it
stringlengths
2
991
pl
stringlengths
1
1.19k
Dai , Dai , Dai .
Tak trzymać .
Un' altra cosa di cui abbiamo bisogno sono posti dove stare in orbita .
Kolejna rzeczą są miejsca do zatrzymania się na orbicie .
Hotel orbitali per cominciare , ma poi anche luoghi di lavoro per il resto di noi .
Hotele na orbicie na początek , a potem warsztaty dla reszty z nas .
L' ultimo pezzo mancante , il vero propulsore paradigmatico , è questo : una stazione di servizio in orbita .
Ostatnim kawałkiem układanki , czymś przełomowym , będzie stacja benzynowa na orbicie .
Non assomiglierà a questa .
Nie będzie ona tak wyglądać .
Se esistesse , cambierebbe tutti i progetti futuri di astronavi e spedizioni spaziali .
Gdyby istniała , zmieniłaby projekt pojazdów kosmicznych i planowanie misji .
Ora , per darvi una posiibilità di capire perchè c' è forza in quella frase , vi devo fornire le basi di Spazio 101 .
Żeby pomóc Wam w zrozumieniu , dlaczego to stwierdzenie jest prawdziwe , muszę Wam podać informacje o Space 101 .
E la prima cosa è che qualunque cosa facciate nello spazio si paga al kilo .
Po pierwsze , za wszystko , co robicie w kosmosie płacicie za kilogramam .
Qualcuno ha bevuto una di queste questa settimana ?
Pił ktoś z Was ten napój w tym tygodniu ?
Paghereste 10.000 dollari per quella in orbita .
Na orbicie zapłacilibyście za niego 10 tys. dolarów .
Molto di più di quanto paghereste per TED , se Google mollase la sua sponsorizzazione .
To więcej niż za TED , jeśli Google przestałoby je finansować .
( Risate ) La seconda è che più del 90 % del peso del veicolo è propellente .
( Śmiech ) Po drugie , paliwo stanowi ponad 90 % wagi pojazdu .
perciò , ogni volta che volete far qualcosa nello spazio , dovete letteralmente buttar via una quantità enorme di denaro ogni volta che spingete l' acceleratore .
Dlatego też , za każdym razem by zrobić coś w kosmosie dosłownie wyrzuca się olbrzymie sumy pieniędzy przy każdym naciśnięciu na pedał gazu .
Nemmeno i cervelloni del Tesla possono combattere questa legge fisica .
Nawet ludzie z Tesla nie zmienią praw fizyki .
Allora , cosa succederebbe se poteste ottenere il vostro carburante a 1 / 10 del prezzo ?
Co więc , gdyby cena za paliwo wynosiła 1 / 10 tej kwoty ?
C' è un posto dove è possibile .
Jest takie miejsce , gdzie jest to możliwe .
In effetti , anche meglio - potreste averlo a 14 volte di meno se poteste trovarlo sulla luna .
Właściwie to jest nawet lepiej - paliwo znalezione na Księżycu byłoby 14 razy tańsze .
C' è una missione poco conosciuta lanciata dal Pentagono 13 anni fa , chiamata Clementine .
Niewielu wie , że 13 lat temu Pentagon wysłał na Księżyc misję o nazwie Clementine .
E la cosa più straordinaria che venne fuori da quella missione fu una forte marcatura per l' idrogeno nel cratere Shackelton sul polo sud della Luna .
Dzięki tej misji odkryto znaki obecności tlenu w kraterze Shackleton na biegunie południowym Księżyca .
Il segnale era così forte , che poteva essere prodotto solo da 10 trilioni di tonnellate d' acqua sepolta nei sedimenti , raccolta per milioni e miliardi d' anni a seguito degli impatti di materiali da asteroidi e comete .
Ten sygnał był tak silny , że może oznaczać jedynie 10 trylionów ton wody znajdujących się pod warstwą osadu , zbieranych miliardy lat przez zderzanie się z asteroidami i kometami .
Se andiamo a prenderla e realizziamo quella possibile stazione di servizio , dobbiamo pensare al modo di muovere grandi volumi di carico pagante attraverso lo spazio .
Jeśli zamierzamy urzeczywistnić powstanie tej stacji , musimy obmyślić sposoby transportowania dużych ładunków w kosmosie .
Possiamo farlo fin da ora .
Teraz nie jesteśmy tego w stanie zrobić .
Il modo in cui oggi si fa questo è di avere un razzo multistadio che deve venir lanciato dal suolo , e deve resistere a ogni sorta di forze aerodinamiche .
Na dzień dzisiejszy buduje się system w ten sposób , że jest rura , która jest wyrzucona z powierzchni Ziemi i która stawia opór wszystkim rodzajom sił aerodynamicznych .
Dobbiamo far di meglio
Musimy znaleźć coś lepszego .
Possiamo farlo perchè nello spazio non c' è resistenza aerodinamica .
Możemy to zrobić , ponieważ w kosmosie nie ma aerodynamiki .
Possiamo andarci e usare sistemi gonfiabili per quasi tutto .
Możemy używać nadmuchiwanych systemów do prawie wszystkiego .
Questa è un' altra idea che nacque a Livermore già nel 1989 , nel gruppo del Dott. Lowell Wood .
Grupa dr. Lowella Wooda ze szkoły w Livermore wpadła na ten pomysł w 1989 r .
E possiamo estenderla adesso a quasi ogni cosa .
Możemy go teraz zastosować do praktycznie wszystkiego .
Bob Bigelow al momento ha un apparato in corso di test in orbita .
Bob Bigelow ma na orbicie swoją próbną kapsułę .
Possiamo andare molto più in là .
My możemy zrobić o wiele więcej :
Possiamo costruire rimorchiatori spaziali , piattaforme spaziali per contenere acqua e liquidi criogenici .
zbudować holowniki , platformy orbitalne do przechowywania kriogenów i wody .
C' è un' altra cosa .
Jest coś jeszcze .
Quando sarete di ritorno dalla Luna , avrete a che fare con la meccanica orbitale .
Kiedy wracasz z Księżyca , będziesz miał do czynienia z mechaniką orbitalną .
Questa dice che vi state muovendo a 3 km al secondo più veloci di quanto vorreste per tornare alla vostra pompa di rifornimento .
Mówi ona , że poruszasz się ponad 3 km na sekundę szybciej , niż tyle , ile chciałbyś się poruszać , by dotrzeć do swojej stacji .
Avete due opzioni .
Masz dwie możliwości :
Potete bruciare carburante dei razzi per arrivarci , o potete fare qualcosa di veramente incredibile .
albo spalisz paliwo rakietowe , albo zrobisz coś naprawdę niewiarygodnego .
Potete tuffarvi nella stratosfera , e dissipare esattamente la velocità in eccesso , e tornar fuori alla vostra stazione di servizio .
Możesz zanurzyć się w stratosferze i precyzyjnie wytracić prędkość , a potem wrócić na stację kosmiczną .
Non è mai stato fatto .
Nigdy tego nie dokonano .
E ' rischioso e sarà certo una cavalcata del diavolo - meglio di Disney .
Byłoby to bardzo ryzykowne , ale też i niesamowicie porywające , lepsze niż Disney .
L' approccio tradizionale alle esplorazioni spaziali è stato finora che ci si porta tutto il carburante necessario per riportare tutti a casa in caso di una emergenza .
Tradycyjnie podczas wyprawy w kosmos zabiera się tyle paliwa , ile trzeba , by w razie wypadku wrócić .
Se provate a farlo per la Luna , si comincia col bruciare un miliardo di dollari solo per mandarci un equipaggio .
Jeśli spróbowalibyśmy tego na Księżycu , spalilibyśmy miliard dolarów w samym tylko paliwie potrzebnym do wysłania załogi .
Ma se invece , ci mandate una squadra di minatori , senza il propellente per il ritorno , ( Risate ) Qualcuno sa la storia di Cortez ?
Ale jeśli wysłalibyśmy tam ekipę wydobywczą bez paliwa na powrót ... ( Śmiech ) Słyszał ktoś historię Corteza ?
Questa non è come quella . Sono molto più come Scotty .
To coś innego . Dużo bardziej jak Scotty .
Mi piace questo armamentario , sapete , e lo apprezzo realmente perciò non bruceremo l' attrezzatura .
Lubię to urządzenie i naprawdę je cenię , więc nie zamierzam go spalić .
Ma , se foste veramente senza paura potreste arrivare la , costruirlo , e sarebbe la dimostrazione più eclatante che potreste ricavare da questo pianeta la cosa piu ' utile possibile che potreste ricavare da questo pianeta la cosa piu ' utile possibile
Ale jeśli bylibyście tak bezczelni , moglibyście je wydobywać , przetwarzać i byłoby to najdobitniejszym dowodem na to , że można zrobić coś wartościowego poza Ziemią .
C' è un mito che non si possa fare nulla nello spazio per meno di un trilione di dollari e in 20 anni .
Panuje taki mit , że w kosmosie nie można zrobić niczego za mniej niż trylion dolarów i w czasie krótszym niż 20 lat .
Questo non è vero !
To nieprawda .
In sette anni , potremmo realizzare una missione industriale a Shackleton , e dimostrare di poter realizzare una realtà commerciale in orbite basse .
Za siedem lat , moglibyśmy zrealizować misję przemysłową w kraterze Shackleton i pokazać , że można stworzyć komercyjną rzeczywistość na niskiej orbicie okołoziemskiej .
Viviamo in uno dei momenti più eccitanti della storia .
Żyjemy w jednym z najbardziej ekscytujących okresów w historii ,
Siamo alla confluenza magica in cui la ricchezza privata e l' immaginazione stanno premendo per un accesso allo spazio .
kiedy bogactwo i wyobraźnia w magiczny sposób się spotykają i pobudzają żądzę podboju kosmosu .
La stazione di rifornimento orbitale che ho appena descritto potrebbe creare un' industria completamente nuova e fornire la chiave definitiva per aprire lo spazio all' esplorazione generalizzata .
Opisane przeze mnie orbitalne stacje benzynowe mogłyby stworzyć całkiem nowy przemysł i być kluczem do otwarcia kosmosu na powszechną eksplorację .
Per potenziare il paradigma ci vuole un approccio radicalmente diverso .
Żeby wywrócić świat do góry nogami , potrzebujemy innego podejścia .
possiamo farlo in maniera esemplare con una spedizione industriale alla Lewis e Clark per il cratere Shackleton , per estrarre dalla Luna le risorse e dimostrare che possono fondare le basi di un affare vantaggioso in orbita .
Możemy to zrobić dzięki rozpoczęciu ekspedycji w stylu Lewisa i Clarka na krater Shackleton , żeby wydobywać bogactwa naturalne Księżyca i pokazać , że na orbicie możemy zbudować podstawy dochodowego biznesu .
I discorsi spaziali sembrano sempre essere appesi ad ambiguità di propositi e di tempi .
Rozmowa o kosmosie zawsze zawsze wydaje się niejasna , jeśli chodzi o cel i czas .
Vorrei concludere qui a TED facendo una promessa
Chciałbym zakończyć , składając tutaj na scenie pewna obietnicę .
Io voglio condurre quella spedizione .
Zamierzam kierować tą ekspedycją .
( Applausi ) Può essere fatto in 7 anni con il giusto supporto .
( Brawa ) Ze wsparciem finansowym możemy tego dokonać w ciągu siedmiu lat .
Quelli che contribuiranno all ' impresa entreranno nella Storia a raggiungere altri impavidi individui del passato che , se fossero qui oggi , avrebbero approvato di cuore .
Ci , którzy do mnie dołączą , staną się częścią historii , tak jak inni bezczelni ludzie z przeszłości , którzy gorąco by nam przyklasnęli , jeśliby tylko tu byli .
C' era una volta un tempo in cui la gente osava di tutto per aprire nuove frontiere .
Był już w historii czas , kiedy ludzie bezczelnie próbowali otwierać granice .
Noi abbiamo collettivamente dimenticato quella lezione .
Stopniowo zapominaliśmy tę lekcję .
Ora siamo in un momento in cui ci vuole molta sfrontatezza per andare avanti .
Teraz jest czas , kiedy bezczelność jest konieczna do tego , by iść naprzód .
100 anni dopo che Sir Ernest Schackleton scrisse queste parole , io intendo piantare una bandiera industriale sulla Luna e completare il pezzo finale che aprirà le frontiere dello spazio , nel nostro tempo , per tutti noi .
100 lat po tym , jak Sir Ernest Shackleton napisał te słowa , zamierzam zatknąć na Księżycu flagę przemysłu i ułożyć ostatni element układanki , który za naszego życia otworzy kosmos dla nas wszystkich .
Grazie
Dziękuję .
( Applausi )
( Brawa )
Rick , stamane ho ascoltato questo scienziato ,
Słuchałem naukowców przemawiających dziś rano ,
il Dr. Mullis , parlare dei suoi esperimenti , e mi sono reso conto che anch' io stavo per diventare uno scienziato .
Dr. Mullis mówił o swoich eksperymentach , doszedłem do wnosku , że sam prawie zostałem naukowcem .
Quando avevo 14 anni i miei genitori mi comprarono un set da chimico . Ed io decisi di creare l' acqua .
Kiedy miałem 14 lat , rodzice kupili mi " " zestaw małego chemika " " . Zdecydowałem się zrobić wodę .
( Risate ) Così realizzai un generatore di idrogeno , ed un generatore di ossigeno . I due beccucci finivano in un' ampolla , ed io vi gettai dentro un fiammifero . ( Risate )
( śmiech ) Zrobiłem generator wodoru , następnie generator tlenu . Poprowadziłem dwie rurki do zlewki , następnie wrzuciłem zapałkę . ( śmiech )
E il vetro — per fortuna ero girato , era tutto alle mie spalle , ed era lontano circa 5 metri
Szkło ... na szczęście stałem wtedy odwrócony . Całe szkło miałem wbite w plecy . A zlewka stała jakieś 5 metrów ode mnie .
— il muro era coperto di — mio Dio , era —
Ściana pokryła się —
creai un' esplosione .
Spowodowałem eksplozję .
Davvero ?
Richard Saul Wurman : Naprawdę ?
La gente per strada bussò alla porta per assicurarsi che io stessi bene .
Ludzie przychodzili z ulicy i pukali w drzwi , żeby zobaczyć czy wszystko jest OK .
( Risate ) Mi piacerebbe ricominciare questa sessione ( G.Sono un curioso )
( śmiech ) RW : Zacznijmy od początku - — po prostu jeszcze raz .
Il signore alla mia sinistra è il famosissimo , forse troppo famoso Frank Gehry .
Dżentelmen po mojej lewej to prawdopodobnie nad wyraz znany , Frank Gehry .
( Risate ) ( Applausi ) Frank , sei arrivato a una fase della tua vita che ha dell' incredibile .
( śmiech ) ( aplauz ) Frank , dotarłeś do zdumiewającego punktu w swoim życiu .
È incredibile per un artista , per un architetto , diventare una leggenda ed un' icona del proprio tempo .
Mam na myśli zdumiewającego dla artysty — architekta — punkt , w którym stajesz się ikoną , czy też legendą własnych czasów .
Voglio dire , sei diventato , che tu ci rida sopra o no , perché è buffo — sapete , è uno strano pensiero — ma il tuo edificio è un' icona . Puoi farci un disegno , lo si può usare negli spot . E sei assurto allo status non di una rock star ma di una celebrità , che fa quello che desidera per la maggior parte della sua vita .
Mam na myśli " " stałeś " " , jakkolwiek możesz się z tego śmiać ponieważ jest to zagadkowe — wiecie , to poruszająca myśl . Twój budynek stał się ikoną . Twój mały obrazek tego budynku , może być wykorzystany w reklamówkach . I masz — może nie status gwiazdy rock ' a , ale status osoby publicznej w dziedzinie , którą chciałeś uprawiać przez większość swojego życia .
So che il percorso è stato estremamente arduo .
Wiem , że droga do tego była niebywale trudna .
Ma sembra che i tuoi compromessi , qualunque essi fossero , non siano stati molto limitanti .
I zawsze trzymałeś się swoich ideałów , a odstępstwa od nich były niewielkie .
Tu continuavi ad andare avanti , in una vita in cui dipendi dai lavori a contratto .
Całe życie jesteś zależny od pracy dla kogoś .
È un aspetto interessante , per una persona creativa :
Ale to jest właśnie w kreatywnej osobie interesujące .
Molti di noi lavorano per altre persone , siamo nelle mani di altre persone .
Wielu z nas pracuje dla ludzi . Wielu z nas jest zależnych od innych ludzi .
E questo è uno dei grandi dilemmi - questa è una sessione sulla creatività , e questo è uno dei grandi dilemmi dei creativi : come fare un lavoro abbastanza grande senza svendersi ?
Jest to wielki problem — jesteśmy w części kreatywnej — jest to jeden z wielkich dylematów kreatywności . Jak zarobić spore pieniądze i nie dać się sprzedać .
Tu ci sei riuscito , e questo rende la tua vittoria doppia . Tripla .
I ty to osiągnąłeś . To sprawia , że jesteś podwójnie — potrójnie wygrany .
Non è proprio una domanda , ma puoi commentare .
To nie jest pytanie , ale możesz to skomentować .
È una questione rilevante .
To spory temat .
G : Beh , io
FG : To dlatego że ,
non sono mai andato a cercare un lavoro .
nigdy nie szukałem pracy .
Ho sempre aspettato , in un certo senso , che mi piovesse dal cielo .
Zawsze czekałem , aż sama się nadarzy okazja .
E agli inizi pensavo che l' architettura fosse un business di servizi , di dover piacere ai clienti e roba simile .
I kiedy zaczynałem , myślałem że architektura jest rodzajem usługi , że muszę służyć klientom i ludziom .
E mi sono reso conto , quando andavo ai convegni con questa roba di catene e metallo corrugato che la gente mi guardava come se arrivassi da Marte .
I kiedy chodziłem na spotkania , zdawałem sobie sprawę , że z blachą falistą i siatką drucianą , ludzie patrzyli na mnie , jakbym przyleciał z Marsa .
Ma non potevo fare nient' altro .
Nie mogłem jednak zrobić niczego innego ,
Semplicemente — era la mia risposta alle persone e al periodo .
To była moja odpowiedź na ludzi i czas .
Ed in effetti corrispondeva ai clienti che avevo , che non avevano molto denaro e quindi non potevano permettersi molto .
I właściwie , to była odpowiedź na klientów , których miałem którzy nie mieli wiele środków , więc nie mogli sobie na nic więcej pozwolić .
Pensavo fosse adatto alle circostanze .
Myślę , że to było główne ograniczenie .
Poi mi dedicai alla mia casa , dove il cliente era mia moglie .
Do czasu kiedy trafiłem do swojego domu , a klientem została żona .
Comprammo questo piccolo bungalow a Santa Monica e , con circa 50.000 dollari , ci costruii una casa attorno .
Kupiliśmy ten mały , malusieńki bungalow w Santa Monica do wieku prawie 60 lat budowałem wokół niego dom .
E ad alcuni piacque .
Kilku ludziom naprawdę się spodobał .
Ho parlato con l' artista Michael Heizer , in un luogo nel deserto vicino a Las Vegas .
Odwiedziłem pewnego artystę , Michael ' a Heizer , na pustyni przy Las Vegas .