۋماعىندا بەتپاقدالا، جايىق جانە ءۇستىرت كيىكتەرىنىڭ الەمدىك پوپۋلياتسياسىنىڭ 95 دان استامى مەكەندەيدى. بۇگىنگى تاڭدا جايىق كيىكتەرىنىڭ پوپۋلياتسياسى 217 مىڭ باسقا جەتتى نەمەسە بۇل قازاقستانداعى بارلىق كيىكتىڭ 65 دەگەن ءسوز. جايىق كيىكتەرىنىڭ تىرشىلىك اياسىن ساقتاۋ ءۇشىن باتىس قازاقستان وبلىسىنداعى بوكەيوردا مەملەكەتتىك تابيعي رەزەرۆاتىن جانە اشىوزەك مەملەكەتتىك تابيعي قاۋمالىن قۇرۋ بويىنشا ءبىرقاتار ءىسشارا جۇرگىزىلىپ جاتىر، دەپ جازىلعان جاۋاپتا.رومان سكلياردىڭ ايتۋىنشا، باتىس قازاقستان وبلىسىندا تابيعي رەزەراۆات پەن قاۋمال قۇرۋ ءۇشىن زاڭنامانىڭ جەكەلەگەن تالاپتارىن ورىنداۋ قاجەت، ونىڭ ىشىندە كەلەسى ءىس شارالار ورىندالعان: 1 شتاتتىق سانى 78 بىرلىك، جالپى الاڭى 343040,1 گەكتار رەزەرۆات جانە جالپى الاڭى 314504 گەكتار قاۋمال قۇرۋ ءۇشىن تەحنيكالىقەكونوميكالىق نەگىزدەمە ازىرلەندى جانە مەملەكەتتىك ەكولوگيالىق ساراپتامانىڭ قورىتىندىسى الىندى؛2 رەسپۋبليكالىق ماڭىزى بار اشىوزەك مەملەكەتتىك تابيعي قاۋمالىن جانە بوكەيوردا مەملەكەتتىك تابيعي رەزەرۆاتى رەسپۋبليكالىق مەملەكەتتىك مەكەمەسىن قۇرۋ تۋرالى ۇكىمەت قاۋلىسىنىڭ جوباسى ازىرلەندى.3 مەملەكەت باسشىسى رەزەرۆات پەن قاۋمالدىڭ قىزمەتىن قامتاماسىز ەتۋ ءۇشىن شتات سانىن ءبولۋدى ماقۇلدادى؛4 قازىرگى ۋاقىتتا 2021جىلعا ارنالعان رەزەرۆات پەن قاۋمال قۇرۋ ءۇشىن بيۋدجەتتىك ءوتىنىم قالىپتاستىرىلىپ، ول رەسپۋبليكالىق بيۋدجەت كوميسسياسىنىڭ قاراۋىنا ەنگىزىلەدى.ەسكە سالساق، ءماجىلىس دەپۋتاتى ايجان ىسقاقوۆا باتىس قازاقستان وبلىسىندا بوكەيوردا مەملەكەتتىك تابيعي رەزەرۆاتىن قۇرۋ جوباسى نەگە توقتاپ قالعانىن سۇراپ، ۇكىمەتكە ساۋال جولداعان بولاتىن.كوروناۆيرۋس: نۇر سۇلتان قالاسى ءالى قىزىل ايماقتا تۇرقازگيدرومەت: ماۋسىمنىڭ 24كۇنگى اۋا رايى بولجامى
|
جاقىندا، ۉرۉمچۉ شااردىق سالاماتتىقتى ساقتوو دەن سوولۇق كومىتەتى، ۉرۉمچۉ شااردىق وورۇلاردىن الدىن الىپ تىزگىندۅۅ بوربورۇ، شااردىق اعارتۇۇەكەمەسى، ۉرۉمچۉ شااردىق ورتو باشتالعىچ مەكتەپ سالاماتتىق ساقتوو وردۇ بىرگەلەشىپ مەكتەپكە قايتىپ، ساباقتى قالبىنا كەلتىرگەن وقۇۇچۇلاردىن جەكە قورعوونۇ سۇنۇشۇن جارىيالادى: جاتاققانا، جاتاققا جاتىپ وقۇيتۇرعان وقۇۇچۇلاردىن مەكتەپكە قايتىپ كەلگەندەن كىيىنكى ەڭ الدى مەنەن تۇراقتاناتۇرعان جەرى، وشوندۇقتان العاچ جولۇ جاتاققا كىرەردە، جانىنا الىپ جۉرگۅن بۇيۇمدارىن دەزىنفەكسىيالوو، دەنە تەمپىراتۇراسىن ۅلچۅۅ، بايلانىشتۇۇ ۇچۇرلاردىن تىزىمدەتۉۉ سىياقتۇۇ قىزماتتاردى جاقشى ىشتۅۅگۅ ىشتىكتۉۉ شايكەشكەندەن كىيىن، انان جاتاققاناعا كىرۉۉ كەرەك.ماالىندا قولۇن جۇۇعانعا كۅڭۉل بۅلۉۉ، سىرتقى كىيىمدەرىن چەچكەندەن كىيىن انان كەرەبەتكە جاتۇۇسۇن سۇنۇشتايبىز؛ كۉندۅلۉك تۇرمۇشتا جاتاقتىن تازالىعىنا كۅڭۉل بۅلۉپ، بۅلمۅنۉ مۅۅنۅت بويۇنچا دەزىنفەكسىيالوو كەرەك.جۇعۇشتۇۇ وورۇدان كىيىن مەكتەپكە قايىتقانداقى تۇرمۇشتا وقۇۇچۇلاردا ازىرااق شاشىلىش بولۇۇ، قاباتىرلانۇۇ سىياقتۇۇ ابالداردىن بولۇۇسۇ بئر تۉردۉ قالىپتۇۇ ابال. وقۇۇچۇلار تەرەڭ تىنىق الۇۇ، بۇلچۇڭ ەتتەرىن بوشوتۇ، ۅزۉن ەركىن قارموو ارعالارى ارقىلۇۇ تارتىپكە سالۇۇ كەرەك؛ اتاەنەسى مەنەن تولۇق پىكىر الماشتىرىپ تۇرۇۇ؛ ۇباقتىن ىلايىقتۇۇ ورۇنداشتىرىپ، جوسپور تۉزۉپ، ۅزۉنۉن قىزىعۇۇ ارتىقچىلعىن ۅرچۉتۉپ، تۇرمۇشقا جاقشى پوزىتسىيادا بولۇۇ كەرەك.2020.03.2311:56 جووپتۇ رەداكتور:
|
بۇقار جىراۋ اۋدانىنىڭ دوسكەي اۋىلىندا 39 وتباسى قونىس تويىن تويلاۋدا. پاتەر كىلتى كەزەكتە تۇرعاندارعا بەرىلدى. ونىڭ اراسىندا جەتىم بالالار مەن كوپبالالى وتباسىلار بار، دەپ حابارلايدى .اۋىلدا بوس قالعان بىرنەشە بەس قاباتتى ءۇي بار. وتكەن جىلى ونىڭ بىرەۋى قالپىنا كەلتىرىلدى. ءۇي كوممۋنالدىق مەنشىككە بەرىلدى، كۇردەلى جوندەۋ جۇمىستارى جۇرگىزىلدى.جۇمىسپەن قامتۋدىڭ جول كارتاسى باعدارلاماسى بويىنشا مودۋلدىك قازاندىق سالىندى. ەندى كوپقاباتتى ۇيلەر ورتالىقتاندىرىلعان جىلىتۋ جۇيەسىنە قوسىلعان. مۇندا ارقايسىنىڭ قۋاتى 1،5 مۆت بولاتىن ەكى قازاندىق بار.بۇل بەس ءۇيدى جىلىتۋعا جەتكىلىكتى. بۇقار جىراۋ اۋدانى اكىمىنىڭ ورىنباسارى ساپار ساتاەۆتىڭ ايتۋىنشا، ۋاقىت وتە كەلە قيراعان بەس قاباتتى ۇيلەردىڭ بارلىعى قالپىنا كەلتىرىلەدى. سونداياق، بارلىق ۇيلەر جىلىتۋعا قوسىلۋى ءۇشىن تاعى ءبىر قازاندىق ورناتۋ جوسپارلانۋدا.وبلىس اكىمىنىڭ تاپسىرماسى بويىنشا قازىر قالعان ۇيلەرگە جوبالىقسمەتالىق قۇجاتتاما ازىرلەنۋدە. بيىل ءۇش ءۇيدى قالپىنا كەلتىرۋدى جوسپارلاپ وتىرمىز. بارلىق توعىز ۇيگە اباتتاندىرۋ، اسفالتتاۋ جانە ينجەنەرلىك كوممۋنيكاتسيالارعا جوبالاۋسمەتالىق قۇجاتتامانى ازىرلەيمىز. ءار اۋلادا زاماناۋي الاڭ مەن جارىق بولادى، دەدى ساپار ساتاەۆ.
|
استانالىق سپورتشىلار حالىقارالىق تۋرنيردە ٴۇش مەدال جەڭىپ الدى سپورت16 ٴساۋىر 2018، 14:58استانالىق سپورتشىلار حالىقارالىق تۋرنيردە ٴۇش مەدال جەڭىپ الدى16 ٴساۋىر 2018, 14:58 371 0ۋكراينانىڭ حەرسون قالاسىندا بوكستان كسرو سپورت شەبەرى نيكولاي مانگەرانى ەسكە الۋعا ارنالعان حالىقارالىق تۋرنير مارەسىنە جەتتى، دەپ حابارلايدى . اقپارات اگەنتتىگى.جارىس ٴاىۆا جارىستارىنىڭ تەحنيكالىق ەرەجەلەرىنە سايكەس 10 سالماق ساناتىندا 915 ٴساۋىر ارالىعىندا ٴوتتى.چەمپيوناتتا 8 مەملەكەتتەن 75 سپورتشى كۇش سىناستى، اتاپ ايقاندا، ازەربايجان، اۋعانستان، بەلارۋس، يندونەزيا، قازاقستان، مولدوۆا، وزبەكستان جانە ۋكراينا. استانالىق بوكسشىلار بەدەلدى تۋرنيردە جاقسى ونەر كورسەتتى. سپورتشىلار 2 كۇمىس جانە 1 قولا مەدال يەلەندى.بوكستان 2017 جىلعى يسلام ويىندارىنىڭ چەمپيونى ازات ماحمەتوۆ جارتىلاي فينالدا يندونەزيالىق بوكسشىنى جەڭىپ، كۇمىسكە قول جەتكىدى.ەكىنشى كۇمىس مەدال نۇربولات سەرماحانوۆتىڭ ەنشىسىندە. سپورتشى 91 كگ ارتىق سالماقتا جۇدىرىقتاسادى.فينالدا قارسىلاسىنا 32 ەسەبىمەن ەسە جىبەرگەن قاناعات مارالوۆ قولانى قاناعات تۇتتى. سپورتشى بوكستان قر سپورت شەبەرى بولىپ تابىلادى. نيكولاي مانگەرانى ەسكە الۋعا ارنالعان حالىقارالىق تۋرنير جىل سايىن ۇيىمداستىرىلادى جانە ول ا كلاسسىنداعى تۋرنيرگە جاتادى. ٴبىزدىڭ سپورتشىلار جاقسى ناتيجەلەر كورسەتتى. ماحمەتوۆ پەن سەرماحانوۆ قاستارى جارىلعاندىقتان فينالدان دارىگەردىڭ شەشىمىمەن الىنىپ تاستالدى، دەدى استانا قالاسى اكىمدىگىنىڭ مامانداندىرىلعان جوعارى سپورت شەبەرلىگى مەكتەبىنىڭ جاتتىقتىرۋشىسى، بوكستان ەلوردانىڭ اعا باپكەرى مارات ماناشەۆ.استانا قالاسىنىڭ مادەنيەت جانە سپورت باسقارماسىنىڭ ٴباسپاسوز قىزمەتى ٴمالىم ەتكەندەي، 49 ماۋسىم ارالىعىندا استانادا بوكستان قر پرەزيدەنتى كۋبوگىنا حالىقارالىق جارىس وتەدى. بۇل جارىستىڭ قورىتىندىسى بويىنشا 2018 جىلى يندونەزيادا وتەتىن جازعى ازيا ويىندارىنا بوكسشىلار ىرىكتەلەتىن بولادى.
|
چوڭ مېڭىنىڭ كۈنتۈن رىتىمىدا سەھەردىكى كۆرۈش سەزگۈسى كۈچلۈك بولىدىكەنمۇھەررىر: رىزۋانگۈل نۇرۇللا مەنبە: تىيانشان تورى 20180416 16:40ئەنگلىيە تەبىئەت . ئالاقە ژۇرنىلىدا يېقىندا ئېلان قىلىنغان بىر تۈرلۈك نېرۋا ئىلمى تەتقىقاتىدا كۆرسىتىلىشىچە، ئىنسانلار چوڭ مېڭىسىنىڭ سەزگۈ پوستلاق قەۋىتىدىكى ئۇخلاش ھەرىكىتىنىڭ ئۆزگىرىشى كۆرۈش سېزىمىنىڭ كۈچىيىشى بىلەن مۇناسىۋەتلىك ئىكەن.كۈنتۈن رىتىمى بىزگە يەر شارىنىڭ ئۆز ئوقىدا ئايلىنىشى كەلتۈرۈپ چىقارغان مۇھىت ئۆزگىرىشىنى ھېس قىلدۇرىدۇ، يەنى ئاتالمىش بەدەن سائىتى. بەدەن سائىتى بىر كۈن ئىچىدىكى ئوخشىمىغان ۋاقىت بۆلىكىدە فىزىيولوگىيەلىك پائالىيىتىمىزگە ئىنتايىن توغرا تەڭشەش ئېلىپ بارىدۇ، بۇنىڭ كۈندىلىك فىزىيولوگىيەلىك پائالىيەت قىلىشىمىزغا ياردىمى بولىدۇ، ئەمما ئۇنىڭ ھەرىكەت مېخانىزمى ئىزچىل سىر بولۇپ تۇرماقتا. گەرچە بۇنىڭدىن ئىلگىرىكى تەتقىقاتلاردا كۈنتۈن رىتىمىنىڭ فىزىيولوگىيەلىك جەريانغا بولغان تەسىرى كۆرسىتىلگەن بولسىمۇ، ئەمما ئىنسانلارنىڭ كۈندىلىك كۆرۈش سېزىمى ۋاقىتبوشلۇق نۇقتىسى ئۆزگىرىشىدىكى نېرۋا ئاساسى ئىزچىل ئېنىق بولماي كەلگەن.بۇ تەتقىقاتتا گېرمانىيە گيوتې ئۇنىۋېرسىتېتىنىڭ تەتقىقاتچىلىرى كلۇسدىڭ كېرنىڭ ۋە ئۇنىڭ خىزمەتداشلىرى ئۇدا ئىككى كۈن ئالتە ئوخشاش بولمىغان ۋاقىتبوشلۇق نۇقتىسى ئەتىگەن سائەت 8 دىن كەچ سائەت 11 غىچە بولغان ئارىلىق دا 16 ئەرنىڭ چوڭ مېڭىسىنى سايىلەندۈرگەن. تەتقىقاتچىلار بۇلارنىڭ ئاتالمىش ئۇيقۇ ھالەتتىكى سانلىق مەلۇماتىنى يىغىپلا قالماستىن، بەلكى يەنە ئۇلارنىڭ كۆرۈش سېزىمى تەكشۈرۈش ۋەزىپىسىنى ئىجرا قىلغاندىكى فۇنكسىيەلىك ماگنىت رېزونانسلىق تەسۋىر ھاسىل قىلىش سانلىق مەلۇماتىنىمۇ يىغقان.تەتقىقات نەتىجىسىدە كۆرسىتىلىشىچە، ئەتىگەن سائەت 8 بىلەن كەچ سائەت 8 گىچە سىناققا قاتناشقۇچىلارنىڭ كۆرۈش سېزىمى ۋەزىپىسىدىكى ئىپادىسى ئەڭ ياخشى بولغان، چۈنكى بۇ ئىككى ۋاقىتبوشلۇق نۇقتىسىدا كۆرۈش سەزگۈسىنى بىر تەرەپ قىلىدىغان مېڭە رايونىنىڭ ئۇيقۇ پائالىيىتى نىسبەتەن ئاجىز بولىدىكەن. يەنە دېمەكچى بولغىنىمىز، سەھەر ۋە گۇگۇم ۋاقتىدا چوڭ مېڭە پوستلاق قەۋىتىنىڭ ئۇيقۇ پائالىيىتى نىسبەتەن ئاجىز بولىدىكەن، ئەمما كۆرۈش سېزىمى كۈچىيىدىكەن.تەتقىقاتچىلارنىڭ قارىشىچە، ئادەم مېڭىسىنىڭ تەبىئىي پائالىيىتىنى ئۆزگەرتىشى ئۇنىڭ سەھەر ۋە گۇگۇمدىكى كۆرۈش ئۇچۇرى سۈپىتىنىڭ ناچارلىشىپ كېتىشىنىڭ ئالدىنى ئېلىپ تولۇقلاش ئۈچۈن ئىكەن.
|
ھەجنىڭ تۈرلىرىشىنجاڭ مۇسۇلمانلىرى تورىباش بەت ھەج ئىشلىرىيوللانغان ۋاقىت : 20151209 مەنبە : شىنجاڭ مۇسۇلمانلىرى تورى مۇھەررىر : نىجات كۆرۈلۈش سانى :ھەج خاراكتېر جەھەتتىن ھەج پەرز ھەج ۋە ئۆمرە دەپ ئىكىگە بۆلۈنىدۇ.1 ھەج پەرز ھەج ـ بەلگۈلىك ھەج كۈنلىرى يەنى زۇلھەججە ئېيىنىڭ ھىجرىيە 12ئاينىڭ 8، 9، 10كۈنلىرى ئىچىدىلا ئېھرام باغلاپ، ئەرەفاتتا ۋە بەيتۇللادا مەخسۇس مەزمۇنلىرى بىلەن ئېلىپ بېرىلىدىغان ئالاھىدە پائالىيەتنى كۆرسىتىدۇ.2 ئۆمرە بەلگىلىك ھەج كۈنلىرىدىن باشقا كۈنلىرى ئېھرام باغلاپ بەيتۇللادا ئېلىپ بېرىلىدىغان پائالىيەتلەرنى كۆرسىتىدۇ.ھەج ئېلىپ بېرىلىش ئۇسۇلى، ئېھرامغا كىرىش قائىدىسىنىڭ ئوخشىماسلىقىغا قاراپ ھەج ئېفراد يەككە ھەج، ھەج قىران ئۇلانما ھەج، ھەج تەمەتتۇئ بەھرىمان ھەج دەپ ئۈچ خىلغا بۆلۈنىدۇ. جۇڭگو ھەج قىلغۇچىلىرى ئادەتتە تەمەتتۇئ بەھرىمان ھەج ئۇسۇلى بويىچە ھەج قىلىدۇ.جۇڭگو ھەج قىلغۇچىلىرى ھەج تەمەتتۇئ قىلغاچقا، سەپەرنىڭ قولايلىق بولۇشى ئۈچۈن ئالدى بىلەن مەدىنە مۇنەۋۋەرگە بېرىپ زىيارەت قىلىپ، ئاندىن مەدىنە مۇنەۋۋەردن چىقىپ، مەككەمۇرەمەگە بارار يول ئۈستىدىكى مىقاتتا ئۆمرەگە نىيەت قىلىپ ئېھرام باغلاپ مەككەمۇرەمەگە قاراپ يول ئالىدۇ.
|
دەججال ھەققىدە چۈشەنگەنلىرىم ئۇيغۇرچە مەربىيەنۇر بىنتى مۇزەپپەر ئۇيغۇرىدەججال ھەققىدە چۈشەنگەنلىرىمئاپتور ماقالىسىدا دەججالنىڭ چىقىشى ۋە پىتنىلىرى توغرىسىدا ئانالىز ئىلىپ بېرىپ، جەمئىيىتىمىزدىكى ئىمانسىزلىق، پىتنەپاسات ۋە ئەخلاقسىزلىققا ئوخشىغان ئىشلارنى دەججالنىڭ چىقىشى بىلەن باغلاپ چۈشەنچە بېرىدۇ. دەججالنىڭ زېمىن يۈزىدىكى ئەڭ چوڭ پىتنە ئىكەنلىكى، مۇسۇلماننىڭ ھەرۋاقىت ئاللاھقا سىغىنىپ ئۇنىڭ پىتنىسىدىن پاناھ تىلەشنىڭ مۇھىملىقى، مۇسۇلماننىڭ ساغلام ئەقىدىدە مۇستەھكەم تۇرۇپ، رەسۇلۇللاھنىڭ سۈننىتىگە ئەمەل قىلىشى دەججالغا ئوخشاش مەلئۇنلارنىڭ پىتنىلىرىدىن ساقلاپ، ئاللاھنىڭ رازىلىقىنى قازىنىشتا تۈرتكۈلۈك رول ئوينايدىغانلىقى توغرىسىدا مۇھىم مەلۇماتلارنى ھۆزۈرۈڭلارغا سۇنىدۇ.قەدىرلىك قېرىنداشلار! دەججال توغرىسىدا زور كۆپچىلىك مۇسۇلمانلىرىمىز ئاڭلىغان بولىشى مۇمكىن. دەججالنىڭ پىتنىلىرى شۇنچىلىك ئاشكارە بولىۋاتقان، ئازغۇنلۇق ئەتراپىمىزنى قاپلىغان، ئەتراپتىكى ئىشلاردىن ئىبرەت ئالماستىن بەخىرامان يۈرۈۋاتقان مۇسۇلمانلىرىمىزغا قاراپ، سۆيۈملۈك پەيغەمبىرىمىز مۇھەممەد ئەلەيھىسسالامنىڭ دەججال ھەققىدە ساھابىلەرگە ئېيتقانلىرىنى كۆپچىلىك بىلەن ئورتاقلىشىپ، دەججال ھەققىدىكى مەلۇماتىمىزنى بېيىتىش ئارقىلىق، ئىمانىمىزنىڭ تېخىمۇ ساغلام بولىشى ئۈچۈن، پەيغەمبەر ئەلەيھىسسالام ئىسلام ئۇممىتىنى ئاگاھلاندۇرغان بۇ دەججال زادى كىم؟ بىزنىڭ دەججالغا بولغان چۈشەنچىمىز قانچىلىك؟ بۇ توغرىدا رەسۇلۇللاھنىڭ ھەدىسلىرىنى ئۆلچەم قىلغان ئاساستا پىكىر ئورتاقلىقى تۇرغۇزۇش نىيىتىدە قەلەم تەۋتىرىۋاتىمەن.دەججال ئىنسانلارنىڭ بېشىغا كېلىدىغان ئەڭ چوڭ پىتنىدىن ئىبارەت بىر مەخلۇقتۇر. پەيغەمبەر ئەلەيھىسسالام بۇ ھەقتە مۇنداق دەيدۇ: ئادەم ئەلەيھىسسالام يارىتىلغاندىن باشلاپ قىيامەت قايىم بولغىچە ئارىلىقتىكى ئەڭ چوڭ ئاپەت دەججالنىڭ چىقىشىدۇر. ئىمام مۇسلىم رىۋايەت قىلغاندەججال ئىنسان پۇشتىدىن بولغان بىر ئەر كىشى بولۇپ، ئاخىر زامان بولغاندا دۇنياغا كېلىدۇ، ئۇنىڭ ئىككى كۆزى ئارىلىقىغا ك ف ر دەپ يېزىلغان بولىدۇ. ئۇنى ھەر بىر مۆمىن ئوقۇيالايدۇ. ئۇنىڭ ئوڭ كۆزى قارىغۇ بولۇپ، پولتىيىپ چىقىپ قالغان ئۈزۈمگە ئوخشايدۇ. ئۇ چىققاندا، دەسلەپ ئىسلاھات ئېلىپ بارىدىغانلىقىنى، ئاندىن پەيغەمبەرلىكنى، ئاندىن ئىلاھلىقنى دەۋا قىلىدۇ. ئۇ ئىنسانلارنىڭ ئارىسىدا پەيدا بولۇپ، ئۇلارنى ئۆزىگە ئەگىشىشكە دەۋەت قىلىدۇ، ئۇلار ئۇنى ئىنكار قىلىدۇ، سۆزىنى رەت قىلىدۇ. شۇنىڭ بىلەن، ئۇ ئۇلارنى تاشلاپ كېتىپ قالىدۇ، ئۇلارنىڭ مال ـ مۈلكى ئۇنىڭغا ئەگىشىپ كېتىپ قالىدۇ، ئۇلارنىڭ قوللىرىدا ھېچ نەرسە قالمايدۇ. ئۇ يەنە ئىنسانلار ئارىسىدا پەيدا بولۇپ، ئۇلارنى ئۆزىگە ئەگىشىشكە دەۋەت قىلىدۇ، ئاندىن ئۇلار ئۇنىڭ دەۋىتىنى قوبۇل قىلىدۇ ۋە ئۇنىڭغا ئىشىنىدۇ. ئۇ ئاسمانغا بۇيرۇق قىلىپ يامغۇر ياغدۇرىدۇ، زېمىنغا بۇيرۇق قىلىپ ئۆسۈملۈكلەرنى ئۈندۈرىدۇ. ئۇ ئىنسانلارغا سۇ ۋە ئوت ئېلىپ كېلىدۇ. ئۇنىڭ ئوتى سوغۇق سۇدۇر، سۈيى ئوتتۇر. ھەر بىر مۆمىن ھەر نامازنىڭ ئاخىرىدا ئاللاھقا سىغىنىپ ئۇنىڭ پىتنىسىدىن پاناھ تىلىشى، ۋاقىت يار بەرسە سۈرە كەھفنىڭ باش تەرىپىنى ئوقۇشى، ئۇنىڭ پىتنىسىگە قالماسلىق ئۈچۈن ئۇنىڭغا ئۇچراپ قېلىشتىن يىراق تۇرۇشى كېرەك. ئىمام ئەھمەد ۋە ئەبۇ داۋۇد رىۋايەت قىلغاندەججال يەر يۈزىدە 40 كۈن تۇرىدۇ، بىر كۈنى بىر يىلدەك، يەنە بىر كۈنى بىر ئايدەك، ئۈچىنچى كۈنى بىر ھەپتىدەك ئۇزۇن بولىدۇ. قالغان كۈنلىرى بىزنىڭ كۈنلىرىمىزگە ئوخشاش بولىدۇ. ئۇ زېمىننىڭ مەككە ۋە مەدىنىدىن باشقا ھەممە يېرىگە بارىدۇ. ئاندىن ئىسا ئەلەيھىسسالام چۈشۈپ ئۇنى ئۆلتۈرىدۇ.ئابدۇللاھ ئىبىن ئۆمەر رەزىيەللاھۇ ئەنھۇ رىۋايەت قىلغان ھەدىستە، پەيغەمبەر ئەلەيھىسسالام ئورنىدىن تۇرۇپ ئاللاھقا ھەمدۇسانا ئېيتقاندىن كېيىن، ساھابىلەرگە دەججال ھەققىدە مۇنۇلارنى دېگەن: مەن سىلەرنى دەججالدىن ئاگاھلاندۇرىمەن، دەججالنىڭ پىتنىسىدىن ئاگاھلاندۇرمىغان بىرمۇ پەيغەمبەر يوق، ھەتتا نوھ ئەلەيھىسسالاممۇ ئۆز قەۋمىنى دەججالدىن ئاگاھلاندۇرغان. ئەمما مەن سىلەرگە ھېچقايسى پەيغەمبەر ئوز قوۋمگە ئېيتمىغان بىر ئىشنى ئېيتىمەن. بىلىڭلاركى دەججال بىر كۆزلۈك، ئاللاھ بىر كۆزلۈك ئەمەس. بۇ ھەدىسنى مۇسلىم رىۋايەت قىلغان.پەيغەمبەر ئەلەيھىسسالامنىڭ دەججال توغرىسىدا سۆزلىگەن ھەدىسلىرىدە، بىزنى ئۇنىڭ پىتنىسىدىن ئاگاھ بولۇشقا ۋە ئاللاھقا سېغىنىپ داۋاملىق پاناھ تىلەشكە تەۋسىيە قىلغانلىقى، ئۇنىڭ مۇسۇلماننىڭ دىن ۋە دۇنيالىقىغا كۆرسىتىدىغان تەسىرىنىڭ بۈيۈكلىنى كۆرسىتىدۇ. بۇھەقتە ئابدۇللاھ ئىبنى ئابباس رەزىيەللاھۇ ئەنھۇ رىۋايەت قىلغان ھەدىستە مۇنداق دېيىلىدۇ. پەيغەمبەر ئەلەيھىسسالام تۆۋەندىكى دۇئانى ئەتراپىدىكىلەرگە خۇددى قۇرئان ئايەتلىرىنى ئۆگەتكەندەك ئۆگىتەتتى. ئى ئاللاھ! ساڭا سېغىنىپ جەھەننەم ئازابىدىن پاناھ تىلەيمەن، قەبرە ئازابىدىن پاناھ تىلەيمەن، دەججالنىڭ پىتنىسىدىن پاناھ تىلەيمەن، .. پەيغەمبەر ئەلەيھىسسالام بىزنى دەججالنىڭ خەتىرىدىن بۇ دەرىجىدە ئاگاھلاندۇرغان ئىكەن، بىز چوقۇم ئۇنى تونۇشىمىز ۋە ئۇنىڭ پىتنىسىگە يولۇقۇپ قىلىشتىن ئەنسىرىشىمىز لازىم.ياۋرۇپادىكى بەزى دۆلەتلەرنىڭ كوچىلىرىدا ئوچۇق ئاشكارا بولىۋاتقان ھاياسىزلىقتىن كوچىغىمۇ چىققىڭىز كەلمەيدۇ. زەھەر چېكىدىغانلار ئۇچۇن مەخسۇس رايونلار تەييارلانغان بولۇپ، ئۇلار شۇ يەردە ھەممە ئادەم كۆرىدىغان سورۇنلاردا زەھەر چېكىۋېرىدۇ، ھاياسىز، ئەخلاقسىز ئىشلارنى قىلىۋېرىدۇ . ئەتراپىدا ساقچىلار خۇددى ئۇلارنى ھىمايە قىلىۋاتقاندەك قاراپ تۇرىدۇكى، ئۇلارنى توسمايدۇ. ئەركىنلىك شوئارى ئاستىدا ئىنسانىيەتنى، خالىغاننى كۆڭلى تارتقاننى قىلىشقا چاقىرىش بىلەن بىرگە، ئىنسانىيەت ئارىسىدا پاساتچىلىقنى تېرىماقچى. يىغىنچاقلىغاندا مانا بۇ سىز ھەۋەسلىنىۋاتقان ياۋروپانىڭ رېئاللىقى. بىز ئۇلارنى دورىماستىن، دىنىمىز بىلەن ئىززەتلىك، مىللىتىمىز بىلەن شەرەپلىك، ۋەتىنىمىز بىلەن پەخىرلەنگەن ھالدا، ئىسلامى ئەخلاق ۋە ئىدىيەنى ھاياتىمىزدا ئابىدە تىكلەپ ياشىساق، ئاللاھ بىزگە دۇنيا ۋە ئاخىرەتتە چىقىش يولى ئاتا قىلغۇسى ۋە دەججالنىڭ پىتنىسىدىنمۇ ساقلاپ قالغۇسى!.زاماننىڭ تەرەققى قىلىشىغا ئەگىشىپ، ئاتالمىش مەدىنىيەتلىشىش شوئارى ئاستىدا، ئىنسانىيەت ئەخلاقسىزلىققا يۈزلەندى ۋە يۈزلىنىۋاتىدۇ. ئۇچۇر سىستېمىسىنىڭ نۇرغۇن ياخشى تەرەپلىرىنى ئېتىراپ قىلىمىز، ئەمما ھەممە نەرسىنىڭ ياخشى ھەم يامان تەرىپى بولىدىغانلىقىنىمۇ ئۇنتۇپ قالماسلىقىمىز كېرەك. بالىلار، ياشلار بۇ بۇزۇقچىلىقلارنى قەيەردىن ئۆگىنىدۇ؟ ئۇلارغا بۇ ئۇچۇرلارنى كىم يەتكۈزىدۇ؟ ئەلۋەتتە كۈندىلىك تۇرمۇشىمىزدىن، تېلېۋىزور ۋە ئىنتىرنت، جەمئىيەت ۋە ئۇنىڭدىن باشقا سېرىق مەزمۇندىكى گېزىت ماتېرىياللاردىن ئۆگىنىدۇ. بەلكى سىز مەندىن بۇلارنىڭ دەججال بىلەن نېمە ئالاقىسى بار؟ دەپ سورىشىڭىز مۇمكىن. جاۋابىم شۇكى، يۇقىردا مەن تىلغا ئالغان ئىشلارنىڭ دەججال بىلەن ئەلۋەتتە مۇناسىۋىتى بار. مىسالغا ئالساق: فىلىم ئىشلەش شىركەتلىرى بىر فىلىم ئۈچۈن نەچچە ئون مىليون دوللار سەرپ قىلىپ ئىشلەيدۇ. سىز بىرەر قېتىم بولسىمۇ ئۇلارنىڭ بۇ فىلىملەرنى شۇنچە جىق پۇل سەرپ قىلىپ ئىشلىشىنىڭ سەۋەبى ھەققىدە ئويلىنىپ باقتىڭىزمۇ؟ بەلكى سىز ئاددىيلا قىلىپ ئەلۋەتتە پۇل تېپىش ئۇچۇن دەپ جاۋاب بېرىشىڭىز مۇمكىن ، چۈنكى بىز دەل مانا مۇشۇ ھەممە پۇل ئۇچۇن دېگەن ئىدىيە بىلەن چوڭ بولغان ھەم بالىلىرىمىزمۇ مۇشۇ ئىدىيە بىلەن چوڭ بولىۋاتىدۇ. بىز نېمە ئۇچۇن شۇنىڭغا ئوخشاش دىنىمىز، ئەخلاقىمىز، ئۆرپئادىتىمىزگە يات مەزمۇندىكى فىلىملەرنى كۆرۈشتىن ئۆزىمىزنى تارتالمايمىز؟!. بىز ئۆزىمىزنى دىنىمىزدا چەكلەنگەن ۋە ئەھمىيەتسىز دەپ قارالغان ئىشلاردىن چەكلىيەلىسەك، ئاللاھنىڭ ياردىمى بىلەن دەججالنىڭ پىتنىسىدىنمۇ ساقلىنىپ قالالايمىز. دېمەك؛ ئۇنىڭ ئۈچۈن تەييارلىق كۆرۈشىمىز لازىم. چەكلەنگەن، ئەھمىيەتسىز ئويۇنتاماشالار دەججالنىڭ پىتنىلىرىدىن بىر پىتنىدۇر. بىز ئاللاھقا قانچىلىق يېقىنلاشساق، ئاللاھنىڭ رەھمەت ۋە ياردىمىنى شۇنچە قولغا كەلتۈرەلەيمىز.يەنى بىز مىللەت ئۈچۈن ئويۇنتاماشالار ئارتۇقچىلىق قىلىدۇ، بىز ئۈچۈن ئويلىنىدىغان ۋە كۆڭۈل بولىدىغان مۇھىم ئىشلار ئىنتايىن كۆپتۇر. كىلىچەك ئەۋلادلىرىمىزىنىڭ تاپاتەنىلىرىگە قالماسلىقىمىز ئۈچۈن، بىلىم ئىلىشىمىز، تەلۋىلەرچە تىرىشىپ دۇنيا ۋە ئاخىرەتلىك نەتىجىلەرنى قولغا كەلتۇرۇش ئۈچۈن غەيرەتكە كىلىشىمىز ھازىرقى ۋەزىيەتنىڭ جىددى تەقەززاسىدۇر.بىزنىڭ جەمئىيىتىمىزدە بولسا ياشلىرىمىز ئىچ پۇشۇقىنى چىقىرىش ئۇچۇن دېسكوخانا، پاھىشخانىلارغا يۇگىرەيدىغان بولدى.چۈنكى بىز ناخشامۇزىكا دېگەن نەرسىلەردىن ئېغىز ئاچمىساقمۇ بولىدۇ ئۇنىڭ ئەكسىچە ئەجدادلىرىمىز ئىچ پۇشۇقىنى دىن، ۋەتەنمىللەتنىڭ تەرەققىياتى، كېلىچىكى توغرىسىدا تەپەككۇر قىلىش ۋە ئەمەلىي مەيداندا خىزمەت قىلىش بىلەن چىقىراتتى. بۈگۈنگە قەدەر بىزگە يىتىپ كەلگەن مۇقەددەس ساغلام ئەقىدىمىز، مىللى ئۆرپئادىتىمىز، ئانا ۋەتىنىمىزنىڭ شانلىق تارىخى بۇنىڭ تىپىك مىسالى بولالايدۇ.ئەمدى سىزدىن سوئال سوراپ باقاي؛ سىز ئۆزىڭىزنىڭ دىنى ئېتىقادىڭىز، مىللى ئەنئەنىڭىز، ئىنسانى ئەخلاققا زىت ئىشلارنى شەيتاننىڭ ئارقىسىغا كېرىپ شىرىن خىياللىرىڭىزنى ئەمەلىيەتكە ئايلاندۇرىۋاتقان پەيتلەردە ئاللاھنى ئەسلەمسىز؟ نېمە ئۈچۈن يارىتىلغانلىقىڭىز؟ ئۆلگەندىن كېيىن نەگە بارىدىغانلىقىڭىز قاتارلىقلارنى ئېسىڭىزگە ئالامسىز؟ ئەلۋەتتە ئالمايسىز!!. ئەگەر سىزدە ھەقىقى ئىمان، راستچىللىقنى چىقىش قىلغان مىللەتچىلىك مەۋجۇت بولسا، تاغۇتلارنىڭ چالغان دېپىغا ئۇسۇل ئوينىماستىن، ئاللاھ ۋە ئاللاھنىڭ رەسۇلىنىڭ پرىنسىپىگە مەھكەم ئېسىلىسىز، ئەجدادلىرىڭىزنىڭ تۇتقان يولىنى ئۆرنەك قىلىسىز.جاھىلىيەت دەۋرىدە ئىنسانلار ئاللاھنىڭ ئىلاھلىقىغا شېرىك كەلتۈرەتتى. ئاللاھنى يوق دەيدىغان ئىنساپسىزلار يېقىنقى بىر قانچە ئون يىل مابەينىدە مىللىتىمىز ئىچىدىمۇ بارلىققا كەلدى. ئۇلار ياراتقۇچىنى، ئۆلۈمنى، ۋە قىيامەتنى پۈتۈنلەي ئۇنتۇپ، ئاتالمىش تەرەققىياتنىڭ قۇلى بولۇپ كەتتى. جەمئىيىتىمىزدىمۇ، دەججال كېلىشتىن بۇرۇن ئۇنىڭ سېپىگە قوشۇلۇشقا ئاللىبۇرۇن تەييارلىق قىلىپ قويغان، مۇسۇلمانمىكى دېسىڭىز مۇسۇلماندارچىلىقتا يوق، مىللەتچىمىكى دېسىڭىز مىللەتچىلىكتە يوق، نومۇسسىز بەزى بىر كىشىلەر ھاياتىنى ئىرادىسىزلىك قورشىغان مەنىسىز تۇرمۇش ئىچىدە ياشىماقتا.ئىبنى جۇنادەھ رەزىيەللاھۇ ئەنھۇ پەيغەمبەر ئەلەيھىسسالامنىڭ مۇنداق دېگەنلىكىنى رىۋايەت قىلىدۇ: دەججال ئوتتۇرىغا چىقىدۇ، ئۇنىڭ سول كۆزى كۆرمەيدۇ. ئۇدەججال تۇغما قارىغۇ ۋە ماخاۋ كېسەللىرىنى داۋالايدۇ، ئۆلۈكلەرنى تىرىلدۈرىدۇ. ئو كىشىلەرگە مەن سىلەرنىڭ رەببىڭلار دەيدۇ. كىمكى، شۇنداق، سەن بىزنىڭ رەببىمىز دەيدىكەن، ئو چوڭ پىتنىگە قالىدۇ. كىمكى مىنىڭ رەببىم ئاللاھ دەيدىكەن، ئۇ كىشى تاكى ئۆلگىچە دەججالنىڭ پىتنىسىدىن ساقلىنىپ قالىدۇ ۋە ئۇنىڭغا ھېچقاچان فىتنە ۋە ئازاب يەتمەيدۇ. دەججال زېمىندا ئاللاھ خالىغان مەزگىلگىچە قالىدۇ. ئۇنىڭدىن كىيىن ئەيسا ئىبنى مەريەم غەرب تەرەپتىن چىقىدۇ ۋە مۇھەممەد ئەلەيھىسسالامنىڭ شەرىئىتىنى مۇكەممەللەشتۈرىدۇ ۋە دەججالنى ئۆلتۈرىدۇ. ئۇنىڭدىن كېيىن قىيامەت بولىدۇ. بۇ ھەدىسنى ئىمام ئەھمەد رىۋايەت قىلغان.مۆمىنلەر پەيغەمبەر ئەلەيھىسسالامنىڭ سۈننىتىدىن ئۆرنەك ئىلىپ، رەسۇلۇللاھنىڭ پاك سۈننىتى بىلەن تۇرمۇش كەچۇرىۋاتسا، ئاللاھدىن غاپىل كىشىلەر ئاتالمىش چولپانلارنىڭ تۇرمۇشىدىن ئۆرنەك ئىلىپ ياشاۋاتىدۇ.ئاللاھقا ئىمان كەلتۈرگەن ھەرقانداق مۇسۇلمان، پەيغەمبەر ئەلەيھىسسالامنىڭ ھەرگىزمۇ ئوز نەپسىخاھىشى بىلەن گەپ قىلمايدىغانلىقى، ئۇنىڭ ھەربىر ئېغىز سۆزىمۇ ئاللاھ تەرىپىدىن ۋەھيى ئىكەنلىكىگە ئىشىنىدۇ. بۇ ھەقتە ئاللاھ تائالا قۇرئان كەرىمدە مۇنداق دەيدۇ: ئۇ ئۆز نەپسى خاھىشى بويىچە سۆزلىمەيدۇ، پەقەت ئۇنىڭغا نازىل قىلىنغان ۋەھيىنىلا سۆزلەيدۇ، ۋەھىينى ئۇنىڭغا كۈچلۈك پەرىشتە جىبرىئىل تەلىم بەردى سۈرە نەجم 3 45 ئايەتلەر.ئى قېرىندىشىم! سىز ھېچ بولمىغاندا ئۆزىڭىز ۋە ئائىلىڭىز، پەرزەنتلىرىڭىزنى مۇسۇلماننىڭ بىلىشى زۆرۈر بولغان دىنى ئەھكام ۋە ئەخلاقلار بىلەن تەربىيىلىشىڭىز ئىنتايىن مۇھىم. خۇددى بىز مۇسۇلمانلار ئاللاھ ۋە ئۇنىڭ پەيغەمبىرىنىڭ سۆزىگە ئەگىشىپ، رېئاللىق تۇرمۇشىمىزدا ئۇ زاتنىڭ سۈننىتىنى ئەمەلىيلەشتۇرۇشكە تىرىشقىنىمىزدەك، جەمئىيىتىمىزدىكى بەزى بىر كىشىلەر ئۇچۇر ۋاسىتىلىرىدىن قوبۇل قىلغان ھەر بىر سۆزگە ئىشىنىپ ئۇنىڭغا ئەگىشىۋاتىدۇ، رېئال ھاياتتا تەتبىقلاۋاتىدۇ. مانا بۇ دەل ئىبادەتنىڭ ئۆزىدۇر! ئىبادەتنىڭ مەنىسى بوي سۇنۇش، ئەگىشىش دېگەنلىكتۇر. ئۇلار شەيتاننىڭ ئازدۇرۇشىغا بويسۇنۇپ، دىنى پرىنسىپ، مىللى ئەخلاقتىن يىراقلىشىپ ھايات كەچۈرسە، دەججالنىڭ ئۆزى كەلگەندە ئەلۋەتتە ئۇنىڭغا ئەگىشىدۇ دە! چۈنكى ئۇلار ئاللاھدىن غاپىل قالدى، ئاللاھنى قويۇپ ئوز نەپىسى خاھىشى، ئەيشئىشرەت، ئويۇنتاماشالارنى ئىلاھ قىلىۋالدى. ئۇلار ئويۇنتاماشا ۋە ئەخلاقسىزلىقنى كۈندۈلۈك تۇرمۇشىدا كەم بولسا بولمايدىغان ھېستۇيغۇغا كىلىپ قالدى. مانا بۇ دەل دىن دۈشمەنلىرىنىڭ، ئىنسانىيەتنى خۇسۇسەن مۇسۇلمانلارنى رەزىللىك ۋە ئەخلاقسىز قىلىپ، ئۆز ئەقىدىسى، مىللىتى، ۋەتىنىدىن تانىدىغان، ئۆز ھەقھۆقۈقلىرىدىن ۋاز كىچىدىغان، مەيدانسىز، غۇرۇرسىز، جۇرئەتسىز قىلىپ يېتەكلەپ، ئىسلام ئەھلىنى دەججالنى قوبۇل قىلىشقا تەييارلاۋاتىدۇ. باشقىچە قىلىپ ئېيتقاندا، دەججال ئۇچۇن قوشۇن تەييارلاۋاتىدۇ. ئەلۋەتتە ئاللاھنىڭ قوشۇنى ئاللاھنىڭ ۋەدىسى بىلەن ئەلۋەتتە غەلبە قىلىدۇ.شەكسىزكى، ئەتراپىمىزدا بۇنىڭدىن كوپ ھەرتۈرلۈك پىتنىلەر بار. بىز چوقۇم ئىمانىمىزنى قوغداپ، شەيتاننىڭ ئالدام خالتىسىغا چوشۇپ كەتمەسلىك ئۇچۇن دەججال ۋە ئۇنىڭ پىتنىسىدىن داۋاملىق ھۇشيار بولىشىمىز كېرەك. بۇنىڭ ئۇچۇن ئەلۋەتتە ئاللاھنىڭ زىكرىدىن غاپىل قالماسلىقىمىز ۋە پەيغەمبەر ئەلەيھىسسالام ئۆگەتكەن بويىچە ئاللاھدىن دەججالنىڭ پىتنىسىدىن داۋاملىق پاناھ تىلىشىمىز لازىم .خۇلاسە قىلىپ ئېيتقىنىمىزدا: بىز مۇسۇلمانلار ئۆزىمىزنى ئىسلاھ قىلىشىمىز، ئاللاھ ۋە ئۇنىڭ رەسۇلىنىڭ يولىغا ئەگىشىشىمىز، رېئال تۇرمۇشىمىزنى ئىمان ۋە ئىسلامى ئەخلاق بىلەن بىزىشىمىز، جەمئىيەتتىكى ئازغۇن ۋە ناشايان ئىشلارغا ئەگەشمەستىن قارشى تۇرۇشىمىز، ئاللاھنىڭ رىزاسىنى قولغا كەلتۈرۈپ، دەججالدىن ئىبارەت بۇ مەلئۇننىڭ پىتنىسىگە سەۋەبچى بولىدىغان ئىشلاردىن ساقلىنىپ، گۈزەل ئىسلامى ئەخلاقنى بەرپا قىلىپ، مىللى ئۆرپئادەتكە ھۆرمەت قىلىدىغان جەمئىيەت قۇرۇپ چىقىشقا كاپالەتلىك قىلىش ھەرقانداق بىر مۇسۇلماننىڭ ئىمانى ۋە مىللى مەجبۇرىيىتىدۇر.سۆزۈمنى جانابى ئاللاھنىڭ مۇنۇ ئايىتى بىلەن ئاخىرلاشتۇرىمەن: ھەر قانداق بىر قەۋم ئۆزىنىڭ ئەھۋالىنى ئۆزگەرتمىگۈچە يەنى ئاللاھ نىڭ بەرگەن نېمەتلىرىگە تۇزكورلۇق قىلىپ گۇناھلارغا چۆممىگىچە ئاللاھ ئۇلارنىڭ ئەھۋالىنى ئۆزگەرتمەيدۇ يەنى ئاللاھ ئۇلارغا بەرگەن نېمەت، خاتىرجەملىك ۋە ئىززەت ھۆرمەتنى ئېلىپ تاشلىمايدۇ، ئاللاھ بىرەر قەۋمنى ھالاك قىلماقچى ياكى ئازابلىماقچى بولسا، ئۇنىڭغا قارشى تۇرغىلى بولمايدۇ، ئۇلارغا ئازابنى دەپئى قىلىدىغان ئاللاھ تىن باشقا ئىگىمۇ بولمايدۇ سۈرە رەئد 11ئايەت.ئاللاھ ھەممىمىزنى رەھمىتى بىلەن ئوز پاناھىدا ساقلىسۇن، ئۆزۈم ئۇچۇن ۋە بارلىق مۆمىن ئەر ۋە ئاياللار ئۇچۇن ئاللاھدىن مەغپىرەت تىلەيمەن.
|
نۇربەسىك تۇرعىندارىنا اكىمشىلىك نەگە قىرىن قاراپ وتىر؟21 مامىر 2020, 13:58 1301 0 اتاجۇرت باقىتبەك قادىرگازەتتىڭ جوباسى اياسىندا 2020 جىلعى 20 اقپانداعى 7 سانىندا نۇربەسىكتەگى قانداستار 12 جىل تۇرعان ۇيلەرىن زاڭداستىرا الماي ءجۇر دەگەن تاقىرىپتا ماتەريال جاريالانعان بولاتىن. وندا وزدەرى سالعان ۇيلەرىن زاڭداستىرا الماي وتىرعان قانداستاردىڭ ماسەلەسىن كوتەرگەن ەدىك.ەلباسى ن.نازارباەۆتىڭ كوشىقون ساياساتىن دامىتۋ جانە قانداستاردى باسپانالى ەتۋ ماقساتىندا نۇرسۇلتان قالاسىنىڭ ىرگەسىنەن نۇربەسىك اۋىلى بوي كوتەرگەن.مۇندا اتاجۇرتقا كوشىپ كەلگەن عالىمدار، مۇعالىمدەر، جۋرناليستەر جانە باسقا دا جاس مامان يەلەرى قونىستانعان. ۇيلەردىڭ بارلىعى اكىمشىلىك بەكىتكەن تارتىپكە ساي جۇزەگە اسقان. ۇيلەردىڭ ارحيتەكتۋرالىق اۋىتقۋى جوق. بارلىعى زاڭ تالاپتارىنا سايكەس سالىنعان. تۇرعىندار بۇل ۇيلەردى اسار رەسپۋبليكالىق قوعامدىق بىرلەستىگى جانە اكىمشىلىكتىڭ ءۇيدى سالىپ بولعانشا جەردى جالعا الۋ تۋرالى جاساسقان ارنايى شارتى نەگىزىندە سالعان. قازىر ۇيلەر سالىنىپ بولدى، ەندى تۇرعىندار ءوز كۇشىمەن سالىپ العان ۇيلەرىن ءوز اتتارىنا زاڭدى نەگىزدە قۇجاتتاندىرىپ العىسى كەلەدى.ال مەملەكەتكە يەك ارتپاي ءوز كۇشىمەن ءۇي سالىپ، ەلوردامىزدىڭ دامۋىنا ۇلەستەرىن قوسقان قانداستار جەر تەلىمدەرىن زاڭداستىرا الماي وتىر. جەردى زاڭداستىرۋ ءۇشىن اسار رەسپۋبليكالىق قوعامدىق بىرلەستىگى جانە نۇربەسىك تۇرعىندارى سارىارقا اۋداندىق سوتىنا شاعىمدانعان. ارىزدانۋشى تاراپتىڭ قۇقىعىن قورعاۋشى زاڭگەردىڭ ايتۋىنا قاراعاندا، تۇرعىندار مەن بىرلەستىكتىڭ بۇل شاعىمدانۋى زاڭ اياسىندا جۇزەگە اسقان. الايدا اۋداندىق سوت بۇل ارىزتالاپقا نەگىزسىز دەگەن شەشىم شىعارعان. بۇدان كەيىن قالالىق سوتقا شاعىمدانعاندا قالالىق سوت تۇرعىنداردىڭ جانە اسار رەسپۋبليكالىق قوعامدىق بىرلەستىگى باسشىلارىنىڭ قاتىسۋىنسىز شەشىم شىعارعان. بۇعان تۇرعىندار نارازى.ءبىز نۇرسۇلتان قالاسىنىڭ اكىمى التاي كولگىنوۆ مىرزانىڭ اتىنا حات جازىپ، بۇل ماسەلەنى شەشىپ بەرۋگە ىقپال ەتۋىن ءجانە قانداي شارا قولدانۋعا بولاتىنى جايلى سۇراعان ەدىك. حاتىمىزعا نۇرسۇلتان قالاسىنىڭ ساۋلەت، قالا قۇرىلىسى ءجانە جەر قاتىناستارى باسقارما باسشىسى ن.ۇرانحاەۆتىڭ اتىنان جاۋاپ حات كەلدى. وكىنىشكە قاراي، حاتتا تەك زاڭعا ءسىلتەمە جاسالعان قاساڭ سويلەمدەر عانا. حاتتىڭ تولىق ءماتىنىن ءتۇسىنۋ وتە كۇردەلى. ءبىر تۇسىنگەنىمىز قانداستار زاڭدى تۇردە سالىپ العان ۇيلەرىنىڭ جەرىن تەك قانا جالعا الادى ەكەن. بۇدان 12 جىل بۇرىن سالىنا باستاعان اۋىل تۇرعىندارى وسى ۋاقىتقا دەيىن مەملەكەتكە 40 ميلليون تەڭگە جالعا الۋ قۇنىن تولەگەن. ال ەندى تاعى دا جەردى جالعا الۋ قۇنىن تولەي باستاعان ارى قاراي ولاردىڭ تۇرمىسىنا قالاي اسەر ەتەتىنىن ەسەپتەپ كورىڭىز. سونداياق حاتتا نۇربەسىك تۇرعىن ءۇي كەشەنىندەگى جانە بىرلەستىكتىڭ بۇل ارىزتالابى ازاماتتىققۇقىقتىق ماسەلە، وعان جەرگىلىكتى اتقارۋشى ورگاندار ارالاسا المايدى دەپ اتاپ وتكەن.
|
سولتۇستىك قازاقستاندا كيىكتەر نەدەن قىرىلىپ جاتىر؟سولتۇستىك قازاقستاندا كيىك جاپپاي قىرىلىپ جاتىر دەپ دۇرلىكتىرگەن حاباردى وتاندىق باقتا جەردەن جەتى قويان تاپقانداي جاريالاپ، جۇرتتىڭ ءبارىن ەلەڭ ەتكىزدى. ءبىز وسى حاباردى انىقتاماق بولىپ، سولتۇستىك قازاقستاننىڭ ءتيىستى قىزمەتتەرىنە جۇگىندىك.راس، كيىكتىڭ ءالى تولىق جەتىلمەگەن بىلتىرعى لاقتارى تويا تاماق جەمەگەندىكتەن كوكتەمگە السىرەپ شىعىپ، ونىڭ ۇستىنە قازىر قار استىنان جەمازىق تابا الماي، ءبىرلىجارىم ءولىپ جاتىر ەكەن. بۇل ۋاقىتتا جەردىڭ قارى كەتىپ، جول اياعى كەڭىپ، كيىكتىڭ تۇمسىعى بىلتىرعى قاۋعا تيۋگە ءتيىستى ەدى. بىراق بيىلعى قالىڭ قار كەتە قويماي، ونىڭ ۇستىنە ءبىر ەرىپ، ءبىر قاتىپ، تۇياعى ءالسىز جاندىكتەر كوكتايعاقتى جارا الماعاندىقتان، ازىق تابا الماي جاتىر ەكەن. كەيدە بايعۇستار قالىڭ قارى كەتكەن جولدىڭ جيەگىنە دەيىن كەلىپ، استىنان بىلتىرعى قاۋدى تۇرتەتىن كورىنەدى. وندايدا كەيبىر ساناسىز جۇرگىنشىلەر قىزىقتاپ، ولاردى نە اتىپ الىپ نەمەسە سوعىپ كەتەتىن كورىنەدى.كيىك جاپپاي قىرىلىپ جاتىر دەگەن داقپىرتتىڭ انىققانىعىن ءبىز ورمان شارۋاشىلىعى جانە جانۋارلار الەمى اۋماقتىق ينسپەكتسياسىنان بىلدىك. بىزگە وسى قىزمەتتىڭ ءبولىم باستىعى ولەگ بەسپالوۆ بىلاي دەپ جاۋاپ بەردى: كيىك جاپپاي قىرىلىپ جاتىر دەگەن پىكىرلەر شىندىققا جاناسپايدى. ەگەر ونداي بولسا، ءبىز توتەنشە جاعداي جاريالار ەدىك. ءبىرلىجارىم ءولىپ جاتقاندار قار استىنداعى ازىققا جەتە الماي، اشتان ءولىپ جاتقاندار. سونىمەن بىرگە جول اپاتىنا ۇشىراپ جاتقاندار دا بار. ونىڭ ۇستىنە قاڭعىرعان يتتەردىڭ قۋعىنىنا ءتۇسىپ جاتقاندار دا ۇشىراسىپ قالادى. اڭقۇستىڭ كوكتەم كەزىندە ءولىپ جاتۋى ءبىزدىڭ ۇيرەنگەن كورىنىسىمىز. قىستان السىرەپ شىققان كوپتەگەن اڭقۇس ازىقت ۇلىك از بولعان سوڭ ءولىپ قالادى. ءبىز ءوز تاراپىمىزدان ولارعا ءشوپ، جەم شاشىپ جاتىرمىز. 30 ناۋرىزعا دەيىنگى مالىمەت بويىنشا اڭشىلىق شارۋاشىلىقتارى 600 تونناداي ءشوپ، 714 توننا جەم، 774 توننا جەم قالدىقتارىن شاشتى. سونىمەن بىرگە 236 توننا بۋىلعان جاپىراق ۆەنيك شاشىلدى. 14 تونناداي تۇز جايىلدى، دەدى بىزگە و.بەسپالوۆ.شىنىندا، كيىكتىڭ قىرىلۋى ەشقانداي اپاتتىڭ سەبەبىنەن ەمەس. جوعارىدا ايتقانىمىزداي ونىڭ باستى سەبەبى بۇل ۋاقىتتا ءالى دە كەتپەي سىرەسىپ جاتىپ العان قالىڭ قار. جەر دە ءالى قاتىپ جاتىر، سۋدى سىڭىرە قويمايدى. سوندىقتان اپى كىرىپ، كۇپى شىققانداي لاۋلاتۋدىڭ قاجەتى جوق دەپ سانايمىز.
|
اباي 01 قىركۇيەك، 2021326 رەت كورسەتىلدىەلدەگىلەر نەگە جار سالمايدى دەگەن وي كەلەدى. اقپارات سەلى ءسات سايىن شايىپ تۇرعان مىناداي زاماندا ونداي قۇندىلىقتار قاقاس قالدى، بالكىم. بيىل قارقارالىداعى قۇنانباي قاجى مەشىتىنە 170 جىل. شالكيىز جىراۋدىڭ ءبىر جاقسىمەن دوس بولساڭ، ازباستوزباس مۇلكى ەتەر دەگەنى قۇنانباي مەن الشىنباي اراسىنداعى دوستىققا كەلەتىن شىعار، تەگىندە. قارقارالىعا جولى تۇسكەندەر سوقپاي كەتپەيتىن ەكى ورىن بولسا، ءبىرى سول مەشىت. جالعىز ورىن بولسا جانە ءوزى. ادەبي، مادەني، تاريحي، كيەلى، قاسيەتتى دەڭىز بارلىعىنا جاراسا بەرەدى. سويتە تۇرا ءبىر باسىنا ماسەلەسى دە جەتەدى مەشىتتىڭ... بۇگىن شەشپەگەندە قاشان؟ ءبىز بىراق ونىڭ شەتىن قىلتيتامىز دا، جونىمىزگە كەتە بەرەمىز.1851 جىلى قىركۇيەك ايىندا اشىلعان دەسەدى مەشىتتى. 1845 جىلدىڭ تامىزىندا تۋعان اباي التى جاس ۇلكەن بولادى سوندا. التى جاسار الپامىس سارىنى كەلەدى ويعا. كينوداعى ەمەس، ەرتەگىجىر ۇلگىسىندەگى ءتۇرى. التى جاسىندا ەر اتانباۋشى ما ەدى الپامىس؟! بالا دا، باتىر دا، دانا دا ءوزى. ۇقساستىق دەيمىز بە، كەزدەيسوق كورەمىز بە، ايتەۋىر سول مەشىت اشىلعاندا بولاشاق ۇلى اقىن التىاق جاستا ەكەن. وقۋشى، ستۋدەنت كەزىمىزدە اباي جولىنان ءيبراھيمنىڭ اكەسىمەن قارقارالىعا ساپارىن وقىعاندا، ەرەسەك شاعىن ەلەستەتۋشى ەدىك. كوركەم شىعارماداعى شىندىق دەسەك تە، اقىننىڭ قاتارىنان وزىپ تۋعانىنا بۇل دا ءبىر مىسال. ايتپەسە، اكەسى قۇنانباي بەسالتىداعى بالاسىن تەككە الىپ جۇرە مە؟قارقارالى دۋانىنا قۇنانباي مىرزانىڭ اعا سۇلتان بولعانى، ابايدىڭ بارعانى، قارقارالىنىڭ ءبىر توپ قازاعى اقىن شوجەنى قولتىقتاپ، قوشتاپ، قۇرمەتتەپ ولەڭ سۇراعانى ءبارىءبارى وسى مەشىت تاريحىمەن تىعىز بايلانىستى اڭگىمەلەر روماندا. اسىرەسە، ەستەن كەتپەيتىنى بالا ابايدىڭ بوجەيگە بەرگەن سالەمى مەن بوجەيدىڭ ابايعا بەرگەن باتاسى. سوندا ۇلكەندەردىڭ جاۋلىعىن كەك تۇتپاعان بالا اباي بەينەسىنىڭ دە ارتىنان ۇلجانداي تەكتى انانىڭ اسىل ونەگەسى قىلاڭ بەرىپ قالماي ما؟! بۇل مەيلى كوركەم شىندىق، يا تاريحي شىندىق بولسا دا، مۇحتار اۋەزوۆ شىعارماسىنىڭ اسىل دانەگى دەر ەدىك.قارقارالىعا جۇرەرىندە اتىنا مىنگەلى جاتقان ابايعا اناسى ۇلجان ءوزىنىڭ اق ساۋساقتارىن جيرەن اتتىڭ جالىنا سالىپ، بىلاي دەپ ءۇن قاتادى: بالام، ۇلكەندەر بىردە تاتۋ، بىردە اراز بولا بەرەتىن. كۇندەستىڭ ك ۇلى كۇندەس دەگەندى سەن بىلمەياق قوي. بوجەكەڭدى كورگەن جەردە سالەمىڭدى ءتۇزۋ بەر. ءبىر كەزدە جاقسى جاقىنىڭ ەدى. كىم تەنتەك، كىم ماقۇل؟ قايدان ءبىلدىڭ؟ اكەڭ دۇشپان دەسە، سەن ءادىل بول! جاماندىققا كىم تابىلمايدى دەيسىڭ، جاناشىردان ايىرىلما! دەيدى.قارقارالىعا بارعاننان كەيىن بالا شاكىرت بوجەكەڭدى الىستان كورىپ قالادى دا لەزدە، كوكىرەگىنە قولىن قويىپ، داۋىستاپ: اسسالاۋماعالەيكۇم!.. دەپ ءيىلىپ سالەم بەرەدى. قاسىنداعى بايسال ءتۇرىن تىجىرايتىپ، انتۇرعاننىڭ بالاسىنىڭ سالەمىن نەگە الاسىڭ دەگەندەي الايا ابايعا قاراعاندا بوجەكەڭ: بالام، ءجونىڭدى ايتشى، ءبىزدى كورسەڭ، سالەم بەر دەپ اكەڭ ايتىپ پا ەدى، جوق وزدىگىڭمەن ىستەدىڭ بە؟ دەدى. بوجەكە، اكەم ەمەس، ءوزىم بەرىپ تۇرعان سالەمىم سىزگە!..بۇل جاۋاپتى ەستىگەن سوڭ بوجەي بار ىقىلاسىمەن بالاعا جاقىنداپ: اكەڭ ايتپاي، ءوزىڭ بىلگەن بولساڭ، باتامدى بەرەيىن. كوزىڭنەن جاقسى جانار كوردىم عوي، شىراعىم، ەندىگىنىڭ جۇگى سەندە قالار، بالام! جولىڭ بولسىن! جالعىزاق وزگەنى بەرسە دە، اكەڭنىڭ قاتتىلىعىن بەرمەسىن! دەپ بەتىن سيپاپ ءجۇرىپ كەتەدى.قۇنانباي مەن بوجەي قىرعي قاباق، اراز. ونى بالا بولسا دا اباي بىلەدى. قيادان قاراپ، الىستى شالعان اناسىنىڭ ءسوزى قاپەرىندە. بۇل جەردە نۇرلى اقىل مەن جىلى جۇرەك بوجەيدە. بايسال تىجىرايعاندا ءمىز باقپاعان بوجەكەڭنىڭ وسى قاسيەتى ناعىز پاراسات يەسىنىڭ ارەكەتىندەي كورىنەدى. قۇنانباي مىرزامەن الىسۋعا جاراعان بوجەي تەگىن بولسىن با؟! ابايدى تانىپ تۇر عوي. ايقاس ۇستىندە جاقتاستارى قۇنەكەڭدى نىساناعا العاندا، اتقىزباي امان الىپ قالىپ، سوڭىنان ءوزى سوققىعا جىعىلعاندا: مەن سەنى وققا قيماپ ەم، سەن مەنى بوققا قيدىڭ با، قۇنانباي؟! دەگەن بوجەيدىڭ ىرىلىگى مەن كىسىلىگى ءوز الدىنا بولەك اڭگىمە.وعان دەيىن بولىس بولعان قۇنانباي مىرزانىڭ اعا سۇلتان اتانىپ، مەشىت سالىپ، اتاعى اسپانداعان تۇس. سودان بەرى دە نە كورمەدى بۇل مەشىت؟! سوقتىقپالى، سوقپاقسىز عۇمىر كەشىپ، مىڭمەن جالعىز الىسقان اقىنمەن بۇل دا تاعدىرلاس. بارابارا قۇدايسىز شولاق بەلسەندىلەر ورتەپ جىبەرمەك تە بولعان كورىنەدى. ايشىعىن اتىپ تا تۇسىرگەن زامان بولىپتى. ءبارى ءبىر وسى كۇنگە مەشىت جەتىپ وتىر. قارقارالى باسىندا جالعىز ارشا، سودان سوڭ مەشىت بار. اللانىڭ ءۇيى دەسەدى ەل. ءشوپ تە شىعاتىن جەرىنە شىعادى. بالا ابايدىڭ شىڭعىستاۋدان كەيىن كورگەن جارىعى قارقارالى بولىپ تۇر عوي. جىگىتتىڭ ءۇش جۇرتى بولسا، ابايدىڭ ءوز جۇرتىنان كەيىنگى ناعاشى ءھام قايىن جۇرتى دا قارقارالى توپىراعى. ارقاعا ات باسىن تىرەگەندەردىڭ كوبى قارقارالىنى كورسەم دەيدى. جولى تۇسكەندەرى قارقارالىدان، قۇنانباي قاجى مەشىتىنەن شىعا سالىپ شايتانكولگە جونەلەدى. بىراق كىم قالاي بارادى قارقارالىعا؟ بۇل ەندى باسقا اڭگىمە.
|
ئاممىۋى شەھەر سەنئەت بۇيۇملىرى لايىھىلەش ژۇرنىلىئاممىۋى شەھەر سەنئەت بۇيۇملىرىئاممىۋى شەھەر سەنئەت بۇيۇملىرى بۇ لايىھەنىڭ غايىسى قەدىمكى مىسىر تارىخىنى فۇتۇستىكىلىق سۇيۇقلۇق مېتودولوگىيەسى بىلەن بىرلەشتۈرۈش. بۇ مىسىردىكى ئەڭ بەلگە خاراكتېرلىك دىنىي قوراللارنىڭ كوچا ئۆي جاھازىلىرىنىڭ سۇيۇق شەكلىگە تەرجىمە قىلىنغان بولۇپ ، ھېچقانداق شەكىل ياكى لايىھە تەشەببۇس قىلىنمىغان ئېقىن ئۇسلۇبىنىڭ ئالاھىدىلىكىنى ئارىيەتكە ئالىدۇ. كۆز تەڭرىنىڭ راھىبىدا ئەرئايال تەڭتۇشلارغا ۋەكىللىك قىلىدۇ. كوچا ئۆي جاھازىلىرى شۇڭلاشقا مەردانە ۋە كۈچلۈكلۈككە سىمۋول قىلىنغان مۇستەھكەم لايىھەدە ئوتتۇرىغا قويۇلغان ، ئەگرى سىزىق بولسا ئاياللىق ۋە يېقىشلىقلىقنى تەسۋىرلەيدۇ.تۈر ئىسمى : , لايىھىلىگۈچىلەرنىڭ ئىسمى : , خېرىدارنىڭ ئىسمى : , .ئاممىۋى شەھەر سەنئەت بۇيۇملىرى
|
جۇرەكتەن اققان جۇلدىزدارمايەكتى 4944 0 پىكىر 30 قىركۇيەك, 2014 ساعات 13:08قالاۋ سالەمەتبايۇلى 1983 جىلى دۇنيەگە كەلگەن. اقىن، اۋدارماشى. ولەڭدەرى رەسپۋبليكالىق مەرزىمدى باق بەتتەرىندە جاريالانىپ تۇرادى. اعىلشىن تىلىنەن رابيندرانات تاگور، ەميلي ديكينسون سىندى اقىنداردى اۋدارعان.اڭسارىم الاڭدا ءجۇر اق بوراندى،ايىرا المان اققاراڭدى.سوقىر ءسوز جولعا شىعىپ بارا جاتىر،تۇرتكىلەپ قالام ۇشى اق قاعازدى...ومىردە ادام جوقتاي مەنەن وزگە،قۇبىنىڭ قۇمى كوشەر كەنەزەمە...قۇمىرادا وسكەن گۇل الدەنەنى،ويلايدى باسىن سۇيەپ تەرەزەگە...اعاشتار قۇيعا باتقان بالالارداي،اسىر سالار دالا قانداي!دىرىلدەپ توڭا بەرەر ەلەكتر شام،ءوزى شاشقان شۋاققا ورانا الماي...ومىردە ەركىندىك بار، ءسىرا، نەندەي،قۇس جولى كىسەندەۋلى بىلەگىمدەي...ارتىق زات سياقتانام،سالىنعان ادامزاتتىڭ جۇرەگىندەي...ەمبەستەن ءۇمىت ءۇرپىن ەزىلە ءبىر،كوڭىلىم، كوپ كوكىمەي وزىڭە كىر...تۇسىمدە جۇرەم ىلعي قۇزعىن اۋلاپ،قۇيام دەپ سوقىر ءسوزدىڭ كوزىنە نۇر...مەن ءسىرا مىڭعا كەلدىم، جۇزگە كەلدىم،شارشادىم، دوسىم، مەنى ىزدەمەگىن.تامشىدا تىلەمەيتىن تاڭدايىنا،تارعىل تارلان قۇمداردىڭ دۇزگەنى ەدىم.جىلاسادا تىلەيتىن جىلانعا باق،ۇرىلدى قارا تاسقا مىناۋ قاباق.ەلىكتەپ تۋعان جەردىڭ تاۋلارىنا،الدىم ەرتە سامايدى قىراۋعا وراپ.تابادى مىڭ قايعىدان مياتتى كىم،جارقىن جاس داۋرەنىمە ۇياتتىمىن.ەمىسەمىس كەلەدى كەيدە ەسىمە،ءبىر كەزدە عاشىق بولعان سياقتىمىن...اداسىپ بۇلا دارەن باقتا قالعان،جان دوسىم، مەن سىرمدى اقتارا المان.اعارعان جۋرەگىمنىڭ شاشى سىندى،كەۋدەمە ۇيالايدى اپپاق ارمان.شاشىم مەنىڭ نەگە ەرتە اعارعان،كىم بىلەدى شاعىم شىعار تازارعان؟ارمانمدى قايتام اسا تاياق قىپ،بولكە تابۋ ءۇشىن بارعان بازاردان.ءتۇزىۋ جولمەن باراد حالىق اداسىپ،تەك تۇيمەدەي تەڭگەلەرگە تالاسىپ.ۇمىت قىلعان شىن قۇمارتىپ قاراۋدى،قاپقارا شاڭ ءسىڭىپ قالعان قاراشىق.لاشىقتارعا بەت تۇزەيدى سول قالىڭ،وتىن جاعىپ وتىر دەيسىڭ وندا كىم؟تىم ۇزاق قول الىسقان بولىپ جىلتامىن،قاتىپ قالعان قالقا قىزدىڭ قولدارىن.اياۋلى التىن سارايىنا اسىققان،بارادى انە وقنكەي سارى باسىپ پاڭ.كوكبورىنى يت ەكەن دەپ ءجۇر حالىق،تۇندە كەلىپ اس ىزدەگەن قوقىستان.سەكىرگەندە باستان سوڭعى سەرى كۇن،ىزدەردەيسىڭ مەنى كىم؟.جانارداعى ىشسە سوڭعى جاسىمدى،اي ساۋلەسى مالىپ مامىق ەرىنىن.ءسونىپ قالسا جۇرەگىمدى جەگەن وت،قيماسىم جوق، ماعان باسقا نە كەرەك؟.كومكەرسە ەدى اشىق قالعان كوزىمدى،ۇشىپ كەلىپ ەگىز ەكى كوبەلەك.قايعى باسىم مەندە ەجەلدەن از ءۇمىت،ساعىم عانا بار تاپقانىم سابلىپ.ارقام تيگەن جاپىراققا جاپجاسىل،جۇرەك سىرىم قالسا سوندا جازلىپ.بەلگىسىزدەۋ اياعى دا باسى مەن،جىل ساناۋدان ارىدا وتكەن عاسىر ەم.جاپىراقتا قالعان ءسولبىر جازبالار،ءوشىپ كەتسە جۇلدىزداردىڭ جاسىمەن...ءوزىن وپات قىلاتىن وتتى ىزدەگەن،قاريالار قالاۋدى جوق پا ىزدەگەن؟قاسيەتتى اجىمىنەن قامال سالىپ،قارتتىقتى جۇرەككە ولار جەتكىزبەگەن.قول باققان قوزىقاداي كوشكە ەرگەن،ورالىپ ەتەكتەرگە وسكەن ەم مەن.ۇرشىعىن يىرۋمەن ونەگەنىڭ،اجەلەر كوڭىلدەردى كەستەلەگەن.قۇلدىراڭداپ قۇلىن بوپ مىڭ كىسىنەپ،تاسىعان قىزدار تۇنىق سۋدى ءىشىپ ەك.ەمىنىپ جاتاتۇعىن ەركە بۇلاق،وزىنەن ءمولدىر كوزدەن سۇيگىسى كەپ.جۇلماستان اياپ ءشوپتى جاسىل ءار ءتۇپ،شالعىندا اسىر سالدىق، اسىق اتىپ.ارقاردىڭ اسىعىنداي قاتال تاعدىر،ءبىزدى دە ۇرىپ جىبەردىاۋ شاشىراتىپ...اداسقان قاتال زامان قورىمىندا،ۇلىڭدى باستاپ كەتتى جولى قۇمعا.ولەڭمەن ورنەكتەۋمەن وتەر ءومىر،اۋىلدى اڭساپ جوق بۇگىن ورىنىندا.تۋارى انىق اسپاننىڭ اشىلار كۇن،ارقىرا جۇرەكتەگى اسىل اعىن.جارىمنىڭ مىنەزىندەي جايساڭ ءومىر،ارىنداي بوپ بارادى اشىنانىڭ.قۇرت جەگەن بالا قايىڭ بۇرىندەيىن،ءبارى توزدى، مەن نەگە بۇلىنبەيىن؟زاتى جوق اتى قالعان اسپانىما،كولەڭكەمە سۇيەنىپ كۇبىرلەيمىن...كورگەندە بارلىعىنىڭ ۇزاعانىن،قىراتتا تۇرىپ كۇندەي قىزارامىن.قارا قۇرتىن ەمدەۋگە بۇل قوعامنىڭ،كوز جاسىمدى قايناتىپ تۇز الامىن.كۇلەدى ميىعىنان ميدى جەپ مۇڭ،توزە الماس كوڭىلىم دە ەندى كوپ كۇن.كوردىم مەن كەلەر كۇندى كومىردەي كىر،سىعالاپ جىرتىعىنان كوكجيەكتىڭ...جاسىن دا جاسىتا الماس ەندى جاسقاپ،ويانار ءور رۋحىمىز سول ءبىر اسقاق.جىرلارىمدى جۇمسايمىن شەكسىزدىككە،كەلۋگە سول ءبىر جۇپار جەلدى باستاپ.بالام، اكەڭ وتىزدان استى بۇگىن،تەرەك قىلدى ۋاقىت جاس شىبىعىن.كوپ بولدى ەسسىز قالا ەستىرتپەدى،كەۋدەمدەگى ۇلىعان قاسقىر ءۇنىن.ءانجىرى مەكەن قىلعان ءار تامىردى،ۋاقىت قۇرىقتادى تارپاڭ ۇلدى.بالعىن دەمىڭ ۇشىردى قانشاما ءتۇن،اسىلىپ ولەيىن دەگەن ارقانىمدى.كەڭ دالاسىن اڭساعان كۇلىكتەيىن،كەتكىم كەلدى كەيدە ارتقا بۇرىپ مويىن.قۇسىعىن جەگەن ماستىڭ سۇم قالادا،قاڭعىدىم ماساڭ تارتقان كۇشىكتەيىن.سەندەي ۇرىپ ساندالتقان سەزىمدەرى،ومىرگە قايتا اكەلدىڭ ءوزىڭ مەنى.كەلەشەك كوشەگە وتەر جاسىل شىراق،تەك تۇنگى ءتۇز مىسىقتىڭ كوزىندە ەدى...ۋاقىت قايعىنىدا ۇرلاپ بۇگىن،قاسىڭدا وتىزىمدى جىرلاتتى، ۇلىم.جاسىمدى ۇمىتسام دا ۇمىتپاسپىن،باقىتىمنىڭ وزىڭمەن قۇرداستىعىن.بالام، مەن ەمەسپىن ەش قىزعا عاشىق،جۇرەك قوي جۇرگەن جىنىس جىردا اداسىپ.اڭشىداي الاسۇرام قۋعان اڭى،شىعىپ كەتكەن كوز جەتپەس شىڭعا قاشىپ.جاناردى بىلەم ءجيى جاسقا مالام،ەلەستەپ تۇرسا قايتەم باسقا عالام؟مىناۋ قارا قوعامدا جۇرسە بولدى،قاسىمدا باسىم سۇيەر اپپاق اناڭ.جان دوسىم جوق ەكەنىن مويىندايمىن،دوڭكيىپ جۇرەم جالعىز دويىردايىن.اقىندى شەڭگەلىنە اپ مىناۋ زامان،سوعادى ءبىربىرىنە سويىلدايىن.انامنان باسقا ەشكىمدى كەشىرمەيمىن،جىلاتىپ اپ جىلايمىز نەسىن كەيىن؟...جىلجيمىن كىتاپتىڭ ءار جولىنا ەرىپ،شۇباتىلعان قۇمىرسقا كوشىندەيىن.كوپ اداسام جىر دەيتىن جىلعانى اسىپ.جازۋلارىن قالدىرام جۇرەگىمدىمۇڭ دەيتىن ميلليون جىلدىق مۇزعا باسىپ.قانداي عاجاپ تامىلجىعان ءتۇن بۇگىن،مىڭ كۇنا عوي دەپ ايتۋدا مۇڭلىمىن.التىن سىمداي ءبىربىرىنە سوعىلعان،ەستىدىم اي ساۋلەسىنىڭ سىڭعىرىن.قوس جۇلدىزدىڭ عاشىقتىقتان جاناتىن،كوز جاسىممەن جالعاسام با اراسىن؟قالعان ءتۇسىپ كورەم كۇمىس قۇس جولىنشەكسىزدىكتىڭ تۇلپارىنىڭ تاعاسىن...ءتۇن ءوزى ءىشىپ قويعان سىندى تۇنەگىن،ارتادى ءۇنسىز مويىنىما اق بىلەگىن.اق كيىمدى دارىگەردەي اق تامشى،تىڭداپ جاتىر جاپىراقتىڭ جۇرەگىن.الىپ تاۋلار ءتۇسىپ قالعان تاس ءتىسى،ىرجيادى سەكىلدەنىپ ماس كىسى.قاناتىمەن قاعىپ كەتەر ءساتتى بۇل،باسىما ۇشىپ قونباسىنشى باق قۇسى!تۇندە تاعى جازىپجازىپ تاستادىم،مەن وقيىن، ءبىر بۇرىشقا باستاعىن.جىلدار ەمەس جۇزىڭە ءاجىم تۇسىرگەن،قىرى باتىپ كەتكەن بىلەم اقشانىڭ.كىرپىكپەنەن تاستى قاجاپ تەسەمىز ،ءبىز اقىنبىز، سولاي عۇمىر كەشەمىز.شىلىم شەگىپ الايىقشى،قالاي ۇشسا، ەندى سولاي كوشەمىز...ارمان قۋدىم ىشەگىمدى شۇباتىپ،ىرزامىن كەتسىن قايدا قۇلاتىپ.تالاي جاقسى كىتاپتى،كوتەرە الماي تاستاپ كەتتىم جىلاتىپ.ءجۇرمىن، اعا، مەن ەسىمدى جيا الماي،كوكجيەككە سيا الماعان قيالداي.تالاي سۇلۋ ولەڭدى،وكىنگەنمىن قايرىلىپ سۇيە الماي.شابىت قانا بىزگە قۇشاق اشىپتى،ول باردا اقىن كوڭىلىن نە جاسىتتى!كوشىپقونىپ جۇرەمىز ءبىز وسىلاي،ماسقارالاپ تۇراعى جوق باقىتتى!بەسىك جىركىپكىشكەنتاي جانە شەكسىز اسپانىم،اكەشىڭە ءولىم اشقان ەسىكتىبەسىگىڭمەن تىرەپ جاۋىپ تاستادىڭ!مەن دە سەندەي اقىن دەگەن بالامىن،باسپاناسىز قوجاسىمىن قالانىڭ.توڭعاعىڭدى بەتىمە جاق، اق قوزىم،سۇم ومىردەن جاسىرىنىپ قالامىن!ءبىر سۋىقتىق بيلەر مەنى تاسقا ءتان،ۇلىم، ساعان ءبىر ءسات قۇشاق اشپاسام.تەزدەن تابان تىرەرمىسىڭجۇرەگىمدى ءتىلىپءتىلىپ تاستاسام!اجالارقان ۇلگىرمەس ەم شەشىپ مەن،ۇلىم مەنىڭ، ەگەر ءسالءسال كەشىكسەڭ.تۇنشىققاندا وزەنىندە ءومىردىڭ،سەن قۇتقاردىڭ قالقىپ كەلىپ بەسىكپەن!..التاي اسىپ كەتكەن البىرت قۇسىڭنىڭ،بالاپانىن كورگىڭ كەلدى... ءتۇسىندىم.ءتۇنى بويى كوزىمدى ىلمەي سەن كەلەر،كوشەلەردى كىرپىگىممەن سىپىردىم.بۇل اراعا جاتقان جوقسىڭ جاي كەلە،جىرلارىمدى تالدامايمىن، ءاي، نەگە؟!تاسىرقاسام اي سىرعاسىن تاعا عىپ،تاي كۇنىمدە قوسىپ ەدىاۋ بايگەگە!تۇسسەداعى تاعدىر دەيتىن تاۋ قۇلاپ،قارا قازان شاعىلمادى، ساۋ بىراق.ەڭ قىزىقتى ويىنشىعىم قاڭتاردا،كىرپىگىڭە قاتقان سۇڭگى ساۋدىراپ...بارۋشى ەدىك وتىن تەرىپ ورمانعا،مولا بىتكەن قوبىزشى ەدى ول ماڭدا.بالا كۇندەي توگىلەدى بال جىرىم،قوزىقالام ساۋساعىمدى سورعاندا.تۇرسا ۇلىم الىسقا ەرتەڭ كەتەم دەپ،قالاي توزەم سەنشە بۋىن بەكەمدەپ.ەرتە اتتاندى، اكەم اقىن بولاتىنءولىم جايلى ماعان ساباق وتەم دەپ.ءۇنىم بار ما؟ كورەيىنشى ءان سالىپ،اپا، سەنى شىعام كۇلىپ قارسى الىپ.قالا دەيتىن تاس قابىردا سۇراققا اپ،جاتىر ماعان جىرىم قايتا جان سالىپ.اق ماحاببات لاۋلاپ سوڭعى دەمىڭنەن،سەن اتتانىپ كەتىپ ەدىڭ ومىردەن.كوزدەرىمنەن كول بوپ اققان جاس ەمەس،بالالىعىم ەدى ماڭگى توگىلگەن.سەنى الىسقا الىپ كەتتى باستاپ اي،اناما دا سىيلاپ نۇرى اق ساماي.قالامىڭدى ساۋساعىڭا بالاپ مەن،قىسىپ ۇستاپ جۇرەر بولدىم تاستاماي.بالالىقاي ويعا ورىن بەرمەگەن،جەك كورۋشى ەم جۇرتتى سەنى جەرلەگەن.سەنەن قالعان كىتاپتارعا ىلەستىم،كوزىڭ نۇرى سالىپ كەتكەن جولمەنەن.سەنى ەسىمە سالسا بەتتەن سۇيگەن كۇن،كەلمەۋشى ەدى قاڭىراعان ۇيگە ەنگىم.سەن استىندا جاتقاننان سوڭ، اسىلىم،قابىرگە دە ەركەلەۋدى ۇيرەندىم.سەن سىيلاعان قوس قاناتىم جايىلعان ەكى اعام ءتاڭىر، سودان ايىرمان.ءدوڭ باسىندا سەن جاتقان سوڭ باقىلاپ،جىعىلۋدى نامىس كوردىم تايىمنان.ءبىر سيپاتىپ الۋ ءۇشىن باسىمنان،جابىققاندا مەن قاسىڭا اسىعام.كۇزەتتىردىم نامىسىمدى ارمەنەن،بەينەڭدى ويىپ توزىمدىلىك تاسىنان.ەلەسدۇنيە ىشىنە ەنگەن ەسىلىم،كوپ ساعىنسام بەرە گورشى كەشىرىم.الاسۇرىپ شىڭعا ورلەپ بارامىن،ەسىمىمە ىلەسكەن سوڭ ەسىمىڭ.نە تىلەر ايىرباسقا كەلەر ءبىر باق،سەندەي ەركە تاعدىرعا كونەم، بىراق...قينالام كەيدە كۇرەك ۇستاي الماي،بايلاسا ساۋساعىمدى ولەڭ شىرماپ.جەتەر ماعان سەنىڭ بار سىيلاعانىڭ،ءۇي سۋىق بولعانىمەن ميدا جالىن...كوكىرەگىمدە قالعان ءبىر بوس الەمدى،ۇلىمنىڭ ءۇنى تەربەپ قينالامىن...قاپقارا قار جاۋعىزسام نالامۇڭنان،قارعالداقتى كورەمىن قاباعىڭنان.ەتىگىم تەسىلگەندە ءماز بولاسىڭ،جەر انام يىسكەدى دەپ تابانىڭنان.قارا تۇياق كەتىلىپ اق شاعىلدا،جۇرسە دە، ايتشى، جىردان اقسادىم با؟اق جاۋلىعىن توساسىڭ تۇمسىعىما،انام جايلى ءتۇس كورىپ جاتقانىمدا.قۇيىپ اپ قيالىنا قورعاسىندى،قوساعىڭ بۇل قوعامعا زورعا ءسىڭدى.تۇسىمە ەنگەن قىز دەسەم،تۇندەردە ءسۇرتىپ جۇرگەن كوز جاسىمدى...جىرلارىمدا مىڭ جىلقى دۇركىرەدى،مەزگىل دە قاماي الماس مۇمكىن ونىشابدولداي جۇرەگىمدى ءۇزۋ ءۇشىن،سۇم ءومىر مەنى سان جىل سىلكىلەدى!مەن ەندى شالقىپ كۇلىپ ۇيرەنەمىن،كوكتەمنىڭ گۇل تۇيمەسىن تۇيمەلەدىم.جۇزىك قىپ تاعامىن دا التىن ايدى،ماڭگىلىكتىڭ قىزىنا ۇيلەنەمىن.بۇلقىنىپ جاتىر سانسىز بۇرشىك ىشتەن،وتەدى ەندىگى ءومىر ۇمتىلىسپەناينالدىرىپ الىپپىن قارا تۇنگە،تولتىرىپ كۇندەرىمدى كۇرسىنىسپەن!جان جارام ءبىر جازىلىپ، ءبىر اسقىنىپ،بولادى ەندى تۇراقتىلىق.ۇرپاقتى ىزگىلىككە باستاۋ ءۇشىن،وتىرام ءاز ىزىمە شۋاق قۇيىپ.ەلىتتىرىپ ءبىر عاجاپ كۇيگە مەنى،وتەدى كۇندەرىمنىڭ كۇيمەلەرى.ءبارىبىر قابىلدايمىن بي دەپ ونى!سەبەبىن ىزدەپ نەسىن ءجۇز ويلانام،كۇلۋدەن جالىققاندا جىلايدى ادام.جايىن جىرىم قاپپاي ءجۇر قارماعىمدى،ۋاقىتتىڭ وزەنىن ىلايلاعان...بالا كۇنگى سىيلاعان اسىعىم جۇت،قۇلاتا الماس تالەيدىڭ تاسىن ۇرىپ...قاراڭعىلىق قادايدى قارا كوزىن،ىشىنە مىڭ ساۋلەنىڭ جاسىرىنىپ...قانداي سۇلۋ جىميعان جىلىم قايعى،ەرتەگى ايتار ءبىر بۇلاق بۇرىم جايلى...تۇلپارلاردىڭ تاعاسى تاسقا ۇرىلسا،جالعان تاريح قۇلاعى شۋىلدايدى...كوز جاسىندا ميلليون جىل سەبەلەگەن،ءجۇزىپ ءجۇر نۇح ءالى دە كەمەمەنەن...تاس بينامەن تۇرماستاي شەگەلەگەن...قالام ۇشى قيالدى قانسىراتىپ،جابىعىپ جاتىر تاعى جان شۇبارتىپ...راۋشان گۇلگە تامسا ەكەن دەيمىن،جانارداعى ەڭ سوڭعى تامشى ۋاقىت...ءوتىپ جاتىر، ءوتىپ جاتىر ۇرى كۇن،ءورىپ كەلەم جىردىڭ ۇزىن بۇرىمىن.جەرگە ەڭكەيسە ەڭكەيەر تەك كۇن اناۋ،شەرلى اقىننىڭ تامىزۋعا شىلىمىن.جاڭقا قۇرلى كورمەس مەنى وياعىن،ءارى بىردەن تويامىن...قارا تۇنگە بەلگى قالسىنماڭدايىمدى باسىپباسىپ قويامىن...اڭگىمەنىڭ ارىسىن دا، بەرىسىن،بار ەدى وندا نە ءىسىم؟!بەلبەۋ قىلىپ بۋىنامىن بەلىمە،جول جىلاننىڭ سىپىرىپ اپ تەرىسىن...جىر ماحاببات بىتسە ءۇمىتتى ءۇتىر قىپ،ۇتتىق ءارى ۇتىلدىق...جاستىق شاقتىڭ كورىپ قالام جارقىلىن،شىلىمىمنان شىققان كەزدە ءتۇتىن بۇلت...قۇس جانىمدى ايداھارعا ارباتىپ،كەتسەم ماڭگىلىككە جالعاسىپ...قيال جەبە،وي اۋلايمىن كوك اسپانعا سامعاتىپماقپال ءتۇن ماستىعىۇرانى بولعان ەمەس ۇلىلىقتىڭ،مەن ونى كوپ ويلانىپ بۇگىن ۇقتىم.كوشەدە تۇردىم ۇزاق قىس تۇنىنەدەمىممەن جىرىن جازىپ جىلىلىقتىڭ.ماستانام ماڭداي تەرگە قاراپ مەن دە،سول بولار شاتتىق دەيتىن شاراپ كەيدە.جانىمنىڭ جاڭا جىلىن ۇقتىرعانىاي،ءان سالىپ جۇرەك ۇرعان ساعات كەۋدە...تۇسىنبەس دەپ جاۋلاسىپ جاناشىرمەن،بىلدىرلاپ ءجۇرىپپىن عوي بالا تىلمەن.كوردىم مەن اي بوپ جۇزگەن ارمانىمدى،جارىمنىڭ جانارىنداي قارا تۇننەن.كوپ وتپەي كوكتەم كەلەر وسىنى ويلاپ،جاتىر عوي كوڭىلىمنىڭ قۇسى تويلاپ.سۇلۋ سۋ كەستەلەيدى كەڭ ولكەمدىتاعىلعان ساۋساعىنا كوپىر ويماق...پاك دۇنيە، سابيدەي باستىرىلعانباسىم كەتپەس جاستىعىڭنان.جۇلدىزدىڭ نۇرى سىڭگەن اق قارىن جەپ،ايىعام ماقپال ءتۇننىڭ ماستىعىنان...الماتىعا اپام كەلەردە...ءۇش وبلىستا كارانتين تالاپتارى كۇشەيتىلۋى مۇمكىنزىكىريا زامانحانۇلى 37763
|
سامۇئىل 1 17 مۇقېددېس كالام يەنگى يېزىق سامۇئىل 1 171ئەمما فىلىستىيلەر جەڭ قىلىش ئۈچۈن قوشۇنلىرىنى يىغدى. ئۇلار يەھۇداغا تەۋە سوكوھدا جەم بولۇپ، سوكوھ بىلەن ئازىكاھ ئوتتۇرىسىدىكى ئەفەسداممىمدا چېدىرلارنى تىكتى.2سائۇل بىلەن ئىسرائىللارمۇ جەم بولۇپ ئېلاھ جىلغىسىدا چېدىرلىرىنى تىكىپ فىلىستىيلەر بىلەن جەڭ قىلغىلى سەپ تۈزدى.3فىلىستىيلەر بىر تەرەپتىكى تاغدا، ئىسرائىللار يەنە بىر تەرەپتىكى تاغدا تۇراتتى؛ ئوتتۇرىسىدا جىلغا بار ئىدى.4شۇ ۋاقىتتا فىلىستىيلەرنىڭ لەشكەرگاھىدىن گاتلىق گولىئات ئىسىملىك بىر چېمپىيون پالۋان چىقىپ كەلدى. ئۇنىڭ ئېگىزلىكى ئالتە گەز بىر غېرىچ ئىدى.5بېشىغا مىس دۇبۇلغا، ئۇچىسىغا قاسىراقلىق ساۋۇت كىيگەنىدى. ئۇنىڭ بۇ مىس ساۋۇتى بولسا بەش مىڭ شەكەل كېلەتتى.6پاچاقلىرىغا مىستىن تىزلىق باغلىغان، ئۆشنىسىگە مىس ئاتما نەيزە قىستۇرىۋالغانىدى.7ئۇنىڭ نەيزىسىنىڭ سېپى بولسا باپكارنىڭ خادىسىدەك ئىدى؛ نەيزىسىنىڭ بېشى ئالتە مىڭ شەكەل كېلەتتى؛ قالقان كۆتۈرگۈچىسى ئۇنىڭ ئالدىدا ماڭاتتى.8ئۇ ئورنىدا تۇرۇپ ئىسرائىلنىڭ قوشۇنلىرىغا مۇنداق توۋلايتتى: ــ سىلەر نېمىشقا جەڭ قىلىش ئۈچۈن سەپ تۈزگەنسىلەر؟ مەن فىلىستىي ئەمەسمۇ؟ سىلەر بولساڭلار سائۇلنىڭ قۇللىرىغۇ؟ ئاراڭلاردىن بىر ئادەمنى تاللاپ چىقىڭلار، ئۇ مەن بىلەن ئېلىشىشقا چۈشسۇن!9ئۇ مەن بىلەن ئېلىشىپ مېنى ئۇرۇپ ئۆلتۈرەلسە، بىز سىلەرنىڭ قۇللىرىڭلار بولىمىز. لېكىن مەن ئۇنى مەغلۇپ قىلىپ ئۆلتۈرسەم، سىلەر بىزنىڭ قۇللىرىمىز بولۇپ بىزنىڭ خىزمىتىمىزدە بولۇسىلەر.10شۇ فىلىستىي يەنە سۆز قىلىپ: ــ مەن بۈگۈن ئىسرائىلنىڭ قوشۇنىغا ھاقارەت قىلدىمغۇ؟ سىلەر بىر ئادەمنى چىقىرىڭلار، بىز ئېلىشايلى! ــ دېدى.11سائۇل بىلەن ھەممە ئىسرائىل بۇ فىلىستىينىڭ سۆزلىرىنى ئاڭلاپ، ئالاقزادە بولۇپ بەك قورقتى.12داۋۇت يەھۇدا يۇرتىدىكى بەيتلەھەمدە ئولتۇرۇقلۇق يەسسە دېگەن ئەفراتلىق ئادەمنىڭ ئوغلى ئىدى. يەسسەنىڭ سەككىز ئوغلى بار ئىدى. سائۇلنىڭ كۈنلىرىدە ئۇ خېلى ياشىنىپ قالغانىدى.13يەسسەنىڭ ئۈچ چوڭ ئوغلى سائۇل بىلەن جەڭگە چىققانىدى. جەڭگە چىققان ئۈچ ئوغۇلنىڭ تۇنجىسىنىڭ ئىسمى ئېلىئاب، ئىككىنچىسىنىڭ ئىسمى ئابىناداب ۋە ئۈچىنچىسىنىڭ شامماھ ئىدى.14داۋۇت ھەممىدىن كىچىكى ئىدى. ئۈچ چوڭ ئوغلى سائۇلغا ئەگىشىپ چىققانىدى.15بەزىدە داۋۇت سائۇلنىڭ قېشىدىن ئۆز ئاتىسىنىڭ قويلىرىنى بېقىش ئۈچۈن قايتىپ كېلەتتى.16ئاشۇ فىلىستىي بولسا قىرىق كۈنگىچىلىك ھەر ئەتىگەن ۋە كەچتە چىقىپ تۇردى.17يەسسە ئوغلى داۋۇتقا: ــ بۇ ئەفاھ قوماچنى ۋە بۇ ئون ناننى ئېلىپ لەشكەرگاھغا تېز بېرىپ ئاكىلىرىڭغا بەرگىن،18بۇ ئون پارچە قۇرۇتنى ئۇلارنىڭ مىڭبېشىغا بېرىپ ئاكىلىرىڭنىڭ ئەھۋالىنى سوراپ ئۇلارنىڭ كېپىل خېتىنى ئېلىپ كەلگىن، دېدى.19سائۇل، شۇ ئۈچ ئوغۇل ۋە ئىسرائىلنىڭ ھەممە ئادەملىرى ئېلاھ جىلغىسىدا تۇرۇپ فىلىستىيلەرگە قارشى جەڭ قىلاتتى.20داۋۇت بولسا ئەتىسى سەھەر قوپۇپ قويلارنى بىر باققۇچىنىڭ قولىغا تاپشۇرۇپ، ئاشلىقتۈلۈكنى ئېلىپ يەسسە ئۇنىڭغا تاپىلىغاندەك، قوشۇن ئىستىھكامىغا يەتكەندە، جەڭگە چىقىدىغان لەشكەرلەر سۆرەن كۆتۈرۈۋاتقانىدى.21ئىسرائىل ۋە فىلىستىيلەر بىربىرىگە ئۇدۇلمۇئۇدۇل تۇرۇپ سوقۇشقا سەپ تۈزدى.22داۋۇت بولسا ئېلىپ كەلگەن نەرسىلەرنى يۈكتاقلارغا قارىغۇچىنىڭ قولىغا تاپشۇرۇپ سەپ ئارىسىغا يۈگۈرۈپ بېرىپ ئاكىلىرىدىن تىنچلىق سورىدى.23ئۇ ئۇلار بىلەن سۆزلىشىپ تۇرغاندا، فىلىستىيلەردىن بولغان گولىئات دېگەن چېمپىئون پالۋان فىلىستىيلەرنىڭ سېپىدىن چىقىپ يەنە ھېلىقى گەپنى قىلدى؛ داۋۇت ئۇنى ئاڭلىدى.24ئىسرائىلنىڭ ھەممە ئادەملىرى بۇ ئادەمنى كۆرگەندە قېچىپ كېتىشتى ۋە بەك قورقتى.25ئىسرائىلنىڭ ئادەملىرى بىربىرىگە: ــ چىقىۋاتقان بۇ ئادەمنى كۆردۈڭلارمۇ؟ ئۇ ئىسرائىلغا ھاقارەت قىلىش ئۈچۈن چىقىدۇ. شۇنداق بولىدۇكى، ئۇنى ئۆلتۈرگەن ئادەمگە پادىشاھ كۆپ مالمۈلۈك ئىنئام قىلىدۇ، ئۆز قىزىنى ئۇنىڭغا خوتۇنلۇققا بېرىدۇ ھەم ئاتىسىنىڭ جەمەتىنى ئىسرائىل تەۋەسىدە باجئالۋاندىن خالاس قىلىدۇ، دېدى.26داۋۇت ئۆز يېنىدا تۇرغان ئادەملەردىن: ــ بۇ فىلىستىينى ئۆلتۈرۈپ ئىسرائىلغا قىلىنغان شۇ ھاقارەتنى يوقاتقان كىشىگە نېمە قىلىنىدۇ؟ چۈنكى بۇ خەتنىسىز فىلىستىي زادى كىم؟ ئۇ قانداقسىگە مەڭگۈ ھايات بولغۇچى خۇدانىڭ قوشۇنلىرىغا ھاقارەت قىلىشقا پېتىنىدۇ؟ ــ دېدى.27خالايىق ئۇنىڭغا ئالدىنقىلارنىڭ دېگەن سۆزى بويىچە جاۋاب بېرىپ: ــ ئۇنى ئۆلتۈرگەن كىشىگە مۇنداقمۇنداق قىلىنىدۇ، دېدى.28لېكىن ئۇنىڭ چوڭ ئاكىسى ئېلىئاب ئۇنىڭ ئۇ ئادەملەر بىلەن سۆزلەشكىنىنى ئاڭلاپ قالدى؛ ئېلىئابنىڭ داۋۇتقا ئاچچىقى كېلىپ: ــ نېمىشقا بۇ يەرگە كەلدىڭ؟ چۆلدىكى ئۇ ئازغىنە قوينى كىمگە تاشلاپ قويدۇڭ؟ مەن كىبىرلىكىڭنى ۋە كۆڭلۈڭنىڭ يامانلىقىنى بىلىمەن. سەن ئالايىتەن جەڭنى كۆرگىلى كەلدىڭ، دېدى.29داۋۇت: ــ مەن نېمە قىلدىم؟ پەقەت بىر سۆز قىلسام بولمامدىكەن؟ ــ دېدى.30داۋۇت بۇرۇلۇپ باشقىسىدىن ئالدىنقىدەك سورىدى، خەلق ئالدىدا ئېيتقاندەك ئۇنىڭغا جاۋاب بەردى.31ئەمما بىرسى داۋۇتنىڭ ئېيتقان سۆزلىرىنى ئاڭلاپ قېلىپ سائۇلغا يەتكۈزدى؛ ئۇ داۋۇتنى چاقىرتىپ كەلدى.32داۋۇت سائۇلغا: ــ بۇ كىشىنىڭ سەۋەبىدىن ھېچكىمنىڭ يۈرىكى سۇ بولمىسۇن. سىلىنىڭ قۇللىرى بۇ فىلىستىي بىلەن سوقۇشقىلى چىقىدۇ، دېدى.33سائۇل داۋۇتقا: ــ سەن بۇ فىلىستىي بىلەن سوقۇشقىلى بارساڭ بولمايدۇ! سەن تېخى ياش، ئەمما ئۇ ياشلىقىدىن تارتىپلا جەڭچى ئىدى، دېدى.34داۋۇت سائۇلغا: ــ قۇللىرى ئۆز ئاتىسىنىڭ قويلىرىنى بېقىپ كەلدىم. بىر شىر ياكى ئېيىق كېلىپ پادىدىن بىر قوزىنى ئېلىپ كەتسە،35مەن ئۇنىڭ كەينىدىن قوغلاپ ئۇنى ئۇرۇپ قوزىنى ئاغزىدىن قۇتقۇزۇپ ئالاتتىم. ئەگەر قوپۇپ ماڭا ھۇجۇم قىلسا مەن ئۇنى يايلىدىن تۇتۇۋېلىپ ئۇرۇپ ئۆلتۈرەتتىم.36قۇللىرى ھەم شىر ھەم ئېيىقنى ئۆلتۈرگەن؛ بۇ خەتنىسىز فىلىستىيمۇ ئۇلارغا ئوخشاش بولىدۇ. چۈنكى ئۇ مەڭگۈ ھايات بولغۇچى خۇدانىڭ قوشۇنىغا ھاقارەت كەلتۈردى ــ دېدى.37داۋۇت سۆزىنى داۋام قىلىپ: ــ مېنى شىرنىڭ چاڭگىلىدىن ۋە ئېيىقنىڭ چاڭگىلىدىن قۇتقۇزغان پەرۋەردىگار ئوخشاشلا بۇ فىلىستىينىڭ قولىدىن قۇتقۇزىدۇ، دېدى. سائۇل داۋۇتقا: ــ بارغىن، پەرۋەردىگار سېنىڭ بىلەن بىللە بولغاي، دېدى.38ئاندىن سائۇل داۋۇتقا ئۆز جەڭ كىيىملىرىنى كىيگۈزۈپ، بېشىغا مىس دۇبۇلغىنى تاقاپ ۋە ئۇنىڭغا بىر جەڭ ساۋۇتىنى كىيگۈزدى.39داۋۇت بولسا سائۇلنىڭ قىلىچىنى كىيىمنىڭ ئۈستىگە ئېسىپ، مېڭىپ باقتى؛ چۈنكى ئۇ بۇلارنى كىيىپ باقمىغانىدى. شۇنىڭ بىلەن داۋۇت سائۇلغا: ــ مەن بۇلارنى كىيىپ ماڭالمايدىكەنمەن؛ چۈنكى بۇرۇن كىيىپ باقمىغان، دەپ ئۇلارنى سېلىۋەتتى.40ئۇ قولىغا ھاسىسىنى ئېلىپ، ئېرىقتىن بەش سىلىق تاش ئىلغاپ پادىچى خالتىسىنىڭ يانچۇقىغا سالدى؛ ئۇ سالغۇسىنى قولىغا ئېلىپ فىلىستىيگە يېقىن باردى.41فىلىستىي بولسا چىقىپ داۋۇتقا يېقىنلاشتى، قالقان كۆتۈرگۈچىسىمۇ ئۇنىڭ ئالدىدا ماڭدى.42فىلىستىي داۋۇتقا بىرقۇر سەپسېلىپ قاراپ مەسخىرە قىلدى. چۈنكى ئۇ تېخى ياش، بۇغداي ئۆڭلۈك ۋە كېلىشكەن يىگىت ئىدى.43فىلىستىي داۋۇتقا: ــ سەن ھاسا كۆتۈرۈپ ئالدىمغا كەپسەن؟ سەن مېنى ئىت دەپ ئويلاپ قالدىڭمۇ؟ ــ دەپ ئۆز بۇتلىرىنىڭ ناملىرىنى تىلغا ئېلىپ داۋۇتنى قارغىدى.44فىلىستىي داۋۇتقا يەنە: ــ بۇ ياققا كەل، مەن گۆشۈڭنى ئاسماندىكى ئۇچارقاناتلارغا ۋە دالالاردىكى يىرتقۇچلارغا يەم قىلىمەن، دېدى.45داۋۇت فىلىستىيكە: ــ سەن قىلىچ، نەيزە ۋە ئاتما نەيزىنى كۆتۈرۈپ ماڭا ھۇجۇم قىلغىلى كەلدىڭ؛ لېكىن مەن سەن ھاقارەت قىلغان، ئىسرائىلنىڭ قوشۇنلىرىنىڭ خۇداسى بولغان پەرۋەردىگارنىڭ نامى بىلەن ئالدىڭغا ھۇجۇمغا چىقتىم ــ دېدى.46دەل بۈگۈن پەرۋەردىگار سېنى مېنىڭ قولۇمغا تاپشۇرىدۇ. مەن سېنى ئۆلتۈرۈپ بېشىڭنى كېسىپ ئالىمەن؛ مەن لەشكەرگاھدىكى فىلىستىيلەرنىڭ جەسەتلىرىنىمۇ ئاسماندىكى ئۇچارقاناتلارغا ۋە دالالاردىكى يىرتقۇچلىرىغا يەم قىلىمەن. بۇنىڭ بىلەن پۈتكۈل جاھان ئىسرائىلدا بىر خۇدانىڭ بار ئىكەنلىكىنى بىلىدۇ47ۋە بۇ پۈتكۈل جامائەت پەرۋەردىگارنىڭ نۇسرەت بېرىشىنىڭ قىلىچ، نەيزە بىلەن ئەمەس ئىكەنلىكىنى بىلىدۇ؛ چۈنكى بۇ جەڭ بولسا پەرۋەردىگارنىڭكىدۇر، ئۇ سېنى قولىمىزغا تاپشۇرىدۇ.48فىلىستىي داۋۇتقا ھۇجۇم قىلغىلى قوپۇپ يېقىن كەلگەندە داۋۇت ئۇنىڭغا ھۇجۇم قىلغىلى فىلىستىي قوشۇنىنىڭ سېپىگە قاراپ يۈگۈردى.49داۋۇت قولىنى خالتىسىغا تىقىپ بىر تاشنى چىقىرىپ سالغۇغا سېلىپ فىلىستىيگە قارىتىپ ئاتتى؛ تاش فىلىستىينىڭ پېشانىسىگە تەگدى. تاش ئۇنىڭ پېشانىسىگە پېتىپ كەتتى، ئۇ دۈم چۈشۈپ يەرگە يىقىلدى.50شۇنداق قىلىپ داۋۇت فىلىستىينى سالغۇ ۋە تاش بىلەن مەغلۇپ قىلىپ ئۇنى ئۇرۇپ ئۆلتۈردى؛ داۋۇتنىڭ قولىدا ھېچ قىلىچ يوق ئىدى.51داۋۇت يۈگۈرۈپ بېرىپ، فىلىستىينىڭ ئۈستىدە تۇرۇپ، قىلىچىنى قىنىدىن تارتىپ ئېلىپ ئۇنى ئۆلتۈرۈپ، ئۇنىڭ بېشىنى ئالدى. فىلىستىيلەر ئۆز باتۇرىنىڭ ئۆلگىنىنى كۆرۈپلا، بەدەر قاچتى.52ئىسرائىللار بىلەن يەھۇدالار بولسا ئورنىدىن قوپۇپ سۆرەن سېلىشىپ فىلىستىيلەرنى جىلغىغىچە ۋە ئەكرون دەرۋازىلىرىغىچە كەينىدىن قوغلاپ كەلدى؛ ئۆلتۈرۈلگەن فىلىستىيلەر شائارائىمغا بارىدىغان يولدا گات ۋە ئەكرونغىچە يېتىپ كەتكەنىدى.53ئىسرائىل فىلىستىيلەرنى قوغلاشتىن يېنىپ كېلىپ ئۇلارنىڭ لەشكەرگاھىنى بۇلاڭتالاڭ قىلدى.54داۋۇت فىلىستىينىڭ بېشىنى يېرۇسالېمغا ئېلىپ باردى؛ ئۇنىڭ يارىغىنى بولسا ئۆز چېدىرىغا قويدى.55سائۇل داۋۇتنىڭ فىلىستىينىڭ ئالدىغا چىققىنىنى كۆرگەندە قوشۇننىڭ سەردارى ئابنەردىن: ــ ئى ئابنەر، بۇ يىگىت كىمنىڭ ئوغلى؟ ــ دەپ سورىدى. ئابنەر: ــ ئى پادىشاھ، ھاياتىڭ بىلەن قەسەم قىلىمەنكى، بىلمەيمەن، دېدى.56پادىشاھ: ــ بۇ يىگىت كىمنىڭ ئوغلى ئىكەن دەپ سوراپ باققىن، دېدى.57داۋۇت فىلىستىينى قىرىپ قايتىپ كەلگەندە ئابنەر ئۇنى پادىشاھنىڭ قېشىغا ئېلىپ باردى؛ فىلىستىينىڭ بېشى تېخىچە ئۇنىڭ قولىدا تۇراتتى.58سائۇل ئۇنىڭدىن: ــ ئى يىگىت، كىمنىڭ ئوغلىسەن؟ دەپ سورىدى. داۋۇت: ــ مەن سىلىنىڭ قۇللىرى بەيتلەھەملىك يەسسەنىڭ ئوغلىمەن، دەپ جاۋاب بەردى. سامۇئىل 1 16سامۇئىل 1 18
|
30.07.2021 ئۇيغۇرچەتۈركىيە ئاۋازى رادىيوسى خەۋىرى: قاتاردا چىقىدىغان ئەررايە ئەلقاتارىييە گېزىتى، جۇمھۇر رەئىس رەجەپ تاييىپ ئەردوغاننىڭ، تۈركىيە قارا چاپلاش ۋە تەھدىتكە باش ئەگمەيدۇ، دېگەن سۆزلىرىگە ئورۇن بەردى.ئىراقنىڭ ئەززامان گېزىتى، ئامېرىكانىڭ پايتەخت باغدادتىكى ئەلچىخانىسى ئەتراپىنىڭ باشقۇرۇلىدىغان بومبا ھۇجۇمىغا ئۇچرىغانلىقىنى خەۋەر قىلدى.ئوماندا چىقىدىغان ئەلۋەتەن گېزىتى، بەھرەيننىڭ ۋىرۇس سەۋەبىدىن 16 دۆلەت پۇقراسىنىڭ دۆلەت تەۋەلىكىگە كىرىشىنى چەكلىگەنلىكى توغرىسىدىكى ئۇچۇرلارنى ئوقۇرمەنلىرىنىڭ دىققىتىگە سۇندى.فىرانسىيەنىڭ فىرانس24 خەۋەرلەر قانىلى، سېنېگالدىكى دوختۇرخانىلاردا كوۋىد 19 نىڭ ئۈچىنچى دولقۇنى سەۋەبىدىن بىمارلار زىچلىقى كۆرۈلگەنلىكى توغرىسىدىكى ئۇچۇرلارنى كۆرۈرمەنلىرى بىلەن ئورتاقلاشتى.فىرانسىيەنىڭ لې ماتىن گېزىتى، فىرانسىيەدە ساختا كوۋىد ۋاكسىنا ئەملەش ئىسپاتى سودىسى قىلغان بىر كىشىنىڭ بىر يىللىق قاماق جازاسىغا ھۆكۈم قىلىنغانلىقىنى خەۋەر قىلدى.فىرانسىيەنىڭ لې فىگارو گېزىتى، بىر تەكشۈرۈش نەتىجىسىنىڭ، تۈرمىدىن قويۇپ بېرىلگەنلەرنىڭ ئۈچتىن بىرىنىڭ كېيىنكى يىلى قايتا جىنايەت سادىر قىلغانلىقىنى ئوتتۇرىغا قويغانلىقىنى يازدى.گېرمانىيەنىڭ زدف.دې تورى، گېرمانىيەدىكى بىر خىمىيەلىك زاۋۇتنىڭ قاتتىق تاشلاندۇق ماددىلارنى كۆيدۈرۈش مەيدانىدىكى پارتلاشتا قازا قىلغانلار سانىنىڭ بەشكە يەتكەنلىكىنى خەۋەر قىلدى.گېرمانىيەنىڭ . تورى، گېرمانىيەدە 7 ئايدا پۇل پاخاللىقىنىڭ يېقىنقى 13 يىلنىڭ ئەڭ يۇقىرى سەۋىيىگە يەتكەنلىكىنى ۋە ئالدىنقى يىلىنىڭ ئوخشاش مەزگىلىگە سېلىشتۇرغاندا 3.8 ئاشقانلىقىنى يازدى.گېرمانىيەنىڭ . تورى، ئىسرائىلىيەنىڭ 60 ياشتىن ئاشقانلارغا ۋاكسىنىنىڭ ئۈچىنچى قۇتىسىنى ئەملەيدىغانلىقىنى ئىلگىرى سۈردى.رۇسىيەنىڭ تورى، دانىيەنىڭ سابىق تاشقى ئىشلار مىنىستىرى ئۇفې ئېللېمان جېنسېننىڭ ياۋروپا دۆلەتلىرىنى شىمالىي ئېقىن 2 تۈرىنى روسىيەگە قارشى پىروسنىڭ غەلبىسى زور زىيان بەدىلىگە قولغا كەلتۈرۈلگەن غەلىبەگە ئايلاندۇرۇشقا چاقىرغانلىقىنى يازدى.رۇسىيەنىڭ سپورت.رۇ تورى، ئولىمپىك تەنھەرىكەت مۇسابىقىسىنىڭ ئوڭدىسىغا 200 مېتىرغا ئۈزۈش تۈرىدە مەغلۇپ بولغان ئامېرىكالىق سۇ ئۈزۈش ماھىرى رىيان مۇرفىنىڭ ئالتۇن مېدالغا ئېرىشكەن رۇسىيەلىك رىقابەتچىسى يېۋگېنى رىلوفنىڭ دورا ئىشلەتكەنلىكىنى ئىلگىرى سۈرگەنلىكىنى يازدى.ئىسپانىيەنىڭ ئېل مۇندو گېزىتى، دۇنيا سەھىيە تەشكىلاتىنىڭ ھامىلىدار ئاياللارنى ئالدىن ۋاكسىنا ئەملەش تىزىملىكىگە كىرگۈزگەنلىكىنى خەۋەر قىلدى.ئارگېنتىنادا چىقىدىغان ئىنفوبىيا گېزىتى، يېڭى بايقاشلارنىڭ ۋاكسىنا ئەملەنگەن كىشىلەرنىڭ دېلتا ۋارىيانتىنى تارقىتالايدىغانلىقىنى كۆرسىتىپ بەرگەنلىكى توغرىسىدىكى ئۇچۇرلارنى ئوقۇرمەنلىرىنىڭ دىققىتىگە سۇندى.ۋېنېزۇئېلادا چىقىدىغان تېلېسۇر گېزىتى، ئارگېنتىنادا 18 ياشتىن يۇقىرى 75 ئادەمگە ۋاكسىنا ئەملەنگەنلىكىنى خەۋەر قىلدى.خەتكۈچ: ئۇيغۇرچە , گېزىت , چەت ئەل
|
وڭىرلەردەگى جوبالار ەل يگىلىگىنە اينالۋى ءتيىس، 1 ، 9 ، 8 ، 1 ، 2 ، 2 ، 2 ، 2 ، 2 ، 6 ، 15 ، 8سەناتورلار ع.دۇيسەمباەۆ پەن ل.سۇلەيمەن اتىراۋ وبلىسىنا ساپار بارىسىندا ماحامبەت جانە يساتاي اۋداندارىنا باردى. سونىڭ اياسىندا ولار ايسارى ارناسىنىڭ جانە ماحامبەت اۋىلىندا جايىق وزەنىنىڭ ۇستىنەن سالىنىپ جاتقان جاڭا كوپىردىڭ قۇرىلىسىمەن تانىستى. سونداياق جەرگىلىكتى ءبىلىم وشاعىنا ارنايى ات باسىن بۇرىپ، مەكتەپتىڭ الداعى وقۋ جىلىنا، سونىڭ ىشىندە قاشىقتان وقىتۋ فورماتىنا دايىندىعىن پىسىقتادى.بۇدان باسقا سەناتورلار قۇرىلىس ماتەريالدارىن شىعاراتىن زاۋىت جۇمىسشىلارىمەن كەزدەسىپ، قازىرگىدەي كۇردەلى كەزەڭدە زاۋىت، فابريكا جانە باسقا دا كاسىپورىن باسشىلارى جۇمىس ورىندارىن ساقتاپ، جۇمىسشىلارىنا جالاقىنى ۋاقتىلى بەرىپ وتىرۋدىڭ ماڭىزى زور ەكەنىن ايتتى. سونىمەن قاتار سەناتورلار يندەرقاراباۋميالىساعىز باعىتىنداعى جول قۇرىلىسىنىڭ جايكۇيىمەن تانىستى. قۇرىلىس جۇمىستارى جوسپار بويىنشا 2021 جىلدىڭ ەكىنشى جارتىسىندا اياقتالماق. سەناتورلار مۇنايلى ولكەدەگى ساپارىندا مەديتسينا قىزمەتكەرلەرىمەن دە كەزدەستى. دارىگەرلەر كوروناۆيرۋس ىندەتىنە قاتىستى جەرگىلىكتى جاعدايدى بايانداپ، ءدارىدارمەكپەن قامتاماسىز ەتۋگە جانە اۋرۋدىڭ قايتا ءورشىپ كەتۋىنىڭ الدىن الۋعا ارنالعان شارالار جونىندە ايتتى.ءماجىلىس دەپۋتاتتارى ايماقتارعا ساپارى بارىسىندا پاندەميا سالدارىنان قيىن جاعدايدا قالعان تۇرعىندار ماسەلەسىنە ايرىقشا نازار اۋدارۋدا. ، اق جول، حالىق كوممۋنيستەرى پارلامەنتتىك فراكتسيالارىنىڭ وكىلدەرى جانە قحا دەپۋتاتتارى بىرنەشە باعىت بويىنشا جۇمىس اتقارۋدا. ولار: الەۋمەتتىك ماسەلەلەر، تۇرعىندارعا تىكەلەي كومەك، ەڭبەكپەن قامتۋ، شاعىن جانە ورتا بيزنەستى قولداۋ. سونداياق دەپۋتاتتار ازاماتتاردىڭ دەنساۋلىعىن، ەكونوميكالىق ءالاۋقاتىن جاقسارتۋ باعىتىنا باسا كوڭىل بولە وتىرىپ، قايىرىمدىلىق اكتسيالارىنا، الەۋمەتتىك جانە ەرىكتىلەر جوبالارىنا بەلسەنە قاتىسۋدا. حالىق كوممۋنيستەرى فراكتسياسىنىڭ مۇشەلەرى ا.قوڭىروۆ پەن ج.احمەتبەكوۆ قازىرگى ۋاقىتتا شاپاعات پارتيالىق قايىرىمدىلىق جوباسى اياسىندا شارالارعا قاتىسۋدا.سەنات دەپۋتاتى ر.ابدىكەروۆ قاراعاندى وبلىسى نۇرا اۋدانىنا جاساعان ساپار بارىسىندا ايماقتاعى كوروناۆيرۋس ىندەتىنە قاتىستى احۋالعا ەرەكشە كوڭىل ءبولىپ، ورتالىق اۋداندىق اۋرۋحاناعا ارنايى باردى. جەرگىلىكتى مامانداردىڭ ايتۋىنشا، پاندەميا باستالعالى بەرى اۋداننىڭ 1700گە جۋىق ازاماتىنان سىناما الىنعان. سونىڭ 246سىنان دەرت جۇقتىرعانى انىقتالعان. دەگەنمەن، بۇگىندە ناۋقاستاردىڭ 90 پايىزى ەمدەلىپ شىققان. ءوز كەزەگىندە سەناتور ەمدەۋمەن بىرگە، اۋرۋدى انىقتاۋ، الدىن الۋ شارالارىن ۇنەمى باستى نازاردا ۇستاۋ كەرەكتىگىن ايتتى. سونىمەن قاتار سەناتور اۋداندىق پروكۋراتۋرانىڭ قىزمەتكەرلەرىمەن كەزدەستى. دەپۋتات پارلامەنتتىڭ قىلمىستىق كودەكسكە تۇزەتۋلەر ەنگىزگەنىن، مۇنداي شارالار اۋىلدىق جەرلەردە قىلمىستى ازايتىپ، حالىقتىڭ ءالاۋقاتىن ارتتىرۋعا ىقپال ەتەتىنىن اتاپ ءوتتى.ماجىلىسمەندەر ەڭبەكپەن قامتۋ ماسەلەسىنە دە باسا نازار اۋدارۋدا. ماسەلەن، اقتوبە وبلىسىندا بولعان ءماجىلىس دەپۋتاتتارى گ.ششەگەلسكي، د.ەسپاەۆا جانە س. سيمونوۆ سالىنىپ جاتقان يۋجنىي وبحود نىسانىندا بولدى. بۇل نىسان ارقىلى بۇگىندە 600دەن استام اقتوبەلىكتەر جۇمىسپەن قامتىلىپ وتىر. مەردىگەرلەردىڭ ايتۋىنشا، قۇرىلىسقا قولدانىلعان ماتەريالداردىڭ بارلىعى قازاقستاندىق ونىمدەر. ونىڭ دەنى وسى ايماقتا وندىرىلگەن.سەنات دەپۋتاتتارى ر.اكىموۆ پەن د.ادىلبەكوۆ جۇمىس ساپارىمەن اقمولا وبلىسىنا باردى. اقكول قالاسىندا سەناتورلار قازاندىق پەن جىلۋ جەلىلەرىن جوندەۋ جۇمىستارىنا ەرەكشە نازار اۋداردى. ويتكەنى شاھاردا كوپپاتەرلى ۇيلەردى جىلىتۋعا قاتىستى تۋىنداعان ماسەلە بار. بۇگىندە جاڭا قازاندىقتىڭ ىرگەتاسى قۇيىلىپ، مەتالل قاڭقاسى ورناتىلعان. ول الداعى جىلۋ ماۋسىمىندا ىسكە قوسىلادى دەپ جوسپارلانىپ وتىر. سونىمەن قاتار سەناتورلار جاڭا كولۋتوناقكولازاتمينسك باعىتىنداعى وبلىستىق ماڭىزى بار جولدىڭ جوندەۋ جۇمىستارىن جۇرگىزىپ جاتقان جۇمىسشىلارمەن كەزدەستى. جەرگىلىكتى بيلىك وكىلدەرىنىڭ سوزىنە قاراعاندا، سوڭعى بىرنەشە جىل بويى جولدىڭ اتالعان بولىگىنىڭ ساپاسى سىن كوتەرمەي، حالىقتى ابىگەرگە سالعان. سوعان بايلانىستى بيىل جوندەۋ جۇمىستارىنا ءتيىستى قاراجات ءبولىنىپ وتىر. بۇل جوبا كەلەسى جىلى اياقتالماق.ءماجىلىس دەپۋتاتى گ.بيجانوۆا قاراعاندى وبلىسى قارقارالى اۋدانىندا مەملەكەتتىك باعدارلاما جايىمەن تانىستى. بۇگىندە اۋداندا 10 مەملەكەتتىك باعدارلاما جۇزەگە اسىرىلۋدا. جۇمىسپەن قامتۋ جول كارتاسى بويىنشا 18 جوبا قولعا الىنۋدا. بۇل ماقساتقا 998 ملن 944 مىڭ تەڭگە ءبولىنىپ، 250 جەرگىلىكتى تۇرعىن جۇمىسقا ورنالاستىرىلعان. ساپار بارىسىندا دەپۋتات ازاماتتاردى باسپانامەن قامتۋ جايىنا دا باسا نازار اۋداردى. كوپبالالى، الەۋمەتتىك از قامتىلعان جانە بيۋدجەتتىك سالا قىزمەتكەرلەرى ءۇشىن اۋداندا 18 پاتەرلى، 4 تۇرعىن ءۇي سالىنۋدا. جالپى نۇرلى جەر باعدارلاماسى بويىنشا 1 203،2 ملن تەڭگەگە تۇرعىن ءۇي سالىنۋدا. اۋداندا اۋىلدىق اۋماقتاردى جاڭعىرتۋعا باعىتتالعان اۋىل ەل بەسىگى جوباسىنا باسا كوڭىل بولىنگەن. وسى ماقساتتا بىرقاتار نىساندارعا كۇردەلى جوندەۋ جۇرگىزىلۋدە.ءماجىلىس دەپۋتاتى احمەت مۋرادوۆ قحا وكىلدەرىمەن، كاسىپكەرلەرمەن جانە ەرىكتىلەرمەن بىرگە اۋرۋحانالارعا قاجەت قۇرالدار جەتكىزدى. كومەككە مۇقتاج جاندارعا ازىقت ۇلىك باسقا دا زاتتاي كومەك كورسەتىلدى. دەپۋتاتتار ايماقتاعى جۇمىستارىن جالعاستىرا وتىرىپ، الداعى ۋاقىتتا ازاماتتاردىڭ الەۋمەتتىك احۋالىن قاتاڭ باقىلاۋدا ۇستاماق.اقتوبەدە اباي ەسكەرتكىشى اشىلدىتۇركىستان وبلىسىندا جولداردى كۇتىپ ۇستاۋعا 69 ملن تەڭگە قارالعانايماقتار بۇگىن، 22:50نامىسىن تۋ ەتكەنرۋحانيات بۇگىن، 22:18كوروناۆيرۋستان قالاي قورعانامىز؟كوروناۆيرۋس بۇگىن، 21:33حالىقارالىق اۋە رەيستەرىنىڭ 39 جولاۋشىسىنان 19 انىقتالدىكوروناۆيرۋس بۇگىن، 20:50نۇرسۇلتاندا ەرتەڭ كوكتايعاق، بۇرقاسىن جانە قاتتى جەل كۇتىلەدىمونيتورينگتىك توپتاردىڭ جۇمىسى مەن كارانتين ءتارتىبىن بۇزۋشىلارعا قولدانىلاتىن سانكتسيالار ناتيجەسى قارالدىتالاس اۋدانىندا ۇلتارالىق كەلىسىم تۋرالى جيىن ءوتتىتاراز قالاسىندا نان قىمباتتاعانتۇركىستان وبلىسىندا ەپيدەميالىق احۋال تۇراقتالىپ كەلەدىپرەزيدەنت بۇگىن، 18:51ەلوردادا جاڭا ءىتستارتاپتارعا قالاي قولداۋ كورسەتىلەدى؟ەلوردا بۇگىن، 18:45قازاق تۋريزم جوبالىق كەڭسەسىنىڭ قۇرامىنا بەس ۇلتتىق پاركتىڭ وكىلدەرى قوسىلدىتۋريزم بۇگىن، 18:36شىمكەنت تۇرعىندارىنىڭ جىلۋعا قارىزى 200 ميلليون تەڭگەدەن اسىپ كەتكەندوللاردىڭ ەرتەڭگى باعامى قانداي بولماق؟ەكونوميكا بۇگىن، 18:25بىشكەك مەرى ءۇش اپتادا التىنشى رەت اۋىستىبقو اكىمى چەح رەسپۋبليكاسىنىڭ قازاقستانداعى ەلشىسىمەن كەزدەستىەكوجۋرناليستيكا سالالىق جۋرناليستەردى دايارلاۋ باعىتتارىنىڭ ءبىرى بولماق
|
ب د ت خەۋپسىزلىك كېڭىشىنىڭ روھېنگا مۇسۇلمانلىرىغا قارىتىلغان زوراۋانلىققا خاتىمە بېرىش ھەققىدىكى قارارى دۈشەنبە كۈنى نە خىتاينىڭ قارشى تۇرۇشىغا ئۇچرىغان.فىرانسىيە ئاگېنتلىقىنىڭ خەۋەر قىلىشىچە، خىتاي تۇرغاچقا خەۋپسىزلىك كېڭىشى قارار لاھىيەسىنى ماقۇللاشقا ئامالسىز قالغان. نەتىجىدە، خەۋپسىزلىك كېڭىشى بايانات ئېلان قىلىپ، ئۆزىنىڭ روھېنگا كرىزىسىدىكى مەيدانىنى ئىپادىلىگەن. بايانتتا، زوراۋانلىققا خاتىمە بېرىش، ئىنسانپەرۋەرلىك ياردىمى ۋە روھېنگالارنىڭ يۇرتىغا قايتىشىغا يول قويۇش تەلەپ قىلىنغان. خەۋپسىزلىك كېڭىشىنىڭ قارارىنى ئۆتكەن ئايدا فىرانسىيە بىلەن ئەنگلىيە ئوتتۇرىغا قويغان.فىرانسىيە ئاگېنتلىقىنىڭ خەۋەر قىلىشىچە، خىتاي قارار لايىھەسى بىرمىدىكى كرىزىسىنى ھەل قىلىشقا پايدىسىز، دېگەننى باھانە قىلىپ، ئۇنىڭغا قارشى چىققان. بىراق ئۇ خەۋپسىزلىك كېڭىشىدىكى باشقا دۆلەتلەر بىلەن سودىلىشىپ، ئاخىرى بايانات ئېلان قىلىشقا قوشۇلغان. فىرانسىيە ئاگېنتلىقىنىڭ قەيت قىلىشىچە، باياناتنىڭ مەزمۇنى قارار لاھىيەسىنىڭ مەزمۇنى بىلەن ئوخشاش بولسىمۇ، بىراق باياناتنىڭ قارار لاھىيەسىدەك كۈچى يوق ئىكەن.بەزى كۆزەتكۈچىلەر، خىتاينىڭ بىرمىنى قوللىشىنىڭ گېئوستراتېگىيەلىك سەۋەبى بارلىقى، بىرمايۈننەن ئېنېرگىيە تۇرۇبا يوللىرىنىڭ روھېنگا مۇسۇلمانلىرى ئولتۇرۇشلۇق رايونلاردىن ئۆتىدىغانلىقىنى ئىلگىرى سۈرۈپ كەلدى. بەزى تەشكىلاتلارنىڭ ئىلگىرى سۈرۈشىچە، خىتاي بۇ ئويۇننى ئوخشاشلا پاكىستاندىمۇ ئوينىماقتا ئىكەن. يېقىندا بەزى تەشكىلاتلار خىتاينىڭ پاكىستانغا يانتاياق بولۇپ، بالۇچلارنى باستۇرۇشىغا ياردەم قىلىۋاتقانلىقىنى ئىلگىرى سۈرگەن. مەركىزى لوندوندىكى ئەركىن بالۇچىلار ھەرىكىتى تەشكىلاتى خىتاينىڭ بالۇجىستان زېمىنىنى تارتىۋېلىشقا ئۇرۇنۇۋاتقانلىقى، خىتاينىڭ بۇ ئىشتا پاكىستان بىلەن ھەمكارلىشىۋاتقانلىقىنى بىلدۈرگەن ئىدى.خىتاينىڭ روھېنگا كرىزىسىدا بېرمىنى قوللىشى خەلقئارا كىشىلىك ھوقۇق تەشكىلاتلىرىنىڭ قاتتىق نارازىلىقىئىنى قوزغاپ كەلگەن. ئۆتكەن جۈمە كۈنى كىشىلىك ھوقۇق كۆزىتىش تەشكىلاتى خەلقئارا جىنايى ئىشلار سوتىنىڭ بىرمىغا ئۇرۇش جىنايىتى سادىر قىلىش بىلەن دېلو تۇرغۇزۇشىنى تەلەپ قىلغان.
|
تۇتىنۋ نەگىزگى موتورىنىڭ قوزعاۋشى كۇشى السىرەدى مە؟ ەكونوميكالىق ساندى مالىمەتكە ديالەكتيكالىق تۇرعىدان نازار حالىق تورابىالدىڭعى 3 توقساندا قوعامدىق تۇتىنۋ بۇيىمدارىنىڭ بولشەك ساتىلۋ جالپى سوماسى وتكەن جىلدىڭ ۇقساس مەزگىلىندەگىدەن 8.2 ارتتىتۇتىنۋ نەگىزگى موتورىنىڭ قوزعاۋشى كۇشى السىرەدى مە؟ ەكونوميكالىق ساندى مالىمەتكە ديالەكتيكالىق تۇرعىدان نازار حالىق گازەتىنىڭ تىلشىلەرى چۇي جىحان، لين ليلي، چيۋ چاۋ ي2019.10.31 16:01 كەلۋ قاينارى : حالىق تورابىالدىڭعى 3 توقساندا قوعامدىق تۇتىنۋ بۇيىمدارىنىڭ بولشەك ساتىلۋ جالپى سوماسى وتكەن جىلدىڭ ۇقساس مەزگىلىندەگىدەن 8.2 ارتتى؛ سوڭعى تۇتىنۋ شىعىسىنىڭ ەكونوميكانىڭ ارتۋىنا قوسقان ۇلەسى 60.5 كە جەتتى... جىل باسىنان بەرى كۇردەلى دە قۇبىلمالى سىرتقى ورتا جاعدايىندا ەلىمىزدىڭ تۇتىنۋ بۇيىمدارىنىڭ بازار اينالىسى جالپى جاقتان ورنىقتى بولدى، تۇتىنۋدىڭ ەكونوميكانىڭ دامۋىنداعى نەگىزدىك رولى ءۇرتىس كورنەكتىلەندى.تۇتىنۋدىڭ ءبىر جاعى كاسىپورىننىڭ وندىرىسىنە، ەندى ءبىر جاعى حالىق تۇرمىسىن جاقسارتۋعا سايادى. باس شۋجي شي جينپيڭ اتاپ كورسەتكەندەي: ىشكى سۇرانىم جۇڭگو ەكونوميكاسى دامۋىنىڭ نەگىزگى قوزعاۋشى كۇشى ءارى حالىقتىڭ كۇن سايىن ارتىپ وتىرعان تاماشا تۇرمىس قاجەتىن قاناعاتتاندىرۋدىڭ تابيعي تالابى.قازىر ەلىمىز تۇرعىندارىنىڭ تۇتىنۋىندا قانداي كورىنەۋ تۇيىندەر بار؟ تۇتاس جىلدىق تۇتىنۋ بەتالىسى قانداي؟ تىلشىلەر وسى ماسەلەلەر جونىنەن تەكسەرىپ تىلشىلىك ىستەدى.ساندى مالىمەت قىزۋ ورەگە كوتەرىلگەن تۇتىنۋ قۇبىلىسىن اڭعارتتى10 ايدىڭ 31 كۇنى كەپىلدىك اقشا تاپسىرامىن، 11 ايدىڭ 1 كۇنى قارىز اقشا الامىن، 11 ايدىڭ 8 كۇنى شاشۋ جينايمىن، 11 ايدىڭ 11 كۇنى قالعان اقشانى تولەيمىن... بىرنەشە كۇننەن بەرى حۋنان ولكەسىنىڭ چىنجوۋ قالاسىنداعى 90 جىلداردىڭ تۇلەگى شياۋليۋ قولفونىنا 11 قاراشاعا قارسى ىستەلەتىن ىستەر ەسكەرتپەسىن جازىپ قويدى.بيىلعى 11 قاراشانىڭ قوس 11 دەپ تە اتالادى دابىراسى جىلداعىدان ەرتە باستالدى، 10 ايدىڭ 21 كۇنى، تيانماۋ تورابىنىڭ 11 قاراشا بايلانىسىمەن وتكىزگەن الدىن الا ساتۋ قيمىلىندا 10 مينۋت ىشىندە 7 ماركاداعى اجارلاندىرۋ بۇيىمدارىنىڭ ساۋدا سوماسى 100 ميلليون يۋاننان استى؛ حۋاۋەي، شياۋمي قاتارلى رەسمي جەتەكشى دۇكەندەردىڭ ساتىلىم ناتيجەسى جارىم ساعات ىشىندە وتكەن جىلعى ونىمدەر الدىن الا ساتىلعان العاشقى تۇتاس كۇندەگىدەن اسىپ كەتتى.ەڭ جاڭا جاريالانعان الدىڭعى 3 توقسانداعى تۇتىنۋ ساندى مالىمەتىنەن دە تۇتىنۋدىڭ كۇسەت بولعانىن اڭعارامىز:تۇتىنۋ قۇرىلىمى ۇزدىكسىز ساپالىلاندى تۇتىنۋدىڭ دارەجەسىن جوعارىلاتۋ ەرەكشەلىگى كورنەكتى بولدى. الدىڭعى 3 توقساندا تۇرعىنداردىڭ جان باسىندىق ازىق تۇلىك، تەمەكى، اراق شىعىسى 4 مىڭ 310 يۋان بولىپ، جالپى شىعىستىڭ 27.9 ىن ۇستاپ، وتكەن جىلدىڭ ۇقساس مەزگىلىندەگىدەن 0.6 پايىز تومەندەدى، ەنگەل كوەففيتسەنتى ءۇرتىس تومەندەدى؛ ال تۇرعىنداردىڭ وقۋ اعارتۋ، مادەنيەت، كوڭىل اشۋ شىعىسى ءبىر مىڭ 766 يۋان بولىپ، وتكەن جىلدىڭ ۇقساس مەزگىلىندەگىدەن 13.5 ارتىپ، ارتۋ قارقىنى ءتۇرلى شىعىستاردىڭ ارتۋ قارقىنىنان اسىپ ءتۇستى. تولىق مازمۇنىن حالىق تورابىنىڭ حانزۋشا ارناسىنان وقي الاسىزدار
|
جارىستىڭ اشىلۋ سالتاناتىندا تۇركىستان وبلىسى اكىمىنىڭ ورىنباسارى مالىك وتارباەۆ، داڭقتى باپكەر تۇرسىنعالي ەدىلوۆ جانە وزگە دە ازاماتتار قۇتتىقتاۋ ءسوز سويلەدى.بەكزاتتىڭ اتااناسى سەيىلحان اعا مەن سىرلىكۇل اپا دارا پەرزەنت تۋرالى ەستەلىك ايتىپ، جارىستى ۇيىمداستىرۋشىلارعا العىسىن ءبىلدىردى. سونىمەن بىرگە وليمپيادا چەمپيوندارى ەرماحان يبرايموۆ، باقتيار ارتاەۆ جانە الەم چەمپيونى ءبىرجان جاقىپوۆ باستاعان ازاماتتار دا جاس سپورتشىلارعا ساتتىلىك تىلەدى. تۇركىستان وبلىستىق دەنەشىنىقتىرۋ جانە سپورت باسقارماسىنىڭ باسشىسى پولات قىرىقباەۆ بەكزات باتىر ماڭگى ەل ەسىندە ساقتالاتىنىن ايتىپ، وعان دەگەن قۇرمەت ءاردايىم جوعارى بولاتىنىن جەتكىزدى.سونىمەن، تۇركىستان تورىندەگى دوداعا رەسەي، تاجىكستان، قىرعىزستان، وزبەكستان، ءازىربايجان مەملەكەتتەرى مەن قازاقستاننىڭ 14 وبلىسى جانە 3 قالاسىنان كوماندالار كەلدى. ولارعا 11 سالماق دارەجەسىندە جۇلدەلەر تاپسىرىلادى.بۇل جارىستا بوكستان 20012002 جىلدارى تۋىلعان جاستار سايىسقا ءتۇسىپ جاتىر. جارىس جەڭىمپازى اتانعان سپورتشىعا سپورت شەبەرى اتاعى بەرىلەدى.قازىرگى تاڭدا تۇركىستان وبلىسىنىڭ بوكسشىلارى قازاقستاندا ۇزدىكتەر قاتارىندا تۇر. ەل بىرىنشىلىگىندە وسى ءوڭىردىڭ جىگىتتەرى جالپىكوماندالىق ەسەپتە توپ جاردى. باستى مەجە توكيو وليمپياداسىنان جۇلدە الۋ.
|
وزبەكستاننىڭ بۇرىنعى پرەزيدەنتى يسلام كاريموۆتىڭ جيەنى وزبەك ۇكىمەتىنە ۇندەۋ جاسادى18 ماۋسىم 13:41نۇرسۇلتان. قازاقپارات وزبەكستاننىڭ ءبىرىنشى پرەزيدەنتى، مارقۇم يسلام كاريموۆتىڭ جيەنى يمان كاريموۆا پاراقشاسى ارقىلى وزبەكستان مەملەكەتتىك قاۋىپسىزدىك قىزمەتى مەن باس پروكۋراتۋراسىنا ۇندەۋ جاسادى.ول قاماۋدا وتىرعان اناسى گۇلنارا كاريموۆاعا تۇرمەدە قىسىم جاسالاتىنى تۋرالى مالىمدەگەن. تۇرمەدە ءتيىستى مەديتسينالىق كومەك كورسەتىلمەگەندىكتەن انامنىڭ جاعدايى كۇننەن كۇنگە ناشارلاپ بارا جاتىر دەپ مالىمدەگەن 21 جاستاعى يمان كاريموۆا.بيىل كوكتەمدە تۇرمەدە وتىرعان گۇلنارا كاريموۆامەن جولىققان ونىڭ شۆەيتساريالىق ادۆوكاتى گرەگۋار مانجا دا يماننىڭ ءسوزىن راستايدى.كاريموۆاعا ەم دوم جاسالمايدى. بىزبەن كەزدەسكەننەن كەيىن ونى تۇرمەنىڭ مەديتسينالىق بلوگىنان شىعارىپ جىبەرگەن. دارىگەرگە دە جولىقتىرماي، وعان ۇنەمى پسيحولوگيالىق قىسىم جاسايدى دەپ جازادى ادۆوكات ءوزىنىڭ پاراقشاسىندا.وتكەن اپتادا وزبەكستان باس پروكۋراتۋراسى گۇلنارا كاريموۆاعا قىسىم جاسالىپ، مەديتسينالىق كومەك كورسەتىلمەي جاتىر دەگەن اقپاراتتى جوققا شىعارعان. دەنساۋلىعى قالىپتى، قاجەتتى مەديتسينالىق ەم دومنىڭ بارلىعىن جاساۋعا كەپىل بەرەمىز دەپ مالىمدەگەن پروكۋراتۋرا.وزبەكستاندا گۇلنارا كاريموۆانىڭ ۇستىنەن ەكى قىلمىستىق ءىس قوزعالعان. تەرگەۋشىلەر مەملەكەتكە ەكى ميلليارد دوللار زيان كەلگەن دەيدى.2015 جىلى تاشكەنت سوتى گۇلنارا كاريموۆانى سالىقتان جالتارۋ، اقشا جىمقىرۋ جانە بوپسالاۋ قىلمىستارىنا ايىپتى دەپ تانىپ، بەس جىلعا باس بوستاندىعىن شەكتەگەن. كەيىن ونىڭ ۇستىنەن قارجى الاياقتىعىن جاساعان، شەتەل ۆاليۋتاسىن جاسىرعان، كەدەن زاڭىن بۇزعان جانە قىلمىستىق جولمەن تاپقان اقشانى زاڭداستىرعان دەگەن ايىپتار بويىنشا تاعى ءبىر ءىس قوزعاعان.2017 جىلى جەلتوقساندا وزبەكستان سوتى گۇلنارا كاريموۆانى 10 جىلعا باس بوستاندىعىنان ايىرعان. 2018 جىلى جازدا ونىڭ جازاسىن جەڭىلدەتىپ، بەس جىلعا باس بوستاندىعىن شەكتەۋ جازاسىنا اۋىستىرعان. سوت ۇكىمىنە سايكەس، گۇلنارا كاريموۆا قىزى يماننىڭ ۇيىندە وتەۋى ءتيىس بولعان، ونىڭ ۇيدەن شىعۋىنا جانە ينتەرنەت پەن بايلانىس قۇرالدارىن پايدالانۋىنا تىيىم سالعان.2019 جىلى ناۋرىزدىڭ باسىندا وزبەكستان باس پروكۋراتۋراسى گۇلنارا كاريموۆانىڭ سوت شەشىمىمەن ءۇيقاماقتان تۇرمەگە اۋىستىرىلعانىن حابارلاعان. بيلىكتىڭ مالىمدەۋىنشە، ءۇيقاماقتا وتىرعان گۇلنارا كاريموۆا جازا وتەۋ شارتى مەن ءتارتىبىن قاساقانا بۇزعان: بىرنەشە رەت بايلانىس قۇرالدارىن پايدالانىپ، قىزىنىڭ ۇيىنەن رۇقساتسىز شىعىپ كەتكەن.2013 جىلى شۆەتسيالىق باسىلىمدار وزبەكستانعا ينۆەستيتسيا سالۋعا ىقىلاس بىلدىرگەن حالىقارالىق كوممۋنيكاتسيالىق كومپانيالاردىڭ گۇلنارا كاريموۆاعا پارا بەرۋگە ءماجبۇر بولعانى تۋرالى جازعان ەدى. شۋلى ماقالالاردان كەيىن شۆەتسيا، شۆەيساريا، نيدەرلاند، ا ق ش جانە باسقا ەلدەردە تەرگەۋ باستالىپ، ءىرى تەلەكوممۋنيكاتسيالىق كومپانيالاردىڭ ءىس ارەكەتىن تەكسەرە باستاعان.موبيلدىك بايلانىس قىزمەتىن كورسەتەتىن ءۇش ءىرى كومپانيا , جانە م ت س وزبەكستاننىڭ تەلەكوممۋنيكاتسيالىق نارىعىنا كىرۋ ءۇشىن گۇلنارا كاريموۆاعا بىرنەشە ميلليون پارا بەرگەنىن مويىنداعان. بۇدان كەيىن ا ق ش رەسمي تۇردە كاريموۆانى پارا الدى جانە 865 ميلليون دوللار قارجىنىڭ ءىزىن جاسىردى دەپ ايىپتاعان.
|
بالىلار ئەدەبىياتى يازغۇچىسى مەمەتجان ئابلىز بۆرىيارنىڭ تۇتقۇندا ئىكەنلىكى دەلىللەندىبالىلار ئەدەبىياتى يازغۇچىسى مەمەتجان ئابلىز بۆرىيار ئەپەندى.مۇخبىرىمىزنىڭ قەشقەر ئۇيغۇر نەشرىياتىدىكى تۇتقۇنلار ھەققىدە ئېلىپ بارغان ئېنىقلاشلىرى داۋامىدا مەزكۇر نەشرىياتنىڭ ئوقۇپ تەكشۈرۈش ئىشخانىسىنىڭ مۇدىرى، بالىلار ئەدەبىياتى يازغۇچىسى مەمەتجان ئابلىز بۆرىيارنىڭمۇ تۇتقۇندا ئىكەنلىكى دەلىللەندى. ۋەزىيەتتىن خەۋەردار كىشىلەردىن بىرى ئۇنىڭ بۆرىيار دېگەن تەخەللۇسى سەۋەبلىك تۇتۇلغانلىقىنى ئىلگىرى سۈرسە، يەنە بىرى مەمەتجان ئابلىز بۆرىيار ئوقۇپ تەكشۈرگەن 100 دىن ئارتۇق كىتابتا مەسىلە چىققانلىقى سەۋەبلىك تۇتۇلغانلىقىنى ئىلگىرى سۈرمەكتە.قەشقەر ئۇيغۇر نەشرىياتىدىن 14 كىشىنىڭ تۇتقۇندا ئىكەنلىكى ھەققىدە رادىيومىزغا كەلگەن ئىنكاستا مەزكۇر نەشرىياتنىڭ ئوقۇپ تەكشۈرۈش بۆلۈمىنىڭ مۇدىرى مەمەتجان ئابلىز بۆرىيارنىڭمۇ تۇتقۇندا ئىكەنلىكى يېزىلغان.ماتېرىياللاردا تونۇشتۇرۇلۇشىچە، مەمەتجان ئابلىز بۆرىيار 1958يىلى ئۈستۈن ئاتۇشتا تۇغۇلغان. 1983يىلى شىنجاڭ ئۇنىۋېرسىتېتىنى پۈتتۈرۈپ، 1986يىلىنىڭ يىل ئاخىرىغا قەدەر شىنجاڭ مائارىپ ئىنستىتۇتىدا ئوقۇتقۇچىلىق قىلغان. 1987يىلى بىرىنچى ئايدىن بۇ يىل تۇتقۇن قىلىنغانغا قەدەر قەشقەر ئۇيغۇر نەشرىياتىدا تەھرىر ۋە مۇدىر بولۇپ خىزمەت قىلغان.بىز مەمەتجان ئابلىز بۆرىيارنىڭ ئەھۋالىنى ئېنىقلاش ئۈچۈن قەشقەر ئۇيغۇر نەشرىياتىنىڭ ئىشخانا مۇدىرى گاۋ لىغا تېلېفون قىلدۇق. ئۇ مەمەتجان ئابلىزنىڭ ئىشقا كېلىۋاتقان ياكى كەلمەيۋاتقانلىقى ھەققىدىكى سوئالىمىزغا جاۋاب بېرەلمىدى.رادىيومىزغا كەلگەن ئىنكاستا مەمەتجان ئابلىز بۆرىيارنىڭ بۇ يىل ئۆكتەبىرنىڭ دەسلەپكى ھەپتىسى تۇتقۇن قىلىنغانلىقى يېزىلغان. قەشقەر ئۇيغۇر نەشرىياتىنىڭ قوغداش خادىمى مەمەتجان ئابلىز بۆرىيارنىڭ تۇتقۇن قىلىنغانلىقىدىن خەۋىرى بارلىقىنى، ئەمما دېلوسىنىڭ تەپسىلاتىدىن خەۋەرسىزلىكىنى ئېيتتى. قەشقەر ئۇيغۇر نەشرىياتى تەۋە بولغان بولغان دوڭخۇشەرقىي كۆل ساقچىخانىسىنىڭ خادىمىمۇ مەمەتجان ئابلىزنىڭ تۇتقۇن قىلىنغانلىقىنى ئىنكار قىلمىدى.يەنە رادىيومىزغا كەلگەن ئىنكاستا مەمەتجان ئابلىز تەكشۈرۈپ ئىمزا قويغان 100 دىن ئارتۇق كىتابتىن مەسىلە چىققانلىقى، شۇڭا ئۇنىڭ دېلوسىنىڭ سوتقا تاپشۇرۇلغانلىقى يېزىلغان. قەشقەر ۋەزىيىتىدىن خەۋەردار كىشىلەردىن بىرى ئۇنىڭ بۆرىيار دېگەن تەخەللۇسىنىڭمۇ دائىرىلەردە بۆلگۈنچىلىك گۇمانى قوزغىغانلىقىنى ئىلگىرى سۈردى.قەشقەردىكى ئالاقىدار خادىملاردىن بىرى مەمەتجان ئابلىزنىڭ بۇ يىلنىڭ بېشىدا پېنسىيەگە ئىلتىماس سۇنغانلىقى، ئەمما قەشقەر ئۇيغۇر نەشرىياتىدىن بايقالغان مەسىلىلىك كىتابلار ئارىسىدا ئۇنىڭمۇ جاۋابكارلىقى بار كىتابلار بولغانلىقى ئۈچۈن پېنسىيە ئىلتىماسىنىڭ رەت قىلىنىپ ئۈستىدىن تەكشۈرۈش ئېلىپ بېرىلغانلىقى ۋە بىر ئاينىڭ ئالدىدا تۇتۇپ كېتىلگەنلىكىنى دەلىللىدى.ماتېرىياللاردا تونۇشتۇرۇلۇشىچە، مەمەتجان ئابلىز بۆرىيار ئۇيغۇر ئۆسمۈرلىرىنىڭ ئەنئەنىۋى ئويۇنلىرىنى قېزىش ۋە رەتلەش بىلەن ئىزچىل شۇغۇللىنىپ كەلگەن بولۇپ، ئۇيغۇر ئۆسمۈرلىرىنىڭ ئەنئەنىۋى ئويۇنلىرى ناملىق 4 توملۇق كىتابى نەشر قىلىنغان. ئۇ يەنە ئۇيغۇر بالىلار ئېغىز ئەدەبىياتى قامۇسى، ئۇيغۇر بالىلار قوشاقلىرى ۋە تېپىشماقلىرى قاتارلىق كىتابلارنى تۈزۈپ نەشر قىلدۇرغان. ئۇنىڭ يەنە سىرلىق ئاخشام ناملىق بىر نەسرلەر توپلىمىمۇ نەشر قىلىنغان. ۋەزىيەتتىن خەۋەردار كىشىلەر دائىرىلەرنىڭ تۇتقۇن قىلىنغان يازغۇچى ۋە تەھرىرلەرنىڭ قايسى كىتابىدىن مەسىلە چىققانلىقىنى جەمئىيەتكە ئاشكارىلىمايۋاتقانلىقىنى ئىلگىرى سۈردى.ئېنىقلاشلىرىمىزدىن مەمەتجان ئابلىز بۆرىيارنىڭ تۇتقۇن قىلىنغانلىقى دەلىللەنگەن بولسىمۇ، ئەمما ئۇنىڭ نۆۋەتتە يىغىۋېلىش لاگېرىدا ياكى قاماقخانىدا تۇتۇپ تۇرۇش ئورنىدا ئىكەنلىكى تېخى جەزملەشمىدى. مەمەتجان ئابلىز بۆرىيارنىڭ تۇتۇلۇشىغا ئۇ تەھرىرلىگەن ۋە تەستىقلىغان كىتابلاردىن باشقا يەنە ئۇ ئۆزى يازغان كىتابلارنىڭمۇ سەۋەب بولغان ياكى بولمىغانلىقى تېخى ئايدىڭ ئەمەس.
|
ەستاي بوجان 17 قىركۇيەك, 2021 ساعات 14:47تاليبان تۇراقتى ارميا قۇرماق. فوتو: اۋعانستاندا ۋاقىتشا ۇكىمەت ارقىلى بيلىك ۇستاپ تۇرعان تاليبان مالىمدەمە تاراتىپ، جاقىن ارادا تۇراقتى قارۋلى كۇشتەردىڭ قۇرىلاتىنىن مالىمدەدى.ۋاقىتشا ۇكىمەت قۇرامىندا باس شتاب توراعاسىنىڭ قىزمەتىن اتقارىپ تۇرعان كاري فاسيحۋددين رەسمي مالىمدەمە جاساپ، تالىپتەردىڭ تۇراقتى ارميا قۇرۋ تۋرالى جوسپارلارىمەن ءبولىستى. كابۋلدا وتكەن ءباسپاسوز جيىنىندا اۋعانستاننىڭ تۇراقتى قارۋلى كۇشتەرىن جاساقتاۋ جوسپارىنىڭ كوپ ۇزاماي جۇزەگە اسىرىلاتىنىن جەتكىزگەن.بۇنىمەن قوسا فاسيحۋددين ەلدە ەتنيكالىق بولىنىسكە باستاعان جانە قارسىلىققا وتكەن كۇشتەرگە قارسى قاتاڭ سوققى بەرىلەتىنىن ايتقان. اتىن اتاپ، ءتۇسىن تۇستەمەسە دە بۇل ارادا فاسيحۋددين پانجشەر شاتقالىنداعى ۇلتتىق قارسىلىق شەبىن مەڭزەپ وتىرعانى بەلگىلى.تالىپتەر بۇدان ون كۇن بۇرىن پانجشەردى ءوز باقىلاۋىمىزعا الدىق دەپ مالىمدەگەن. الايدا، ودان كەيىن دە ۇلتتىق قارسىلىق شەبى قارۋلى كۇشتەرى تالىپتەرمەن شايقاستى. تاراپتار ءبىربىرىنە قاراماقايشى دا مالىمدەمە جاساپ جاتقان بولاتىن.اقش تالىپتەردىڭ بۇرىنعى قولباسشىسىن تەرروريست رەتىندە ايىپتادى
|
ياخشى ئۇيقۇ ساغلاملىقنىڭ ئاساسىمەنبە:تىيانشان تورى ۋاقتى:20191212 17:51:14ياخشى ئۇيقۇ ساغلاملىقنىڭ ئاساسى، شۇنداقلا مېدىتسىنا ۋە ئىلمىي تەتقىقاتنىڭ مۇھىم تېمىسى. بەزى تېببىي مۇتەخەسسىسلەر ئۇيقۇنى كېسەللىككە تاقابىل تۇرۇشتىكى بىرىنچى مۇداپىئە لىنىيەسىگە ئوخشىتىپ، ئۇيقۇنىڭ ساغلاملىققا كۆرسىتىدىغان مۇھىم تەسىرىنى روشەن كۆرسىتىپ بەردى. يېقىندا ئېلان قىلىنغان بۇ ئىلىمپەن نەتىجىسى شۇنى كۆرسەتتىكى، ياخشى ئۇيقۇ مېڭىدە پەيدا بولغان ھەر خىل ئەخلەتلەرنى ئۈنۈملۈك تازىلاپ، كىشىلەرنىڭ سالامەتلىكىدە مۇھىم رول ئوينايدۇ.ئۇيقۇ ساغلام بولمىسا ئومۇمىي خەلق ساغلاملىقىنى ئىشقا ئاشۇرغىلى بولمايدۇ، ياخشى ئۇيقۇ چوڭ مېڭىنىڭ يېتىلىشىنى ئىلگىرى سۈرۈپ، ھارغىنلىقنى تۈگىتىپ، زېھنىنى ئەسلىگە كەلتۈرىدۇ. ھالبۇكى ھازىرقى جەمئىيەتتە، كىشىلەرنىڭ خىزمەت ۋە تۇرمۇش رىتىمىنىڭ تېزلىشىشىگە ئەگىشىپ، ئۇخلىيالماسلىق، ئويغىنالماسلىق ۋە ياخشى ئۇخلىيالماسلىقتىن ئىبارەت ئۈچ چوڭ تۈردىكى 90 نەچچە خىل ئۇيقۇ كېسەللىكى كىشىلەرنى قىيىن ئەھۋالغا چۈشۈرۈپ قويماقتا. سانلىق مەلۇماتلاردا كۆرسىتىلىشىچە، ئېلىمىزدە ئۇيقۇسى توسالغۇغا ئۇچرىغانلار تەخمىنەن 38نى ئىگەللەيدىكەن. ياشئۆسمۈرلەر ئارىسىدا، ئۇيقۇ يېتەرلىك بولماسلىق مەسىلىسىمۇ ئومۇميۈزلۈك مەۋجۇت ئىكەن. بۇ يىل دۇنيا ئۇيقۇ كۈنىدە ئېلان قىلىنغان 2019يىلى جۇڭگو ياشلار ئۇيقۇسى ئاق تاشلىق كىتابىدا كۆرسىتىلىشىچە، ئېلىمىزدە 62.9 ياشئۆسمۈرنىڭ كۈنلۈك ئۇيقۇسى سەككىز سائەتكە يەتمەيدىكەن، ياشئۆسمۈرلەردە ئۇيقۇ ئومۇميۈزلۈك كەمچىل ئىكەن. ئۇخلاشتىن بۇرۇن تېلېۋىزور، يان تېلېفون، كومپيۇتېر قاتارلىق ئېلېكتىرونلۇق مەھسۇلاتلار بىلەن ئۇچرىشىش ياشئۆسمۈرلەرنىڭ ئۇيقۇ سۈپىتىنىڭ ناچار بولۇشىنى كەلتۈرۈپ چىقىرىدىغان مۇھىم سەۋەب بولۇپ، مەكتەپ، ئاتائانىلار ۋە پۈتكۈل جەمئىيەتنىڭ دىققىتىنى قوزغايدۇ.ئۇيقۇنىڭ ساغلاملىققا بولغان مۇھىملىقى يېقىنقى يىللاردىن بۇيانقى ئۇيقۇ ئىقتىسادىنىڭ گۈللىنىشىگە تۈرتكە بولدى. كەسپى زاتلارنىڭ مۆلچەرلىشىچە، 2030يىلىغا كەلگەندە، ئېلىمىزنىڭ ئۇيقۇ كەسپى بازار كۆلىمىدە بۆسۈش ھاسىل قىلىنىدىكەن. بۇ يىلقى قوش 11دە، نۇرغۇن ئېلېكتىرونلۇق سودا سۇپىسى ساغلام ئۇيقۇنى چۆرىدەپ، بىر قىسىم ئەقلىي ئىقتىدارلىق ئۇيقۇغا ياردەم بېرىدىغان مەھسۇلاتلار، مەسىلەن، ئۇيقۇ ياستۇقى، ئەقلىي ئىقتىدارلىق ئۇيقۇ كۆزەينىكى قاتارلىقلارنى بەسبەستە مەيدانغا چىقىرىپ، ئىستېمالچىلارنىڭ دىققىتىنى تارتتى. ئۇيقۇ بازىرىنى ئېچىش ئۇيقۇ ئۆي جاھازىلىرى، ئۇيقۇ ساغلاملىقى، ئۇيقۇ باشقۇرۇش قاتارلىق ئالاقىدار كەسىپلەرنىڭ گۈللىنىشىگە تۈرتكە بولۇپ، چوڭ ساغلاملىق كەسپىنىڭ مۇھىم قىسمىغا ئايلاندى. شۇنىڭ بىلەن بىر ۋاقىتتا، ئۇيقۇ مېدىتسىناسىغا كۈنسېرى ئەھمىيەت بېرىلىپ، دۆلەت ئىچىدە مۇستەقىل پەن بولۇپ قالدى، نۇرغۇن دوختۇرخانىلار ئۇيقۇ مەركىزىنى مۇستەقىل بۆلۈم قىلىپ تەسىس قىلدى. بۇلارنىڭ ھەممىسى كىشىلەرنىڭ ئۇيقۇغا كۈنسېرى ئەھمىيەت بېرىشى، ئۇيقۇ مېدىتسىناسى تەتقىقاتىنىڭ ئۈزلۈكسىز چوڭقۇرلاشقانلىقىنى ئەكس ئەتتۈرۈپ بېرىدۇ.
|
رۋحاني جاڭعىرۋدىڭ تەتىگى ورىس ءتىلى مە؟رۋحاني جاڭعىرۋ 4943 16 پىكىر 30 قازان, 2017 ساعات 10:58قازاق ەلى اسان قايعى ايتىپ كەتكەن قيلى زاماننىڭ جاعاسىندا جار جاعالاپ عۇمىر كەشۋدە. رۋحاني ساناسى سان تاراپقا جۇگىرىپ تۇرعان زامانعا تاپ بولدىق. اشىقتىق، جىلدام اقپارات زامانى. تاۋەلسىزدىك ينەرتسياسىمەن تاۋەلسىز ەل بولدىق دەگەن جالاۋمەن 25 جىلدى وتكىزدىك. وسى جىلدارى جۇرگىزىلگەن كوپتەگەن رەفورمالار، اتقارىلعان جۇمىستاردى اۋىز تولتىرىپ ايتا بەرۋگە 34 كۇندە جەتپەس.بىراقتا ەڭ الدىمەن ەكونوميكا دەپ مادەنيرۋحاني سالامىزعا كوڭىل بولمەي، ءبىراز ۋاقىت ءوزىمىزدى ءوزىمىز ىزدەۋمەن ۋاقىتتى جوعالتىپ الدىق. سونىڭ سالدارىنان كوپتەگەن جاستارىمىز باسقا دىنگە، تەرىس ءداستۇرلى ءدىني ەمەس ۇيىمداردىڭ جەتەگىندە كەتتى. ءدىني راديكاليزمنىڭ جولىنا ءتۇستى. اتابابا ءداستۇرىن، ادەتسالتىن قابىلداماي، ءدىني فاناتيزمگە بوي الدىردى. قانشاما وتباسى، جاستاردىڭ تاعدىرىنا بالتا شابىلدى. كوزىن جويدىق. سوتتادىق. قوعامنىڭ جاۋى اتادىق.رۋحاني داعدارىسقا ۇشىراپ، ءبىلىم، عىلىمنىڭ بەدەلى ءتۇستى. ءبىلىم، عىلىم، مادەنيەت سالاسىنداعى كوپتەگەن كاسىبي ادامدارىمىز باسقا سالاعا اۋىسىپ، كاسىبىن وزگەرتتى. مۇعالىم، ۇستازداردىڭ جاعدايى قيىنداپ، اۋىر حالگە ۇشىرادى. جالاقىسى ازايىپ، جولدان قوسىلعان ماماندار كوبەيدى. سونىڭ سالدارىنان ءبىلىمنىڭ ساپاسى تومەندەپ، ءبىلىم، عىلىم، مادەنيەتىمىز كەنجەلەپ قالدى.ەندى رۋحاني جاڭعىرامىز دەپ تاعى ءبىر ناۋقانشىلىق جوباعا قىرىق پىشاق بولىپ، تالاسىپ، داۋرىعىپ، سۇحبات جاساپ، ارنايى كوميسسيا قۇرىپ، باعدارلاما جاساپ، قىپ قىزىل تەرلەپ، بەلسىندى جۇمىس ىستەۋدىڭ ۇلگىسىن كورسەتىپ جاتىر. ولار. حالىق ءبىر جاقتا، بيلىك باسقا جاقتا. ارمان ەۆنيەۆ باستاعان جۇمىس توبىنىڭ جۇمىسىن سىرتتان كورگەندەگى ويىم مىناداي. جۇمىس توبىنداعى تالقىلاۋ، ۇسىنىستارمەن جۇمىس ىستەۋ ءتىلى ورىس ءتىلى، ورىس تىلىنەن رۋحاني جاڭعىرۋدىڭ تەتىگىن ىزدەۋ، ءبىربىرىمەن جۇمىس ىستەۋدەگى سۇحبات، پرەزەنتاتسيا جاساۋدا ورىسشا. قازاقشا ۇسىنىس ايتام دەگەن قۇلشىنىسىم، وتقا سۋ قۇيعانداي باسىلدى. مەنىڭ ويىمشا، رۋحاني جاڭعىرۋ وزدىگىمەن كەلەتىن، جاستاردان شىعاتىن دۇنيە. باسقاشا ويلاۋ مادەنيەتى. قانشا زورلاپ رۋحاني جاڭعىرامىز دەگەنمەن ادامنىڭ ويلاۋ ماشىعى وزگەرە قويماس. قازىرگى ەليتا، سوۆەتتىك زاماننىڭ قىزىعىن كورىپ، اتاعىن العان اعا، اپالارىمىزبەن رۋحاني جاڭعىرا الاتىندىعىمىزعا كۇمان بار. ەلۋ جىلدا ەل جاڭا دەگەن قاناتتى ءسوز بەكەر شىقپاعان شىعار.كەيبىر دەپۋتتاتتارىمىز بار، ماجىلىستە ۇيىقتاپ، ودان قالسا سەناتقا كىرىپ، شىعىپ العا، نۇر وتان دەسە ۇيقىدان تۇرا سالىپ، ماقتاعاندا الدىنا جان سالمايتىن اعالارىمىزبەن قالاي جاڭعىرامىز. دەپۋتاتتىق ماندات 1 مەرزىمگە نەمەسە ەڭبەگى، بەلسەندىلىگى حالىقتىڭ كوڭىلىنەن شىعىپ جاتسا تاعى 1 مەرزىمگە قالۋى دۇرىس. ارينە، 1 ملن اقشانى اي سايىن الىپ، جىل سوڭىندا 56 ملن. تەڭگە الىپ وتىرۋ كىمكىمگە بولسادا ۇنايدى. كەتكىسى دە كەلمەس. بىراق، حالىق الدىنداعى جاۋاپكەرشىلىك، قازاق مۇددەسى ءۇشىن ەڭبەك، وداندا قىمبات.حاننىڭ الدىندا ءوز ويىن بۇكپەسىز ايتقان، كەزكەلگەن داۋدى ءادىل شەشە بىلگەن، ەلىنىڭ بولاشاعى ءۇشىن، زار قاقساپ، حالىقتىڭ كۇرمەتىنە بولەنگەن اسان قايعىنىڭ ورنى بولەك. حالىقتىڭ بولاشاعى مەن ەلدىڭ ەرتەڭى ءۇشىن ويعا باتىپ قايعى اتاندى. قازىرگى دەپۋتتاتاردان حالىقتىڭ قامىن ويلاپ قايعى اتانىپ، قان جۇتىپ جۇرگەندەرى مۇلدەم جوقتىڭ قاسى. بارلىعى بايداۋلەتتى. ءومىرى قىزىق، دۋدۋمانعا تولى.ەجەلگى قىتايدا وزگەرىستەر كىتابى اتتى شىعارما ي تسزين كەڭ تارالعان، سول زامانداعى وزگەرىستەردىڭ باعىتباعدارىنا قاراپ، بولاشاقتى بولجاپ وتىرعان. قىتايدا سىزدەردى وزگەرىستەر زامانىندا ءومىر سۇرۋىنەن ساقتاسىن، ەگەر سول زاماندا ءومىر سۇرسەڭ شەكسىز مۇمكىندىكتەردى پايدالانۋدى ەستەن شىعارما دەگەن ناقىل ءسوزى قالعان. قانشاما مۇمكىندىكتەردى جىبەردىك، حالىقتىڭ جاعدايىن جاساۋدىڭ ورنىنا، ميلليردتاعان اقشا سىرتقا شاشىلدى. سۋعا سىڭگەندەي جوق بولدى.ءبىزدىڭ بيلىك مۇمكىندىكتەردى، كەرىسىنشە اقشا تاۋىپ، جەپ قالۋدىڭ مۇمكىندىگى دەپ تۇسىنسە كەرەك. ەشكىم قازىرگى جۇيەمەن، ميلليون، ميللياردتاردىڭ كونكۋرسىن، تەندەرىن ۇمىتا المايدى. مىندەتتى تۇردە تانىس، ءوزىڭدى قاقپانعا تۇسىرمەيتىن سەنىمدى ادامىڭ بولۋى ءتيىس. كوپ جەرلەردە بۇنداي جوبالاردى باسقا ۇلتتىڭ بايلارى الىپ جاتقانى وتىرىك ەمەس. سەبەبى سونداي ۇلت وكىلدەرىنىڭ بەرگەن اقشاسى سەنىمدى ءارى ءسىڭىمدى بولىپ تۇر.ءاي، حان، مەن ايتپاسام بىلمەيسىڭ،ايماعىن كوزدەپ كورمەيسىڭ.قىمىز ءىشىپ، قىزارىپ،ماستانىپ، قىزىپ تەرلەيسىڭ.وزىڭنەن باسقا حان جوقتاي،ەلەۋرەپ نەگە سويلەيسىڭ؟! دەيدى اسان بابامىز 1, 69 ب.. حالقىنىڭ ازىپتوزىپ جاتقانىن، قىمباتشىلىق جاعادان الىپ، كەدەيشىلىكتىڭ كۇنىن كورىپ، تەڭگەسى كوز الدىندا قۇنسىزدانىپ جاتقان ءومىردى ەشكىم تۋرا ايتا المايدى.وسىنداي كەزدە اسان، بۇقار، دۋلات، شورتانباي سياقتى اقىنجىرشىلارىمىز بولسا عوي دەپ ارمانداپ قويامىز.اسان بابامىزدىڭ جىرتولعاۋلارىن ەستىپ، وسكەن بۇقار جىراۋ قالقامانۇلىدا 16681781 ابىلايحاننىڭ جانىنان تابىلىپ، اقىلشىسى بولعان. تاعدىرلارى ۇقساس، قازاق حاندىعىنىڭ تاريحىندا قيىن زامانداردا ءومىر ءسۇرىپ، وراسان ەڭبەك ءسىڭىردى. تاۋەلسىزدىك جولىندا باسىن بايگەگە تىكتى. ابىلايحاننىڭ ەڭ جاقىن ادامدارىنىڭ ءبىرى بولىپ، ۇنەمى جانىنان تابىلدى. دۇرىس جولدان تايىپ بارا جاتقاندا، تۋراشىلدىعىمەن حاننىڭ ءوزىن جىرتولعاۋلارىمەن تاۋبەگە كەلتىرىپ وتىرعان.اي، ابىلاي، ابىلاي،جەڭبەگەن جاۋىڭ قالمادىاۋ،الماعان جەرىن از قالدىاۋ.بەتكە الساڭ استە كويمادىڭ،الساڭ تاعى تويمادىڭ،نەسىبەڭدى ەلدەن ويلادىڭ.اتاڭدى بىلمەس كۇل ەدىڭ،ارقار ۇراندى جات ەدىڭ،قاي جەرىڭدە تورە ەدىڭ؟!جۇلدىزىڭ تۋدى وڭىڭنان،جان بىتكەن ەردى سوڭىڭنان.ون سان الاش بالاسىنجۋساتىپ قويداي ورگىزدىن،جۇمساپ ءجۇرسىڭ قولىڭنان.ون ءبىر عانا جاسىندا،اشەيىناق ۇل ەدىن.ون بەس جاسقا كەلگەندە،ارقادا ءجۇرىپ قانعىرىپ،سابالاق اتپەن ءجۇر ەدىڭ.ونى دا كورگەن جەرىم بار،جانىس قارابايدىڭ قولىندا،تۇندە تۋعان ۇل ەدىڭ .قيلى زامان ويشىلدارىنىڭ جىراۋلىق فيلوسوفيا نەگىزگى يدەياسى ەلدىڭ بىرلىگى، قازاق ۇلتىنىڭ باقىتتى بولاشاعى جاتقانىن اڭعارامىز. جىرتولعاۋلارىنان قازاق حاندىعىنىڭ ىرگەسى بەرى، عۇمىرى باياندى بولۋىن تىلەدى. بولاشاق ءومىرىنىڭ جارقىن بولۋىن قالادى. ارقاشان بولىپ جاتقان قۇبىلىسقا توقمەيلىسىپ قاراماي، ۇنەمى سىني تۇرعىدان وي كەشتى. تولعاندى. جىرلادى. دۇنيەتانىمدىق تالپىنىسى، دانالىققا قۇشتارلىعى جوعارى ويشىلدار قوعامنىڭ اۋىرتپالىعىن سەزدى. ۇلتتىق تاعىدىرى مەن بولاشاعى ءۇشىن ءومىرىن بەردى.كەلەر زامان تۇگىل، بۇگىنگى قوعامدى تۇسىنە الماي جۇرگەندەر ءۇشىن الدىنداعى زامان تۋرالى ءسوز قوزعاۋ بوس اۋرە. ءار زاماننىڭ ءوز تاۋقىمەتى، ءار ادامنىڭ ءتاڭىرى بەرگەن تاعدىرى بار. وسىنىڭ ءبارى جالعان دۇنيەنىڭ ەڭسەمىزدى باسقان جۇكتەرى. العاشقىدا تىك جۇرۋگە جاراتقان ادام بالاسىنىڭ ايۋان بولىپ كەتپەۋىنە دە قاجىرقايرات كەرەك. تۇرمىس ەڭسەڭدى باسقاندا بۇگىندى ۇمىتىپ، ەرتەڭدى ويلاۋعا مۇرشا بار ما؟ ارينە، جوق. اباي وسى ءحالدى سەزە وتىرىپ، بۇگىنگى كۇننىڭ ءمانىن ەرتەڭگى كەلەر كۇن ارقىلى اشپاق بولعان. ابايعا كەلەر زامان سول كەز ءۇشىن ەمەس، بۇگىنگى اڭگىمەگە قاجەت بولىپ وتىر. بۇگىنگى تىرشىلىك الدىندا ءوز كەڭىستىگىن اڭعارعىسى كەلەدى. كەلەشەگى بولماسا بۇگىننىڭ ءمانى مەن ءسانى نەدە؟ حاكىم اباي وسىنداي وي يىرىمدەرىنە تۇسە كەلە الداعى كەلەر زاماندى كوك تۇمان دەيدى .ەرتەڭگى كۇن تۇرماق، بۇگىنگى كۇننىڭ ءوزىن بولجاۋ قيىننىڭ قيىنى. زاماننىڭ ءجۇرىسى جىلدام. تەحنولوگيا ساعاتتاپ وزگەرۋدە. كەشەگى ۇلكەن تەلەديدار، تەلەفون كەلمەسكە كەتتى. جوسپارلى ەكونوميكا مۇلدەم جارامايدى. كەشە عانا مۇنايدىڭ 1 بارەلى 150 اسسا، قازىرگى كۇنى 50 شاماسىندا. بۇگىن بەنزين باعاسى 157 تەڭگە بولسا، ەرتەڭ 200 تەڭگە بولۋى ابدەن مۇمكىن.دەمەك، ساعاتتاپ، سەكۋنداپ وزگەرىپ جاتقان دۇنيەدە بۇگىنگى كۇنمەن ءومىر ءسۇرىپ، بولاشاق ۇرپاقتىڭ جاعدايىن ويلاپ، مەملەكەتتىڭ مۇمكىندىگى مەن ادامي كاپيتالعا قاراپ تون پىشكەن دۇرىس بولار. ەرتەڭگى كۇن سول كۇننىڭ نەسىبەسى.قازىرگى قوعامعا ەشقاندايدا يدەولوگيا قاجەت ەمەس. حالىققا قولايلى ءومىر ءسۇرۋ فورمۋلاسىن ۇسىنۋ، كوسىپكەرلەرگە جەڭىلدەتىلگەن جاعداي جاساۋ، ءبىلىم، عىلىم، مادەنيەت سالاسىنداعى مامانداردىڭ جاعدايىن كوتەرۋ ماڭىزدىراق. قازاق ەلىنىڭ بولاشاعىنا جاناشىرلىق، ۇلكەنگە قۇرمەت كورسەتۋ، كىشىگى ىزەت، قاراپايىم ادامي قۇندىلىقتاردى ناسيحاتتاۋ قاجەت دەپ ويلايمىن. ەڭبەكقورلىققا، ىسكەر، باي بولۋعا ىنتالاندىرۋ ماڭىزدى.يننوۆاتسيالىق ويلاۋ ارقىلى، ساپاعا جۇمىس ىستەۋگە ۇيرەتۋ قاجەتتى ماسەلە. جاڭاشا ويلاپ، ساناسى تازا، ەشكىمگە جالتاقتامايتىن مۇلدەم باسقا قازاق ۇلتىن قالىپتاستىرۋىمىز زامان تالابى.سوندا عانا قازاق ەلىنىڭ ءاربىر ازاماتى باي، داۋلەتتى، ءبىلىمى جوعارى بولعاندا عانا ماڭگىلىك ەل بولا الامىز.كۇللى جەر ءجۇزى ءبىزدىڭ كوز الدىمىزدا وزگەرۋدە. الەمدە باعىتى ءالى بۇلىڭعىر، جاڭا تاريحي كەزەڭ باستالدى. كۇن ساناپ وزگەرىپ جاتقان ءدۇبىرلى دۇنيەدە ساناسەزىمىمىز بەن دۇنيەتانىمىمىزعا ابدەن ءسىڭىپ قالعان تاپتاۋرىن قاعيدالاردان ارىلماساق، كوش باسىنداعى ەلدەرمەن تەرەزەمىزدى تەڭەپ، يىق ءتۇيىستىرۋ مۇمكىن ەمەس. وزگەرۋ ءۇشىن ءوزىمىزدى مىقتاپ قولعا الىپ، زامان اعىمىنا يكەمدەلۋ ارقىلى جاڭا ءداۋىردىڭ جاعىمدى جاقتارىن بويعا ءسىڭىرۋىمىز كەرەك .كوك تۇمان باسقان، وزگەرەمەلى زاماندا، زاماننىڭ تالابىمەن وزگەرىستەردى جاساۋدا قانىمىزعا سىڭگەن كوپتەگەن داعدىلار مەن تاپتاۋرىن بولعان قاساڭ قاعيدالاردى وزگەرتپەيىنشە، ءبىزدىڭ تولىققاندى جاڭعىرۋىمىز مۇمكىن ەمەس دەگەن سوزدەردى ەسكەرگەن ءجون.بەس عاسىر جىرلايدى. الماتى: جازۋشى، 1989.عاريفوللا ەسىم. كوك تۇمان الدىنداعى كەلەر زامان استانا اقشامى..قانات بىرلىكۇلى 40346زىكىريا زامانحانۇلى 55619
|
ھازىرقى زامان ئىسلام ئېقىملىرى سەلەفىييە ئەنئەنىچىلىك ئۇيغۇر تەتقىقات ئىنىستىتۇتىمەمەت ئالى كارابۈيۈكئەھلى سۈننەت ۋەلجامائەتنىڭ ئىككى غول ئېقىمىدىن بىرسى بولغان ئەھلى ھەدىس ئېقىمى، مۇھەممەد ئەلەيھىسسالامنىڭ بىر ھەدىسىدە ئەڭ ياخشى مۇسۇلمان نەسىللەر دەپ تونۇشتۇرغان دەسلەپكى سالىھ نەسىللەرنىڭ سەلەفى سالىھىن ، يەنى ساھابە ۋە تابىئىنلار ئىسلامىيەتنى چۈشىنىپ ياشىغان شەكىلدە چۈشىنىپ ياشاشنى مەقسەت قىلغانلىقى ئۈچۈن سەلەفىييە دەپ ئاتالغان. بۇ سەۋەپتىن خەلەف نىڭ، يەنى كېيىن كەلگەن نەسىللەرنىڭ قۇرئان ۋە سۈننەتتىن يىراقلىشىپ ئەقىلگە مايىل دىنى مېتودلىرى؛ بىۋاستە ناسلارغا مۇراجەت قىلىشنىڭ ئورنىغا بىر قىسىم ئېتىقادى ۋە فىقىھ ئېقىملارنى بەرپا قىلغۇچىلارنىڭ قاراشلىرى ئەتراپىدا جەم بولۇپ ھاسىل قىلغان مەزھەپلەشكەن چۈشەنچە ئاساسلىرى؛ ھەدىسلەرگە ئاساسلانغان زۇھىد ۋە تەقۋا ھاياتىنى ياشاشنىڭ ئورنىغا تەرىقەت تەلىماتلىرى بىلەن بىر پۈتۈن گەۋدىگە ئايلانغان دىنى ھاياتلىرى سەلەفىييە تەرىپىدىن ئومۇمەن بىدىئەت دەپ قارالماقتا.بۇ سەۋەپتىن سەلەفىييە ياكى ئەھلى ھەدىس ئەڭ باشتىن تارتىپ ئۆزىنى ئەھلى سۈننەتنىڭ بىردىنبىر ۋەكىلى دەپ قاراپ كەلگەن. ئەل فىرقاتۇن ناجىيە نىجاتلىققا ئېرىشكەن پىرقە ، ئەھلۇل ئىستىقامەت توغرا يولدا ماڭغانلار ياكى ئەت تائىفەتۇل مەنسۇرا ئىلاھىي ياردەمگە ئېرىشكەن جامائەت ئىسىملىرىنىمۇ بۇ سەۋەپتىن ئۆزلىرىگە لايىق كۆرۈپ ئىشلەتكەن. ھەدىسلەرنى ئاساس قىلىپ دىننى ياشاۋاتقانلىقىنى ئىپادە قىلغان ئەھلۇل ئەسەر ۋە ئەھلۇل ئىتتبا سۈپەتلىرىمۇ بۇ ئېقىم ئىشلەتكەن ئىسىملار قاتارىدىن. سەلەفىييەدىن بولمىغان ھەنەفىلەر، ئەشئەرىلەر، شىئەلەر، تەرىقەت مەنسۇپى سوپىلار ۋە باشقا مۇسۇلمان پىرقە ۋە ئېقىملارنىڭ مەنسۇپلىرى ئەھلى بىدىئەت قاتارىدىن بولۇپ، ئۇلار تەبلىغ ۋە دەۋەت قىلىشقا مۇھتاجدۇر.سەلەفىييە چۈشەنچىسىگە ئاساسلانغاندا ئىمان تەستىق، ئىقرار ۋە ئەمەلدىن ئىبارەت ئۈچ ئامىلنىڭ بىر پۈتۈن گەۋدىگە ئايلانغان ھالى بولۇپ، بىر بىرى بىلەن بىۋاستە مۇناسىۋەتلىك بولغانلىقتىن ئەمەللەرگە ماس ھالدا ئىمان كۈچىيىدۇ ياكى ئاجىزلايدۇ. ئەمەل قىلمىسا ياكى چوڭ گۇناھلارنى ئۆتكۈزۈشتە چىڭ تۇرۇش، كىشىنى ئىماندىن پۈتۈنلەي ئاجرىتىۋېتىپ، كۇپۇرلۇققا ئېلىپ بارىدۇ. بۇ ئەھۋالدا ئىماندىن ئەسەر قالمايدۇ، كىشىدە پەقەت ئىسلام مۇسۇلمانلىق قالىدۇ. يەنى، ئىمانسىزلىق ئۇنى دىندىن چىقىرىۋەتمەيدۇ. جان ۋە مال مۈلكى يەنىلا كاپالەتكە ئىگە بولىدۇ. بۇ نۇقتىدىن ئېلىپ ئېيتقاندا، ئىمان بىلەن ئىسلام بىر بىرىدىن پەرقلىنىدۇ.سەلەفىييەنىڭچە، ئاللاھنىڭ زاتىغا ۋە بارلىق سۈپەتلىرىگە قۇرئان ۋە ھەدىسلەردە خەۋەر بېرىلگەن شەكىلدە ئىشىنىش لازىم. مۇتەشابىھ ئايەتلەرنى ۋە خەۋەرى سۈپەتلەرنى تەۋىل قىلىش توغرا ئەمەس بولۇپ، بۇ خىل ناسلارنى شەرھىيلىمەستىن شۇ پېتى قوبۇل قىلىش لازىم. ئاللاھنىڭ ئەرشكە ئىستىۋا قىلىشى ئەرشكە قارار قىلىشى ، ئۇنىڭ قولى ۋە يۈزى ، ھەر كېچە دۇنيا ئاسمىنىغا چۈشىشى گە ئوخشاش سۈپەتلىرى بايان قىلىنغاندا، بىر قىسىم سەلەفى ئالىملار شەرھىيلەشتىن ئۆزىنى تارتىشى سەۋەبىدىن، ئاللاھنى ۋە سۈپەتلىرىنى ئۇنىڭ مەخلۇقاتىغا ئوخشىتىش، يەنى ئۇلارنى خۇددى جىسىملاشتۈرۈش مەنىسىدىكى تەشبىھ ئوخشىتىش ۋە تەجسىم جىسىملاشتۇرۇش ھاللىرىدىن خالىي بولالمىغان. ئۇنىڭ زاتىغا ئەسلا لايىق بولمايدىغان بەشەرى سۈپەتلەرنى بىھۇدە ۋە قوپاللىق بىلەن ئىشلەتكەنلىكى ئۈچۈن مۇتەزىلەدىن ۋە ئەھلى رەيدىن بولغان ئالىملار، قارىلىغۇچى بىر سۆز بولغان ھاشۋىييە ئىسمىنى سەلەفىييە ئۈچۈن ئىشلەتكەن. ئەل ۋەلا ، يەنى مۇئمىنلەرنى دوست تۇتۇش؛ ۋە ئەل بەرا ، يەنى ئىمانسىزلاردىن يىراقلىشىش ۋە ئۇلارغا دۈشمەنلىك قىلىش سەلەفىييەنىڭ ئەقىدىۋى ئاساسلىرىنىڭ ئەڭ مۇھىملىرىدىن بىرى بولۇپ، سىياسىي، كالامى مەزھەپلەر، تەرىقەتلەرگە ئوخشاش بىدىئەت ئەھلىدىن ۋە ئۇلارنىڭ پاساتلىرىدىن ئەل ۋەلا ۋەل بەرا پىرىنسىپىغا مۇراجەت قىلىش لازىم. نەسىھەت ۋە ئاگاھلاندۇرۇش بىلەن بىرگە ئۇلارغا قارشى ھەر ساھەدە كۈرەش قىلىش ئەمرى بىل مەئرۇف ۋە نەھي ئەنىل مۇنكەر ئەسلى ۋەزىپىسىدۇر. دىنى دەلىللەر بولغان كىتاپ، سۈننەت، ساھابە سۆزى ۋە ئەمەللىرى پەقەت مەجبۇر قالغاندا مۇراجەت قىلىنىدىغان ئەقلىي دەلىللەردىن ئۈستۈن تۇرىدۇ. شەرئى دەلىللەرنى ئىدراك قىلالمايدىغان ئەھۋالدا بولغانلارنىڭ مەزھەبى بولمايدۇ. ئۇلار ئالىملارنىڭ پەتىۋالىرى بىلەن ئەمەل قىلىشى كېرەك. ئىدارە قىلغۇچىلىرى مۇئمىن بولسا ئۇلارغا ئىتائەت قىلىش ۋاجىپتۇر. پاسق بولغان تەقدىردىمۇ ئۇلارنىڭ ئارقىسىدا ناماز ئوقۇشنى تەرك قىلىش توغرا ئەمەس.ئەھمەد بىن ھەنبەلى ۋاپات تارىخى، 241 855 ، ئەھلى ھەدىس سەلەفىييە ئېقىمىنىڭ ئەپ دەسلەپكى مەزگىللىرىدىكى ۋەكىل خاراكتېرلىق كىشىلىرىدىن بىرى بولۇپ، ئىمام ئەھمەد، سۈننى فىقىھدىكى تۆت چوڭ مەزھەپتىن بىرى بولغان ھەنبەلىييە مەزھىبىنىڭ قۇرغۇچىلىرىدىن بىرى. ئۇ، رىۋايەت زەنجىرىدىكى راۋىلەر ئۈزۈك بولغانلىقى ئۈچۈن سەھىھلىك دەرىجىسىگە يەتمىگەن مۇرسەل ھەدىسلەرنىمۇ قىياستىن ئۈستۈن كۆرۈپ ئىشلەتكەن. ئىمام ئەھمەد ئەل مۇسنەد ناملىق چوڭ ھەجىملىك ھەدىس توپلىمىنىڭ ئاپتۇرى بولۇپ، ئۇنىڭ بىلەن ئوخشاش مېتودنى ئىشلەتكەن ئالىملار، ئۆمرىنىڭ كۆپ قىسمىنى ھەدىسلەرنى ئاڭلاپ رىۋايەت قىلىشقا ۋە ئۇلارنى يېزىپ، ماۋۇزلارغا ئاساسەن ئايرىشقا سەرپ قىلغان. ئىمام بۇخارى ۋاپات تارىخى 256870 ۋە ئىمام مۇسلىم ۋاپات تارىخى 261 874 غا ئوخشاش چوڭ ھەدىسشۇناسلار بۇ خىل خىزمەتلەر بىلەن داڭ چىقارغان شەخىسلەر ئىدى.قۇرئان ۋە ھەدىس تېكىستلىرىنى ئاساس قىلغانلىقى ئۈچۈن رەي ۋە قىياسقا قارشى چىققان بولۇپ، بۇ ئەقلى دەلىللەرنى ئىشلەتكەنلىكى ئۈچۈن ئەھلى رەينى سۈننەت دۈشمىنى دەپ ئەيىپلىگەن بولۇپ، ئۆزلىرىنى بولسا شەرىئەتنىڭ ھامىيلىرى ۋە بىدىئەتنى يوقاتقۇچىلار دەپ ئاتاپ، ئۆزلىرىگە ئالاھىدە بىر رول بەلگىلىمەكتە ئىدى. شافى، مالىك ۋە ئەھمەد بىن ھەنبەلنى ئۆز ئىچىگە ئالغان ئەھلى ھەدىسنىڭ ئەڭ چوڭ ئىماملىرىنىڭ ھەممىسى ئەرەپ مىللىتىدىن ئىدى. ئەرەپنى ياخشى كۆرۈش بەزى ئاقائىد ئەسەرلىرىدە ئىمان ئاساسلىرى قاتارىدا تىلغا ئېلىندى. بۇ ئەھۋال داڭلىق ۋەكىللىرى غەيرى ئەرەپ مەۋالىدىن بولغان ۋە ئەرەپ بولمىغان مۇسۇلمانلارغا خىتاپ قىلغان ئەھلى رەيگە قارشى تۇرۇش ئىشارىتى ئىدى. دېمىسىمۇ ئەھلى ھەدىس، ئەقلى دەلىللەرنى كەلتۈرۈشنى ئەرەپ بولمىغانلارنىڭ ئىشى دەپ قارايتتى.ئەھلى ھەدىس سەلەفىييە ئېقىمى مانا بۇ تەرەپلىرى بىلەن ئىسلام چۈشەنچىسى ئىچىدە مۇھاپىزىكار غولغا ۋەكىللىك قىلدى. لەبىزگە ئېسلىپ ئەقىلنى دۈشمەن كۆرىدىغان دوگمىچىلىقى، تار رامكا ئىچىدە قالغان پىكىر قۇرۇلمىسى ۋە چەتكە قاققۇچى مۇئامىلىسى سەۋەبىدىن ئەھلى رەيگە قارىغاندا تارىخىي تەرەققىيات ئىچىدە گۈللىنەلمىدى ۋە كەڭ قوللاشقا ئېرىشەلمىدى. شۇنداقتىمۇ تار دائىرىدە مەلۇم تەبىقىنىڭ مەزھەبى بولالىدى. بۇلارنىڭ ئىچىدىن ئىبن قۇتەيبە ۋاپات، 276889 ، خەللال ۋاپات، 311923 ، بەربەھارى ۋاپات، 329940 ، ئىبن باتتا ۋاپات، 387997 ، قازى ئەبۇ يالا ۋاپات، 4581065 ، ئىبن ئاقىل ۋاپات، 5131119 ، ئىبنۇل جەۋزى ۋاپات، 5971201 ، ئىبن قۇدامە ۋاپات، 6201223 گە ئوخشاش مەشھۇر شەخسلەر چىققان.سەلەفىييەنى ئىسلام چۈشەنچە تارىخىدا قايتىدىن جانلاندۇرغان شەخس شۈبھىسىزكى تەقىييۇددىن ئىبن تەيمىييە ۋاپات، 7281328 بولۇپ، ئۇ كالامچىلار، پەلسەپىچىلەر، شىئەلەر ۋە بىر قىسىم سوپىييەگە قارشى كىتابى كۆرەشكە ئاتلىنىپ، قېتىپ قالغان ئېقىمنى جانلاندۇرغان، كىرىشكەن مۇنازىرىلەر بىلەن سەلەفىييە ئالىملىرىنى كىشىلەرنىڭ كۈنتەرتىۋىگە قايتىدىن كىرگۈزۈپ، مەشھۇر قىلغان.ئىبن تەيمىييە موڭغۇل ئىستىلاسى سەۋەبىدىن ئىسلام دۇنياسى بوھرانغا كىرگەن بىر دەۋردە ياشىغان. ئۇ بۇ ئىستىلاغا قارشى چىققانلار قاتارىدا بولۇپ، ئىشغالچىلارغا قارشى ئەمەلىي غازات قىلغان. موڭغۇللار ھۆكۈمرانلىق قىلغان دىيارلاردا ۋاقىتنىڭ ئۆتۈشى بىلەن موڭغۇللار ئىسلامنى قوبۇل قىلدى. گەرچە مۇڭغۇللار مۇسۇلمان بولغان بولسىمۇ، شەرىئەت قانۇنلىرىنى ئىجرا قىلىشنىڭ ئورنىغا، ئۆز ئىچىدە چىڭگىزخاننىڭ قانۇنلىرىنى ئىجرا قىلىشنى داۋاملاشتۇردى. ئىبن تەيمىييە بۇنى كۇپۇرلۇق دەپ قارىغان بولۇپ، بۇ سەۋەپتىن مۇڭغۇللارغا قارشى جىھاتنى داۋاملاشتۇرۇش ھەققىدە پەتىۋا بەرگەن. ئۇنىڭ تاتار ۋە ماردىن پەتىۋالىرى سۈپتىدە تارىختا ئورۇن ئالغان بۇ خىل قاراشلىرى، كۈنىمىزدە خەلقى مۇسۇلمان بولغان ئەللەردىكى غەيرى شەرئى تۈزۈملەرگە قارشى قوراللىق كۆرەشنى قانات يايدۇرىۋاتقان سەلەفى تەشكىلاتلار ئۈچۈن ئىلھام مەنبەسى بولماقتا.يەنە ئىبن تەيمىييەتنىڭ تەۋھىد ئەقىدىسىگە زىت تەرەپلەرنى ئۆزىگە مۇجەسسەملىگەن نۇسايرىلىق، دۇرزىلىققا ئوخشاش ئوتتۇرا شەرقنىڭ قەدىمى مەزھەپلىرىگە قارشى بەرگەن قاتتىق پەتىۋالىرى، ھەر خىل سۈننى ھاكىمىيەتلەر تەرىپىدىن بۇ مەزھەپ مەنسۇپلىرىغا قارشى ئېلىپ بارغان تەقىپ ۋە جازالىرى ئۈچۈن شەرئى ئاساس بولغان. يەنە بىر ئېقىم بولسا ئەھلى رەي بولۇپ، بۇ ئېقىم ئەھلى ھەدىسنىڭ ئەكسىچە ئىجتىھادنىڭ ئۇلى دەپ قارالغان ۋە مەنتىقىلىق تەپەككۇرنى ئاساس قىلىپ ئېلىپ بارغان ئەقلى پائالىيەت رەي راي نى، ئايەت ۋە ھەدىسلەرنى ئاساس قىلغان لەبزى ئىزاھاتلار بىلەن بىرگە بىر مېتود سۈپتىدە ئىشلەتكەن. بۇ ئېقىمغا مەنسۇپ بولغانلارنىڭ كۆپىنچىسى ئېراقلىق ئالىملار بولۇپ، بۇ ئېقىم ۋە ئەگەشكۈچىلىرى ئەھلى رەي دەپ ئاتالغان. ھەنەفى مەزھەبى بۇ ئېقىمنىڭ ئاساسلىق گەۋدىسىنى تەشكىل قىلىدۇ. بۇخارى، فەدائلۇل ئەسھاب، 1. سەلەف ۋە سەلەفىييەنىڭ مەنىسى ۋە باشقا ئىسىملىرى ھەققىدە مۇھەممەد فەتىھ ئوسماننىڭ ئەس سەلەفىييە فىل مۇجتەمىئەتىل مۇئاسىرا ، رىياد، 1401 1981، 20 بەت؛ مۇھەممەد سەئدى رامازان ئەل بۇتى، ئەس سەلەفىييە: مەرھەلە زەمەنىييە مۇبارەكە لا مەزھەب ئسىلامى ، دەمەشق، 1408 1988، 9 11، 14، 19؛ مۇفرىھ ب. سۇلايمان ئەل قاۋسى، ئەل مەنھەجۇس سەلەفى ، رىياد، 1422 2002، 36 42 بەت. قالغان سەلەپى پىرىنسىپلار ۋە مەسىلىلەر ھەققىدە تەپسىلىي مەلۇماتقا ئىگە بولۇش ئۈچۈن ئەل قاۋسى، ئەل مەنھەجۇس سەلەفى ، 125 بەت؛ ئابدۇرراھمان ئابدۇلخالىق، ئەل ئۇسۇلۇل ئىلمىييە لىد داۋەتىس سەلەفىييە ، كۇۋەيت، 1395، 10 35 بەتلەر؛ ئابدۇللاھ ب. ئابدۇلھەمىد ئەل ئەسەرى، سەلەفى سالىھىننىڭ ئەقىدىسى ، تەرجىمە قىلغۇچى مارمارا ئۇنىۋەرسېتى، ئىستانبۇل، 1999؛ سۆنمەز قۇتلۇ، ئىسلام چۈشەنچىسىدە تۇنجى ئەنئەنىچىلەر ، ئەنقەرە، 2000، 67 152 بەتلەر. قۇتلۇ، يۇقىرىدا ئىسمى تىلغا ئېلىنغان ئەسەر، 57 63 بەتلەر.
|
ماقالا نيۋ يورك تايمستىڭ ءبىرىنشى بەتىنە قالاي شىقتى؟جاڭا باسىلىم30 قازان، ، 0 ، 1 ، 11 ، 1 ، 7 ، 2 ، 1 ، 2 ، 2 ، 2 ، 2 ، 3108 رەت كورسەتىلدى وزگەرتۋ2019 جىلدىڭ قىركۇيەگى ەدى. مەنىڭ بەركلي ۋنيۆەرسيتەتىندەگى جۋرناليستيكا فاكۋلتەتىندە وقىپ جۇرگەنىمە ءبىر جىل تولدى. ەكىنشى كۋرستا وقىتىلاتىن ساباقتاردى تاڭداۋىمىز كەرەك. كەي وقىتۋشىلار ساباقتارىنىڭ نە تۋرالى بولاتىنىن ءتۇسىندىرۋ ءۇشىن ستۋدەنتتەرمەن كەزدەسىپ جاتتى. دەگەن ساباقتى مەكتەپكە جاقىندا كەلگەن پروفەسسور، بۇعان دەيىن گازەتىندە جىلدار بويى جۋرناليستتىك زەرتتەۋ جاساعان، جۋرناليستيكالىق زەرتتەۋ بويىنشا پۋليتتسەر سىيلىعىن ءتورت رەت جەڭىپ العان الەمدەگى جالعىز ادام دەۆيد بارستوۋ جۇرگىزەتىنىن ەستىپ، ونىڭ ستۋدەنتتەرمەن كەزدەسۋ جيىنىنا جەتىپ كەلدىم. كۋرسىمدا الپىستىڭ توڭىرەگىندە ستۋدەنت بولسا، سونىڭ ۇشتەن ەكىسى جينالعان ەكەن. تەك جيىرما ءتورت ورىن بار. ستۋدەنت سانى كوپ. سودان ەكى ساعات بويى وتىرىپ، پروفەسسوردى كوندىردىك بارلىق ستۋدەنتتى ساباعىنا قاتىستىراتىن بولدى. وسىلايشا بۇل مەنىڭ بەركليدەگى ەكى جىلىمنىڭ ەڭ سۇيىكتى، ەڭ كوپ ۇيرەنگەن ساباعىما اينالدى.ءبىر ايدان كەيىن، مەكتەپ جانىنداعى اتتى نون پروفيت مەديا ورتالىعىنا ستۋدەنتتەردى جۇمىسقا الاتىنى تۋرالى حابارلاندىرۋ كەلدى. ول ۇيىمدى دا دەۆيد بارستوۋ باسقاراتىن. ورتالىقتىڭ باستى ماقساتى تاجىريبەلى جۋرناليستىك زەرتتەۋ تىلشىلەرى ستۋدەنتتەرمەن بىرلەسە وتىرىپ، ءتۇرلى، تەرەڭ زەرتتەۋلەر جۇرگىزەدى، جۋرناليستەر پراكتيكالىق تۇردە ماماندىقتىڭ قىرسىرىن مەڭگەرەدى. بىردەن ءوتىنىش جازدىم. وتىنىشىمدەگى باستى وي مىناۋ بولدى: قازاقستان سياقتى دامۋشى ەلدەن كەلگەن مەن سياقتى ستۋدەنت جۋرناليستيكالىق زەرتتەۋدى ۇيرەنۋگە مۇقتاج. مەنى جۇمىسقا الساڭىز، تەك ماعان ەمەس، بۇكىل ەلگە كومەكتەسەسىز، ويتكەنى بىزدە جۋرناليستىك زەرتتەۋ جوقتىڭ قاسى. ءسويتىپ مەنى جۇمىسقا الدى. وتە كوپ نارسە ۇيرەندىم. بالالارعا جاسالاتىن زورلىقزومبىلىقتىڭ الدىن الۋدا ۇكىمەتتىڭ جۇمىسىن سىناپ جازىپ جۇرگەن گاررەت زەرولف ەسىمدى بەدەلدى ءجۋرناليستىڭ قول استىندا جۇمىس ىستەدىم. گاررەتتىڭ گابريەل فەرناندەس اتتى بالاقايدىڭ ولىمىنە قاتىستى جاساعان زەرتتەۋى جاقىندا نەتفليكستىڭ دەرەكتى فيلمدەر سەرياسىنا ارقاۋ بولدى.جۋرناليستىك زەرتتەۋ باعدارلاماسى ورتالىعىندا مىڭداعان قۇجاتتاردى اقتاردىم، مەملەكەتتىك ورگانداردان زاڭى بويىنشا، ىشكى قۇجاتتارىن الدىردىم، ولاردى زەرتتەدىم، سۇحباتتار جۇرگىزدىم.ناۋرىز ايىندا كوروناۆيرۋسپەن اۋىرعان ادامدار سانى مەن وقيتىن كاليفورنيا شتاتىندا دا كوبەيە باستادى. پروفەسسور بارستوۋ بۇكىل مەكتەپ ۇجىمىنا جانە ستۋدەنتتەرگە حات جولدادى. بۇل ومىردە ءبىراق رەت بولاتىن داعدارىس. اقش تا مۇنداي دەڭگەيدەگى دەنساۋلىق ساقتاۋ داعدارىسى بۇرىنسوڭدى بولىپ كورمەگەن. مەنىڭ ومىرىمدە 11 قىركۇيەكتەن كەيىن بولىپ تۇرعان، بۇكىل ەلگە تىكەلەي ىقپالىن تيگىزىپ تۇرعان اۋقىمدى وقيعا. شتاتتا جاريالانعان كارانتين مەن پاندەمياعا بايلانىستى جاڭالىقتاردى نيۋ يورك تايمسقا جازىپ تۇرساق، قالاي قارايسىزدار؟ جوباعا قاتىسقىسى كەلەتىن ستۋدەنتتەر مەن وقىتۋشىلار ساباقتارىنان بوساتىلادى، ساباققا قاتىسۋ ءۇشىن بەرىلەتىن كرەديتتەر وسى جوباعا قاتىسۋ ارقىلى جابىلادى، دەدى.ايتا كەتۋ كەرەك، اقشتا نيۋ يورك تايمس سەكىلدى بەدەلدى باسىلىمدار ستۋدەنتتەردىڭ جۇمىسىن جاريالاۋ تۇگىلى، پراكتيكاعا وتە سيرەك الادى. بۇل بۇرىنسوڭدى بولىپ كورمەگەن وقيعا. كاليفورنيا سەكىلدى ءىرى شتاتتا كورپۋنكتتەرى بار. گازەت باسشىلارى بارستوۋدى جاقسى بىلگەندىكتەن جانە سەنگەندىكتەن، ونىڭ ۇسىنىنا وڭ جاۋاپ بەرگەن.ەكى كۋرستاعى جۇزگە جاقىن ستۋدەنتتىڭ سەكسەنى وسى جوباعا قاتىسامىز دەپ ءوتىنىش بەردىك. مەن بۇرىننان گاررەت زەرولفپەن بىرگە جۇمىس ىستەپ كەلە جاتقاندىقتان، دەنيەل لەمپرەس اتتى ءبىرىنشى كۋرس ستۋدەنتىمەن بىرگە پاندەميا بالالاردى زورلىقزومبىلىقتان قورعايتىن مەملەكەتتىك اگەنتتىكتەردىڭ بىزشە مينيسترلىك پەن باسقارمالار جۇمىسىنا قالاي اسەر ەتتى؟ دەگەن سۇراققا جاۋاپ ىزدەۋ باعىتىنداعى جۇمىستى باستاپ كەتتىك. ساۋىردەن باستاپ كاليفورنياداعى ەلۋدەن استام وكرۋگتىڭ شتاتتى بىزدەگى وبلىسپەن سالىستىرساق، وكرۋگ بىزدەگى اۋداندار سەكىلدى. بىراق كاليفورنيانىڭ وزىندە قىرىق ميلليونعا جۋىق حالىق تۇراتىنىن، شتاتتا لوس انجەلەس سەكىلدى ميلليونداعان حالىق تۇراتىن ءىرى وكرۋگتەر بار ەكەنىن ەسكەرسەك، جۇمىس اۋقىمىنىڭ قانداي ەكەنىن تولىعىراق تۇسىنۋگە بولادى ارقايسىنا قوڭىراۋ شالىپ، الەۋمەتتىك جۇمىس باسقارمالارىنىڭ باسشىلارىمەن سويلەسىپ شىقتىم. اقشتا دەگەن زاڭ بار. ول زاڭ بويىنشا، ەلدە تۇراتىن ءاربىر ازامات كەز كەلگەن مەملەكەتتىك ورگانعا اقپارات سۇراپ ءوتىنىش جىبەرۋگە قۇقىلى. ون كۇننىڭ ىشىندە جاڭاعى مەملەكەتتىك كەڭسە جاۋاپ بەرۋى كەرەك. بەرمەسە، باسى داۋعا قالادى. ءاربىر وكرۋگكە وسى زاڭ ارقىلى اقپارات الۋ تۋرالى ءوتىنىش جىبەردىك، ولاردان كەلگەن جۇزدەگەن پاراق جاۋاپتاردى سارالادىق. بىزدە وبلىس، اۋداندى اكىم باسقارسا، اقشتا ولاردى حالىق سايلاعان بەس ادام باسقارادى، دەپ اتالادى. ون ميلليون حالىق تۇراتىن لوس انجەلەس وكرۋگىنىڭ ءبىر سۋپەرۆايزەرىنەن سۇحبات الدىم. جۇمىستىڭ بارلىعى ينتەرنەت، تەلەفون ارقىلى ءجۇردى.ماقالاعا كەلەتىن بولساق، ونداعى ءاربىر ءسوز، ءاربىر فاكتىنى بىرنەشە رەت تەكسەردىك. مامىر، ماۋسىم ايلارىندا العان اقپاراتىمىز ءالى دە شىندىققا سايكەستىگىن تەكسەرۋ ءۇشىن، تامىز ايىنىڭ باسىنا دەيىن، دەرەككوزدەرىمىزگە حابارلاسىپ تۇرۋمەن بولدىق. نيۋ يورك تايمستىڭ، جالپى امەريكا جۋرناليستيكاسىنىڭ تالابى وسىنداي. جالعان اقپارات تاراتىپ، حالىقتىڭ سەنىمىن جوعالتۋعا بولمايدى.تامىزدىڭ جەتىسى كۇنى ءتورت اي بويى جازعان ماقالامىز نيۋ يورك تايمستىڭ باستى بەتىندە جاريالاندى. الەمدەگى ەڭ بەدەلدى باسىلىمنىڭ ءبىرىنشى بەتىنە ماقالا جاريالاۋ امەريكالىق جۋرناليستەردىڭ اراسىندا دا قول جەتپەس ارمان بولىپ ەسەپتەلەدى.مامىر ايىندا ۋنيۆەرسيتەتتەگى وقۋىم اياقتالدى. جۋرناليستيكا ماگيسترى دەگەن دارەجە الدىم. الايدا اتقارعان جۇمىسىم ۇناعان بولۋى كەرەك، مەنى جازعى پراكتيكاعا شاقىردى. ونداعى جۇمىسىم جاقىندا اياقتالدى. ەندى شەكارا اشىلعان سوڭ ەلگە كەلۋدى جوسپارلاپ وتىرمىن.باقىتتى وتباسى كوپبالالى انالاردىڭ ىسكەرلىك ورتالىعىنا اينالىپ وتىرارال اۋدانىندا اڭعا شىققان تۇرعىن ىزدەستىرىلۋدەتەگەراندا اباي ەسكەرتكىشىنە گۇل شوقتارىن قويدىەرالى توعجانوۆ جۇمىس ساپارىمەن اقتوبە جانە باتىس قازاقستان وبلىستارىنا باردىبالىق شارۋاشىلىعىن دامىتۋ جونىندەگى وڭىرلىك باعدارلاما تانىستىرىلدىقايتا الەۋمەتتەندىرۋدىڭ نىساندارى مەن ادىستەرىن جەتىلدىرۋ كەزدەسۋى ءوتتىمەملەكەت باسشىسى سۋما چاكرابارتيدى قابىلدادىپتر انىقتاماسى جوق جولاۋشىلاردى تاسىمالداعان اۋە كومپانيالارى 4،5 ملن تەڭگە ايىپپۇل تولەيدىسىبايلاس جەمقورلىققا قارسى قىزمەتىنىڭ باسشىسى پاۆلودار وبلىسىنا باردىسوتتالعانداردى ءتىنتۋ بارىسىندا تيىم سالىنعان زاتتار الىندىالماتىدا ءبىر كۇندە تەكسەرىلگەن 71 نىساننىڭ 17ءسى ءتارتىپ بۇزعانى انىقتالدىفرانتسۋز ينۆەستورلارىنا قازاقستاننىڭ ينۆەستيتسيالىق مۇمكىندىكتەرى تانىستىرىلدىاسقار مامين قىرعىزستاننىڭ سىرتقى ىستەر ءمينيسترىن قابىلدادىمەملەكەت باسشىسى وڭىرلەرگە بولىنەتىن قاراجاتتاردى ساپالى ءارى ءتيىمدى ءبولۋدى تاپسىردى
|
ئۇيغۇرلار تارىختا ئېتىقاد قىلغان دىنلارنىڭ ئۆزگىرىش تارىخى ئۇيغۇر ئاكادېمىيىسىئۇيغۇرچە شەرقىي تۈركىستانئاكادېمىيە ھەققىدەئاكادېمىيە ئەزالىقىتور كۈتۈپخانىسىتەۋپىق ئوقۇش مۇكاپاتىئىئانەئالاقە2قېتىملىق خەلقئارا ۋەزىيەت ۋە مىللىي كۆرەش يوللىرى بويىچە تەربىيەلەش كۇرسى 2020يىلى 18 ۋە 19 يانىۋار شەنبەيەكشەنبە كۈنلىرى ئىستانبۇلدا ئېچىلدى. ...سىزنىڭ ئورنىڭىز: باشبەت تارىختىن تامچە ئۇيغۇرلار تارىختا ئېتىقاد قىلغان دىنلارنىڭ ئۆزگىرىش تارىخىئۇيغۇرلار تارىختا ئېتىقاد قىلغان دىنلارنىڭ ئۆزگىرىش تارىخىيوللىغۇچى: ئاكادېمىيە يوللانغان ۋاقتى: 2013 يىل 12 ئاپرېل ئورنى: تارىختىن تامچەمانى دىنى مانىخاي دىنى ياكى مانىخايىزم دەپمۇ ئاتىلىدۇ. بۇ دىن، ساسانىيلار سۇلالىسىنىڭ دەسلەپكى دەۋرىدە ياشىغان مانى 216 277 تەرىپىدىن ئىجاد قىلىنغان. بۇ دىن، ئىككى مەنبە، ئۈچ دەۋر كۆز قارىشىنى تەرغىپ قىلىدۇ، ئىككى مەنبە يورۇقلۇق بىلەن قاراڭغۇلۇقتىن ئىبارەت ئىككى قارمۇ قارىشى قۇتۇپنى كۆرسىتىدۇ. ئۈچ دەۋرئۆتمۈش، ھازىر ۋە كەلگۈسىدىن ئىبارەت ئۈچ زاماننى كۆرسىتىدۇ. بۇ دىندا، دۇنيادا يورۇقلۇق بىلەن جاھالەت، ياخشىلىق بىلەن يامانلىق ئۆز ئارا كۈرەش قىلىدۇ، ئۈچ دەۋر ئىچىدە تەرەققى قىلىدۇ، ئاخىرى يورۇقلۇق جاھالەتنى يېڭىدۇ، ياخشىلىق يامانلىقنى يېڭىدۇ، دەپ قارىلىدۇ. يورۇقلۇق پادىشاھقا، قاراڭغۇلۇق چوشقىغا ئوخشىتىلىدۇ. مانى دىنىدا يورۇقلۇق ئىلاھى ئۇلۇغلىنىدۇ، مانى يورۇقلۇق ئىلاھى ئىنسانلارنى قۇتقۇزۇش ئۈچۈن ئەۋەتكەن ئەك ئاخىرقى ئەلچى، دەپ قارىلىدۇ. مانى دىنىدا ئۈچ نەرسىنى بەند قىلىش، ئۈچ نەرسىدە بەرھىز تۇتۇش تەشەببۇس قىلىنىدۇ. بەند قىلىدىغان ئۈچ نەرسە: 1. ئېغىز بەند ھاراق ئىچمەسلىك، گۆش يېمەسلىك ، يالغان سۆزلىمەسلىك ؛ 2. قول بەند يوشۇرۇن يامان ئىش قىلماسلىق؛ 3. كۆڭۈل بەند زىنا ھەۋىسى قىلماسلىق ؛ پەرىزلىرى: بوتقا چوقۇنماسلىق، يالغان سۆزلىمەسلىك، پارا ئالماسلىق، قاتىللىق قىلماسلىق، زىنا قىلماسلىق، ئوغرىلىق قىلماسلىق، ئالدامچىلىق قىلماسلىق، سېھرىگەرلىك قىلماسلىق، ئالانىيەتتە بولماسلىق، ھورۇنلىق قىلماسلىق، كۈننى ئاينى رەنجىتىدىغان ئىشلارنى قىلماسلىقتىن ئىبارەت.مانى 216 يىلى تىگىر دەرياسىنىڭ شەرقىدىكى مادىنۇدا تۇغۇلغان، 242 يىلىدىن باشلاپ بابىلدا ئۆز دىنىنى تارقاتقان. ئۇ، شاپۇر پادىشاھى تەرىپىدىن تەقىپ قىلىنىپ ھىندىستانغا ۋە ئوتتۇرا ئاسىياغا كەلگەن. ئۇنىڭ ھىندى دەرياسى ساھىلىدىكى بىر پادىشاھلىقنى ئۆز دىنىغا كىرگۈزگەنلىكى ۋە شۇ ئەسنادا قەشقەرگە كەلگەنلىكى ھەققىدە رىۋايەت بار. مانىنىڭ تەڭرى بىر، ئۇنىڭ ئەلچىلىرى ھەر خىل دېگەن قارىشى، ھورمۇز دەۋرىدە كۆپ قەبىلىلىك ھاكىمىيەتنى مۇستەھكەملەشتە مەلۇم رول ئوينىغان بولسىمۇ، بەھرەم زامانىدا مانى دارغا ئېسىلىپ ئۇنىڭ تېرىسى تۇلۇمچىلاپ سويۇلۇپ، ئىچىگە سامان تىقىلىپ، گۇندىساپۇر شەھىرىنىڭ ھازىرقى ئىراننىڭ كازىرۇن ئەتراپىغا توغرا كېلىدۇ دەرۋازىسىغا ئېسىپ قويىلىدۇ.مانى قەتلە قىلىنىپ مانى دىنى تەقىپ قىلىنغاندىن كېيىن، مانى مۇرىتلىرى ئامۇ دەرياسىدىن ئۆتۈپ ئوتتۇرا ئاسىياغا كېلىپ، سىر دەرياسى بىلەن چۇ دەرياسى ئارىلىقىدا ياشاۋاتقان سوغدىلار ۋە توققۇز ئوغۇزلار ئارىسىدا مانى دىنىنى تارقاتتى. ئەرەب ساياھەتچىسى ئەل مەسئۇدى 956 يىلى قازا قىلغان: توققۇز ئوغۇزلار غەربتە خۇراساندىن، شەرقتە كۈسەنگىچە بولۇپ، پادىشاھى ئىلىكخاندىن ئىبارەت. تۈركلەر ئىچىدە پەقەت شۇلارلا مانى دىنىغا ئېتىقاد قىلاتتى12 دەپ يازغان. ئىبنى نادىم: ئۇلار مانى مۇخلىسلىرى قېچىشقا مەجبۇر بولۇپ بەلىخ دەرياسىدىن ئۆتۈپ، قاغاننىڭ زېمىنىغا كەلگەندە توختىغان13 دەپ يازىدۇ. ئىبنى نادىم تىلغا ئېلىپ ئۆتكەن قاغاننىڭ زېمىنى، غەربىي تۈرك دۆلىتىنىڭ زىمىنى، يەنى ماۋارائۇننەھر ۋە ھازىرقى شىنجاڭ دائىرىسىنى ئۆز ئىچىگە ئالاتتى. سوغدىلار تۈرك قاغانلىقى ۋە ئۇنىڭدىن كېيىنكى ئۇيغۇر قاغانلىقىنىڭ غەرب ئەللىرى بىلەن بولغان ئالاقىسىدە ۋاسىتىچى بولغانىدى. مانى دىنىمۇ ئۇيغۇرلار ئارىسىغا شۇلار ئارقىلىق تارقالغان. سابىق سوۋېت ئىتتىپاقى ئالىمى براگىنىسكى مانى دىنى كۈچلۈك ئۇيغۇر دۆلىتىگە تارقىلىپ، مەزدەك قوزغىلىڭىغا ئاۋاز قوشتى. ئۇ، تەڭ تەقسىماتچىلىق تۇغىنى ئېگىز كۆتۈرگەنىدى. شۈبھىسىزكى، بۇ، تۈركىي خەلقلەرنىڭ فارابى ۋەتىنىدىكى ئىجتىمائىي ئوتوپىيىسىنى شەكىللەندۈرۈشكە تەسىر كۆرسەتكەن14 دەپ كۆرسىتىدۇ. توققۇز ئۇيغۇر قاغان مەڭگۈ تېشى دىكى خاتىرىلەرگە ئاساسلانغاندا، مانى دىنى ئورخۇن ئۇيغۇر خانلىقىدا مىلادىيە 763 يىلى تارقىلىپ كىرگەن. ئۇيغۇر خانلىقىغا مانى دىنىنى تارقاتقان سوغدىلار مانى دىنى بىلەن بىللە سوغدى يېزىقىنىمۇ ئېلىپ كىرگەن. يازما مەنبەلەردە، تاڭ سۇلالىسى زېمىنىدا ئۆڭلۈكسۆيگۈن توپىلىڭى يۈز بەرگەندە، تاڭ سۇلالىسى پادىشاھى تاڭ تەيزۇڭ ئۇيغۇر خانلىقىدىن ياردەم تەلەپ قىلغان. بۇ توپىلاڭنى باستۇرۇش ئۈچۈن ياردەمگە كەلگەن بايانچۇر 759 747 قاغاننىڭ ۋارىسى ئېل تېكىن قاغان779 759 غەلىبە قىلىپ، لوياڭ چاڭئەندىن قارا بالغاسۇنغا قايتىشىدا، نېسى قاتارلىق تۆت نەپەر مانى دىنى ئۆلىماسىنى بىللە ئېلىپ كەتكەن، دېيىلگەن. ئېھتىمال قاغان دىنىي ئىسلاھاتقا مۇھتاج بولۇپ، مانىزمنى شامان دىنىنىڭ ئورنىغا دەسسىتىش ئارقىلىق، كىشىلەر قەلبىنى ۋە ئىرادىسىنى بىرلەشتۈرۈشنى مەقسەت قىلغان بولۇشى مۇمكىن. چۈنكى، قۇتلۇق بىلگە قاغان ئېل تېكىن نەزەرىدە شامانىزم دەۋردىن چەتتە قالغان، بۇددىزم تولىمۇ سىپايى دىن بولۇپ، ئۇيغۇرلارنىڭ جەڭگىۋار روھىيىتىگە ماس كەلمەيتتى. پەقەت مانىزملا جەڭگىۋار ھەم ئۈمىدۋار تەلىمات بولۇپ، ئۇيغۇرلارنىڭ بۇ خىل ئارزۇسىغا ماس كېلەتتى. شۇڭا مانى دىنى ئۇيغۇرلار ئارىسىدا تېزلا ئومۇملاشقان. ئۇندىن باشقا، يەنە مانى دىنى 6 ئەسىرلەردە سوغدى سودىگەرلىرى ئارقىلىق لوپنۇر ۋادىسىغا تارقالغان. لوپنۇر رايونىدىكى تاشبالىق دا نۇرغۇن مانى راھىبلىرى بولغان.840 يىلى ئورخۇن ئۇيغۇر خانلىقى پارچىلانغاندا، ئۇيغۇرلار غەربتىكى قېرىنداشلىرى تەرەپكە بىرنەچچە يۆنىلىش بويىچە كۆچتى: ئادئىزلار باشچىلىقىدىكى ئۇيغۇر قەبىلىلىرى تارىم تۇرپان ئويمانلىقىغا يۆتكەلدى، ياغلاقارلار باشچىلىقىدىكى ئۇيغۇر قەبىلىلىرى گەنجۇ نەنسەن ئەتراپلىرىغا يۆتكەلگەندىمۇ، ئۇلار يەنىلا مانىزم ئېتىقادىدا ئىدى. بۇ چاغدا مانى دىنى شىنجاڭدا تېخىمۇ راۋاج تاپقان. ئۇيغۇر تارىخىغا دائىر ماتېرىياللاردىن قىسقىچە توپلام دا فلوگېلنىڭ مانى ئۆلىماسى ۋە ئۇنىڭ ئەسىرى دېگەن كىتابىدىن بىر نەقىل ئېلىنغان. ئۇنىڭدا مۇنداق دېيىلگەن: 500 نەپەر مانى مۇرىتى سەمەرقەنتكە توپلاندى، ئۇلارنىڭ ئېتىقادىنى باشقىلار بىلىپ قالغاندىن كېيىن، خۇراسان خانى سامانىيلىق ئوبۇل قاسىم ناسىر مىلادىيە 913943يىللار ئۇلارنى ئۆلتۈرمەكچى بولدى. چىن جۇڭگونىڭ غەربىي يۇرتى يەنى قۇچۇ توققۇز ئوغۇزلارنىڭ خاقانى ئۇنىڭدىن: دۆلىتىمىزدىكى مۇسۇلمانلار سىزنىڭ دۆلىتىڭىزدىكى مانى مۇرىتلىرىدىن ئۈچ ھەسسە جىق دەپ گەپ ئېيتىپ بەردى. ئۇ يەنە ئەگەر خۇراسان خانى مانى مۇرىتلىرىدىن بىرىنى ئۆلتۈرىدىغان بولسا، مەن ئۆز دۆلىتىمدىكى مۇسۇلمانلاردىن ئۆچ ئالىمەن ۋە بارلىق مەسچىتلەرنى ۋەيران قىلىۋېتىمەن، شۇنىڭ بىلەن بىللە ھەر قايسى ئەللەرگە ئادەم ئورۇنلاشتۇرۇپ، شۇ ئەللەردىكى مۇسۇلمانلارنى نازارەت قىلدۇرىمەن، ھەتتا ئۇلارغا زىيانكەشلىك قىلىمەن، دەپ قەسسەم ئىچتى15. بۇنىڭدىن قۇچۇ ئۇيغۇر خانلىقى تەۋەسىدە مانى دىنىنىڭ ئاساسلىق دىن بولغانلىقىنى كۆرۈۋالغىلى بولىدۇ. مانى دىنى ئۇيغۇر خانلىقىنىڭ سىياسىي ئىشلىرىغا مەلۇم دەرىجىدە تەسىر كۆرسەتكەن بولۇپ، خانلىقنىڭ بەزى مۇھىم سىياسىي تەدبىرلىرىنى بەلگىلەشكە مانى ئۆلىمالىرى قاتناشقان. ئىچكىرىگە ئەۋەتكەن ئەلچىلەر ئۆمەكلىرىگىمۇ مانى ئۆلىمالىرى باشچىلىق قىلغان. تۇرپاندىن ئىلگىرى كېيىن بولۇپ مانىزمغا ئائىت كىتابلاردىن ئالەم بىنا تەلىماتى، ئىككى يىلتىزلىق نوم، مانى راھىبلىرىنىڭ ئىستىغفارنامىسى، مانىغا مەدھىيە قاتارلىق نوم قەسىدىلەر تېپىلدى. تۇرپاندىن تېپىلغان مەدەنىيەت يادىكارلىقلىرى ئىچىدە، يەنە نۇتۇق سۆزلەۋاتقان ئۇستاز ۋە ئۇنىڭ سۆزىنى ئىخلاسمەنلىك بىلەن خاتىرىلەۋاتقان شاگىرتلار سىزىلغان تام رەسىملىرى بار. 1914 1902 يىللىرى پروسىيە ئارخېئولوگىيە ئەترىتى بۇ رايوندىن كۆپلىگەن يازما ھۆججەتلەرنى قېزىۋالغان بولۇپ، بۇ ھۆججەتلەر ئىچىدە مانى شېئىرلىرى بار. بۇلار دەسلەپ لېكوك تەرىپىدىن، كېيىن بانگ تەرىپىدىن ئېلان قىلىنغان. تۇرپان ئىدىقۇتتىكى كونا سېپىل دەرۋازىسىنىڭ كۆزەتچى ئۆيى ئىزىدىن تېپىلغان بۈيۈك ئىلاھ شېئىرى 1922 يىلى لېكوك تەرىپىدىن، 1930 يىلى بانگ بىلەن گابائىن تەرىپىدىن ئېلان قىلىنغان. بۇ شېئىرلارنىڭ بىر قىسمى بۇلاق مەجمۇئەسىنىڭ 1981 يىللىق 1 سان ۋە 1983 يىللىق 10 سانىدا ئېلان قىلىندى.نېستورىيان دىنى خرىستىئان دىنى خرىستىئان دىنى مىلادىيە 1 ئەسىردە پەلەستىندە بارلىققا كەلگەن نىڭ بىر مەزھىبى بولۇپ، ئۇنى سۈرىيىلىك نېستورى تەخمىنەن 380451يىللار بەرپا قىلغان. بۇ دىندا خرىستوسنىڭ ئىككى خىل ماھىيىتى ۋە ئىككى خىل مەنبە توغرىسىدىكى تەلىماتى ئىلگىرى سۈرۈلىدۇ، يەنى خرىستوس ھەم ئىلاھىي ھەم ئادىمىيلىك خۇسۇسىيەت ۋە سۈپەتكە ئىگە دەپ قارىلىپ، مارىيەنىڭ ئىلاھىي ئانا ئىكەنلىكى ئىنكار قىلىنىدۇ. بۇ دىن خرىستىئان دىنىنىڭ ئورتودوكسال ئەقىدىسى بىلەن توقۇنۇشۇپ قالغانلىقتىن، نېستورى خىزمىتىدىن ئېلىپ تاشلىنىپ سۈرگۈن قىلىنغان. ئۇنىڭ مۇرىتلىرىمۇ شەرقىي رىم ئىمپېرىيىسىدە قاتتىق زىيانكەشلىككە ئۇچرىغاچقا، تەرەپتەرەپكە قېچىشقا باشلىغان. شۇنىڭ بىلەن بۇ دىن، شەرقتە ئەڭ ئاۋال ئىرانغا، ئاندىن ئوتتۇرا ئاسىيا ئارقىلىق ئېلىمىزنىڭ شىنجاڭ رايونىغا تارقىلىپ كىرگەن ھەم بۇ يەرلەردىن ئىچكىرى رايونلارغا تارقالغان.بۇ دىننىڭ ئەڭ دەسلەپكى ئېتىقادچىلىرى ۋە ئۇنى تارقاتقۇچىلار سوغدىلار بولۇپ، ئۇلار سوغدىيانادىكى بۇخارا، تاشكەنت، سەمەرقەند قاتارلىق جايلاردا ياشاپلا قالماستىن، بەلكى يەنە غەربىي يۇرتنىڭ تۇرپان، لوپنۇر قاتارلىق جايلىرىدىمۇ سودا پائالىيىتى بىلەن شۇغۇللانغان. كېيىن ئۇلارنىڭ كۆپ قىسمى ئۇيغۇرلىشىپ توققۇز جاۋۇپ ئۇيغۇرلىرى دەپ ئاتالغان. گېرمانىيىلىك شەرقشۇناس ھ . ج كلىمكېت: سوغدىلار 5 ئەسىردىن باشلاپ نېستورىيانىزمنى قوبۇل قىلىپ سوغدى خرىستىئان ئەدەبىياتى دەپ ئاتىلىدىغان ئەدەبىياتنى بەرپا قىلغان16 دەپ كۆرسىتىدۇ. جەنۇبىي سۇڭ سۇلالىسىنىڭ لى زۇڭ خانى دەۋرىدە ئەرمىنىيە بىلەن پارس قولتۇقىدىن نانغۇت، خانبالىق بېيجىڭغا قەدەر بولغان جايلارنىڭ ھەممىسى نېستورىيان دىنى رايونى ئىچىدە ئىدى. ئېپسكوپلار تەرىپىدىن ئەلچى تۇرغۇزۇلغان جايلار 20 نەچچە رايونغا يېتەتتى. ئۆز دەۋرىدە ئۇيغۇرلار توپلىشىپ ئولتۇراقلاشقان قەشقەر 19 دىنىي رايونغا تەۋە ئىدى. 17 ماركوپولونىڭ ساياھەت خاتىرىسىدە قەشقەردىن بېيجىڭغىچە بولغان يول بويىدا نېستورىيان دىنى مۇخلىسلىرىدىن خالىي بىرەر جاينىڭ يوقلۇقى خاتىرىلەنگەن. ماركوپولونىڭ خاتىرىسىدىن، ئۆز دەۋرىدە قەشقەر، خوتەن، بۈگۈر، ئىلى، تۇرپان، قۇمۇل قاتارلىق جايلاردا نېستورىيان دىنى ئىبادەتخانىلىرىنىڭ بولغانلىقىنى كۆرۈۋالغىلى بولىدۇ. يۈەن سۇلالىسى دەۋرىدە، ياۋروپالىقلار ئۇيغۇرلارنى تارسىي دەپ ئاتىغان. يۈيتيەنخېڭنىڭ: غەربىي يۇرت مەدەنىيەت تارىخى دېگەن ئەسىرىدە: تارسىيلار نېستورىيان مەزھىبىدىكى خرىستىئان دىنىغا ئېتىقاد قىلاتتى. تاتاتۇڭانىڭ تۆت ئوغلىغا قويغان ئىسمىدىمۇ ئۇنى ئىسپاتلاشقا بولىدۇ تاتاتۇڭا نېستورىيان مەزھىبىدىكى دىن تارقاتقۇچى ئىدى18 دېيىلگەن. تاتاتۇڭا مەشھۇر سىياسىئون ۋە تىلشۇناس ئىدى. ئەينى دەۋردە نايمان خانى تايانخان 1203؟ ئۇنى ئۆزىگە ئۇستاز تۇتۇپ، خانلىقنىڭ ئالتۇن تامغىسى ۋە خەزىنە ئىشلىرىنى ئۇنىڭغا تۇتقۇزغانىدى. چىڭگىزخان نايمانلارغا يۈرۈش قىلغاندا، تاتاتۇڭانى ئەسىر ئېلىپ ئۆز ئوردىسىدا ئەتىۋارلاپ ئىشلەتكەن. تاتاتۇڭا يەنە ئۆزىنىڭ ئورنى ۋە تالانتىغا تايىنىپ، قەدىمكى ئۇيغۇر يېزىقى ئاساسىدا موڭغۇللار ئۈچۈن تۇنجى يېزىق ئىجاد قىلىپ بەرگەن. شۇ دەۋرلەردە ئۇيغۇرلاردىن تاتاتۇڭادىن باشقا، يەنە مەشھۇر دېپلومات راببان ساۋما، دىن پېشىۋاسى ھەم دېپلومات مارك، مەشھۇر ئەدىب، ساياھەتچى مازۇچاڭغا ئوخشاش نېستورىيان دىنى ئۆلىمالىرى يېتىشىپ چىقىپ شۆھرەت قازانغانىدى. قەدىمكى ئالمىلىق شەھىرىنىڭ ئورنىدىن ھازىرقى قورغاس تەۋەسىدە غەربىي لىياۋ، يۈەن سۇلالىسى دەۋرىگە ئائىت كرېست بەلگىسى، سۈرىيە يېزىقى ئويۇلغان ئۈچ دانە قەبرە تېشى تېپىلدى. بۇ ئۈچ قەبرە تېشىنىڭ نېستورىيان دىنىنىڭ يالدامىسى ئىكەنلىكى ئىسپاتلاندى. ئىدىقۇت خارابىلىرىدىن ئۇيغۇرچىلاشتۇرۇلغان ئىنجىل پارچىلىرى ۋە باشقا كۆپلىگەن خرىستىئان دىنىغا ئائىت ھۆججەتلەر تېپىلدى. بۇنىڭ ئىچىدە گېرمانىيە ئېكسپېدىتسىيىچىلىرى ئىدىقۇت شەھەر خارابىسىدىن تاپقان نېستورىيان دىنىغا ئائىت تام رەسىم پارچىلىرى بەك قىممەتلىك بولۇپ، ئۇنىڭدا كىشىلەرنىڭ پالما شاخلىرىنى كۆتۈرۈشۈپ خاتىرە مۇراسىم ئۆتكۈزۈۋاتقانلىقى تەسۋىرلەنگەن. بۇ پاكىتلار، ئەينى دەۋردە نېستورىيان دىنىنىڭ غەربىي يۇرتتا خېلىلا تەسىر قوزغىغانلىقىنى ئىسپاتلاپ بېرىدۇ.تويىن دىنى تەرىقەت دىنى. بۇ، ئېلىمىزنىڭ ئوتتۇرا تۈزلەڭلىك رايونىدا بارلىققا كەلگەن دىن بولۇپ، مىلادىيە 5ئەسىردە بىر قىسىم خەنزۇلارنىڭ غەربىي يۇرتقا كۆچۈپ كېلىشى بىلەن، خەنزۇلار بىرقەدەر توپلىشىپ ئولتۇراقلاشقان ئىدىقۇت، قۇمۇل قاتارلىق جايلارغا تارقالغان. بۇ دىننىڭ ئېتىقادچىلىرىمۇ ئاساسەن خەنزۇلار ئىدى. ھازىرمۇ ئۈرۈمچى شەھىرىدە بىر ئېتىكاپخانىسى ۋە بىر قىسىم مۇرىتلىرى بار.ئىسلام دىنى 8 ئەسىردىن باشلاپ غەربىي يۇرتقا تەسىر كۆرسىتىشكە باشلىغان، لېكىن ئۇيغۇرلارنىڭ بۇ دىننى رەسمىي قوبۇل قىلىشقا باشلىغان ۋاقتى قاراخانىلار سۇلالىسى دەۋرىگە توغرا كېلىدۇ.قاراخانىلار سۇلالىسى 9 ئەسىرنىڭ ئاخىرلىرىدىن 13 ئەسىرنىڭ باشلىرىغىچە بولغان ئارىلىقتا تارىم ئويمانلىقىنىڭ غەربىي قىسمى ۋە پامىرنىڭ شىمالىدا ياشىغان ئۇيغۇرلار تەرىپىدىن قۇرۇلغان يەرلىك ھاكىمىيەت. بۇ خانلىقنىڭ قۇرۇلۇشى بىلەن، غەربىي يۇرتنىڭ سىياسىي ۋە مەدەنىي ھاياتىدا ئالەمشۇمۇل ئۆزگىرىشلەر يۈز بەرگەن، مەدەنىيەت ۋە ئىقتىساد جانلانغان، ئۇيغۇرلار مۇشۇ دەۋردە ئىلگىرىكى ئېتىقادلىرىدىن ۋاز كېچىپ، ئىسلام دىنىغا ئېتىقاد قىلىشقا باشلىغان.قاراخانىلار سۇلالىسى دەۋرىدە تۇنجى قېتىم ئىمان ئېيتقان كىشى ساتۇق بۇغراخان بولۇپ، بۇ، 10 ئەسىرنىڭ دەسلەپكى يېرىمىدا بولغان ئىش ئىدى. بۇ مەزگىللەردە ئوتتۇرا ئاسىيا رايونى ئىسلاملاشقان بولۇپ، ئىسلام دىنى 200 نەچچە يىل داۋامىدا ھەر خىل يوللار بىلەن غەربىي يۇرتقا تەسىر قىلىشقا باشلىغانىدى. مۇسۇلمان ئەللىرىدىن كېلىدىغان ئەلچى ۋە سودىگەرلەرنىڭ ئايىقى ئۈزۈلمەيتتى. يەنە ماۋارائۇننەھرنىڭ شىمالىدا سامانىيلار سۇلالىسىنىڭ چېگرىسىنى بويلاپ يۈز بەرگەن تۈرلۈك ھەربىي ھەرىكەتلەر ۋە سودا ئالاقىلىرى، شۇ جايلاردىكى خەلقلەرنىڭ تەدرىجىي ھالدا ئىسلام دىنىنى قوبۇل قىلىشىغا سەۋەب بولغانىدى.ئىلگىرى پايانسىز يايلاقتا قامچا ئوينىتىپ چەۋەندازلىق قىلغان، ھەرقايسى قەبىلىلەرنى باشلاپ تەرەپ تەرەپتە جەڭ قىلغان ئۇيغۇر قاغانلىرى ئۈچۈن ئېيتقاندا، چەكسىز زېمىنى بار، جۈملىدىن ھەرقايسى تۈركىي تىللىق قەبىلىلەرنى ئۆز ئىچىگە ئالغان فېئودال خانىدانلىققا ھۆكۈمران بولۇش، مۇقىم ئولتۇراقلىشىپ يېزا ئىگىلىكى بىلەن شۇغۇللىنىۋاتقان خەلقنى باشقۇرۇش، ئاۋات شەھەرلەرنى ئىدارە قىلىش ئۈچۈن، تەجرىبە كەم ئىدى. ئۇلار، تېرىقچىلىقنى ئاساس قىلغان فېئودال خانلىقنى كۆپ ھاللاردا يايلاقتىكى كۆچمەن چارۋىچى مىللەتلەرنى باشقۇرغان ئۇسۇل بىلەن باشقۇراتتى. مۇشۇ سەۋەبلەر تۈپەيلىدىن، قاراخانىيلار سۇلالىسى قۇرۇلۇپلا، ئىچكى نىزا جاڭجاللار بېسىقمىدى. چەكسىز زېمىنغا ئىگە قاراخانىيلار سۇلالىسىنى قانداق ئىدارە قىلىش، دۆلەتنىڭ ھايات ماماتىغا ، خەلقنىڭ تەقدىرىگە مۇناسىۋەتلىك زور بىر مەسىلە بولۇپ قالغانىدى. قاراخانىلار سۇلالىسىنىڭ دەسلەپكى مەزگىللىرىدە، چېگرا ئىچى سىرتىدىكى ۋەزىيەت ۋە دىنىي ئېتىقادمۇ مۇرەككەپ ئىدى. ھۆكۈمران سىنىپلار گۇرۇھى ئىچىدىكى نەسەبچىلىك ئېغىر ئىدى. ئەنە شۇنداق شىددەتلىك ئوردا كۈرىشى جەريانىدا، ساتۇق بۇغراخان ئىمان ئېيتىپ مۇسۇلمان بولدى. شۇنىڭ بىلەن ساتۇق بۇغراخان ۋەكىللىكىدىكى ھۆكۈمرانلار گۇرۇھى ئىسلام دىنىدىن پايدىلىنىپ، ئۇنى خانىدانلىقتىكىلەرنىڭ ئىدىيىۋى تونۇشىنى بىرلىككە كەلتۈرۈش، قارشى كۈچلەرگە زەربە بېرىش، سىرتتىكى ئىسلام كۈچلىرىنىڭ قوللىشىنى قولغا كەلتۈرۈپ خانلىق ھوقۇقنى مۇستەھكەملەش ۋە كۈچەيتىش جەھەتتە زور مۇۋەپپەقىيەت قازانغانىدى19.بۇ مەزگىلدە، غەربىي يۇرتتا قاراخانىلار سۇلالىسى، ئىدىقۇت ئۇيغۇر خانلىقى ۋە خوتەندىكى ئۇلۇغ ئاغىلىق ئۇدۇن دۆلىتىدىن ئىبارەت ئۈچ خانلىق مەۋجۇت ئىدى.قاراخانىلار سۇلالىسى ئىسلام دىنىنى قوبۇل قىلغاندىن كېيىن، ئۇلارنىڭ بۇددا دىنى ئېتىقادىدىكى بۇ خانلىقلار بىلەن بولغان مۇناسىۋىتى كۈندىن كۈنگە جىددىيلەشتى. ئالدى بىلەن، ئۇلۇغ ئاغىلىق ئۇدۇن دۆلىتى بىلەن قاراخانىيلار ئوتتۇرىسىدىكى زىددىيەت كەسكىنلەشتى، شۇنىڭ بىلەن قاراخانىلار بىلەن ئۇدۇن ئوتتۇرىسىدا 25 يىلغا سوزۇلغان دىنىي ئۇرۇش پارتلاپ، بۇ ئۇرۇش قاراخانىلار سۇلالىسىنىڭ غەلىبىسى بىلەن 1006 يىلى ئاخىرلاشتى. 11 ئەسىرنىڭ ئوتتۇرىلىرىدىن كېيىن، خوتەندىكى بۇددا دىنىنىڭ ئورنىنى ئىسلام دىنى تەدرىجىي ئىگىلەپ، تارىم ئويمانلىقىنىڭ غەربىي جەنۇبىي قىسمىدا، قەشقەرنى مەركەز قىلغان ئىسلام دىنى بازىسى قۇرۇلدى. دېمەك، بۇ مەزگىلدە، غەربىي يۇرتنىڭ شەرقىدە بۇددا دىنى، غەربىدە ئىسلام دىنى مەۋجۇت بولغاچقا، تارىم ئويمانلىقىنىڭ جەنۇبى ۋە شىمالىدىكى كۇچا، چەرچەن، باينى چېگرا قىلغان ھالدا ئىدىقۇت ئۇيغۇر خانلىقى بىلەن قاراخانىيلار خانلىقى ئوتتۇرىسىدىكى ئۆزئارا تىركىشىپ تۇرۇش ۋەزىيىتى شەكىللەندى.1124 يىلىدىن 1218 يىلغىچە بولغان ئارىلىقتا غەربىي يۇرت قاراقىتان غەربىي لياۋ سۇلالىسىنىڭ ھۆكۈمرانلىقى ئاستىدا بولدى. قاراقىتان خانلىقى ھۆكۈمرانلىق قىلغان بىر ئەسىرگە يېقىن مەزگىلدە، ئۇنىڭ تېررىتورىيىسى ئاساسەن بۇرۇنقى قاراخانىلار ۋە قوچۇ ئۇيغۇر خانلىقىغا تەۋە جايلار بولۇپ، شەرق تەرىپى تاڭغۇتلار ۋە موڭغۇللارنىڭ كېرەي، نايمان قەبىلىلىرى تۇرغان جايغا تۇتىشاتتى. شىمال تەرىپى ئىمىل دەرياسى بىلەن بالقاش كۆلىنى ئۆز ئىچىگە ئالاتتى، غەرب تەرىپى ئاساسەن ئامۇ دەرياسىغا تۇتىشاتتى، جەنۇب تەرىپى خوتەن رايونىنى ئۆز ئىچىگە ئالاتتى، پايتەختى بالاساغۇن ئىدى.قىتانلار ئارىسىدا ئەنئەنىۋى كوڭزىچىلىق ئىدىيىسى ۋە بۇددىزم ئىدىيىسى ھۆكۈمران ئورۇندا تۇراتتى. لېكىن، شىنجاڭ ۋە ئوتتۇرا ئاسىيا رايونىدىكى مىللەتلەر ئارىسىدا يەنە ئىسلام دىنى، خرىستىئان دىنى، مانى دىنى، زوروئاستېر دىنى، تويىن دىنى، شامان دىنى قاتارلىق كۆپ خىل دىنىي ئېتىقاد تەڭ مەۋجۇت ئىدى. بولۇپمۇ، ئەسلىدىكى قاراخانىلار زېمىنىدا ئىسلام دىنى ھۆكۈمران ئورۇندا ئىدى. شۇڭا، قىتان ھۆكۈمرانلىرى دەسلەپتە ئىسلام دىنىغا قارىتا بىرقەدەر كەڭ ۋە مۆتىدىل سىياسەت قوللانغان. چۈنكى، ئىسلام دىنى بىر خىل ئېتىقاد بولۇپلا قالماي، يەنە بىر خىل ئىجتىمائىي تۈزۈم بولۇش سۈپىتى بىلەن، مۇسۇلمانلارنىڭ مەنىۋى ۋە ئىجتىمائىي تۇرمۇشىغا چوڭقۇر تەسىر كۆرسىتىپ، زور سىياسىي كۈچ پەيدا قىلغانىدى. لېكىن بۇ خىل ۋەزىيەت ئۇزۇنغا بارمىدى. 1212 يىلى قاراقىتان خانلىقىنىڭ ھۆكۈمرانلىق ھوقۇقى كۈچلۈكنىڭ قولىغا ئۆتۈشى بىلەن، ئىسلام دىنى تارقىلىپ كىرگەندىن بۇيان ئەڭ چوڭ زەربىگە ئۇچرىدى. ئۇ مۇسۇلمانلارنى ئۆز ئېتىقادىدىن يېنىپ بۇددا دىنىغا كىرىشكە زورلىدى. خوتەندە ئىمام ئالائىدىن قاتارلىق 3000 دىن ئارتۇق ئالىم ئۆلىمانى قىرغىن قىلدى. قەشقەر ، خوتەنلەردە قاراخانىيلار دەۋرىدە بىنا قىلىنغان ساچىيە مەدرىسى قاتارلىق مەسچىت، مەدرىسلەرنى ۋەيران قىلدى، كىتابلارنى كۆيدۈردى. كۈچلۈكنىڭ زوراۋانلىق قىلمىشلىرى قەشقەر ۋە خوتەن خەلقىنىڭ قاتتىق قارشىلىقىنى قوزغىدى. 1218 يىلى چىڭگىزخان 11621227 يىللار غەربكە يۈرۈش قىلىپ باش سانغۇن جەبە نوياننى 20 مىڭ ئەسكەر بىلەن كۈچلۈككە جازا يۈرۈشى قىلىشقا ئەۋەتكەندە، قۇچۇ ئىدىقۇتى بارچۇق ئارت تېكىن 12081235 مۇ بۇ يۈرۈشكە ئاۋاز قوشۇپ كۈچلۈكنى ئۆلتۈردى.1218 يىلى چىڭگىزخان قىتان سۇلالىسىغا جازا يۈرۈشى قىلىپ كۈچلۈكنى ئۆلتۈرگەندىن كېيىن، ئوتتۇرا ئاسىيا ۋە ئېلىمىزنىڭ شىنجاڭ رايونى موڭغۇللار ھۆكۈمرانلىق دەۋرىگە كىردى. چىڭگىزخان ھەربىي كېڭەيمىچىلىك قىلىش ھەمدە زېمىنى كەڭ، مىللىي تەركىبى مۇرەككەپ، مەدەنىيىتى پەرقلىق بولغان بۇ رايونلاردا ھۆكۈمرانلىقنى ساقلاپ قېلىش ئۈچۈن، دىنىي ئېتىقاد جەھەتتە ھەرقايسى دىنلارغا ئوخشاش مۇئامىلە قىلىش سىياسىتىنى قوللاندى. چىڭگىزخاننىڭ بۇ دىنىي سىياسىتى، ئۇنىڭ تەرەپ تەرەپكە يۈرۈش قىلىپ زېمىن كېڭەيتىش ۋە موڭغۇل بۈيۈك ئىمپېرىيىسىنى قۇرۇش ئىشىدا مۇھىم رول ئوينىدى. ئۇنىڭ ھەممە دىنلارغا ئوخشاش مۇئامىلە قىلىش سىياسىتى بويسۇندۇرۇلغان رايونلاردىكى ھەر خىل دىنىي ئېتىقادتىكى مىللەتلەرنىڭ سەردارلىرى ۋە پۇقرالىرىنى جەلپ قىلغاچقا، ھەر قايسى مىللەتلەر ئىچىدىكى نۇرغۇن ئۇقۇمۇشلۇق كىشىلەر ۋە ئىختىساسلىق خادىملار چىڭگىزخان ئوردىسىدا خىزمەت قىلغان. مەسىلەن، قىتان مىللىتىدىن بۇددىست زاھىد يوللىغ چۇساي، ئۇيغۇرلاردىن نېستورىيان مۇرىتى تاتاتۇڭا، يەنە مۇسۇلمان ئۇيغۇر مەخمۇت يالۋاچ بىلەن ئۇنىڭ ئوغلى مەسئۇد، شەندۇڭلۇق ئەۋلىيا چيۇ چۇجى بۇ كىشى تويىن دىنى داھىسى ئىدى قاتارلىقلار چىڭگىزخان ھوزۇرىدا ناھايىتى ئەتىۋارلىنىپ ئىشلىتىلگەندى.شىنجاڭ تارىخىدا، ئىسلام دىنىنىڭ 2 قېتىم گۈللەنگەن دەۋرى، شەرقىي چاغاتاي خانلىقى دەۋرى بولۇپ ھېسابلىنىدۇ. 1346 يىلى چاغاتاي ئۇلۇسىنىڭ خانى غازانخان ۋاپات بولغاندىن كېيىن، چاغاتاي خانلىقى ئىككى قىسىمغا رەسمىي بۆلۈندى. 1348 يىلى تۇغلۇق تۆمۈر شەرقىي قىسىمدا خانلىق تەختىگە ئولتۇردى. سوفىزم تەرغىباتچىسى شەيخ جامالىددىن بىلەن ئۇنىڭ ئوغلى مەۋلانە ئەرشىدىننىڭ ۋاسىتىسى بىلەن تۇغلۇق تۆمۈرخان باشچىلىقىدىكى موڭغۇل ھۆكۈمرانلىرى ئىمان ئېيتىپ مۇسۇلمان بولدى. ئۇلارنىڭ ئىسلام دىنىغا كىرىشى، شۇ جايلاردىكى مۇسۇلمانلار جەمئىيىتىنىڭ مۇھىتىغا ماسلىشىپ خانلىقنى مۇستەھكەملەشكە پايدىلىق ئىدى. كېيىن ئۇنىڭ ئوغلى خىزىر خوجا 13681400 يىللاردا تەختتە ئولتۇرغان غازات قىلىش تۇغى ئاستىدا، ئىسلام دىنىنى شەرقىي شىنجاڭغا كېڭەيتتى. شۇنىڭ بىلەن شىنجاڭ تارىخىدا قاراخانىيلار سۇلالىسىدىن كېيىن ئىسلام دىنىنىڭ 2 قېتىم گۈللىنىش دەۋرى باشلىنىپ، ئىسلام دىنى شىنجاڭنىڭ ھەممە يېرىگە قەدەر تارقالدى. بەزى مەلۇماتلاردا، مۇشۇ مەزگىلدە موڭغۇللاردىن 160 مىڭ كىشى ئىسلام دىنىغا كىرگەن، دېيىلىدۇ.بۇ دەۋردە، مىللەتلەرنىڭ قوشۇلۇش ھادىسىسى كۈچىيىپ، قىتانلار ۋە موڭغۇللارنىڭ بىر قىسمى ئۆزلىرىدىن مەدەنىيەت جەھەتتە ئۈستۈن بولغان بويسۇندۇرۇلغۇچى مىللەت ئۇيغۇرلارغا قوشۇلۇپ كەتكەن. بۇ جەرياندا ئىسلام دىنى ۋاسىتىلىق رول ئوينىغان، دېيىشكە بولىدۇ.مەلۇم دەۋر ۋە ماكان كاتېگورىيىسىدىكى ھەرقانداق بىر دىن، پەلسەپە، ئەدەبىيات سەنئەت باشقا بىر زامان ۋە ماكان ئىچىگە ئېلىپ كىرىلگەندە، مۇقەررەركى شۇ زامان ۋە ماكاننىڭ تەسىرىدىن مۇستەسنا بولالمايدۇ، ئەلۋەتتە. شۇ سەۋەبلىك، ئەقىل پاراسەتلىك ئەجدادلىرىمىز قەدىمكى دۇنيا مەدەنىيىتىنىڭ ئېسىل نەمۇنىلىرىنى دادىللىق بىلەن قوبۇل قىلغان. ئۇلار كەڭ قورساقلىق پسىخىكىسى بىلەن ئوتتۇرا تۈزلەڭلىك، ھىندىستان، ئەرەب پارس مەدەنىيەتلىرىنى ۋە قەدىمكى يۇنان رىم مەدەنىيەتلىرىنى ئۇيغۇرلارنىڭ ئەنئەنىۋى مەدەنىيىتى ئىچىگە سىڭدۈرۈپ، مىللىي خاسلىققا ئىگە بولغان ئارىلاشما مەدەنىيەتنى شەكىللەندۈرگەن. ئۇيغۇرلار چەت ئەلنىڭ مەدەنىيىتىنى ئۆگىنىشتە، ئەلۋەتتە ئۆزلىرىنىڭ ئەنئەنىۋى دۇنيا قارىشى ۋە قىممەت قارىشى ئاساسىدا ئىجادىي ئۆزلەشتۈرگەن.ئىسلام دىنىنىڭ ئۇيغۇرلار ئارىسىدا تارقىلىشى ئۈچۈن 500 يىلدىن ئوشۇق ۋاقىت كەتكەن. بۇ جەرياندا، ئىسلام دىنى ئۇيغۇرلارنىڭ ئىجتىمائىي، سىياسىي، ئىقتىساد ۋە مەدەنىيەت ساھەلىرىگە چوڭقۇر تەسىر قىلغان. يېقىنقى ۋە ھازىرقى زامان ئۇيغۇر مىللىتىنىڭ شەكىللىنىشى ۋە تەرەققىياتىدا چوڭ رول ئوينىغان. شۇنىڭ بىلەن بىر ۋاقىتتا، بۇ جەرياندا ئىسلام دىنى ئۇيغۇر جەمئىيىتىگە ماسلاشقان ۋە قوشۇلغان. بولۇپمۇ سوپىزمنىڭ كەڭ كۆلەمدە تارقىلىشى بىلەن، جەنۇبىي شىنجاڭدا ئەزەلدىن بار بولغان بەزى ئەنئەنىلەر، مەسىلەن، ئەجدادلار روھىغا چوقۇنۇش، قەبرىلەرگە تېۋىنىش، ئانىمىزملىق ئېتىقاد قارىشى، زوروئاستېر دىنىنىڭ ئوتقا تېۋىنىش ئادىتى، شامان دىنى ئېتىقاد ئادەتلىرى قاتارلىقلار ئىسلام دىنىنىڭ ئەقىدىلىرى بىلەن ئۆزئارا يۇغۇرۇلۇپ، ئۇيغۇرلارغا خاس بولغان ئىسلام دىنى ئېتىقادى ئالاھىدىلىكى شەكىللەنگەن. بۇ خىل ئالاھىدىلىكلەر، ئۇيغۇرلار ئارىسىدا ھازىرغا قەدەر ساقلىنىۋاتقان خاسىيەتلىك تېرەكلەرگە چوقۇنۇش ۋە ھەر يىللىق ھوشۇر، بارات ئايلىرىدا ئېلىپ بېرىلىدىغان مازار لارغا تاۋاپ قىلىش ئادەتلىرىدا تولۇق ئىپادىلەنمەكتە. بۇ خىل ئالاھىدىلىكلەردىن، سىرتتىن كىرگەن دىنلارنىڭ شىنجاڭدا تارقىلىش جەريانىدا يەرلىكلىشىش، مىللىيلىشىشتىن خالىي بولاليمىغانلىقىنى كۆرۈۋالغىلى بولىدۇ. شۇنداق بولغانلىقتىن، ئىسلام دىنى ئوخشىمىغان مەدەنىيەت ئارقا كۆرۈنۈشىدىكى تۇپراقتا يىلتىز تارتالىغان ۋە كەڭ كۆلەمدە تارقالغان.كۆپ خىل دىنىي ئېتىقادنىڭ بىللە مەۋجۇت بولۇپ تۇرۇشى ۋە تارقىلىشى، ئوخشىمايدىغان دىنلار ئوتتۇرىسىدىكى ئۆزئارا تەسىر ۋە ئۆزئارا سىڭىشىشنى كەلتۈرۈپ چىقارغان. جەنۇبىي شىنجاڭدىكى مەسچىتلەرنىڭ قۇرۇلۇشىدىكى ئويما نەقىشلەردىن، قەدىمكى بۇددىزم سەنئىتىنىڭ كونا ئىزلىرىنى كۆرۈۋالغىلى بولىدۇ. مەسىلەن، ئاتۇشتىكى سۇلتان ساتۇق بۇغراخان مەقبەرىسى ئالدىدىكى مەسچىت تورۇسىنىڭ گۈل نەقىشلىرى ئوتتۇرىسىدا بەلگىسى بار، بايىنغۇلىن ئاپتونوم ئوبلاستىغا جايلاشقان قورۇقتاغدىكى شىڭدى قىيالىرىغا سىزىلغان قىياتاش سىزمىلىرىدا بۇ تامغا روشەن كۆزگە چېلىقىپ تۇرىدۇ. ئالىملارنىڭ تەتقىقاتىغا ئاساسلانغاندا، بۇ بەلگە برونزا دەۋرىدىكى ئاندورونوپلار مەدەنىيىتى قاتلىمىدىن تېپىلغان، ئارىئانلار ئىشلەتكەن يورۇقلۇق ۋە ئوت ئاگنى بەلگىسى ئىكەن. شۇڭا، قاراشەھەر قەدىمدە ئاگنى دەپ ئاتالغان. ساكلارمۇ بۇ بەلگىنى ئىشلەتكەن. بۇددىزم ئۇنى مېھرىبانلىق، ئىللىقلىقنىڭ سىمۋولى قىلغان. جەنۇبىي شىنجاڭدىكى سوپىزمچىلار ئىچىدە بىر خىل ئالاھىدە دىۋانىلار گۇرۇھى بار، ئۇلار چېچىنى قويۇۋېتىپ يۈرىدۇ، پاني ئالەمگە نىسبەتەن ئۇچچىغا چىققان تەركىدۇنياچىل، ئۆيلۈك ئوچاقلىق بولۇشنى خالىمايدۇ، دۇنيا تۇتمايدۇ، ھەر تەرەپكە لاغايلاپ يۈرۈپ قەلەندەرچىلىك قىلىدۇ. بۇنىڭ مەنبەسىنى ئەينى دەۋردە شۇ يەردە تارقالغان بۇددىزمنىڭ قەلەندەر راھىب گۇرۇھى بىلەن باغلاشقا بولىدۇ. ھازىرغىچە ساقلىنىپ كېلىۋاتقان باخشى، داخان، پېرىخۇن قاتارلىقلار بولسا، قەدىمدە ئۇيغۇرلار ئېتىقاد قىلغان شامان دىنىدىن قېلىپ قالغان نەرسىلەردۇر. نورۇز ئۆتكۈزۈش، ئوتتا ئۇچۇغداش ۋە ئوتنى ئۇلۇغلاش قاتارلىقلار زوروئاستېر دىنىنىڭ قالدۇق ئىزناسىدۇر.قىسقىسى، شىنجاڭ تارىخىدا ئىسلام دىنى تارقىلىشتىن ئىلگىرى، زوروئاستېردىنى، بۇددا دىنى، تويىن دىنى، مانى دىنى، نېستورى دىنى قاتارلىق دىنلار يىپەك يولى ئارقىلىق شىنجاڭغا تارقىلىپ، يەرلىكتىكى ئىپتىدائىي دىنلار بىلەن بىللە جايجايلارغا تارقالغان ھەم ئۆز ئارا بىر بىرسىگە تەسىر كۆرسەتكەن. ئىسلام دىنى ئومۇملاشقاندىن كېيىنمۇ، شىنجاڭدا كۆپ خىل دىن تەڭ مەۋجۇت بولۇپ تۇرۇشتەك ۋەزىيەت داۋاملىق ساقلاپ قېلىنغان. كېيىن يەنە خرىستىئان دىنى، كاتولىك دىنى قاتارلىقلارمۇ تارقالغان. ھازىر شىنجاڭدا ھەر خىل دىنلارنىڭ دىنىي پائالىيەت سورۇنلىرى 24 مىڭدىن ئاشىدۇ. بۇنىڭ ئىچىدە، ئىسلام دىنىنىڭ دىنىي پائالىيەت سورۇنى 22 مىڭدىن ئاشىدۇ. لاما دىنى بۇدخانىسىدىن 34ى بار، بۇددا دىنى ئىبادەتخانىسىدىن 11ى بار. خرىستىئان دىنى چېركاۋىپائالىيەت سورۇنلىرىنىمۇ ئۆز ئىچىگە ئالىدۇ 100 گە يېتىدۇ. كاتولىك دىنى چېركاۋىدىن 17 سى، پراۋسلاۋىيان دىنى چېركاۋىدىن 2 سى، يەنە تەرىقەت دىنىنىڭ ئېتىكاپخانىسىدىن بىرى بار. ئىزاھلار:1 ئابدۇرېھىم ئۆتكۈر: ئەرەب مۇزىكا مەدەنىيىتىنىڭ ئون ئىككى مۇقامغا بولغان تەسىرى مەسىلىسى ، شىنجاڭ ئىجتىمائىي پەنلەر تەتقىقاتى ژۇرنىلى1991 يىل 4 سان.2 ئوغۇزنامە 1980 يىل مىللەتلەر نەشرىياتى نەشرى، مۇقەددىمە قىسمىدىكى قوچۇ ئىدىقۇتلىرىنىڭ تۆھپە مەڭگۈ تېشى دىن ئېلىنغان رىۋايەتكە قاراڭ.3 ئىبراھىم مۇتىئى: ئالتاي مىفلىرى توغرىسىدا يەنى ئىرىق پۈتۈك 17 قۇردا مۇنداق بىر چۈش تەبىرى بار: ئەر ئۆمىلەپ بېرىپ تەڭرىگە دۇچ كېلىپ بەخت سائادەت سوراپتۇدەك. تەڭرى قۇت بەخت بېرىپ ئېغىلىڭدا يىلقاڭ بولسۇن، ئۆزۈڭ ئۇزۇن ئۆمۈرلۈك بول دەپتۇدەك. بىلىڭلاركى بۇ ئەزگۈ. بۇنى يىلقا ئات ئەقىدىسىدىن، دەپ قاراش مۇمكىن. يەنە رۇسىيىلىك و.گ. ياننىڭچىڭگىزخان ناملىق ئەسىرىگە قاراڭ.4 خۇي لى: شاپائەت ئىبادەتخانىسى ئۈچ ئاغىلىق نوم ئۇستازلىرىنىڭ تەرجىمىھالى 2 جىلد.5 بارتولد : موڭغۇل ئىستېلاسى دەۋرىدىكى تۈركىستان 1928 يىل، لوندون، 204، 205، 180 بەتلەر.6 خۇيچاۋ: بەش ئەنەتكەك ئېلىگە زىيارەت خاتىرىسى.8 7 ھاجى نۇر ھاجى: شىنجاڭ ئىسلام تارىخى 1995 يىل مىللەتلەر نەشرىياتى نەشرى، بەت ۋە 174 بەت.10 9 لۈي جىن: ھىندىستان بۇددىزمىنىڭ مەنبەلىرى ۋە تارماقلىرى، شاڭخەي خەلق نەشرىياتى 1979 يىل نەشرى، 12 بەت. يەنە ئابدۇشۈكۈر مۇھەممەد ئىمىن: ئۇيغۇر پەلسەپە تارىخى، شىنجاڭ خەلق نەشرىياتى 1997 يىل نەشرى، 7 بەت.18 11يۈيتيەنخېڭ: غەربىي يۇرت مەدەنىيەت تارىخى، شىنجاڭ خەلق نەشرىياتى 1981 يىل خەنزۇ نەشرى، 65 بەت ۋە 106 ، 108 بەتلەر.12 ئابدۇشۈكۈر مۇھەممەد ئىمىن: غەربىي يۇرت تاشكېمىر سەنئىتى، شىنجاڭ خەلق نەشرىياتى 1998 يىل نەشرى، 149، 150 بەتلەر ۋە 347، 348 بەتلەر.13 بۇلاق مەجمۇئەسىنىڭ 1983 يىللىق 10 سانى، 6 بەت.14ئابدۇشۈكۈر مۇھەممەد ئىمىن: ئۇيغۇر پەلسەپە تارىخى، 1997 يىل شىنجاڭ خەلق نەشرىياتى نەشرى، 46 بەتتە كەلتۈرۈلگەن نەقىل.15 فېڭ جياشېڭ قاتارلىقلار تۈزگەن:ئۇيغۇر تارىخىغا دائىر ماتېرىياللاردىن قىسقىچە توپلام، مىللەتلەر نەشرىياتى 1981 يىل نەشرى، 1 قىسىم، 98، 99 بەتلەر.16 ھ . ج كلىمكېت: قەدىمكى يىپەك يولىدىكى مەدەنىيەت، شىنجاڭ فوتو سۈرەت گۈزەل سەنئەت نەشرىياتى 1994 يىل نەشرى، 84 بەت.17 جاڭ ۋېنخەن: جۇڭگونىڭ قەدىمكى خرىستىئان دىنى ۋە كەيفېڭ يەھۇدىلىرى، 469 بەت.19 لاڭ يىڭ: قۇتادغۇبىلىك ۋە شەرق غەرب مەدەنىيىتى، شىنجاڭ خەلق نەشرىياتى 1994 يىل نەشرى، 83 ، 84 بەتلەر.مەنبە: ئۇيغۇر ئاكادېمىيىسى كونا توربېتىئۇيغۇر تەتقىقات ئېنىستىتوتى
|
اسحات ماەميروۆ: ونەردى شەكپەننەن شىققاندار ەمەس، تۇلعالار جاسايدى . ەلارنا دۇنيەدەگى ەڭ ۇلكەن قازاق ءتىلدى امبەباب ينفورماتسيا ارناسى جولدانعان ۋاقىتى: 15:00 20170507اسحات ماەميروۆ، تەاتر رەجيسسەرى، بولاشاق ستيپەندياسىنىڭ يەگەرى:ونەردى شەكپەننەن شىققاندار ەمەس، تۇلعالار جاسايدىاسحات ماەميروۆ مەملەكەتتىك بولاشاق باعدارلاماسى بويىنشا فرانتسيادا ءبىلىم العان اق جايىقتىڭ تۇلەگى، حالىقارالىق شابىت فەستيۆالىنىڭ لاۋرەاتى، ق.قۋانىشباەۆ اتىنداعى سىيلىقتىڭ يەگەرى، و.بوكەي اتىنداعى ءى رەسپۋبليكالىق كوركەمسوز وقۋ شەبەرلەرى بايقاۋىنىڭ جەڭىمپازى. اسحات، تامىز ايىندا اقشتا وتكەن فەستيۆالدەن جۇلدەلى ورالعاندارىڭىزدان حاباردارمىز، سۇحباتىمىزدى سول ساپارىڭىز تۋرالى اڭگىمەدەن باستاساق. ايدالاداعى اقش باتىس قازاقستان وبلىستىق دراما تەاترىن، قازاق رەجيسسەرى اسحات ماەميروۆتىڭ زووپاركتەگى وقيعاسىن قايدان ءبىلىپ، قالاي ارنايى شاقىرتۋ جىبەردى ەكەن؟ بايقاۋ شارتتارى قانداي بولدى؟ فەستيۆال قالاي ءوتتى؟ نيۋيوركتىڭ ىرگەسىندە ريدجفيلد دەيتىن قالا بار، فەستيۆال سوندا ءوتتى. بۇل م.چەحوۆ اتىنداعى العاشقى حالىقارالىق فەستيۆال. ءوزىڭىز بىلەسىز، م.چەحوۆ كەزىندە كەڭەس وكىمەتىن، سول وكىمەتتىڭ مادەني يدەولوگياسىن مويىنداماعاندىقتان الدىمەن بالتىق جاعالاۋى ەلدەرىنە قونىس اۋدارعان، سوسىن 1939 جىلى سوعىس باستالعاندا امەريكانىڭ ريدجفيلد قالاسىنا جەر اۋدارادى. مەن بۇعان دەيىن بالتىق ەلدەرىنىڭ تەاترلارى كەڭەستىك وداق قاراماعىندا بولعان وزگە ەلدەردىڭ تەاترلارىنان وق بويى وزىق تۇرادى، وسىنىڭ سەبەبى نەدە؟ دەپ كوپ ويلاناتىنمىن. سويتسەم، ولار تەاترعا بايلانىستى زاماناۋي تەندەنتسيالاردى، تەاتر تۋرالى بۇكىل ءىلىمدى، ءبىلىمدى ءبارىن م.چەحوۆتان العان ەكەن. كەزىندە م.چەحوۆ ليتۆانىڭ مەملەكەتتىك تەاترىندا ءدارىس وقىعان. كەيىننەن ونىڭ شاكىرتتەرىنىڭ ءبارى بىلدەي پروفەسسور اتانادى. ولار لەكتسي م.چەحوۆا ۆ ليتوۆسكوم گوسۋدارستۆەننوم تەاترە دەگەن كىتاپ شىعارادى. سودان بەرى بالتىق ەلدەرى سول ەڭبەكتىڭ نەگىزىندە جۇمىس ىستەيدى. ولاردىڭ تەاترلارى م.چەحوۆتىڭ تەاترعا، رەجيسسۋراعا، اكتەرلىك شەبەرلىككە قاتىستى ايتقان ءاربىر ءسوزىن، ءاربىر تەورياسىن بۇلجىماس قاعيداداي قالىپتاستىرعان. چەحوۆ جۇيەسىمەن جۇمىس ىستەيتىن اكتەرلەردىڭ ويلاۋ قابىلەتى مەن ويناۋ شەبەرلىكتەرى، تەحنيكاسى ءبىزدىڭ ونەر اكادەمياسى مەن تەاترلارىمىزدا قالىپتاسقان ۇيرەنشىكتى ستانيسلاۆسكي جۇيەسىنە ۇقسامايدى. مۇلدە بولەك. م.چەحوۆ امەريكانىڭ ريدجفيلد قالاسىنا قونىس اۋدارعاندا دا ءوز ءىسىن جالعاستىرادى، تەاتر اشادى. ول كەزدە امەريكادا تەاتر ونەرى ءالى دامي قويماعان كەز عوي. م.چەحوۆتىڭ امەريكاعا بارۋىمەن تەاتر ونەرى ىلگەرى قارىشتاپ داميدى. امەريكالىقتار ءۇشىن ريدجفيلد قالاسى تەاتر ونەرىنىڭ مەككەسى. مىنە، سول قالادا بيىل الەمدىك دەڭگەيدە م.چەحوۆ اتىنداعى ءى حالىقارالىق تەاتر فەستيۆالى ءوتتى. فەستيۆال وتەتىنىن قايدان ءبىلدىڭىز؟ ينتەرنەتتەن بە؟ جوق. رەسەيدىڭ تەاتر قايراتكەرلەرى وداعى بار. ول وداقتا 200دەن استام ادام جۇمىس ىستەيدى، رەسەي تەاترلارى مەن تەاتر قايراتكەرلەرىنىڭ مۇددەسىن قورعايتىن ءارتۇرلى بولىمدەر مەن ساراپتامالىق ورتالىقتارى بار. سول وداقتىڭ حالىقارالىق بولىمىنە م.چەحوۆ اتىنداعى فەستيۆال وتەتىندىگى تۋرالى حابارلاما كەلىپتى. مەن ءقازىر عىلىمي جەتەكشىمنىڭ ماسكەۋگە اۋىسۋىنا بايلانىستى ءوزىم دە ماسكەۋگە كەلىپ، ديسسەرتاتسيا قورعاۋعا دايىندالىپ ءجۇرمىن. الگى حابارلامانى سوندا ءجۇرىپ ەستىدىم. فەستيۆالدىڭ باستى شارتى قويىلىم تازا پسيحولوگيالىق باعىتتا بولۋ كەرەك جانە م.چەحوۆتىڭ تەاتر ەلەمەنتتەرىنە، اكتەرلىك مەكتەبىنە باعىندىرىلعان، سول باعىتتا قويىلعان قويىلىم بولۋى شارت. ءبىز امەريكالىق دراماتۋرگ ە.ولبيدىڭ زووپاركتەگى وقيعا قويىلىمىنىڭ نۇسقاسىن ۇيىمداستىرۋشىلارعا جىبەردىك. ولار ءتىلدى تۇسىنبەگەنىمەن، قويىلىمدى جوعارى باعالادى، سەبەبى تەاتر ونەرى مۋزىكا ونەرى ءتارىزدى، ەشقانداي اۋدارمانى قاجەت ەتپەيدى. ساحنالىق قويىلىمدا، ەڭ باستىسى، رەجيسسۋرا، اكتەرلىك شەبەرلىك، تەحنيكا ءرول وينايدى. ءبىر ايدان كەيىن سىنشىلار كوللەگياسى قارادى، ءسىز ءوتتىڭىز، ءسىزدى شاقىرامىز دەگەن حابار كەلدى. وبلىستىق مادەنيەت باسقارماسى قارجىلاي قولداپ، اقشقا بارىپ قايتتىق. تمد ەلدەرى ىشىنەن ىرىكتەۋدەن وتكەن ءبىزدىڭ تەاتر عانا. ىرىكتەۋدەن وتكەن ون تەاتردىڭ ىشىندە ءبىز ەڭ ۇزدىك قويىلىم يەسى رەتىندە بايقاۋعا تىكەلەي جولداما الدىق. باسقا دا كوپتەگەن بايقاۋلارعا قاتىسۋ تۋرالى ۇسىنىستار ءتۇستى. قازاق تەاترىنىڭ اتىن شىعارىپ قايتتىق دەسەم، ارتىق ايتقاندىق ەمەس. اقش تەاتر سىنشىلارى قاۋىمداستىعىنىڭ پرەزيدەنتى يرەن باككالەنيك حانىم قويىلىمدى كاسىبي تۇرعىدا تالداپ، سارالاپ، جوعارى باعا بەردى. شىنىن ايتسام، قازىلار القاسى دا، امەريكالىق كورەرمەندەر دە ءبىزدىڭ ارتيستەرگە دجەرريدى سومداعان دانيار بازارقۇلوۆ پەن پيتەر الماس شومانعا، ولاردىڭ اكتەرلىك شەبەرلىگىنە، اكتەرلىك پلاستيكاسىنا تاڭعالدى. پەسا اۆتورى ە.ولبيدىڭ ءوزى مەنى شىعارماشىلىق بايلانىسقا شاقىردى. بۇل ءوزىم تاڭداعان رەجيسسەرلىك باعىتتىڭ دۇرىس ەكەندىگىن بايقاتتى، بۇعان دەيىنگى العان ءبىلىمنىڭ ءبىر قورىتىندىسى ىسپەتتەس بولدى. وسى تۇستا ەلباسى ن.نازارباەۆتىڭ تىكەلەي قولداۋىمەن جۇزەگە اسقان بولاشاق باعدارلاماسىنىڭ ستيپەندياتى بولعانىمدى ماقتان تۇتامىن. شەتەلدە ءبىلىم العان جاستاردىڭ قاتارىندا بولىپ، پاريجدە ءوز بىلىگىمدى ارتتىرۋعا مۇمكىندىك العانىم ءۇشىن ءوز جۇرتىما قارىزدارمىن. سىزدىڭشە، ۇلتتىق تەاتر قانداي بولۋ كەرەك؟ قازىرگى تەاتر ونەرىنە، اسىرەسە ۇلتتىق تەاتر ونەرىنە قاتىستى مەنى تولعاندىراتىن ويلار كوپ. ەڭ ءبىرىنشى، قازىرگى قازاق تەاتر ونەرىندەگى قاتىپ قالعان سەڭدى كاسىبي تۇرعىدا بۇزۋ كەرەك. سەڭ دەپ وتىرعانىم، قازاق تەاترى بىتپەيتىن ءبىرىنبىرى قايتالاۋلاردان تۇرادى. قازاقستاندا ەلۋدەن استام تەاتر بار، سولاردىڭ ساحناسىنداعى ەڭلىك پەن كەبەك، قوزى مەن باياندار بىربىرىنەن اۋمايدى. ءومىرى وزگەرمەيتىن، باسىنا ۇكىلى تاقيا مەن بورىك كيىپ، بۇرىم تاققان سۇلۋلار مەن كەلىسسىنكەلىسپەسىن، ۇستىندە شاپانى، قولىندا قىلىشى بار باتىرلار جۇرەدى. داۋىس مانەرى، قيمىلقوزعالىسى دا بىربىرىنەن اۋمايدى. وسى قايتالاۋشىلىقتان قالاي قۇتىلامىز؟ وزىندىك بەينەسى بار اۆتورلىق تەاترلاردى قالاي دامىتامىز؟ ەۋروپادا كوپتەگەن تەاتر ۇيىمدارى مەن وداقتارى بار. ودان تىس تەاتردىڭ بۇكىل بولمىسىن سارالايتىن، كاسىبي تۇرعىدا زەرتتەۋ مەن ساراپتاما جاسايتىن كاسىبي مامانداردان قۇرىلعان حالىقارالىق تەاتردى زەرتتەۋ ورتالىقتارى بار. مەنىڭشە، وسىنداي كاسىبي ورتالىق قۇرۋ قاجەت. سەبەبى وسىنداي ساراپتامالىق ورتالىق ارقىلى قازاق تەاترىنىڭ دەڭگەيىن سارالاي الامىز. ءوزىڭىز ايتىپ وتىرعان قايتالاۋلاردىڭ سەبەبى نەدە؟ مۇنىڭ سەبەبى اكتەر، رەجيسسەرلەردى دايىندايتىن وقۋ ورىندارىنىڭ ءبىر عانا جۇيەمەن جۇمىس جاساۋىندا. بۇل قايتالاۋشىلىققا ۇرىندىرادى. بىزگە ەۋروپادان مامانداردى ءجيى شاقىرۋ كەرەك. ماسەلەن، پاريجدەگى ۇلتتىق تەاتر ونەرى كونسەرۆاتورياسىنداعى وقۋ جۇيەسى مۇلدەم بولەك. ءبىر كۋرسقا ءۇش جىل بويى ءبىر ۇستاز ساباق بەرۋ دەگەن اتىمەن جوق. ءاربىر سەمەستر سايىن ۇستازدار اۋىسىپ وتىرادى. ال بىزدە شە؟ ءبىزدىڭ وقۋ ورىندارىندا، ءتىپتى، قازاق تىلىندە ۇعىنىقتى جازىلعان وقۋلىقتار دا جوق. بايعۇس ستۋدەنتتەر تورتبەس جىل بويى ستانيسلاۆسكيدى كەمىرەدى. سوسىن بىزدە بالەنشەنىڭ شەكپەنىنەن شىقتىق دەگەن تەندەنتسيا قالىپتاسقان. ادامنىڭ دەڭگەيى كىمنىڭ شەكپەنىنەن شىققانىمەن ولشەنەتىندەي. ونەردى شەكپەننەن شىققاندار ەمەس، تۇلعالار جاسايدى. قازاق تەاتر ونەرىنەن نۇرمۇحان ءجانتورين سىندى تۇلعالاردى از كورەم. ءسىز تۋرا بولات اتاباەۆتاي ويلايدى ەكەنسىز، ءسىز دە سول كىسىنىڭ شەكپەنىنەن شىققان جوقسىز با؟ ۇستازىڭىز ەمەس پە دەگەنىم عوي جوق، مەن بەلگىلى رەجيسسەر مامان بايسەركەنوۆتەن وقىدىم. راس، بولات اتاباەۆتان دا كوپ نارسە ۇيرەندىك، ءبىراق مەن ول كىسى سياقتى تىم راديكالدى ەمەسپىن. شىنىن ايتسام، بۇرىن ول كىسى ايتقاندا كوپ ءمان بەرمەيتىن ەدىم. ەۋروپادا شەكپەندىك بولمىس ەمەس، تۇلعالىق قاسيەتتى جوعارى قويادى. سەن بالەنشەنىڭ شەكپەنىنەن شىقپاق تۇرماق، قۇدايدىڭ بەل بالاسى بولساڭ دا ءبارىبىر، قابىلەتىڭ بار ما، قارىمىڭ جەتە مە مارحابات، جوق پا تاعى دا مارحابات، ەسىك انەكي مىسالى، مەن ماگيسترلىك ديسسەرتاتسيامنىڭ تاقىرىبىن ءوزىم تاۋىپ، ونىڭ قۇندىلىعى مەن ارتىقشىلىقتارىن ءوزىم دالەلدەۋىم كەرەك. بىزدەگى ءوز اسپيرانتتارىن قولىنان جەتەكتەپ سۇيرەلەيتىن عىلىمي جۇيەنى كورىپ وسكەن ماعان بۇل باسىندا، ءتىپتى تۇسىنىكسىز بولدى. ونەردىڭ قاي جانرى بولماسىن، وندا مەندەر كوپ بولۋى ءتيىس. رەجيسسۋرا، مەيلىڭ اكتەرلىك ونەر بولسىن، ءار ادامنىڭ ءوز مەنى بولۋى كەرەك. مەن ءدال قازىرگى ۋاقىتتا سول ءوز مەنىمدى ىزدەپ ءجۇرمىن. تىم باتىسشىل سياقتىسىز. مەنىمدى ىزدەيمىن دەپ ءجۇرىپ، باسقا ورىسكە كەتىپ قالمايسىز با؟ مىسالى، مەنىڭ مەنىم باتىستا ەمەس، شىعىستا. قازاقتا. ءسىز سوندا داستۇرگە، قالىپتاسقان مەكتەپكە قارسىسىز با؟ ءبىزدىڭ قازاق تەاترىنىڭ كوشىن باستاعان قاللەكيلەر، ەلاعاڭ، سەراعاڭدار. ولار قازاق تەاترىن قۇردى، قازاق تەاترىنىڭ ءسابي كەزەڭىندەگى ءوز ميسسيالارىن ابىرويمەن ورىندادى. بۇگىنگى ۇرپاق اتىنان شەكسىز العىس ولارعا. ەندى مىناۋ جاڭا زامانداعى قازاق تەاترىنىڭ بەتبەينەسى قانداي بولماق؟ مەن ۇلتتىق تەاتر دەگەن ۇعىمعا وتە ساق قارايمىن. سەبەبى قازاق ۇلتتىق تەاترى قانداي بولۋ كەرەك؟ دەگەن سۇراقتىڭ كاسىبي تۇرعىداعى جاۋابىن ءالى تابا الماي ءجۇرمىن. ول تۋرالى بىزدە وقۋلىق تا، جۇيەلى تەوريالىق ەڭبەك تە جوق. اركىم ءوز دەڭگەيىندە وي تولعايدى. شىنىندا، ۇستىنە ۇلتتىق كيىم كيىپ، بەلىنە قامشى قىستىرىپ شىققان كەيىپكەرلەر ارقىلى ۇلتتىق تەاترىمىزدى تانيمىز با؟ الدە ۇلتتىق يدەيا مەن ۇلتتىق قۇندىلىقتارعا نەگىزدەلگەن تەاترلاردى ۇلتتىق دەيمىز بە؟ بىزدە اۋىز تولتىرىپ ايتا الاتىن ۇلتتىق تەاتر بار ما ءوزى؟ بولسا قايدا؟ ءسىز بىلەسىز بە؟ مەن بىلمەيمىن. مىسالى، ءبىزدىڭ بىلۋىمىزشە، جاپوننىڭ نووباعىتتاعى تەاترلارى ميفولوگياعا نەگىزدەلەدى، جاپون ۇلتىنىڭ دۇنيەتانىمىنا ساي دۇنيەلەردى قويادى. قازاقتا دا ۇلتتىق سالتداستۇرگە، ەرتەگىاڭىزدارعا تىكەلەي بايلانعان، گەنەتيكالىق دۇنيەتانىمىمىزعا ساي كەلەتىن ونەر تۇرلەرى جەتىپ ارتىلادى. ۇلتتىق تەاتردىڭ سىرتقى فورماسى عانا ەمەس، ىشكى مازمۇنى دا سول ۇلتتىڭ مۇددەسىنە لايىق بولۋى كەرەك شىعار ءبىز ءجيى مىسالعا كەلتىرەتىن جاپون، قىتاي ۇلتتىق تەاترلارى تاريحىنىڭ تامىرى وتە تەرەڭدە جاتىر. ولاردى 80 جىلدىق تاريحى بار قازاق دراما ونەرى ءۇشىن مىسالعا كەلتىرە بەرۋ قيسىنسىز. ءۇش مىڭ جىلداي ءومىر ءسۇرىپ كەلە جاتقان قىتاي وپەراسى، جاپونداردىڭ نوو تەاترىنىڭ جۇيەلى قۇرىلىمى بار. ولار بۇكىل الەم جۇرتشىلىعى مويىنداعان ءداستۇرلى باعىتتاعى ۇلكەن مەكتەپ. مەن كاسىبي ساحناگەرلەردىڭ ىشىنەن وسى عاسىردا قازاق ۇلتتىق تەاترى تۋرالى تەوريالىق جانە پراكتيكالىق ءادىستى جۇيەلەپ بەرەتىن ءبىر گروتوۆسكيدىڭ شىعاتىنىنا سەنگىم كەلەدى. ءيا، ۇلتتىق قۇندىلىقتار ەشقاشان جوعالماۋى ءتيىس. مەن ءوزىمنىڭ ۇلدارىما دا ەڭ ءبىرىنشى كەزەكتە ءان مەن كۇيدى، جىرتەرمەنى تىڭداتىپ، ماحامبەت پەن ابايدى جاتتاتقىزامىن. جاھانداستىرۋ داۋىرىندە ولاردىڭ رۋحاني يممۋنيتەتىن شىنىقتىرۋدى ءبىر مىندەتىم دەپ بىلەمىن. مىسالى، ايتىستى الىڭىز. ول ونەردى قازاق قانا ۇعا الادى. ءسىز بەن ءبىز ۇعامىز. ايتىستى راحاتتانىپ تاماشالايمىز، ارقامىز قىزىپ، دەلەبەمىز قوزادى. ءبىراق ونى وزگە جۇرت تۇسىنبەيدى. ءتۇسىنۋ ءۇشىن ول قازاق بوپ قايتا تۋ كەرەك.ال تەاترعا كەڭ اۋقىمدا قاراۋعا ءتيىستىمىز. ءداستۇرلى باعىتتى ۇستانعان تەاترلار، ءسوز جوق، قالۋى ءتيىس. ال مەن وزگەرمەيمىن، ۇستىمدەگى شاپانىمدى تاستامايمىن دەگەن جالعان قاعيدا ءبىزدىڭ تەاتردى وسىرمەيدى. زاماناۋي كينو مەن تەلەديدار كورگەن جاس كورەرمەن ساحنادا بولاتىن نايزالاسۋ مەن پىشاق تىعىپ ولتىرۋگە مۇلدەم سەنبەيدى. ەندەشە، تاريحي پەسالاردى، ءتىپتى ميف پەن ەپوستى قازىرگى ۋاقىتپەن ۇندەستىرىپ، جاڭاشا زاماناۋي تراكتوۆكامەن سويلەتۋ كەرەك. ءسىز جۇرتتىڭ ءبارى مەن سياقتى ويلاۋ كەرەك دەپ، ءوز ويىڭىزدى وزگەلەرگە مىندەتتەپ جۇكتەيتىن ءتارىزدىسىز؟ ونداي ويىم جوق. مەن، بار بولعانى، ءوز كوزقاراسپىكىرلەرىمدى ايتىپ وتىرمىن. تاڭداۋ جاساۋ جۇرتتىڭ ءوز ەركىندە. قايدا بارارىن، قاي تەاتردى كورەرىن كورەرمەن ءوزى شەشەدى. مىسالى، سول فەستيۆالدە جاپوندىقتار ءبىر قويىلىم ساحنالادى. سوڭىندا ولارعا مىناداي سۇراق قويىلدى: بۇل قويىلىم ارقىلى نە ايتقىلارىڭىز كەلدى؟ دەگەن. ارينە، قويىلىم ماڭگىلىك تاقىرىپتاردى جاقسىلىق پەن جاماندىقتىڭ تارتىسى، ادالدىق پەن زۇلىمدىقتى كورسەتكەنىن ءبارى دە ءبىلىپ، ءتۇسىنىپ وتىر. سوندا جاپوندىقتار: بۇل ءبىزدىڭ ۇلتتىق ونەرىمىز، ونى سىزدەرگە ءتۇسىنۋ شارت ەمەس دەدى. سوندا قازىلار القاسىنىڭ ايتقانى: ازيا، شىعىس حالىقتارى وزدەرىنىڭ ۇلتتىق ونەرىن، فولكلوردى كورسەتۋگە شەبەر، الايدا الەمدىك سيپاتقا، زاماناۋي فورمالارعا كەلگەندە شابان دەگەن پىكىر ايتتى. قازاقتىڭ ەل نە دەمەيدى دەگەن ءسوزى ەسىمە كەلىپ وتىر. سوندا ولاردىڭ پىكىرىنە جۇگىنسەك، ەگەر مەن نەعۇرلىم باتىسشىل، نەعۇرلىم امەريكاشىل بولسام، سوعۇرلىم الەمدىك سيپاتتا، زاماناۋي فورمادا بولامىنداعى، ءوز ۇلتىمنىڭ ءسوزىن كوبىرەك سويلەپ، ءوز ۇلتىمنىڭ ونەرىن دارىپتەسەم تار شەڭبەردەن شىعا الماي، بۇگىنگى زامانعا ىلەسە الماي قالعان، ءحىح عاسىردا قالىپ قويعان ادام بولىپ شىعامىن عوي، سولاي ما؟ سول سياقتى، مەيلى تەاتردى، مەيلى كينونى الىڭىز قاي ونەر سالاسى بولماسىن، زاماناۋي بولۋ ءۇشىن باتىستىڭ ايتقانىنا كونىپ، ايداعانىنا ءجۇرۋ كەرەك، سولاردىڭ كەيپىنە ەنۋ كەرەك، سولاردىڭ سيپاتىنا ساي بولۋ كەرەك پە؟ الايدا ولاردا ەستى دۇنيەدەن گورى، ەسەر دۇنيە كوبىرەك سياقتى جوق، ءسىز دۇرىس تۇسىنبەدىڭىز. مەنىڭ ايتپاعىم قازاق تەاترلارى الەمدىك تالاپتارعا جاۋاپ بەرۋى ءتيىس. ءبىلىم مەن ونەر سياقتى قازاق تەاترى دا ەۋروستاندارتتىق تالاپتارعا جاۋاپ بەرە الاتىن بيىك كاسىبي دەڭگەيگە جەتۋى كەرەك. ول ءۇشىن رەجيسسەر دە، اكتەر دە باسەكەگە قابىلەتتى بولۋى قاجەت. بۇل تەاتردى ەۋروپالاندىرۋ دەگەن ءسوز ەمەس. تەاتر فورمالارىنىڭ وزگەرۋىن بۇگىنگى ۋاقىت تالاپ ەتىپ وتىر. زاماناۋي الەمدىك تالاپتارعا جاۋاپ بەرە الاتىن ەكى تەاتردى جاقسى بىلەم اقساراي مەن ارت ي شوك. بۇلاردى باسقالاردان بيىك قىلىپ تۇرعانى دا ەشبىر تەاترعا ۇقسامايتىندىعى. ايتپەسە، ەكەۋى دە ءالى جاس تەاتر. سوندا ءسىز ايتىپ وتىرعان بيىكتىكتىڭ ولشەمى وزگەلەرگە ۇقساماۋ ما؟ مەنىڭ ايتىپ وتىرعانىم كورەرمەن سۇرانىسىنا جاۋاپ بەرۋ، زاماناۋي كەلبەت ماسەلەسى. بۇگىنگى كۇننىڭ ۇدەسىنەن شىقپاعاندار ءولى تەاترلار. مەن وزگەرمەيمىن، ءبىزدىڭ ۇلتىمىز باياعىدا ولاي بولماعان، جىبەك پەن بايان ولاي سويلەمەگەن، جۇرمەگەن دەگەن جالاڭ سىنداردى تۇسىنە المايمىن. تەاتر ءتىرى ورگانيزم. وزگەرمەۋ، جاڭالىققا ۇمتىلماۋ دەگەن ءوشۋ دەگەن ءسوز. نەگە كينو مەن تەلەديدار دامۋ كەرەك تە، تەاتر دامىماۋ كەرەك؟ ماعان قىز جىبەك پەن بايان بەينەلەرى ەپوستىق جىر ارقىلى ونسىز دا ايان. مەن ءۇشىن ماڭىزدىسى بۇگىنگى جىبەك پەن بايان. ءقازىر ءدال وسى ۋاقىتتا ولار نە ىستەپ ءجۇر؟ ولار ءجۇر عوي ارامىزدا ءبىرى ستۋدەنت، ءبىرى ساۋداگەر، ءبىرى بانكتە، ءبىرى ناشاقور! ارينە، كيىم كيىسى، سويلەۋ مانەرى، ءسوز ساپتاۋى، قيمىلى بۇرىنعى بايان مەن جىبەكتەردەن ءبارىبارى بولەك. تەاترعا بەت العان جاس كورەرمەن شىندىقتى، بۇگىنگى شىندىقتى ەستىگىسى، كورگىسى كەلەدى. ال ءبىز ولارعا ءوزىمىز كورمەگەن، تەك ادەبيەتتەن وقىعان ەتنوگرافيالىق باعىتتاعى، بەتبەينەسىن شاڭ باسقان، جانى ولگەن قوزىبايانداردى كورسەتەمىز. ۇلتتىق رۋح دەگەن وسى ما؟ ول قويىلىمنان نە پايدا؟ ەگەر جاس كورەرمەن ودان جالىن الماسا. ولاردىڭ بويىنان وزدەرىندەگىدەي جاستىقتى، ارماندى كورە الماسا نەگە ءبىز ولارعا ەسكىرگەن رۋحاني ازىقتى ۇسىنۋىمىز كەرەك؟! مەنىڭشە، ءداستۇردى ساقتاۋ باسقاراق. ول سول داستۇرگە جاڭاشا رەڭك بەرۋ. اعاتاياۋ، ەندەشە، اۋىز ادەبيەتىندەگى نەمەسە مۇحاڭ مەن عابەڭدەردىڭ قالامىنان تۋعان جىبەكتەر مەن باياندارعا قول سالىپ قايتەسىزدەر؟ نەگە ولاردىڭ اۆتورلىق قۇقىعىن اياق استى ەتەسىزدەر؟ بۇگىنگى زاماننىڭ جىبەكتەرى مەن باياندارى تۋرالى وزدەرىڭىز پەسا جازىپ، سول شىعارمالارىڭىزدى، كەيىپكەرلەرىڭىزدى قالاعاندارىڭىزشا ساحناعا الىپ شىعا بەرمەيسىزدەر مە؟ سىزدەر جاڭاشىلدىق دەيسىزدەر دە، مۇحاڭ مەن عابەڭدەردى، باياعىدا سۇيەگى قۋراپ قالعان كەيىپكەرلەردى بۇگىنگى باتىسشىل كەيىپتەرىڭىزگە ەنگىزەسىزدەر. جاڭاشىلدىق دەگەن جالاڭاشتانۋ دەگەن ءسوز ەمەس شىعار؟ سىزدەر جاڭاشىلدىق دەگەن باتىسشا ويلاپ، باتىسشا سويلەپ، باتىسشا ارەكەت جاساۋ دەپ تۇسىنەسىزدەر ءسىز ايتىپ وتىرعان جالاڭ سىنشىلار وسىنى ايتىپ، وسىعان كۇيىپپىسەدى عوي مەن دراماتۋرگ ەمەسپىن. قازىرگى دراماتۋرگتەردىڭ جازعاندارى كوكەيىمە قونبايدى دەسەم، تاعى رەنجيسىزدەر. مەن مۇحاڭ مەن عابەڭدەردىڭ تولەگەنى مەن جىبەگى، قوزىسى مەن بايانى، ەڭلىگى مەن كەبەگى، قاراكوزى مەن سىرىمى ارقىلى قازاقتىڭ قۇنارلى ءتىلىن، ورنەكتى ونەرىن، كەستەلى ءسوزىن عانا جاستاردىڭ قۇلاعىنا سىڭىرگىم كەلەدى، ال ۇكىلى كامشات بورىك پەن قوس ەتەك كويلەك كەلمەسكە كەتتى. مىسالى، ءبىز مىناۋ مەنىڭ بابامنىڭ سوعىستاعى كيگەن شەكپەنى، مەن دە، مىنە، كيىپ الىپ رۋحىمدى كوتەرىپ ءجۇرمىن دەپ كوشەگە كيىپ شىعار ما ەدىك؟ جوق، ارينە. تەاتر مۋزەي ەمەس! تەاتردا دا ءار كۇن رۋحاني سۆەجي ازىق بولۋى كەرەك. اتتانداعان ايقاي، سۋۆەنير سياقتى بەتىندە جان جوق ەڭلىككەبەكتەرگە ەشكىم سەنبەيدى. ءتىپتى ونداي نايۆنىي كورەرمەندى تابۋ قيىن بوپ بارا جاتىر. تەاتر ەڭ ءبىرىنشى كەزەكتە ءومىر شىندىعىن كورسەتۋى ءتيىس. تەاتر مەن ءۇشىن ءسالتداستۇر كورسەتەتىن، مادەني وشاق ەمەس. تەاتر بۇل سانالاردىڭ قاقتىعىسى، شىندىقتىڭ ەكىنشى، ياعني ساحنالىق نۇسقاسىن ايتاتىن تانىم مەن ەستەتيكا الەمى. مەن كورەرمەننىڭ ينتەللەكتۋالدىق دەڭگەيىنىڭ بيىك بولعانىن قالايمىن. ولاردىڭ دۇنيەتانىمى مەن فيلوسوفيالىق تاعىلىمىن ويلى قويىلىمدارمەن بيىكتەتۋىمىز قاجەت. ونى ءدال بۇگىننەن باستاۋ كەرەك. جاڭاشا فورمادا جازىلعان پەسالاردى جاس قازاق دراماتۋرگتەرىنە بايقاۋ جاريالاۋ ارقىلى كوپ جازدىرۋ قاجەت. ايتەۋىر جاڭاشىلدىق، ىزدەنىس، وزگەرىپ وتىرۋ تەاتردىڭ ەڭ باستى تەمىرقازىعىنا اينالۋ كەرەك. تەاترعا كاسىبي سىن كەرەك. سىنسىز ەشقاشان وسپەيمىز. ءدال قازىرگى ۋاقىتتا تەك ونەر ەمەس، ۇلتقا دا سىن كەرەك. بوركىن اسپانعا اتىپ توي تويلايتىن، ماقتان مەن داڭقداقپىرتتى جاقسى كورەتىن ۇلتىمىز ءۇشىن ءوز اتىنا ايتىلعان سىندى قابىلداۋ قيىننىڭ قيىنى. مەنىڭ پاريجدەگى ۇيرەنگەن قاسيەتىمنىڭ ءبىرى، ءوز اتىڭا ارناپ جازىلعان سىندى قابىلداۋدى، پىكىردى تىڭداي ءبىلۋدى ۇيرەندىم. ءبىراق سىن تەك كاسىبي تۇرعىدا بولۋى ءتيىس. ماقتانماداققا قالاي قارايسىز؟ اتاققا قۇمارسىز با؟ قىزىقپايمىن. قۇمارتۋ بىلاي تۇرسىن، جيىركەنەمىن. اتاق پەن داڭققا دەگەن قۇمارلىعىمىزدى قالاي توقتاتامىز؟ بىلمەيمىن. قازاق ونەرىنىڭ باستى قاسىرەتى اتاققا قول جەتكىزۋ ءۇشىن بولاتىن ينتريگالار. قازاق ارتىستەرىنىڭ عۇمىرىنىڭ جارتىسى ينتريگامەن وتەدى. ەلىم، جەرىم ءۇشىن دەپ كوكىرەكتى كوپ قاعامىز، ودان ءبىزدىڭ قازاقتى مىقتى تانىپ كەتىپ جاتقان ەشكىم جوق. قازاقفيلمدەگى ساڭلاق اعالارىمىز وكپەلەمەسىن، ەۋروپادا ءبىزدىڭ قازاقتىڭ كينوسىن اعىلشىن كوميگى ساشا كوۋەن تۇسىرگەن بورات تۋرالى فيلممەن بايلانىستىرادى. ءبىزدىڭ ۇلتتى تانۋ وسى ءفيلمنىڭ دەڭگەيىندە. فرانتسيادا سولاي، ايتەۋىر. قايتا موڭعول ءفيلمىن تۇسىرگەن ءۇش ەلدىڭ قاتارىنا قازاقستاننىڭ اتىن قوسقان بودروۆقا العىس ايتۋعا بولادى. بۇل فيلم ەۋروپادا كادىمگىدەي جاقسى پىكىرگە يە بولدى. ءسىز ءبىلىم الۋ ءۇشىن ەۋروپا ەلدەرىنەن ءپاريجدى تاڭداۋىڭىزعا نە سەبەپ بولدى؟ مەنىڭ پاريجدەگى وقۋ ورنىن تاڭداۋداعى ماقساتىم ەۋروپانىڭ تەاتر كەڭىستىگىن ءتانىپبىلۋ جانە الەم تانىعان ۇلى رەجيسسەر پيتەر برۋكتى، ونىڭ تەاترىن كورۋ ەدى. سان جىل كورسەم دەپ ارمانداعان تەاترىندا بولىپ، قويىلىمدارىن كوردىم. بۇل الەم جۇرتشىلىعى تاڭداي قاققان عاجايىپ تەاتر. تەاتردىڭ جەتەكشىسى، ەسىمى اڭىزعا اينالعان رەجيسسەررەفورماتور پيتەر برۋكتى كورىپ جۇزدەستىم. قانداي قاراپايىم ادام. الەم مويىنداعان تۇلعانىڭ بويىنان قاراپايىمدىلىقتىڭ شىنايى بولمىسىن كورەسىڭ. جاسى 84تەن اسقان رەجيسسەر سەنىمەن زامانداسىنداي تەڭ سويلەسەدى. ال بىزدە شە؟ حالىق ارتىستەرىنىڭ كوبىنىڭ بويىنان كىسىلىك پەن كىشىلىك كورە الماي قينالاسىڭ. بىزدە تۇلعانى تانۋ مۇلدەم باسقاشا، كۇلكىلى جاعدايدا. 85تەگى پيتەر برۋك قويىلىمدارىنداعى يدەيا مەن توسىن ويلار، جاڭاشىلدىق، زاماناۋي فورمالاردى كورگەندە 30داعى جاستار ەلەستەيدى. ساناسى قارتايماعان. كۇنى بۇگىنگە دەيىن ءوزىن دالەلدەۋمەن كەلەدى.فرانتسياعا ءوز ەركىمەن ەمميگراتسياعا كەتكەن ورىستىڭ تانىمال رەجيسسەرى اناتولي ۆاسيلەۆ، ەۋروپادا ءجيى قويىلىم ساحنالايتىن يۋري پوگريبنيچكو ەكەۋىنىڭ دە جاسى 70تە تۋرالى وسىنى ايتۋعا بولادى. اسىرەسە يۋ.پوگريبنيچكومەن كوپ پىكىرلەستىم، كوپ ءدارىس الدىم. ءومىر بويى وزدەرىن دالەلدەۋمەن ۋاقىت كوشىنەن قالماي كەلەدى. ساحنادا جاڭاشا ويلايدى. كاسىبيلىكتىڭ شىڭىن وسىلار ارقىلى ۇعامىن. ءوزىڭىز تۋرالى ەكى اۋىز ءسوز 1974 جىلى باتىس قازاقستان وبلىسىنىڭ سىرىم اۋدانى، ساروي دەگەن جەردە دۇنيەگە كەلدىم. ءوزىم تۋعان اۋىلدا اباي اتىنداعى ورتا مەكتەپتى ءبىتىردىم. كەز كەلگەن ساحناگەردىڭ ونەرگە دەگەن ماحابباتى بالا كەزدەن باستاۋ الادى عوي. مەن تۋعان توپىراق حالىق باتىرى، شەشەن ءارى بيكەمەڭگەر بولعان سىرىم داتۇلىنىڭ اتا مەكەنى. وسى توپىراقتا دالا اكادەميكتەرى ىسپەتتەس اۋزى دۋالى اۋىل ۇلكەندەرىنىڭ تاعىلىمىن بويىما ءسىڭىردىم. ءسوز ونەرىنە ۋىزىمنان جارىدىم دەۋگە بولادى. مەكتەپتە اقىن بالا، ءانشى بالا اتاندىم. دومبىرا ۇستاپ ايتىس ساحناسىنا دا شىقتىم، كوركەمسوز دە وقىدىم، ولەڭ مەن ءان دە جازدىم. وسىلاردىڭ بارلىعى مەنىڭ رەجيسسۋراعا كەلۋىمنىڭ العاشقى باسپالداقتارى سياقتى. 1982 جىلى ءبىزدىڭ اۋىلعا م.اۋەزوۆ اتىنداعى اكادەميالىق تەاتر گاسترولدىك ساپارمەن كەلدى. قاراگوز تراگەدياسى مەن كەلىندەر كوتەرىلىسى كومەدياسىن بۇكىل ەل تاماشالادى. سول سەگىز جاسار كەزىمدە كورگەن ۇلى اكتريسا س.مايقانوۆانىڭ ءمورجانى مەنىڭ بالا ساناما ماڭگىلىك جازىلىپ قالدى. مەنىڭ زەردەمدە جاتتالىپ قالعان سول بەينە كەيدە ماعان ونەرگە كەلۋىمە تەمىرقازىق بولعانداي كورىنەدى. ونەر اكادەمياسىنا دەيىن فيلولوگ ماماندىعىن تاڭداعان كورىنەسىز ءيا، وعان سەبەپ مەكتەپ قابىرعاسىندا جۇرگەندە قازاق ءتىلى مەن ادەبيەتى پانىنەن رەسپۋبليكالىق وليمپيادانىڭ جۇلدەگەرى اتاندىم. سونىڭ ارقاسىندا 1991 جىلى ورال پەداگوگيكالىق ينستيتۋتىنىڭ فيلولوگيا فاكۋلتەتىنە ەش قيىندىقسىز ءتۇستىم. ساباققا دا ۇلگەرىپ، ونەر كەشتەرىنىڭ بىرىنەن قالماي، اسىرەسە دراما ۇيىرمەسىنە ەرەكشە اتسالىسىپ ءجۇرىپ، 1995 جىلى ينستيتۋتتى ويداعىداي ءتامامدادىم. ءبىلىمىمدى ءارى قاراي فيلولوگيا عىلىمى بويىنشا اسپيرانتۋرادا جالعاستىرۋعا بولاتىن ەدى، ءبىراق ساحناعا دەگەن سۇيىسپەنشىلىك سەزىمى مەنى ءبارىبىر وزىنە تارتتى. كاسىبي ونەر جولىن تاڭداپ، ت.جۇرگەنوۆ اتىنداعى قازاق ۇلتتىق ونەر اكادەمياسىن، بەلگىلى رەجيسسەر مامان بايسەركەنوۆتىڭ كلاسىن دراما تەاترى رەجيسسەرى ماماندىعى بويىنشا ۇزدىك ءبىتىردىم. 2001 جىلدان باتىس قازاقستان وبلىستىق قازاق دراما تەاترىنىڭ رەجيسسەرى رەتىندە ونشاقتى قويىلىم ساحنالادىم. 200809 جىلدارى فرانتسياداعى پاريج ۇلتتىق دراما ونەرى كونسەرۆاتورياسىندا ماگيسترستاجەر رەتىندە ءدارىس الدىم. عىلىمي جەتەكشىمنىڭ ماسكەۋگە اۋىسۋىنا بايلانىستى، قازىرگى تاڭدا ءبىلىمىمدى رەسەي مەملەكەتتىك تەاتر ونەرى ينستيتۋتىنىڭ گيتيس ماگيستراتۋراسىندا جالعاستىرىپ، ماگيسترلىك ديسسەرتاتسيامدى قورعاۋعا دايىندالىپ ءجۇرمىن. بۇيىرتسا، ساناۋلى ايدان سوڭ پروفەسسور س.جەنوۆاچتىڭ عىلىمي جەتەكشىلىگىمەن رەسەي تەاتر ونەرى اكادەمياسىنىڭ عىلىمي كەڭەسىندە قازىرگى زامانعى رەجيسسۋرادا م.چەحوۆ پەن ب.برەحتتىڭ تەاتر ءادىسىن قولدانۋ تاقىرىبىندا ماگيسترلىك ديسسەرتاتسيا قورعاماقپىن.وتباسىم بار. جارىم نۇرگۇل بەكەتقىزى باتىس قازاقستان مەملەكەتتىك ۋنيۆەرسيتەتىنىڭ، شەتەل تىلدەرى كافەدراسىنىڭ وقىتۋشىسى. ەكى ۇلىم بار ابزال 11سىنىپ وقۋشىسى، رۇستەم 4 جاستا. الداعى ارمانماقساتتارىڭىز، جوسپارلارىڭىز قانداي؟ مەنىڭ ماقساتىم پسيحولوگيالىق باعىتتا تەاتر جاساۋ. سول ءۇشىن ءقازىر ەۋروپادا ءجۇرمىن. وتباسىمدى سوناۋ ورالعا تاستاپ، شەتەلدە وقۋ ماعان دا وڭاي ەمەس. ءبىراق جاڭا بىرنارسەنى باستاۋ ءۇشىن جۇيەلى تۇردە تاجىريبە، ءبىلىم الۋىم كەرەك. باستى ماقسات پاريجدە، رەسەيدە العان ءبىلىمىمدى ەل كادەسىنە جاراتۋ. ۇلتىمنىڭ دامۋىنا، الەمگە تانىلۋىنا سەپتىگىمدى تيگىزۋ. بۇل ءبىر جالعان ءسوز ەمەس، مەنىڭ شىنايى ارمانماقساتىم. سول جولدا ەشقاشان وزوزىمە تىنىم بەرمەي كەلەمىن. كوپ وقيمىن، كوپ ىزدەنەمىن. ونەربىلىم سالاسىنداعى ءىنىقارىنداستارىما ايتارىم، ۇلتىڭدى الەمگە تانىتۋ ءۇشىن كەم دەگەندە انا تىلىنەن باسقا 23 شەت ءتىلىن ءبىلۋىڭ قاجەت. الەمدىك ادەبيەت پەن مادەنيەتتى كوپ وقۋ، زەردەلەۋ كەرەك. ونىڭ كوكجيەگىن تانۋ بيىك دۇنيەتانىمدى تالاپ ەتەدى. ءبىز سىزگە تىلەكتەسپىز!2009 جىلدىڭ جاز ايلارىىلمەكتەر: بولاشاق ستيپەندياتى، اكتەر، اسحات ماەميروۆ، رەجيسسەر، تەاتركەلۋ قاينارى: :...?8765940
|
گېرمانىيە ئاۋازى رادىيوسىنىڭ خەۋەر قىلىشىچە، گۇتېرەس گېرمانىيەدە تور قۇرۇلۇشى بىخەتەرلىكىگە مۇناسىۋەتلىك بىر يىغىنغا قاتنىشىۋاتقان بولۇپ، مۇخبىرلارنى كۈتۈۋېلىش يىغىنىدا گېرمانىيە ئاۋازى نىڭ مۇخبىرى ئۇنىڭدىن ئۇيغۇر ئېلىنىڭ ۋەزىيىتى ھەققىدىكى ئىنكاسىنى سورىغان.ئۇ بۇنىڭغا جاۋابەن كىشىلىك ھوقۇققا ھۆرمەت قىلىشنىڭ ئىنتايىن مۇھىملىقى نى تەكىتلىگەن. ئۇ مۇنداق دېگەن: دۆلەت سىياسىتى چوقۇم ئاز سانلىق مىللەتلەرنى ئۆزلىرىنىڭ مىللىي كىملىكىگە ھۆرمەت قىلىنىۋاتقانلىقىنى ھېس قىلدۇرۇشى كېرەك. بۇ ئىنتايىن مۇھىم. بولۇپمۇ شىنجاڭدىكىدەك ئالاھىدە ئەھۋاللاردا تېخىمۇ مۇھىم. دۇنيانىڭ باشقا جايلىرىدىمۇ شۇنداق.بىرلەشكەن دۆلەتلەر تەشكىلاتىنىڭ باش كاتىپى ئانتونىيۇ گۇتېرەس ئۇيغۇر مەسىلىسىدە خىتاي ھۆكۈمىتىگە يېتەرلىك بېسىم ئىشلەتمەسلىك بىلەن تەنقىدلىنىپ كېلىۋاتقان شەخس ئىدى. بۇ يىل سېنتەبىردە خەلقئارا كىشىلىك ھوقۇقنى كۆزىتىش تەشكىلاتى، كەچۈرۈم تەشكىلاتى، خەلقئارا كىشىلىك ھوقۇق بىرلەشمىسى، قانۇنشۇناسلار كېڭىشى ۋە دۇنيا ئۇيغۇر قۇرۇلتىيى قاتارلىق تەشكىلاتلار بىرلىكتە گۇتېرېسقا خەت يېزىپ، ئۇنى خىتاي ھۆكۈمىتىنىڭ ئۇيغۇر ئېلىدە يولغا قويغان لاگېرلىرىغا قارشى ئاۋاز چىقىرىشقا چاقىرغان شۇنداقلا ئۇنىڭ تا بۈگۈنگىچە ئۇيغۇر مەسىلىسىدە سۈكۈت قىلغانلىقىنى ئەيىبلىگەن ئىدى. ھالبۇكى، گۇتېرېس تەنقىدلەرنى قاتتىق رەت قىلىپ، ئۆزىنىڭ بۇ يىل 4ئايدا خىتايغا قىلغان زىيارىتى مەزگىلىدە ئۇيغۇرلارنىڭ مەسىلىسىنى ئوچۇقئاشكارا تىلغا ئالغانلىقىنى ئىلگىرى سۈرگەن.
|
ادب ەسەبىندە ازياتىنىق مۇحيتى وڭىرىندەگى ساۋدا كورسەتكىشتەرى 2020 جىلدىڭ ءبىرىنشى جارتىسىندا قاتتى اسەر ەتسە دە، كۇتىلگەننەن تەزىرەك قالپىنا كەلەدى دەپ ايتىلادى. قازىر ازيادا تاۋار ساۋداسىنىڭ ءوسۋ قارقىنى مامىردا جىلدىق ەسەپپەن ەڭ تومەنگى دەڭگەيگە 10،1 پايىزعا جەتكەن، بىراق 2020 جىلدىڭ قىركۇيەگىنەن باستاپ بىرتىندەپ قالپىنا كەلىپ جاتىر. جاقىندا وڭىردەگى بىرىگۋ جانە ساتىپ الۋ سالاسىنداعى كومپانيالاردىڭ بەلسەندىلىگى قالپىنا كەلە باستاماق.بۇدان باسقا، بۇكىل الەمدە 2019 جىلى 3،8 تريلليون دوللارعا جەتكەن تۇتىنۋشىلارعا تسيفرلىق پلاتفورمالاردى 2 ساتۋدان تۇسەتىن ءتۇسىم نەگىزىنەن ازيا ەلدەرىنە تيەسىلى جالپى سومانىڭ شامامەن 48 پايىزى. 2020 جىلى بۇل ساندار ايتارلىقتاي ءوستى، ويتكەنى كولىككە قوڭىراۋ شالۋ، ازىقت ۇلىك جەتكىزۋ جانە ەلەكتروندىق كوممەرتسيا سياقتى ىسكەرلىك وپەراتسيالار 19 تارالۋىن بولدىرماۋعا ارنالعان شەكتەۋلەر اياسىندا تسيفرلىق كەڭىستىككە كوشتى دەلىنگەن ادب حابارلاماسىندا.بانك زەرتتەۋىنشە، جاھاندىق تسيفرلىق سەكتوردىڭ 20 پايىزدىق ءوسۋى الەمدىك ءوندىرىستى جىلىنا 2021 جىلدان 2025 جىلعا دەيىن ورتاشا ەسەپپەن 4،3 ترلن دوللارعا ارتتىرۋى مۇمكىن. سول سياقتى، ازياتىنىق مۇحيتى ءوڭىرى جىلىنا 1،7 تريلليون دوللاردان نەمەسە 2025 جىلعا دەيىن 5 جىل ىشىندە 8،6 تريلليون دوللاردان اساتىن ەكونوميكالىق ديۆيدەند الادى. ازياتىنىق مۇحيتى وڭىرىندە تسيفرلىق تەحنولوگيالاردى كەڭىنەن قولدانۋ ناتيجەسىندە 2025 جىلعا دەيىن جىلىنا 65 ميلليونعا جۋىق جاڭا جۇمىس ورنى قۇرىلماق.تسيفرلى ازيا وپەراتسيا
|
خەلقئارا قىرغىنچىلىقنى خاتىرىلەش كۈنى مۇناسىۋىتى بىلەن يېل ئۇنىۋېرسىتېتىنىڭ قانۇنچىلىق مەكتىپىدە ئېچىلغان خىتاي ھۆكۈمىتىنىڭ مىليونلاپ ئۇيغۇرنى لاگېرلارغا قامىشى ھەمدە بۇنىڭغا ئالاقىدار مەسىلىلەر ھەققىدە مۇھاكىمە يىغىنىنىڭ ئېلانى.2005يىلىدىن بۇيان ب د ت ھەر يىلىنىڭ 27يانۋار كۈنىنى خەلقئارا قىرغىنچىلىقنى خاتىرىلەش كۈنى قىلىپ بېكىتكەن بولۇپ، شۇنىڭدىن بېرى مۇشۇ كۈندە ئىككىنچى دۇنيا ئۇرۇشىدا زىيانكەشلىككە ئۇچرىغان يەھۇدىيلارنىڭ پاجىئەسى ئەسلەپ كېلىنمەكتە. بۇ يىلمۇ مۇشۇ خاتىرە كۈننىڭ ئەتىسى، يەنى 28يانۋار كۈنى ئامېرىكىدىكى ئەڭ مەشھۇر ئالىي مەكتەپلەرنىڭ بىرى بولغان يېل ئۇنىۋېرسىتېتىنىڭ قانۇنچىلىق مەكتىپىدە خىتاي ھۆكۈمىتىنىڭ مىليونلاپ ئۇيغۇرنى لاگېرلارغا قامىشى ھەمدە بۇنىڭغا ئالاقىدار مەسىلىلەر ھەققىدە مۇھاكىمە يىغىنى ئۆتكۈزۈلدى.بۇ قېتىمقى مۇھاكىمە يىغىنىغا خىتاينىڭ مۇسۇلمانلارنى زور ساندا لاگېرغا قامىشى ھەمدە زىيانكەشلىك قىلىشى: بۇ خىل ئىنسان ھەقلىرى كرىزىسىغا قانداق ئىنكاس قايتۇرۇش لازىم؟ دەپ ماۋزۇ قويۇلغان. بۇ قېتىمقى مۇھاكىمە يىغىنىغا ۋاشىنگتون شەھىرىدىكى ئۇيغۇر پائالىيەتچى نۇرىي تۈركەل، ئىنسان ھەقلىرىنى كۆزىتىش تەشكىلاتى خىتاي ئىشلىرى بۆلۈمىنىڭ مۇدىرى سوفى رىچاردسون، ۋاشىنگتون پوچتىسى گېزىتىنىڭ كەسپىي يازغۇچىسى ئېمىلىي راۋخالا ئايرىمئايرىم سۆز قىلىپ، لاگېرلار مەسىلىسىنىڭ كېلىپ چىقىشى، بۇنىڭ ھازىرقى ئەھۋالى ھەمدە بۇنىڭغا دۇنيانىڭ قانداق مۇئامىلىدە بولۇشى قاتارلىق مەسىلىلەر ھەققىدە ئۆز قاراشلىرىنى ئوتتۇرىغا قويدى.بۇ قېتىمقى يىغىندا ئۇيغۇرلارنى ۋە ئۇلار دۇچ كېلىۋاتقان ئىجتىمائىي پاجىئەلەرنى تەپسىلىي تونۇشتۇرغان ئۇيغۇر ئادۋوكات نۇرى تۈركەل يىغىندىن قايتىپ كەلگەندىن كېيىن بۇ قېتىمقى مۇھاكىمە يىغىنى ھەققىدە سۆھبەتلىشىش تەكلىپىمىزنى خۇشاللىق بىلەن قوبۇل قىلدى. ئۇنىڭدىن بۇ قېتىمقى يىغىننىڭ ئومۇمى ئەھۋالى ۋە ئۇنىڭ قانداق پىكىرلەرنى ئوتتۇرىغا قويغانلىقىنى سورىغىنىمىزدا نۇرى تۈركەل ئۆزىنىڭ نۆۋەتتىكى ئۇيغۇرلار دۇچ كېلىۋاتقان پاجىئەلەرنىڭ تۈپ يىلتىزى ۋە ئارقا كۆرۈنۈشى ھەققىدە چۈشەنچە بەرگەنلىكىنى سۆزلەپ بەردى.نۇرى تۈركەل بۇ قېتىمقى مۇھاكىمە يىغىنىدا ئوقۇغۇچىلارغا نۇقتىلىق قىلىپ چۈشەندۈرگەن يەنە بىر مەسىلە ھازىر خىتاي ھۆكۈمىتى ئىجرا قىلىۋاتقان ئاسسىمىلياتسىيە ھەرىكىتىنى ئىنسانلارغا قارىتىلغان ئىجتىمائىي ئىنژېنېرلىق دېگەن ئاممىباب ئۇقۇم بىلەن چۈشەندۈرۈش بولغان.بىز ئۇنىڭدىن بۇ قېتىمقى مۇھاكىمە يىغىنىنى ئىجتىمائىي پەنلەر بىلەن شۇغۇللىنىدىغان بىرەر مەركەزدە ئەمەس، بەلكى يېل ئۇنىۋېرسىتېتىنىڭ قانۇنچىلىق مەكتىپىدە ئۆتكۈزۈشتىكى سەۋەبلەر ھەققىدە سورىدۇق. نۇرىي تۈركەل يېل ئۇنىۋېرسىتېتىغا ئوخشاش غەرب دۇنياسىدىكى بەكمۇ نوپۇزلۇق بولغان بىر ئىلىم مەركىزىدە مۇشۇنداق بىر پائالىيەتنى ئۆتكۈزۈشنىڭ ئەمەلىيەتتە ھازىرنى ۋە كەلگۈسىنى ئويلاشقاندا بەكمۇ زور ئەھمىيەتكە ئىگە بولىدىغانلىقىنى سۆزلەپ بەردى.سۆھبەت جەريانىدا نۇرىي تۈركەلدىن سىزنىڭچە ئوقۇغۇچىلار ئۇيغۇرلار مەسىلىسىگە راستىنىلا قىزىققاندەكمۇ ياكى شەكىلگە ئاڭلاپ قويغاندەكمۇ؟ دەپ سورىغىنىمىزدا ئۇ يىغىن مەيدانىدىكى كەيپىياتتىن ئوقۇغۇچىلارنىڭ ئۇيغۇرلار مەسىلىسىگە پەۋقۇلئاددە دەرىجىدە قىزىققانلىقىنى كۆرۈۋالغىلى بولىدىغانلىقىنى تەكىتلىدى.نۇرىي تۈركەلنىڭ بىلدۈرۈشىچە، بۇ قېتىمقى يىغىندا نۇقتىلىق مۇھاكىمە قىلىنغان يەنە بىر مەسىلە ئۇيغۇرلارنىڭ قانداق مەسىلىلەرگە دۇچ كېلىۋاتقانلىقىلا ئەمەس، تېخىمۇ مۇھىمى دۇنيانىڭ بۇ مەسىلىگە قانداق ئىنكاس قايتۇرۇشى بولغان.يېقىندىن بۇيان ئامېرىكا ۋە ياۋروپادىكى بىر قىسىم بىلىم يۇرتلىرىدا ئۇيغۇرلار مەسىلىسى كۆپ قېتىم ئاڭلىتىلغانلىقى مەلۇم. بىز نۇرىي تۈركەلدىن ئالىي مەكتەپلەردە مۇشۇ خىلدىكى پائالىيەتلەرنى تەشكىللەش ئارقىلىق ئۇيغۇرلار مەسىلىسىنى ئاڭلىتىشنىڭ قانداق رېئال ئەھمىيىتى بارلىقىنى سورىغىنىمىزدا ئۇ بۇنى نۆۋەتتىكى ئۇيغۇر داۋاسىنىڭ بىر مۇھىم ھالقىسىغا ئايلاندۇرۇش لازىملىقىنى ئالاھىدە تەكىتلىدى.مەلۇم بولۇشىچە، ئۇيغۇر پائالىيەتچىلەر ۋە مۇتەخەسسىسلەر مۇشۇ بىرنەچچە ئاي ئىچىدە ئۇيغۇرلار مەسىلىسىنى ئوخشاش بولمىغان جايلاردىكى ئىلمىي مۇنبەرلەردە داۋاملىق ئاڭلىتىشنى پىلانلاۋاتقان بولۇپ، بۇ پائالىيەتلەر ئارقىلىق خەلقئارانىڭ ئۇيغۇرلارنى تېخىمۇ زور دەرىجىدە قوللىشىنى قولغا كەلتۈرۈش ئۈمىد قىلىنماقتا ئىكەن.
|
جون كەررىي مۇنداق دېدى: سۈرىيە ھۆكۈمىتى ئۆكتىچىلەرگە قارشى خىمىيىلىك قوراللارنى ئىشلىتىپ، 1 مىڭ 429 كىشىنىڭ ئۆلۈشىنى كەلتۈرۈپ چىقاردى. بۇلارنىڭ ئىچىدە يەنە 426 نەپەر بالىمۇ بار. بۇ ئىشىنىش تەس بولغان تېررورلۇق قىلمىشى.جون كەررىي يەنە مۇنداق دېدى: ئامېرىكا ئۆزىنىڭ قىممەت قارىشى بويىچە، سۈرىيە ھۆكۈمىتىنىڭ ئۆز خەلقىنى خىمىيىلىك قوراللار ئارقىلىق قىرغىن قىلىش قىلمىشىغا سۈكۈت قىلمايدۇ. ئامېرىكا ھۆكۈمىتى كېيىنكى قەدەمدە ئامېرىكا خەلقى ۋە پارلامېنتنىڭ قارارىغا ئاساسەن سۈرىيەگە قانداق ھەرىكەت قوللىنىشنى ئۆزى بەلگىلەيدۇ.
|
سامالدا اۆتوپاركينگ سالىنادىەلوردانىڭ الماتى جانە سارىارقا اۋداندارىندا 2015 جىلعا دەيىن كوپدەڭگەيلى اۆتوپاركينگتەر سالۋ بەلگىلەنگەن سىزباسىنا سايكەس، سامال شاعىن اۋدانىندا اۋماعى 0,3 گەكتار جەرگە 7 قاباتتى جابىق اۆتوپاركينگ سالۋ قاراستىرىلعان.دەپارتامەنتتەگى دونور كۇنى15 ناۋرىزدا ءىىد اپپاراتىنىڭ قىزمەتكەرلەرى اراسىندا دونور كۇنىن وتكىزدى.استانا قالالىق ءىىدءنىڭ باسشىلىعى ترانسفۋزيولوگيا عىلىميوندىرىستىك ورتالىعىنىڭ جىل سايىنعى قالالىق دونورلىق قوزعالىس باستاماسىنا كەزەكتى رەت قولداۋ ءبىلدىرىپ، اتالمىش ۇجىمنىڭ 50دەن استام قىزمەتكەردىڭ ارقايسىسىنان 450 مگ قان الىندى.اۋرۋدىڭ كورسەتكىشى ازايعاناستانا قالاسىنىڭ دەنساۋلىق ساقتاۋ ورگاندارىنىڭ شۇعىل قولعا العان ءىسشارالارىنىڭ ارقاسىندا تۋبەركۋلەز اۋرۋىن ايتارلىقتاي ازايتۋعا قول جەتتى.بيىل اتالعان دەرت كورسەتكىشى 19,1عا ازايىپ، 2011 جىلدىڭ وسى كەزەڭىمەن سالىستىرعاندا 138,1ءدىڭ ورنىنا 100 مىڭ ادامعا شاققاندا 111,7عا جەتتى.شىعارماشىلىقتا شەكارا جوقاستانادا مۇمكىندىگى شەكتەۋلى جاندارعا ارنالعان شىعارماشىلىقتا شەكارا جوق فەستيۆالى وتكىزىلدى.بۇل جوبا ءارتۇرلى جاستاعى، ءتۇرلى اۋرۋمەن اۋىراتىن ادامداردىڭ باسىن بىرىكتىرىپ، ولارعا كومەكتەسۋدى ماقسات تۇتادى. فەستيۆال اياسىندا دەكوراتيۆتىقولدانبالى شىعارماشىلىق كورمەسى ءوتىپ، وندا قاتىسۋشىلار وزدەرىنىڭ دەكوراتيۆتىقولدانبالى ونەرلەرىن كورسەتتى.استانالىق مەكتەپ وقۋشىلارى كومانداسى رەسپۋبليكالىق وليمپيادادا ماتەماتيكالىق باعىتتاعى ءبىلىم بەرەتىن پاندەر بويىنشا ۇزدىك كوماندا 2013 اتاعىن جەڭىپ الدى.قازاقستان مەن گەرمانيا اراسىنداعى تەحنولوگيا مەن ءبىلىم بەرۋ سالاسىنداعى ىنتىماقتاستىق اياسىندا كونفەرەنتسيا ءوتتى. كونفەرەنتسيا حرو2017 تۇرعىسىندا ءبىلىم مەن تەحنولوگيا اراسىنداعى ترانسفەر تاقىرىبىنا نەگىزدەلگەن.قازاق ۇلتتىق ونەر ۋنيۆەرسيتەتىندە ارمىسىڭ، ءازناۋرىز! تەاترلاندىرىلعان كونتسەرتتىك قويىلىم ساحنالانادى.بيىل ناۋرىز مەيرامىنا وراي، قالا بويىنشا بارلىق نەگىزگى كوشەلەردە 200دەن استام ۇلكەن تۋلار، 1250 تۋ تۇعىرلارى، 60 تاقىرىپتىق بيلبوردتار، 50 كىشى ارحيتەكتۋرالىق فورمالار ورنالاستىرىلادى.
|
د ئۇ ق رەئىسى رابىيە قادىر خانىم مۇخبىرلارنى كۈتۈۋېلىش يىغىنىدا سۆز قىلماقتا. 2013يىلى 20ئىيۇن، توكيو.خىتاي مەتبۇئاتلىرى مۇشۇ ئاينىڭ 21كۈنى ۋىيېتنامغا قانۇنسىز ئۆتۈشكە ئۇرۇنغان 22 نەپەر دىنىي رادىكال ئۇنسۇرنى تۇتقانلىقىنى ۋە بۇلاردىن قارشىلىق كۆرسەتكەن بىرىنى ئېتىپ تاشلىغانلىقىنى ئېلان قىلغان ئىدى. مۇخبىرىمىزنىڭ بۈگۈنكى ئېنىقلاشلىرى داۋامىدا، شۇ كۈنكى تۇتقۇنلار ئارىسىدا 17 نەپەر ئايال ۋە بالىنىڭ بارلىقى ئاشكارىلاندى. بۇ مۇناسىۋەت بىلەن ئۇيغۇر مىللىي ھەرىكىتى رەھبىرى رابىيە قادىر خانىم رادىئومىزغا بايانات بېرىپ، خىتاينىڭ مەزكۇر تۇتقۇنلارنىڭ ئارىسىدا ئايال، بالىلارنىڭمۇ بارلىقىنى يوشۇرغانلىقىنى ئەيىبلىدى؛ ئۇ يەنە خىتاينىڭ دېلونى تەكشۈرمەي تۇرۇپلا تۇتقۇنلارغا دىنىي رادىكال ئۇنسۇرلار دەپ قالپاق كىيدۈرۈشىنى تەنقىد قىلدى. رابىيە خانىمنىڭ بايان قىلىشىچە، خىتاي تەرەپ ئۆزلىرىنىڭ باستۇرۇش سىياسىتىنىڭ نەتىجىسى بولغان بۇ پاجىئەلىك ۋەقەنى دۇنياغا يەنە بۇرمىلاپ ۋە پەردازلاپ مەلۇم قىلماقتا.خىتاي مەتبۇئاتلىرىنىڭ ئاشكارىلىشىچە، مۇشۇ ئاينىڭ 21كۈنى گۇاڭشىنىڭ سۇڭزو شەھەرلىك ساقچى تارماقلىرى ياڭ فامىلىلىك بىر ئادەم ئەتكەسچىسىنىڭ ئاتالمىش دىنىي رادىكاللار گۇرۇھىنى ۋىيېتنامغا يۆتكەش ئۈچۈن ھەرىكەت قىلىۋاتقانلىقى ھەققىدە ئۇچۇر تاپشۇرۇۋالغان. نەتىجىدە سۇڭزو شەھەرلىك رازۋېدكا ئەترىتى، تېررورلۇققا قارشى تۇرۇش ئەترىتى، چېگرا مۇداپىئە ئەترىتى قاتارلىق 4 ئەترەت ھەرىكەتكە ئۆتۈپ كەچ سائەت 10 مەزگىللىرىدە ئىككى ئاپتوموبىلدا كېتىۋاتقان مەزكۇر گۇرۇپپىنى قورشاۋغا ئالغان. ساقچى تەرەپ تۇتقۇنلارنىڭ قوللىرىغا كويزا سېلىۋاتقاندا، تۇتقۇنلاردىن بىر نەپىرى ساقچى لياۋ شۈەنكەيگە پىچاق بىلەن ھۇجۇم قىلغان؛ پىچاق لياۋ شۈەنكەينىڭ كۆكسىگە ئۇرۇلغان، ئەمما لياۋ شۈەنكەينىڭ كۆكسىدە مۇداپىئە قالقىنى بولغاچقا، 3 قېتىم ئۇرۇلغان پىچاق لياۋ شۈەنكەيگە زەخمە يەتكۈزەلمىگەن. ئارقىدىن تۇتقۇن ھۇجۇمچى پىچاقنى لياۋ شۈەنكەينىڭ بويۇن ۋە يانپاش قىسمىغا قارىتىپ ھۇجۇم قىلغان، بۇ چاغدا ئۇ، باشقا ساقچىلار تەرىپىدىن ئېتىۋېتىلگەن. خىتاي مەتبۇئاتلىرى ھازىرغا قەدەر ۋەقەنىڭ مۇشۇنچىلىك قىسمىنىلا ئاشكارىلىغان ھەمدە تۇتقۇنلارنىڭ مىللىي كىملىكى ھەققىدە مەلۇمات بەرمىگەن ئىدى. ئەمما مەزكۇر تەۋەلىكتە يېقىنقى يىللاردىن يۈز بەرگەن ۋەقەلەر زەنجىرى، تۇتقۇنلارنىڭ ئۇيغۇر ئىكەنلىك ئېھتىماللىقىنى گەۋدىلەندۈرگەن.مۇخبىرىمىزنىڭ بۈگۈن ۋەقە يۈز بەرگەن شەھەردىكى ئالاقىدار ئورۇنلاردىن ئەھۋال ئىگىلىشى داۋامىدا، مەزكۇر ۋەقەدە تۇتۇلغان گۇماندارلارنىڭ ئۇيغۇر ئىكەنلىكى ئاشكارىلاندى، يەنە ئاشكارىلىنىشىچە، تۇتقۇنلارنىڭ ئىچىدە 9 ئايال ۋە 8 بالا بولۇپ جەمئىي 17 نەپەر ئانا، بالا شەھەردىكى مەلۇم بىر قاماقخانىدا تۇتۇپ تۇرۇلماقتا. ۋەقەدىن خەۋەر تاپقان دۇنيا ئۇيغۇر قۇرۇلتىيى رەئىسى رابىيە قادىر خانىم خىتاينىڭ تۇتقۇنلار ئارىسىدا ئانا ۋە بالىلار بارلىقىدەك بىر رېئاللىقىنى يوشۇرغانلىقىنى تەنقىد قىلدى. رابىيە خانىم تۇتقۇنلار ئارىسىدا ئانا ۋە بالىلارنىڭمۇ بارلىقى ئۇلارنىڭ زۇلۇمغا ئۇچرىغان ۋە زۇلۇمدىن قاچقان، 3بىر دۆلەتتىن ئىنسانىي ياردەم كۈتكەن، بىگۇناھ ئىنسانلار ئىكەنلىكىنىڭ ئىشارىتى دېدى. مۇخبىرىمىزنىڭ بۈگۈنكى ئېنىقلىشىدىن يەنە ئاشكارىلىنىشىچە، ۋەقەگە چېتىشلىق گۇماندارلاردىن ئەرلەر ئايرىم بىر جايدا تۇتۇپ تۇرۇپ تەكشۈرۈلمەكتە. رابىيە خانىم بۈگۈن رادىئومىزغا بەرگەن باياناتىدا، خىتاينىڭ گۇماندارلار ئۈستىدىكى تەكشۈرۈش تېخى ئاياغلاشماي، ھەتتا باشلانماي تۇرۇپ، ئۇلارنى دۇنياغا دىنىي رادىكال ئۇنسۇرلار دەپ ئېلان قىلغانلىقىنى ئەيىبلىدى. رابىيە خانىم ۋەقە مەيدانىدا ئېتىۋېتىلگەن تۇتقۇنغا خىتاي تەرەپنىڭ ھەددىدىن زىيادە كۈچ قوللانغانلىقىنى، ئەسلىدە خىتاي ساقچىلىرىنىڭ تۇتقۇننى ئاتماي تۇرۇپ بويسۇندۇرۇش ئىمكانى بارلىقىنى ئىلگىرى سۈردى.رابىيە خانىمنىڭ بايان قىلىشىچە، بۇ ۋەقە ئۇيغۇرلارغا قارىتا خىتاي دۆلىتى يۈرگۈزۈۋاتقان زوراۋان ۋە باستۇرۇش سىياسىتىنىڭ يەنە بىر ئىپادىسى. رابىيە خانىم بۇ ھەقتىكى سۆزىدە مانا بۇ پاجىئە، ئۇيغۇرلارنىڭ بۈگۈن نېمە ئۈچۈن خىتاي ھاكىمىيىتىگە قارشى تىنىمسىز قارشىلىق كۆرسىتىشىنىڭ، شۇنداقلا تايلاند قاتارلىق دۆلەتلەرگە كوللېكتىپ ھالدا قېچىشىنىڭ سەۋەبىنى چۈشەندۈرۈپ بېرەلەيدۇ دېدى. رابىيە خانىم يەنە، خىتاينىڭ تا بۈگۈنگە قەدەر يەنى ۋەقە يۈز بېرىپ 5كۈنىگە قەدەم قويغانغا قەدەر، ۋەقەگە چېتىلىپ تۇتۇلغانلار ئارىسىدا ئانىلار ۋە بالىلار بارلىقىنى يوشۇرغانلىقىنى، بىر قانۇن دۆلىتىنىڭ ئىشى ئەمەس دېدى. ئۇ سۆزىدە دۇنيا جامائىتىگە خىلاپ قىلىپ، خىتاي ئۇيغۇرلارنىڭ بېشىغا كەلگەن ھەر بىر پاجىئەلىك ۋەقەدىن، ئۆزلىرىگە دەرس ئېلىش ئۇياقتا تۇرسۇن، ئۇنىڭدىن دۆلەت مەنپەئەتى ئۈچۈن نەپ قازىنىشقا ئۇرۇنۇۋاتىدۇ دېدى. رابىيە خانىمنىڭ بىلدۈرۈشىچە، خىتاي ۋەقە ھەققىدىكى خەۋەردە دىنىي رادىكاللىقنى تىلغا ئېلىش، ساقچىلارغا كۆرسىتىلگەن قارشىلىقنى گەۋدىلەندۈرۈش ۋە ۋەقەدىكى ئانا بالىلار ھەققىدىكى مەلۇماتنى يوشۇرۇش ئارقىلىق، خەلقئارا جامائەتنىڭ مەزكۇر كىشىلەرگە قارىتا ھېسداشلىقىنىڭ ئالدىنى ئېلىش ۋە ئۇلارغا قارىتا قوللانغان ۋە قوللانغۇسى قاتتىق بىر تەرەپ قىلىش چارىسىنى دۇنيا جامائىتىگە قوبۇل قىلدۇرۇشقا ئۇرۇنماقتا.يۇقىرىدا گۇاڭشىدىن ۋىيېتنامغا قېچىش سەپىرىدە تۇتۇلغان گۇماندارلار ئارىسىدا ئانا، بالىلار بارلىقى ۋە بۇ ئەھۋالنىڭ خىتاي تەرىپىدىن يوشۇرۇلغانلىقىغا قارىتا دۇنيا ئۇيغۇر قۇرۇلتىيىنىڭ ئىنكاسنى ئاڭلىدىڭلار.
|
جۇرەكتەرى توعىسىپ، ۇلتتار ىنتىماعى گۇلىن قۇلپىرتتى حالىق تۇرمىسى باش بەت تارباعاتاي اقپارات تورابى 3.2جۇرەكتەرى توعىسىپ، ۇلتتار ىنتىماعى گۇلىن قۇلپىرتتىجولدانعان ۋاقىتى : 2019428 18:25:01 شاعانتوعاي اۋدانى جايىلما كوشەسى الەۋمەتتىك اۋماعىنداعى ۇلتتار ىنتىماعى حيكاياسىتارباعاتاي ايماعى كوپ ۇلت شوعىرلى قونىستانعان جەر، ايماقتاعى 29 ۇلت ءبىرىنءبىرى قۇرمەتتەپ، بىرىنەءبىرى كومەكتەسىپ، تىنىستاس، تاعدىرلاس، جۇرەكتەس بولىپ تۇرمىس كەشىرىپ كەلەدى. بۇل جەردە ۇلتتار ىنتىماعى گۇلى قۇلپىرا اشىلىپ، ۇلتتار ىنتىماعىنىڭ جىرى اسقاقتاي ءتۇستى. شاعانتوعاي اۋدانى جايىلما كوشەسى الەۋمەتتىك اۋماعىنداعى ءار ۇلت حالقىنىڭ ىنتىماعى جاراسقان ءبىر ءۇيلى جانداي تىرلىگىن تىلگە تيەك ەتكەن حيكايالارى ساناپ تاۋىسقىسىز، وقاس پەن مەيىربان انالاردىڭ بويىنان مەيىرىمگە تولى،قادىر تۇتارلىق ىزگىلىكتى اڭعارىپ، ەتەنە ۇلتتار ارا سۇيىسپەنشىلىكتى سەزىنە الاسىز.سۋرەتتە: وقاس داڭق كۋالىكتەرىن رەتتەۋدە.تىلشىلەرىمىز ۋاڭ شۋشيا، احات سانياز ۇلى حابارلايدى.وقاستىڭ ىزگى ىستەرى ايتىپ4ايدىڭ 15كۇنى شاعانتوعاي اۋدانى جايىلما كوشەسى الەۋمەتتىك اۋماعىنىڭ تۇرعىنى وقاس سۇلەيمەن ۇلى تازا دا رەتتى ۇيىندە مەديتسيناعا قاتىستى كىتاپتاردى كورۋدە.وقاس 1955جىلى 12ايدا شاعانتوعاي اۋدانى التىن ەمىل اۋىلىنداعى ءبىر مالشى وتباسىندا دۇنيەگە كەلگەن، شاعانتوعاي اۋداندىق مال شارۋاشىلىق شيپاحاناسىنىڭ شيپاگەرى، 2015جىلى پەنسياعا شىققان.وقاس پارتيا مۇشەسى. ونىڭ وتباسى ەكونوميكالىق جاعدايى تىم شىركىناي ەمەس ەدى، الايدا ول ءوزىنىڭ 3 بالاسى مەن قايتىس بولعان اعاسىنىڭ 2 بالاسىن بىردەي باعىپقاعىپ ەرجەتكىزدى، قازىر بەسەۋى دە باستارىنا شاڭىراق كوتەرىپ، باۋىرلارىنا قازان استى.ۇعىسۋعا قاراعاندا، بىرنەشە جىلدىڭ الدىندا بەستە قامتاماسىزداندىرىلاتىن وتباسى چىن شيۋيىڭ جوعارى قان قىسىم اۋرۋىنا شالدىعادى، ونىڭ 17 جاستاعى نەمەرەسىنىڭ تۋما جۇرەك اۋرۋى بار ەدى، ەكەۋىنىڭ ەشقانداي ەكونوميكالىق كىرىس قاينارى جوق بولاتىن. وقاس چىن شيۋيىڭدى ەمدەۋ بارىسىندا ونىڭ وتباسى جاعدايىنان حاباردار بولادى، سودان باستاپ وقاس ىلگەرىندىكەيىندى ونىڭ 3000 يۋاننان استام ەمدەلۋ اقىسىن تولەگەن.سونىمەن بىرگە، وقاس جاڭاجەر اۋىلىنداعى مۇگەدەك مالشى لي حايتاۋدىڭ ەمدەلۋ قاراجاتىن دا ءۇنسىز ءوز قالتاسىنان شىعارىپ كەلگەن.لي حايتاۋ: وقاس مەنىڭ شاپاعاتشىم، وعان شىن جۇرەكتەن العىس ايتامىن، وتباسىمدا قيىنشىلىق كوپ، ەمدەلۋ قاراجاتىن تولەي المايمىن، وقاس ماعان كومەكتەسىپ، ەمدەلۋ قاراجاتىمدى تولەدى، ول ۇلتقا ايىرماستان، قالتقىسىز كومەكتەسىپ، جاناشىر جاقىنىما اينالدى دەدى.وقاس جاس كەزىندە شەت شالعاي مال شارۋاشىلىق رايونىنداعى كوپتەگەن مالشىنىڭ ناۋقاسىن ەمدەگەن. سول كەزدە مال شارۋاشىلىق رايونىنىڭ باسىم كوپ ساندى جەرلەرىندە جول جوق ەدى، سوندىقتان وقاس اتقا ءمىنىپ، مالشىلاردىڭ ناۋقاسىن ەمدەۋگە باراتىن ەدى.وتكەندى ەسىنە العان وقاس 1989جىلعى ءبىر كۇنى مال شارۋاشىلىق رايونىنداعى ءبىر ناۋقاستى ەمدەمەكشى بولىپ كەتىپ بارا جاتقاندا جولدا قارلى بوراندا قامالىپ قالىپ، قاسقىرلارعا جولىققانىن، تۇنىمەن توقتاۋسىز ءجۇرۋ ارقىلى زورعا حاۋىپتەن قۇتىلعانىن ايتتى.وقاس شاعانتوعاي اۋدانىنىڭ ءارقايسى مال فەرمالارىنىڭ وي مەن قىرىن شيىرلادى. ول بۇرىندىسوڭدى بولىپ، 90 مىڭ ادام رەت ناۋقاس كورگەن، 9000 نان ارتىق سالماقتى ناۋقاستى قۇتقارعان، 1800 دەن ارتىق نارەستە بوساندىرىپ، 180 نەن ارتىق تولعاعى اۋىر ايەلدى قۇتقاردى.وقاس: مەن زەيىنزەردەمنىڭ كوبىن مالشىلاردى ەمدەۋگە جۇمسادىم، تىم جاپالى بولعانىمەن، مالشىلاردىڭ ناۋقاسى جازىلسا، توبەم كوككە جەتكەندەي قۋانامىن. قازىر پەنسياعا شىقتىم، كەي كەزدەرى ەمدەلۋ ءۇشىن مالشىلار ۇيىمە كەلەدى، مەن باياعىسىنشا ولاردى ەمدەيمىن دەدى.وقاستىڭ قىزمەتتەسى قايشا: وقاس كەدەي ناۋقاستاردى ەمدەگەن كەزدە جومارتتىقپەن كومەكتەسەدى. كوپتەگەن مالشى ءتۇن جارىمىندا وقاستى ىزدەپ كەلەدى، ول ەشقاشان باس تارتىپ كورگەن ەمەس، ونىڭ ىستەگەن ىزگى ىستەرى ايتىپ تاۋىسقىسىز دەدى.وقاس ىلگەرىندىكەيىندى دەنساۋلىق ساقتاۋ سالاسىنداعى مەملەكەتتىك وزات قىزمەتكەر، ۇلتتار ىنتىماعى العاباسارلىعىنداعى مەملەكەتتىك ۇلگىلى جەكە، مەملەكەتتىك 1مامىر ەڭبەك وردەنى، اۆتونوميالى رايوندىق تاڭداۋلى اۋىلقىستاق شيپاگەرى، اۆتونوميالى رايوندىق تاڭداۋلى كوممۋنيستىك پارتيا مۇشەسى سياقتى 30 دان ارتىق داڭقتى اتاققا يە بولدى.مەيىربان انالار ۇلتتار اراسىنداعى شىنايى سۇيىسپەنشىلىكتى ايگىلەدىشاعانتوعاي اۋدانىنىڭ جايىلما كوشەسى الەۋمەتتىك اۋماعىندا مەيىربان انالار قوعامى بار. قوعامنىڭ مۇشەلەرى تالاي جىلدان بەرى تۇرمىسىندا قيىنشىلىعى بار بۇقاراعا كومەكتەسىپ كەلەدى، مەيىربان انالاردىڭ باستاماشىلىعىندا تۇتاس اۋداندا مەيىرباندار قوسىنى قالىپتاستى.جايىلما كوشەسى الەۋمەتتىك اۋماعى پارتيا ياچەيكاسىنىڭ شابىتتاندىرۋى مەن جەتەكشىلىگىندە 2007جىلى الەۋمەتتىك اۋماق مەيىربان انالار قوعامى مەن قور قوعامىن قۇردى. 12 جىلدان بەرى مەيىربان انالار قوعامى ۇزدىكسىز كەڭەيىپ، العاشىنداعى 13 ادامنان قازىرگى 213 ادامعا مولايدى، مەيىرماحابباتتى ارقاۋ ەتكەن وسى قوسىن ءىس جۇزىندىك ارەكەتى ارقىلى ۇلتتار اراسىنداعى قويۋ سۇيىسپەنشىلىك، تەرەڭ دوستىقتى ايگىلەدى.سۋرەتتە: مەيىربان انالار بيگە جاتتىعىپ، الەۋمەتتىك اۋماقتا وتكىزىلەتىن مادەني قيمىلعا قاتىناسۋعا دايىندالۋدا.مەيىربان انالار قوعامىنداعىلاردىڭ ەڭ ۇلكەنى 82 جاستا، ەڭ كىشىسى 33 جاستا بولىپ، حانزۋ، قازاق سياقتى 4 ۇلتتان قۇرام تاپقان.مەيىربان انالار قوعامى تاعى ماقسارى ءانءبي ۇيىرمەسى مەن تاۋ گۇلى ءانءبي ۇيىرمەسى ن قۇرىپ، جايشىلىقتا جاتتىعۋ جاساپ، ءتۇرلى مادەنيەتدەنە تاربيە قيمىلدارىنا قاتىناسادى.59 جاستاعى ماكەش مەيىربان انالاردىڭ ءبىرى، ول كەزىندە شاعانتوعاي اۋداندىق 1ورتا مەكتەپتىڭ وقىتۋشىسى، 2014جىلى مەيىربان انالار قوعامىنا قوسىلعان.ماكەش: مەيىربان انالاردىڭ شاعانتوعاي اۋدانىنداعى ىقپالى توتەنشە زور، پەنسياعا شىققاننان كەيىن مەن دە ءبىر كىسىلىك ۇلەسىمدى قوسايىن دەپ وسى قوعامعا كىرىم. وسى جىلدا دا ءبىز ءتۇرلى ارنالاردان پايدالانىپ، توڭىرەگىمىزدەگى تۇرمىسىندا قيىنشىلىعى بار ادامدارعا كومەكتەسىپ كەلەمىز، مەن ءوز ارەكەتىمە توتەنشە ريزامىن ءارى كوپتەگەن ۇقساماعان ۇلتتان دوس تاپتىم، ءبىز وسى ىزگىلىكتى ۇزدىكسىز جالعاستىرا تۇسپەكپىز دەدى.ۇعىسۋعا قاراعاندا، بيىل مەيىربان انالار قوعامى شاعانتوعاي اۋدانىنداعى سالماقتى اۋرۋعا شالدىققان 5 ناۋقاسقا 5000 يۋان جىلۋ اتاپ، ولاردىڭ قينالعان كەزدەگى قاجەتىن شەشىمدەگەن ەكەن.ونەركاسىپ كوشەسى الەۋمەتتىك اۋماعىنىڭ تۇرعىنى تاڭنۇر اقاتاي قىزى ولاردىڭ كومەگىنە يە بولۋشىلاردىڭ ءبىرى.تاڭنۇردىڭ وتباسىندا 4 جان سانى بار، 2 بالاسى وقۋدا،ءبىر ءۇيلى جان كۇيەۋىنىڭ كۇندىك ىستەپ تاپقان تاپاۋاتىمەن تىرشىلىك ەتىپ كەلەدى. جىعىلعان ۇستىنە جۇدىرىق دەگەندەي، جىل باسىندا تاڭنۇر دەنساۋلىق تەكسەرتكەندە جاتىر انالىق بەزىندە حاۋىپتى وسپەنىڭ بار ەكەندىگى انىقتالادى.مەيىربان انالار قوعامى جاعدايدان حاباردار بولعان سوڭ، تاڭنۇرعا 1000 يۋان جىلۋ اتادى.تاڭنۇر: مەيىربان انالار قوعامىنىڭ ماعان كومەكتەسكەنىنە شىنايى العىس ايتامىن، قيىنشىلىق قىسپاعىندا قالعان كەزىمدە ولار ماعان كومەكتەسىپ، قايراتىمدى شىڭادى دەدى.مەيىربان انالار قوعامىنىڭ باستىعى نۇرلان ايمەن قىزى: جۋىق جىلداردان بەرى قيىنشىلىققا ۇشىراعان بۇقارا بولسا بولعانى مەيىربان انالار قوعامىمىزدىڭ مۇشەلەرى ۇلتقا قاراماستان، ءبىر نيەتپەن ولارعا كومەكتەسىپ كەلدى. الداعى جەردە ءتىپتى دە كوپ كومەككە ءزارۋ جاندارعا كومەكتەسپەكشىمىز دەدى.12جىلدان بەرى مەيىربان انالار قوعامى 400 مىڭ يۋاننان ارتىق جىلۋ اتاپ، تۇرمىسىندا قيىنشىلىعى بار 187 وتباسىنا، 474 وقۋشىعا كومەكتەسىپ، 8 رەتكى تابيعي اپاتقا جىلۋ اتاپ، 210 مايدان رەت ءتۇرلى قيمىل ورىستەتكەن ەكەن.
|
ىشكى مادەنيەتتىڭ جوقتىعىنان كوروناۆيرۋستى اسقىندىرىپ الدىق ايدوس جۇقان ۇلىەلىمىزدە بولعان ءدارىدارمەك تاپشىلىعىنا اكىمدەر ەمەس، دەنساۋلىق ساقتاۋ مينيسترلىگىنىڭ جاۋاپسىزدىعى سەبەپ بولدى دەيدى بەلگىلى جۋرناليست ايدوس جۇقان ۇلى. ونىڭ پىكىرىنشە، ۆيرۋستىڭ ەل اراسىندا جاپپاي تارالۋىنا حالىقتىڭ جاۋاپسىزدىعى دا سەبەپ. بۇل تۋرالى ول پارتياسى جاقتاستارىنىڭ كونفەرەنتسياسىندا مالىمدەدى.ەلىمىزدەگى الەۋمەتتىكساياسي جاعداي. پارتياسىنىڭ پرايمەريزى ەلىمىزدە ەۆوليۋتسيالىق وزگەرىستەر جاساۋعا باعىت دەگەن تاقىرىپتا وتكەن كونفەرەنتسياعا پارتياسىنىڭ حاتشىسى ارمان قىرىقباەۆ، ساياساتتانۋشىلار ايدوس سارىم مەن قازبەك مايگەلدينوۆ، جۋرناليستەر باعدات قوجاحمەتوۆ، ايدوس جۇقان ۇلى، راحات جاقسىباي، بلوگەرلەر ياكوۆ فەدوروۆ، بيبىگۇل داۋلەتبەكقىزى، سامات نۇرتازا قاتىستى.كونفەرەنتسيا بارىسىندا مودەراتور ەرلان سايروۆ ءدارىدارمەك تاپشىلىعىنا ايماقتارداعى اكىمدەردى كىنالاعان بولاتىن. الايدا، ايدوس جۇقان ۇلى ونىڭ بۇل پىكىرىمەن كەلىسپەيتىنىن ايتتى.وڭىرلەردە ءدارىدارمەك جەتىسپەۋشىلىگى دەنساۋلىق ساقتاۋ مينيسترلىگىنىڭ جاۋاپسىزدىعىنان تۋىنداپ وتىر. ءبىز كوروناۆيرۋس پاندەمياسىنا مۇلدەم دايىن بولماي شىقتىق. پاندەميا قازاقستاندىقتاردىڭ ىشكى مادەنيەتى جوق ەكەنىن كورسەتتى. ەگەر وسى مادەنيەتىمىزبەن جۇرە بەرسەك، كوروناۆيرۋستان قازىر قۇتىلا المايمىز. ۇكىمەت حالىققا، حالىق ۇكىمەتكە سىلتەپ جۇرگەن كەزدە اۋرۋ ويىنا كەلگەنىن ىستەپ جاتىر. اركىم ءوزىنىڭ ىشكى مادەنيەتىن جوندەۋى كەرەك، دەدى ول.ا.جۇقان ۇلى اكىمدەردى ءدارىدارمەكتىڭ باعاسىن رەتتەي المايتىنىن ايتادى. ويتكەنى، بۇل نارىق زاڭىنا قايشى.وبلىس اكىمىنىڭ قولىندا نە بار؟! ول بيلىكتىڭ وكىلى. جەكەمەنشىك دارىحانالارعا نە ايتا الادى؟ كاسىپكەرلەر ءونىمدى قانشادان ساتقىسى كەلەتىنىن وزدەرى بىلەدى، وعان ارزان سات دەپ ايتۋ نارىق زاڭىنا قايشى بولادى، دەپ قورىتىندىلادى ول ءوز ويىن. قازاقستان كوروناۆيرۋس
|
الماتىدا ناۋرىز شەرۋى وتەدى1421 1 پىكىر 15 ناۋرىز, 2019 ساعات 12:32كۇن مەن ءتۇن عانا ەمەس، حان مەن قارا دا تەڭەلگەن قاسيەتتى ناۋرىز مەيرامىنىڭ الماتىداعى نەگىزگى شارالارىنىڭ ءبىرى ناۋرىز شەرۋى.ناۋرىزدىڭ 21ءى كۇنى ساعات 10دا شەرۋگە قاتىسۋشىلار اباي داڭعىلىنىڭ بويىندا قازاق مەملەكەتتىك تسيركى الدىنداعى الاڭعا جينالىپ، ساعات 10دا ۇلتتىق كيىم كيگەن قاتىسۋشىلار دابىلداتىپ، ساحنالانعان كورىنىسپەن شەرۋدى باستايدى. ارنايى كولىكتىڭ ۇستىندە قىدىر اتا مەن جەر انا قاتار تۇرىپ، شەرۋدى باستاپ جۇرەدى.شەرۋگە الماتى قالاسى مادەنيەت مەكەمەلەرى، ۇلتتىقمادەني ورتالىقتار وكىلدەرى، جوعارى وقۋ ورىندارى ستۋدەنتتەرى مەن وقىتۋشىلارى، ساياتشىبۇركىتشىلەر مەن قازاق تازىسىن باپتاۋشىلار، قالا تۇرعىندارى بارلىعى 2000عا تارتا ادام قاتىسادى.اباي داڭعىلىمەن كوش تۇزەگەن شەرۋ ابىلايحان داڭعىلىمەن تومەن تۇسەدى، قابانباي باتىر كوشەسىندە وڭعا بۇرىلىپ، اباي اتىنداعى مەملەكەتتىك وپەرا جانە بالەت تەاترىنا دەيىن ءسانسالتاناتىمەن ءجۇرىپ وتەدى.ناۋرىز قازاقي اتا ءداستۇر ۇلىلىعى، ناۋرىز حالىقتىڭ بىرلىگىنىڭ مىعىمدىعى! ەندەشە، حالقىمىزدىڭ ءداستۇرى مەن ءسانسالتاناتىن پاش ەتەتىن مەرەكەلىك شەرۋدى تاماشالاۋعا اسىعىڭىز، اعايىن!زىكىريا زامانحانۇلى 39649
|
ئەيدىزنىڭ تارقىلىشىغا كىم سەۋەپچى؟ .183664ئەيدىزنىڭ تارقىلىشىغا كىم سەۋەپچى؟182879سۇلغان گۈللەرنى ياشارتقان پەرۋىشكار182576سىزمۇ مەجۈن يەمسىز؟182215ياتاق ۋە ئەيدىز61975ئۈچ ئەيدىز بىمارىنىڭ ھېكايىسى61803ئەيدىز ئائىلىسىنى بىلەمسىز؟61672ئامېرىكىدا ئەيدىز بىمارلىرى ئوتتۇرسىدا جىگەر يۆتكەش ئوپېراتسىيەسى ئېلىپ بېرىلدى61667نامراتلىق ۋە ئەيدىز847ئون يەتتە خوتۇن ئالغان ئەيدىز ئەرئەيدىزنىڭ تارقىلىشىغا كىم سەۋەپچى؟ۋاقتى : 20170516 23:07:16 مەنبەسى : يارپ تورى يوللىغۇچى : يارپئەيدىز كىسلىنىڭ بۇنداق تېز تارقىلىپ كېتىشىگە زادى كىم سەۋەپچى؟مەن گەپنى نەدىن باشلاشنى بىلمىدىم، مەن بىر دۆلەت مەمۇرى ،مىنىڭ يولدىشىم ۋە ئىككى بالام بار. كىچىك بالامئەمدى 4ياشقا كىردى. بالامنى بىريېرىم ياشقىچە ئويدىكلەر بېقىپ بەردى. ئويدىكلەرنىڭ تەن سالامەتلىگى ياخشى بولمىغاچقا ئىككى بالامنى ئاپرىپ ئەكىلىش قۇلاي بولسۇن دەپ چوڭ بالامنىڭ مەكتىۋىگە يېقىن ئەتراپتىكى بىرشەخسى يەسلىگە ئاپىرىپ بەردۇق . بۇشەخسى يەسلىدە ئىككى ئايال ئشلەيدىغان بۇلۇپ ئۇلار بۇئۆينى ئىجارىگە ئالغان ئىكەن . ئاياللار خېلى تۇزۇك ،ياخشى بولسمۇ، لېكىن ئەرلىرى قىمارۋاز بۇلۇپ كۇپۇنچە كېچىلىرى ئويگە كەلمەيدىكەن. بىز خىزمەت قىلىدىغان بولغاچقا ئەتىگەنلىرى ئىشقا ئالدىرايمىز، شۇڭائامال يوق شۇ يەسلىگەبالىمىزنى بەردۇق. مەن دائىم بالامنى يەسلىگە ئاپىرىپ قويغاندا بالامغا چايناپ ئاش نان بەرمەڭلار ئۆزى يەلەيدۇ دەپ تاپىلاپ قۇياتتم. ئۇلارمۇ بىز چايناپ بەرمەيمىز، قۇشۇقتا يىگۈزۈپ قويدۇق، خاتىرجەم بۇلۇڭ دەيتتى .بالام 3ياشقا كىردى، ئەمدى ئۇنى ھۆكۈمەت ئاچقان يەسلىگە ئاپىرىپ بىرىش ۋاختىمۇ كەلدى . مەن بىركۈنى ئىشتىن چۈشۈپ بالامنى ئالغىلى يەسلىگە بارسام، ھېلىقى ئايالنىڭ قۇلى قان تەپچۇپ تۇرغان ھالەتتە لەغمەن ئاشنى قۇلى بىلەن ئاغىزىغا سېلىپ يۈگۈزگىلى تۇرۇپتۇ، ئۇنىڭ ئۈستىگە بالامنىڭ ئاغىزىنىڭ يان تەرىپى كېسلىپ كەتكەندەك بولۇپ قالغان ئىدى. دوختۇرغا ئاپارسام ۋىتامىن كەملەپ كېتىپتۇ ئوڭشىلىپ قالىدۇ دېگەن . مەن بۇ ئەھۋالنى كۆرۈپ قاتتىق ئاچچىغىم كەلگەن بولسمۇ، يەنىلا ئۇئايالدىن قولىڭىزغا نېمە بولدى دېسەم، پىچاق كېسىۋەتتى دېدى. نېمىشقا بالامغا قان قولىڭىز بىلەن ئاش بەردىڭىز دىسەم گەپ قىلمىدى. مەن ھېلىقى نىجىس كېسەل بالامغا يۇقۇپ قالارمۇ دېگەن ئەندىشىدە ئىدىم . مەن شۇنىڭدىن باشلاپ بالامنى ئۇ يەسلىگە ئاپارمىدىم . كېيىن بالامنى ھۆكۈمەت قارمىقىدىكى يەسلىگە بەردىم. بىر ئايدىن ئاشقاندا بالامغا يەسلىدىن مۇداپىئە دورىسى تاڭۋەر يىگۈزۈپتۇ. شۇنىڭ بىلەن بالام كەچلىگى قىزىپ ئىستمىسى 39.5گىرادوستىن چۈشمىدى ،ئەتىسى دوختۇرغا ئېلىپ بارسام 3كۈنگىچە دورا ئوكۇل ئىشلىتىشكە بولمايدۇ دەپ جاۋاپ بەردى. لېكىن بالامنىڭ قىزىتمىسى 7كۈن داۋاملاشتى، مېنىڭ ئەندىشەم تېخىمۇ ئېغىرلاشتى . شۇنىڭ بىلەن مەن يولدىشمغا تاپاتەنە قىلىشقا باشلىدىم، ئۇ يەسلىگە بەرمەيلى دىسەم ئۇنىمىدىڭىز، ئۇ ئاياللار ياخشى بولغىنى بىلەن ئەرلىرى ئۆيدە ياتمىسا يۇقۇملۇق كېسەل بار يوق دېگىلى بولمايدۇ دە. يولدىشىم مېنىڭ خىزمەتداشلىرىمنىڭ بالىلىرىمۇ كۆپۈنچىسى مۇداپىئە دورىسى يىگەندىن كېيىن قىزىپ قېلىپ دوختۇرخانىدا ياتقانلىرىمۇ كۆپ ئىكەن ئەنسرىمە دېدى. مەن شۇنداق غەم ئەندىشە ئىچىدە يەتتە ئاينى قانداق ئۆتكۈزگۈنۈمنى بىلمەيمەن. مەن يولدىشىمغا بالىنى تەكشۈرتىپ باقايلى، غەم ئەندىشە ئىچىدە ياشىغۇم يوق دېدىم .ئەر ئايال ئىككى بالىمىزنى ئېلىپ يۇقۇملۇق كېسەللەر دوختۇرخانىسىغا قان تەكشۈرتىشكە باردۇق. دوختۇر ئىشخانىسىنىڭ ئالدىغا كېلىشىمىز بىلەن دوختۇرخانىدىكى دوختۇرسېستىرالار ئەزەلدىن ئادەم كۆرۈپ باقمىغاندەك كۆزلىرىنى چەكچەيتىپ تاشقى پىلانت ئادىمىنى كۆرگەندەك ،ئالدىغا غەلىتە مەخلۇق پەيدا بولغىنىدەك قاراپ قالغاندىن كېيىن ئۆزئارا نىمىلەرنىدۇ كۇسۇرلاشقىلى تۇردى ،مەن ئىشنىڭ جەريانىنى دوختۇرغا بىر قاتار چۈشەندۈرۈپ ئۆتكەن بولساممۇ، ئۇ ئايال دوختۇر سىلەر ئاق چىكەمسىلەر،ئەرئايال قالايمىقان يولدا مېڭىپ قالغان بولساڭلار بالاڭلارنى تەكشۈرگىلى ئەكەلدىڭلارمۇ؟ كىم بىلەن ئاق چىكىسلەر ،قايسىڭلارقاچان ئاشنا ئوينىغان دەپ نۇرغۇن ھاقارەت گەپ سۆزلەرنى قىلدى مەن ۋە يولدىشم بىر بىرىمىزگە ئىنتايىن سادىق سىرتتا ئاداش ئاغىنىلىرىمىزمۇ يوق، ھەر ئىككىلىمز ئىشتىن چۈشۈپلا ئۆيگە كىلىمىز. يولدىشىم ئەزەلدىن ھاراق،تاماكىغا يېقىن بېرىپ باققان ئەمەس، ئائىلىدە ئىنتايىن كۆڭۈللۈك ياشايمىز مەن بۇ سۆزلەرنى ئاڭلاپ مىڭەمدىن تۇتۇن چىقىپ كەتتى. ئۇنىڭغىچە يولدىشىم ھە مەندە ئەيدىز كىسلى بار، ئۇنداق بولسا نىمە بوپتۇ ،جاھاندا يۇقۇملۇق كىسەللەر كۆپقۇ، بالامغا تەكشۈرۈش قەغىزى يېزىپ بىرەمسىز قانداق دېدى . مەن بىزدە ئۇنداق كىسەل بولمىسا نىمىشا ئۇنداق دەيسىز دەپ ئاچچىقلاندىم ،يولدىشىم سەن ئۆزەڭ بالىدىن گۇمانلىنىپ تەكشۇرۈتكىلى كەلگەندىكىن قانداق قىلىمىز، ئەسلى گەپكە ئىشەنمەي تەكشۈرۈش قەغىزى يىزىپ بەرمىسە يا دەپ ماڭا ئاچچىقلاندى. شۇنىڭ بىلەن بىز پۇل تۆلەپ قان تەكشۈرۈش ئۆيىگە باردۇق، قان تەكشۇردىغان ئايالنى دىمەيلا قۇيۇڭ، قان تەكشۇرگىلى بارغان شۇنچە كۆپ ئادەم ئارىسىدا سىلەرمۇ ئەيدىز كېسىلىمۇ دەپ سورىغان ئىدى. پۈتۈن ئەزايىم تىترەپ كەتتى، ئاغىزىمغا گەپمۇ كەلمىدى، ياق دەپلا جاۋاپ بەردىم .ئۇ قان ئالىدىغان دوختۇرنى شۇنداق بىر تىللاي دەپ ئاغىزىمنىڭ ئۇچىغا ئەكىلىپ توختاپ قالدىم. چۈنكى قان ئالىدىغان يېڭنە ئۇنىڭ قۇلىدا بولغاچقا يۇقۇملاندۇرۇپ قۇيۇشتىن قورقۇپ جىم بولدۇم. باشقىلار نېمە دەپ قالار ، بىز دوختۇرخانىدىن چىقىپ كەتتۇق . ئەتىسى بالامنىڭ تەكشۇرۇش نەتىجىسنى ئالغىلى بېرىپ ھېلىقى قان ئالغان ئايالنى كۆرمىدىم ، ئۇ بولغان بولسا راسا تىللاپ ، ماڭ ئەمدى سەن پۇل تۆلەپ مىنى تەكشۈر دىمەكچى ئىدىم .بالام ساق ئىكەن ، مەن دوختۇرنىڭ ئىشخانىسىغا كىرىپ قان تەكشۈرتىمەن. سىز تۆنۈگۈن بىىزگە قاتتق ھاقارەت قىلدىڭىز سىزنىڭ نەزىرىڭىزدە يۇقۇملىنىپ قالغانلارنىڭ ھەممىسى ئاق چىكىپ ياكى بۇزۇقچىلىق قىلغانلىغى ئۇچۇنلا يۇقۇملىنىپ قالامدۇ؟ ساتراچخانا ،ھۆسۈن تۈزەش ئورۇنلىرىدىن ،چىش داۋالاش ئورۇنلىرىدىن يۇقۇپ قالماسمۇ؟ سىلەر مۇشۇنداق پۇزۇتسىيەدە بولساڭلار ئەيدىز كىسلى بۇلۇپ قالغانلار باشقىلارغا يۇقتۇرۇپ قويمامدۇ ؟ ئۇلارمۇ ئادەم، ئادەتتە ئۆزىنى تەكشۈرتۈپ تۇرغىنى ياخشى ئەمەسمۇ ؟ دىدىم تەكشۈرتىش قەغىزىنى ئېلىپ قان تەكشۈرۈتتىم، مەن ساق چىقتىم. تەكشۈرۈش قەغىزىنى ئېلىپ ھېلىقى دوختۇرغا بەردىم. ئوبدان قېنىپ كۆرۈۋېلىڭ ، قېنىم مۇشۇ يەردە قالدى ، ئاق چەكسەم قانداق چىقار ياخشى تەكشۈرۋېلىڭ، لېكىن ،بۇنىڭدىن كېيىن باشقىلارغا ھاقارەت قىلماڭ، شۇنداق قىلسىڭىز ئەيدىز كېسلى ئازلايدۇ بولمىسا ئەكسىچە بۇلىدۇ. بۇنىڭغا سلەردەك دوختۇرلار سىەۋەپچى ناۋادا مەندە ئەيدىز كىسلى بولسا تۈنۈگۈنكى ھاقارەتلىرىڭىز ئاستىدا بىلىپ بىلمەي باشقىلارغا يۇقتۇرۇپ قوياتتىمكەن .نىمىشقا دۇنيادا يۇقۇملۇق كىسەللەر شۇنداق كۆپ ....مەسلەن يۇقۇملۇق جىگەركىسلى، ئۆپكە توبىركۇليۇز، شۇنىڭدەك باشقا يۇقۇملۇق كىسەللەرمۇ ئەيدىز كىسلىگە ئوخشاش قاندىن ،جىنسى مۇناسىۋەتتىن ،ئانىدىن بالىغا ياكى سۈت ئارقىلىق يۇقۇدىغان كىسەللەر ئەيدىز كىسلىگە ئوخشاش تىز تارقالمايدۇ. ئەمما ئەيدىز كىسلى شۇنچە تىز تارقىلىپ كىتىدۇ، بۇنىڭغا زادى كىم سەۋەپچى؟ بۇنى ھەممەيلەن ئويلىنىشقا تىگىشلىك. دوختۇرلار ئەيدىز كىسلىنىمۇ باشقا كىسەللەرگە ئوخشاش كۈرۈپ ئادەتتىكىدەك مۇئامىلە قىلسا، ئۇلارغا ھاقارەت قىلمىسا بۇ كىسەلنى ئازايتىش ئۈنۈمىگە ئېرىشەلەيمىز. ئۇنداق بولمايدىكەن كەلگۈسمىزدىن قانداقمۇ ئېغىز ئاچالايمىز. مۇشۇنداق يۇقۇملىنىۋەرسە ئاشۇ دوختۇرلارمۇ ،بالىلىرى ياكى كېيىنكى ئەۋلاتلىرى يۇقۇملانماي قالارمۇ ؟ ئالدىنقىسى : سىزمۇ مەجۈن يەمسىز؟كىيىنكىسى : قىچىشقاق
|
Subsets and Splits
No community queries yet
The top public SQL queries from the community will appear here once available.